ပင်လယ်ပျော်လူမျိုးများဟု တင်စားခေါ်ဆိုသည့် ဆလုံများကို   မော်ကင်းဟုလည်းခေါ်ကြသည်။ ဆလုံများကိုဒေသခံများက မော်ကယ်ဟုခေါ်၍ မြန်မာတို့က ဆလုံဟု ခေါ်ဆိုသည်။ လှေများပေါ်တွင်အိမ်ကဲ့သို့ နေထိုင်ကာ ပင်လယ်အတွင်း၌ သားငါး၊ပုစွန်နှင့်ပုလဲရှာဖွေကာ အသက်မွေးသည့် ဆလုံလူမျိုးများကို မြန်မာနိုင်ငံ မြိတ်ကျွန်းစုဒေသတွင် အများဆုံးတွေ့ရသည်။

ဆလုံများသည် နေရာတစ်ခုတွင် အတည်တကျနေထိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ပင်လယ်ပြင်၌ လှည့်လည်သွားလာကြကာ ရေကူးရေငုပ်ကျွမ်းကျင်သောကြောင့် Sea Gypsy ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဆလုံများသည် လှေတွင် အသုံးအဆောင်များ၊  အစာရေစာများနှင့်  ခွေး၊ကြောင်၊ ကြက်စသည့် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များကို တင်ဆောင် သွားလာကြသဖြင့်  ဆလုံသစ်ထွင်းလှေသည် ဆလုံအိမ်ပင်ဖြစ်သည်။

ဆလုံများသည် မိမိတို့လှေကို ပေါ့ပါးသည့် သစ်လုံးကိုထွင်းကာပြုလုပ်ကြပြီး ပင်လယ်ပြင်တွင် ရာသီဥတုဆိုးရွားချိန်၌ နီးစပ်ရာကျွန်းတစ်ခုခုတွင် ခြေတံရှည်ဝါးတဲများဆောက်၍    နားခိုနေထိုင်ကြသည်။ ရှေးအခါက ဆလုံလူမျိုးများသည် လှေပေါ်တွင်သာ နေထိုင်ကြသော်လည်း ယခုအခါတွင် ဆလုံ အများစုသည် ကော့သောင်းမြို့နယ်အတွင်းရှိ ကျွန်းအချို့အပါအဝင် ကျွန်းများပေါ်တွင် အခြေချ နေထိုင်ကြသည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ဆလုံယဉ်ကျေးမှုပွဲတော်ကို ကော့သောင်းမြို့နယ် မကြုံဂလက် ကျေးရွာ၌ကျင်းပခဲ့သည်။

ဆလုံလူမျိုးများသည်  အခြားလူမျိုးများနှင့်ရောနှောနေထိုင်ခြင်းမရှိဘဲ မိမိတို့၏လူနေမှုစနစ်ကို ထိန်းသိမ်းကာ နတ်ကိုကိုးကွယ်ကြသည်။ ဆလုံလူမှုအသိုက်အဝန်းတွင် နတ်ဆရာသည် အလွန်အရေးပါ သောပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၍   သာရေးနာရေးကိစ္စများကို နတ်ဆရာစီစဉ်သည့်အတိုင်း ပြုလုပ်လေ့ရှိကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတောင်ဘက်စွန်းတွင်တည်ရှိသည့် ကော့သောင်းမြို့နယ်မြောက်ဘက် ပင်လယ်ကမ်းစပ်တွင် အောင်ဘာကျေးရွာရှိသည်။ အောင်ဘာရွာ၏တောင်ဘက်တွင်   အောင်မြန်မာရွာတည်ရှိ၍ အောင်ဘာ ကျေးရွာ၏ အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် မကြုံဂလက်ကျွန်းနှင့်  အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ညောင်ဝိကျွန်း ရှိသည်။ ထိုကျွန်းနှစ်ကျွန်းသည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အတွင်း၌ တည်ရှိကာကျွန်းများပေါ်၌ ဆလုံ လူမျိုးများနေထိုင်ကြသည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် စက်တင်ဘာလအထိ ကော့သောင်းမြို့နယ်တွင် ဆလုံလူမျိုး ၁၂၈၀၆ ဦး နေထိုင်လျက်ရှိရာ မြို့နယ်လူဦးရေ၏ ၉ ဒသမ ၈၇ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။

ကော့သောင်းမြို့နယ်တွင် ကျွန်း ၉၃ ကျွန်းရှိသည့်အနက် ရတနာကျွန်း၊ သူဌေးကျွန်း၊ ဇာဒက်ကြီးကျွန်း၊ဂျလန်းကျွန်း၊ မကြုံဂလက်ကျွန်း၊  ဆလုံကျွန်းနှင့် မွေတော်ကျွန်းအပါအဝင် ကျွန်း ၂၀ တွင်လူများနေထိုင်ကြသည်။  မကြုံဂလက်သည် လန်ပိအမျိုးသားအဏ္ဏဝါကျွန်းစုတွင်ပါဝင်၍ ဆလုံလူမျိုးများနေထိုင်သည့် ကျေးရွာဖြစ်သည်။

မကြုံဂလက်ရွာတွင် အိမ်ခြေ ၁၇၀ ကျော်ရှိ၍ ကျေးရွာလူဦးရေ ၆၀၀ ဝန်းကျင်တွင် ဆလုံလူမျိုးများက ၂၅၀ ရှိသည်။ ကျေးရွာလူဦးရေ၏ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဆလုံစကားကို ပြောဆိုကြသည်။ မကြုံဂလက်ကျေးရွာတွင် ဆလုံသင်္ချိုင်းကို သီးသန့်ထားရှိကာဆလုံများကွယ်လွန်လျှင် ဆလုံသင်္ချိုင်း၌သာ သီးသန့် မြှုပ်နှံကြသည်။

ဆလုံများတွင် ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှုရှိကာ မိမိတို့ရိုးရာ ဝတ်စုံ၊ အစားအသောက်၊ ဘာသာစကားနှင့် ထုံးတမ်းဓလေ့များကို အစဉ်အဆက် ထိန်းသိမ်းခဲ့ကြသည်။ ဆလုံယဉ်ကျေးမှုများအနက် ထိမ်းမြား လက်ထပ်သည့်ထုံးတမ်းသည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖြစ်သည်။

ဆလုံများသည် အသက် ၁၈ နှစ်ဝန်းကျင်တွင်အိမ်ထောင်ပြုလေ့ရှိသည်။ ဆလုံလူငယ်တစ်ဦးသည် အိမ်ထောင်ပြုချိန်တွင်  မိမိနှစ်သက်မြတ်နိုးသည့် မိန်းကလေးကို သူ၏ မိဘများထံတွင် သွားရောက် တောင်းရမ်းရသည်။ ဆလုံလူငယ်သည် မိမိ၏ မိဘများနှင့်အတူ အမျိုးသမီး၏ မိဘနှစ်ပါးထံသို့ သွားရသည်။ မိန်းကလေးမိဘများက  ဆလုံအကြီးအကဲ ရှေ့မှောက်တွင် လက်ခံတွေ့ဆုံသည်။ မိန်းကလေးဘက်ကလက်ခံလျှင်  မင်္ဂလာရက်ကို သတ်မှတ်သည်။

ဆလုံမင်္ဂလာပွဲတွင် ဧည့်ခံကျွေးမွေးသည့် ဟင်းလျာသည် ငါးကင်၊ လင်းနို့ကြော်၊ လင်းဆွဲကြော်၊ ကြက်ကောင်လုံးပြုတ်၊ ကြက်ကောင်လုံးကင်တို့ဖြစ်၍တစ်ခါတစ်ရံတွင် မျောက်သားကြော်၊ ပျားရည်နှင့် အရက်ကို ထည့်သွင်းဧည့်ခံသည်။

ဆလုံတို့၏ ထုံးတမ်းအရ လက်ထပ်မင်္ဂလာပွဲကို နတ်ဆရာက ဦးဆောင်ကာ   ပင်လယ်ကမ်းစပ် သဲသောင်ပြင်တစ်နေရာ၌ ပြုလုပ်သည်။ မင်္ဂလာပွဲတွင်နတ်ဆရာက ဆလုံရိုးရာပလွေကို မှုတ်ပြီး နောက် လက်နှစ်ဖက်ကို ခေါင်းပေါ်သို့မြှောက်လျက် ရိုးရာနတ်ကိုပင့်ဖိတ်သည်။ ထို့နောက်  နတ်ဆရာက သတို့သားနှင့် သတို့သမီး  လက်ဖဝါးနှစ်ဖက်ကိုကိုင်ပြီး သူ၏ လက်ဝါးနှစ်ဖက်ကို သတို့သားနှင့် သတို့သမီးတို့၏ လက်များပေါ်တွင်အုပ်ထားကာ မင်္ဂလာမောင်နှံကို ရာသက်ပန်စောင့်ရှောက်ရန် ရိုးရာနတ်အား တိုင်တည်ဆုတောင်းခြင်းသည်ပင် ဆလုံမင်္ဂလာပွဲအခမ်းအနားဖြစ်ပေသည်။ သတို့သားနှင့် သတို့သမီးက မိမိတို့ လက်နှစ်ဖက်စီကိုမြှောက်လျက် ရာသက်ပန် ရိုးမြေကျပေါင်းသင်းပါမည်ဟု တိုင်တည်ကြရသည်။

ဆလုံရိုးရာ မင်္ဂလာပွဲတွင် နတ်ဆရာသည် နတ်ကိုတိုင်တည် ပူဇော်ပြီးနောက် တုန်ယင်လာပြီး အရက် သောက်၍ ငါးကင်၊ ကြက်ကောင်လုံးကင်၊ အစားအသောက်များကိုစားသည်။ ဆလုံများက ထိုအချိန်တွင်နတ်ဆရာကို နတ်ဝင်နေသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ထို့နောက် နတ်ဆရာကကလျှင် ပရိသတ်ကလည်း လိုက်ကကြရသည်။ နတ်ဆရာနတ်ဝင်ချိန်သည် နာရီဝက်ခန့်သာ ကြာမြင့်၍  ဆလုံမင်္ဂလာဆောင်ပွဲသည် တစ်နာရီဝန်းကျင်သာကြာမြင့်ပြီး ပရိသတ်များက  ကျွေးမွေးဧည့်ခံသည့် အစားအသောက်များကို စားသုံးကာမင်္ဂလာပွဲကို အဆုံးသတ်လိုက်သည်။

ဆလုံများက မင်္ဂလာပွဲတွင် ရိုးရာနတ်ကို ပူဇော်ပသပြီးမှသာ   လင်မယားအရာမြောက်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။

မင်္ဂလာပွဲပြီးလျှင် မိဘများက မင်္ဂလာမောင်နှံကို ရိုးရာလှေတစ်စင်း၊  ငါးဖမ်းပိုက်တစ်စုံနှင့် ငါးဖမ်း ကိရိယာအချို့ကို လက်ဖွဲ့ခြင်းသည် ဇနီးမောင်နှံနှစ်ယောက်ဒိုးတူပေါင်ဖက် လုပ်ကိုင်စားသောက်ကြရန်ဖြစ်သည်။ ဇနီးမောင်နှံနှစ်ဦးသည်  အဝေးသို့သွားရန်မလိုဘဲ  ဆလုံရွာ၌ပင်နေထိုင်ကြရသည်။ ဤသို့ဖြင့် ဆလုံလူနေမှုအသိုက်အဝန်းသည် မိမိတို့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုကို  ထိန်းသိမ်းလျက် ရှင်သန်ကြီးထွားလာခဲ့ကြပေသည်။   ။

Source- Myawady Webportal

ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း) ကျိုင်းတုံမြို့နယ် ပင်းတောက်ကျေးရွာအုပ်စု တောင်ပေါ်ဒေသရှိ နမ့်လင်းမိုင် ကျေးရွာမှာ  အဲန်လူမျိုးအများစု နေထိုင်ကြပါတယ်။ အဲန်လူမျိုးတွေဟာ အနက်ရောင်ဝတ်စုံကိုသာ ကိုယ်တိုင်ဖန်တီးရက်လုပ်ပြီး ရှေးရိုးဆန်ဆန် ဝတ်ဆင်ကြကာ သွားမည်းမှလှတယ်လို့ ယူဆကြတဲ့အတွက်သူတို့ရဲ့သွားတွေကို မည်းနေအောင် ပြုလုပ်ထားကြပါတယ်။ အမျိုးသားအများစုက ဆံပင်ရှည်ကြီးတွေနဲ့ ရှေးရိုးဆန်စွာမြင်တွေ့ရပြီး အဲန်လူမျိုးတွေရဲ့ ရှေးကျတဲ့ နေထိုင်မှုပုံစံတွေကို ထူးခြားစွာတွေ့မြင်ရ၍ နိုင်ငံခြားသားခရီးသွားတွေကို အဓိကဆွဲဆောင်နေပါတယ်။

သူတို့ရဲ့သွားတွေကို မည်းအောင်မိုက်ကော်သစ်ပင်မှ အခေါက်ကို အဆီရရှိအောင်မှိုင်းတိုက်ပြီးသွားတွေကို သူတို့ရဲ့အသက် (၁၂)၊ (၁၃) နှစ် အရွယ်မှာကတည်းက စတင်သုတ်လိမ်းကြပြီး သစ်ရွက်ခြောက်၊ ဆေးနီသစ်ခေါက်ကို အခွံခွာ၍ ကွမ်းယာကဲ့သို့ အမြဲတစ်စေဝါးလေ့ရှိပါတယ်။ အမျိုးသား အမျိုးသမီးအားလုံး နားပေါက်ဖောက်ကြကာ သူတို့ရဲ့ရိုးရာပွဲနေ့တွေမှာ ပန်းတွေထည့်ပန်ကြပြီး ငွေလက်ကောက်တွေ အမြဲဝတ်ဆင်ကာ ဖိနပ်လည်း စီးလေ့မရှိတဲ့ သူတို့ရဲ့ လူနေမှုပုံစံတွေက စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းလှပါတယ်။

အဲန်လူမျိုးတွေဟာ တောင်ယာစပါး၊ သီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်း၊ မွေးမြူရေးနဲ့ အမဲလိုက်ခြင်းတို့ကို အဓိကလုပ်ကိုင် ရပ်တည်နေထိုင်ကာ မိရိုးဖလာ နတ်ကိုးကွယ်ကြတဲ့ လူမျိုးစုတစ်စုဖြစ်ပြီး သီသန့်နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာလေးကဲ့သို့ တွေ့မြင်ရပါတယ်။ အဲန်လူမျိုးတွေဟာ တောစောင့်နတ်၊ တောင်စောင့်နတ်နဲ့ သေဆုံးသွားတဲ့ ဘိုးဘေးနတ်တွေကို ကိုးကွယ်ယုံကြည်ကြပါတယ်။ ရိုးရာနတ်ပွဲကို ဆောင်းအကုန် နွေအကူးကာလမှာ အမဲလိုက်ကြပြီး ရရှိလာတဲ့သားကောင်နဲ့ ပူဇော်ပွဲပြုလုပ်ကြပါတယ်။ ရွာထဲမှာ လူမျိုးတွေရဲ့ ရိုးရာနတ်စင်တစ်စင်ကို တွေ့ရှိရမှာဖြစ်ပြီး ရွာရဲ့ နတ်ဆရာအိမ်မှာ သူတို့ပူဇော်နေတဲ့ နတ်ကိုခေါ်ဖို့ ဗုံကြီးတစ်လုံးရှိပါတယ်။ အဲဒီဗုံကြီးကို ရိုးရာနတ်ပူဇော်ပွဲမှာ အမျိုးသားတွေသာ တီးကြရပြီး ဗုံတီးပူဇော်ခြင်းဖြင့် ရွာထဲကို မကောင်းဆိုးရွားတွေ မဝင်ရောက်နိုင်ကြောင်း၊ ရန်သူတွေက သူတို့ကိုမတွန်းလှန်နိုင်ကြောင်းနဲ့ ဆန်ရေစပါးပေါကြွယ်ဝကြောင်း ယုံကြည်ကြပါတယ်။

အဲန်လူမျိုးတွေဟာ အဲန်ကိုယ်ပိုင်ဘာသာစကားနဲ့ ရှမ်းဘာသာစကားကို အဓိကပြောဆိုကြပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ် (အရှေ့ပိုင်း) မှာ အဲန်ရွာစုစုပေါင်း ၄၀ မှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် လူဦးရေစာရင်းအရ လူဦးရေ ၃၆၀၀ နီးပါးခန့်ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ 

အဲန်လူမျိုးတွေဟာ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားလူမျိုးနွယ်ဝင်အုပ်စု တစ်စုဖြစ်ပြီး မြန်မာတိုင်းရင်းသား ၁၃၅ မျိုးမှာ စာရင်းဝင်ဖြစ်ပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း) ကျိုင်းတုံမြို့နယ် ပင်းတောက်ကျေးရွာအုပ်စုမှာ အဲန်လူမျိုးတွေနေထိုင်တဲ့ နမ့်လင်မိုင်၊ နမ့်လင်းကောင်၊ ပါးလို့၊ ပါကျော့၊ ပန်လေ၊ ဝမ်နောင်၊ တပ်ထပ်၊ ဝခါးစတဲ့ ကျေးရွာ ခုနစ်ရွာရှိပြီး မိုင်းလန်းကျေးရွာအုပ်စုမှာ တစ်ရွာ၊ မိုင်းခတ်မြို့နယ်မှာ ၁၃ ရွာ မိုင်းဖြတ်မြို့နယ်မှ လေးရွာတွေ့ရှိရပါတယ်။

ယခုအခါမှာ အဲန်လူမျိုးအများစု နေထိုင်ရာရွာလေးကိုတော့ အစိုးရက ကျောင်းတွေ၊ ဆေးပေးခန်းတွေ ဆောင်ရွက်ပေးထားပြီဖြစ်ပေမယ့် ရှေးရိုးရာလူနေထိုင်မှုကတော့ ကျန်ရှိနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။

ဘဝကို ရိုးရှင်းစွာဖြတ်သန်းနေထိုင်ကြတဲ့ အဲန်လူမျိုးတွေရဲ့ အလေ့အထကတော့ လေ့လာဖို့ကောင်းတဲ့အတွက် ကျိုင်းတုံဒေသကို အရောက်သွားဖို့ ဖိတ်ခေါ်ရေးသားလိုက်ရပါတယ်။

Source-Myawady Webportal