ဆိုဗီယက်ယူနီယံအဖွဲ့ဝင်ဟောင်းနိုင်ငံများက နယ်မြေဆိုင်ရာ အငြင်းပွားမှုများကို စွန့်လွှတ်

အာမေးနီးယားနှင့် အဇာဘိုင်ဂျန်နိုင်ငံတို့သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဝါရှင်တန်ဒီစီတွင် သောကြာနေ့ (ဩဂုတ် ၈) က လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအနေဖြင့် တစ်ဦး၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် နယ်မြေပိုင်ဆိုင်မှုကို တစ်ဦးက အပြန်အလှန် လေးစားရန်သဘောတူညီခဲ့ကြကြောင်း နှစ်နိုင်ငံမှထုတ်ပြန်သည့် စာတမ်း တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ပြိုကွဲပြီးနောက်ပိုင်း ထိုနှစ်နိုင်ငံသည် နာဂေါ်နို ကိုရာဘက်ဒေသ (Nagorno-Karabakh) အား ပိုင်ဆိုင်မှုအရ နှစ်ဆယ်စုနှစ် များစွာ အငြင်းပွားလာခဲ့ကြသည်။ အထူးသဖြင့် ၁၉၈၀ နှောင်းပိုင်းမှစ၍ အာမေးနီးယားလူမျိုးအများစုနေထိုင်သော ထိုဒေသသည် အဇာဘိုင်ဂျန် ထံမှ အကြမ်းဖက်ခွဲထွက်ခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အဇာဘိုင်ဂျန်က ပြန်လည် သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။

သဘောတူညီချက်တွင် "အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် နယ်မြေအချုပ်အခြာ အာဏာကို အပြန်အလှန်လေးစားရန်" ဟူသော အချက်ပါဝင်ကာ "နိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံသည် တစ်ဦးအပေါ် တစ်ဦးက နယ်မြေဆိုင်ရာ တောင်းဆိုမှုများ မရှိကြောင်း အတည်ပြုပြီး အနာဂတ်တွင်လည်း ထိုသို့သော တောင်းဆိုမှု များမပြုလုပ်ရ" ဟု ဖော်ပြထားသည်။

အချက် (၁၇) ချက်ပါ အဆိုပါသဘောတူညီချက်သည် လွတ်လပ်ရေး ရပြီးနောက် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် အာမေးနီးယားနှင့် အဇာဘိုင်ဂျန် ကြား ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပြည့်ဝသော သံတမန်ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ရန်ရည်ရွယ်သည်။ ထို့အပြင် နှစ်နိုင်ငံသည် အင်အားသုံးခြင်း (သို့) ခြိမ်းခြောက် မှုများကို ရှောင်ကြဉ်ရန်၊ တတိယပါတီများအား မိမိနယ်မြေများမှ တစ်ဖက်နိုင်ငံအား တိုက်ခိုက်ရန် အသုံးမချစေရန်နှင့် နယ်နိမိတ် တစ်လျှောက် မည်သည့် ပြင်ပအင်အားစုကိုမျှ ချထားခြင်းမပြုရန် သဘော တူညီထားသည်။

သဘောတူညီချက် အတည်ပြုပြီးနောက် အဇာဘိုင်ဂျန်နှင့် အာမေးနီးယား တို့သည် တရားဝင် သံအမတ်ကြီးများ ထားရှိရန်နှင့် "အပြန်အလှန် အကျိုးစီးပွားဆိုင်ရာ နယ်ပယ်များ" တွင် နောက်ထပ် သဘောတူညီချက် များအတွက် လမ်းဖွင့်ပေးရန် စီစဉ်ထားသည်။ ထို့အပြင် သဘော တူညီချက်ကို အပြည့်အဝအကောင်အထည်ဖော်ရန် နှစ်နိုင်ငံကော်မရှင် တစ်ရပ် ဖွဲ့စည်းကာ နောင်တွင်ဖြစ်ပွားမည့် အငြင်းပွားမှုများကို ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖြေရှင်းရန် သဘောတူညီထားသည်။

အဆိုပါသဘောတူညီချက်ကို အာမေးနီးယား၏ ဝန်ကြီးချုပ် Nikol Pashinyan၊ အဇာဘိုင်ဂျန်၏ သမ္မတ Ilham Aliyev နှင့် အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump တို့၏ ရှေ့မှောက်တွင် နှစ်နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများက ဝါရှင်တန်၌ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ အမေရိကန်သမ္မတက "သမိုင်းဝင် ငြိမ်းချမ်းရေးထိပ်သီးအစည်းအဝေး" ဟု ခေါ်ဆိုခဲ့သည့် အဆိုပါ အခမ်းအနားတွင် ခေါင်းဆောင်သုံးဦးသည် ပူးတွဲကြေညာချက်တစ်ရပ်ကိုလည်း လက်မှတ် ရေးထိုးခဲ့သည်။

ထိုကြေညာချက်တွင် နှစ်နိုင်ငံသည် ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး အတည်ပြုရန်၊ ဒွန်တွဲဆက်ဆံရေးကို ဆက်လက် တိုးတက်စေရန် တိုက်တွန်းထားသည်။ ခေါင်းဆောင်များ လက်မှတ် ရေးထိုးထားသော စာတမ်းတွင် Zangezur corridor အပါအဝင် ဒေသတွင်း အဓိက သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းဖွင့်လှစ်ရန် ပါဝင်ကြောင်း ဖော်ပြ ထားသည်။ အာမေးနီးယားနှင့် အမေရိကန်တို့သည် အဆိုပါစီမံကိန်း အတွက် မူဘောင်ရေးဆွဲရန် နှစ်ဖက်သဘောတူညီထားသော တတိယ ပါတီများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုသယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေး လမ်းကြောင်းသည် အဇာဘိုင်ဂျန်နိုင်ငံကို ၎င်း၏ Nakhichevan နယ်မြေ သို့ အာမေးနီးယား၏ တောင်ပိုင်း (အီရန်နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ် နေသော) နယ်စပ်တစ်လျှောက်မှတစ်ဆင့် ချိတ်ဆက်ပေးမည်ဖြစ်သည်။

ကိုးကား- RT

ဘာသာပြန်ဆိုသူ-ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ ဝန်ကြီး-၂