တာဆွတ်တိန်း
    “တာဆွတ်တိန်း” ကူးတို့ဆိပ်သည် နမ့်တိန်းချောင်းနှင့် သံလွင်မြစ်တို့ ဆုံရပ်ဖြစ်၏။ 
    နမ့်တိန်းချောင်းသည် လင်းခေးမြို့နယ်ကို ဖြတ်သန်းစီးဆင်း၍ တာဆွတ်တိန်းဆိုသော အရပ်၌ “သံလွင်မြစ်” အတွင်းသို့ စီးဝင်ပါသည်။ နမ့်တိန်းချောင်းရေတို့သည် အဝါရောင်ဖြစ်ပြီး သံလွင်မြစ် ရေသည် အဖြူရောင်ဖြစ်၏။ အဝါရောင်နှင့် အဖြူရောင်ရေအလျင်တို့သည် စတင်တွေ့ဆုံ ရာအရပ်၌ အရောင်တစ်ကန့်စီ ကွဲနေကြသေး၏။ သို့သော် ထိုချောင်းရေနှင့် မြစ်ရေတို့သည် တစ်မိုင်ခန့် အရောက် တွင် တစ်ပေါင်းတည်း ပေါင်းစည်းသွားပြီး အေးချမ်းခြင်းသင်္ကေတအဖြစ် တငြိမ့်ငြိမ့်နှင့် ကြည်လင် တောက်ပစွာ တစ်ရောင်တည်းတစ်သွေးတစ်သားတည်း ဆက်လက်စီးဆင်း သွားလေ၏။ ပြည်ထောင်စု မြစ်တစ်စင်းသည် ရှမ်းပြည်နယ်မှ ကယားပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်တို့အား ဖြတ်သန်း လျက် မုတ္တမပင်လယ်ကွေ့သို့ စီးဝင်ကြပေလိမ့်မည်။
    ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ နောက်ဆုံးပတ်၏ တစ်ရက်တွင် ထိုတာဆိတ်တိန်း ကူးတို့ဆိပ်၌ တစ်ညတာ စခန်းချ ရပ်နားခဲ့ဖူးပါသည်။ အရှေ့အနောက် တောင်မတ်မတ်တို့ ဝန်းရံနေသော သဲသောင် ပြင်၌ ချောင်းရေနှင့် မြစ်ရေပူးပေါင်းသံ တဝုန်းဝုန်း၊ သံလွင်မြစ်ရေစီးသံ၊ တောတောင်တို့၏ သစ်ရွက် လှုပ်ခတ်သံ၊ သားကောင်ကြီးငယ်တို့၏ပြေးလွှားအော်မည်သံတို့ကို ဂီတသံစဉ်အဖြစ် ခံစားခဲ့ရသည်ကို အမှတ်ရနေဆဲဖြစ်၏။ စာရေးသူပါဝင်သော တပ်မတော်စစ်ကြောင်းသည် မိုးနဲ၊ လင်းခေးနှင့် မောက် မယ်နယ်မြေမှ ဆီဆိုင်နယ်မြေများအတွင်းသို့ နယ်မြေစိုးမိုးရေးတာဝန်ဖြင့် လှုပ်ရှား ချီတက်ခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ စစ်ကြောင်းသည် ညအိပ်ပြီးနောက်တစ်ရက် ဖေဖော်ဝါရီနေပူကျဲကျဲ တွင် သံလွင်ကမ်းခြေမှ “လွယ်မောတောင်ကြော”၏ မတ်စောက်မြင့်မားသော တောင်နံရံတို့ကို စတက်ရင်း ခရီးပြင်းနှင်ခဲ့ကြ ရပြန်သည်။ 
    ပေ ၇၀၀၀ ကျော်ခန့်မြင့်သောတောင်ကြောသို့ တစ်ခါတစ်ရံ ၄၅ ဒီဂရီ တစ်ခါတစ်ရံ ၆၀ ဒီဂရီ ခန့် အစောင်းရှိသော တောင်စောင်းတစ်လျှောက် တက်ကြရ၏။ အတက်ကြမ်းလေစွ။ တစ်ခါတစ်ရံ ခပ်ပြေ ပြေ လျှောက်ကြရ၏။ လမ်းတစ်လျှောက် လေတိုက်လိုက်တိုင်း လေနှင့်အတူ ဝေ့ဝေ့ဝဲဝဲပြန့် ကြဲနေသော ရွက်ကြွေတို့ကို နင်းလျှောက်ရ၏။ တဖြည်းဖြည်းမြင့်တက်လာသည်နှင့်အမျှ သံလွင်မြစ် သည် မြင်ကွင်းမှ ပျောက်ကွယ်ခဲ့လေပြီ။ ကျေးရွာမရှိ၊ ရေမရှိ၊ လူသွားလမ်းကြောင်းသာရှိ၏။ ထင်းရှုး တောတို့က မြင့်မား စိမ်းလန်း နေလေ၏။ ထင်းရှုးရွက်လေတိုးသံ တရှဲရှဲ၊ ထင်းရှုးသီးတို့ ကြွေကျသံ တဘုတ်ဘုတ်တို့ ခံစားရင်း ကျောက်တောင်၊ ကျောက်တုံး တောင်စွန်းများ ပြည့်နှက်နေသောအကွေ့ အကောက်များနှင့် မတ်စောက်ပြီး ကျဉ်းမြောင်းလွန်းလှသည့် တောင်ကြောတို့ကို ဖြတ်သန်းရ၏။ 
    ထိုနေ့ နံနက်ပိုင်း ၁၀ နာရီခန့်မှစ၍ တောင်ကြောသို့တက်ခဲ့ရာ ည ၁၀ နာရီ ခန့်မှ တောင်ကြော ပေါ်သို့ရောက်တော့၏။ စခန်းချကြသည်။ ညစာငတ်၏။ ရေပြတ်၏။ စစ်သည်တော်တို့ ရေဆာသော ဒဏ်ကို တစ်ညလုံး အလူးအလဲခံရ၏။ မိမိတံတွေး မိမိတို့မျိုချကြရ၏။ နောက်တစ်နေ့ တောင်ကြော ပေါ်မှတောင်အောက်သို့ ဆင်းရပြန်၏။ ထိုထင်းရှုးတောလမ်းဘေးကနေ အောက်ဘက် တောင်ခြေ ရှုခင်း လယ်ကွင်းတွေရှိသောလွင်ပြင်တစ်ချို့ကို လှမ်း၍မြင်ရ၏။ သာယာအေးချမ်းသည့် မြင်ကွင်းများပင်ဖြစ် ပေ၏။  နံနက် ၁၁ နာရီကျော်ခန့်တွင် တောငှက်ပျောတော တစ်အုပ်ကို ဖြတ်သန်းရ၏။ ရေဆာနေသော စစ်သည်တော်တို့သည် ငှက်ပျောပင်ကိုခုတ်ကြ၍ ငှက်ပျောအူတိုင်ကို ရေဆာပြေစုပ်ကြ၏။ အနီးအနား ရှိ ရွှံ့အိုင်ထဲမှ ပိုးမွှားများပြည့်နေသည့် ရေနောက်နောက်တို့ကိုလည်း အငမ်းမရ လက်ခုပ်ဖြင့်ယူ၍ သောက်ကြရ၏။
    ဤသို့ မဲနယ်တောင်တန်းများ၏ မှတ်မှတ်ရရ စတင်ကြိုဆိုမှုအား တစ်ဘဝစာ မမေ့နိုင်ခဲ့ပေ။ တောင်တက်ခရီး သွားဖူးသမျှထဲမှာ အပင်ပန်းဆုံးဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ပြန်လည်စိတ်ကူးမိလေတိုင်း ထည် ဝါလှသည့် မဲနယ်တောင်တန်း၏ သင်းပျံ့သည့်ရနံ့ကို ခံစားရပြန်ပါသည်။ ပျင်းရိခြောက်သွေ့ သော နွေရက်တို့သည် တောင်တန်းများကြောင့် ပိုမိုခမ်းနားခဲ့သည်ဟုလည်း ထင်မိပြန်သည်။
     “တောင်စွယ်တန်းတန်း၊ တောလမ်းကွေ့ကွေ့
    တက်လမ်း မတ်မတ်၊ ဆင်းလမ်း စောက်စောက်
    ကျောက်လမ်းကျဉ်းကျဉ်း၊ လှရှုခင်းနှင့်
    သည်ထင်းရူးတော၊ မြစိမ်းကြောမှ
    မတ်စောက်မြင့်ခေါင်၊ အို....... မဲနယ်တောင်
    ပြာမှောင်မည်းဘိ၊ ထည်လွန်းဘိလည်း
    အဆင်းလည်းမမှု၊ အမြင့်လည်းမကြောက်
    ငါတို့လက်မမြှောက်၊
    ဒူးမထောက်ခဲ့.......” ဟု ရင့်ကြူးမိခဲ့ပါသေးသည်။

မဲနယ်တောင်တန်း
    ကျွန်တော်တို့ဖြတ်သန်းခဲ့ကြသည့် “လွယ်မောတောင်တန်း” သည် မိုင် ၃၀ ခန့် ရှည်လျား၏။ လွယ်မောတောင်တန်းနှင့် မဲနယ်တောင်တန်းတို့သည် တစ်ဆက်တစ်စပ်တည်းတည်ရှိ၏။ မဲနယ်တောင် တန်းသည် ဟိုပုံးမြို့နယ်နှင့် ဆီဆိုင်မြို့နယ်ဧရိယာအတွင်း တည်ရှိပါသည်။ တောင်မြောက် သွယ်တန်း လျက်ရှိ၏။ အလျား ၃၀ မိုင်ခန့်၊ အနံ ၁၂ မိုင်ခန့်နှင့် အမြင့်ပေ ၇၀၀၀ ခန့် ရှိလေသည်။ တောင်ဇလပ် ပန်းများပွင့်သည့် အမြင့်ပေ ၈၂၆၃ ပေရှိ လွယ်မိုင်းတောင်သည် အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပါသည်။
    မဲနယ်တောင်ဝန်းကျင်၌ ဖက်ရမ်းကျေးရွာအုပ်စု၊ စံဖူးကျေးရွာအုပ်စု၊ နောင်လိုင်ကျေးရွာ အုပ်စုနှင့် နားခိုက်ကျေးရွာအုပ်စု စသည့် ကျေးရွာ အုပ်စု ၄ စု ရှိပါသည်။ ပအိုဝ်းလူမျိုးများ နေထိုင် ကြပြီး ကျေးရွာပေါင်း ၅၈ ရွာ၊ အိမ်ခြေပေါင်း ၄၉၂၂ အိမ်နှင့် လူဦးရေ ၂၆၀၀၀ နီးပါး နေထိုင် ကြလေသည်။ 
    မြင့်မားသော တောင်တန်း၊ တောင်သွယ်၊ တောင်လက်မောင်းများဖြင့် ဆောင်းတွင်းကာလမှာ အအေးဒဏ်လွန်ကဲသည့် ရာသီဥတုရှိလေသည်။ ဆောင်းတွင်းဖြစ်သော်လည်း မိုးက ရွာချတတ်ပြန် သေးသည်။ သို့သော် သဘာဝတောင်တန်း၊ သစ်တော အလှအပများ၊ ရိုးသားမှုအပြည့်နှင့် ရွာလေး များဖြင့် အေးချမ်းသာယာလှပသော ဒေသတစ်ခုဟု ဆိုရပေမည်။
လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်၏ဆိုးကျိုး
    ဤ‌ဒေသသည် တစ်ချိန်က ဘိန်းခင်းများစွာ ရှိခဲ့ဖူးသော ဒေသဖြစ်ခဲ့၏။ 
    ဤဒေသ၌ စစ်ပွဲတို့၏ အနိဌာရုံဖြစ်သော-
    တိုက်ပွဲတို့၏ ပစ်ခတ်သံများ၊ ပေါက်ကွဲသံများ
    ဒဏ်ရာရသူတို့၏ ငြီးတွားသံများ၊ အောင်ပွဲရသူတို့၏ ကြိမ်းဝါးသံများ၊ 
    ဆုံးရှုံးသူတို့၏ ကြေကွဲသံများ၊ ဒေသခံများ၏ အပူမီးများသည် မဲနယ်တောင်တန်းဒေသ ရင်ခွင်တွင် ပဲ့တင်ထပ်ခဲ့ဖူးပါသည်။
    တာဆွတ်တိန်းကူးတို့ဆိပ်နှင့် နောင်ထော်ရွာ(Nawngtaw)သည် ၄၅ မိုင်ခန့် ကွာဝေးပါသည်။ စာရေးသူတို့စစ်ကြောင်းသည် ဆီဆိုင်နယ်မြေတွင်လှုပ်ရှားရင်း ၁၉၈၃ ခုနှစ် မတ်လ၂ ရက် တောင်သူ လယ်သမားနေ့၌ ပွန်ချောင်းအရှေ့ခြမ်း ကဒူးကြီး၊ ကဒူးလေးဒေသ ဦးတာကလယ်၏ မွေးရပ်မြေ ဖြစ်သော “နောင်ထော်” ရွာအဝင် ပွန်ချောင်းအတက် ကွမ်းသီးတော၌ ညတိုက်ပွဲ ပြင်းထန်စွာဖြစ် ခဲ့ဖူးပါသည်။
    ဟဲဟိုးအခြေစိုက် ခြေမြန်တပ်ရင်းနှင့် ဦးတာကလယ်၏ ရလလဖ(အနီ)၊ သံလွင်မြစ်အရှေ့ ခြမ်းရှိ ဗကပ ကော်(၈၁၅) တိုက်ခိုက်ရေးတပ်တို့ ပူးပေါင်းထားသောတပ်များ၏ ရင်ဆိုင်တိုက်ပွဲ ဖြစ်ပါသည်။ ရန်သူသည် မိမိတို့ထက်အင်အား ၂ ဆခန့် သာပါသည်။
ထိုထိတွေ့မှုတွင်တပ်မတော်သားအချို့သည် 
နိုင်ငံတော်၏ နယ်မြေစိုးမိုးရေးနှင့် လုံခြုံရေးတာဝန်ထမ်းဆောင်ရင်း 
အသက်ခန္ဓာစွန့်လွှတ်ခဲ့ရသည်။ အချို့ထိခိုက်ဒဏ်ရာများ ရရှိခဲ့သည်။
    စစ်ပွဲဆိုသည်မှာ ပန်းနှင့်ပေါက်တာ မဟုတ်
    ခဲတံနှင့်ရေးခြစ်ခြင်းမဟုတ်သည့်အတွက်
    တစ်ဖက်အဖွဲ့များသည်လည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာရကျဆုံးမှု များစွာရှိခဲ့လေသည်။
    “စစ်” ကြောင့် နိုင်ငံတော်၏အနာဂတ် အပင်၊ အရွက်၊ အသီးတို့ ကြွေခဲ့ကြရသည်။
    နယ်ချဲ့တို့၏ အမွေဆိုးများဟုပင် ဆိုရပေမည်။
    သူတို့သည် တောင်ပေါ် မြေပြန့် သွေးခွဲအုပ်ချုပ်ခဲ့ကြသည်။ 
    ဒေသတစ်ခုနှင့်တစ်ခုမတူညီသော အုပ်ချုပ်ပုံ စနစ်များကျင့်သုံးခဲ့ကြသည်။ 
    ဘိန်းစိုက်ပျိုးခြင်းကို နည်းလမ်းပြခဲ့သည်။
    ထိုအမွေဆိုးကို “ဗကပ”က ဆက်ကျင့်သုံးသည်။ 
    တိုင်းရင်းသားများအား ဘိန်းစိုက်ခိုင်းပြီး လက်နက်ကိုင် ဩဇာခံများကို မူးယစ်ဆေးဝါး
    ရောင်းဝယ်ခြင်းလုပ်ငန်းဖြင့် ရှင်သန်ရပ်တည်စေခဲ့သည်။
    ထိုသည်ကို ကြိုက်သည့်အဖွဲ့အစည်းများရှိသလို မကြိုက်သည့်အဖွဲ့အစည်းများလည်း
     ရှိသောအခါ အဖွဲ့ခွဲတွေ ပေါ်ပေါက်လာတော့သည်။ 
    အချင်းချင်းတိုက်ခိုက်ကြတော့သည်။
    နယ်မြေမအေးချမ်းမှုများနှင့်အတူ ထိုနယ်စပ်ဒေသများသည် 
    ဖွံ့ဖြိုးမှု များစွာနောက်ကျခဲ့ရလေပြီ။
တရားဥပဒေဘောင်အတွင်းသို့
    လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်နှင့် မိမိတို့ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဟူသည့် ရှင်သန်မှုနှစ်ခုသည် ဆန့်ကျင် ဘက်ခြားနားကြောင်း သိရှိလာသည့် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့အစည်းများသည် ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှစ၍ တရား ဥပဒေဘောင်အတွင်းသို့ စတင်ဝင်ရောက်ခဲ့လေသည်။
    “နာကြည်းမှုတွေကို မေ့ပစ်ပါ။ ကြင်နာမှုတွေကိုတော့ မမေ့ပါနှင့်” ဟူသောဆိုစကားအတိုင်း အတိတ်အကြောင်းတွေ ခဏဘေးဖယ်ထားပြီး အနာဂတ်အတွက် ဆွေးနွေးခြင်းသည် နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက် လမ်းကြောင်းမှန်ပင် ဖြစ်ပါသည်။
    နိုင်ငံတော်သည် ထိုအချိန်မှစ၍ နယ်စပ်ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများကို စတင်အကောင်အထည် ဖော် ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပါသည်။ 
    ဤတွင် အင်းလေး၊ ပင်လောင်း၊ ဆီဆိုင်၊ ကျောက်တန်း၊ မဲနယ်တောင်တန်းနှင့် ဟိုပုံးမြောက် ခြမ်းဒေသတွင်လှုပ်ရှားခဲ့သော ဦးအောင်ခမ်းထီ၏ PNO (Pa-O National Organization) အဖွဲ့သည် ၁၈- ၂- ၁၉၉၁ တွင် တရားဥပဒေဘောင်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ပါသည်။
    ထို့နောက် ပွန်ချောင်းအရှေ့ခြမ်း ကဒူးကြီး- ကဒူးလေး၊ မဲနယ်တောင်ကြောနှင့် ဟိုနမ့်ဒေသ တွင် အဓိကလှုပ်ရှားခဲ့သူ ဦးတာကလယ်၏ “ရလလဖ” အဖွဲ့သည်လည်း ၉- ၁၀- ၁၉၉၄ တွင် တရားဥပဒေ ဘောင်အတွင်း ထပ်မံဝင်ရောက်လာပါတော့သည်။
    နိုင်ငံတော်သည် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ရယူသဘောတူညီပြီးနောက် “ရလလဖ” အဖွဲ့ အခြေ ပြုသည့် ဒေသအား ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းအထူးဒေသ (၁၃) အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးခဲ့ပါသည်။
ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ပေးခြင်း
    ဥပဒေဘောင်အတွင်းဝင်ရောက်လာသူများအား နိုင်ငံတော်က နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုခဲ့ပါသည်။
    လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများအတွက် အထူးဒေသများ သတ်မှတ်ပေးခဲ့ပြီးဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးအ တွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးကိစ္စများ၊ အပစ်အခတ်ရပ်တန့်ပေးရန် အချိန်ကာလများကို သဘောတူညီ ချက်များပေးခဲ့သည်။ ရပ်တည်ရေးအတွက် ရိက္ခာ၊ ငွေကြေး ထောက်ပံ့ပေးခြင်းများ၊ လိုအပ်သော ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများကိုပါ ချက်ခြင်း ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ပါသည်။
    လမ်း/တံတား၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ သစ်တော၊ မွေးမြူရေး၊ ကုန်သွယ်ရေး၊ စွမ်းအင်၊ ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေး၊ သတ္တုတူးဖော်ထုတ်လုပ်ရေး၊ ဆက်သွယ်ရေး၊ အိမ်ရာဆောက်လုပ်ရေး၊ စီမံခန့်ခွဲရေးနှင့် ဘဏ္ဍာရေး၊ စာရင်းစစ်ဆေးရေး၊ သာသနာရေး၊ ပြည်ထဲရေး၊ လူမှုဝန်ထမ်းနှင့် သမဝါယမလုပ်ငန်း ကော်မတီ စသည့်လုပ်ငန်းကော်မတီ ၁၈ ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းကာ နယ်စပ်ဒေသနှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ထိရောက်စွာ ဆောင်ရွက်ပေး နိုင်ခဲ့ပါသည်။ 
    ဆိုရသော် ထိုအချိန်ကာလများကစ၍ မဲနယ်တောင်အရှေ့ခြမ်းနှင့် အနောက်ခြမ်းဒေသများ အားလုံး၊ မြောက်ပိုင်းက ဟိုပုံး၊ ကျောက်တန်း ၊ လက်သဲ့ဒေသများပါမကျန် ပွန်ချောင်း၏ အရှေ့ဘက်က မိုးနဲ၊ မောက်မယ်၊ ကျိုင်းတောင်း၊ ကျိုင်းခမ်း၊ ကဒူးကြီး၊ ကဒူးလေးဒေသများ၊ ဆီဆိုင်၊ ပင်လောင်း နှင့် တီကျစ်၊ နောင်တရားဒေသများအပါအဝင် နေရာဒေသအားလုံး တည်ငြိမ်အေးချမ်းခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော် မှ ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းများကို ဘက်ပေါင်းစုံမှ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ 
    မဲနယ်တောင်တန်းကြီးပေါ်သို့ ဖြာဆင်းလာသော ငြိမ်းချမ်းရေးရောင်ခြည်သည် ပအိုဝ်းဒေသ များအားလုံးကို အေးမြစေခဲ့သည်၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေခဲ့သည်မှာ အငြင်းပွားဖွယ်ရာ မရှိပေ။
နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာန
    ၂၄- ၉- ၁၉၉၂ တွင် စတင်ဖွဲ့စည်းသန္ဓေတည်ခဲ့ပြီး နယ်စပ်ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းများ နှင့် နယ်စပ်ဒေသရှိ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းများကို အဓိကထား အကောင် အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနသည် “မဲနယ်တောင်တန်းနှင့် ပွန် ချောင်းဒေသ”တွင် ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်မှ ၂၀၁၈- ၂၀၁၉ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အထိ မြေသားလမ်း ၆၃ မိုင်၊ ကျောက်လမ်း ၄၇ မိုင် ၇ ဖာလုံ၊ ကတ္တရာလမ်း ၅ မိုင် ၄ ဖာလုံ၊ ကွန်ကရစ် တံတား ၃ စင်း၊ မီးလင်း ရေးလုပ်ငန်း ၁ ခု တို့အား စုစုပေါင်းရန်ပုံငွေ ၃၆၄၄ ဒသမ ၀၄၁ သန်းဖြင့် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင် ခဲ့ပါသည်။
    ၁၉၈၉- ၁၉၉၀ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်မှ ၂၀၂၂- ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အထိ ပအိုဝ်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် ရဒေသတစ်ခုလုံး ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများအတွက်ဆိုလျှင် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း၊ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်း၊ လမ်း တံတားလုပ်ငန်း၊ ဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်း၊ အိမ်ရာ ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း၊ စွမ်းအင်လုပ်ငန်း၊ လူမှု ဝန်ထမ်းနှင့် သမဝါယမလုပ်ငန်း၊ ကျန်းမာရေးလုပ်ငန်း၊ ပညာရေးလုပ်ငန်း၊ ပြည်သူ့ဆက်ဆံရေး လုပ်ငန်း၊ ပြည်ထဲရေးဆိုင်ရာလုပ်ငန်း၊ သာသနာရေးလုပ်ငန်း၊ အထွေထွေလုပ်ငန်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းများ၊ ထောက်ပံ့ငွေအသုံးစရိတ်များ၊ မူးယစ်အစားထိုးဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်းများနှင့် သဘာဝဘေး လုပ်ငန်းများ စသည့်ဖွံ့ဖြိုးရေး ကဏ္ဍအသီးသီးအတွက် စုစုပေါင်းခွင့်ပြုရန်ပုံငွေ ကျပ် ၄၉၇၀၄ ဒသမ ၅ သန်းဖြင့် ဒေသခံများ၏လိုအပ်ချက်အား ပေါင်းစပ်ဖြည့်ဆည်း ဆောင်ရွက်ပေးနိုင် ခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။
    ထို့ကြောင့်...
    မဲနယ်တောင်တန်းဒေသတွင်
    မြေလမ်းများ၊ ကျောက်လမ်းများ ကတ္တရာလမ်းများ၊ တံတားများ၊ 
    Box Culvert များဖြင့် သွားရေးလာရေးဖြောင့်ဖြူးခဲ့ပေပြီ၊
    ခရီးသွားလုပ်ငန်းများလည်း အတန်အသင့် ဖွံ့ဖြိုးခဲ့လေပြီ။
    လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး တိုးတက်ခိုင်မာလာသည်နှင့်အမျှ 
    ထောပတ်၊ သနပ်ဖက်၊ ကော်ဖီ တို့အား စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးနိုင်၍ ဝင်ငွေတိုးခဲ့ကြလေပြီ၊
    ကျေးရွာများတွင် ဆိုလာမီး၊ လျှပ်စစ်မီးများဖြင့် အလင်းရောင်များထိန်ထိန်ညီးခဲ့ပေပြီ၊
    သောက်ရေသုံးရေများ ပေါကြွယ်ခဲ့ပေပြီ။
    စာသင်ကျောင်းများမှ ကလေးငယ်တို့၏ စာအံသံများလွင့်ပျံ့နေပေပြီ၊
    သာသနာရေး‌ရောင်ခြည်သည်လည်း ပိုမိုထွန်းလင်းတောက်ပခဲ့နေလေပြီ။
    ဒေသခံများ၏ အပြုံးပန်းများနှင့်အတူ ရာသီအလိုက်ပွဲတော်များမှ
    “အိုးစည်သံ၊ မောင်းသံ” ဗေထုံညံတို့သည်လည်း 
    ဖွံ့ဖြိုးလှပနေသော မဲနယ်တောင်တန်းအနှံ့ ပျံ့နှံ့စည်ဝေခဲ့လေပြီ။

Unity is strength.စည်းလုံးခြင်းသည်ခွန်အားဟု အဓိပ္ပာယ်ဆောင်သည့် အနီရောင်အောက်ခံပေါ်မှာ အဖြူရောင်စာလုံးဖြင့်ရေးသားထားသော စာတန်းလေးတစ်ခု။ ထိုအနီရောင်တောက်တောက် စာတန်းလေးရှေ့ ချထားသည်က အချင်းနှစ်ပေ၊ အမြင့် သုံးပေခန့်ရှိ ယမနေသားဖြင့် ထွင်းထုထားသော သားအဖနှစ်ဦးပါဝင်သည့် ထင်းစည်းချိုးရုပ်တုတစ်ခု။ နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာန ဝန်ကြီးရုံးအပေါ်ထပ်သို့ အတက်အဆင်းပြုလုပ်သော လှေကား၏အလယ်တွင် ခန့်ခန့်ထည်ထည်တည်ရှိနေသည့် ထိုရုပ်တုလေးကို လွန်ခဲ့သော ၁၇ နှစ်ခန့်က ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင် ဒါးပိန်မြို့မှ ပန်းပုပညာရှင်များနှင့် ဆက်သွယ်အပ်နှံ ထုလုပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။
သားအဖနှစ်ဦးပါဝင်သည့် ထင်းစည်းချိုး ရုပ်တုတစ်ခုဟု ကျွန်တော်ပြောရခြင်းမှာလည်း ယင်းရုပ်တု၏ မူပိုင်လက်ရာရှင်မှာ နိုင်ငံကျော် ကမ္ဘာကျော် ပန်းပုဆရာကြီး ဦးဟန်တင်ဖြစ် ကြောင်း၊ ပြည်ထောင်စုအေးရိပ်ငြိမ်ပြခန်းရှေ့ တွင် စိုက်ထူထားကြောင်း၊ နိုင်ငံတစ်ဝန်း မြို့ရွာ တွေမှာ နောက်ထပ်ပေါ်လာသည့် သားအဖသုံး ယောက်ပါဝင်သည့် ရုပ်တုများသည် သူ၏မူရင်း လက်ရာမဟုတ်သကဲ့သို့ နောက်တိုးလာသည့် သားတစ်ဦး၏ ကိုယ်ဟန်အနေအထားက ကုန်းကုန်းကွကွနှင့်ဖြစ်နေသောကြောင့် ဆရာကြီး အနေဖြင့် များစွာ စိတ်မချမ်းမသာဖြစ်ရကြောင်း ကို သူ၏တပည့် ပန်းချီဆရာကြီးတစ်ဦးက ရှင်း လင်းပြောကြားခဲ့ဖူးပါသည်။
ကျွန်တော်တို့ဦးစီးဌာနသည်ပင်လျှင် ဆရာ ကြီး၏ မူရင်းလက်ရာကိုမှီ၍ သားအဖနှစ်ဦး ထင်းစည်းချိုးနေဟန်ရုပ်တု အပ်နှံပြုလုပ်ခဲ့သည် ပဲထားဦးတော့၊ မူပိုင်ခွင့်အကြောင်းနားလည် လာချိန်၌ မူလပညာရှင် ဆရာကြီးဦးဟန်တင်ကို အလွန်အမင်း အားနာခဲ့ပါသည်။ လွန်ခဲ့သည့် ၁၉၉၉-၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်များဆီမှာတော့ ကျွန် တော်တို့ဝန်ကြီးဌာန ကျွန်တော်တို့ဦးစီးဌာန အပေါ်တွင် Unity is strength စည်းလုံးခြင်း သည် ခွန်အားဆိုသည့် စကားလုံးတစ်ခု၏ ရိုက် ခတ်မှုအရှိန်အဟုန်က အလွန်ပြင်းထန်ခဲ့သည်ဟု ဆိုရမည်သာ။ တပ်မတော်အစိုးရလက်ထက် အမျိုးသား ပြန်လည်စည်းလုံးညီညွတ်ရေး အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်မှုများ၏ အကျိုးရလဒ်အဖြစ် ၁၉၈၉ ခုနှစ် မတ်လမှ ၁၉၉၇ ခုနှစ် ဧပြီလအတွင်း တိုင်းရင်းသားလက် နက်ကိုင်အဖွဲ့ကြီး ၁၇ ဖွဲ့ တရားဥပဒေဘောင် အတွင်း ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။
၁၉၈၉ ခုနှစ်အတွင်း ရှမ်းပြည်နယ်(မြောက် ပိုင်း)တွင် အထူးဒေသ(၁)ဟု အမည်ပေးခဲ့သော ကိုးကန့်အဖွဲ့၊ အထူးဒေသ(၂)'ဝ'အဖွဲ့၊ အထူး ဒေသ(၃)SSAအဖွဲ့၊ ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း)တွင် အထူးဒေသ(၄)ဟု အမည်ပေးခဲ့သည့် မိုင်း လားဒေသမှ ရှမ်း/အခါအဖွဲ့၊ ကချင်ပြည်နယ် တွင် အထူးဒေသ(၁)ဟု အမည်ပေးခဲ့သောNDA အဖွဲ့တို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် အထူးဒေသ(၅)KDA ကောင်းခါး အဖွဲ့၊ အထူးဒေသ(၆)PNO ပအိုဝ်းအဖွဲ့၊ အထူး ဒေသ (၇) PSLA ပလောင်အဖွဲ့တို့ ဝင်ရောက် လာခဲ့ကြသည်။ ဆက်လက်၍ ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် ကယားပြည်နယ်အတွင်းမှ အထူးဒေသ(၁) KNGအဖွဲ့၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် ကချင်ပြည်နယ် အတွင်းမှ အထူးဒေသ(၂)KIO အဖွဲ့၊ ကယား ပြည်နယ်အတွင်း အထူးဒေသ(၂) ကလလတ အဖွဲ့နှင့် အထူးဒေသ(၃) ကယန်းပြည်သစ် ပါတီ အဖွဲ့၊ ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း)မှ ရလလဖ (ပအိုဝ်းနီ)အဖွဲ့တို့ ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင်မူKNPP အဖွဲ့နှင့် မွန်ပြည်သစ်ပါတီ၊ ၁၉၉၆ ခုနှစ်တွင်MTA အဖွဲ့၊ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ဗကပ(ရခိုင်ပြည်နယ်) စသည်ဖြင့် အဖွဲ့ပေါင်း ၁၇ ဖွဲ့ တရားဥပဒေဘောင်အတွင်း ဝင်ရောက်ခဲ့ ကြခြင်းဖြစ်ပါသည်။
ထို့အပြင် ကျွန်တော်တို့ မကြာခဏရည်ညွှန်း ဖော်ပြခဲ့ဖူးသော အဖွဲ့ခွဲ ၂၃ ဖွဲ့ဆိုတာလည်း ရှိနေ ပါသေးသည်။ အဖွဲ့ခွဲများဟု သုံးနှုန်းရခြင်းမှာ ၎င်းတို့၏ မူလအဖွဲ့ကြီးများဖြစ်သော KIO ၊ KNPP ၊ KNU ၊ MTA စသည့် အဖွဲ့များ အနေဖြင့် တရားဥပဒေဘောင်အတွင်း ဝင်ရောက် ခြင်းမပြုသေးမီကာလ၌ ထိုအဖွဲ့များထဲမှ ခွဲထွက် ၍ ဝင်ရောက်လာကြသောအဖွဲ့များ ဖြစ်ကြ သည်။ အဖွဲ့ခွဲ၊ အဖွဲ့ငယ်များဟု သုံးနှုန်းနေလင့် ကစား ထိုစဉ်ကဝင်ရောက်လာကြသည့် အဖွဲ့ခွဲ၊ အဖွဲ့ငယ်များဖြစ်ကြသောMTA မှ ခွဲထွက် ဦးကန်ရွက်(ကွယ်လွန်)၏အဖွဲ့ဆိုလျှင် လူအင် အား ၃ဝဝဝ ကျော်ဖြင့် ၁၉၉၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ တွင် ဝင်ရောက်လာကြပြီးမှ SSNA တပ်မဟာ (၆)၊ တပ်မဟာ(၁၁)၊ တပ်မဟာ(၁၉) အနေဖြင့် သိန်းနီ၊ လားရှိုးဒေသ၌ လက်နက်နှင့်ငြိမ်းချမ်း ရေး အပြီးအပိုင် လဲလှယ်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထို့အတူKNPP မှ ခွဲထွက်သောKNDP အဖွဲ့ ဆိုလျှင်လည်း အင်အား ၄ဝဝ ကျော်၊KNU မှခွဲထွက်လာသည့် DKBA အဖွဲ့ကလည်း အင် အား ၄ဝဝဝ ကျော်၊KNU တပ်မဟာ(၆) တပ်ရင်း(၁၆) ဦးစောသမူဟဲအဖွဲ့က အင်အား ၅ဝဝ ကျော်၊KNU/KNLA အဖွဲ့သည်လည်း အင်အား ၅ဝဝ ကျော် စသည်ဖြင့် လေ့လာမှတ် သားခဲ့ရသည်။
လေ့လာမှတ်သားခဲ့ရသည်ဆိုသော်ငြား ၎င်း အဖွဲ့များအကြောင်းကိုသိလို၍ လိုက်လံမေးမြန်း မှတ်သားခဲ့ခြင်းမျိုးတော့မဟုတ်ပါ။ ၎င်းတို့ကိုယ် တိုင် ကျွန်တော်တို့ဝန်ကြီးဌာန ကျွန်တော်တို့ ဦးစီးဌာနသို့ အသီးသီးအသက ရောက်ရှိလာကြ ပြီး တပ်ဖွဲ့ဝင်မိသားစုများ၏ ရေရှည်ဘဝရပ်တည် ရေးနှင့် ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသောကြောင့် မသိချင် ၍ မရတော့လောက်အောင် ရင်းနှီးခင်မင် ကူညီ ဆောင်ရွက်ခွင့်ရခဲ့ကြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
အဖွဲ့ခွဲ၊ အဖွဲ့ငယ်များထဲတွင် ဒေသအခေါ် ကျောက်မဲပလောင်ဟုအမည်တွင်သော ဦးကျော် ရင်အဖွဲ့၊ မွန်လက်နက်ကိုင် ဦးအောင်သိုက်ငင်း အဖွဲ့၊ ဦးဂိုးရီ၏ ကရင်နီအမျိုးသားတိုးတက်ရေးပါတီအဖွဲ့၊ ဦးသန်းရွှေ၏ AAအဖွဲ့၊ ဦးလင်းဆိုင် ၏MTA လက်ကျန်အဖွဲ့၊ ဦးရစ်ချဒ်၊ ဦးတဲနယ် တို့၏ ကရင်နီအမျိုးသား စည်းလုံးညီညွတ်ရေး ပါတီအဖွဲ့၊ ဦးလောရှာ၏ မော်ချီးအဖွဲ့၊ ဦးမြထွန်း ၏DPAအဖွဲ့၊ ဦးနိုင်စိုက်ချမ်း၏ မွန်ခွဲထွက်အဖွဲ့၊ ဦးမိန်းစင်၏SSA.S ၊ တပ်မဟာ ၇၅၈ အဖွဲ့၊KIA မှ ခွဲထွက်သော ဦးလဆန်အောင်ဝါအဖွဲ့၊ ဖထီးပဒိုအောင်ဆန်း၏KNU ဘုရားကုန်းငြိမ်း ချမ်းရေးအဖွဲ့၊KNU သံတောင်မြောက်ပိုင်းမှ ဦးကိုကြီးအဖွဲ့နှင့် သံတောင်အထူးဒေသ တပ် မဟာ(၂)စောဖဲရီမိုးအဖွဲ့ စသည်တို့လည်း ပါဝင် နေသည်။
MTAအဖွဲ့နှင့်အတူ ဝင်ရောက်လာကြပြီး နောက် ဦးမဟာကြာအဖွဲ့က ဟိုမိန်း၊ ဦးစိုင်းမွန်း အဖွဲ့က မန်ပန်/တန့်ယန်း၊ ဦးလီချန်းအဖွဲ့က နားရိုင်း/နမ့်စန်၊ ဦးလောမားအဖွဲ့က မုံးဟင်/ မုံးဟ(မိုင်းရယ်ဒေသ)တို့တွင် အခြေပြုနေထိုင် ကြသည်။ ကိုးကန့်အဖွဲ့မှ ခွဲထွက်လာသော ဦးမုန် ဆာလအဖွဲ့လည်း ရှိသေးသည်။
အထက်ပါ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ များသည် အချို့က ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့များအနေဖြင့် လည်းကောင်း၊ အချို့က၂ဝဝ၉ ခုနှစ်တွင် အသွင် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သော နယ်ခြားစောင့် တပ်ရင်း ၂၃ ရင်းတွင်လည်းကောင်း ကူးပြောင်း တာဝန်ထမ်းဆောင်နေကြပြီဖြစ်သည်။ အချို့ တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင် တော်တော်များ များလည်း ကွယ်လွန်သွားကြပြီဖြစ်၏။ မည်သို့ ဆိုစေ သမိုင်းမှာ သူတို့နာမည်ကို ရေးထိုးချန် ရစ်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ အမျိုးသားပြန်လည်စည်းလုံး ညီညွတ်ရေးအတွက် တစ်နည်းအားဖြင့် အမျိုး သားရေးတာဝန် ကျေပွန်စေဖို့ အုတ်တစ်ချပ် သဲတစ်ပွင့်ပမာ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများပင်။
နိုင်ငံတော်အပိုင်းကရော၊ ထိုကဲ့သို့ ဝင်ရောက် လာကြသည့် သူတို့အဖွဲ့တွေကို ဘာတွေဘယ်လို ကူညီဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ကြပါသနည်း ဆိုလာ သော်။ အဖြေရှိပြီး ဖြစ်ပါသည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ် မတ် လ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ကိုးကန့်အဖွဲ့နှင့် မေလ ၉ ရက်နေ့တွင် 'ဝ'အဖွဲ့များ ဝင်ရောက်လာကတည်း က သူတို့၏ဒေသများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ကူညီဆောင်ရွက်ပေးပါရန် တင်ပြတောင်းဆို လာခဲ့ကြသည်။ နောက်ထပ် ဝင်ရောက်လာမည့် အဖွဲ့များ ရှိနေသေးကြောင်းကိုလည်း သိထား ပြီး ဖြစ်သည်။
ထိုသောအခါ နယ်စပ်ဒေသများနှင့် တိုင်းရင်း သားလူမျိုးများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းများ ကို အားသွန်ခွန်စိုက် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ရန် အစီ အမံများချမှတ်ခဲ့ရာမှ ၁၉၈၉ ခုနှစ် မေလ ၂၅ ရက်နေ့တွင် နယ်စပ်ဒေသနှင့် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအကောင်အထည် ဖော်ရေးဗဟိုကော်မတီကို အဖွဲ့ဝင်ငါးဦးဖြင့် လည်းကောင်း၊ ၁၉၈၉ ခုနှစ် မေလ ၃၁ရက်နေ့ တွင် နယ်စပ်ဒေသနှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အကောင်အထည်ဖော်ရေး လုပ်ငန်းကော်မတီကို အဖွဲ့ဝင် ၁၇ ဦးဖြင့် လည်း ကောင်း၊ လုပ်ငန်းဆပ်ကော်မတီ ၁၈ ခုကို လည်း ကောင်း၊ ၁၉၈၉ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် ဒေသဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းကော်မတီများကိုလည်း ကောင်း အသီးသီး စတင်ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ခဲ့ သည်။ နောင်တွင် လိုအပ်ချက်များနှင့်အညီ အင်အားများတိုး၍ ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့ သည်။
နယ်စပ်ဒေသနှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အကောင်အထည်ဖော်ရေး လုပ်ငန်းကော်မတီကို စတင်ဖွဲ့စည်းစဉ်က ဝန်ထမ်း ၆၄ ဦး တွဲဖက်ပေးခဲ့ရာ နိုင်ငံတော်ကောင်စီရုံးမှ ဝန်ထမ်း ၆ဝ ဦး၊ ပြည်သူ့လွှတ်တော်ရုံးမှ လေးဦး တို့ ပါဝင်သည်။ တပ်မတော်မှ ကူးပြောင်းလာသူ များကိုလည်း နတလလုပ်ငန်းကော်မတီ ဝန်ထမ်း အနေဖြင့်သာ သွားရောက်စေ၍ ပန်ဆန်း၊ မိုင်း လား၊ လောက်ကိုင်၊ မိုင်းမော၊ ဝိန်းကောင်ဒေသ များတွင် ရုံးဖွင့်လျက် ဒေသ၏ ပညာရေး၊ ကျန်း မာရေး၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး၊ ပြန်ကြားရေး၊ စိုက်ပျိုးရေး အစရှိသော လုပ်ငန်းများကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။
ထိုသို့ တက်ညီလက်ညီ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက် နိုင်ခဲ့ကြခြင်းမှာ နတလလုပ်ငန်းကော်မတီတွင် လိုအပ်သောဝန်ကြီးဌာနများကို ထည့်သွင်းဖွဲ့ စည်းထားသည့်အပြင် လုပ်ငန်းဆပ်ကော်မတီ ၁၈ ခုကလည်း သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနများ ကိုယ်စား နယ်စပ်ဒေသများ၌ ရှေ့တန်းကျကျ သွားရောက်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြ၍ ဖြစ်ပေ သည်။ နတလလုပ်ငန်းကော်မတီတွင် ကာကွယ် ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး(ကြည်း) စစ်အင်ဂျင်နီယာ ညွှန်ကြားရေးမှူးရုံးလည်း ပါဝင်နေသကဲ့သို့ ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းများရှိ ဒေသဆိုင်ရာလုပ်ငန်း ကော်မတီတွင် တိုင်းမှူးများက ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ထမ်းဆောင်နေကြသောကြောင့် နယ်စပ်ဖွံံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းအသီးသီး၌ တပ်မတော်သားများ ပါဝင်ထမ်းရွက်ခဲ့ကြသည်။ လမ်းအူကြောင်းရှာ ဖွေခြင်း၊ လမ်းများဖောက်လုပ်ခြင်း၊ တံတား တည်ဆောက်ခြင်းစသော အဓိကလုပ်ငန်းများ ကို စစ်အင်ဂျင်နီယာညွှန်ကြားရေးမှူးရုံးမှ အရာရှိစစ်သည်များက ဆောင်ရွက်ပေးသကဲ့သို့ အခြားသော ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ စိုက်ပျိုး ရေး အစရှိသည့် လုပ်ငန်းများတွင်လည်း တပ်မတော်သားများ၏ လုပ်အားများစွာ ပါဝင်ခဲ့ သည်။
၁၉၉၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာ ၂၄ ရက်နေ့တွင် နယ်စပ်ဒေသနှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးဝန်ကြီးဌာနကို စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ထိုမှ နယ်စပ်ဒေသ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် စည်ပင်သာယာရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနများ အဖြစ် အဆင့်ဆင့် ပြောင်းလဲဖွဲ့စည်း ဆောင်ရွက် ခဲ့သည်။
၎င်းအပြင် ၁၉၉၃ ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် နယ်စပ်ဒေသနှင့် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်း ပေးခဲ့သည်။

ပူတာအိုခရိုင်အတွင်း၌ ပူတာအို၊ မချမ်းဘော၊ နောင်မွန်း၊ ခေါင်လန်ဖူး၊ ဆွမ်ပရာဘွမ်ဟူ၍ မြို့နယ် ငါးမြို့နယ်တည်ရှိ နေပြီး မြို့၊ ရွာအသီးသီးမှ ရပ်ကွက် ၂၇ ခု၊ ကျေးရွာအုပ်စုပေါင်း ၁၁၇ စု၊ ကျေးရွာပေါင်း ၇၄၂ ရွာတို့တွင် လူဦးရေစုစုပေါင်း တစ်သိန်း ကျော် မှီတင်းနေထိုက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။ ထိုအထဲတွင်မှ နောင်မွန်းမြို့နယ်၌ လူဦးရေ ၈ဝဝဝ ခန့်၊ ခေါင်လန်ဖူးမြို့နယ်၌ လူဦးရေ ၁၄ဝဝဝ ခန့် နေထိုင်လျက်ရှိကြသည်။ ရဝမ်နှင့် လီဆူ တိုင်းရင်းသား သွေးချင်းများ နေထိုင်လျက်ရှိကြကြောင်း သိရ သည်။ ခေါင်လန်ဖူးဆိုသည်မှာ တောတောင်လျှိုမြောင်များကြား က ပျော်ရွှင်ချမ်းမြေ့ဖွယ်ကောင်းသော နေရာဒေသလေးတစ်ခုဟု ရဝမ်တိုင်းရင်းသားတို့ က အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသည်။ မိုးလေဝသ နှင့် ရာသီဥတုအခြေအနေ ကောင်းမွန်နေမည်ဆိုလျှင် ခေါင် လန်ဖူးဒေသသည် ရေမြေတောတောင်သဘာဝအရ ရဝမ် တိုင်းရင်းသားတို့ ညွှန်းဆိုသကဲ့သို့ အေးချမ်းသာယာသော သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကောင်းများ မပျက်မယွင်း တည်ရှိနေသော မြန်မာ-တရုတ်နယ်စပ်အနီး ရေခဲတောင်များဖြင့် လှပနေသော ဒေသတစ်ခု ဖြစ်နေမည်မှာ မလွဲပေ။
သို့သော် ထိုကဲ့သို့ အေးချမ်းသာယာလှပသော ခေါင်လန် ဖူးဒေသသည် ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုများနှင့် ကြုံတွေ့ရပါက တရုတ်နယ်စပ်ကို ဦးတည်နေသည့် ခေါင်လန်ဖူး-ရှိန်းခေါင် လမ်းမှာ ရေခဲများဖြင့် ဖုံးလွှမ်းပိတ်ဆို့သွားကာ စားနပ်ရိက္ခာ ရှားပါးမှု အခက်အခဲများနှင့် ကြုံတွေ့လာရတတ်သည်၊ ထိုလမ်း သည်ပင်လျှင် တစ်ဆက်တစ်စပ်တည်း မပေါက်သေးဘဲ ကြား ထဲ၌ မိုင်အစိတ်၊ သုံးဆယ်ခန့်ကို လား၊ မြင်းများနှင့် သွားလာ သယ်ယူရသောလမ်းဖြစ်သည်။ ပူတာအို-မချမ်းဘောဒေသ ဘက်မှ ဆန်အပါအဝင် စားသောက်ကုန်များ သယ်ယူနိုင် သော်လည်း ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းမကောင်း၍ ထို ဒေသသို့ အလျင်အမြန်သယ်ယူပို့ဆောင်ရန်မှာ အခက်အခဲ များစွာ ကြုံတွေ့နေရဆဲဖြစ်သည် ထိုကဲ့သို့သော ထူးခြားသည့် ပထဝီအနေအထားကြောင့် ယမန်နှစ်ကဆိုလျှင် စားနပ်ရိက္ခာ များ ပြတ်တောက်ရှားပါးသွားမှုနှင့် ကြုံကြိုက်ခဲ့ရသည်။ နိုင်ငံ တော်အစိုးရ၏ လမ်းòန်မှု၊ တပ်မတော်လေယာဉ်၊ ရဟတ် ယာဉ်များ ကူညီပံ့ပိုးမှုတို့ဖြင့် ခေါင်လန်ဖူးဒေသသို့ ဆန်အိတ် များ သယ်ယူပို့ဆောင်ဖြန့်ဝေပေးခဲ့ရသည်။ ထိုနှစ်က ထူးထူး ခြားခြား ခေါင်လန်ဖူး-ရှိန်းခေါင်လမ်းသည် ဇန်နဝါရီလ ဆန်းပိုင်းလောက်ကစပြီး ရေခဲများဖြင့် ပိတ်ဆို့သွားကြောင်း၊ ခေါင်လန်ဖူးဒေသအရောက် ဆန်တစ်အိတ်ဈေးနှုန်း ငွေကျပ် တစ်သိန်းကျော်သွားသဖြင့် ဒေသခံများသည် ဆန်ရှိနေလင့် ကစား အရှည်ကိုမျှော်တွေး၍ ထမင်းချက်မစားဘဲ ဆန်ပြုတ် ပြုတ်၍ သောက်ရသည့် မိသားစုများရှိကြောင်း၊ မြစ်ကြီးနားမှာ ငွေကျပ် ၅၅ဝဝ ကျပ်ခန့်သာရှိသော ဘိလပ်မြေတစ်အိတ်သည် ခေါင်လန်ဖူးဒေသ၌ ခုနစ်ဆခန့် မြင့်တက်သွားကြောင်း သိရပါသည်။ ပူတာအိုခရိုင်အတွင်း၌ နောင်မွန်းဒေသထက် ခေါင်လန်ဖူးဒေသက ပို၍လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ခက်ခဲ ကြောင်းတွေ့ရှိရ၏။
အဆိုပါခေါင်လန်ဖူးဒေသ၌ နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနက ၂ဝ၁၃-၂ဝ၁၄ဘဏ္ဍာနှစ်မှ စ၍ ဆိုင်ကယ်စီးလမ်းများ ဖောက် လုပ်ပေးခဲ့ပြီး ရာသီမရွေးသွားလာနိုင်အောင် ဆက်လက်ပြုပြင် ဖောက်လုပ်ပေးလျက်ရှိသည်။ ခေါင်လန်ဖူး-ညီတားဒီလမ်း (၅၅/ဝ)မိုင်၊ ခေါင်လန်ဖူး-ဖိဇောလမ်း (၂၄/ဝ)မိုင်၊ ခေါင်လန် ဖူး-လဂျာလမ်း (၃၂/ဝ)မိုင်စသည့် ဆိုင်ကယ်စီးလမ်းများ ဖြစ်ကြသည်။ ထို့အတူ ရယ်ဒမ်းရွာမှ နယ်စပ်မှတ်တိုင်(၃၁) ရှိန်းခေါင်အထိ မြေလမ်း(၇/ဝ)မိုင်၊ ရှိန်းခေါင်-ဇီးထန် မြေ လမ်း(၁ဝ/ဝ)မိုင်၊ နယ်စပ်မှတ်တိုင်(၃၅)သို့ ဦးတည်ထား သည့် မထီဆွတ်-ချီထုဖန် (၂၂/ဝ)မိုင်အနက် မြေလမ်း (၅/ဝ)မိုင်တို့ကို ဘဏ္ဍာနှစ်အလိုက် ဖောက်လုပ်ပေးခဲ့သည်။
ယခုလည်း နိုင်ငံတော်အစိုးရ၏ လမ်းညွှန်ချက်နှင့်အညီ နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနသည် မဂွေဇ-ခေါင်လန်ဖူးလမ်း (၆၅/၄)မိုင်ကို တပ်မတော်၏အကူအညီများရယူ၍ ၂ဝ၁၆-၂ဝ၁၇ ဘဏ္ဍာနှစ်မှ စတင်ဖောက်လုပ်လျက်ရှိရာ စီမံကိန်း အပိုင်း(၁) မဂွေဇမှငါ့လုံဒမ်းအထိ (၂၅/၄)မိုင်ကို အကျယ် ၃၇ ပေ မြေသားလမ်းဖောက်လုပ်လျက်ရှိပြီး ထိုလမ်းပေါ်တွင် တံတားများနှင့် ရေပြွန် ၇၅ ခု တည်ဆောက်သွားမည်ဖြစ်သည်။ စီမံကိန်းအပိုင်း(၂) ငါ့လုံဒမ်းမှရီဒမ်းအထိ ၃၇ ပေ အကျယ် မြေလမ်း(၁၉/ဝ)မိုင် တွင်လည်း တံတားနှင့်ရြေ>ွပန် ၇၅ ခု ပါဝင်မည်ဖြစ်သည်။ စီမံကိန်းအပိုင်း(၃)ကိုမူ ရီဒမ်းမှ ခေါင်လန် ဖူးအထိ (၂၁/ဝ)မိုင်ရှိပြီး တံတားနှင့်ရေပြွန် ၈ဝ ပါဝင်ပါ သည်။
နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒုတိယ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးရဲအောင်သည် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး(ကြည်း)မှ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး ထွန်းထွန်းနောင်၊ မြောက်ပိုင်းတိုင်း စစ် ဌာနချုပ် တိုင်းမှူး ဗိုလ်မှူးချုပ်ညီညီဆွေ၊ နယ်စပ်ရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန အမြဲတမ်းအတွင်းဝန် ဦးရဲနိုင်နှင့် တာဝန်ရှိသူများ လိုက်ပါလျက် ပြီးခဲ့သည့် မတ်လ ၁ ရက်နေ့က တပ်မတော် ရဟတ်ယာဉ် ဖြင့် အဆိုပါ မဂွေဇ-ခေါင်လန်ဖူးလမ်း (၆၅/၄)မိုင်ဖောက်လုပ်ခြင်း စီမံကိန်းလုပ်ငန်းခွင်သို့ သွားရောက်ခဲ့ကြ သည်။ ဘဘော့ကျေးရွာမှတစ်ဆင့် မဂွေဇသို့ မော်တော်ယာဉ် များဖြင့် ဆက်လက်ထွက်ခွာကာ အသေးစိတ်ကွင်းဆင်း ကြည့်ရှုစစ်ဆေးပြီး လမ်းဖောက်လုပ်ရေး နည်းပညာများနှင့် အညီ အရည်အသွေးကောင်းမွန်အောင် ဆောင်ရွက်ရေး၊ သတ်မှတ်ကာလအတွင်း ဖောက်လုပ် ပြီးစီးရေး မှာကြား၍ လို အပ်သည်များ ညှိနှိုင်းပေါင်းစပ်ဆောင်ရွက်ပေးကာ လမ်း ဖောက်လုပ်ရေး ဆောင်ရွက်နေသော အင်ဂျင်နီယာအဖွဲ့နှင့် စစ်သည်များအတွက် စားသောက်ဖွယ်ရာများ ပေးအပ်ခဲ့ ပါသည်။ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးသည် မတ် ၂ ရက်၌ ပူတာအို ဒေသတွင် ပေ ၃၆ဝ ရှိ နမ့်ပလပ်ချောင်းကူးတံတားတည် ဆောက်ပြီးစီးမှုနှင့် နမ့်ထွမ်ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်း လုပ်ငန်းခွင် အမျိုးသမီးအိမ်တွင်းမှု သက်မွေးလုပ်ငန်းပညာ သင်တန်းကျောင်း၊ နယ်စပ်ဒေသတိုင်းရင်းသားလူငယ်များဖွံ့ ဖြိုးရေးသင်တန်းကျောင်းတို့ကိုလည်းကောင်း၊ မတ် ၃ ရက် တွင် နောင်မွန်းဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများကို လည်းကောင်း၊ မတ် ၄ ရက်တွင် ဆွမ်ပရာဘွမ်ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများကို လည်း ကောင်း တပ်မတော်ရဟတ်ယာဉ်ဖြင့် သွားရောက်ကြည့်ရှု စစ်ဆေးပြီး ဒေသခံပြည်သူများ၊ ဌာန ဆိုင်ရာဝန်ထမ်းများအား ထောက်ပံ့ပစ္စည်းများ ပေးအပ်ခဲ့ပါသည်။
မဂွေဇ-ခေါင်လန်ဖူးလမ်း (၆၅/၄)မိုင်တွင် စီမံကိန်း အပိုင်း(၂) ငါ့လုံဒမ်းမှရီဒမ်းအထိ (၁၉/ဝ)မိုင်သည် ဖောက် လုပ်ရန်ခက်ခဲသော အရှည် လေးမိုင်ခန့်ရှိ ကျောက်တောင်ကြီး တစ်ခုကို ဖြတ်သန်းဖောက်လုပ်ရမည်ဖြစ်ပြီး ထိုတောင်ကို ဒေသခံတို့က ဆန်းလွပ်ချစ်တောင်ဟု ခေါ်ကြသည်။ အမြင့် ပေ ၈ဝဝဝ ကျော်ရှိသည်။ လမ်းဖောက်လုပ်ရေးစီမံကိန်းကို နယ်စပ် ရေးရာဝန်ကြီးဌာန နယ်စပ်ဒေသနှင့် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဦးစီးဌာနမှ အင်ဂျင်နီယာမှူးကြီး ဦးခင် မောင်လတ်နှင့် အင်ဂျင်နီယာအဖွဲ့က ယာဉ်/ယ္တရား အစီး ၃ဝ ဖြင့် ဦးစီးဖောက်လုပ်နေခြင်းဖြစ်သည်။
ထိုလမ်းသည် ပူတာအို၊ မချမ်းဘော၊ နောင်မွန်းနှင့် ခေါင်လန်ဖူးဒေသမှ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများအတွက် အိပ်မက်လမ်း တစ်လမ်းဖြစ်ခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း များစွာကတည်းက မျှော်လင့်တောင့်တခဲ့ကြသော လမ်းလည်း ဖြစ်သည်။ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားတို့သည် ခြေကျင်နှင့် လား၊ မြင်းများကိုသာ အားကိုး၍နှစ်ပေါင်းများစွာ သွားလာခဲ့ကြရ ပြီးဖြစ်သည်။ စားသောက်ကုန်များအတွက် သယ်ယူစရိတ်အလွန်ကြီးမြင့်ခဲ့ရသည်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု မြန်ဆန်ခြင်း၏ အကျိုးဆက်များကိုလည်း မကြာခဏခံစားရသော ဒေသဖြစ် သည်။ ဤအကြောင်းတရားများကြောင့် မဂွေဇ-ခေါင်လန် ဖူးလမ်း စတင်ဖောက်လုပ်ပေးနေပြီ ဆိုကတည်းက ဒေသခံ တိုင်းရင်းသားများအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်အစိုးရနှင့် တပ်မတော် အပေါ် အလွန်ကျေးဇူးတင် ဝမ်းမြောက်လျက်ရှိနေကြသည်။ လမ်းဖောက်နေသည်ကို မျက်မြင်ဒိဋ္ဌ ကြည့်ရှုလိုကြသဖြင့် အလွန်ဝေးလံသော လေးငါးရက်ခရီးအား ခြေကျင်လာရောက် ကြည့်ရှုလေ့လာသူများလည်း ရှိကြသည်။ မဂွေဇ-ခေါင်လန်ဖူး လမ်းကြီး ဖောက်လုပ်ပြီးစီးသွားပါက ဒေသခံတိုင်းရင်းသား များ၏ လူမှုစီးပွားဘဝ မြင့်မားတိုးတက်လာရေးကို များစွာ အထောက်အကူပြုမည်ဖြစ်သကဲ့သို့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကောင်းများကိုထိန်းသိမ်းပြီး ခရီးသွားလုပ်ငန်းများကိုလည်း တိုးမြှင့် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်ပါ ကြောင်း ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။

ဆနင်းဒေသ၏ အတိတ်
ကြယ်ရောင်များကိုအမှီပြု၍ ဤရွာကလေးများ ပတ်ဝန်းကျင်မှ ကျွန်တော် ဖြတ်လျှောက်ခဲ့ဖူးပါသည်။ ထိုစဉ်အချိန်က အမှောင်ထုတွေကြားက မီးရောင်မှိတ်တုတ်မှိတ်တုတ်နှင့် ဟိုတစ်စု ဒီတစ်စု တည်ရှိနေကြသော ရွာအစုစုတို့၏ ခပ်ရေးရေးမြင်ကွင်းကို မြင်ယောင်နေမိပါသေးသည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် မီးရောင်များ လုံးဝမရှိသော ညမှောင်မိုက်မဲမဲ၌လည်း ရွာလယ်လမ်းကို ဖြတ်သန်းခဲ့ရ၏။ ရွာလေးများသည် တောင်ပေါ်ဒေသဖြစ်သဖြင့် အနိမ့်အမြင့် မညီသောမြေတွင် တည်ရှိနေကြ၏။ ညအချိန် တချို့သော ကျေးရွာများ၏ ရွာလယ်လမ်း၊ တချို့ကျေးရွာများ၏ ရွာနံဘေးအတိုင်း ဖြတ်ကျော်ချီတက်ခဲ့ကြရသည်။ ထို့ကြောင့် မီးရောင်တို့သည် တချို့လမ်းအပေါ်ပိုင်းမှာ တလက်လက်၊ တချို့လမ်း၏ အောက်ဖက်ပိုင်းမှာ အလင်းရောင် မှုန်ပျပျဖြင့် အနိမ့်အမြင့် မညီမျှမှုကပင် ဆေးခြယ်မမီသော ပန်းချီကားတစ်ချပ်ပမာ။
ဤဆောင်းပါးကို ရေးသားရင်း လွန်ခဲ့သော ၃၉ နှစ်ကျော်ကာလ ၁၉၈၃ ခုနှစ်က တပ်မ ၅၅ စစ်ကြောင်းများနှင့် အတူSURA ဌာနချုပ်ကို အရုဏ်တက်တိုက်ပွဲဖြင့် ချေမှုန်းတိုက်ခိုက်ရန်အတွက် တစ်ညလုံး night move ဖြင့် ခရီးပြင်းနှင်ခဲ့ရသော လမိုက်ညတစ်ညကို ပြန်လည် ထိရှခံစားနေမိ သည်။ ထိုစဉ်အခါ ကာလများသည် ပင်လုံဒေသ၊ ဆနင်းတောင်ကြောတွင် ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှု နှိမ်နင်းရေးနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါး ကင်းစင်ရေး စစ်ဆင်ရေးများ ဆင်နွှဲနေသောအချိန်ကာလ ဖြစ်ပါသည်။ ဆနင်းဒေသတွင် တိုက်ပွဲများ ပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွားခဲ့ပြီးနောက် တပ်မတော်သားများ၏ စွန့်လွှတ် အနစ်နာခံပေးဆပ်မှုများနှင့်အတူ မူးယစ်ဌာနချုပ်စခန်းအား အောင်မြင်စွာသိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့ကြပါသည်။
တပ်မတော်သည် ၁၉၇၆ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၈ ခုနှစ်အထိ မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် မိုးဟိန်း စစ်ဆင်ရေးကို အဆင့် (၁) မှ (၁၄) အထိပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုစစ်ဆင်ရေးများတွင် စစ်သည်တော် ၆၉ ဦး ကျဆုံးခဲ့ပြီး ၄၅၁ ဦး ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်းကို တပ်မတော်သတင်းမှန် ပြန်ကြားရေး အဖွဲ့မှ ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်ကိုလည်း အမှတ်ရနေမိပြန်ပါသည်။ 
ထိုသို့ ဆနင်းစခန်းသိမ်းတိုက်ပွဲပြီး နောက်ပိုင်းတွင်လည်း နယ်မြေစိုးမိုးရေးအတွက် ဤကျေးရွာ ကလေးများအား နေ့၊ ည အကြိမ်ကြိမ် ဖြတ်သန်းခဲ့ရသည်။
ဤဒေသတွင် လေတို့သည် အေးစက်ရှတ ကြမ်းတမ်း၏၊ ရေတို့သည် ကြည်လင်ပြတ်သား၏။
နှင်းပွင့်နှင်းစက်တို့သည် ဖြူဖွေးသန့်စင်လှပကြပြီး ဆောင်းဆိုလျှင် ရေခဲလုမတတ် အေးမြ၏။ ထင်းရှူး တောတန်းများနှင့်အတူ အရိုင်းဆန်ဆန် လှပသောဒေသတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပေသည်။ 
သို့သော် ထိုအချိန် ထိုကာလက ထိုဒေသသည် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး မကောင်းမွန်ခဲ့။ လျှပ်စစ်၏ မီးရောင်တို့သည်လည်း ဒေသခံတို့၏ အိပ်မက်ပမာမျှသာ။ နယ်မြေသည်လည်း တည်ငြိမ် အေးချမ်းမှုများ ဝေးကွာနေခဲ့သော အချိန်ကာလ ဖြစ်၏။ စားဝတ်နေရေးအတွက် တောင်ယာစပါး၊ လက်ဖက်၊ လိမ္မော်၊ ထောပတ်နှင့် ချဉ်စော်ခါးသီး စိုက်ခင်းများအကြား ဆလပ်၊ မုန်ညှင်းတို့ ယှဉ်တွဲလျက် ဘိန်းစိုက်ခင်းအချို့အား မြင်တွေ့ရတတ်သောကာလလည်း ဖြစ်ပေသည်။
ဆနင်းဒေသ၏ ပစ္စုပ္ပန်
ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း နိုင်ငံတော်၏ မူးယစ်ဆေးဝါးပပျောက်ရေး အစားထိုး ဖွံ့ဖြိုးမှု စီမံကိန်း များနှင့်အတူ ယခုတော့ဖြင့် ဤကျေးရွာများသည် ယခင်အခြေအနေ နှင့် များစွာကွာခြား ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ခဲ့ပေပြီ။ ဒေသတွင်း လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး များစွာကောင်းမွန်ခဲ့လေပြီ။ ကျေးရွာ အတော် များများ လျှပ်စစ်မီးရောင်တို့ဖြင့် ထိန်ထိန်ညီးခဲ့ပေပြီ။ ဘိန်းစိုက်ခင်းများသည်လည်းမရှိတော့ပြီ။
ဆနင်းဒေသသည် ရှမ်းပြည်နယ်တောင်ပိုင်းက မြို့နယ်အတော်များများနှင့် ဆက်စပ်နေပါ သည်။ တောင်ကြီးမှ ၂ နာရီခွဲ ၃ နာရီဝန်းကျင်ခန့် ကားမောင်းလျှင် ရောက်နိုင်၏။ ဟိုပုံးမြို့နယ် နှင့်လည်း ထိစပ်နေ၏။ ရပ်စောက်မြို့နယ်၊ မိုင်းပျဉ်းဒေသသို့လည်း အလွယ်တကူ သွားလာနိုင်ပြီး လဲချားမြို့နယ်အတွင်းမှ ကျေးရွာများသို့လည်း လမ်းများဆက်သွယ်ထားပါသည်။ ပင်လုံမှ ၂ နာရီ ဝန်းကျင်လောက်သွားလျှင်ရောက်နိုင်ပြီး မိုင်းကိုင်မြို့အထိရောက်သော တောတွင်းလမ်းများရှိသကဲ့ သို့ မိုင်းပွန်ဒေသသို့လည်း သွားလာနိုင်ပါသည်။
    နောင်ပန်ပိန်းကျေးရွာသည် လွိုင်လင်ခရိုင်၊ ပင်လုံမြို့ အနောက်ဘက် ၅ မိုင်အကွာရှိ အမြင့်ပေ ၅၀၀၀ ကျော်သော ဆနင်းတောင်ကြောပေါ်တွင် တည်ရှိပါသည်။ နောင်ပိန်းရွာ (ခ) နောင်ပန်ပိန်းရွာ၊ ကာဖီရွာ၊ ကောင်းမဲ့ကလျာရွာ၊ ဟွေဆန်းရွာဦးအနီးရှိ ပန်းတင်ဗော်တောင်တော်ပေါ်တွင် ကိုးနဝင်း စေတီတော်ကြီး တည်ရှိပါသည်။ ပအိုဝ်းတိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင် ဦးအောင်ခမ်းထီ ၏ တိုက်တွန်းချက် အရ သာသနာ့နယ်မြေဟောင်းဖြစ်သော ဤပန်းတင်ဗော်တောင်တော်ကို ဘုရားဝတ္တကမြေအဖြစ် ရွေးချယ်သတ်မှတ်ခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပါသည်။ 
ပင်လုံ- ကျောက်တန်း လမ်းမကြီး
ထိုတောင်ကြောပေါ်က ကြည့်လျှင် ပင်လုံမြို့နှင့် ပအိုဝ်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၊ ဟိုပုံး မြို့နယ်အား ဆက်သွယ်ထားသည့် ပင်လုံ- ဖက်နမ်- ကျောက်တန်း ခရိုင်ချင်းဆက် ၁၄ ပေ အကျယ် ကတ္တရာလမ်းမကြီးကို ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း တွေ့မြင်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းလမ်းမကြီးသည် ၂၉/၅ မိုင် ရှည်လျားကာ ပင်လုံမြို့မှ ဖက်နမ်တံတားအထိ ၂၀ မိုင်၊ ဖက်နမ်တံတားမှ ကျောက်တန်း ကျေးရွာ အထိ ၉/၅ မိုင် ကွာဝေးပါသည်။ 
နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာန၊ နယ်စပ်ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ရန်ပုံငွေဖြင့်  ပင်လုံမြို့မှ ကိုးနဝင်း စေတီတော်ကြီးအထိ ၆ မိုင်အား ၂၀၁၇- ၂၀၁၈ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်တွင် မြေသားလမ်း ဖောက်လုပ်ပေးခဲ့ ပါသည်။ ထို့နောက် ပြည်သူ့ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်း၊ လမ်းဦးစီးဌာနမှ လုပ်ငန်းလွှဲပြောင်းရယူကာ ၂၀၁၉-၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာနှစ်မှ ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း ကတ္တရာလမ်းအဖြစ် အဆင့်မြှင့်တင် ဖောက်လုပ် ပေးခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ 
လမ်းမကြီး၏ အနောက်ဖက်ရှိ ဟဲနန်းကျေးရွာအုပ်စုနှင့် ဆဟောင်းကျေးရွာအုပ်စုများ၌ ပအိုဝ်းတိုင်းရင်းသား ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ရှမ်း၊ ပလောင်နှင့် လီဆူးတိုင်းရင်းသား ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် နေထိုင်ကြ၏။ လမ်းမကြီး၏ အရှေ့ဖက်ရှိ ဆနင်းတောင်ကြောတစ်လျှောက်၌မူ ဆနင်းကျေးရွာ အုပ်စု၊ နားတစ်ကျေးရွာအုပ်စုနှင့် နောင်လိုင်ကျေးရွာအုပ်စုများ တည်ရှိပြီး ရှမ်းတိုင်းရင်းသား ၆၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ပအိုဝ်းနှင့် ပလောင်တိုင်းရင်းသား ၃၅ ရာခိုင်နှုန်း နေထိုင်ကြ၏။ ဒေသခံများသည် တောင်ယာ လုပ်ငန်း လက်ဖက်၊ လိမ္မော်၊ ထောပတ်နှင့် ချဉ်စော်ခါးသီးတို့အား ဥယျာဉ်ခြံများဖြင့် စိုက်ပျိုးကြ ပါသည်။ 
    ထိုလမ်းမကြီးကို အသုံးပြုလျက် ဆနင်းကျေးရွာအုပ်စု၊ ဟဲနန်းကျေးရွာအုပ်စုနှင့် ဆဟောင်း ကျေးရွာအုပ်စု ၃ ခုရှိ ကျေးရွာများမှ ဒေသခံများ ဟိုပုံးမြို့နှင့် တောင်ကြီးမြို့များသို့ မော်တော်ကား/ မော်တော်ဆိုင်ကယ်များဖြင့် နေ့ချင်းပြန် လွယ်ကူချောမွေ့စွာ သွားလာနိုင်ကြပြီ ဖြစ်ပါသည်။ ယခင်က တောင်ကြီး၊ မိုင်းပွန်၊ လွိုင်လင်နှင့် ပင်လုံ မူလလမ်းကြောင်းဟောင်း ၅၆ မိုင် အစား ယခုအခါ ခရီးတို၍ ပိုမိုလမ်းကြောင်းကောင်းသည့် ပင်လုံ- ဖက်နမ်- ကျောက်တန်း ခရိုင်ချင်းဆက် အရန်လမ်းမကြီးတစ်ခု ထပ်မံပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းကြောင့် လွိုင်လင်ခရိုင်၊ ဟိုပုံးခရိုင်နှင့် တောင်ကြီး ခရိုင် စသည့်ခရိုင် ၃ ခုတို့၏ ကုန်စည်စီးဆင်းမှုနှင့် ခရီးသွားလာမှု လုပ်ငန်းများသည်လည်း ပိုမို တိုးတက်ခဲ့ပေပြီ။
လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပြည်ထွန်းကား
    မြန်မာနိုင်ငံကဲ့သို့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံတစ်ခုအနေဖြင့် ပြည်သူများ၏ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး အစ ရှိသည့် လူမှုစီးပွားဘဝများ အလျင်အမြန် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် လျှပ်စစ်မီးရရှိရေးသည် အထူး အရေးပါလျက်ရှိနေပါသည်။ ယနေ့ဖွံ့ဖြိုးမှုအမြင့်ဆုံးနိုင်ငံများမှာ လျှပ်စစ်ဓါတ်အား အလျှံပယ်သုံးနိုင် သော နိုင်ငံများပင် ဖြစ်ကြပါသည်။ နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးသည် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားသုံစွဲနိုင်မှု နှင့်တိုက်ရိုက် အချိုးကျမည်ထင်ပါသည်။
    မြန်မာ့သမိုင်း၌ ကိုလိုနီအစိုးရသည် ၎င်းတို့အကျိုးစီးပွားအတွက် အဓိကကျသော သတ္ထု   တူးဖော်ရေး၊ ရတနာတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းခွင်များဖြစ်သော မိုးကုတ်၊ ဟိန္ဒား၊ နမ္မတူ၊ မော်ချီး အစရှိသောဒေသများတွင်သာ အသေးစား ရေအားလျှပ်စစ်လုပ်ငန်းများ တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ၎င်းတို့ နွေရာသီ အပန်းဖြေအနားယူလေ့ရှိသည့် မြို့များနှင့် ရုံးစိုက်ရာ မြို့ကြီးများ အတွက်ကိုလည်း အသေးစားရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံတွေ တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ပြည်သူအများစုအတွက် တော့မူ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားရရှိရေး မစဉ်းစားခဲ့ကြ။ ခံစားခွင့်မရခဲ့ကြပေ။    
လွတ်လပ်ရေးမရမီ ၁၉၄၇ ခုနှစ်လောက်က ပဲနွယ်ကုန်း၊ ကျောက်ကြီးချောင်းပေါ်၌ “ဘောပထ ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်း”၊ လွတ်လပ်ရေးရပြီးကာလ ပဲခူးအနောက် ပဲခူးချောင်းပေါ်က “ဇောင်းတူ စီမံကိန်း” များ ဆောင်ရွက်ရန်စီစဉ်ခဲ့သော်လည်း တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ ရောင်စုံသူပုန်များ ထကြွလာသဖြင့် စီမံကိန်းများ မအောင်မြင်ခဲ့၊ မလုပ်နိုင်ခဲ့။ ဗြိတိသျှတို့ မြန်မာကိုအုပ်ချုပ်ပြီး နိုင်ငံပိုင် သယံဇာတ ပေါင်းများစွာကို ဂုတ်သွေးစုပ်ယူသွားခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်း ရာဂဏန်း ရှိခဲ့သော်လည်း ပြန်လည် ထူထောင်ရေးအတွက် သိသာထင်ရှားသည့် ထောက်ပံ့မှုမပေးခဲ့။ 
ဂျပန်ကတော့ မြန်မာနိုင်ငံကို စစ်လျော်ကြေးပေးခဲ့ပါသည်။ ထို ဂျပန်စစ်လျော်ကြေးဖြင့်ပင် ၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် ဘီလူးချောင်း အမှတ် (၂) စက်ရုံကို စတင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၀ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့မှာတော့ ရန်ကုန်ကို ဓာတ်အားစတင်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ သာစည်မှတစ်ဆင့် မန္တလေး ကိုတော့ ၁၉၆၃ ခုနှစ်မှ စတင်ပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။ 
    ထို့နောက် ခေတ်အဆက်ဆက် လျှပ်စစ်စွမ်းအားဝန်ကြီးဌာန၏ စွမ်းဆောင်နိုင်မှုကြောင့် ယခုအခါ တစ်နိုင်ငံလုံး စုစုပေါင်း အိမ်ထောင်စုအရေအတွက်၏ ၆၃ ဒသမ ၆၁ ရာခိုင်နှုန်း လျှပ်စစ်မီး ရရှိနေပြီ ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။
    ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် တစ်နိုင်ငံလုံးရှိ အိမ်ထောင်စုများအားလုံး လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကွန်ရက် ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း ဖြန့်ကျက်နိုင်ရေး စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်ဟု သိရပါသည်။
ဆနင်းဒေသ မီးလင်းရေး
    နယ်စပ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနသည် နယ်စပ်ဒေသများ၏ အဓိကလိုအပ်ချက်များဖြစ်သော အခြေခံအဆောက်အဦများ၊ လမ်းများ၊  တံတားများ၊ စွမ်းအင်လုပ်ငန်း၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊ သာသနာရေးလုပ်ငန်းများအား ပြည်သူများ၏ လိုလားချက်များအပေါ် အခြေခံ၍ ဖြည့်ဆည်းဆောင် ရွက်ပေးလျက်ရှိရာ မီးလင်းရေးလုပ်ငန်းသည်လည်း ဒေသခံပြည်သူများ၏ လူနေမှုဘဝများအား များစွာ အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေလျက် ရှိပါသည်။ မီးလင်းရေးလုပ်ငန်းများတွင် လျှပ်စစ်မီးလိုင်းများ သွယ်တန်းပေးခြင်း၊ ထရန်စဖော်မာများ တည်ဆောက်ပေးခြင်း၊ ဆိုလာပြားများ တပ်ဆင်ပေးခြင်း၊ မီးစက်များဖြန့်ဝေပေးခြင်းနှင့် အသေးစားရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံငယ်များ တည်ဆောက်ပေးခြင်း စသည်တို့ပါဝင်ပါသည်။
    ကိုးနဝင်းစေတီတော်အနီး ကျေးရွာအုပ်စု ၂ ခုရှိ ကျေးရွာပေါင်း ၁၄ ရွာ၊ လူဦးရေ ၁၅၀၀၀ ၊ အိမ်ခြေ ၂၅၀၀ တို့၏ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ အသိပညာ ပွင့်လင်းတိုးတက်ရေး၊ ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးရေး နှင့် ဒေသခံများ လျှပ်စစ်မီး သုံးစွဲနိုင်ရေးတို့အတွက် ၃ နှစ် ၆ လ စီမံကိန်းရေးဆွဲကာ ကျပ်သန်းပေါင်း ၇၉၇ ဒသမ ၈၂ သန်းဖြင့် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့ပါသည်။ 
    စီမံကိန်းစတင်သည့် ၂၀၁၉- ၂၀၂၀ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်တွင် ငွေကျပ် ၁၆၂ သန်းဖြင့် ပင်လုံမြို့မှ ကိုးနဝင်းစေတီသို့ ၁၁ ကေဗွီ၊ ၄၀၀ ဗို့လိုင်း ၅/၄ မိုင်သွယ်တန်းခြင်းနှင့် ၅၀၀ ကေဗွီအေ ထရန်စဖော်မာ တစ်လုံးအား တည်ဆောက်ပေးခဲ့ပါသည်။
    စီမံကိန်း ဒုတိယနှစ်ဖြစ်သော ၂၀၂၀- ၂၀၂၁ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်တွင် ငွေကျပ် ၂၂၁ ဒသမ ၀၆၅ သန်း ဖြင့် ဆဟောင်းကျေးရွာအုပ်စု၊ နောင်ပန်ပိန်းကျေးရွာ၊ ဟဲနန်းကျေးရွာအုပ်စု၊ ကာဖီ နှင့် ကျူဗော်ကျေးရွာ များတွင် ၁၁ ကေဗွီလိုင်း ၁.၁၈ မိုင်အား SAC ကြိုးဖြင့် သွယ်တန်းခြင်း၊ ၄၀၀ ဗို့လိုင်း ၃ မိုင် အား ABC ကြိုးဖြင့် သွယ်တန်းခြင်း၊ ၁၀၀ ကေဗွီအေ ထရန်စဖော်မာ ၄ လုံးအား တပ်ဆင်ခြင်းများဆောင်ရွက် ပေးခဲ့ပါသည်။
     ထို့နောက် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလမှ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မတ်လထိ ၆ လ ဘဏ္ဍာရေးကာလ တွင်လည်း ငွေကျပ် ၁၇၃ ဒသမ ၁၀၉ သန်းဖြင့် ဟွေဆန်ကျေးရွာအတွက်  ၁၁ ကေဗွီလိုင်း   ၁.၅ မိုင် အား SAC ကြိုးဖြင့်၊ ၄၀၀ ဗို့လိုင်း ၁.၆ မိုင်အား ABC ကြိုးဖြင့် သွယ်တန်းခြင်း၊ ၁၀၀ ကေဗွီအေ ထရန်စဖော်မာ ၂ လုံး တပ်ဆင်ခြင်းလုပ်ငန်းများအား ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။
    ယခု ၂၀၂၂- ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်တွင် ဟွေဟကျေးရွာနှင့် ဟွေမုန်ကျေးရွာ မီးလင်းရေး လုပ်ငန်းများအတွက် ၁၁ ကေဗွီလိုင်း ၁.၈၉ မိုင်၊ ၄၀၀ ဗို့လိုင်း ၂.၅ မိုင်၊ ၁၀၀ ကေဗွီအေ ထရန်စဖော်မာ                 ၃ လုံး အတွက် ခွင့်ပြုရန်ပုံငွေ ၂၄၁ ဒသမ ၆၄၆ သန်းဖြင့် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နေဆဲ ဖြစ်ပါသည်။
    ဆက်လက်၍ ပင်လုံ - ဖက်နမ် - ကျောက်တန်း လမ်းမကြီး၏ ဝဲ / ယာ ရှိ ကျေးရွာများ လျှပ်စစ်မီး သုံးစွဲရရှိရေးနှင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်မှု ကောင်းမွန်စေရေးအတွက် “နတလ” ဝန်ထမ်း များသည် မြေပြင်ကွင်းဆင်း၍ စီမံကိန်းလုပ်ငန်းများ စနစ်တကျရေးဆွဲကာ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက် ပေးသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။
ဖန်မီးအိမ် နန်းချည်မကျွမ်းတော့ပြီ
    ဤဒေသတွင် ဒေသခံတိုင်းရင်းသားအများစုသည် တောင်ယာလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ကြပါသည်။ တောင်ယာ လုပ်ငန်းသည် ပင်ပန်းသောလုပ်ငန်း ဖြစ်၏။ နေပူပြန်လျှင်လည်း ချွေးတလုံးလုံး၊ မိုးရွာပြန်လျှင်လည်း မိုးတရွှဲရွှဲနှင့် ဆောင်းဆိုလျှင်လည်း နှင်းတစိုစိုဖြင့် နေထွက်မှနေဝင် ဆိုသလို တောင်ယာလုပ်ငန်းခွင် ဝင်ကြရသည်။ တောင်ယာမှအပြန်တွင် အလင်းရောင် ပျောက်လေပြီ။ အမှောင်ညများကို ရေနံဆီ မီးခွက်၊ ဖန်မီးအိမ် အလင်းရောင်တို့ကို အားပြု၍ စားသောက်နေထိုင်မှု အား ဖြတ်ကျော်ကြရပါသည်။ ထိုရေနံဆီမီးခွက်နှင့် ဖန်မီးအိမ်တို့တွင် အသုံးပြုသော “မီးစာ” ကို “နန်းချည်” ဟုလည်းခေါ်ပါသည်။ ၎င်းမီးစာကို အချိန်ကြာကြာထွန်းလျှင် တမြေ့မြေ့ကျွမ်းသွား လေ့ရှိသဖြင့် မီးစာကိုချွေချွေပေးရပါသည်။ မီးစာကို အပေါ်သို့ မြှင့်တင်ပေးရပါသည်။
စာရေးသူတို့ ငယ်စဉ်က သင်ကြားခဲ့ရသည့် “ရွှေဘိုနယ်မှ ကောက်စိုက်သမများ ကျူးရင့်လေ့ ရှိသော ကောက်စိုက်သမသီချင်း” တွင်ပါရှိသည်-
       “    မိုးကြီးချုပ်ရင် ကြိုလှည့်လို့
        မှာခဲ့တယ်လေး၊
        ဖန်မီးအိမ် နန်းချည်ကျွမ်းအောင်
        ထွန်းကြိုခဲ့လေး” ဟူသော စာပိုဒ်ကလေးမှာ အလင်းရောင်အတွက် ရေနံဆီ မီးခွက်နှင့် ဖန်မီးအိမ် ဗဟိုပြုရသည့် တောင်သူဘဝ၊ လယ်သမားဘဝနှင့် ကျေးလက်ဘဝကို ပီပြင်စွာ ဖော်ပြနေပါသည်။
တကယ်တော့ ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ကြရာတွင် တစ်မုဟုတ်ချင်း ဖန်တီးယူ၍ မရနိုင်ပါချေ။ ထို့အတူ “ခုရေတွင်းတူး၊ ခုရေကြည်သောက်ချင်” ၍လည်း မရနိုင်ပါ၊ “လက်ဖက် ကောင်းစားချင် ပလောင်တောင်တက် နှေးရသည်” ဆိုသကဲ့သို့ပင် အခြေခံအုတ်မြစ် ခိုင်ခိုင်မာမာ ဖြင့် တစ်ဆင့်ချင်း တက်လှမ်းမှသာ ခိုင်မာသည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ရရှိနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။
ယခုတော့-
    နိုင်ငံတော်၏ စီစဉ်ဆောင်ရွက်ပေးမှုဖြင့် ဒေသအသီးသီးတွင် လမ်းတံတားများပေါ်ထွန်း လာပြီး ခရီးလမ်းပန်းဆက်သွယ်မှုများ ဖြောင့်ဖြူးကောင်းမွန်ခဲ့ပေပြီ။ ကျေးလက်ဒေသ၊ တောင်ပေါ် ဒေသများရှိ ကျေးရွာဒေသခံ တိုင်းရင်းသားများသည် လျှပ်စစ်မီးရရှိသုံးစွဲနိုင်ခဲ့ပေပြီ။ လျှပ်စစ်မီးရောင်၊ ဆိုလာမီး ရောင်များဖြင့် ရွာလမ်းမြေမှာ ဝင်းဝင်းဝါလျက် ရှိနေကြလေပြီ။
    Mobile ဖုန်းဖြင့် Internet line များသုံးစွဲလာနိုင်ကြပြီ ဖြစ်သောကြောင့် အသိပညာများ သိသာစွာ ဖွံ့ဖြိုးပွင့်လင်း လာလေပြီ။ ရုပ်မြင်သံကြားမှ သတင်းအစီအစဉ်၊ဇာတ်လမ်း၊ပညာပေး အစီအစဉ်များကို ကောင်းမွန်စွာ ကြည့်ရှုနိုင်ကြပေပြီ။ ကျေးရွာနေ ကျောင်းသား/ ကျောင်းသူများ သည်လည်း  လျှပ်စစ်မီးအလင်းဖြင့် စိတ်ချမ်းမြေ့ ပျော်ရွှင်စွာ စာပေဖတ်ရှုလေ့လာနိုင်ကြပေပြီ။ ထမင်းချက်၊ ဟင်းချက် အိမ်ထောင်မှုကိစ္စများဆောင်ရွက်ရာတွင် Digital Material Accessories များ တွင်ကျယ်စွာ အသုံးပြုလာနိုင်ပေပြီ။  လျှပ်စစ်ဓာတ်အား အသုံးပြု၍တစ်ပိုင်တစ်နိုင် အသေးစား အိမ်တွင်းမှုလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်ကြလေပြီ။ အသိပညာပွင့်လင်းမှုကြောင့် လူငယ်၊ လူရွယ် အများစုမှာ မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲမှုလျော့နည်းခဲ့လေပြီ။ 
    ဆိုရသော် အချိန်ကုန်သက်သာ၊ လူသက်သာခြင်း အကျိုးကျေးဇူးများအား ရရှိခံစားခဲ့ကြရ လေပြီ။ 
    ရေနံဆီမီးခွက်နှင့် ဖန်မီးအိမ်တို့နေရာတွင် ဆိုလာမီးများ၊ လျှပ်စစ်မီးများက အစားထိုးနေရာယူ ခဲ့လေပြီ။
    “ဖန်မီးအိမ် နန်းချည်မကျွမ်းတော့ပြီ” ဟု ဆိုရပါမည်။
    ရိုးသားမှုဝတ်စုံ အပြည့်ဖြင့် ဤဒေသလေးသည် အမှောင်များကိုခွင်း၍ ထာဝရအလင်းဆောင် နိုင်သောဒေသ ဖြစ်ခဲ့ပြီဟု ယုံကြည်မိပါကြောင်း  တင်ပြလိုက်ရပါသည်။