အမေရိကန်-ယူကရိန်း ဆွေးနွေးပွဲ ပျက်ပြီးနောက် အမေရိကန်၊ ဥရောပ နှင့် ယူကရိန်းအကြား တင်းမာမှု ပြင်းထန်လာ

ဥရောပနှင့် ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံ ၁၀ နိုင်ငံကျော်၊ ယူကရိန်း၊ ကနေဒါနိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်များသည် မတ်လ ၂ ရက်က ဗြိတိန်နိုင်ငံ၊ လန်ဒန်မြို့၌ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး ကျင်းပခဲ့ပြီး ယူကရိန်း အကျပ်အတည်း၊ ဥရောပ ကာကွယ်ရေး ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များနှင့် ပတ်သက်၍ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ အမေရိကန်၊ ယူကရိန်းခေါင်းဆောင်တို့ကြား ဆွေးနွေးမှု သည် “နှစ်လိုဖွယ်မရှိ အဆုံးသတ်” ခဲ့ပြီးနောက် ကျင်းပသည့် ဤအစည်းအဝေးတွင် ဘက်အသီးသီးက ယူကရိန်း အား အဆင့်လေးဆင့် ထောက်ခံအားပေးမည့် သဘောတူညီမှု တစ်ပြေးညီ ရရှိခဲ့သည်။ ထိုနေ့တွင်ပင် ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန်တို့က ရုရှား-ယူကရိန်းကြား တစ်လတာ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို ပူးတွဲအဆိုပြုခဲ့သည်။

ယူကရိန်း အကျပ်အတည်းကိစ္စရပ်များတွင် အမေရိကန်၏ “အေးစက်သောအပြုအမူ” များကို ရင်ဆိုင်နေရပြီး ဥရောပသည် မိမိကိုယ်ကို လုံခြုံရေး၊ စီးပွားရေး စသည့် တောင်းဆိုမှုများကြောင့် “စားပွဲတွင် ထိုင်ရန်” နှင့် အမှန်တကယ် သြဇာလွှမ်းမိုးနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေကြောင်း၊ အမေရိကန်နှင့် ဥရောပသည် စဉ်ဆက်မပြတ် အပြန်အလှန် လွန်ဆွဲမှု၊ သဘောထားကွဲလွဲမှုများ သိသာလာခြင်းသည် အတ္တလန်တိတ်ဖြတ်ကျော် ဆက်ဆံရေး အက်ကြောင်းကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေကြောင်း လေ့လာသူများက ထောက်ပြကြသည်။

ယူကရိန်းအပေါ် ရပ်တည်ချက်ကို ဥရောပ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေး

အမေရိကန်က ရုရှားနှင့် တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးမှုစတင်ချိန်မှစ၍ ဥရောပနိုင်ငံများသည် ယူကရိန်း အကျပ်အတည်း စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုတွင် “ကလေးစားပွဲဝိုင်း” တွင်သာ ထိုင်နိုင်မည်ကို အစဉ် စိုးရိမ်လျက်ရှိသည်။ အမေရိကန်၊ ယူကရိန်း ခေါင်းဆောင်များကြား အပြင်းအထန် ငြင်းခုံမှုများဖြစ်ပွားပြီးနောက် ဥရောပနိုင်ငံအများအပြားမှ ခေါင်းဆောင် များသည် ဇီလန်စကီးကို ထောက်ခံကြောင်း ပြောကြားခဲ့သလို ဗြိတိန်နှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံတို့က သံတမန်ရေးအရ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများကို ခပ်စိတ်စိတ် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ဥရောပအစီအစဉ်ကို စတင်ခဲ့သည်။

မတ်လ ၂ ရက်တွင် ကျင်းပသော လန်ဒန်ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဥရောပ၏ ယူကရိန်းအပေါ် ရပ်တည်ချက်ကို ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးရန်ဖြစ်ပြီး ယူကရိန်းထံ စစ်ရေးအကူအညီများ ဆက်လက်ပံ့ပိုးပေးရေး စသည်တို့ အပါအဝင် ယူကရိန်းအား ထောက်ခံအားပေးမည့် အဆင့်လေးဆင့်ကို တက်ရောက်လာသော ဘက် အသီးသီးက တစ်ပြေးညီ သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။

ဗြိတိန် ဝန်ကြီးချုပ် ကီယာစတားမာက ဗြိတိန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ယူကရိန်းက လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးအတွက် ဒုံးကျည်အစင်း ၅,၀၀၀ ကျော် ဝယ်ယူရာ၌ ဗြိတိန်၏ ပို့ကုန်ဘဏ္ဍာငွေ စတာလင်ပေါင် ၁.၆ ဘီလီယံကို အသုံးပြုခွင့်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ကြေညာခဲ့သေးသည်။ ထိုနေ့တွင်ပင် မက်ခရွန်က ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန် ပူးတွဲ အဆိုပြုထားသော ရုရှား-ယူကရိန်းကြား တစ်လတာ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် သည် အဓိကအားဖြင့် လေကြောင်း၊ ပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံများကို ပစ်မှတ် ထားသော်လည်း မြေပြင်အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး မပါဝင်ကြောင်း “Le Figaro” သတင်းစာ၏ မေးမြန်းခန်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုနေ့ည BBC ၏ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းတွင် ဇီလန်စကီးက ၎င်းသည် “အားလုံးကို သိထား” ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် တစ်ဆင့်တိုး ပြောကြားမှု မပြုခဲ့ပေ။

ဥရောပသည် ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုနှင့် ၎င်း၏အကျိုးစီးပွားကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရေးကို ကြိုးပမ်းထိန်းသိမ်းလျက် ရှိကြောင်း၊ ကီယာစတားမာ ပြောခဲ့သည့်အတိုင်း ဥရောပသည် သမိုင်းကြောင်း၏ လမ်းဆုံလမ်းခွတွင် ရောက်ရှိ နေပြီး “မျိုးဆက်တစ်ဆက်တွင် တစ်ကြိမ်သာရှိသည့် ကာလအခိုက်အတန့်” ကို ကြိုဆိုရန် အရှိန်အဟုန်မြှင့် ကြိုးပမ်းရန် လိုအပ်ကြောင်း လေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြခဲ့သည်။

ဥရောပအနေဖြင့် ယူကရိန်းအတွက် “ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်” ချမှတ်ပေးရန် မျှော်လင့်ကြောင်း အမေရိကန် “The Wall Street Journal” ဆောင်းပါးတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ဥရောပ၏ အစီအစဉ်သည် ပြီးခဲ့သည့်လက စတင်ခဲ့သော အမေရိကန်နှင့် ရုရှားတို့ကြား တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးပွဲကို ဟန်ချက်ညီအောင် ထိန်းညှိရန် ရည်ရွယ် ထားပုံရသည်ဟု အမေရိကန် CNN ဆောင်းပါးက ယူဆထားသည်။

အမေရိကန်က ယူကရိန်းအပေါ် ဖိအားပေးမှု တိုးမြင့်

ဇီလန်စကီးနှင့်အတူ အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်၊ ဒုတိယသမ္မတ JD Vance တို့ အပြင်းအထန် ငြင်းခုံ၍ ဆွေးနွေးမှု ပြီးဆုံးခဲ့ပြီးနောက် အမေရိကန် အစိုးရသည် ယူကရိန်းအပေါ် ဆက်လက် ဖိအားပေးခဲ့သည်။

အမေရိကန်သမ္မတ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေး Michael Waltz က “ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့နဲ့ ပြောဆိုဆက်ဆံနိုင်သလို နောက်ဆုံးမှာ ရုရှားနဲ့ ပြောဆိုဆက်ဆံနိုင်ပြီး ဒီပဋိပက္ခကို အဆုံးသတ်နိုင်မယ့်(ယူကရိန်း) ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက် လိုအပ်တယ်” ဟု မတ် ၂ ရက်တွင် မီဒီယာများ၏ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု၌ ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်၊ ယူကရိန်းတို့ အိမ်ဖြူတော်တွင် သတ္တုဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက် မရရှိခဲ့ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး Scott Bessent က “(ရုရှား-ယူကရိန်း) ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီမှု မရှိသည့် အခြေအနေတွင် စီးပွားရေး သဘောတူညီမှုရရှိနိုင်မဟုတ်” ဟု အမေရိကန် CBS ရုပ်သံလိုင်း၏ တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခန်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ အမေရိကန်အစိုးရအနေဖြင့် “ယူကရိန်းထံ ပို့ဆောင်လျက်ရှိသော လုပ်ဆောင်မှု အားလုံးကို ရပ်ဆိုင်းရန်” စဉ်းစားလျက်ရှိကြောင်း၊ ဤလုပ်ရပ်သည် ယူကရိန်းထံ ပို့ဆောင်နေသော ရေဒါ၊ မော်တော်ယာဉ်၊ ခဲယမ်းကျည်နှင့် ဒုံးကျည်စသည်တို့အပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း အမေရိကန် “The Washington Post” က အမေရိကန် အဆင့်မြင့်အရာရှိတစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်ကို ကိုးကား၍ သတင်း ထုတ်ပြန် ခဲ့သည်။

ယင်းသည် ယူကရိန်း အကျပ်အတည်း ဘက်စုံ အရှိန်မြင့်တက်လာချိန်မှစ၍ အမေရိကန်-ယူကရိန်း ဆက်ဆံရေး အဆိုးရွားဆုံးအချိန်ဖြစ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်- ယူကရိန်း နှစ်ဖက်သည် ယူကရိန်းအကျပ်အတည်းကို မည်သို့ ဖြေရှင်းရေးတွင် အလွန်ကြီးမားသော သဘောထားကွဲလွဲမှုများရှိနေပြီး ယူကရိန်းက “သတ္တုထုတ်ကုန်များဖြင့် လုံခြုံမှု ရရှိရန်” ကြိုးပမ်းနေသော်လည်း အမေရိကန်က ပို၍ လိုချင်သည်မှာ သိသာထင်ရှားလှကြောင်း လေ့လာ သုံးသပ်သူများက ထောက်ပြထားသည်။

အမေရိကန်၏ လုပ်ရပ်ကို “မာဖီးယား (Mafia) ပုံစံလုပ်ရပ်” ဟု ဗြိတိန် “The Economist” ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် တင်စားထားသည်။ အမေရိကန်သည် စနစ်အသစ်ကို တည်ထောင်လျက်ရှိရာ ထိုကဲ့သို့သော စနစ်အသစ်တွင် အဆင့်ခွဲခြားမှု စနစ်သစ်ရှိကြောင်း၊ “အမေရိကန်က ထိပ်ဆုံးနေရာမှာနေတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ မဟာမိတ်တွေကို နောက်ဆုံးမှာထားတယ်၊ သူတို့ရဲ့ အားကိုးမှုနဲ့ သစ္စာရှိမှုကို အသုံးချလို့ရတဲ့ အားနည်းချက်တွေလို့ သတ်မှတ်တယ်” ဟု ဆောင်းပါးတွင် ရေးသားထားသည်။

အမေရိကန်နှင့် ဥရောပတို့က အကျိုးအမြတ်အတွက် ယှဉ်ပြိုင်ကြ

ယူကရိန်း အကျပ်အတည်းအား ရင်ဆိုင်ရာတွင် ဥရောပနှင့် အမေရိကန် နှစ်ဖက်လုံးသည် မိမိ၏အကျိုးစီးပွားကို ဦးစားပေးသဖြင့် သဘောထားကွဲလွဲမှုနှင့် ဒွိဟဖြစ်မှုများသည် တစ်နေ့တခြား သိသာထင်ရှားလာပြီး အတ္တလန္တိတ် ဖြတ်ကျော်ဆက်ဆံရေး အက်ကွဲကြောင်း အဆက်မပြတ်နက်ရှိုင်းလာသည်ဟု လေ့လာသုံးသပ်သူများက ယူဆ  ကြသည်။
ဥရောပနှင့် အမေရိကန်သည် ယူကရိန်းအား ဆက်ဆံရာ၌ အနှစ်သာရအရ တူညီမှုမရှိဘဲ မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားကိုသာ အာရုံစိုက်ကြသည်ဟု ဗြိတိန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဟောင်း Ben Wallace က မကြာသေးမီက မီဒီယာ တွေ့ဆုံ မေးမြန်းမှုကို ဖြေကြားရာတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ယူကရိန်းအား စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ပစ္စည်းအဟောင်းများ ထောက်ပံ့ပေးခြင်းဖြင့် အခွင့်ကောင်းယူကာ မိမိစစ်တပ်၏ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာပစ္စည်းများအား “အသစ်လဲပေး” ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ဥရောပနှင့် အမေရိကန်က ယူကရိန်းအား ထောက်ပံ့ပေးသည့် ကူညီမှုအများစုမှာ မိမိနိုင်ငံပြည်တွင်း ထုတ်ဖြစ်ပြီး ထိုမှတစ်ဆင့် မိမိအတွက် အလုပ်အကိုင် အများအပြားဖန်တီးပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းကဆိုသည်။

ကီယာစတားမာကလည်း ဗြိတိန်နှင့် ဥရောပ၏ အကျိုးစီးပွားအရ တောင်းဆိုချက်ကို မကွယ်ဝှက်တမ်း ပြောဆို ထားသည်။ ယူကရိန်းအရေးကိစ္စသည် ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံမှု၊ အကျိုးစီးပွားနှင့် ပတ်သက်နေကြောင်း၊ ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားလာကတည်းက ဗြိတိန်သည် လူနေမှုဘဝ အရင်းအနှီး အကျပ်အတည်း၊ စွမ်းအင် အကျပ်အတည်း စသည့် စိန်ခေါ်မှုများကို ခံခဲ့ရကြောင်း၊ ယူကရိန်းအရေးကိစ္စအား ကြိုးပမ်းဖြေရှင်း၍ ဥရောပ ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းမှု ဖော်ဆောင်ခြင်းသည် ဗြိတိန်၏ အကျိုးစီးပွားနှင့် ကိုက်ညီသကဲ့သို့ ဥရောပနှင့် ယူကရိန်း၏ အကျိုးစီးပွားနှင့်လည်း ကိုက်ညီကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

“အမေရိကန်ရဲ့ အမြင်မှာ ကျွန်တော်တို့ (ယူကရိန်း) က ရောင်းချလို့ရတဲ့ အရင်းအနှီးပိုင်ဆိုင်မှုပါပဲ။ ဥရောပသား တွေက သူတို့ဘာသာကိုပဲ ဂရုစိုက်ကြတာပါ” ဟု ယူကရိန်းပြည်သူ Pavard ၏ ပြောကြားချက်ကို ကိုးကား၍ ဗြိတိန် “The Guardian” သတင်းစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

အမေရိကန် တတ်သိပညာရှင်အဖွဲ့ဖြစ်သည့် မဟာဗျူဟာနှင့် နိုင်ငံတကာလေ့လာရေးဌာန (CSIS) က လတ်တလော ရက်ပိုင်းအတွင်း ထုတ်ပြန်ထားသည့် အစီရင်ခံစာတစ်ခုတွင် အမေရိကန်က သံတမန်ဆက်ဆံရေးအား စီမံရာတွင် တစ်နေ့တခြား ပိုမိုသိသာလာသော “အရောင်းအဝယ်ပုံစံ ရှုထောင့်အမြင်” ကို ဖော်ပြလာသည်ဟု ထောက်ပြ ထားသည်။
အမေရိကန်-ယူကရိန်း သတ္တုထုတ်ကုန်ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်အပြင် အ‌မေရိကန်က ဂရင်းလန်းကျွန်း၊ ကနေဒါ တို့အပြင် ရုရှား၏ သတ္တုထုတ်ကုန်များကိုပင် စိတ်ဝင်စားမှု ဖော်ပြလာကြောင်း၊ ထရမ့်အုပ်ချုပ်သည့် ကာလအတွင်း ယူကရိန်း၊ ဥရောပ သို့မဟုတ် NATO အဖွဲ့ဖြစ်စေ ၎င်းတို့က မဟာဗျူဟာ အရင်းအမြစ် သို့မဟုတ် စီးပွားရေးအရ လျော်ကြေးများကို “ပြန်လည်ပေးဆပ်မှု” အဖြစ် မပေးနိုင်ပါက အမေရိကန်ထံမှ ၎င်းတို့ ရရှိနိုင်မည့် လုံခြုံရေးအာမခံချက်များမှာ သိသိသာသာလျော့ကျသွားမည်ကို မျှော်မှန်းနိုင်ကြောင်း အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။

ဥရောပက လုံခြုံရေးအာမခံချက်ပေးသည့်အပိုင်းတွင် အမေရိကန်ကို အစားထိုးနိုင်မည့်နိုင်ငံအား ရှာဖွေ၍ မရသေးကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဥရောပက မိမိကိုယ်ကို ပိုမိုလွတ်လပ်စွာတည်ရှိရေး၊ မိမိကိုယ်ကို ပိုမို အားကိုးရေး အတွက် လေ့လာသင်ယူရမည်ဖြစ်ကြောင်း လစ်သူအေးနီးယားနိုင်ငံ တတ်သိပညာရှင်အဖွဲ့ ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ လေ့လာရေးဌာန ဌာနမှူး Linas Kojala က ယူဆသည်။ 

ကိုးကား-ဆင်ဟွာ