ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ် Peace Forum 2025 ငြိမ်းချမ်းရေးရွေးကောက်ပွဲနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်တို့ ပေါင်းစည်းခြင်းမှ အေးချမ်းသာယာဝပြောသည့် နိုင်ငံတော်သစ်ဆီသို့ သုံးသပ်ဆွေးနွေးပွဲကို နေပြည်တော်ရှိမင်္ဂလာသီရိဟိုတယ်၌ ဇွန် ၂၅ ရက်မှစတင်၍ သုံးရက်တာ ကျင်းပခဲ့သည်။
ထိုကဲ့သို့ဆွေးနွေးပွဲသုံးရက်တာကာလအတွင်း ဆွေးနွေးခဲ့သည်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ တက်ရောက်လာကြသူအချို့၏ စကားသံများကို စုစည်းဖော်ပြအပ်ပါသည်။
ဗိုလ်မှူးကြီး ဝဏ္ဏအောင် အဖွဲ့ဝင်၊ အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှု ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ
Peace Forum ကျင်းပပြုလုပ်ရတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ လက်ရှိပကတိအခြေအနေ၊ နိုင်ငံငြိမ်းချမ်းရေး၊ တည်ငြိမ်ရေးနဲ့ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအတွက်ကဏ္ဍအသီးသီးက တက်ရောက်လာကြသူတွေက အမြင်သဘောထားတွေ၊ အတွေ့အကြုံတွေ မျှဝေဖလှယ်ကြတယ်၊ အလွတ်သဘော ကျယ်ပြန့်စွာဆွေးနွေးကြတယ်၊ ရရှိလာတဲ့အကြံပြုချက်တွေ၊ ဆောင်ရွက်သင့်တာတွေကို ဆက်လက်ကြိုးပမ်းအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွားဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။
သုံးရက်တာမှာ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ရွေးကောက်ပွဲနောက်ပိုင်း ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှုဆိုင်ရာ အခွင့်အလမ်းတွေနဲ့ ပဋိပက္ခအပြီး ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးနဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဆိုင်ရာတွေ စတာတွေကို ဆွေးနွေးကြတယ်။
ပြည်တွင်းပညာရှင်တွေက ရွေးကောက်ပွဲအောင်မြင်စွာကျင်းပနိုင်ရေး၊ နိုင်ငံတော်တည်ငြိမ်ရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ့်နည်းလမ်းတွေ၊ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံတဲ့ ပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရေးမှာ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အထောက်အကူပြုနိုင်မယ့် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းရဲ့အခန်းကဏ္ဍ၊ လူသားချင်းစာနာထောက် ထားမှုဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်တွေ၊ လူမှုစီးပွားဘဝစိန်ခေါ်မှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ဖို့၊ ပထဝီနိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ရှုထောင့်အမျိုးမျိုးနဲ့ လေ့လာဆန်းစစ်ပြီးတော့ အသွင်ကူးပြောင်းရေးအတွက် ကျင့်သုံးသင့်တဲ့ နည်းဗျူဟာတွေကို ဝိုင်းဝန်းဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။
အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးမရရှိနိုင်ပါဘူး။ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးအဖြေရှာခြင်းကသာ ရေရှည်တည်တံ့ ခိုင်မြဲတဲ့ငြိမ်းချမ်းရေးကို တည်ဆောက်နိုင်မယ်ဆိုတာကို လူထုအကြားအသိအမြင်တိုးမြှင့်ရရှိလာစေချင်တယ်။ ဒီလိုဆွေးနွေးပွဲတွေကပဲ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ ရေရှည်လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို ရေတို၊ ချမှတ်အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွားနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။
ဦးအောင်နိုင်ဦး ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး(ငြိမ်း)
လူသားချင်း အထောက်အကူပြုကိစ္စတွေ၊ လူမှုစီးပွားစိန်ခေါ်မှုတွေကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဖို့ ဒီနေ့ဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်။ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုကိစ္စရပ်တွေက အခြေအနေတစ်ခုမှာ လုပ်ရတာဖြစ်ပေမယ့် လူမှုစီးပွားစိန်ခေါ်မှုတွေက တစိုက်မတ်မတ်ကိုလုပ်နေရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနှစ်ခုကို ပေါင်းစပ်ပြီးရွေးကောက်ပွဲပြီးတဲ့အခါ တက်လာမယ့်လွှတ်တော်နဲ့အစိုးရ တက်ညီလက်ညီ စဉ်းစားဆောင်ရွက်ကြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီအတွက် ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ တခြားကိစ္စရပ်တွေအနေနဲ့ ဆွေးနွေးတာကတော့ လယ်ယာကဏ္ဍက အကြောင်းအရာ တွေလည်းပါပါတယ်။ လယ်ယာကဏ္ဍ အတွက် ဘယ်လိုပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ လုပ်ဆောင်သင့်တယ်ဆိုတာ၊ သဘာဝတွင်းထွက်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လို ဆောင်ရွက်သင့်တယ်ဆိုတာ၊ လူသားချင်းစာနာမှုအထောက်အကူ ပေးအပ်တဲ့အခါထိရောက်မှုရှိအောင် ဘယ်လိုလုပ်သင့် တယ်ဆိုတာမျိုးဆွေးနွေးကြပါတယ်။ ဒီလိုဆွေးနွေးကြတာတွေက အလွှာစုံ ပါဝင်တဲ့အတွက် ကွဲပြားတဲ့အမြင်တွေ ဆုံချက်လာဖြစ်စေပါတယ်။ ကွဲပြားတဲ့ အတွေ့အကြုံတွေဟာလည်း ဆုံချက်လာဖြစ်တယ်။ အသိအမြင်ချင်းဖလှယ်လို့ရတယ်၊ အသိအမြင်ချင်းဖလှယ်ရင်း နားလည်မှုတည်ဆောက်ကြတယ်၊ နားလည်မှုတည်ဆောက်ရင်း ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက်၊ အနာဂတ်နိုင်ငံတော်အတွက်အထောက်အကူဖြစ်တယ်။
ဦးကိုကိုကြီး ဥက္ကဋ္ဌ၊ ပြည်သူ့ပါတီ
ကျွန်တော့်အနေနဲ့ နိုင်ငံတော်ရဲ့ပကတိအခြေအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ အရေးပါပုံကိုအဓိကထားပြီး ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီးတဲ့အခါ ဥပဒေနဲ့အညီ လွှတ်တော်တွေ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ပါ။ နိုင်ငံတော်ရဲ့ ပကတိအခြေအနေအပေါ်ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း ဆွေးနွေးဖြစ်ပါတယ်။ မဲဆန္ဒရှင်တွေရဲ့ မြေပြင်မှာနေရာရွှေ့ပြောင်းနေမှုတွေ၊ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆန္ဒနယ်မြေ ပမာဏခန့်မှန်းမှုတွေ၊ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သား အရေးကိစ္စတွေအစရှိတာတွေကိုဆွေးနွေး ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ အရေးပါမှုကို သိရှိရမယ်။ ရွေးကောက်ပွဲဟာ အကူးအပြောင်းကာလအဆင့်တစ်ခု ဖြစ်ဖို့အတွက်အရေးပါပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက ရွေးကောက်ပွဲအလွန်ကာလအတွက်လည်း စဉ်းစားထားရမယ်။
ဒီရွေးကောက်ပွဲဟာ ယခင့်ယခင် ရွေးကောက်ပွဲတွေနဲ့မတူဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲအလွန် သင့်တော်တဲ့အချိန်မှာ ဖွဲ့စည်းပုံ ပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းဆိုင်ရာ ညီလာခံတစ်ခု ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ကျင်းပဖို့ အကြံပြုဆွေးနွေးခဲ့တာတွေရှိပါတယ်။ ဒီလိုဆွေးနွေးတဲ့ အဝန်းအဝိုင်းကို စတင်တည်ဆောက်ပြီး တဖြည်းဖြည်းနဲ့ တိုးချဲ့သွားခြင်းအားဖြင့် ပို၍ပို၍ ပြည့်စုံတဲ့ဆွေးနွေးပွဲတွေဖြစ်လာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ လက်တွေ့အရ အားလုံးပါဝင်ဖို့ တစ်နေရာတည်း တစ်ချိန်တည်း လူတွေအများကြီး စုစည်းဆွေးနွေးဖို့ဆိုတာ အခက်အခဲတွေ အများကြီး ရှိပါတယ်။
ပြည်သူတွေအနေနဲ့ နိုင်ငံရေးကို ကြောက်နေတာတို့၊ မပတ်သက်တာတို့ စတာတွေလုပ်နေလို့မရဘူး။ နိုင်ငံရေးက ကိုယ့်ကိုစီမံသွားတာမျိုးခံရနိုင်တယ်။ နိုင်ငံရေးဆိုတာမပတ်သက်ဘဲ နေလို့မရဘူး။ အနည်းဆုံးတော့သိနေရမယ်။ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့အတွက် ပြည်သူတွေကိုယ်တိုင် ပူးပေါင်းပါဝင်ပြီး တက်တက်ကြွကြွနဲ့ ဝင်ရောက်ဆောင်ရွက်ကြရမယ်။ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံသားတွေဖြစ်တဲ့အတွက် အနည်းဆုံးတော့ မဲပေးပိုင်ခွင့်ကိုကျင့်သုံးဖို့အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီဟာတွေကို ပြည်သူတွေ သိရှိလာတာနဲ့အမျှ ပိုပြီးတော့မျှော်လင့်ချက်အားကောင်းလာမယ်။ စိတ်ဝင်စားမှု အားကောင်းလာမယ်။
ဒေါ်ချိုချိုကျော်ငြိမ်း ဥက္ကဋ္ဌ၊ ဖက်ဒရယ်ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ
နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးအနေနဲ့ နိုင်ငံရေးအဆက်ဆက် အတွေ့အကြုံတွေအများကြီးရှိခဲ့ပါတယ်။ လက်ရှိနိုင်ငံတော် ဝန်ကြီးချုပ်နဲ့တွေ့ဆုံတိုင်း နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ နိုင်ငံရေးသဘောထားအမြင်တွေ သိရှိခွင့်ရပါတယ်။ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်က နိုင်ငံအတွက် ဖြစ်စေချင်တာတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ နိုင်ငံတော်အပေါ်မှာ စေတနာအများကြီးထားတယ်။ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ရဲ့ မူဝါဒတွေအပေါ်မှာ ဝိုင်းဝန်းလုပ်ဆောင်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ကဖက်ဒရယ်ကို လက်ခံတယ်။ ဒီနေရာမှာ ဖက်ဒရယ်ဆိုတာ ခွဲထွက်တာမဟုတ်ဘူး။ ကိုယ့်ပြည်နယ် ကိုယ့်နေရာမှာ ကိုယ့်ဝန်ကြီးချုပ်၊ ကိုယ့်ဒေသက လူတွေနဲ့၊ အခွန်နဲ့ ငြိမ်းငြိမ်းချမ်းချမ်းနေတာကို ပြောတာပါ။ ကျွန်မတို့နိုင်ငံက တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံ ရှိပါတယ်။ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံရှိကြပေမယ့် ဘယ်နေရာ မှာပဲရှိရှိ ဘယ်တိုင်း၊ ဘယ်ပြည်နယ်မှာပဲ ရှိရှိ အခုကလူမျိုးစုတစ်စုတည်း မဟုတ်တော့ဘဲအားလုံးစုစည်းတည်ရှိနေထိုင်ကြတာများပါတယ်။ အားလုံးက တိုင်းပြည်ချစ်စိတ်ရှိတာ တူညီကြတယ်။ ဒါကြောင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုတစ်ခုအနေနဲ့ မဟုတ်ဘဲ အားလုံးစုစည်းလုပ်ဆောင်ရမယ်။ လူမျိုးစွဲတွေ လျှော့ရမယ်။ အားလုံးအတွက်စဉ်းစားရမယ်။
ဦးကိုကို(ကိုကို-စက်မှုတက္ကသိုလ်) ဥက္ကဋ္ဌ ၊ မြန်မာ့ပုံရိပ်ဖော်ညွှန်းရေးအဖွဲ့
ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ် ပထမတစ်ရက်ကတော့ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံကိုအပြင်ကကြည့်တဲ့ နိုင်ငံတကာရဲ့အမြင်၊ ဒုတိယနှစ်ရက်ကတော့ ကျွန်တော်တို့အချင်းချင်းပြန်ကြည့်တဲ့ အတွင်းကအမြင်တွေအားလုံးကို ပေါင်းစပ်ကြတာပါ။ ဖိုရမ်ဆိုတဲ့အတိုင်း ကဏ္ဍအသီးသီးပညာရှင်အသီးသီးက အလွှာပေါင်းစုံအမြင်ပေါင်းစုံ ရှုထောင့်ပေါင်းစုံပါတယ်။ အခုသုံးရက်တာကျင်းပခဲ့တဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ်က မကြာသေးခင်ကကျင်းပတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးစကားဝိုင်းရဲ့ အဆက်လို့ပြောရမယ်။ ဒီဖိုရမ်တွေ၊ စကားဝိုင်းတွေအားလုံးက ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းပြမြေပုံကြီးရဲ့ ပွိုင့်လေးတွေလို့ဆိုရမယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ပတ်သက်လာရင် ငြိမ်းချမ်းအောင်ဘယ်လိုလုပ်မလဲ၊ အားလုံးလက်ခံနိုင်တဲ့ ဘုံသဘောတူညီချက်တွေကို ရှာပြီးသွားရင် အားလုံးသဘောတူလက်ခံနိုင်တဲ့ လက်တွေ့ကျတဲ့အဖြေထွက်မယ်။ နောက်ထပ်သွားရမယ့် ခရီးရှည်အတွက် အင်အားတွေဖြစ်တယ်။ ဆင့်ကဲဆင့်ကဲတိုးတက်ဆွေးနွေးသွားကြရင် ကျွန်တော်တို့လိုလားတဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးကို ကျိန်းသေပေါက်ရဖို့သေချာပါတယ်။
ဦးစောသန်းမြင့် တွဲဖက်အတွင်းရေးမှူး၊ ရှမ်းနှင့် တိုင်းရင်းသားများဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ (ကျားဖြူပါတီ)
အခုကျင်းပတဲ့ဖိုရမ်က ပထမအကြိမ် Peace Talk တုန်းက ဘက်စုံဆွေးနွေးခဲ့တဲ့ အခြေအနေအပေါ် သုံးသပ်ပြီး Peace Talk ကနေ ဖိုရမ်အဆင့်ကို တက်လှမ်းနိုင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီတစ်ခေါက်မှာ လူဦးရေလည်း ပိုများလာတယ်။ နိုင်ငံတကာက သံတမန်တွေ၊ ကျွမ်းကျင်သူတွေပါလာတဲ့အတွက် သူတို့ရဲ့အကြံဉာဏ်တွေလည်း သိရှိရသလို သူတို့ကိုလည်း နိုင်ငံတော်အစိုးရနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေပူးပေါင်းပြီး ဘယ်လိုတက်တက်ကြွကြွ နဲ့ စုပေါင်းလုပ်ဆောင်နေတယ်ဆိုတာ ပြသလိုက်နိုင်တယ်လို့မြင်ပါတယ်။
ပထမဆုံးအနေနဲ့ပြောရရင် ရွေးကောက်ပွဲအတွက်ပြင်ဆင်နေကြတဲ့ အခုလိုအချိန်မှာ နိုင်ငံတော်အစိုးရနဲ့ ဒေသအသီးသီးက တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍဟာ တော်တော်လေး အရေးကြီးပါတယ်။
နိုင်ငံတော်အစိုးရက ရွေးကောက်ပွဲအောင်မြင်အောင် ကျင်းပပေးဖို့ လိုအပ်သလို ဒေသအသီးသီးက EAOs တွေကလည်း ပူးပေါင်းပါဝင်ဖို့လိုတယ်။ ဒုတိယကတော့ ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍဖြစ်ပါတယ်။ ကော်မရှင်အနေနဲ့ ဒေသတိုင်းမှာမျှတတဲ့ ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်အောင်၊ တချို့အငြင်းပွားမှုတွေကို ဥပဒေနဲ့အညီ အမြန်ဆုံးနဲ့ အမှန်ဆုံး ဖြေရှင်းညှိနှိုင်းပေးနိုင်အောင်၊ မြို့နယ်၊ ဒေသတွေက ကော်မရှင်အဖွဲ့ခွဲတွေအထိ ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာ ဥပဒေတွေ ကျေညက်အောင်၊ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းတွေ နားလည်အောင် လေ့ကျင့်ပေးထားဖို့လိုတယ်။
နောက်ဆုံးကတော့ ပြည်သူလူထုပေါ့။ ဒီမိုကရေစီကို အမှန်တကယ်ချစ်မြတ်နိုးရင် ဆန္ဒမဲပေးဖို့လိုတယ်။ ပြည်သူရဲ့ဆန္ဒနဲ့အစိုးရသစ်ကို ဖွဲ့စည်းကြရမှာဖြစ်တယ်။ လက်ရှိနိုင်ငံတော်အစိုးရရဲ့ ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ် ငါးရပ်မှာလည်း ဒါကိုအဓိကထားတယ်ဆိုတာကို သတိချပ်ဖို့လိုတယ်။ တစ်ဖက်မှာလည်း ရွေးကောက်ပွဲ ကအရေးကြီးတာနဲ့ ထပ်တူငြိမ်းချမ်းရေးကလည်း အထူးအရေးကြီးတယ်။ ထူးခြားတာက အခုအားလုံး စုရုံးပြီးမြင်တွေ့ကြရတယ်။ အားရစရာကောင်းတယ်။ နောက်ထပ်နောက်ထပ်အဖွဲ့တွေလည်း ပူးပေါင်းဆွေးနွေးကြဖို့ လိုအပ်တဲ့အတွက် ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။ အခုလိုဆွေးနွေးပွဲတွေကနေ မတူညီတဲ့ အမြင်တွေ၊ အတွေ့အကြုံတွေကိုရရှိလာပြီး ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင် နိုင်မယ့်နည်းလမ်းတွေထွက်ပေါ်လာနိုင်မယ်။
MOI
ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ် Peace Forum 2025 ငြိမ်းချမ်းရေးရွေးကောက်ပွဲနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်တို့ ပေါင်းစည်းခြင်းမှ အေးချမ်းသာယာဝပြောသည့် နိုင်ငံတော်သစ်ဆီသို့ သုံးသပ်ဆွေးနွေးပွဲကို နေပြည်တော်ရှိ မင်္ဂလာသီရိဟိုတယ်၌ ဇွန် ၂၅ ရက်မှ စတင်၍ သုံးရက်တာကျင်းပခဲ့သည်။
ထိုကဲ့သို့ ဆွေးနွေးပွဲသုံးရက်တာကာလအတွင်း ဆွေးနွေးခဲ့သည်များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ တက်ရောက် လာကြသူအချို့၏ စကားသံများမှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည်-
ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးစိန်ဝင်း(ငြိမ်း) ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး(ငြိမ်း)
ဒီဖိုရမ်မှာပညာရှင်တွေက အကြံပြုချက်တွေကို လွတ်လွတ်လပ်လပ်ပေးကြပါတယ်။ ပညာရှင်တွေရဲ့အမြင်က ပညာရပ်ဆိုင်ရာဖြစ်တဲ့အတွက် အမှားမရှိဘူးလို့ပြောလို့ရတယ်။ တစ်ကမ္ဘာလုံးက ပညာရပ်တွေနဲ့ ပညာရှင်တွေရဲ့လုပ်ပုံလုပ်နည်းတွေ၊ အတွေးအခေါ်တွေ ဒါတွေကို ကိုယ့်နိုင်ငံအတွက် ပြန်ပြီးမျှဝေပေးကြတာပါ။ ကျွန်တော်တို့လုပ်လို့ရတယ်၊ မရဘူးဆိုတာကတော့ အခြေအနေအပေါ် မူတည်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာနဲ့ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံရဲ့အခြေအနေက မတူညီတာမျိုးလည်းရှိနိုင်တယ်။ သို့သော်လည်း တူတာတွေကိုအတုယူပြီး ဖွံ့ဖြိုးအောင်တိုးတက်အောင်လုပ်နိုင်မယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံအတွက် အများကြီးအကျိုးရှိမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဖိုရမ်ရဲ့ရည်ရွယ်ချက်ကလည်း အဲဒါပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံက လွတ်လပ်ရေးရပြီးကတည်းက ပဋိပက္ခတွေရှိနေခဲ့တယ်။ အဲဒီကနေ ကျော်လွန်နိုင်အောင်၊ ဖောက်ထွက်နိုင်အောင် ပညာရှင်တွေရဲ့အားတွေလိုတယ်။ ဆွေးနွေးမှုတွေကို နားထောင်ကြည့်တဲ့အခါ ဆွေးနွေးကြတဲ့သူတွေက စိတ်ရင်းစေတနာနဲ့ ပြောဆိုဆွေးနွေးကြတယ်။ အဲဒီအတွက်လည်း ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။ ဆွေးနွေးချက်တွေက ကိုယ်ကျိုးအတွက်ပြောတာမဟုတ်ဘူး၊ နိုင်ငံအတွက်ပြောတယ်ဆိုတာ ပေါ်လွင်သိရှိနိုင်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့လိုချင်တာလည်း အဲဒါပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအချက်တွေအထဲကမှ လုပ်ဆောင်သွားနိုင်မယ့်အရာတွေ၊ ကိုယ့်နိုင်ငံနဲ့သင့်တော်မယ့်အရာတွေကို နိုင်ငံ့အကြီးအကဲတွေဆီ တင်ပြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံ့အကြီးအကဲတွေက နိုင်ငံတော်အတွက်၊ နိုင်ငံကောင်းကျိုးအတွက်လုပ်ချင်ကြတာပါ။ အခက်အခဲအကျပ်အတည်းတွေရှိနေလို့ ဒီအခြေအနေကနေ ဖောက်ထွက်နိုင်မယ့်နည်းလမ်း၊ အဆင်ပြေမယ့်နည်းလမ်းတွေကို လက်ခံကျင့်သုံးရပါမယ်။ အဓိကကတော့ နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ ဒီဖိုရမ်တွေလုပ်တာဖြစ်ပါတယ်။
ဒေါက်တာဝါဝါမောင် ဒုတိယဝန်ကြီး၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန
ဒီငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေကတော့ အမြဲတမ်းထိတွေ့ဆောင်ရွက်နေဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကြားထဲမှာ ယုံကြည်မှုရင်းနှီးမှုတည်ဆောက်တာပါ၊ နားလည် မှုရယူနိုင်ဖို့ဆိုတာ ဒီလိုပလက်ဖောင်းတွေက လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲတွေကို ကျွန်မတို့အားလုံးကကြိုဆိုရမယ်။ အထူးသဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲမှာ ဆောင်ရွက်တာက ကဏ္ဍသုံးခုပါ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး၊ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ဖွံ့ဖြိုးမှုပါ။ ဒီသုံးခုစလုံး အောင်အောင်မြင်မြင်ဖြစ်ဖို့ အားလုံးပါဝင်ကြရမယ်။ ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ဘုံသဘောတူညီချက်ဆိုတာ ရှိဖို့လိုတယ်။ ဘုံသဘောတူညီချက်ကို ဘယ်အပေါ်အခြေခံမလဲဆိုရင် ဒို့တာဝန်အရေးသုံးပါးနဲ့ သွေဖည်သွားလို့မရဘူး။ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ဆွေးနွေးတဲ့အခါထားရှိရမယ့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းတွေကတော့ အပြန်အလှန်လေးစားမှု၊ တစ်ဦးရဲ့အခက်အခဲကိုတစ်ဦးက နားလည်လက်ခံနားထောင်ပေးနိုင်ဖို့၊ အားလုံးဟာအလွှာစုံကို ကိုယ်စားပြုလာတဲ့သဘောထားအမြင်တွေဖြစ်တဲ့အတွက် ခွဲခြားဆက်ဆံတာမရှိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒါမှလည်း ထူးခြားတဲ့ရလဒ်တွေရရှိလာနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ အခုဆွေးနွေးပွဲမှာလည်း အားလုံးကိုယ်စားပြု ပါဝင်မှုများတယ်။ အားလုံးပါဝင်ကြပြီး ပါဝင်ဆွေးနွေးမှုတွေကို နားထောင်တဲ့အခါမှာလည်း နိုင်ငံအတွက် စိတ်စေတနာထက်သန်မှုရှိကြတယ်။ ငြိမ်းချမ်းစေချင်ကြတယ်၊ တိုးတက်စေချင်ကြတယ်။ တိုင်းရင်းသားတွေအားလုံး စည်းစည်းလုံးလုံးနဲ့နေထိုင်ချင်တဲ့ စိတ်ဓာတ်ကိုအခြေခံပြီး ဆွေးနွေးနေတဲ့အတွက် ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေး ဖြစ်ပေါ်မယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။
မန်းအောင်ပြည်စိုး ဥက္ကဋ္ဌ၊ ကရင်အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ
ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ်ဖြစ်လို့ အားလုံးအတွက်ကောင်းပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲအေးအေးချမ်းချမ်း၊ ပြေပြေလည်လည်၊ တည်တည်ငြိမ်ငြိမ်ဖြစ်ဖို့ ဒီငြိမ်းချမ်းရေးဆွေးနွေးပွဲကအရေးကြီးပါတယ်။ ဆွေးနွေးပွဲမှာ ကျွန်တော်တို့ပြည်နယ်ရဲ့ အနေအထား၊ အခက်အခဲ၊ ပါတီကိစ္စစတာတွေကို ဆွေးနွေးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်တို့ တွေ့ကြုံလာနိုင်တာတွေကို ဘယ်လိုဖြေရှင်းရင်ကောင်းမလဲဆိုတဲ့ အကြံပြုချက်တွေကို ကျွန်တော့်အနေနဲ့ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုဆွေးနွေးပွဲကျင်းပတာကို အားရကျေနပ်မှုရှိပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး မကြာမကြာလုပ်ဖို့လိုအပ်တယ်ဆိုတာကိုလည်း ကျွန်တော့်အနေနဲ့ အကြံပြုခဲ့တာရှိပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာ တွေ့ကြုံနေရတာတွေကို စေ့စပ်ညှိနှိုင်းနိုင်ဖို့အတွက် ဒီလိုဆွေးနွေးပွဲတွေ မကြာခဏလုပ်ဆောင်နေမှသာ ကောင်းမွန်တဲ့ရလဒ်တွေ ထွက်လာမယ်လို့ ခံယူထားပါတယ်။
စောမြရာဇာလင်း ဥက္ကဋ္ဌ၊ ရခိုင်ပြည်လွတ်မြောက်ရေးပါတီ(ALP)
ကျွန်မတို့ဆွေးနွေးပွဲမှာ အဓိကဆွေးနွေးတာကရွေးကောက်ပွဲကို အကောင်းဆုံးကျင်းပနိုင်ရေး၊ လွှတ်တော်ကောင်းမွန်စွာဖွဲ့စည်းနိုင်ရေးနဲ့ ဖွဲ့စည်းပြီးတဲ့နောက် အဆင့်ဆင့်ထိန်းသိမ်းရမယ့်တာဝန်တွေကို ထည့်သွင်းဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ ပြီးတော့ စီးပွားရေးနဲ့လူမှုဘဝဖွံ့ဖြိုးရေး၊ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကြောင်းအရာတွေကိုလည်း ဆွေးနွေးကြပါတယ်။ ဒီဆွေးနွေးပွဲကနေ အကျိုးကျေးဇူးတွေအများကြီးရမယ်လို့ထင်ပါတယ်။ အရင်က ဆွေးနွေးရင် နိုင်ငံရေးကိစ္စသက်သက်ကိုပဲ ဆွေးနွေးကြတာများတယ်။ အခုက နိုင်ငံရေးအပြင် လူမှုရေးနဲ့ စီးပွားရေး စတဲ့ဘက်စုံဆွေးနွေးမှုတွေကို ဒီဆွေးနွေးပွဲသုံးရက်အတွင်း ဆွေးနွေးကြတာဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးအတွက် အင်မတန်အကျိုးကျေးဇူးရှိပါတယ်။ ပါနိုင်သလောက် ပါဝင်သင့်တဲ့သူတွေပါဝင်ပြီး ရှေ့ကိုသွားနိုင်တဲ့အရွေ့တစ်ခုအတွက် တတ်နိုင်သလောက်ကြိုးပမ်းကြတာဖြစ်ပါတယ်။ ရှေ့ဆက်ပြီး အားလုံးပါဝင်နိုင်ဖို့အတွက် အခုကစဆွေးနွေးနေကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ပဋိပက္ခတွေကျော်လွန်နိုင်ဖို့၊ ပဋိပက္ခလွန်ကာလမှာ အရှိန်အဟုန်နဲ့အလုပ်လုပ်နိုင်ဖို့ ကြိုတင်စဉ်းစားပြီးတော့ ပြင်ဆင်နေကြတာဖြစ်ပါတယ်။
ဒေါက်တာနိုင်ဆွေဦး အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ သေနင်္ဂမဟာဗျူဟာလေ့လာရေးအဖွဲ့
ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ကမ္ဘာ့ပထဝီနိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲအပေါ် မူတည်ပြီးတော့ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကျင့်သုံးသင့်တဲ့ နည်းဗျူဟာ၊ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့အနာဂတ်ပြောင်းလဲမှုတွေနဲ့ ဆက်စပ်ပြီးတော့ ကျင့်သုံးသင့်တဲ့ နည်းဗျူဟာဖော်ထုတ်ခြင်းဆိုတဲ့ အခန်းကဏ္ဍမှာ ပါဝင်ဆွေးနွေးတာဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ လက်ရှိဘာတွေတွေ့ကြုံနေရတယ်၊ အနာဂတ်အတွက် ဘယ်လိုမဟာဗျူဟာမျိုးတွေ ချမှတ်သွားသင့်တယ်၊ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် မဟာဗျူဟာတစ်ရပ်ဘယ်လိုချမှတ်သွား သင့်သလဲဆိုတာ အဓိကဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ သုံးရက်တာမှာ ကဏ္ဍစုံဆွေးနွေးခဲ့ကြတယ်။ ငြိမ်းချမ်းရေးလမ်းစဉ်ကို ဘယ်လိုရှေ့ ဆက်သွားကြမလဲ၊ ပဋိပက္ခတွေချုပ်ငြိမ်းအောင် ဘယ်လိုကြိုးပမ်းညှိနှိုင်းကြမလဲဆိုတာတွေလည်း ဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်က ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ဝိုင်းဝန်းဆွေးနွေးကြတာက အားရကျေနပ်စရာကောင်းပါတယ်။ လက်နက်ကိုင်နည်းလမ်းကို စွန့်ခွာပြီးစားပွဲ ဝိုင်းပေါ်ဆွေးနွေးကြမှ ထာဝရငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် နီးကပ်လာမယ်လို့ ယုံကြည်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီလိုငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ဆိုင်တဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတွေက ထာဝရငြိမ်းချမ်းရေးရရှိဖို့ အကောင်းဆုံးပြင်ဆင်မှုလို့ ယူဆပါတယ်။
ဦးကိုကိုကြီး ဥက္ကဋ္ဌ၊ ပြည်သူ့ပါတီ
ကျွန်တော်အနေနဲ့ နိုင်ငံတော်ရဲ့ပကတိအခြေအနေနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲရဲ့အရေးပါပုံကို အဓိကထားပြီး ပါဝင်ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီးတဲ့အခါ ဥပဒေနဲ့အညီ လွှတ်တော်တွေ အကောင်အထည် ဖော်ဖို့ပါ။ နိုင်ငံတော်ရဲ့ ပကတိအခြေအနေအပေါ် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းဆွေးနွေးဖြစ်ပါတယ်။ မဲဆန္ဒရှင်တွေ ရဲ့မြေပြင်မှာနေရာရွှေ့ပြောင်းနေမှုတွေ၊ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲဆန္ဒနယ်မြေပမာဏခန့်မှန်းမှုတွေ၊ ရွှေ့ပြောင်းလုပ်သားအရေးကိစ္စတွေ အစရှိတာတွေကို ဆွေးနွေးဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ရွေးကောက်ပွဲရဲ့ အရေးပါမှုကို သိရှိရမယ်။ ရွေးကောက်ပွဲဟာ အကူးအပြောင်းကာလအဆင့်တစ်ခုဖြစ်ဖို့အတွက် အရေးပါပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက ရွေးကောက်ပွဲအလွန်ကာလအတွက်လည်း စဉ်းစားထားရမယ်။ ဒီရွေးကောက်ပွဲဟာ ယခင့်ယခင် ရွေးကောက်ပွဲတွေနဲ့မတူဘူး။ ရွေးကောက်ပွဲအလွန် သင့်တော်တဲ့အချိန်မှာ ဖွဲ့စည်းပုံပြန်လည်သုံးသပ်ခြင်းဆိုင်ရာ ညီလာခံတစ်ခု ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ကျင်းပဖို့ အကြံပြုဆွေးနွေးခဲ့တာတွေရှိပါတယ်။ ဒီလိုဆွေးနွေးတဲ့အဝန်းအဝိုင်းကို စတင်တည်ဆောက်ပြီး တဖြည်းဖြည်းနဲ့ တိုးချဲ့သွားခြင်းအားဖြင့် ပို၍ပို၍ပြည့်စုံတဲ့ ဆွေးနွေးပွဲတွေဖြစ်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ လက်တွေ့အရ အားလုံးပါဝင်ဖို့ တစ်နေရာတည်း တစ်ချိန်တည်း လူတွေအများကြီး စုစည်းဆွေးနွေးဖို့ဆိုတာ အခက်အခဲတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။
ပြည်သူတွေအနေနဲ့ နိုင်ငံရေးကိုကြောက်နေတာတို့၊ မပတ်သက်တာတို့ စတာတွေလုပ်နေလို့မရဘူး။ နိုင်ငံရေးက ကိုယ့်ကိုစီမံသွားတာမျိုးခံရနိုင်တယ်။ နိုင်ငံရေးဆိုတာ မပတ်သက်ဘဲနေလို့မရဘူး။ အနည်းဆုံးတော့သိနေရမယ်။ နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းနဲ့ ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့အတွက် ပြည်သူတွေကိုယ်တိုင် ပူးပေါင်းပါဝင်ပြီး တက်တက်ကြွကြွနဲ့ ဝင်ရောက်ဆောင်ရွက်ကြရမယ်။ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံသားတွေ ဖြစ်တဲ့အတွက် အနည်းဆုံးတော့ မဲပေးပိုင်ခွင့်ကို ကျင့်သုံးဖို့အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီဟာတွေကို ပြည်သူတွေ သိရှိလာတာနဲ့အမျှ ပိုပြီးတော့ မျှော်လင့်ချက်အားကောင်းလာမယ်။ စိတ်ဝင်စားမှုအားကောင်းလာမယ်။
ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ ပေါကြွယ်ဝသည်ဟု ယူဆထားသည့် တောင်တရုတ်ပင်လယ် ဧရိယာအတွင်းရှိ Reed Bank သည် တရုတ်နှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့အကြား ပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားဖွယ်ကိစ္စရပ်များ ဖြစ်ပေါ်လာစေနိုင်ပါသည်။ Reed Bank သည် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၊ Palawanကမ်းရိုးတန်းမှ ၉၅ မိုင်အကွာတွင် တည်ရှိသော ပင်လယ်ရေအောက်သန္တာကျောက်တန်းဖြစ်ပါသည်။ သုတေသီတို့၏ သုံးသပ်ချက်အရဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံသည် ၎င်းတို့၏ စွမ်းအင်ကဏ္ဍလုံခြုံရေးအတွက် Reed Bank ကို တစ်နိုင်ငံတည်းပိုင် စွမ်းအင်တူးဖော်ထုတ်လုပ်ရာနေရာအဖြစ် အသုံးချလာပါက နှစ်နိုင်ငံအကြား အငြင်းပွားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လာမည် ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်ထားကြပါသည်။ သို့သော် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုကန့်သတ်ချက်များအရလည်းကောင်း၊ မကြာမီ ကျင်းပမည့် ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲကြောင့်လည်းကောင်း၊ အမေရိကန်၏ ပထဝီနိုင်ငံရေး နှောင့်ယှက်မှုများကြောင့်လည်းကောင်း၊ တရုတ်နှင့် အမေရိကန်တို့က Reed Bank အား လုယူမှုသည် အချိန်ကာလ တစ်ခု ကြာပြီးမှ ဖြစ်ပေါ် နိုင်ကြောင်းလည်း သုတေသီများက သုံးသပ်ထားကြပါသည်။
အမေရိကန် စွမ်းအင်သတင်းအချက်အလက်စီမံခန့်ခွဲရေး၏ ၂၀၁၃ ခုနှစ်၊ အစီရင်ခံစာတွင် Reed Bank အနီးတစ်ဝိုက်တွင် ရေနံစည်ပေါင်း ၅.၄ ဘီလီယံ နှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ကုဗမီတာ ၁.၅၆ ထရီလီယံ ( ၅၅.၁ ထရီလီယံ ကုဗပေ) ခန့် တွေ့ရှိနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း ထုတ်ပြန်ထားပါသည်။ အဆိုပါ ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့များသည် မတူးဖော်ရသေးသည့် အရင်းအမြစ် များဖြစ်ပါသည်။ ယခင်က တရုတ်နှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့က ထိုအရင်းအမြစ် များကို ပူးပေါင်းတူးဖော်ထုတ်လုပ်ခဲ့ကြသော်လည်း အိမ်နီးချင်း နှစ်နိုင်ငံ အကြား တင်းမာမှုများကြောင့် တူးဖော်ထုတ်လုပ်မှုများကို နှစ်ပေါင်း များစွာ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
ကိုးကား - South China Morning Post
ဘာသာပြန်ဆိုသူ-ဒေါ်မေသူဌေး၊ ဦးစီးအရာရှိ၊ နစက-၃
ဥရောပနှင့် ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံ ၁၀ နိုင်ငံကျော်၊ ယူကရိန်း၊ ကနေဒါနိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်များသည် မတ်လ ၂ ရက်က ဗြိတိန်နိုင်ငံ၊ လန်ဒန်မြို့၌ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး ကျင်းပခဲ့ပြီး ယူကရိန်း အကျပ်အတည်း၊ ဥရောပ ကာကွယ်ရေး ဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များနှင့် ပတ်သက်၍ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ အမေရိကန်၊ ယူကရိန်းခေါင်းဆောင်တို့ကြား ဆွေးနွေးမှု သည် “နှစ်လိုဖွယ်မရှိ အဆုံးသတ်” ခဲ့ပြီးနောက် ကျင်းပသည့် ဤအစည်းအဝေးတွင် ဘက်အသီးသီးက ယူကရိန်း အား အဆင့်လေးဆင့် ထောက်ခံအားပေးမည့် သဘောတူညီမှု တစ်ပြေးညီ ရရှိခဲ့သည်။ ထိုနေ့တွင်ပင် ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန်တို့က ရုရှား-ယူကရိန်းကြား တစ်လတာ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက်ကို ပူးတွဲအဆိုပြုခဲ့သည်။
ယူကရိန်း အကျပ်အတည်းကိစ္စရပ်များတွင် အမေရိကန်၏ “အေးစက်သောအပြုအမူ” များကို ရင်ဆိုင်နေရပြီး ဥရောပသည် မိမိကိုယ်ကို လုံခြုံရေး၊ စီးပွားရေး စသည့် တောင်းဆိုမှုများကြောင့် “စားပွဲတွင် ထိုင်ရန်” နှင့် အမှန်တကယ် သြဇာလွှမ်းမိုးနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေကြောင်း၊ အမေရိကန်နှင့် ဥရောပသည် စဉ်ဆက်မပြတ် အပြန်အလှန် လွန်ဆွဲမှု၊ သဘောထားကွဲလွဲမှုများ သိသာလာခြင်းသည် အတ္တလန်တိတ်ဖြတ်ကျော် ဆက်ဆံရေး အက်ကြောင်းကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေကြောင်း လေ့လာသူများက ထောက်ပြကြသည်။
ယူကရိန်းအပေါ် ရပ်တည်ချက်ကို ဥရောပ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေး
အမေရိကန်က ရုရှားနှင့် တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးမှုစတင်ချိန်မှစ၍ ဥရောပနိုင်ငံများသည် ယူကရိန်း အကျပ်အတည်း စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုတွင် “ကလေးစားပွဲဝိုင်း” တွင်သာ ထိုင်နိုင်မည်ကို အစဉ် စိုးရိမ်လျက်ရှိသည်။ အမေရိကန်၊ ယူကရိန်း ခေါင်းဆောင်များကြား အပြင်းအထန် ငြင်းခုံမှုများဖြစ်ပွားပြီးနောက် ဥရောပနိုင်ငံအများအပြားမှ ခေါင်းဆောင် များသည် ဇီလန်စကီးကို ထောက်ခံကြောင်း ပြောကြားခဲ့သလို ဗြိတိန်နှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံတို့က သံတမန်ရေးအရ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများကို ခပ်စိတ်စိတ် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီး ဥရောပအစီအစဉ်ကို စတင်ခဲ့သည်။
မတ်လ ၂ ရက်တွင် ကျင်းပသော လန်ဒန်ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ ဥရောပ၏ ယူကရိန်းအပေါ် ရပ်တည်ချက်ကို ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးရန်ဖြစ်ပြီး ယူကရိန်းထံ စစ်ရေးအကူအညီများ ဆက်လက်ပံ့ပိုးပေးရေး စသည်တို့ အပါအဝင် ယူကရိန်းအား ထောက်ခံအားပေးမည့် အဆင့်လေးဆင့်ကို တက်ရောက်လာသော ဘက် အသီးသီးက တစ်ပြေးညီ သဘောတူညီခဲ့ကြသည်။
ဗြိတိန် ဝန်ကြီးချုပ် ကီယာစတားမာက ဗြိတိန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ယူကရိန်းက လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးအတွက် ဒုံးကျည်အစင်း ၅,၀၀၀ ကျော် ဝယ်ယူရာ၌ ဗြိတိန်၏ ပို့ကုန်ဘဏ္ဍာငွေ စတာလင်ပေါင် ၁.၆ ဘီလီယံကို အသုံးပြုခွင့်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်းလည်း ကြေညာခဲ့သေးသည်။ ထိုနေ့တွင်ပင် မက်ခရွန်က ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန် ပူးတွဲ အဆိုပြုထားသော ရုရှား-ယူကရိန်းကြား တစ်လတာ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး သဘောတူညီချက် သည် အဓိကအားဖြင့် လေကြောင်း၊ ပင်လယ်ရေကြောင်းနှင့် စွမ်းအင်ဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံများကို ပစ်မှတ် ထားသော်လည်း မြေပြင်အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး မပါဝင်ကြောင်း “Le Figaro” သတင်းစာ၏ မေးမြန်းခန်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ထိုနေ့ည BBC ၏ တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းတွင် ဇီလန်စကီးက ၎င်းသည် “အားလုံးကို သိထား” ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် တစ်ဆင့်တိုး ပြောကြားမှု မပြုခဲ့ပေ။
ဥရောပသည် ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုနှင့် ၎င်း၏အကျိုးစီးပွားကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရေးကို ကြိုးပမ်းထိန်းသိမ်းလျက် ရှိကြောင်း၊ ကီယာစတားမာ ပြောခဲ့သည့်အတိုင်း ဥရောပသည် သမိုင်းကြောင်း၏ လမ်းဆုံလမ်းခွတွင် ရောက်ရှိ နေပြီး “မျိုးဆက်တစ်ဆက်တွင် တစ်ကြိမ်သာရှိသည့် ကာလအခိုက်အတန့်” ကို ကြိုဆိုရန် အရှိန်အဟုန်မြှင့် ကြိုးပမ်းရန် လိုအပ်ကြောင်း လေ့လာသုံးသပ်သူများက ထောက်ပြခဲ့သည်။
ဥရောပအနေဖြင့် ယူကရိန်းအတွက် “ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်” ချမှတ်ပေးရန် မျှော်လင့်ကြောင်း အမေရိကန် “The Wall Street Journal” ဆောင်းပါးတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ဥရောပ၏ အစီအစဉ်သည် ပြီးခဲ့သည့်လက စတင်ခဲ့သော အမေရိကန်နှင့် ရုရှားတို့ကြား တိုက်ရိုက်ဆွေးနွေးပွဲကို ဟန်ချက်ညီအောင် ထိန်းညှိရန် ရည်ရွယ် ထားပုံရသည်ဟု အမေရိကန် CNN ဆောင်းပါးက ယူဆထားသည်။
အမေရိကန်က ယူကရိန်းအပေါ် ဖိအားပေးမှု တိုးမြင့်
ဇီလန်စကီးနှင့်အတူ အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်၊ ဒုတိယသမ္မတ JD Vance တို့ အပြင်းအထန် ငြင်းခုံ၍ ဆွေးနွေးမှု ပြီးဆုံးခဲ့ပြီးနောက် အမေရိကန် အစိုးရသည် ယူကရိန်းအပေါ် ဆက်လက် ဖိအားပေးခဲ့သည်။
အမေရိကန်သမ္မတ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေး Michael Waltz က “ကျွန်တော်တို့အနေနဲ့ ကျွန်တော်တို့နဲ့ ပြောဆိုဆက်ဆံနိုင်သလို နောက်ဆုံးမှာ ရုရှားနဲ့ ပြောဆိုဆက်ဆံနိုင်ပြီး ဒီပဋိပက္ခကို အဆုံးသတ်နိုင်မယ့်(ယူကရိန်း) ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက် လိုအပ်တယ်” ဟု မတ် ၂ ရက်တွင် မီဒီယာများ၏ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှု၌ ပြောကြားခဲ့သည်။
အမေရိကန်၊ ယူကရိန်းတို့ အိမ်ဖြူတော်တွင် သတ္တုဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက် မရရှိခဲ့ခြင်းနှင့် ပတ်သက်၍ အမေရိကန် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး Scott Bessent က “(ရုရှား-ယူကရိန်း) ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီမှု မရှိသည့် အခြေအနေတွင် စီးပွားရေး သဘောတူညီမှုရရှိနိုင်မဟုတ်” ဟု အမေရိကန် CBS ရုပ်သံလိုင်း၏ တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခန်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ အမေရိကန်အစိုးရအနေဖြင့် “ယူကရိန်းထံ ပို့ဆောင်လျက်ရှိသော လုပ်ဆောင်မှု အားလုံးကို ရပ်ဆိုင်းရန်” စဉ်းစားလျက်ရှိကြောင်း၊ ဤလုပ်ရပ်သည် ယူကရိန်းထံ ပို့ဆောင်နေသော ရေဒါ၊ မော်တော်ယာဉ်၊ ခဲယမ်းကျည်နှင့် ဒုံးကျည်စသည်တို့အပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း အမေရိကန် “The Washington Post” က အမေရိကန် အဆင့်မြင့်အရာရှိတစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်ကို ကိုးကား၍ သတင်း ထုတ်ပြန် ခဲ့သည်။
ယင်းသည် ယူကရိန်း အကျပ်အတည်း ဘက်စုံ အရှိန်မြင့်တက်လာချိန်မှစ၍ အမေရိကန်-ယူကရိန်း ဆက်ဆံရေး အဆိုးရွားဆုံးအချိန်ဖြစ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်- ယူကရိန်း နှစ်ဖက်သည် ယူကရိန်းအကျပ်အတည်းကို မည်သို့ ဖြေရှင်းရေးတွင် အလွန်ကြီးမားသော သဘောထားကွဲလွဲမှုများရှိနေပြီး ယူကရိန်းက “သတ္တုထုတ်ကုန်များဖြင့် လုံခြုံမှု ရရှိရန်” ကြိုးပမ်းနေသော်လည်း အမေရိကန်က ပို၍ လိုချင်သည်မှာ သိသာထင်ရှားလှကြောင်း လေ့လာ သုံးသပ်သူများက ထောက်ပြထားသည်။
အမေရိကန်၏ လုပ်ရပ်ကို “မာဖီးယား (Mafia) ပုံစံလုပ်ရပ်” ဟု ဗြိတိန် “The Economist” ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် တင်စားထားသည်။ အမေရိကန်သည် စနစ်အသစ်ကို တည်ထောင်လျက်ရှိရာ ထိုကဲ့သို့သော စနစ်အသစ်တွင် အဆင့်ခွဲခြားမှု စနစ်သစ်ရှိကြောင်း၊ “အမေရိကန်က ထိပ်ဆုံးနေရာမှာနေတယ်။ အမေရိကန်ရဲ့ မဟာမိတ်တွေကို နောက်ဆုံးမှာထားတယ်၊ သူတို့ရဲ့ အားကိုးမှုနဲ့ သစ္စာရှိမှုကို အသုံးချလို့ရတဲ့ အားနည်းချက်တွေလို့ သတ်မှတ်တယ်” ဟု ဆောင်းပါးတွင် ရေးသားထားသည်။
အမေရိကန်နှင့် ဥရောပတို့က အကျိုးအမြတ်အတွက် ယှဉ်ပြိုင်ကြ
ယူကရိန်း အကျပ်အတည်းအား ရင်ဆိုင်ရာတွင် ဥရောပနှင့် အမေရိကန် နှစ်ဖက်လုံးသည် မိမိ၏အကျိုးစီးပွားကို ဦးစားပေးသဖြင့် သဘောထားကွဲလွဲမှုနှင့် ဒွိဟဖြစ်မှုများသည် တစ်နေ့တခြား သိသာထင်ရှားလာပြီး အတ္တလန္တိတ် ဖြတ်ကျော်ဆက်ဆံရေး အက်ကွဲကြောင်း အဆက်မပြတ်နက်ရှိုင်းလာသည်ဟု လေ့လာသုံးသပ်သူများက ယူဆ ကြသည်။
ဥရောပနှင့် အမေရိကန်သည် ယူကရိန်းအား ဆက်ဆံရာ၌ အနှစ်သာရအရ တူညီမှုမရှိဘဲ မိမိ၏ အကျိုးစီးပွားကိုသာ အာရုံစိုက်ကြသည်ဟု ဗြိတိန်ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဟောင်း Ben Wallace က မကြာသေးမီက မီဒီယာ တွေ့ဆုံ မေးမြန်းမှုကို ဖြေကြားရာတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့သည် ယူကရိန်းအား စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ပစ္စည်းအဟောင်းများ ထောက်ပံ့ပေးခြင်းဖြင့် အခွင့်ကောင်းယူကာ မိမိစစ်တပ်၏ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာပစ္စည်းများအား “အသစ်လဲပေး” ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း၊ ဥရောပနှင့် အမေရိကန်က ယူကရိန်းအား ထောက်ပံ့ပေးသည့် ကူညီမှုအများစုမှာ မိမိနိုင်ငံပြည်တွင်း ထုတ်ဖြစ်ပြီး ထိုမှတစ်ဆင့် မိမိအတွက် အလုပ်အကိုင် အများအပြားဖန်တီးပေးခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းကဆိုသည်။
ကီယာစတားမာကလည်း ဗြိတိန်နှင့် ဥရောပ၏ အကျိုးစီးပွားအရ တောင်းဆိုချက်ကို မကွယ်ဝှက်တမ်း ပြောဆို ထားသည်။ ယူကရိန်းအရေးကိစ္စသည် ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံမှု၊ အကျိုးစီးပွားနှင့် ပတ်သက်နေကြောင်း၊ ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားလာကတည်းက ဗြိတိန်သည် လူနေမှုဘဝ အရင်းအနှီး အကျပ်အတည်း၊ စွမ်းအင် အကျပ်အတည်း စသည့် စိန်ခေါ်မှုများကို ခံခဲ့ရကြောင်း၊ ယူကရိန်းအရေးကိစ္စအား ကြိုးပမ်းဖြေရှင်း၍ ဥရောပ ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းမှု ဖော်ဆောင်ခြင်းသည် ဗြိတိန်၏ အကျိုးစီးပွားနှင့် ကိုက်ညီသကဲ့သို့ ဥရောပနှင့် ယူကရိန်း၏ အကျိုးစီးပွားနှင့်လည်း ကိုက်ညီကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
“အမေရိကန်ရဲ့ အမြင်မှာ ကျွန်တော်တို့ (ယူကရိန်း) က ရောင်းချလို့ရတဲ့ အရင်းအနှီးပိုင်ဆိုင်မှုပါပဲ။ ဥရောပသား တွေက သူတို့ဘာသာကိုပဲ ဂရုစိုက်ကြတာပါ” ဟု ယူကရိန်းပြည်သူ Pavard ၏ ပြောကြားချက်ကို ကိုးကား၍ ဗြိတိန် “The Guardian” သတင်းစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။
အမေရိကန် တတ်သိပညာရှင်အဖွဲ့ဖြစ်သည့် မဟာဗျူဟာနှင့် နိုင်ငံတကာလေ့လာရေးဌာန (CSIS) က လတ်တလော ရက်ပိုင်းအတွင်း ထုတ်ပြန်ထားသည့် အစီရင်ခံစာတစ်ခုတွင် အမေရိကန်က သံတမန်ဆက်ဆံရေးအား စီမံရာတွင် တစ်နေ့တခြား ပိုမိုသိသာလာသော “အရောင်းအဝယ်ပုံစံ ရှုထောင့်အမြင်” ကို ဖော်ပြလာသည်ဟု ထောက်ပြ ထားသည်။
အမေရိကန်-ယူကရိန်း သတ္တုထုတ်ကုန်ဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်အပြင် အမေရိကန်က ဂရင်းလန်းကျွန်း၊ ကနေဒါ တို့အပြင် ရုရှား၏ သတ္တုထုတ်ကုန်များကိုပင် စိတ်ဝင်စားမှု ဖော်ပြလာကြောင်း၊ ထရမ့်အုပ်ချုပ်သည့် ကာလအတွင်း ယူကရိန်း၊ ဥရောပ သို့မဟုတ် NATO အဖွဲ့ဖြစ်စေ ၎င်းတို့က မဟာဗျူဟာ အရင်းအမြစ် သို့မဟုတ် စီးပွားရေးအရ လျော်ကြေးများကို “ပြန်လည်ပေးဆပ်မှု” အဖြစ် မပေးနိုင်ပါက အမေရိကန်ထံမှ ၎င်းတို့ ရရှိနိုင်မည့် လုံခြုံရေးအာမခံချက်များမှာ သိသိသာသာလျော့ကျသွားမည်ကို မျှော်မှန်းနိုင်ကြောင်း အစီရင်ခံစာက ဆိုသည်။
ဥရောပက လုံခြုံရေးအာမခံချက်ပေးသည့်အပိုင်းတွင် အမေရိကန်ကို အစားထိုးနိုင်မည့်နိုင်ငံအား ရှာဖွေ၍ မရသေးကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ဥရောပက မိမိကိုယ်ကို ပိုမိုလွတ်လပ်စွာတည်ရှိရေး၊ မိမိကိုယ်ကို ပိုမို အားကိုးရေး အတွက် လေ့လာသင်ယူရမည်ဖြစ်ကြောင်း လစ်သူအေးနီးယားနိုင်ငံ တတ်သိပညာရှင်အဖွဲ့ ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ လေ့လာရေးဌာန ဌာနမှူး Linas Kojala က ယူဆသည်။
ကိုးကား-ဆင်ဟွာ
နေပြည်တော် မတ် ၅
မြန်မာနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးရေးနှင့်စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အထောက်အပံ့ကောင်းများ ရရှိစေရန်ရည်ရွယ်၍ မြန်မာ-အိန္ဒိယချစ်ကြည်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအသင်းက ဦးဆောင်ကျင်းပသည့် နိုင်ငံငါးနိုင်ငံမှ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲကို ရန်ကုန်မြို့ မင်္ဂလာတောင်ညွန့်မြို့နယ် ကန်ရိပ်သာလမ်းရှိ Esperado Lake View Hotel ၌ မတ် ၃ ရက်မှ ၅ ရက်အထိ ကျင်းပလျက်ရှိသည်။
အဆိုပါ ဆွေးနွေးပွဲတွင် ပါဝင်လျက်ရှိသည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် တာဝန်ရှိသူများ၏ စကားသံများကို စုစည်းဖော်ပြလိုက်ပါသည်။
ဦးဇော်ဇော်နိုင် (ဥက္ကဋ္ဌ၊ မြန်မာအိန္ဒိယ ချစ်ကြည်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အသင်း)
အခုဆွေးနွေးပွဲမှာ အိန္ဒိယ၊ ကနေဒါ၊ စင်ကာပူ၊ မလေးရှားနဲ့ တောင်အာဖရိက နိုင်ငံတွေကကိုယ်စားလှယ်တွေ ပါဝင်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ အတွက် ကနေဒါ၊ အိန္ဒိယ စတဲ့နိုင်ငံတွေက နည်းပညာတွေ ရရှိမှာဖြစ်တဲ့အတွက် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုအတွက် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေမယ့် ဆွေးနွေးမှုတွေဖြစ်ပါတယ်။ မလေးရှားနိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံမှာ စားအုန်းဆီ၊ ဒူးရင်းသီးစိုက်ပျိုးရေးနဲ့တခြားသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတွေလည်း လာရောက်လုပ်ကိုင်ချင်ကြတယ်။ စင်ကာပူနိုင်ငံကတော့ မြေရှားပါးတဲ့အတွက် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမှာ မြန်မာနိုင်ငံကို စိတ်ဝင်စားနေတာရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍမှာ တက်ရောက်တဲ့ နိုင်ငံတွေအပြင် တခြားသောနိုင်ငံတွေနဲ့လည်းအတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ ပြည်တွင်း ပြည်ပမှာ ဆွေးနွေးပွဲတွေ ဆက်လက်ကျင်းပ သွားဖို့ရှိပါတယ်။
ပြီးတော့ မလေးရှားနဲ့အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ လက်တွဲဆောင်ရွက်ဖို့ ကွန်ဖရင့်တွေ ဆက်လက် ကျင်းပမှာဖြစ်ပါတယ်။ လာမယ့် ဒီဇင်ဘာလမှာတော့ မြန်မာနိုင်ငံမှာကျင်းပဖို့ သဘောတူထားတာရှိပါတယ်။ ဒီလိုကွန်ဖရင့်ကနေ စိုက်ပျိုးရေးနဲ့မွေးမြူရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရလဒ်ကောင်းတွေ ထွက်ပေါ်လာစေမှာပါ။ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲကလည်း မျိုးဆက်သစ်လူငယ်တွေ ကိုဦးစားပေးတယ်။ ဒါကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ မွေးမြူရေးကဏ္ဍမှာ လူငယ်တွေရဲ့ အားနဲ့ တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်တာကြောင့် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းတွေ ဖော်ဆောင်ပေးသွားနိုင်မှာပါ။ အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့လည်း IT နည်းပညာနဲ့ ဆေးဝါးကဏ္ဍတွေမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားဖို့လည်းရှိပါတယ်။
ဦးရန်ဝင်း(ဥက္ကဋ္ဌ ၊ မြန်မာခရီးသွားဘဏ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံခရီးသွားလုပ်ငန်းအဖွဲ့ချုပ်)
နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲက စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ မွေးမြူရေးကဏ္ဍကနေ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ လမ်းညွှန်ထားတာရှိပါတယ်။ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနဲ့ဆောက်လုပ်ရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးလာအောင် အားလုံးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရမှာပါ။ ခရီးသွားကဏ္ဍကလည်း စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနဲ့ ဆက်နွှယ်ဆက်စပ်နေပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် ဒီလိုနိုင်ငံတကာနဲ့ဆက်သွယ်ပြီး ကွန်ဖရင့်တွေကျင်းပခြင်းဟာ နိုင်ငံအတွက် အကျိုးကျေးဇူးများစွာ ရရှိစေပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စိုက်ပျိုးရေး၊ ခရီးသွား လုပ်ငန်း၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းနဲ့ တခြားသောလုပ်ငန်းတွေ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးဖို့ အထောက် အကူဖြစ်စေမှာပါ။ နိုင်ငံတော်က ခရီးသွားကဏ္ဍမြှင့်တင်ဖို့ တရုတ်၊ အိန္ဒိယ၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယား၊ အာဆီယံနိုင်ငံတွေနဲ့ လက်တွဲဆောင်ရွက်နေတာရှိပါတယ်။ နိုင်ငံတော်က လမ်းဖွင့်ဆောင်ရွက်ပေးမှုအပေါ် အဖွဲ့အစည်းတွေက အပြန်အလှန် လက်တွဲပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်သွားမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံအတွက် အကျိုးကျေးဇူးတွေ ရရှိလာမှာပါ။
Mr.Ravindra Jain (Vice President & President Elect၊ Rotary Club of Yangon)
ဒီနေ့ပြုလုပ်တဲ့ ကွန်ဖရင့်ဟာ အရေးကြီးပြီး ကောင်းမွန်တဲ့ ကွန်ဖရင့်တစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။ Mr.Tanga Raja နဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက တာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ပေါင်းစည်းပြီး ပြုလုပ်ရတဲ့ရည်ရွယ်ချက်က မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံရဲ့စီးပွားရေးကို တိုးတက်စေချင်တာဖြစ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယနဲ့မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ သွေးရင်း ပမာနှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးဟာ ၁၉၄၂ ခုနှစ်ကတည်းက တည်ရှိခဲ့တာပါ။ ပြီးတော့ ကျွန်တော်တို့နှစ်နိုင်ငံမှာ အင်မတန်ကောင်းမွန်ပြီး ခိုင်မြဲတဲ့ဘာသာရေးဆိုင်ရာ၊ ပညာရေးဆိုင်ရာ၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံရဲ့ဝန်ကြီးချုပ်က အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေနဲ့ ကောင်းမွန်တဲ့ဆက်ဆံရေးတွေရှိဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာကို အမြဲပြောလေ့ရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံလည်း အပါအဝင်ဖြစ်ပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံက စိုက်ပျိုးရေးကိုအခြေခံတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် အိန္ဒိယ-မြန်မာ ပူးပေါင်းပြီး အရည်အသွေးကောင်းမွန်တဲ့ မျိုးစေ့တွေနဲ့ဆန်းသစ်တဲ့ နည်းပညာတွေရရှိမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍကနေ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုတွေရရှိဖို့ အသေအချာပါပဲ။ ဒါကြောင့်များများထုတ်လုပ်ပြီး ဝင်ငွေများများရနိုင်မယ့် အခွင့်အလမ်းကောင်း တစ်ရပ်လို့မြင်မိပါတယ်။ ဒါဟာဝမ်း မြောက်ဂုဏ်ယူစရာလည်းဖြစ်ပါတယ်။
ဦးရှိန်ဝင်း (ဥက္ကဋ္ဌ၊ မြန်မာနိုင်ငံ ဆောက်လုပ်ရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းရှင်များအသင်း)
အခုကွန်ဖရင့်မှာ နိုင်ငံအတော်များများ ပါဝင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံကတော့ ပိုပြီးအဓိကကျပါတယ်။ ကျွန်တော် တို့အသင်းအနေနဲ့ မြန်မာ - အိန္ဒိယ ချစ်ကြည်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအသင်းနဲ့ လက်မှတ်ထိုးထားတာရှိပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံဟာ မဖြစ်မနေကုန်သွယ်ရမယ့် နိုင်ငံလည်းဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိအိန္ဒိယဟာ တိုးတက်မှုနှုန်းမြင့်မားပြီး မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ သဘာဝ အခြေခံအပါအဝင် အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းတွေ တော်တော်များများ တူညီကြပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍမှာဆိုရင် အတုယူစရာများစွာရှိနေပါတယ်။ သုံးစွဲတဲ့ဓာတ်မြေဩဇာဆိုရင် မူရင်းပျောက်ဆုံးမှုမရှိဘဲ သဘာဝအတိုင်းအသုံးပြုနိုင်တာကိုတွေ့ရမှာပါ။ မျိုးစေ့ကဏ္ဍဆိုရင်လည်း အတုယူစရာကောင်းပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နဲ့ လျှပ်စစ်ကဏ္ဍမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ဖို့ အစီအစဉ်တွေရှိပါတယ်။
ဒီလိုဖိုရမ်တွေ များစွာဆောင်ရွက်ခြင်းအားဖြင့် နိုင်ငံတကာနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စာတမ်းတွေ ထွက်လာစေပါတယ်။ ဖွံ့ဖြိုးတဲ့နိုင်ငံတွေနဲ့ချိတ်ဆက်ပြီး ဆောင်ရွက်တာဖြစ်တဲ့အတွက် အကြံဉာဏ်ကောင်း များစွာရရှိတဲ့အပြင် မိတ်ဆွေတွေလည်း တိုးပွားစေတာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် တန်ဖိုးဖြတ်လို့မရတဲ့ အခွင့်အလမ်းကောင်းတွေဖြစ်ပါတယ်။
ဦးအောင်ဇော်ဝင်း(ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ၊ မြန်မာ-အိန္ဒိယချစ်ကြည်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ရေးအသင်း)
စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုမှာ အိန္ဒိယနဲ့မလေးရှားရဲ့ ပြောင်းလဲတိုးတက်မှုဟာ ထင်ရှားပါတယ်။ ဒါကြောင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မယ်ဆိုရင် တောင်သူလယ်သမားကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးလာစေမှာ အမှန်ပါ။ နိုင်ငံတော်အစိုးရက ကျေးလက်တောင်သူတွေရဲ့ လူမှုစီးပွားတိုးတက်အောင် လယ်ယာကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုး ရေးကို ဆောင်ရွက်ပေးနေတာဖြစ်တဲ့အတွက် ကျန်တဲ့အသင်းအဖွဲ့တွေကလည်း တက်ညီလက်ညီ ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ကြမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကဏ္ဍဟာ အရှိန်အဟုန်နဲ့ ဖွံ့ဖြိုးလာမှာပါ။ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုဟာ နိုင်ငံအေးချမ်းသာယာစေပြီး ဆင်းရဲချမ်းသာကွာဟမှုတွေကိုလည်း လျော့ကျ စေပါတယ်။
ဒေသတွင်း နိုင်ငံတချို့က စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေပေမယ့်မြေနေရာ ရှားပါးတာမျိုးရှိတယ်။ ဒါကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးနဲ့မွေးမြူရေးကဏ္ဍတွေမှာ ရေခံမြေခံကောင်းမွန်တဲ့ နိုင်ငံတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံလို စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အခြေခံကောင်းတွေရှိတဲ့ နိုင်ငံကို စိတ်ဝင် စားကြတယ်။
ဖွံ့ဖြိုးမှုအပြောင်းအလဲကို ဖော်ဆောင်ပေးနိုင်မယ့် အိန္ဒိယ၊ ကနေဒါ၊ စင်ကာပူ၊ မလေးရှားနဲ့ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံတွေရဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေနဲ့တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေးမှုရလဒ်တွေဟာ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံရဲ့ကျေးလက်နေ စိုက်ပျိုးတောင်သူတွေရဲ့ လူမှုစီးပွားဘဝ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို အထောက်အပံ့ကောင်းများစွာရရှိစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
တွေ့ဆုံမေးမြန်း- သစ္စာ(MNA)
ဓာတ်ပုံ- မောင်သီ
Source: https://www.moi.gov.mm
ရုရှား - မြန်မာ စီးပွားရေးဖိုရမ်၌ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်က ဖြည့်စွက်အမှာစကားပြောကြားရာတွင် အထူး သဖြင့် ယခုလအတွင်း ပဉ္စမအကြိမ်မြောက် မြန်မာ-ရုရှား နှစ်နိုင်ငံအကြား အစိုးရအချင်းချင်း ကုန်သွယ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ကော်မရှင်အစည်းအဝေး၏ သီးသန့်အစည်းအဝေး၊ မျက်နှာစုံညီအစည်းအဝေး၊ သဘောတူစာချုပ်များ လက်မှတ်ရေးထိုးခြင်းအခမ်းအနားနှင့် စီးပွားရေးဖိုရမ်ကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် အောင်မြင်စွာဖြင့် လက်ခံကျင်းပနိုင်ခဲ့ကြောင်း။
ပိုမိုတိုးမြှင့်နိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်
အဆိုပါ ကော်မရှင်အစည်းအဝေးမှနေ၍ ဆွေးနွေးမှုရလဒ်များအဖြစ် ဥပဒေမူဘောင်များ၊ ကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ စွမ်းအင်၊ ပို့ဆောင်ရေး၊ ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းနှင့်ငွေကြေး၊ သတင်းအချက်အလက်၊ ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာ၊ ခရီးသွားလုပ်ငန်း၊ ပညာရေး၊ သိပ္ပံနှင့်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု စသည့်ကဏ္ဍများတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ပိုမိုတိုးမြှင့်နိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်ကြောင်း။
အထူးသဖြင့် မဟာဗျူဟာကျသည့် ပင်လယ်ထွက်ပေါက်အဖြစ် ထားဝယ်အထူးစီးပွားရေးဇုန်ကို အဆင့်မြှင့်တင်တည်ထောင်နိုင်ရန် ရုရှားနိုင်ငံနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ခြေလှမ်းသစ်စတင်နိုင် သည့်အတွက် များစွာအားရကျေနပ်မိပါကြောင်း။
မိမိတို့ဘက်ကလည်း ခိုင်မာအားကောင်းသည့် ဥပဒေမူဘောင်များ ချမှတ်ထားခြင်းနှင့်အတူ ယနေ့အခမ်းအနား၏ ရလဒ်တစ်ခုအနေဖြင့် နှစ်နိုင်ငံအကြား ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမြှင့်တင်ရေးနှင့် အကာအကွယ်ပေးရေး သဘောတူစာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ရေးအတွက် သက်ဆိုင်ရာဌာနများ၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုနှင့် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခြင်းကြောင့် သဘောတူစာချုပ်ကို မကြာမီလက်မှတ်ရေးထိုးနိုင် မည်ဟုမျှော်လင့်ပါကြောင်း။
ပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုကို ပြည်တွင်းနှင့် ချိတ်ဆက်နိုင်ရန် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ စီးပွားရေးစင်္ကြံလမ်းများတစ်လျှောက် လိုအပ်သည့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အအုံများတွင်လည်း လာရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနိုင်ရန် အခွင့်အလမ်းများစွာနှင့်အတူ အဆွေတော်တို့ကို ဖိတ်ခေါ်လိုပါကြောင်း။
ပိုမိုတိုးမြှင့်ဖော်ဆောင်လာနိုင်မည်
ယနေ့ကျင်းပပြုလုပ်သည့် စီးပွားရေးရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် တွေ့ဆုံသည့် အခမ်းအနားတွင်လည်း နှစ်နိုင်ငံအကြား အစိုးရချင်းသာမက နှစ်နိုင်ငံပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍ အချင်းချင်းအကြား ဆက်သွယ်မှုကွန်ရက်ကို ပိုမိုတိုးချဲ့နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည့် အခွင့်အလမ်းများရရှိခဲ့သည်ကို တွေ့မြင်ရပါကြောင်း၊ အထူးသဖြင့် တည်နေရာအနေအထားအရ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့သည် အနည်းငယ်ဝေးကွာသည့်နေရာတွင် တည်ရှိသော်လည်း ယနေ့အခမ်းအနားမှ စီးပွားရေးဆိုင်ရာနယ်ပယ်ပေါင်းစုံ ကဏ္ဍပေါင်းစုံတွင် ကုန်သွယ်ရေးနှင့်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဆိုင်ရာ အကျိုးတူပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို ပိုမိုတိုးမြှင့် ဖော်ဆောင်လာနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ပါကြောင်း။
လက်ရှိအချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတွင် ကနဦးအနေဖြင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ်သည်ကို တွေ့ရသည့်အတွက် များစွာဝမ်းမြောက်ရကြောင်း၊ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ၊ စက်မှုကဏ္ဍနှင့် ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမှတစ်ဆင့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးအခြေပြု အဆင့်မြင့် နည်းပညာလွှဲပြောင်းမှုအပိုင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အလေးထားပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းများကို ဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့ကြောင်း။
ထို့အပြင် စက်မှုကဏ္ဍနှင့် စွမ်းအင်ကဏ္ဍတို့တွင်လည်း နည်းပညာအသစ်များဖြင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုစီမံကိန်းများ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်သည်ကို တွေ့ရကြောင်း၊ အခြေခံအဆောက်အအုံ ကဏ္ဍပိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏လိုအပ်ချက်နှင့်အညီ တောင်တန်းကုန်းမြင့်များနှင့် ရှည်လျားလှသည့်ကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်တွင် ဂေဟစနစ်ကိုထိခိုက်မှုမရှိသည့် ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်များ အထူးသဖြင့်လေစွမ်းအင်၊ နေစွမ်းအင်၊ ရေအားလျှပ်စစ်တို့ကို ထုတ်ယူနိုင်မည့် စီမံကိန်းများကို မကြာမီကာလအတွင်း အဆွေတော်တို့ဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုကြောင်း။
နှစ်နိုင်ငံအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတစ်ရပ်အနေဖြင့် ငွေပေးချေမှုဆိုင်ရာ နည်းလမ်းများကို အစပြုချိတ်ဆက်ထားနိုင်ပြီဖြစ်သဖြင့် ကုန်သွယ်မှုကို ယခင်ကထက် လွယ်ကူချောမွေ့စွာ မြှင့်တင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်တိုးတက်မှုတွင် ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း ၁၀ နိုင်ငံထဲတွင် ပါဝင်သည့်အတွက် သတင်းအချက်အလက်နည်းပညာနှင့် ဒစ်ဂျစ်တယ်အခြေခံအဆောက်အအုံကဏ္ဍ တိုးတက်မှုကိုလည်း အဆွေတော်တို့နှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်လိုကြောင်း၊ ယင်းနှင့်ဆက်စပ်၍ ယခင်ကတည်းကတိုးတက်ရန် လိုအပ်နေသေးသည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုနှင့် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍတွင် ရုရှားနိုင်ငံနှင့် ပိုမိုတိုးမြှင့် ဆောင်ရွက်သွားလိုကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် နိုင်ငံတော်အဆင့် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ရမည့် အဓိကမဏ္ဍိုင်တစ်ရပ်မှာ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခြင်းမှတစ်ဆင့် လူ့စွမ်းအားအရင်း အမြစ်များကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ရန်အတွက် ပြည်သူများအတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းကောင်းများကို ဖန်တီးပေးနိုင်ရန်ဖြစ်ပါကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လာရောက်လုပ်ကိုင်ရန် အထူးစိတ်ဝင်စားသည့် စွမ်းအင်ကဏ္ဍ၊ သတင်းအချက်အလက်နှင့် နည်းပညာကဏ္ဍ၊ ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍ၊ ကျန်းမာရေးကဏ္ဍများတွင် လုပ်ကိုင်နိုင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူသားအရင်းအမြစ်များကို စွမ်းဆောင်ရည် မြှင့်တင်ပေးနိုင်မည့် အစီအစဉ်များ စီစဉ်ထားရှိသည်ကို သိရသည့်အတွက် အထူးပင်ကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း။
မိမိတို့အနေဖြင့် နှစ်နိုင်ငံအကြား အစိုးရအချင်းချင်း ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်မည့် ပုဂ္ဂလိကစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအကြားတွင် လုပ်သာကိုင်သာရှိမည့် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးနိုင်ရေးနှင့် အလုပ်အကိုင်များရရှိနိုင်အောင် ဆက်လက်ပံ့ပိုး ကူညီသွားမည်ဟု ထပ်လောင်းပြောကြားလိုကြောင်း။
မဝေးတော့သည့် အနာဂတ်တွင် နှစ်နိုင်ငံအကြား တန်းတူညီမျှသည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ဆက်လက်တည်ဆောက်နိုင်မည့် နည်းလမ်းများကို အတူတကွ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ရင်း ဘုံတူညီသည့် အကျိုးစီးပွားများကို ဖော်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားသည်။
ယင်းနောက် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်က ဆက်လက်ပြောကြားရာတွင် နံပါတ်(၁) အချက်ကတော့ ရုရှားနိုင်ငံနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ယုံကြည်စိတ်ချရတဲ့ ရင်းနှီးတဲ့ မိတ်ဆွေကောင်းနိုင်ငံတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ရုရှားနိုင်ငံက ကမ္ဘာ့မြောက်ခြမ်းမှာ အရှေ့နဲ့အနောက်ကို ရှည်လျားစွာ အရှေ့ကဆိုရင်လည်း အာရှဒေသကနေ အနောက်ဘက် ဥရောပဒေသအထိ ကျယ်ပြန့်စွာရှိနေတဲ့ မဟာအင်အားကြီးနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ပထဝီအနေအထားကလည်း အရေးပါတဲ့နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သလို နိုင်ငံတကာကနေ စိတ်ဝင်စားမှုရှိတဲ့ နိုင်ငံလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လောက်ပဲ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်မှုတွေကို တိုက်ခိုက်နေပါစေ ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ ကြွယ်ဝချမ်းသာမှုနဲ့ နည်းပညာတွေကိုတော့ ဘယ်လိုမှ သူတို့နှိမ်နင်းလို့ရမှာ မဟုတ် ပါဘူး။ ဒါကြောင့်ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ကြွယ်ဝမှုနဲ့နည်းပညာတွေကို ကျွန်တော်တို့ အာရှဒေသမှာ လာရောက်ဖြန့်ကြက်ပြီး ဆောင်ရွက်စေလိုတယ်။ ဒီအခွင့်အရေးကို မြန်မာနိုင်ငံက ခင်ဗျားတို့ကို ကျွန်တော်ပေးချင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ယုံကြည်စိတ်ချစွာနဲ့ လာရောက်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့ ကျွန်တော်ဖိတ်ခေါ်ပါတယ်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံဖို့မလုပ်ခင်မှာ မြန်မာနိုင်ငံအခြေအနေကိုလာကြည့်ပါ။ ဒီမှာလာတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံက ပါလာတဲ့အဖွဲ့တွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံကို ကိုယ်စားပြုပြီးလာတဲ့သူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကို ခင်ဗျားတို့လာမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံသားတွေရဲ့ ပကတိအခြေအနေကိုလည်း ဒီထက်ပိုပြီးသိရှိမှာ ဖြစ်ပါတယ်။
စီးပွားရေးလုပ်တဲ့အခါမှာလည်း ခင်ဗျားတို့က စီးပွားရေးလုပ်တယ်ဆိုတာ ဈေးကွက်ကို ကျွန်တော်တို့က စဉ်းစားရပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံကလူဦးရေ ၅၁ သန်းပဲရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့် မြန်မာနိုင်ငံ ပတ်ပတ်လည်မှာရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေရဲ့လူဦးရေက ၂ ဘီလီယံကျော် ၃ ဘီလီယံနီးပါးလောက်ရှိပါတယ်။ အာဆီယံ ၁၀ နိုင်ငံအပြင် အင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့ လူဦးရေများပြားတဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတို့က မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ နိုင်ငံတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနိုင်ငံတွေကို ခင်ဗျားတို့ရဲ့ ထုတ်လုပ်မှုတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး ဘယ်လိုခင်ဗျားတို့ ဈေးကွက်ရှာမလဲဆိုတာလည်း စဉ်းစားမယ်ဆိုရင် ပိုပြီးကောင်းပါလိမ့်မယ်။ တစ်ခုကတော့ မြန်မာနိုင်ငံ မှာရှိတဲ့ သဘာဝထုတ်ကုန်ပစ္စည်းတွေကို အခြေခံပြီး ထုတ်လုပ်တဲ့ တန်ဖိုးမြင့်ပစ္စည်းတွေ ထုတ်လုပ်ခြင်းလုပ်ငန်း၊ နောက်ခင်ဗျားတို့နိုင်ငံကနေ တိုက်ရိုက်လာပြီးတော့မှ Investment လုပ်ပြီးတော့မှ ခင်ဗျားတို့ရဲ့ နည်းပညာနဲ့ ခင်ဗျားတို့ပစ္စည်းတွေကို ထုတ်လုပ်ပြီးတော့မှ သွားတဲ့လုပ်ငန်း၊ ဒီနှစ်ခုလုံးကို မြန်မာနိုင်ငံမှာ လာလုပ်မယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်ပြောရဲပါတယ်၊ မုချအကျိုးရှိပါလိမ့်မယ်။
မနေ့ကလည်း အဆွေတော်တို့သမ္မတကြီးနဲ့ ကျွန်တော်တွေ့တယ်။ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးနယ်ပယ်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး တော်တော်များများ ဆွေးနွေးသဘောတူညီချက်ရယူခဲ့တာရှိပါတယ်။ လက်ရှိကြုံတွေ့နေရတဲ့ တချို့သော အခက်အခဲတွေကို ခင်ဗျားတို့ခေါင်းထဲမှာ သိပ်မထည့်ပါနဲ့၊ ဒါတဒင်္ဂသာဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့တစ်တွေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းအားဖြင့် ဒီအခက်အခဲတွေကို အားလုံးကျော်လွှားနိုင်မယ်လို့ ကျွန်တော်ယုံကြည်ပါတယ်။ အရေးကြီးတာတော့ လုပ်ချင်တယ်ဆိုတဲ့၊ လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ သန္နိဋ္ဌာန်စိတ်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့် မိတ်ဆွေရုရှားနိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားတွေနဲ့ လုပ်ငန်းရှင်အားလုံးကို ကြိုဆိုပါကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။
အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ကုန်သွယ်ဖက်နိုင်ငံများအပေါ် အပြန်အလှန် အကောက်ခွန် စည်းကြပ်ခြင်းအစီအစဉ်သည် စည်းကြပ်ခွန်များ လျော့ပါးစေရေးကို ဖော်ဆောင်နိုင်မည့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများကို ကယောက်ကယက် ဖြစ်စေနိုင်သော်လည်း အလားတူ ပြင်းထန်သည့် လက်တုန့်ပြန်မှု ဖြစ်စေကြောင်းကို လေ့လာသူများက သတိပေးလျက်ရှိပါသည်။
“ဒါဟာ နိုင်ငံအားလုံးအပေါ် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ပြီး မိမိတို့အပေါ် မျှမျှတတ ဆက်ဆံလျှင် မိမိတို့ကလည်း မျှမျှတတ ပြန်ဆက်ဆံမည်”ဟု ထရမ့်က သတင်းထောက်များအား ပြောကြားခဲ့ ပါသည်။ သမ္မတလုပ်ဆောင်မည့် အစီအစဉ်အသေးစိတ်အချက်အလက်များနှင့် အကျိုုးဆက်များမှာ အဘယ်နည်း။
အပြန်အလှန်အကောက်ခွန်စည်းကြပ်ခြင်းဆိုသည်မှာ
အကောက်ခွန်ဆိုသည်မှာ ပြည်ပနိုင်ငံတစ်ခုက တင်သွင်းလာသည့် ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် အခွန်ကောက်ခံခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ထရမ့်၏ ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ်ကာလတွင် ကတိပြုထားသည့် အပြန်အလှန်အကောက်ခွန် စည်းကြပ်ခြင်းအနေဖြင့် “တစ်ယောက်က လုပ်ရင် တစ်ယောက်က ပြန်လုပ်မှာဘဲ” ဆိုသည့် စကားကဲ့သို့ တစ်ဘက်က အကောက်ခွန်စည်းကြပ်ခြင်းအတွက် အခြား တစ်ဘက်ကလည်း အကောက်ခွန်စည်းကြပ်ရာတွင် တူညီသည့် ပမာဏကို ပြန်လည်ကောက်ခံခြင်းပဲ ဖြစ်ပါသည်။
“ကွန်မြူနစ်တရုတ်ကဲ့သို့ မဟာဗျူဟာမြောက် ယှဉ်ပြိုင်ဘက်၊ သို့မဟုတ် ဥရောပသမဂ္ဂ၊ သို့မဟုတ် ဂျပန်၊ သို့မဟုတ် ကိုရီးယားကဲ့သို့ မဟာမိတ်ဖြစ်ဖြစ် ကိစ္စမရှိဘူး”ဟု အိမ်ဖြူတော်မှ တာဝန်ရှိသူ တစ်ဦးက သတင်းထောက်များအား ဖေဖော်ဝါရီ ၁၃ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။
“အဆိုပါနိုင်ငံတစ်ခုချင်းစီအနေဖြင့် မိမိတို့ထံမှ နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အခွင့်ကောင်းယူနေကြပြီး သမ္မတက ဒီလိုဖြစ်ရခြင်းမှာ အပြန်အလှန် အကောက်ခွန် စည်းကြပ်မှုမရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်ကြောင်း” အမည်မဖော်လိုတဲ့ အရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အပြန်အလှန် အခွန်စည်းကြပ်မှုသည် အခြားနိုင်ငံများမှ အမေရိကန်ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် သတ်မှတ်သည့်အဆင့်နှင့် ကိုက်ညီစေရန် သွင်းကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် သတ်မှတ်နှုန်းထား တိုးမြှင့်ခြင်း များကို ဆိုလိုသည်ဟု ယူဆနိုင်ပြီး စည်းကြပ်ခွန်များကို တစ်နိုင်ငံချင်းအလိုက် သတ်မှတ်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားခဲ့တယ်။
သို့သော် အခြားနိုင်ငံများမှ အမေရိကန်ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ် သတ်မှတ်ထားသည့် စည်းကြပ်ခွန်နှုန်းထားများအား ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုအပြင် ထရမ့်၏အစီအစဉ်တွင် ထပ်တိုး ကောက်ခံသော တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန်များအပေါ် ကောက်ခံသည့် အခွန်များ (VATs) ကဲ့သို့သော ပုံမှန်မဟုတ်သော အကောက်ခွန်စည်းကြပ်သည့် အကြောင်းအရင်းများကိုလည်း လေ့လာရပါမည်။
ဘယ်တော့သတ်မှတ်မလဲ
ယခုအချိန်တွင် ထရမ့်၏အစီအစဉ်၌ စီးပွားရေးရာဝန်ကြီးနှင့် အမေရိကန်ကုန်သွယ်ရေး ကိုယ်စားလှယ်တို့အား ဘဏ္ဍာရေးဌာနအကြီးအကဲ အပါအဝင် အခြားသူများနှင့် တိုင်ပင်ကာ ပြဿနာအရင်းအမြစ်ကို လေ့လာပြီး ကုစားမည့် နည်းလမ်းများအား အဆိုပြုရန် တိုက်တွန်းခဲ့ပါ သည်။ ထရမ့်၏ စီးပွားရေးရာဝန်ကြီးအဖြစ် အဆိုပြုထားသူ Howard Lutnick က အကောက်ခွန် စည်းကြပ်ရေး ပြဿနာများအား လေ့လာပြီးနောက် အစောဆုံး ဧပြီလ ၂ ရက်နေ့တွင် စတင် နိုင်လိမ့်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့ပါသည်။ အိမ်ဖြူတော်မှာ ပြုလုပ်သည့် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲ အရ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် ကုန်သွယ်ရေး လိုငွေပြမှု သို့မဟုတ် တစ်ဘက် စောင်းနင်း အဖြစ်ဆုံး နိုင်ငံများအား စိစစ်ပြီး အစီအမံများကို အမြန်ဆုံး စတင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
ဘယ်သူတွေ အထိခိုက်ဆုံး ဖြစ်မလဲ
တစ်နိုင်ငံနှင့် တစ်နိုင်ငံ သွင်းကုန်အပေါ် အပြန်အလှန် စည်းကြပ်မှုက အမေရိကန်ထုတ်ကုန် တွေကို မဖြစ်အနေ အသုံးပြုနေရသည့် နလန်ထကာစ အချို့သော ဈေးကွက်စီးပွားရေး ဝန်းကျင်များ အတွက် “ဘူးလေးရာ ဖရုံဆင့်” ဆိုသလို အခွန်အထုပ် ကြီးမြင့်မှုကို ခါးဆီးခံကြရဖွယ် ရှိကြောင်း ဈေးကွက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင် JP Morgan က ဝေဖန်သုံးသပ်ပါသည်။
အိမ်ဖြူတော်က နောက်ဆုံးပေါ် အခွန်အကောက် အစီအစဉ်ကို မိတ်ဆက်သည့်နေရာတွင် ဘရာဇီးနှင့် အိန္ဒိယ ကဲ့သို့ နိုင်ငံများ၏ အခွန်ကောက်ခံမှုစနစ်များကို ကိုးကားပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ဉပမာအားဖြင့် ဘရာဇီးနိုင်ငံက အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ ပို့ကုန်ဖြစ်သည့် အီသနောဓာတ်ငွေ့လောင်စာ ဆီအပေါ် သွင်းကုန်ခွန် ၁၈ ရာခိုင်နှုန်း စည်းကြပ်နေသည့်အချိန်တွင် အမေရိကန်က အီသနော ဓာတ်ငွေ့လောင်စာဆီ တင်သွင်းမှုအပေါ် ၂.၅ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်စည်းကြပ်နေကြောင်း ထောက်ပြ ပါသည်။
အမေရိကန်၏ သွင်းကုန်များအပေါ် ၂.၅ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်ကောက်ခံခြင်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ဥရောပသမဂ္ဂအနေဖြင့် မော်တော်ကား တင်သွင်းမှုအပေါ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အခွန်စည်းကြပ်ခြင်းက ကုန်သွယ်မှုအပေါ် “အလွန်ကို ရက်စက်ရာ ကျသည်” ဟု အမေရိကန်အစိုးရ၏ ပြောရေးဆိုခွင့် ရှိသူက ခိုင်းနှိုင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း အမေရိကန်၏ Light Truck ကုန်တင်ယာဉ် များကဲ့သို့ အခြားထုတ်ကုန်များအပေါ် အခွန်နှုန်းထားများကို တိုးမြှင့်ကောက်ခံနေခြင်းက ဝေဖန် သုံးသပ်သူများက ထောက်ပြစရာ ဖြစ်နေပါသည်။
ပြဿနာတွေက ဘာလဲ?
VAT ကဲ့သို့သော အခွန်ကင်းလွတ်ခွင့် ကိစ္စရပ်များကို ဖြေရှင်းရန် အပြန်အလှန် အခွန် ကောက်ခံခြင်းများကို အသုံးပြုခြင်းက သာမန်အားဖြင့် အခွန်ကောက်ခံမှုကို ထိရောက်မှု ရှိစေနိုင် ပါသည်” ဟု သုတေသီ Goldman Sachs က ယခင်က ပြောကြားခဲ့ဖူးပါသည်။ သို့သော် “VAT ဆိုသည်မှာ နယ်မြေဖြတ်ကျော် ကုန်သွယ်ခွင့်အပေါ် အထူးအခွင့်အရေး အနေဖြင့် စည်းကြပ်မှု ဖြစ်ကြောင်း၊ ဆိုလိုသည်မှာ ပို့ကုန်များအပေါ် အခွန်လျှော့ချပြီး သွင်းကုန်များအပေါ် အခွန်တိုး ကောက်ခြင်းမျိုး ဖြစ်ကြောင်း” ဟု အခွန်နှင့်ပတ်သက်သည့် ဖောင်ဒေးရှင်းမှ သုတေသီများက မှတ်ချက်ပေးပါသည်။
တစ်ဘက်မှာ “ပို့ကုန်များအပေါ် ထောက်ပံ့ကြေးပေးသည်နှင့် သွင်းကုန်များအပေါ် အရေးယူမှုများကို အထင်အရှား တွေ့နေရသော်လည်း နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကုန်သွယ်ခွင့်နှင့်ပတ်သက်သည့် VAT ကတော့ ပုံမှန် အခြေအနေမှာပဲ ရှိနေကြောင်း” ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်သည့် အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြထားသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ထိုအချက်က ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုများတွင် မပြတ်မသား ဖြစ်နေသည် ဆိုသည်ကို သက်သေပြနေခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
“ထရမ့်အနေဖြင့် အခွန်အမျိုးမျိုးကို နှစ်ဆတိုးကောက်ပါက အခြားနိုင်ငံများကလည်း လက်တုံ့ ပြန်လာနိုင်ပါသည်” ဟု PIIE မှ အကြီးတန်း စီးပွားရေးပညာရှင် Maurice Obstfeld က သတိပေးခဲ့ပါသည်။
“အဓိကနိုင်ငံကြီးများအတွက် ထိခိုက်မှုများလေလေ၊ အခြားနိုင်ငံများကို ၎င်းတို့နှင့် ပူးပေါင်း လာရန် ကြိုးစားလာနိုင်ခြေများလေလေ ဖြစ်လိမ့်မည်” ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောဆိုပါသည်။ အမေရိကန်၏ အခွန်တိုးမြှင့်မှုသည်လည်း တင်သွင်းသူများအတွက် ကုန်ကျစရိတ် တိုးလာစေမည် ဖြစ်ပါသည်။
ရည်မှန်းချက်က ဘာလဲ?
ထရမ့်၏ မူဝါဒသည် တတိယနိုင်ငံများ “အမေရိကန်၏ ခွဲခြားဆက်ဆံမှု မခံရစေရန် အမေရိကန်၏ မျက်နှာသာပေးမှုကို ခံရစေရန်” ဖိအားပေးသည့် ရည်ရွယ်ချက် ရှိနေသည်” ဟု PIIE မှ ဝါရင့်ပညာရှင် Obstfeld က ဆိုပါသည်။ ဥပမာ- ဘရာဇီးနိုင်ငံက အမေရိကန်၏ ကားတင်သွင်းမှု အပေါ် အခွန်နှုန်းထားများကို လျှော့ချသော်လည်း အခြားနိုင်ငံက တင်သွင်းလာသည့် ကားများအပေါ် နှုန်းထားတူ အခွန်စည်းကြပ်မည်” ဆိုသည်မျိုး ဖြစ်ပါသည်” ဟု ၎င်းကဆက်ပြောတယ်။ အပြန်အလှန် အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံမှုအန္တရာယ်သည် ညှိနှိုင်းရေးဗျူဟာတစ်ခု မဟုတ်ခြင်းတော့ သေချာကြောင်း အကဲခတ်များက မှတ်ချက်ပြုပါသည်။ ယင်းသည် အမေရိကန်၏ နိုင်ငံရပ်ခြား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို အမှန်တကယ် ဖိအားများ ဖြစ်လာစေမည့် အနေအထားတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်က ပြုလုပ်သည့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် အိမ်ဖြူတော်အနေဖြင့် “အခွန်း စည်းကြပ်မှုကို တစ်ပုံစံတည်း သတ်မှတ်ကျင့်သုံးမည်” ဆိုသည့်ကိစ္စကို ပယ်ဖျက်မည်ဆိုသည်မျိုး ပြောကြားခဲ့ခြင်း မရှိသည်ကို တွေ့ရပါသည်။
ကိုးကား- CNA
၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလအတွင်း ကျင်းပခဲ့သည့် အမေရိကန်သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ ဒေါ်နယ်ထရမ့် အနိုင်ရခဲ့ပြီးနောက် လအနည်းငယ်အတွင်း တရုတ်အစိုးရ၏ မူဝါဒ ချမှတ် သူများသည် လာမည့် လေးနှစ်ကြာ အမေရိကန်-တရုတ် ဆက်ဆံရေးအပေါ် စိုးရိမ် ပူပန်စွာ ဖြင့် စောင့်ကြည့်နေကြကြောင်း ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းသတင်းစာကြီးတစ်ခုဖြစ်သည့် Foreign Affairs မှာ ဖေဖော်ဝါရီလ ၆ ရက်နေ့က ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ တရုတ်အစိုးရက ထရမ့်အစိုးရအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် တင်းကျပ်သည့် မူဝါဒများ ချမှတ်လာမည်ကို ကြိုတင် မျှော်လင့်ထားပြီး အဆိုပါမူဝါဒများသည် နှစ်နိုင်ငံအကြား ကုန်သွယ်ရေးစစ်၊ နည်းပညာစစ်နှင့် ထိုင်ဝမ် အရေး ပြဿနာများသည် ထိပ်တိုက်တွေ့ဆုံမှုကို ပိုမိုပြင်းထန်လာစေနိုင်ကြောင်း သုံးသပ်ပါသည်။ လက်ရှိမှာတော့ ယင်းထင်မြင်ချက်က မကြာမီ လာတော့မည့် တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး မိုးသက်မုန်တိုင်းများအတွက် တရုတ်ဘက်က ကြိုတင်ပြင်ဆင်နေပြီ ဆိုသည်ကို ပြသရာ ရောက်ပါသည်။
ယခုတစ်ပတ်အတွင်း တရုတ်ကုန်ပစ္စည်းအားလုံးအပေါ် ထရမ့်က ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း အခွန် ကောက်ခံလိုက်ခြင်းသည် ထိုစိုးရိမ်မှုများအတွက် လုံလောက်သည့် အကြောင်းပြချက်တစ်ခု ဖြစ်သွားပါသည်။ အမေရိကန်၏ လုပ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံကလည်း မဆိုင်းမတွ ဆိုသလိုပင် အမေရိကန် ကုန်ပစ္စည်းအချို့အပေါ် အခွန်နှုန်းထား ပြင်ဆင် သတ်မှတ်ခြင်းများ၊ မဟာဗျူဟာမြောက် အရေးပါသည့် သတ္တုအမျိုးအစားများ တင်ပို့မှုကို ကန့်သတ်ခြင်းနှင့် အမေရိကန် အခြေစိုက် Google ကဲ့သို့ အထင်ကရ ကုမ္ပဏီကြီးတစ်ခုကို ပိတ်ဆို့မှု၊ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရန် ကြေညာချက်ထုတ်ခြင်းများကို ခပ်စိပ်စိပ် လုပ်လာပြီး လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံ၏ လက်ရှိအနေအထားက အမေရိကန် ကို ပုခုံးချင်းယှဉ်လောက်သည့် အနေအထား မရှိသေးဘဲ အကန့်အသတ်များ၊ စိန်ခေါ်မှုများ ရှိနေပါသေးသည်။
တရုတ် အစိုးရ၏ မူဝါဒချမှတ်သူများသည် ယင်းပြဿနာကို သိထားပြီး ဖြစ်သည့် အတွက်ကြောင့် အမေရိကန်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲ ဆင်နွှဲခြင်းထက် အခြားနည်းလမ်းများကို ရှာဖွေနေဆဲ ဖြစ်ပါသည်။ ထရမ့်၏ ပထမသမ္မတသက်တမ်းတုန်းကလည်း တရုတ်အစိုးရက ၎င်းတို့၏ ချဉ်းကပ်မှုကို အမေရိကန်၏ တရုတ်မူဝါဒနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် နည်းဗျူဟာများ ပြောင်းလဲကျင့်သုံးလုပ်ဆောင်ခဲ့ပါသည်။ လက်ရှိကာလအတွင်း ထရမ့်၏ မတည်ငြိမ်သေးသည့် မူဝါဒများကို စောင့်ကြည့်နေပြီး တန်ပြန်လုပ်ဆောင်ရန်နှင့် ၎င်းတို့ အတွက် ထိခိုက်မှု အနည်းဆုံးဖြစ်စေရန် မဟာဗျူဟာနည်းလမ်းအမျိုးမျိုး ကြိုးပမ်း ဖော်ထုတ် နေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ သိသာသည့်အချက်တစ်ခုအနေဖြင့် တရုတ်သည် ပြည်တွင်း စီးပွားရေးနှင့် နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ဖို့ အထူးကြိုးပမ်းနေသည်ဆိုသည့် သတင်း များ တိတ်တဆိတ် ပေါ်ထွက်လာခြင်းပင် ဖြစ်ပါသည်။
ဘိုင်ဒင်အစိုးရလက်ထက်က တရုတ်သည် အမေရိကန်ဆီမှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်း၊ ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ခြင်းများကို မဟာဗျူဟာကျကျ ဟန်ချက်ညီညီ လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါသည်။ ယခု ထရမ့်လက်ထက်တွင်မူ တရုတ်အစိုးရ၏ မဟာဗျူဟာက ပြည်တွင်း စီးပွားရေးကို ပိုမို ခိုင်မာစေရန်၊ အဓိကအားဖြင့် အိမ်နီးချင်းများနှင့် သင့်မြတ်ရန်အပြင် ကမ္ဘာ့တောင်ခြမ်းနိုင်ငံ များနှင့် နက်ရှိုင်းသည့်ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်ရန် အထူးအာရုံစိုက်နေပါသည်။ လတ်တလော အနေဖြင့် ထရမ့်၏အစီအမံက ရေတိုအောင်မြင်မှုကို ရယူနိုင်သော်လည်း တရုတ်၏အစီအစဉ် က ရေရှည်မှာ ပိုမိုအားသာလာနိုင်မှု ရှိ/မရှိ မေးခွန်းထုတ်ဖွယ်ရှိပါသည်။ တရုတ်ခေါင်းဆောင် ပိုင်းများသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကြီးမြတ်သည့်သမိုင်းကြောင်းအပေါ် လေးနက်သည့် ယုံကြည်မှု ရှိခြင်းကြောင့် အမေရိကန်၏ ကမ္ဘာ့ဩဇာအကြီးဆုံးအရိုက်အရာကို အစားထိုးရန် အစဉ်အမြဲ တွေးဆနေကြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ထရမ့်၏မူဝါဒများသည် အမေရိကန်၏ အင်အားကို လျော့ကျစေပြီး ရေရှည်တွင် အမေရိကန်၏ ကမ္ဘာ့စူပါပါဝါအဖြစ် ရပ်တည်မှုကို လျော့ကျ စေမည်ဟု ၎င်းတို့ဘက်က မျှော်လင့်ထားကြပါသည်။ ထိုသို့ ဖြစ်လာပြီဆိုပါက တရုတ်သည် ယင်းအခွင့်အလမ်းကို အသုံးချဖို့ အသင့်ရှိလာပါမည်။
မူဝါဒဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး
တရုတ်အစိုးရ၏ မဟာဗျူဟာများထဲတွင် အမေရိကန်ပြည်တွင်းရေးပဋိပက္ခ အားကောင်း စေရေးမှာ အဓိကအခန်းကဏ္ဍတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ထရမ့် သမ္မတဖြစ်လာပြီးကတည်းက တာစူလာသည့် ကုန်သွယ်ရေးအသာစီးရလိုမှု၊ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုနှင့် ပို့ကုန်ထိန်းချုပ်မှု စသည့် ပုံစံများသည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး မတည်ငြိမ်မှုဆီ တွန်းပို့နိုင်ကြောင်း တရုတ်တို့က မျှော်မှန်း ထားပါသည်။ သို့ဖြစ်၍လည်း တရုတ်အစိုးရက စီးပွားရေး ပိုမိုအားကောင်းလာရန်နှင့်ပြည်တွင်းစားသုံးမှုအတွက် လုံခြုံစိတ်ချရရန် နှိုးဆော်မှုအစီအမံများ စတင်ဆောင်ရွက် နေပြီဖြစ်ပါသည်။ အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲအပြီး သုံးရက်အကြာ နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက် နေ့တွင် တရုတ်အစိုးရက ကြေညာချက်တစ်စောင်ထုတ်ပြန်ခဲ့ရာ ပြီးခဲ့သည့် နှစ်နှစ် အတွင်း ဒေသဆိုင်ရာအစိုးရများ၏ ကြွေးမြီများကို လျှော့ချနိုင်ရန် နည်းလမ်းတစ်ရပ်အနေဖြင့် ပြည်တွင်းဈေးကွက် ခိုင်မာလာစေရန် ဒေါ်လာ ၁.၄ ထရီလီယံကို ပြည်တွင်း ဈေးကွက် အတွင်း လည်ပတ်စေမည် ဖြစ်ပါသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဒေသဆိုင်ရာအစိုးရများ ရယူ ထားသည့် အကြွေးသည် ဒေါ်လာ ၉ ထရီလီယံခန့်ရှိနိုင်ကြောင်း နိုင်ငံတကာ ငွေကြေး ရန်ပုံငွေအဖွဲ့က ခန့်မှန်းထားပါသည်။
ယခုကဲ့သို့ ဖြေရှင်းခြင်းသည် တရုတ်အတွက် ပြည်တွင်းစီးပွားရေးအခြေအနေကို တည်ငြိမ် စေပြီး တရုတ်နိုင်ငံဈေးကွက်အပေါ် နိုင်ငံတကာ၏ ယုံကြည်မှုတိုးမြှင့်စေနိုင်မည်ဖြစ်သဖြင့် ဗဟို အစိုးရက ယခုလို အားပေးလုပ်ဆောင်နေခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းသို့ပြည်တွင်း၌ ဒေါ်လာ စီးဆင်းမှု အားကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်သည့် အစီအစဉ်အပြီး တစ်လအကြာ ဒီဇင်ဘာ ၉ ရက် နေ့တွင်မူ ဗဟိုအစိုးရက “ပိုမိုတက်ကြွတဲ့ ဘဏ္ဍာရေး မူဝါဒများနှင့် အတန်အသင့် ပျော့ပျောင်းသည့် ငွေကြေးမူဝါဒများ” ကို ချမှတ်သွားမည်ဟု ကတိပြုပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ယင်းမှာ ၂၀၁၀ ခုနှစ် တည်းက တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ကျင့်သုံးလာသည့် မူဝါဒများကို ဖြေလျှော့ပြီး စီးပွားရေး နှိုးဆော်မှုတွေ လုပ်ဆောင်မည်ဆိုသည့် မူဝါဒဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲပုံစံတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် တစ်နှစ်တာအတွက် စီးပွားရေးမူဝါဒများကို ချမှတ်သည့် အစည်းအဝေး တစ်ခု ဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဗဟိုစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများဆိုင်ရာ အစည်းအဝေးမှာလည်း ထို အချက်များကို ထပ်မံအတည်ပြုခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ အစည်းအဝေးက ထွက်ပေါ်လာသည့် အကြံပြုချက်များတွင် အစိုးရအသုံးစရိတ် တိုးမြှင့်ရန်၊ အတိုးနှုန်း လျှော့ချရန်နှင့် ပြည်တွင်း ဈေးကွက် မြှင့်တင်ရန်စသည့် အချက်များ အဓိက နေရာက ပါဝင်နေပါသည်။
ထရမ့်အစိုးရက တရုတ်နှင့် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုရှိနေသည့် တတိယ နိုင်ငံများကို အရေးယူနိုင်သည့်ဆုံးဖြတ်ချက်ကို ချမှတ်ကောင်းချမှတ်လာနိုင်ပါသည်။ အဆိုပါ လုပ်ဆောင်မှုသည် တရုတ်နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးကို ထိခိုက်သွားစေနိုင်သော်လည်း ထရမ့်၏ လေးနှစ်တာ သက်တမ်းအတွင်း အလုံးစုံအကျပ်အတည်းထဲကိုတော့ တွန်းပို့နိုင်မည် မဟုတ် ကြောင်း တရုတ်ဘက်က ယုံကြည်နေဆဲဖြစ်ပါသည်။ ထရမ့်၏ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် နယ်မြေ ချဲ့ထွင်ရေး ကဲ့သို့သော မူဝါဒများကို နိုင်ငံငယ်များက လက်တလော မလွန်ဆန်နိုင်သော်လည်း ကြာလာသည်နှင့်အမျှ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကို ထိခိုက်လာနိုင်စရာရှိသောကြောင့် အမေရိကန် အစိုးရအပေါ် ယုံကြည်မှု လျော့ကျလာနိုင်သလို အမေရိကန်၏ တစ်ဖက်သတ် မူဝါဒများကြောင့် ၎င်း၏ ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်ဆိုသည့် အရိုက်အရာကိုလည်း တဖြည်းဖြည်း ထိခိုက်လာစေနိုင်ကြောင်း တရုတ်ဘက်က သုံးသပ်ကြပါသည်။
ထရမ့်၏ ယခု ဒုတိယသက်တမ်းအတွင်း ထိုအားနည်းချက်ကို အခွင့်ကောင်းယူပြီး တရုတ်ဘက်က ၎င်း၏ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို မြန်မြန်ဆန်ဆန် တိုးချဲ့မည်ဆိုသည့် အလားအလာ များမြင်နေရပြီဖြစ်ပါသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ တရုတ်နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံ တစ်ခုအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာခြင်းနှင့်အတူ အမေရိကန်ကို ကမ္ဘာ့တစ်ဦးတည်းသော စူပါပါဝါ အဖြစ်ကနေ ဖယ်ထုတ်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းချက်က လတ်တလော မဖြစ်နိုင်သေးသော်လည်း တရုတ် ၏ မျှော်မှန်းချက်ထက် ရည်မှန်းချက်အဖြစ် ပိုပြီးနီးစပ်လာနေပြီ ဖြစ်ပါသည်။ “ရာစုနှစ် တစ်ခု အတွင်း မမြင်ဖူးသေးသည့် ပြောင်းလဲမှုကို တွေ့မြင်ရစေမည်” ဆိုသည့်စကား ကို သမ္မတ ရှီက မကြာခဏ ပြောလေ့ရှိပါသည်။ အချုပ်အားဖြင့် တင်ပြရပါက အမေရိကန် ၏ တစ်ကိုယ် ကောင်းဆန်သည့် ပြိုင်ဘက်ကို အလဲထိုးရေးမူဝါဒက အခြားနိုင်ငံများ မတည်မငြိမ်ဖြစ်မှုကို ဖန်တီးပေးရာသာ ရောက်သွားနိုင်ပြီး တရုတ် အစိုးရအနေဖြင့် မည်သည့် မုန်တိုင်းမျိုးပင်ဖြစ်စေ ကျော်လွှားသွားမည်ဆိုသည့် အတွေးကို အကောင်အထည်ဖော်နေပြီ ဖြစ်ပါသည်။ လက်တွေ့မှာ ဖြစ်နိုင်၊ မဖြစ်နိုင်ကတော့ စောင့်ကြည့်ရအုံးမည် ဖြစ်ပါသည်။
ကိုးကား။ https://www.reddit.com/r/geopolitics/comments/1ijy15o/chinas_trump_strategy_beijing_is_preparing_to/
အမေရိကန်ရွေးကောက်ခံ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က နေတိုးအဖွဲ့ဝင်များကို ကာကွယ်ရေး အတွက် GDP ၏ (၅) ရာခိုင်နှုန်းကို သုံးစွဲစေလိုကြောင်း မကြာသေးခင်က တိုက်တွန်းချက်နှင့် ပတ်သက်၍ နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား သဘောထားများကွဲလွဲလာခဲ့ သည်။ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ လိုလားချက်အရ နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ လက်ရှိထည့်ဝင်နေသော အသုံးစရိတ်ထက် နှစ်ဆပိုများနေသည်။ထိုကဲ့သို့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် ကြီးကြီးမားမားတိုးမြှင့်ရန် အဆိုပြုချက်ကို နေတိုးကအလေးအနက်ထားကြောင်း မပြသ သော်လည်း ၎င်း၏လက်ရှိ ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ်သတ်မှတ်ချက်ထက် ကျော်လွန်သုံးစွဲရန် သဘောတူဖွယ်ရှိနေကြောင်း တာဝန်ရှိသူများနှင့်လေ့လာသုံးသပ်သူများထံမှသိရသည်။
လက်ရှိတွင် နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအများစုသည် GDP ၏ (၂) ရာခိုင်နှုန်းသာ ကာကွယ်ရေး အတွက် သုံးစွဲနေကြခြင်းဖြစ်ပြီး (၅) ရာခိုင်နှုန်းသို့ တိုးမြှင့်ရန်ကိစ္စမှာမူ ထင်သလောက် လွယ်ကူမည့်ကိစ္စမဟုတ်ပေ။ယင်းအဆိုပြုချက်ကို ဦးဆောင်တိုက်တွန်းသည့် အမေရိကန် ပင်လျှင် ၎င်းသတ်မှတ်ချက်ကို ပြည့်မီရန်လိုအပ်နေသေးသည်။ဂရင်းလန်း၊ကနေဒါ၊ပနားမား တို့နှင့်ပတ်သက်၍ ထရမ့်၏ခြိမ်းခြောက်စကားများကြောင့် နေတိုးအဖွဲ့ဝင်များအကြား စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် ၎င်း၏ပထမသက်တမ်းအတွင်း နေတိုးအသုံး စရိတ်အပေါ်အာရုံစိုက် ထားပြီး သတ်မှတ်ချက်မပြည့်မီသည့် မဟာမိတ်များကို အကာအကွယ်ပေးသွားမည် မဟုတ်ကြောင်း ခြိမ်းခြောက်မှုများကလည်း နေတိုးအဖွဲ့ဝင်များကို နှစ်ဆတိုးစိုးရိမ်ကြောင့်ကြ မှုဖြစ်စေသည်။နေတိုးနိုင်ငံများမှတာဝန်ရှိသူများက ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကိုထပ်မံတိုးမြှင့်ရန် လိုအပ်ကြောင်းထောက်ခံကြသော်လည်း (၅)ရာခိုင်နှုန်းအထိတိုးမြှင့်ရန်မှာမူ အဖွဲ့ဝင်အားလုံး နီးပါးအတွက် နိုင်ငံရေးအရနှင့်သာမက စီးပွားရေးအရပါ မဖြစ်နိုင်ဟု လေ့လာသုံးသပ်သူ များက ပြောကြားထားသည်။
သို့သော် ရုရှားသည် ယူကရိန်းပြီးနောက် အခြားနေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံကို ထပ်မံတိုက် ခိုက်လာနိုင်သည်ဟူသော ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့်အတူ ထရမ့်၏တိုက်တွန်းချက် များကြောင့် လာမည့် ဇွန်လတွင် သဟိဂ်၌ပြုလုပ်မည့် နေတိုးထိပ်သီး အစည်းအဝေးတွင် သတ်မှတ်ချက်အသစ်ကို သဘောတူဖွယ်ရှိကြောင်း တာဝန်ရှိသူများကပြောကြားခဲ့သည်။ အဆိုပါ သတ်မှတ်ချက်အသစ်သည် မည်သည့်အတိုင်းအတာအထိရှိနေသည်ဆိုသည်နှင့် ၎င်းသည် ထရမ့်ကို စိတ်ကျေနပ်မှုရှိစေမည်လားကိုမူ စောင့်ကြည့်ရဦး မည်ဖြစ်သည်။နေတိုး အဖွဲ့ဝင်(၃၂)နိုင်ငံက GDP ၏ (၃)ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကိုဆွဲတင်ရန် အပြင်းအထန် ငြင်းခုံမှုများ ဖြစ်ပြီးနောက် ယခုအခါ သဘောတူနိုင်လိမ့်မည်ဟု အချို့က မျှော်လင့်နေကြသည်။သို့သော် အချို့အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကမူ (၂) ရာခိုင်နှုန်းသို့ ရောက်အောင်ပင် ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာခန့် ကြိုးစားခဲ့ရကြောင်းတွေ့မြင်ခဲ့ရပြီးဖြစ်သည်။
အီတလီကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး Guido Crosetto က အပြောင်းအလဲတစ်ခု ဖြစ်လာ မည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း၊သို့သော်ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နိုင်ငံတိုင်းနီးပါးအတွက်(၅) ရာခိုင်နှုန်းဆိုသော ပမာဏမှာ မဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ယခင် (၂)ရာခိုင်နှုန်းကိုပင် မနည်းဖြစ် မြောက်အောင် လုံးပန်း နေရကြောင်း ၎င်းကမှတ်ချက်ပြုထားသည်။အီတလီသည် ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ် အတွက် GDP ၏ (၁.၅) ရာခိုင်နှုန်း ခန့်သာ ထည့်ဝင်နိုင်သောကြောင့် ၎င်းသည် လက်ရှိ သတ်မှတ်ချက်ကိုပင် ပြည့်မီအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ခြင်းမရှိသော အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ (၈) နိုင်ငံတွင် ပါဝင်နေသေးသည်။ယူကရိန်းနှင့်နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသော ပိုလန်သည် နေတိုးအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများအနက် ကာကွယ်ရေးတွင် GDP ၏ အမြင့်ဆုံးဝေစုကို သုံးစွဲသည့်အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်ပြီး ယမန်နှစ်က (၄.၁၂) ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း မဟာမိတ်အဖွဲ့က ခန့်မှန်းထားသည်။ ၎င်း၏နောက်တွင် အက်စ်တိုးနီးယားက(၃.၄၃)ရာခိုင်နှုန်းနှင့်အမေရိကန်က (၃.၃၈) ရာခိုင်နှုန်း သုံးစွဲနေကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။
ပြီးခဲ့သောနှစ်တွင် GDP ၏ (၂.၁) ရာခိုင်နှုန်းကို ကာကွယ်ရေးအတွက် သုံးစွဲခဲ့သည့် ဆွီဒင်သည်လည်း ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကို တိုးမြှင့်သုံးစွဲသင့်ကြောင်း အကြံပြုထားသည်။ ဆွီဒင်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Maria Malmer Stenergard က “မိမိတို့၏ ကာကွယ်ရေးတွင် ပို၍ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် လိုအပ်နေကြောင်း ကောက်ခံထားသည့် စစ်တမ်းများက ဖော်ပြနေကြောင်း” ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် ဥရောပနိုင်ငံအများစုသည် ဘတ်ဂျက်အကျပ်အတည်းများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး လက်ရှိသတ်မှတ်နှုန်းထား(၂)ရာခိုင်နှုန်းရောက်ရန်ပင် ရုန်းကန်နေကြရသည်။ နေတိုးသည် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများထည့်ဝင်သော ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကို (၂၀၂၄) ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ(၁.၄၇၄) ထရီလီယံရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းတွက်ချက်ထားပြီး ယင်းတို့အနက် အမေရိကန်မှ(၉၆၈)ဘီလီယံနှင့် ဥရောပနိုင်ငံများနှင့်ကနေဒါတို့မှ (၅၀၇) ဘီလီယံခန့်ရှိမည် ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ စုစုပေါင်းပျမ်းမျှသည် နေတိုး GDP ၏ (၂ ဒသမ ၇၁) ရာခိုင်နှုန်းခန့် ဖြစ်သည်။ အချို့သောအရာရှိများနှင့် လေ့လာသုံးသပ်သူများက နေတိုးသည် ထရမ့်၏ (၅) ရာခိုင်နှုန်း အကြံပြုချက်ကို လပေါင်းများစွာစေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင်(၃) ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ပိုမိုအနီးစပ်ဆုံးအနေအထားဖြင့် ဆုံးဖြတ်နိုင်ခြေရှိကြောင်း သုံးသပ်ထား ကြသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ် စည်းရုံးမှုအတွင်း ထရမ့် သည် (၃) ရာခိုင်နှုန်း သတ်မှတ်ချက်ကို အဆိုပြုခဲ့ပြီး ထိုကဲ့သို့တိုးမြှင့်နိုင်မှုက နေတိုးနိုင်ငံ အများစုအတွက် ကာကွယ်ရေးအသုံး စရိတ်(၃၀)ရာခိုင်နှုန်းခန့်တိုးလာမည်ဟုဆိုသည်။
ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခနှင့်အတူတိုးမြှင့်သုံးစွဲရန်လိုလာသည့်နေတိုးကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ်ယူကရိန်းတွင် ရုရှားဘက်မှဆင်နွှဲလာသောစစ်ပွဲကြောင့် ဥရောပနိုင်ငံအများအပြားက ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်သွားကာ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကို တိုးမြှင့် ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် အချို့နိုင်ငံများတွင် ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာ ငွေကျပ်တည်းလာခြင်းနှင့်အတူ ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်များသည် နိုင်ငံရေးအရ ရေပန်းစားခြင်းမရှိတော့သောကြောင့် နေတိုးနိုင်ငံအစိုးရများအနေဖြင့် ကာကွယ်ရေးအတွက် GDP ၏(၃)ရာခိုင်နှုန်းကို သုံးစွဲရန် လှုံ့ဆော်ရေးမှာမူ လွယ်ကူမည်တော့မဟုတ်ပေ။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာပညာရှင်များ အသိုင်း အဝိုင်းမှ ကာကွယ်ရေးဘောဂဗေဒပညာရှင် Fenella McGerty က မကြာသေးမီက တိုးတက်မှု များသည် သိသာထင်ရှားသော်လည်း သတ်မှတ်ချက်အသစ်များ ပြည့်မီနိုင်ရေးဆိုလျှင် နိုင်ငံများ အတွက် နှစ်ပေါင်းများစွာအချိန်ယူရမည်ဖြစ်ကြောင်းဖော်ပြခဲ့သည်။“ ဥရောပသည် တိုးတက်မှု များအတွက် အကောင်အထည်ဖော်ရန် အရှိန်အဟုန်ဖြင့်သွားမည် ဆိုလျှင်တောင် သတ်မှတ် ချက်ကို ပြည့်မီရန် နောက်ထပ်(၁၀)နှစ်လောက် အချိန်ယူရမည်ဖြစ်ပါကြောင်း” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ သို့သော် ဥရောပနိုင်ငံအစိုးရအများစုက ဥရောပတိုက်ကြီးကို ကာကွယ်ရန် အတွက် ဆိုလျှင် အမေရိကန်ကို အားကိုးနေခြင်းထက် ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးသင့်ကြောင်း ဖော်ပြထား ကြသည်။
ပြင်သစ်နှင့် ဘောလ်တစ်နိုင်ငံတို့က ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် ရန်ပုံငွေအတွက် ဥရောပသမဂ္ဂမှချေးငှားရန် တွန်းအားပေးလျက်ရှိသည်။အဆိုပါဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု၏ ရလဒ်သည် လာမည့်လတွင် ကျင်းပမည့် ဂျာမနီနိုင်ငံ ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် မူတည်နေမည်ဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ဂျာမနီသည် ယင်းအချက်ကိုကန့်ကွက်နေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ယခုအချိန်တွင် ဥရောပမဟာမိတ်များအနေဖြင့် ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးရန် နေတိုးကာကွယ်ရေး ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှု အပိုင်းတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သော Camille Grand က ဆိုသည်။ အကြောင်းမှာ ဥရောပ မဟာမိတ်များသည် လက်ရှိတွင် ဝေဟင်ထဲမှာပင် ဆီဖြည့်ခြင်း၊ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ လေကြောင်း ပို့ဆောင်ရေးနှင့်အီလက်ထရွန်နစ်စစ်လက်နက်များ စသည့်ကဏ္ဍများတွင် အမေရိကန်အပေါ် မှီခိုအားထားနေရဆဲကြောင့်ဖြစ်သည်။၎င်းကဏ္ဍအားလုံးမှာ ငွေကုန်ကြေးကျ အလွန်များသည်။ ထိုသို့သော လုံခြုံရေး လိုအပ်ချက်များကြောင့် ဥရောပအနေဖြင့် ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ် အတွက်တိုးမြှင့်သုံးစွဲသင့်နေသည်။
နေတိုး၏ ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကိုမည်သူက အများဆုံးသုံးနေသနည်း
အမေရိကန်သည် ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် GDP ခွဲဝေမှု တိုးမြှင့်ရေးအတွက် တက်တက်ကြွကြွ ကတောင်းဆိုနေသော်လည်း ၎င်းသည် နေတိုးကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် အများဆုံးအသုံးချသည့် အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်ပေ။ထို့ပြင် ၎င်း၏စီးပွားရေး အရွယ်အစားအရ ၎င်းသည် နေတိုးကို အများဆုံး ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်နေသည်။ဥပမာအနေဖြင့် (၂၀၂၃) ခုနှစ်က စတော့ဟုမ်း နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေး သုတေသနဌာနမှပြုစုထားသော စာရင်းဇယား များအရ အမေရိကန်သည် နေတိုးအသုံးစရိတ်၏ (၆၈) ရာခိုင်နှုန်းကို တာဝန်ယူထားပြီး အခြားသော ဥရောပမဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက (၂၈) ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ တာဝန်ယူထားကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။
ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်အများဆုံး သုံးစွဲသည့်အဖွဲ့ဝင်ကို လေ့လာကြည့်ရာ ရုရှား၊ ယူကရိန်းနှင့်ရုရှားမဟာမိတ် ဘီလာရုစ်တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသော ပိုလန်နိုင်ငံက အကြီးမားဆုံး သုံးစွဲသူဖြစ်နေကြောင်းတွေ့ရသည်။ (၂၀၁၄) ခုနှစ်တွင် နေတိုး GDP ၏ (၁ .၉) ရာခိုင်နှုန်းကို သုံးစွဲနေသော ၎င်းက (၂၀၂၃) ခုနှစ်တွင် (၃.၉) ရာခိုင်နှုန်းသို့ ခုန်တက်သွားခဲ့ သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် နေတိုးရှိအဖွဲ့ဝင်(၃၁)နိုင်ငံအနက် ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် အများဆုံးသုံးစွဲသူဖြစ်လာခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများ၏ တွက်ကိန်းများအရ တတိယကမ္ဘာစစ်သည် ဥရောပက စတင်မည်ဟု သုံးသပ်ထားကြသည်။ထို့ကြောင့် ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်မီး တောက်လောင်ဆဲဖြစ်သော ဥရောပတိုက်အနေဖြင့် ကာကွယ်ရေးကို အရှိန် မြှင့်တင်ရေးကအရေးကြီးနေသည်။သို့သော် နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ ကြားမှာပင် သဘောထား ကွဲလွဲမှုများ၊ရပ်တည်ချက်ကွဲလွဲမှုများကြောင့် နေတိုး၏ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ရန်မှာ ခဲယဉ်းနေဦးမည်ဖြစ်သည်။သို့ပါသောကြောင့် (၂၀၂၅)ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၂၀) ရက်တွင် အမေရိကန်၏ တရားဝင်သမ္မတဖြစ်လာခဲ့သည့် ဒေါ်နယ်ထရမ့်အနေဖြင့် ၎င်း၏အဆိုပြုချက်ကို အောင်မြင်အောင်တိုက်တွန်းဖို့ရာ ၎င်း၏မူအတိုင်း ခြိမ်းခြောက်မှုများဖြင့် ရှေ့ဆက်သွားလော သို့တည်းမဟုတ် အခြားနည်းလမ်းများဖြင့် လုပ်ဆောင်မည်လော စောင့်ကြည့်လေ့လာရဦးမည် ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။
Source: (တင်ဇာ) NP News
၁။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အမျိုးသားရေးရည်မှန်းချက်(၂)ရပ်ဖြစ်သည့် “တိုင်းပြည်သာယာဝပြောရေးနှင့် စားရေရိက္ခာဖူလုံရေး” တို့ကို နိုင်ငံတော်၏ မျှော်မှန်းချက်များအဖြစ် ချမှတ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ အဆိုပါမျှော်မှန်းချက်များကို အောင်မြင်စွာ ဖြည့်ဆည်းရာတွင် အောက်ဖော်ပြပါ စီးပွားရေးဦးတည်ချက်(၃)ရပ် ချမှတ်ကာ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်-
(က) တိုင်းပြည်သာယာဝပြောရေးနှင့် စားရေရိက္ခာဖူလုံရေးတို့အတွက် တိုင်းရင်းသားပြည်သူတစ်ရပ်လုံးနှင့် အကျုံးဝင်သော စိုက်ပျိုးရေးနှင့်မွေးမြူရေးကို ခေတ်မီနည်းစနစ်များဖြင့် တိုးတက်အောင်ဆောင်ရွက်ပြီး အခြားစီးပွားရေးကဏ္ဍများကိုလည်း ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် တည်ဆောက်ရေး၊
(ခ) တိုးတက်ကောင်းမွန်လာသည့် စီးပွားရေးမောင်းနှင်အားကို မဏ္ဍိုင်ပြု၍ MSME စက်မှုလုပ်ငန်းများကို အားပေးဆောင်ရွက်ကာ ပို့ကုန်ကဏ္ဍမြှင့်တင်ရေး၊
(ဂ) ပြည်တွင်းစားသုံးဆီဖူလုံရေးအတွက် ဆီထွက်သီးနှံ စိုက်ပျိုးမှုကိုအားပေးမြှင့်တင်ပြီး ပန်းတိုင်ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ထွက်ရှိအောင်ဆောင်ရွက်၍ နိုင်ငံအတွင်း ဖူလုံမှုမှသည် ပြည်ပသို့တင်ပို့နိုင်သည်အထိ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ရေး။
၂။ ထိုကဲ့သို့ နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေးဦးတည်ချက်များနှင့်အညီ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့၌ အမိန့်အမှတ် (၅၆ /၂၀၂၄) ဖြင့် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးဖွံ့ဖြိုးရေးကော်မရှင်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပါသည်။
၃။ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးဖွံ့ဖြိုးရေးကော်မရှင်အား စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများနှင့် ထုတ်ကုန်များကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ရန်၊ စားရေရိက္ခာဖူလုံရေးနှင့် ကျေးလက်နေပြည်သူများ၏ လူမှုစီးပွားဘဝတိုးတက်စေရန်၊ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးထုတ်ကုန်များဖြင့် ပြည်တွင်းဖူလုံပြီး ပိုလျှံသည်များကို ပြည်ပသို့တင်ပို့နိုင်ရေးနှင့် ဈေးကွက်ဝေစုရရှိရေးကို ဖော်ဆောင်ရန်၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်မှုမရှိစေသော ရေရှည်တည်တံ့သည့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးစနစ်များကို ဖော်ဆောင်ရန်၊ လယ်ယာကဏ္ဍနှင့် ဆက်စပ်လုပ်ငန်းများတွင် ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများမြှင့်တင်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး ကော်မရှင်အနေဖြင့် လိုအပ်သည့်မူဝါဒများချမှတ်၍ လယ်ယာစီးပွား (Agri-business) ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် အဘက်ဘက်မှ ကြိုးစားဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။
၄။ ထို့အပြင် နိုင်ငံတော်၏ စက်မှုကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆောင်ရွက်ရာတွင် စက်မှုဇုန်များ၊ ပုဂ္ဂလိကစက်မှုလုပ်ငန်းများ၊ အသေးစား၊ အငယ်စားနှင့် အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ရေရှည်တည်တံ့သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရရှိစေရန်အတွက် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် ၂၀၂၄ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့၌ အမိန့်အမှတ် (၅၄/ ၂၀၂၄) ဖြင့် စက်မှုဖွံ့ဖြိုးရေးကော်မရှင်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး စက်မှုကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ကော်မရှင်အနေဖြင့် နိုင်ငံတော်မှ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သင့်သည့် နိုင်ငံပိုင်စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများ အောင်မြင်မှုရရှိစေရန်နှင့် နိုင်ငံပိုင်စက်ရုံ၊ အလုပ်ရုံများကို ပုဂ္ဂလိကပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုအား တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် လိုအပ်သည့် မူဝါဒများ ချမှတ်ဆောင်ရွက်သွားမည့်အပြင် စက်မှုကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။
၅။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေဖြင့် ပြည်သူတို့၏ နေ့စဉ်လူနေမှုဘဝတိုးတက် မြင့်မားရေး၊ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများမှ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု (FDI) များ ပိုမိုဝင်ရောက်လာစေရေးနှင့် ပြည်တွင်းစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ လုပ်သာကိုင်သာရှိစေရေးအတွက် အရေးကြီးသည့် အခြေခံ အဆောက်အအုံ (Infrastructure) များဖြစ်သော လျှပ်စစ်နှင့်စွမ်းအင်ကဏ္ဍ နှစ်ရပ်လုံး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ဦးစားပေးဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်၍ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ ရက်နေ့၌ အမိန့်အမှတ်(၅၅/ ၂၀၂၄) ဖြင့် လျှပ်စစ်နှင့်စွမ်းအင်ဖွံ့ဖြိုးရေးကော်မရှင်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ကော်မရှင်အနေဖြင့် ပညာရှင်များ၏ တတ်သိကျွမ်းကျင်မှုများဖြင့် ခေတ်စနစ်နှင့်လျော်ညီသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလမ်းကြောင်း (Development Trends) ရရှိနိုင်ရေးနှင့် လတ်တလော အောင်မြင်စွာဖြေရှင်းနိုင်မည့် ဦးစားပေးဆောင်ရွက်သင့်သည့်လုပ်ငန်းများ ဖော်ထုတ်နိုင်ရေးအတွက် လိုအပ်သည့် မူဝါဒများ ချမှတ် ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ပါသည်။
၆။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် နိုင်ငံ့စီးပွားကိုမြှင့်တင်နိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံတော်၏ ဒုတိယမြောက် စီးပွားရေးဦးတည်ချက်ဖြစ်သည့် MSME လုပ်ငန်းများကို ပိုမို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရန်နှင့် ရေရှည်အာမခံချက်ရှိလာစေရန် အားပေးကူညီ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ MSME လုပ်ငန်းဆိုသည်မှာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးနှင့် ကုန်ထုတ်လုပ်မှုမှစ၍ ထုတ်လုပ်မှုကွင်းဆက်တစ်လျှောက် ပါဝင်နေသော စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများဖြစ်ပြီး အဓိက အရေးပါသည့် အခြေခံလုပ်ငန်းများဖြစ်သည့် MSME လုပ်ငန်းများကို အားပေးမြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံ့စီးပွားကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေပြီး နိုင်ငံသားများအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင် MSME လုပ်ငန်းများအနေဖြင့် ပြည်တွင်းထွက်ကုန် ကြမ်းများကို အခြေခံသည့်ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများကို နိုင်ငံအတွင်း စားရေရိက္ခာဖူလုံမှုအတွက် အဓိကထားထုတ်လုပ်သွားရန်ဖြစ်ပြီး ထိုမှတစ်ဆင့် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များကို ထုတ်လုပ်၍ ပြည်ပသို့ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်သည်အထိ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။
၇။ MSME များကို အားပေးမြှင့်တင်ရာ၌ အဓိကကျသည့် ငွေပင်ငွေရင်း ရရှိစေရေးအတွက်လည်း MSME ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရန်ပုံငွေထူထောင်ထားပြီး အမှန်တကယ်လိုအပ်သည့် လုပ်ငန်းရှင်များအား သတ်မှတ်ချက်များနှင့်အညီ ချေးငွေများပံ့ပိုး ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါသည်။ မြန်မာ့စီးပွားရေးဘဏ်ကလည်း MSMEs လုပ်ငန်းများအား ဘဏ္ဍာငွေ ပံ့ပိုးကူညီနိုင်ရန်အတွက် ဂျပန်နိုင်ငံအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအေဂျင်စီ (JICA) ၏ တရားဝင်ဖွံ့ဖြိုးမှု အကူအညီ (ODA) ချေးငွေရယူ၍ JICA (ODA) SME နှစ်ဆင့်ချေးငွေစီမံကိန်း Two-Ste Loan (PMU) အစီအစဉ်ဖြင့် ချေးငွေများ ထုတ်ချေးပေးလျက်ရှိပါသည်။ ထို့အပြင် ကိုဗစ်-၁၉ကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် စီးပွားရေး သက်ရောက်မှုများအပေါ် ကုစားရေးလုပ်ငန်းကော်မတီမှ ကိုဗစ်-၁၉ ကပ်ရောဂါကြောင့် ထိခိုက်မှုရှိခဲ့သော MSME လုပ်ငန်းများကို အတိုးနှုန်းသက်သာစွာဖြင့် ချေးငွေများထုတ်ချေးပေးလျက်ရှိပါသည်။
၈။ ထို့အပြင် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေဖြင့် နိုင်ငံ့စီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အတွက် ပြောင်းလဲလာသည့် စီးပွားရေးပုံစံများနှင့်အညီ ထိရောက်သောကုန်သွယ်မှုမူဝါဒ (၆)ရပ်နှင့် ကုန်သွယ်ရေးအခြေခံမူ (၃)ရပ်တို့ကိုချမှတ်၍ မျှတသည့်ကုန်သွယ်မှု၊ မှန်ကန်သည့် ကုန်သွယ်မှုဖြစ်ပေါ်စေရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းများ လျင်မြန်ချောမွေ့စေရေးအတွက် ဘက်စုံကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်ရာတွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုး မွေးမြူရေးနှင့် အသေးစား၊ အလတ်စား စက်မှုလုပ်ငန်းများမှ ထုတ်ကုန်များ ပြည်တွင်း/ ပြည်ပသို့ တိုးချဲ့တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးမှုများရရှိရေး၊ အမျိုးသားပို့ကုန် မဟာ ဗျူဟာနှင့်အညီ ပို့ကုန်တန်ဖိုးကွင်းဆက် ခိုင်မာ အားကောင်းစေရေးနှင့် စံချိန်စံညွှန်း ပြည့်မီ၍ ဈေးကွက်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းရှိသော တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန်များတိုးမြှင့်တင်ပို့နိုင်ရေး၊ ခိုင်မာသည့် ဈေးကွက်ဝေစုနှင့် ဈေးကွက်သစ်များရရှိရေးတို့ကို အလေးထား ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ထိုသို့ ပြည်တွင်းထုတ်ကုန်များနှင့် ပြည်ပပို့ကုန်များကို တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်လုပ်နိုင်ပါက ပြည်ပသွင်းကုန် ပစ္စည်းများကို မှီခိုနေရခြင်းမှ ကင်းလွတ်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းစားရေရိက္ခာဖူလုံနိုင်မည့်အပြင် ဈေးကွက်မတည်ငြိမ်မှုကိုလည်း ထိန်းကျောင်းနိုင်ရုံမျှမက ပို့ကုန်ရငွေ တိုးတက်ရရှိလာမည် ဖြစ်ပါသည်။
၉။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်၏ ဘဏ္ဍာရေးအခြေအနေကို တောင့်တင်းခိုင်မာစေပြီး ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာရေး စီမံခန့်ခွဲမှုစနစ်ကို ပီပြင်စွာကျင့်သုံးဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ခေတ်စနစ်နှင့်လျော်ညီသည့် ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒများ ချမှတ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံတော်၏ ရငွေအတွက် အဓိကအကျဆုံးဖြစ်သော အခွန်အကောက်များ စနစ်တကျကောက်ခံ က်ခံခြင်း၊ အခွန်နှုန်းထားတိုးမြှင့်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ Tax Base ချဲ့ထွင်ခြင်းဖြင့် ရငွေများကို တိုးမြှင့်ရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် ဘတ်ဂျက်လိုငွေနှင့် ဂျီဒီပီအချိုးကို သတ်မှတ်ဘောင်အတွင်းထားရှိကာ အခြားအသုံးစရိတ်များကို လျှော့ချသုံးစွဲခြင်းများကို ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ထို့အပြင် ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒများသာမက ထိရောက်သည့် အခွန်မူဝါဒများချမှတ်၍ ကောင်းမွန်သော အခွန်ကောက်ခံမှုစနစ်နှင့် ညီညွတ်မျှတသော အရအသုံးငွေကြေးစနစ်တစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာစေရန် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ငွေကြေးလည်ပတ်မှုမှန်ကန်စေပြီး ငွေကြေးဖောင်းပွမှု မပေါ်ပေါက်အောင် ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။
၁၀။ ပြည်ပနိုင်ငံများနှင့် အဖွဲ့အစည်းများမှ ပေးအပ်လာသည့် ဘဏ္ဍာရေးအကူအညီများကိုလည်း နိုင်ငံတော်၏ လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် လိုအပ်သည့် အခြေခံအဆောက်အအုံတည်ဆောက်ရာတွင် နိုင်ငံတော်မှချမှတ်ထားသော ဖွံ့ဖြိုးမှုဦးစားပေး အစီအစဉ်များအလိုက် ထိရောက်စွာ အသုံးချနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ထို့အပြင် “အားလုံး အကျုံးဝင်သည့် စွမ်းရည်ရှိသော လူ့အဖွဲ့အစည်း (Resilient Economies and Inclusive Societies: Empowering people)” အဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ရေးအတွက် အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်သော လူသားအရင်းအနှီး (Human Capital) ထူထောင်နိုင်ရန် ပြည်ပမှအတတ်ပညာပိုင်းဆိုင်ရာကျွမ်းကျင်မှု အကူအညီများရယူခြင်းနှင့် ပြည်ပသို့ပညာသင်များစေလွှတ်ခြင်းလုပ်ငန်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။
၁၁။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် ဈေးကွက်အတွင်း နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်နှုန်း တည်ငြိမ်စေရန်နှင့် နိုင်ငံခြားငွေအား ထိရောက်စွာအသုံးပြုနိုင်ရေးတို့အတွက်လည်း နိုင်ငံခြား သုံးငွေ ကြီးကြပ်မှုကော်မတီကို ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံအတွင်းရှိ ပြည်တွင်း/ ပြည်ပ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု လုပ်ငန်းများ၊ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ၊ ပို့ကုန်/သွင်းကုန် လုပ်ငန်းများနှင့် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးအပါအဝင် ဝန်ဆောင်မှုလုပ်ငန်းများအတွက် နိုင်ငံခြားသုံးငွေ လည်ပတ်မှုဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအား ထိန်းကျောင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။
၁၂။ အချုပ်အားဖြင့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေဖြင့် ထိရောက်ပြီး လက်တွေ့ကျသည့် စီးပွားရေးဦးတည်ချက်များ၊ ကုန်သွယ်ရေးမူဝါဒများ၊ ဘဏ္ဍာရေးနှင့် ငွေကြေးမူဝါဒများ ချမှတ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံ၏ မေခရိုစီးပွားရေး တည်ငြိမ်စေရေး၊ ဆင်းရဲနွမ်းပါးမှု လျှော့ချနိုင်ရေး၊ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍတိုးတက်မြင့်မားစေရေးနှင့် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးနိုင်ရေးတို့ကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါကြောင်း တင်ပြအပ်ပါသည်။
ဆွေးနွေးပေးသူ- ဦးသက်တင်လင်း၊ ဒုတိယအမြဲတမ်းအတွင်းဝန်၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန