ရာသီဥတုက တော်တော်လေးကို သာယာသည်ဟုဆိုရမည်။ ဘယ်နေရာမှာလဲဆိုရင် ရုရှားနိုင်ငံ မော်စကိုမြို့၊ နေရာအတိအကျဆိုရရင်တော့ ရင်ပြင်နီမှာဖြစ်သည်။ ရင်ပြင်နီဆိုတာ သမိုင်းမှတ်တမ်းကောင်းများစွာ ကိုစိုက်ထူထားခဲ့တဲ့နေရာတစ်ခုဖြစ်သလို ကမ္ဘာတည်သရွေ့ ထာဝရတည်ရှိနေမယ့် နေရာလို့ပြောမည်ဆိုပါကလည်း ပြောနိုင်သည့်နေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။  ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ဘာအတွက်ကြောင့် ရုရှားနိုင်ငံမော်စကိုမြို့ရဲ့ အထင်ကရနေရာရင်ပြင်နီကို ရောက်နေရသလဲလို့မေးလာမယ်ဆိုရင်တော့ အဖြေကတစ်ခုတည်းရှိသည်။

မေလ ၉ ရက်တွင်ကျရောက်သည့် နှစ်(၈၀)ပြည့် မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲကြီးအောင်ပွဲနေ့အထိမ်းအမှတ် စစ်ရေးပြအခမ်းအနားသို့ တက်ရောက်ခွင့်ရလာခြင်းကြောင့်ပင်ဖြစ်သည်။

တကယ်တမ်းပြောရလျှင် ဒီနေ့လိုနေ့ ရက်ရောက်လာမည်ကို စောင့်မျှော်နေခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။ ကျွန်တော့်အနေဖြင့် စစ် ရေးပြအခမ်းအနားများစွာကို မြင်တွေ့ခဲ့ဖူးပြီးဖြစ်သည်။  သို့သော် ယခုကဲ့သို့နိုင်ငံ ပေါင်းစုံပါဝင်ဆင်နွှဲသည့် စစ်ရေးပြအခမ်းအနားကိုတော့ အခုမှသာမျက်ဝါးထင်ထင်မြင်တွေ့ခွင့်ရခြင်းဖြစ်သည်။ ဒီလိုအတွေ့အကြုံကိုပေးစွမ်းသည့်အတွက်လည်း သက်ဆိုင်ရာတာဝန်ရှိသူများကို ကျေးဇူးတင်ရသည်။ အခုလိုစစ်ရေးပြအခမ်းအနား မှာ ရုရှားနိုင်ငံနှင့်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုရှိပြီး စစ်ရေးပြအခမ်းအနားတွင် ပါဝင်နိုင်စွမ်းရှိသည့်နိုင်ငံများမှ တပ်မတော်သားများ ကသာ ပါဝင်စစ်ရေးပြခွင့်ရခြင်းဖြစ်သည်။အရေအတွက်အားဖြင့် နိုင်ငံပေါင်း ၁၃နိုင်ငံရှိသည်။

အချိန်အားဖြင့် ဒေသစံတော်ချိန်နံနက် ၉ နာရီမိနစ် ၅၀ ခန့်တွင် စစ်ရေးပြမည့် စစ်ကြောင်းများက ရင်ပြင်နီ၌နေရာယူထား ကြပြီးဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတကာမှ ဧည့်သည်တော်ကြီးများနှင့်  ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံသမ္မတ  ဗလာဒီမာပူတင်တို့ကလည်း သတ်မှတ်နေရာအသီးသီးတွင် နေရာယူထားကြပြီးဖြစ်သည်။  သိပ်မကြာမီတွင် ကရင်မလင်နန်းတော်ရှိ နာရီစင်ကြီးဆီမှ နံနက် ၁၀ နာရီထိုးသည့် အချက်ပေးသံထွက် ဩပေါ်လာသည်။ အချက်ပေးသံဆုံးသွားပြီး နောက် စစ်ရေးပြမှူးဖြစ်သည့် ရုရှားကြည်း တပ်ဦးစီးချုပ်ထံမှ စစ်မိန့်သံထွက်ပေါ်လာ ဩသည်။ အဲဒီစစ်မိန့်သံအဆုံးမှာ ရုရှားဖက် ဒရေးရှင်းနိုင်ငံအလံနှင့် အောင်ပွဲရအလံကို သယ်ဆောင်လာသည့် အလံတော်အဖွဲ့က စစ်သည်များ၏အလေးပြုမှုကိုခံယူသည်။

စစ်သည်များ၏အလေးပြုမှုပြီးနောက် စစ်ရေးပြမှူးထံမှထွက်လာသော နောက်ထပ်အမိန့်သံတစ်ခုအဆုံးတွင်     ရုရှားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးက စစ်ရေးပြကွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာသည်။ ထို့နောက်စစ်ရေးပြမှူးက ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးအားတပ်အပ် ခြင်းနှင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးက တပ်ကို စစ်ဆေးခြင်းတို့လုပ်ဆောင်သည်။ ယင်းနောက်တွင် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးက ရုရှား ဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင် ထံသို့သွားရောက်သတင်းပို့သည်။ သမ္မတ ကသတင်းပို့မှုကိုခံယူပြီးနောက် မိန့်ခွန်းပြောသည်။ ၎င်း၏မိန့်ခွန်းအနက်အချို့ကို ကောက်နုတ်ပြရလျှင်    မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲကြီးအောင်ပွဲနေ့သည်  ရုရှားနိုင်ငံ၏အထင်ရှားဆုံးသောအားလပ်ရက်များအနက်    တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်ကြောင်း၊ ယနေ့လို လွတ်လပ်မှုနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရရှိစေဖို့ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက အသက်သွေးချွေးသန်းပေါင်းများစွာကို  စွန့်လွှတ်ခဲ့ရကြောင်း၊  ရုရှားနိုင်ငံသည် နာဇီဝါဒကိုဆန့်ကျင်သည့် မချိုးဖျက်နိုင်သောအတားအဆီးတစ်ခုဖြစ်သည့်အပြင်   နာဇီဝါဒကိုကျင့်သုံးနေသည့်ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သူများကိုလည်း တိုက်ခိုက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လက်ရှိလုပ်ဆောင်နေသည့် ရုရှား၏အထူးစစ်ဆင်ရေးတွင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်နေသူများအားလုံးကိုတစ်နိုင်ငံလုံးကထောက်ခံပြီး ၎င်းတို့၏ခိုင်မာသောစိတ်ဓာတ်ကို ဂုဏ်ယူရကြောင်း၊ ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့်နာဇီဝါဒကို အမှန်တကယ်အောင်နိုင်ခဲ့သူများ အပေါ်အသရေဖျက်ခြင်းကို ခွင့်လွှတ်သွားမည်မဟုတ်ကြောင်း၊ နာဇီဝါဒအပေါ်အလုံးစုံအောင်နိုင်ခြင်းသည်နိုင်ငံများစွာ၏ပူးပေါင်းကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုကြောင့်ဖြစ်သည့်အတွက် ရုရှားနိုင်ငံက ထိုနိုင်ငံများ ၏စွန့်လွှတ်စွန့်စားမှုအပေါ် လေးစားရ ကြောင်း၊ရုရှားပြည်သူများအနေဖြင့် စစ်မှုထမ်းဟောင်းကြီးများနှင့် ၎င်းတို့၏အမိမြေကိုကာကွယ်လိုသော ခိုင်မာသည့်စိတ်ဓာတ်တို့ကို လေးစားရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောသွားခြင်းဖြစ်သည်။

သမ္မတ၏မိန့်ခွန်းအပြီးတွင်အမြောက်တပ်ဖွဲ့က အမြောက်များပစ်ဖောက်ကာ ဂုဏ်ပြုသည်။ ယင်းနောက် စစ်ကြောင်းကြီးများက သမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်အား ချီတက်အလေးပြုကြသည်။ ဒီအထိက စစ်ရေးပြအခမ်းအနားတစ်ခု၏ သမားရိုးကျလုပ်ရိုးလုပ်စဉ်များသာဖြစ်သည်။ သို့သော် ယခုနောက်ပိုင်းတွင်   ဆက်လက်ရေးသားဖော်ပြမည့်အရာများက ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် နှစ်(၈၀)ပြည့်မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲကြီးအောင်ပွဲနေ့စစ်ရေးပြအခမ်းအနားအတွက် ဘယ်လောက်အထိ  ကြိုးပမ်းအားထုတ်ထားသည်ကိုမြင်တွေ့နိုင်သည်။    ယခု စစ်ရေးပြချီတက်အလေးပြုခြင်းတွင် ရုရှား နိုင်ငံ၏ ၈၅ နှစ်ကြာ ရိုးရာအစဉ်အလာတစ်ခုဖြစ်သည့် မော်စကိုစစ်ဘက်ဆိုင်ရာဂီတသင်တန်းကျောင်းမှ လူငယ်စစ်တီးဝိုင်းအဖွဲ့ကရှေ့ဆုံးမှဦးဆောင်ခြင်းဖြင့် စတင်လာခြင်းဖြစ်သည်။   ၎င်း၏နောက်တွင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကာလအတွင်း တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြသောတပ်ဖွဲ့များကိုကိုယ်စားပြုသည့်စစ်ရေးပြတပ်ခွဲက ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ခေတ်ယူနီဖောင်းများ၊စစ်လက်နက်များ ကိုင်ဆောင်ကာ ချီတက်အလေးပြုကြသည်။  ထို့နောက် သတ်မှတ်ထားသည့် ခြေလျင်စစ်သည်တပ်ဖွဲ့များက   ချီတက်အလေးပြုပြီးချိန်တွင်နိုင်ငံတကာမှကိုယ်စားပြု   စစ်ရေးပြတပ်ခွဲများက ဆက်လက်ချီတက်အလေးပြုခြင်းဖြစ်သည်။

၎င်းတို့၏နောက်တွင်ရုရှားနိုင်ငံမှသက်ဆိုင်ရာတပ်ဖွဲ့များက ဆက်လက်ချီတက်အလေးပြုသည်ကို မြင်တွေ့ရသည်။စစ်သည်များ၏ချီတက်အလေးပြုမှုပြီးနောက် စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများ ဖြင့်ချီတက်မှုအခန်းကဏ္ဍက တစ်ဆက်တည်း လိုက်ပါလာသည်။ ထိုအခန်းကဏ္ဍကို ဦးဆောင်လာသူက T-34 တင့်များဖြစ် သည်။ ထိုတင့်များမှာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ကာလအတွင်း ရန်သူများအပေါ်လက်စွမ်း ပြခဲ့သည့် ဂန္ထဝင်တင့်များဖြစ်သည်။ ထိုဂန္ထဝင်တင့်များ၏နောက်တွင် အဆင့်မြင့် T-90 M တင့်များ၊ Iskander-M ဒုံးကျည်စနစ်များ၊ S-400 Triumph လေကြောင်း ရန်ကာကွယ်ရေးစနစ်များ၊ Yars တိုက်ချင်း ပစ်ဒုံးကျည်စနစ်များနှင့် ဒရုန်းတင်ယာဉ် များကအစဉ်လိုက်လိုက်ပါလာသည်။ ဒီနှစ် စစ်ရေးပြအခမ်းအနားတွင် ထူးခြားမှုတစ်ခုမှာ ဒရုန်းများကို စစ်ရေးပြအခမ်းအနား၌ ပထမဆုံးအကြိမ်   ပွဲထုတ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ အဓိကအသုံးပြုသွားသည့် ဒရုန်း များမှာ Lancet နှင့် Orlan ဒရုန်းများဖြစ်သည်။

မြေပြင်တွင် စစ်သည်များနှင့်စစ်လက်နက်ပစ္စည်းတပ်ဖွဲ့များက ချီတက်အလေးပြုပြီးနောက် ကောင်းကင်ယံတွင်ရုရှား သူရဲကောင်းနှင့် ပျံလွှားငှက်များဟုအမည် ပေးထားသော လေသူရဲအုပ်များက Su-30နှင့် MiG-29 လေယာဉ်များကိုမောင်းနှင် လျက် လေကြောင်းစွမ်းရည်မျိုးစုံကိုပြသ ကြသည်။စစ်ရေးပြအခမ်းအနား၏နောက် ဆုံးပိတ်အနေဖြင့် Su-25 တိုက်ခိုက်ရေးလေယာဉ်များက ကောင်းကင်ယံတွင် ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံအလံကို  ပုံဖော်ပြသသွားသည်။ စစ်ရေးပြအခမ်းအနား အဆုံးသတ်အဖြစ် ရုရှားနိုင်ငံ၏နိုင်ငံတော် သီချင်းနှင့် အောင်ပွဲနေ့ဟူသောသီချင်းတို့ကိုသီဆိုကာ အခမ်းအနားကိုပိတ်သိမ်းလိုက်သည်။

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက နာဇီဂျာမနီ များ၏ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်မှုများကို ကြံ့ကြံ့ခံရင်ဆိုင်ခဲ့သည့်အပြင်   ၎င်းတို့ကိုဘာလင်မြို့အထိရောက်အောင်ပင် တွန်းလှန် တိုက်ထုတ်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုမှညီအစ်ကိုမောင်နှမများ၏  ခိုင်မာသောဇွဲလုံ့လ၊ ရဲဝံ့ပြောင်မြောက်သောသတ္တိတို့ဖြင့်ရေးထိုးနိုင်ခဲ့သည့်သမိုင်းမှတ်တမ်းကြီးမှာ ၁၉၄၅ ခုနှစ် မေလ ၈ ရက် ညပိုင်းတွင် နာဇီဂျာမနီတို့၏လက်နက်ချပါသည်ဟူသော သဘောတူစာချုပ်ပင်ဖြစ် သည်ဟုဆိုရပေမည်။ အဆိုပါသဘောတူစာချုပ်ကြောင့်ပင် မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲကြီး အောင်မြင်ခဲ့သည့်အပြင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကိုလည်း အပြီးသတ်စေရန် တွန်းအားတစ်ရပ်ဖြစ်စေခဲ့သည်။ အဆိုပါတွန်းအားကို   ယနေ့အချိန်အထိတိုင် ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားပြီး ရုရှားနိုင်ငံနှင့်တကွ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများက အကြမ်းဖက်ဝါဒကိုဆက်လက်တွန်းလှန်သွားနေဦးမည်မှာ   သေချာနေကြောင်း   အတွေးတစ်စအဖြစ် ရေးသားလိုက်ရပါသည်။

Ref: Sputnik

နေ့ကား ၁၉၄၅ ခုနှစ် မေလ ၉ ရက် ဖြစ်သည်။ ဒီလိုနေ့ ဒီလိုရက်ကိုပင် အလက်ဇန်းဒါးနဲ့ဆိုဖီယာတို့က မျှော်တလင့်လင့်ဖြင့်  စောင့်စားနေခဲ့ကြသည်မှာ နှစ်အနည်းငယ်ပင်ကြာမြင့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ အတိအကျဆိုလျှင် ၁၉၃၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၁ ရက်ကတည်းကဟုပင် ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ အဲဒီနေ့က ဂျာမနီက ပိုလန်ကို ဝင်ရောက်ကျူးကျော်ခြင်းဖြင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး စတင်ခဲ့ရသည့်နေ့ ဖြစ်သည်။

အလက်ဇန်းဒါးနှင့်ဆိုဖီယာတို့မှာ သား တစ်ဦးနှင့်သမီးတစ်ဦးရှိသည်။   သူတို့လက်ထပ်ပြီးသုံးနှစ်အကြာတွင် သမီးငယ်မာ ရီယာကိုမွေးဖွားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မာရီယာ ကိုမွေးဖွားပြီးနောက် သူတို့မိသားစုကစတာလင်ဂရတ်သို့ပြောင်းလာခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ သူတို့ပြောင်းပြီးမကြာမီ ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်မီးကြီး  စတင်တောက်လောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဂျာမနီကပိုလန်ကိုကျူးကျော်စဉ်က ထိုစစ်မီးသည်ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသို့ ကူးစက်လာမည်ဟုမထင်ခဲ့ရိုးအမှန်ပင်ဖြစ်သည်။ သို့ပေမယ့်လည်း သူတို့ထင်မြင်သည့်အတိုင်း မဖြစ်လာခဲ့ပေ။

၁၉၄၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၂ ရက်တွင် တိုက်တိုင်းအောင်နေသည့်နာဇီဂျာမနီ၏တပ်တော်က ဘာဘာရော့ဆာစစ်ဆင်ရေးဖြင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုသို့ဝင်ရောက်လာသည်။ ထိုစစ်ဆင်ရေးသည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်တွင်လူသေဆုံးမှုအများဆုံး၊နယ်မြေအကျယ်ဝန်းဆုံးသော စစ်နယ်ဝန်းဖြစ်ပေါ်လာခြင်း၏  အစပင်ဖြစ်သည်။

ထိုစစ်ဆင်ရေးစတင်သည်နှင့် နာဇီဂျာမနီတို့က တစ်ဟုန်ထိုးဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခြင်းကြောင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက နယ်မြေအများအပြားကို လက်လွှတ်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။

ထိုအချိန်တွင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကရှိသမျှသော စစ်သည်အင်အားတို့ဖြင့် ရန်သူ၏တိုက်ခိုက်မှုကို အလူးအလဲရင်ဆိုင်နေရချိန်ဖြစ်သည်။ နာဇီဂျာမနီတို့၏ တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အသက်ပေးခဲ့ရသည့်စစ်သည်များနှင့် အရပ်သားပြည်သူ လွန်စွာများပြားလှသည်။ နာဇီဂျာမနီတို့ ကလည်း ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုအတွင်း ပိုင်းထဲအထိပင် လျင်မြန်စွာထိုးဖောက်ဝင် ရောက်လာနေပြီဖြစ်သည်။ ဒီအချိန်တွင် နာဇီဂျာမနီတို့ကို တွန်းလှန်နိုင်ခြင်းမရှိပါက နောက်ဆုံးတွင်ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုကြီးတစ်ခုလုံးမှာ ၎င်းတို့၏လက်တွင်း သို့သာကျဆင်းဖွယ်သာရှိတော့သည်။  နာဇီဂျာမနီတို့ကလည်း မဟာဗျူဟာအရအရေးပါသော စတာလင်ဂရတ်ကိုသိမ်းပိုက်နိုင်ရန် အစွမ်းကုန်ကြိုးပမ်းအားထုတ်လာသည်။ မကြာသေးမီကမှ စတာလင်ဂရတ်ကိုပြောင်းရွှေ့လာသော အလက်ဇန်းဒါးတို့မိသားစုမှာလည်း စစ်ကြီး၏ဆိုးကျိုးကိုမလွဲမသွေရင်ဆိုင်လာရတော့သည်။

အလက်ဇန်းဒါးနှင့်ဆိုဖီယာတို့က သားသမီးများကို ရင်အုပ်မကွာစောင့်ရှောက်ရင်း အိမ်ထဲမှာပင် နေဝင်မီးငြိမ်းပုံစံဖြင့်နေနေရသည်။ ထိုအခြေအနေမျိုးကို မည်သူမျှမလိုချင်။ သို့သော်လည်း သူတို့အနေဖြင့် မည်သို့မျှမတတ်နိုင်ဖြစ်နေရသည်။ ဒီလိုနဲ့နေလာရင်းတစ်နေ့မှာ အလက်ဇန်းဒါး တစ်ယောက် ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုကိုပိုင် ပိုင်နိုင်နိုင်ချမှတ်လိုက်သည်။ ထိုဆုံးဖြတ်ချက်ကား သူ့အနေဖြင့်  ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၏တပ်နီတော်သို့ဝင်ရောက်ပြီး နယ်ချဲ့ကျူးကျော်သူများဖြစ်သည့် နာဇီဂျာမနီများကို တွန်းလှန်တိုက်ခိုက်ရန်ပင် ဖြစ်သည်။ ဆိုဖီယာကလည်း အလက်ဇန်းဒါး ၏ဆုံးဖြတ်ချက်ကို တစ်စက်ကလေးမျှ တားမြစ်ခြင်းမရှိပေ။ သူ၏ပုံစံက “မောင်ကြီးသာ တိုင်းပြည်ရဲ့ရန်သူတွေကို ရွပ်ရွပ်ချွံချွံနဲ့ချေမှုန်းခဲ့ပါ။  တကယ်လို့တိုက်ပွဲ မှာကျဆုံးသွားခဲ့သည့်တိုင်အောင် နှမမှာ မငိုဘဲ ထာဝရဂုဏ်ယူနေပါမယ်” လို့ပြော နေသယောင်ပင်ဖြစ်သည်။

၁၉၄၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် စတာလင် ဂရတ်မြို့တွင်းနှင့် အနီးပတ်ဝန်းကျင်၌တပ်နီတော်နှင့်နာဇီဂျာမနီတို့ကြားတိုက်ပွဲများ   ပြင်းထန်စွာဖြစ်ပွားလာသည်။ စတာလင်ဂရတ်တိုက်ပွဲက ဒုတိယကမ္ဘာ စစ်ကာလတွင် လူသေဆုံးမှုအများဆုံးနှင့် အလှည့်အပြောင်းအဖြစ်ဆုံးသော တိုက်ပွဲစဉ်တစ်ခုဖြစ်လာသည်။ တစ်ဖက်နှင့် တစ်ဖက်တိုက်ခိုက်မှုကလည်း အင်မတန် မှပြင်းထန်လှသည်။ နှစ်ဖက်စလုံးမှာဒဏ် ရာရရှိသူနှင့်သေဆုံးသူများပြားလှသည်။ သမိုင်းမှတ်တမ်းများအရဆိုလျှင် သေဆုံး သူနှင့်ဒဏ်ရာရရှိသူစုစုပေါင်း သန်းနှင့်ချီ ရှိသည်ဟုဆိုနိုင်သည်။ ဒီလိုနှင့်နှစ်ဖက်တပ်များက စတာလင်ဂရတ်တိုက်ပွဲတွင်တိုက်ခိုက်လာရင်း ၁၉၄၃ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ဂျာမနီ၏အမှတ် (၆)တပ်တော်ကတပ်နီတော်၏ ဝိုင်းပတ်ပိတ်ဆို့ခြင်းကိုခံလိုက်ရသည်။ ထို့ကြောင့် အမှတ်(၆)တပ်တော်က တပ်နီတော်ထံသို့ လက်နက်ချအညံ့ခံလိုက်ရသည်။

အမှတ်(၆)တပ်တော်က လက်နက်ချ အညံ့ခံလိုက်ပြီဆိုသော သတင်းကြောင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုအနေဖြင့် ရဲစိတ် ရဲမာန်များပိုမိုတက်ကြွလာပြီး နာဇီဂျာမနီ တို့ကို တိုက်စစ်ဖွင့်ရင်ဆိုင်လာနိုင်ပြီဖြစ် သည်။ ထိုအချိန်တွင် ခံစစ်ဖြင့်သာခုခံနေ ရသော နာဇီဂျာမနီတို့ကို ယူကရိန်းဒေသ၊ ရုရှားဒေသနှင့် အရှေ့ဘယ်လာရုစ်ဒေသ တို့မှ မြန်မြန်ဆန်ဆန်ပင်မောင်းထုတ်လာ နိုင်သည်။ စတာလင်ဂရတ်တိုက်ပွဲ၌စစ်ရှုံး သွားသော နာဇီဂျာမနီတို့အနေဖြင့်ဝရုန်း သုန်းကားမပြေးရုံတမယ် ခွာစစ်ဆင်သွား ရကာ နောက်ဆုံးတွင်ဘာလင်မြို့အထိ သို့ပင်ဆုတ်ခွာသွားရသည်အထိ တပ်နီ တော်ကလက်စွမ်းပြနိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၄ ခုနှစ်မှစတင်၍ စစ်မျက်နှာအစုံတွင်တိုက် စစ်များဖွင့်ကာ ဥရောပဒေသအရှေ့ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းတို့ကို နာဇီဂျာမနီတို့၏သိမ်းပိုက်မှုအောက်မှလွတ်မြောက်စေအောင် တပ်နီတော်က ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဆိုဖီယာတစ်ယောက် တပ်နီတော်၏ အောင်ပွဲများကိုနေ့စဉ်နှင့်အမျှ ကြားသိနေရသည့်အတွက် ဝမ်းသာမဆုံးရှိနေသည်။ သို့သော် သူ၏ချစ်လှစွာသောအလက်ဇန်းဒါးထံမှ စာတစ်လွှာပေတစ်ရွက်မျှရောက် မလာသေးပေ။ သို့သော်လည်း ဆိုဖီယာ ၏မျက်နှာမှာတော့ ဝမ်းနည်းသည့်အရိပ် အယောင်တစိုးတစိမျှမရှိ။ လူမှန်းသိတတ် နေပြီဖြစ်သော သူ၏သားနှင့်သမီးတို့ကိုလည်း “သားတို့သမီးတို့ဖေဖေကလေ အခု နာဇီဂျာမနီတွေအပေါ် အောင်ပွဲဆင်နေတဲ့ တပ်နီတော်ကြီးနဲ့အတူ တိုက်ပွဲဝင်နေတာ ကွဲ့” ဟုညအိပ်ရာဝင်တိုင်း ဂုဏ်ယူမဆုံး ပြောလေ့ရှိသည်။

အချိန်ကား ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလသို့တိုင် ရောက်ရှိလာသည်။ ထိုအချိန်တွင် တပ်နီတော်၏အောင်မြင်မှုက ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဘာလင်မြို့အထိပင် ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်သည်။ သမိုင်းတွင်နာမည်ကျော်သောဘာလင်တိုက်ပွဲကြီးကို ဆင်နွှဲနေခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုတိုက်ပွဲကြီးက နာဇီဂျာမနီတို့၏ဘဝကံကြမ္မာကိုအဆုံးသတ်ပေးမည့်တိုက်ပွဲကြီးလည်းဖြစ်သည်။စစ်သည်အင်အား နှစ်သန်းခွဲ၊ တင့်အစီးရေ ၆၂၅၀၊ လေယာဉ်အစင်းရေ ၇၅၀၀ ပါဝင်သည့် တပ်နီတော် က ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁၆ ရက်တွင် အခိုင် အမာခံစစ်ဆင်ထားသော ဂျာမနီတို့၏ ခံစစ်စည်းကိုချိုးဖျက်နိုင်မည့် စစ်ဆင်ရေး စတင်လိုက်သည်။ ထိုနှစ် ဧပြီလ ၃၀ ရက် တွင်မူ ဂျာမနီတို့၏လွှတ်တော်အဆောက် အအုံကို ဆိုဗီယက်တပ်ဖွဲ့များကသိမ်းပိုက် လိုက်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ၁၉၄၅ ခုနှစ် မေလ ၈ ရက်ညပိုင်းတွင် နာဇီဂျာမနီတို့က လက်နက်ချအညံ့ခံကြောင်း သဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ထိုးလိုက်ရခြင်းဖြစ်သည်။ ဤကားဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကိုအဆုံး သတ်စေမည့်နိဂုံး၏နိဒါန်းပင်ဖြစ်သည်။ တစ်ဖက်တွင် ပစိဖိတ်စစ်မျက်နှာ၌ မဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များ၏တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့်ထိုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်တွင် လက်နက်ချအညံ့ခံကြောင်း ဂျပန်အင်ပါယာက လက်မှတ်ရေးထိုးလိုက်ရသည်။ ထိုအချိန် ကား ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အဆုံးသတ်သောနေ့ပင်ဖြစ်သည်။

ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက နာဇီဂျာမနီ တို့ကိုလက်နက်ချစေနိုင်ခဲ့သည့် ၁၉၄၅ ခုနှစ် မေလ ၈ ရက်ညပိုင်းပြီးနောက် မေလ ၉ ရက်ကို မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲအောင်ပွဲနေ့ အဖြစ်သတ်မှတ်လိုက်သည်။ ထိုသို့သတ်မှတ်ရသည့်အကြောင်းရင်းများစွာရှိမည် ဖြစ်သော်လည်း ထင်ရှားလှသည့်တစ်ခုတည်းသောအကြောင်းရင်းမှာမူ အလက်ဇန်းဒါးကဲ့သို့သော သာမန်ပြည်သူများကပင် တိုင်းပြည်၏လွတ်လပ်ရေးအတွက် ရဲဝံ့စွန့်စားစွာ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထိုစစ်ပွဲတွင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၌ မှီတင်းနေထိုင်လျက်ရှိသော ပြည်သူအပေါင်း၏   စည်းလုံးညီညွတ်မှု အားကိုပြသနိုင်ခဲ့သည်။သူမတူသည့်ရဲစွမ်းသတ္တိကိုပြသနိုင်ခဲ့သည်။ ဘယ်သူပင် ကျင့်သုံးသုံး ဘယ်သူမှအကျိုးမရှိနိုင်သည့် အကြမ်းဖက်နယ်ချဲ့ဝါဒကိုအပြီးတိုင်ရိုက်ချိုးနိုင်ခဲ့သည်။

တစ်ဖက်တွင်လည်း ဒီလိုမျိုးသမိုင်းဝင် လာစေမယ့်စစ်ပွဲကြီးအတွက် ပေးဆပ်မှုများစွာရှိသည်။ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု တစ်ခုတည်းမှာပင် သေဆုံးသူစုစုပေါင်း ၂၇ သန်းခန့်ရှိသည်။ စစ်ပွဲအတွင်းပျောက် ဆုံးသွားခဲ့ရသည့် အရပ်သားများ၊ ကလေးငယ်များ၏အရေအတွက်မှာ မရေမတွက်နိုင်အောင်ပင်ဖြစ်သည်။ ဘေးလွတ်ရာကို တိမ်းရှောင်ရသူကလည်း ဒုနှင့်ဒေးပင်။ ထိုသို့ဘေးလွတ်ရာသို့   တိမ်းရှောင်ရသူများထဲတွင် ဆိုဖီယာတို့မိသားစုလည်းပါဝင်သည်။ ဆိုဖီယာအနေဖြင့် နေရာတွေမည်မျှပင်ပြောင်းရွှေ့ရစေကာမူ  သူ၏အမျိုးသားအလက်ဇန်းဒါး၏ သတင်းကိုကား စောင့်မျှော်နေဆဲဖြစ်သည်။ တစ်ရက်တွင်မူ သူ့ထံသို့သတင်းစကားတစ်ခုရောက်ရှိလာသည်။ ထိုသတင်းစကားမှာ အလက်ဇန်းဒါးတစ်ယောက် ဘာလင်တိုက်ပွဲတွင် ရွပ်ရွပ်ချွံချွံတိုက်ပွဲဝင်ရင်း တိုင်းပြည်နှင့် လူမျိုးအတွက်  အသက်ပေးလှူသွားရပြီ ဟူသောသတင်းပင်ဖြစ်သည်။

ထိုသတင်းကိုကြားရသောနေ့က ဆိုဖီယာတစ်ယောက် သူ၏ကမ္ဘာပြိုလဲသွားပြီ ဟုပင်ယူဆလိုက်သည်။ သို့သော် ပြန်တွေး ကြည့်လိုက်တော့ သူ၏ချစ်လှစွာသော အလက်ဇန်းဒါးမှာ သူနှင့်သားသမီးများ သာမက တိုင်းပြည်တစ်ခုလုံးသူ့ကျွန်ဘဝ မကျရောက်စေရေးအတွက် အုတ်တစ်ချပ် သဲတစ်ပွင့်အဖြစ် သူ့ကိုယ်သူပေးဆပ်သွား သည်ဟူသောအသိက ဆိုဖီယာ၏မျက်ဝန်း တို့ကို အရောင်တောက်လာစေခြင်းဖြစ် သည်။ တစ်နေ့နေ့တစ်ချိန်ချိန် ဒီစစ်ပွဲပြီး ဆုံးသွားပါက မိသားစုတွေပျော်ပျော်ရွှင် ရွှင်ပြန်ဆုံကြမယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ကူးအိပ်မက်သည်လည်း ပျက်ပြားသွားခဲ့ရသည်။ ဆိုဖီယာ့လိုပင်မိသားစုတကွဲတပြားဖြစ်သွားရသူ သန်းနှင့်ချီရှိသည်။ သူတို့၏စိတ်ထဲမှာလည်း သူတို့အမျိုးသားများ၊ မောင်များ၊ ဆွေမျိုးများမှာ သူတို့တိုင်းပြည် အတွက်   အသက်ကိုစွန့်လွှတ်ခဲ့သူများဖြစ်သည်ဟု    ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားရှိနေမည်မှာအမှန်ပင်ဖြစ်သည်။    ၁၉၄၅   ခုနှစ်မေလ  ၉  ရက်မှာတော့   အလက်ဇန်းဒါးတစ်ယောက်ဆိုဖီယာ့ဘေးမှာရှိနေရင်းပျော်ရွှင်နေမည်မည်ဟုပင်ယုံကြည်မိသည်။

အခုတော့ မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲကြီးပြီးဆုံး ခဲ့သည်မှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် မေလ ၉ ရက်တွင် နှစ်(၈၀)တင်းတင်းပြည့်ပြီဖြစ်သည်။ ထို သို့သောနှစ်ပေါင်း ၈၀ ကာလတွင်  ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုမှသည်   ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံဟူ၍ ဖြစ်ပေါ်လာသည့်တိုင် ရုရှားအစိုးရအဆက်ဆက်၊ တစ်နည်းဆိုရလျှင် မဟာမျိုးချစ်စစ်သည်များချန်ရစ် ထားခဲ့သော မျိုးဆက်အဆက်ဆက်ကကမ္ဘာကြီးတွင် နာဇီဝါဒနှင့်ဖက်ဆစ်ဝါဒတစ်ဖန်ပြန်လည်ထွန်းကားလာခြင်းမရှိရလေအောင် ဘိုးဘေးဘီဘင်များ၏သမိုင်းပေးတာဝန်ကို  ကျေပွန်စွာထမ်းဆောင်နေဆဲဖြစ်သည်။ နောင်တွင်လည်း နောင်မျိုးဆက်များက ထိုတာဝန်ကိုဆက်လက် ထမ်းဆောင်သွားနေဦးမည်ဟုယုံကြည်သည်။ အကြောင်းရင်းမှာမူကား နာဇီဝါဒနှင့်ဖက်ဆစ်ဝါဒတို့ကို နိဂုံးချုပ်စေခဲ့သော မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲကြီးကို မျိုးချစ်သူရဲကောင်းကြီးများ၏ နှလုံးသွေးဖြင့်ကမ္ပည်း ထိုးပြီး အောင်ပန်းဆင်နိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့်ပင်ဖြစ်ပေတော့သည်။     ။

Ref: Online

Source: https://myawady.net.mm/stories