အီရန်က IAEA အကြီးအကဲ၏ “သစ္စာဖောက်မှု” ကြောင့် နျူကလီးယား နေရာများကို တိုက်ခိုက်ခံရသည်ဟု စွပ်စွဲပြောဆို

အီရန်နိုင်ငံသည် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဏုမြူစွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA) အကြီးအကဲ Rafael Grossi အား အစီရင်ခံစာတစ်စောင်တွင် အချက် အလက်များကို လှည့်စားခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ပြီး ၎င်း၏နျူကလီးယားစက်ရုံများကို အစ္စရေး၏တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်ဟု ဆိုကာ အေဂျင်စီ၏ တာဝန်များကိုသစ္စာဖောက်မှုအဖြစ် ရှုမြင်နေသည်။

ကြာသပတေးနေ့ (ဇွန် ၁၉) က X (Twitter) တွင် ပြန်ကြားချက် ထုတ်ပြန်ရာ၌ အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ Esmaeil Baqaei က Grossi အား ဘက်လိုက်သောအစီရင်ခံစာကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ သည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ပြီး ၎င်းကို အမေရိကန်နှင့် ဥရောပနိုင်ငံ သုံးနိုင်ငံက အသုံးပြု၍ “အခြေအမြစ်မရှိသော စွပ်စွဲချက်များ” ပါဝင်သည့် ဆုံးဖြတ် ချက်တစ်ရပ်ကို အတည်ပြုခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။

ယခုလအစောပိုင်းက ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အစီရင်ခံစာတွင် Grossi က “အီရန်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ယူရေနီယမ်ကို ၆၀% အထိ ကြွယ်ဝစွာ ထုတ်လုပ်ပြီး စုဆောင်းနေသည့် တစ်ခုတည်းသော နျူကလီးယား လက်နက်မဲ့နိုင်ငံဖြစ်သည်” ဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။

သို့သော် အင်္ဂါနေ့ (ဇွန် ၁၇) က CNN နှင့် အင်တာဗျူးတစ်ခုတွင် IAEA အကြီးအကဲက အီရန်သည် “နျူကလီးယားလက်နက်များ ထုတ်လုပ်ရန် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းနေသည့် အထောက်အထား” ကို မတွေ့ရှိခဲ့ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

Baqaei က “Grossi ကြီး၊ သင်ပြောတာ နောက်ကျလွန်းနေပြီ” ဟု ပြောကြား ခဲ့ပြီး ၎င်း၏အစီရင်ခံစာသည် အမှန်တရားကို ဖုံးကွယ်ခဲ့ပြီး ဆုံးဖြတ်ချက် တစ်ရပ်ကို ရေးဆွဲရာတွင် အသုံးပြုခံခဲ့ရသည်ဟု ဆိုသည်။ ထို့နောက် “လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်ရေး တိုက်ခိုက်လိုစိတ်ပြင်းထန်သူ” များက အီရန်၏ နျူကလီးယားစက်ရုံများကို တရားမဝင်တိုက်ခိုက်မှုပြုလုပ်ရန် အကြောင်းပြချက် အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။

Grossi ၏ အစီရင်ခံစာကြောင့် လွန်ခဲ့သည့် သီတင်းပတ်တွင် IAEA ဘုတ် အဖွဲ့က နှစ် ၂၀ အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် အီရန်အား နျူကလီးယား လက်နက်မပြန့်ပွားရေး တာဝန်များကို ချိုးဖောက်သည်ဟု ကြေညာ ခဲ့သည်။ IAEA အဖွဲ့ဝင် ၃၅ နိုင်ငံအနက် အမေရိကန်၊ဗြိတိန်၊ပြင်သစ်နှင့် ဂျာမနီတို့ အပါအဝင် ၁၉ နိုင်ငံက အီရန်၏ ကြေညာထားခြင်းမရှိသော နျူကလီးယားပစ္စည်းများနှင့် ယူရေနီယမ်စုဆောင်းမှုများကို ရှင်းပြရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သည်ဟုဆိုကာ အဆိုပြုချက်ကို ထောက်ခံခဲ့သည်။

အီရန်နိုင်ငံက အဆိုပါဆုံးဖြတ်ချက်အား နိုင်ငံရေးသဘောဆောင်သည့် ဆုံးဖြတ်ချက်အဖြစ် ပယ်ချခဲ့ပြီး ယူရေနီယမ် သန့်စင်မှု စက်ရုံ အသစ်တစ်ခု တည်ဆောက်မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံက “ဘက်လိုက်ပြီး အီရန်ဆန့်ကျင်ရေး” ဆုံးဖြတ်ချက်သည် အစ္စရေး၏ တိုက်ခိုက်မှုများအတွက် လမ်းခင်းပေးခဲ့သည်ဟု ဝေဖန် ခဲ့သည်။

Baqaei က Grossi သည် “နျူကလီးယား လက်နက်မပြန့်ပွားရေးစနစ် အား သစ္စာဖောက်ခဲ့သည်” ဟု စွပ်စွဲကာ တာဝန်ခံမှုရှိရန်တောင်းဆိုခဲ့ပြီး “မှားယွင်းသော သတင်းများသည် ဆိုးရွားသော နောက်ဆက်တွဲများ ဖြစ်စေနိုင်သည်” ဟု သတိပေးခဲ့သည်။

ယခုသီတင်းပတ်အစောပိုင်းတွင် အမေရိကန်ဆီးနိတ် ထောက်လှမ်းရေး ကော်မတီ၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ Senator Mark Warner က အမေရိကန် ထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီများသည် အီရန်နိုင်ငံအနေဖြင့် နျူကလီးယား လက်နက်ပိုင်ဆိုင်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည့် အထောက်အထား မတွေ့ရှိ ရကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ၎င်းမှာ မတ်လကထုတ်ပြန်ခဲ့သော နောက်ဆုံး အစီရင်ခံစာနှင့် မပြောင်းလဲဘဲ တူညီနေဆဲဖြစ်သည်။

ကိုးကား- RT

ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊နစက-၂