ဇွန်လ ၁၃ ရက်နံနက်အစောပိုင်းမှာ အီရန် နိုင်ငံအတွင်းရှိ နေရာတော်တော်များများကနေ ပေါက်ကွဲသံတွေကျယ်လောင်စွာ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အီရန်နိုင်ငံရဲ့ နျူကလီးယားအစီအစဉ်နဲ့ ပတ်သက်နေတဲ့နေရာတွေ၊ ယူရေနီယံသန့်စင်စက်ရုံတချို့နဲ့ တာဝေးပစ် ဒုံးကျည်များသိုလှောင်သိမ်း ဆည်းထားရာနေရာများအပြင် စစ်ရေးပစ်မှတ်နေရာများဆီကနေ ထွက်ပေါ်လာတာပါ။ အကြောင်းရင်းက အစ္စရေးက အီရန်အပေါ်စစ်ဆင်ရေးတစ်ရပ်ဆင်နွှဲခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီစစ်ဆင်ရေးရဲ့အမည်ကို "Operation Rising Lion" လို့ပေးထားပါတယ်။ ဒီစစ်ဆင်ရေးဟာ ရက်ပေါင်းများစွာကြာမြင့်မှာဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့်အီရန် နိုင်ငံရဲ့အမြင့်ပျံဒုံးကျည်အစီအစဉ်  ဗဟိုချက်ကို ပစ်မှတ်ထားတာဖြစ်တယ်လို့ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင်နေတန်ယာဟုကပြောထားပါတယ်။ ဒီစစ်ဆင်ရေးမှာ အစ္စရေးတပ်မတော်ဘက်က တိုက်လေယာဉ် အစင်းရေ ၂၀၀ ကိုအသုံးပြုပြီး အီရန်နိုင်ငံအတွင်းရှိ ပစ်မှတ်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကို ပစ်မှတ်ထားကာလေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုတွေလုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့အစ္စရေးတပ်မတော်မှပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ အက်ဖီဒက်ဖရင်ကပြောပါတယ်။

အစ္စရေးရဲ့တိုက်ခိုက်မှုဟာ အီရန်အတွက်တော့ တော်တော်လေးကိုဆုံးရှုံးမှုကြီးမားတာတွေ့ရှိရပါတယ်။ ပထမဆုံးသောဆုံးရှုံးမှုကသိက္ခာပါ။ အီရန်နိုင်ငံအနေနဲ့ အင်အားကြီးနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်နေလင့်ကစား အစ္စရေးဘက်ကတက်လာတဲ့ လေယာဉ်တွေကို တစ်စင်းမျှပစ်ချနိုင်ခြင်းမရှိပါဘူး။   အစ္စရေးတိုက် လေယာဉ်တွေကပဲ   သူတို့ရဲ့ပစ်မှတ်တွေကို တိတိကျကျချေမှုန်းနိုင်ခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ ဒုတိယဆုံးရှုံးမှုက လူသားအရင်းအမြစ်ဖြစ်ပါတယ်။

လက်သံပြောင်လှပါတယ်ဆိုတဲ့ အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့မှူး ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟော့စိန်ဆာလာမီ၊ အီရန်တပ်မတော်အလယ်ပိုင်းတိုင်းကွပ်ကဲရေးမှူးဗိုလ်ချုပ်ဂိုလမ်အလီရာရှစ်၊   အီရန်တပ်မတော် စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မိုဟာမတ်ဘာဂါရီတို့လို စစ်ဘက် ခေါင်းဆောင်များအပြင် နာမည်ကျော်ကြား လှတဲ့အီရန်နျူကလီးယားသိပ္ပံပညာရှင်အနည်းဆုံးခြောက်ဦး၊ အီရန်အမျိုးသား လုံခြုံရေးအကြီးအကဲဟောင်း အလီရှမ်ခါနီတို့သေဆုံးသွားရပါတယ်။

အစ္စရေးနိုင်ငံက အီရန်ကိုမကြေညာဘဲတိုက်ခိုက်တာမျိုးမဟုတ်ပါဘူး။ အီရန်ကိုတိုက်ခိုက်ဖို့အတွက် ပြင်ဆင်နေတယ်။ ဒီလိုတိုက်ခိုက်နိုင်ဖို့အတွက်ကိုလည်း အမေရိကန်ဆီတင်ပြထားပြီး အမေရိကန်ကလည်း အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသမှာရှိတဲ့သူတို့ရဲ့ သံရုံးမှဝန်ထမ်းများကို အင်အားလျှော့ချတဲ့အနေနဲ့ ပြန် ခေါ်မှုတွေလုပ်ကြောင်းသတင်းဌာနတွေကအလီလီဖော်ပြခဲ့တာပါ။ အဲဒီလိုဖော်ပြမှုတွေအပေါ်မှာလည်း အီရန်နိုင်ငံက သူတို့အပေါ်အစ္စရေးကတိုက်ခိုက်လာမယ်ဆိုရင် ဒုံးကျည်တွေနဲ့အဆက်မပြတ်ပစ်ခတ်ပြီး လက်တုံ့ပြန်မယ်လို့တောင် ပြီးခဲ့တဲ့နေ့ကပြောနေပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့တကယ်တမ်း နဖူးတွေ့ဒူးတွေ့  ရင်ဆိုင်ရချိန်မှာတော့ ပြောထားသလိုဖြစ်မလာခဲ့ပါဘူး။

ဒါဆိုရင်မေးစရာရှိတာက အီရန်ကရော အစ္စရေးကိုပြန်မတိုက်ဘူးလားဆိုတဲ့မေးခွန်းဖြစ်ပါတယ်။ အီရန်က အစ္စရေးကိုပြန်တိုက်ပါတယ်။ ဒရုန်းအစင်းရေရာနဲ့ချီလွှတ်တင်ပြီးတော့ကို လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမဲ့အီရန်ရဲ့လက်တုံ့ပြန်မှုဟာ ရေပေါ်အရုပ်ရေးလိုက်သလိုပါပဲ။ အီရန်ရဲ့ဒရုန်းတွေဟာ အစ္စရေးလေပိုင်နက်ထဲမရောက်ခင်မှာဘဲ ပစ်ချ ဖျက်ဆီးခံလိုက်ရပါတယ်။   အစ္စရေးနိုင်ငံအပေါ် သေးမွှားလှတဲ့သက်ရောက်မှုတောင်မှမရှိခဲ့ပါဘူး။

အီရန်က အစ္စရေးအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့နျူကလီးယားစက်ရုံတွေအပေါ်တိုက်ခိုက်ခြင်းကို စစ်ကြေညာခြင်း အဖြစ်သတ်မှတ်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်လာချိန်မှာပဲ အမေရိကန်သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်က သူ့ရဲ့အစိုးရအဖွဲ့အနေနဲ့ ဒီလိုမျိုးဖြစ်စဉ်တွေဖြစ်လာမယ်ဆိုတာကို ကြိုတင်သိရှိထားတယ်လို့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းထုတ် ဖော်ပြောလာတာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါဆိုရင် အခုတိုက်ခိုက်မှုရဲ့နောက်ကွယ်မှာ အမေရိကန်ရဲ့စနက်တွေ ပါဝင်နေမလားဆိုတာ တွေးဆစရာပါ။ အခုလိုမျိုး တိုက်ခိုက်မှုတွေမလုပ်ခင် အစ္စရေးက အမေရိကန်ကိုကြိုတင်အသိပေးခဲ့တယ်လို့ဆိုထားခြင်းကြောင့် အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ အစ္စရေးကိုမတားခဲ့လို့ သာ ဒီနေ့လိုအခြေအနေမျိုးဖြစ်လာတာလို့ဆိုနိုင်ပါတယ်။

အခုအခြေအနေတွေမှာတိုက်ဆိုင်မှုဆိုတာမရှိနိုင်ပါဘူး။ဘာကြောင့်ဒီလိုပြောရတာလဲဆိုတာကို ပြန်စဉ်းစားကြည့်ရင် အစ္စရေးက အီရန်ကိုတိုက်ခိုက် ချင်နေတာကြာပါပြီ။ ဘယ်လိုအကြောင်းကြောင့် တိုက်ခိုက်ချင်တာလဲဆိုရင် အီရန်က အစ္စရေးနိုင်ငံ ကိုတိုက်ခိုက်နေတဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေကို    စစ်လက်နက်ကစလို့   ငွေကြေးတွေအဆုံးထောက်ပံ့မှုတွေပေးနေတယ်ဆိုတာ   အီရန်အစိုးရက တရားဝင်မထုတ်ပြန်သည့်တိုင်အောင်  အားလုံးကသိရှိပြီးဖြစ်ပါတယ်။

ပြဿနာရဲ့အရင်းအမြစ်

အီရန်နဲ့အစ္စရေးတို့က တစ်ဦးကိုတစ်ဦးအပြန်အလှန် ဘာကြောင့်ကျရှုံးစေချင်တာလဲဆိုရင် ပထမတစ်ချက်က ကိုးကွယ်ရာဘာသာမတူညီမှုကြောင့်ပါ။ ဒုတိယတစ်ချက်က ပါလက်စတိုင်းနဲ့ အစ္စရေးကြား ဖြစ်နေတဲ့ပြဿနာမှာ  အီရန်နိုင်ငံက  ကိုးကွယ်ရာဘာသာတူတဲ့ ပါလက်စတိုင်းဘက်ကနေပါဝင်ကူညီ ပေးနေတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ တတိယတစ်ခုကတော့ ဒေသတွင်းမှာ အင်အားကြီးနိုင်ငံ ဖြစ်လာစေရေးကို အပြိုင်ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အစ္စရေးနိုင်ငံက နျူကလီးယားလက်နက်ကိုပိုင်ဆိုင်ထားနိုင်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ယူဆရတဲ့အတွက် အီရန်ကလည်း နျူကလီးယားလက်နက်ပိုင်ဆိုင်အောင် သူ့နည်းသူ့ဟန်နဲ့ကြိုးစားလာနေပါတယ်။ ဒါကိုသိထားကြတဲ့ အစ္စရေးနဲ့အမေရိကန်တို့က အီရန်ကိုနျူကလီးယား လက်နက်ပိုင်ဆိုင်ခွင့်မပေးရရေးအတွက် အတူတကွ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်လာကြပါတယ်။

အီရန်နိုင်ငံမှာ နျူကလီးယားစွမ်းအင်သုံးဓာတ် အားပေးစက်ရုံတွေရှိပါတယ်။ ဒီစက်ရုံတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ယူရေနီယံသန့်စင်မှုကို အီရန်ကကိုယ်တိုင် လုပ်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် သူတို့ရဲ့ယူရေနီယံသန့်စင်နိုင်စွမ်းက နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့ အဆင့်နီးပါးရောက်ရှိအောင်  မြင့်မားလာနေပြီလို့ သတင်းတွေမှာမြင်တွေ့ရပါတယ်။   တကယ်လို့များ အီရန်က ယူရေနီယံသန့်စင်မှုကို အခုထက်ပိုမို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီဆိုရင်  သူတို့စိတ်ရှိတဲ့အခါ  နျူကလီးယားလက်နက်ကိုထုတ်လုပ်ဖို့ဆိုတာ အလှမ်းမဝေးတော့ပါဘူး။ အီရန်နိုင်ငံအနေနဲ့ နျူကလီးယားလက်နက်ကိုသာပိုင်ဆိုင်သွားရင် ဒေသတွင်းအင်အား ချိန်ခွင်လျှာက သူ့ဘက်ကိုအလေးသာသွားမှာအမှန်ပါပဲ။ ဒါကြောင့်လည်း အမေရိကန်နဲ့အစ္စရေးတို့က အီရန်အနေနဲ့ နျူကလီးယားလက်နက်မပိုင်ဆိုင်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းလာကြတာပါ။

အခုလုပ်ဆောင်တဲ့ အစ္စရေးတိုက်ခိုက်မှုကိုကြည့်ရင် အီရန်ရဲ့နျူကလီးယားနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့အဆောက်အအုံတွေကို အများဆုံးတိုက်ခိုက်ခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ဒီတိုက်ခိုက်မှုထဲမှာမှ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေကိုပါရောပြီး ပစ်မှတ်ထားခဲ့တာပါ။ ဒါကြောင့် အစ္စရေးဘက်က အခုလုပ်တဲ့တိုက်ခိုက်မှုဟာ အီရန်အပေါ်ကြိုတင် လက်ဦးမှုယူတဲ့တိုက်ခိုက်မှုလို့ ပြောထားတာတွေ့ရပါတယ်။ ဘာကြောင့်   ကြိုတင်လက်ဦးမှု ယူတာလဲဆိုရင် အခုနကရှင်းပြခဲ့တဲ့အခြေအနေကြောင့်ပါပဲ။

ဒီနေရာမှာ နောက်ထပ်ပြောစရာရှိတာက အီရန်အပေါ် အစ္စရေးရဲ့တိုက်ခိုက်မှုကို အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ခွင့်ပြုပေးမှုပါ။ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကသမ္မတအဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ကတည်းက အီရန်နဲ့နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်ရရှိရေးကို ဆွေးနွေးလာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။    အခုဆိုရင်   ဆွေးနွေးပွဲကိုငါးကြိမ်မြောက်အထိလုပ်ပြီးပါပြီ။ ဒီသီတင်းပတ် အကုန်မှာ ခြောက်ကြိမ်မြောက် ဆွေးနွေးဖို့စီစဉ်ထားပါတယ်။ အိုမန်နိုင်ငံမှာ ဆွေးနွေးပွဲလုပ်မှာပါ။ ထရမ့်က သူ့အနေနဲ့ပထမအကြိမ် သမ္မတသက်တမ်းမှာ အီရန်နဲ့နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်က အီရန်အတွက် အရေးသာလွန်းတယ်ဆိုပြီး အဲဒီသဘောတူညီချက်ကိုဖျက်သိမ်းခဲ့တာပါ။ အခုမှ သူ့စိတ်ကြိုက် ပုံစံနဲ့နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်ရရှိဖို့ ဆွေးနွေးမှုတွေပြန်လည်စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်နဲ့အီရန်တို့ကြား နျူကလီးယားအရေး ဆွေးနွေးပွဲပြန်လည်စတင်ပါပြီဆိုကတည်းက တိကျ သေချာတဲ့ သဘောတူညီချက်တစ်ခုတောင်မရသေး ပါဘူး။ အဓိကကတော့ အီရန်နိုင်ငံအနေနဲ့ ယူရေနီယံသန့်စင်မှုကိုစွန့်လွှတ်ဖို့    အမေရိကန်ကတွင်တွင် တောင်းဆိုနေတာဖြစ်ပါတယ်။  အီရန်အနေနဲ့က လည်း  ဒီတောင်းဆိုမှုကိုဘယ်လိုနည်းနဲ့မှမလိုက်လျောနိုင်ပါဘူး။  တကယ်လို့များ  ဆွေးနွေးပွဲပျက်သွားရင် အီရန်အနေနဲ့ဆိုးကျိုးတွေကိုခံစားရလိမ့်မယ်လို့လည်း ထရမ့်ကခြိမ်းခြောက်ခဲ့ပါသေးတယ်။

ဒီကနေ့မှာတော့ အမေရိကန်က အစ္စရေးအနေနဲ့အီရန်အပေါ်တိုက်ခိုက်မှုလုပ်တာကို   မီးစိမ်းပြ လိုက်ပါပြီ။ ထရမ့်ကလည်း သူ့အနေနဲ့အားလုံးသိတယ်လို့ လူသိရှင်ကြားထုတ်ဖော်ပြောထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နောက်ထပ်လုပ်ဆောင်ဖို့စီစဉ်ထားတဲ့ အီရန်အပေါ် တိုက်ခိုက်မှုကအခုထက်ပို ပြီးကြီးမားပြင်းထန်လိမ့်မယ်လို့လည်း   ထရမ့်ကသတိပေးထားပါတယ်။ ဒီလို သတိပေးမှုနဲ့အတူ အီရန်အနေနဲ့ အမေရိကန်ရေးဆွဲထားတဲ့သဘောတူစာချုပ်ကို  လက်ခံလိုက်ဖို့လိုအပ်ကြောင်းနဲ့ ဒီလိုမှမဟုတ်ရင်အီရန်နိုင်ငံအနေနဲ့ဆုံးရှုံးစရာဘာမှမကျန်တော့အောင်ကို ပျက်သုဉ်းသွားနိုင်တယ်ဆိုပြီး ထရမ့်ကပြောထားပါတယ်။

ဒီအချက်တွေကို ဆက်စပ်ပြီးတော့တွေးကြည့်ရင် အစ္စရေးက အီရန်ကိုတိုက်ခိုက်တာဟာ ကြိုတင် လက်ဦးမှုယူတာလို့ဆိုထားပေမယ့် ထရမ့်အနေနဲ့ ကျတော့ အီရန်သာ နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်ကိုလက်မှတ်မထိုးရင် ဒီထက်ပိုဆိုးတဲ့ဒုက္ခနဲ့ ရင်ဆိုင်ရလိမ့်မယ်လို့သတိပေးထားတာကြောင့် အခုတိုက်ခိုက်မှုဟာ အမေရိကန်အနေနဲ့ အီရန်နဲ့ဆွေးနွေးရာမှာ အထက်ကနေအသာစီးယူပြီးဆွေးနွေးနိုင်စေဖို့ အကြောင်းရင်းတစ်ရပ်တစ်နည်းအားဖြင့် ရန်စမှုတစ်ရပ်ကို  ဖန်တီးလိုက်တယ်ဆိုတဲ့အခြေအနေကိုပဲမြင်မိပါတယ်။

ဘာတွေဆက်ဖြစ်လာမလဲ

ဒါဆိုရင် ဒီကနေ့ဖြစ်စဉ်ကနေ ဘာဆက်ဖြစ်လာ နိုင်သလဲဆိုတာနဲ့ပတ်သက်လို့ အချက်အလက်တွေ အပေါ်မူတည်ပြီး သုံးသပ်ကြည့်ရအောင်။ ရှေ့မှာ ပြောခဲ့သလိုမျိုးပဲ အီရန်က အစ္စရေးကိုလက်တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ ဒုံးကျည်တွေပစ်လွှတ်မယ်လို့ဆိုထားစေကာမူ လက်တွေ့မှာ ဒရုန်းတွေကိုသာစေလွှတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ကြည့်ရတာ အစ္စရေးရဲ့တိုက်ခိုက်မှုအောက်မှာ အီရန်ရဲ့ဒုံးကျည်တွေပျက်စီးသွားပုံပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ အီရန်ရဲ့နယ်ရုပ်တွေဖြစ်တဲ့ ဟားမတ်တို့၊ ဟစ်ဇဘို လာတို့ကနေတစ်ဆင့် အစ္စရေးကိုတိုက်ခိုက်မှုတွေ လုပ်လာနိုင်ပါတယ်။    ကြားခံစစ်သဘောမျိုးပါ။ တကယ်လို့များ အီရန်ဘက်ကတင်းခံနေရင် အစ္စရေး ဘက်ကလည်း ဒီထက်ပိုတဲ့တိုက်ခိုက်မှုတွေကိုဆက်လုပ်လာနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအခါ နှစ်နိုင်ငံကြားစစ်မီးက ဒေသတွင်းရှိ တခြားနိုင်ငံတွေကိုပါ ကူးစက်စေမှာပါ။

အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ဝင်ပါလာနိုင်မှုကို ကြည့်ရင် အမေရိကန်ကပဲ ထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်လာနိုင်ပါတယ်။ အစ္စရေးဘက်ကနေပေါ့။ အီရန်ဘက်ကတော့ တချို့အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေအနေနဲ့သံတမန်ရေးအရ ကန့်ကွက်မှုကလွဲလို့ စစ်ရေးအရကူညီမှုသိပ်မရှိနိုင်ပါဘူး။ သွယ်ဝိုက်ထောက်ပံ့မှုတွေသာပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါလည်းသိပ်တော့မသေချာပါဘူး။ သေချာတာတစ်ချက်ကတော့ ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာနိုင်ပါတယ်။ စီးပွားရေးတွေကျပ်တည်းလာနိုင်ပါတယ်။ ဒီတော့ နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့သုံးသပ်ရရင် အခုလုပ်တဲ့အစ္စရေးရဲ့တိုက်ခိုက်မှုဟာ ကြိုတင်လက်ဦးမှုယူတာဆိုခြင်းထက် အမေရိကန်အတွက်အသာစီးရစေမယ့်အခွင့်အလမ်းတစ်ခုကို ဖန်တီးပေးလိုက်တာဖြစ်ပြီး အီရန်ဘက်ကလည်း ခေါင်းငုံ့ခံမယ့်ပုံစံမရှိ တာကြောင့် ဒီပဋိပက္ခဟာတော်တော်လေးတော့ တင်းမာမှုမြင့်တက်လာနိုင်ခြေရှိကြောင်း ရေးသား တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။          ။

Ref: SCMP, RT

မြန်မာ-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံကြား သံတမန်ဆက်ဆံရေးကို ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လ ၈ ရက်နေ့တွင် စတင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်အိမ်နီးချင်းနှစ်နိုင်ငံတို့၏ မိတ်ဝတ်မပျက်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုဆက်ဆံရေး မှာမူ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီ ရှည်ကြာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်၍ ၁၉၄၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ စတင်ထူထောင်သည့်အခါ မြန်မာနိုင်ငံက ကွန်မြူနစ်မဟုတ်သော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ပထမဆုံးအသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။

ထို့အတူ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၏ ပထမမျိုးဆက်ခေါင်းဆောင်ကြီး မော်စီတုံး (၁၉၄၉ - ၁၉၇၆)၊ ဒုတိယမျိုးဆက်ခေါင်းဆောင်ကြီး တိန့်ရှောင်ဖိန်(၁၉၇၈-၁၉၈၉)၊ တတိယမျိုးဆက်ခေါင်းဆောင်ကြီး ကျန်ဇီမင်း (၁၉၈၉-၂၀၀၄)၊ စတုတ္ထမျိုးဆက်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဟူကျင်ထောင်း (၂၀၀၂-၂၀၁၂)နှင့် လက်ရှိ ပဉ္စမမျိုးဆက်ခေါင်းဆောင်ကြီး ရှီကျင့်ဖျင် (၂၀၁၂ - လက်ရှိ) အထိတိုင်အောင် တရုတ်ခေါင်းဆောင်အဆက်ဆက်သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ခေတ်အဆက်ဆက် နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်များနှင့် မိတ်ဝတ်မပျက် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုရှိခဲ့ကြသည်။ အပြန်အလှန်ကူးလူးယှက်နွှယ် ဆက်ဆံမှုများရှိခဲ့ကြသည်။

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်များသည်လည်း မြန်မာနိုင်ငံမှ ခေတ်အဆက်ဆက် ဝန်ကြီးချုပ်များနှင့် အထူးတလည် ရင်းနှီးခင်မင်ခဲ့ကြသည်။

အထူးသဖြင့် နှစ်နိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးခေတ်ဦးကာလများတွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုနှင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံမှ ဝန်ကြီးချုပ် ချူအင်လိုင်းတို့၏ ပုဂ္ဂိုလ်ရေးရင်းနှီးကျွမ်းဝင်မှုမှာ ညီရင်းအစ်ကိုပမာရှိခဲ့သည်ကို သမိုင်းမှတ်တမ်းများအရ တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနုနှင့် ချူအင်လိုင်းတို့သည် နှစ်နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးတို့တွင် တရုတ်-မြန်မာချစ်ကြည်ရေးသည် အဓိကအခန်းကဏ္ဍတစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ထားသူများပီပီ တရုတ်-မြန်မာချစ်ကြည်ရေးကို အစွမ်းကုန်တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။

၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် နှစ်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်တို့သည် အပြန်အလှန်ချစ်ကြည်ရေးခရီးများ သွားလာလည်ပတ်ခဲ့ကြသည်။ တရုတ်ဝန်ကြီးချုပ် ချူအင်လိုင်းက မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အတာရေသဘင်ပွဲတော်ကို ဝင်ရောက်ဆင်နွှဲခဲ့သည့်နည်းတူ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုကလည်း ၁၉၅၇ ခုနှစ်တွင် ယူနန်ပြည်နယ်ရှိ ရှစ်ဆောင်ပဏ္ဏားဒေသ သင်္ကြန်ရေသဘင်ပွဲတော်ကို သွားရောက်ဆင်နွှဲခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုကို တရုတ်ဝန်ကြီးချုပ် ချူအင်လိုင်းနှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာရှယ်ချင်ယီတို့က ယူနန်ပြည်နယ်မှ ခရီးဦးကြိုဆိုခဲ့ကြသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းမှာ ကျန်းမာရေးအားနည်းကာ နေထိုင်မကောင်းဖြစ်ပြီး၍ နာလန်ထူခါစရှိသေးသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၏ ခရီးဦးကြိုဆိုမှုကို ယူနန်ဒေသအာဏာပိုင်တို့နှင့်သာ လွှဲထား၍ရနိုင်သော်လည်း ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းမှာ သူမြန်မာပြည်လာစဉ်အခါတိုင်း ဦးနုက အမြဲလိုက်ပါ၍ ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှုကို အတုံ့အလှည့်အားဖြင့် အပြန်အလှန်ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်ချင်လှသောကြောင့် ကိုယ်တိုင်ခရီးဦးကြိုလိုက်ပါခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုကလည်း ဝန်ကြီးချုပ် ချူအင်လိုင်း၏ ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှုကို အသိအမှတ်ပြုခဲ့သည်။ ဦးနုက ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းသည် တစ်ဖက်သားအပေါ် မထီမဲ့မြင်မလုပ်ခြင်း၊ သည်းခံခြင်း၊ ဧည့်သည်များအပေါ် အသေးအဖွဲ့မှအစ မလစ်ဟင်းရအောင် အထူးဂရုတစိုက် ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်ခြင်းရှိသူ၊ အတုယူစရာကောင်းသည့် ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအဖြစ် အသိအမှတ် ပြုလေးစားသမှုရှိခဲ့သည်။

၁၉၇၀ ကျော်လွန်နှစ်များတွင် အမေရိကန်အပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများမှခေါင်းဆောင်အချို့သည် တရုတ်ပြည်ကြီးနှင့် ရွှေလမ်းငွေလမ်းဖောက်ချင်လာကြသဖြင့် တရုတ်ခေါင်းဆောင်ကြီးများ၏ ဝါသနာနှင့် ဓလေ့စရိုက်ကို လေ့လာခဲ့ကြသည်။ တရုတ်ခေါင်းဆောင်များမှာ ပင်ပေါင်အားကစားနည်းကို အထူးဝါသနာပါကြသည်ကိုသိရ၍ အမေရိကန်က ကနဦးပင်ပေါင်အားကစားအဖွဲ့ကို ပေကျင်းသို့စေလွှတ်ပြီး စတင်လမ်းဖောက်ရာမှ အမေရိကန် သမ္မတနစ်ဆင်နှင့် တရုတ်ခေါင်းဆောင်ကြီး မော်စီတုံးတို့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသို့ ၁၉၇၀ ကျော်လွန်နှစ်များတွင် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်တို့ ရွှေလမ်းငွေလမ်း သံတမန်စခန်းဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့မှု အပေါ် ထိုစဉ်က ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးလောကတွင် “ပင်ပေါင် ဒီပလိုမေစီ”၊ “ပါဆင်နယ် ဒီပလိုမေစီ” ဟူ၍ တင်စားခဲ့ကြသည်။

မြန်မာ-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ၏ “ပါဆင်နယ်ဒီပလိုမေစီ”ကမူ “ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်” အဆင့်ခရီးပေါက်ခဲ့ပြီဖြစ်၍ မြန်မာနှင့်တရုတ်တို့သည် နှစ်နိုင်ငံသမိုင်းတွင် သမိုင်းဝင်၊ သမိုင်းတွင်စေမည့် တရုတ်-မြန်မာနယ်ခြားသတ်မှတ်ရေး သဘောတူစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ကြသည်။ တရုတ်-မြန်မာနှစ်နိုင်ငံ နယ်ခြားသတ်မှတ်ရေး သဘောတူစာချုပ်ကို ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ပေကျင်းမြို့၌ ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းနှင့် အိမ်စောင့်အစိုးရဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်းတို့ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ သံတမန်ရေးရာကိစ္စများတွင်လည်း နှစ်နိုင်ငံစလုံးက တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံ ဖေးမကူညီခဲ့ကြသည်။ ၁၉၅၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၈ ရက်နှင့် ၂၉ ရက်တို့တွင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဘိုဂေါ မြို့၌ကျင်းပခဲ့သည့် ကိုလံဘိုငါးနိုင်ငံညီလာခံတွင် အာဖရိကနှင့် အာရှနိုင်ငံများညီလာခံတစ်ရပ်ကို ၁၉၅၅ ခုနှစ် ဧပြီလ၌ကျင်းပရန် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါအစည်းအဝေးတွင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံက တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကို မဖိတ်ဘဲထားရန် အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုက တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကို မဖိတ်ဘဲထားခဲ့ပါက အာဖရိကနှင့် အာရှနိုင်ငံများ ညီလာခံကို တာဝန်ယူဖိတ်ခေါ်မည့် ကိုလံဘို(ငါး)နိုင်ငံအဖွဲ့မှ မြန်မာနိုင်ငံထွက်မည်ဟု တိတိလင်းလင်းကန့်ကွက်ပြောဆိုခဲ့သဖြင့် အဆိုပါအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံမှ ဝန်ကြီးချုပ်က သူ့အဆိုကို ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းသွားခဲ့ရသည်။

ထို့အတူ မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးနယ်ပယ်တွင် တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်း မူဝါဒကို အခြေခံကျသည့်မူဝါဒအဖြစ် အစဉ်တစိုက်ခိုင်ခိုင်မာမာကျင့်သုံးလျက်ရှိသည့်အပြင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကို ၁၉၇၁ ခုနှစ်က ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံဖြစ်ရေးအတွက်လည်း အပြည့်အဝထောက်ခံပေးခဲ့သည်။ အလားတူတရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကလည်း မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာတွင် အစဉ်တစိုက်ရပ်တည် ထောက်ခံပေးခဲ့ပါသည်။

နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်အဆက်ဆက်တို့ အမြော်အမြင်ကြီးမားစွာ ပြုစုပျိုးထောင်ခဲ့သော မြန်မာ-တရုတ်ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ချစ်ကြည်ရေးသည် ၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင် ဘက်စုံမဟာဗျူဟာမြောက် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးအထိ တိုးမြှင့်လာနိုင်ခဲ့သည်။ နှစ်နိုင်ငံအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကလည်း ကဏ္ဍစုံပိုမိုတိုးတက်များပြားလာသည်။ အထူးသဖြင့် ရပ်ဝန်းနှင့်ပိုးလမ်းမစီမံကိန်းအောက်ရှိ တရုတ်-မြန်မာစင်္ကြံ မဟာဗျူဟာမြောက်စီမံကိန်းများကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

နှစ်နိုင်ငံ ခေါင်းဆောင်အဆက်ဆက်တို့ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးစွာ အပြန်အလှန်ကူးလူးယှက်နွှယ် ဆက်သွယ်ခဲ့ကြသည့်နည်းတူ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ သမ္မတမစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်သည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ချစ်ကြည်ရေးခရီး လာရောက်လည်ပတ်ခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး စာမျက်နှာသစ်ကို ထပ်မံဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့သည်။

ထို့အတူ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ သမ္မတမစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်နှင့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်တို့သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် မေလ က ရုရှားနိုင်ငံ၌ ကျင်းပခဲ့သည့် မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲကြီး အောင်ပွဲနှစ်(၈၀)ပြည့် အထိမ်းအမှတ်စစ်ရေးပြ အခမ်းအနားသို့ တက်ရောက်စဉ်အတွင်းတွေ့ဆုံ၍ မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံအကြား အေးအတူပူအမျှ အသိုက်အဝန်းတည်ဆောက်ရေးအပါအဝင် အရေးကြီးသည့် သဘောတူညီချက်များ ရရှိသည်အထိ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလဆန်းတွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ယူနန်ပြည်နယ်ကူမင်းမြို့၌ ကျင်းပသည့် အဋ္ဌမအကြိမ်မြောက် မဟာမဲခေါင် ဒေသခွဲထိပ်သီးအစည်းအဝေး(GMS)၊ (၁၀)ကြိမ်မြောက် ဧရာဝတီ-ကျောက်ဖရား-မဲခေါင် စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မဟာဗျူဟာထိပ်သီး အစည်းအဝေး(ACMECS)နှင့် (၁၁)ကြိမ်မြောက် ကမ္ဘောဒီးယား-လာအို-မြန်မာ-ဗီယက်နမ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ထိပ်သီးအစည်းအဝေး(CLMV)တို့ တက်ရောက်စဉ်အတွင်း တရုတ်ဝန်ကြီးချုပ် မစ္စတာလီချန်းနှင့်တွေ့ဆုံ၍ မူဆယ်-မန္တလေး-ကျောက်ဖြူ ရထားလမ်းသစ်ဖောက်လုပ်ရေး စီမံကိန်း၊ တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုစီမံကိန်းများအပြင် နယ်စပ်ဒေသများ တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးကိစ္စများကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ထို့အတူ နှစ်နိုင်ငံနိုင်ငံတော်အကြီးအကဲများသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၈ ရက်နေ့တွင် ကျရောက်သည့် မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံ သံတမန်ဆက်ဆံရေး (၇၅) နှစ်မြောက် အထိမ်းအမှတ်အခါသမယတွင် သဝဏ်လွှာများ အပြန်အလှန်ပေးပို့ခဲ့ကြပါသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ သမ္မတ မစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်ထံပေးပို့သော သဝဏ်လွှာတွင် “အခွင့်အခါ ကြုံခိုက်မကြာသေးမီက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ငလျင်လှုပ်ခတ်မှုအပြီး လူသားချင်းစာနာထောက်ထားသည့်အကူအညီများကို အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ ပေးအပ်ခဲ့ခြင်းအတွက် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ အစိုးရနှင့်ပြည်သူများကို လှိုက်လှဲစွာကျေးဇူးတင်ရှိပါသည်။ ယင်းသို့ ကူညီရိုင်းပင်းမှုများက ဘေးဒုက္ခကြုံတွေ့ရချိန်တွင် မိမိတို့နှစ်နိုင်ငံအကြားရှိထူးကဲသည့် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုနှင့် စာနာနားလည်မှုတို့ကို ပြသလျက်ရှိခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။

ယခုကဲ့သို့ မင်္ဂလာရှိသည့်အခါသမယတွင် ရေရှည်တည်တံ့သည့်ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် တည်ငြိမ်မှုရရှိစေရေး၊ အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနှင့် လူမှုစီးပွားဘဝဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို တရုတ်နိုင်ငံက အခိုင်အမာထောက်ခံ ပံ့ပိုးပေးသည့်အတွက် လှိုက်လှဲစွာကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း ပြောကြားလိုပါသည်။

မိမိတို့နှစ်နိုင်ငံအကြား ရှိရင်းစွဲချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှု ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေရေးနှင့် နောင်လာမည့် ဆယ်စုနှစ်များစွာအထိ ကြံ့ကြံ့ခိုင်မာပြီး အပြန်အလှန်အကျိုးရှိမည့် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးကဏ္ဍသစ်ကို ဖော်ထုတ်နိုင်ရေးအတွက် အဆွေတော်နှင့်အတူဆက်လက်၍ အနီးကပ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရန် မျှော်လင့်ပါသည်” စသည်ဖြင့် ရေးသားဖော်ပြခဲ့ပါသည်။

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသမ္မတ မစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်ကလည်း နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ထံပေးပို့သော သဝဏ်လွှာတွင် “တရုတ်-မြန်မာ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုက တရုတ်နိုင်ငံအတွက် အရေးကြီးသည့်ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်လျက်ရှိပါသည်။ နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်ဆံ ရေးထူထောင်မှု (၇၅)နှစ်မြောက်အခါသမယတွင် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်အတူ ရပ်ဝန်းနှင့်ပိုးလမ်းမပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု စီမံကိန်းများကို အရှိန်အဟုန်မြှင့်ဆောင်ရွက်သွားရန်၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုစီမံချက်၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးစီမံချက်၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လူသားယဉ်ကျေးမှုစီမံချက်များကို အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွားရန်၊ တရုတ်-မြန်မာ အေးအတူပူအမျှအသိုက်အဝန်း တည်ထောင်ဆောင်ရွက်ရန်၊ နှစ်နိုင်ငံပြည်သူများအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်သည့်အကျိုးစီးပွားများကို အတူတကွဆောင်ကြဉ်းရန် အသင့်ရှိပါကြောင်းကို ပြောကြားလိုပါသည်” စသည်ဖြင့် ရေးသားဖော်ပြခဲ့ပါသည်။

ထို့အတူ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နှင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်လီချန်း၊ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးသန်းဆွေနှင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ၊ နိုင်ငံရေးဗျူရိုအဖွဲ့ဝင်နှင့် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မစ္စတာဝမ်ယိတို့သည် မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံ သံတမန်ဆက်ဆံရေး (၇၅)နှစ် မြောက်အထိမ်းအမှတ် အခါသမယတွင် သဝဏ်လွှာများ အပြန်အလှန်ပေးပို့ခဲ့ကြသည်။

 “ကျွန်ုပ်က မြစ်ဖျားမှာနေပြီး အဆွေတော်က မြစ်အောက်ပိုင်းမှာနေတယ်။

တစ်မြစ်ထဲကရေကို အတူသောက်သုံး၊

အပြန်အလှန်သံယောဇဉ်အနန္တ။

ကျွန်ုပ်ချောင်းဖျားကရေကို သောက်သုံးသလို၊

အဆွေတော်က ချောင်းအောက်ပိုင်းကရေကို သောက်ပါတယ်။

ချောင်းငယ် ထာဝရစီးဆင်းနေသမျှ၊

အချင်းချင်းသာယာလှပခြင်းကို

ရှုစားခံစားနိုင်တယ်။

အချင်းချင်းအိမ်နီးချင်းပေမို့၊

ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို

ရေရှည်တည်ဆောက်ကြမယ်လေ”

၁၄ - ၁၂ - ၁၉၅၇ ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး မာရှယ်ချင်ယီရေးဖွဲ့ခဲ့သော “မြန်မာမိတ်ဆွေများသို့”ဟူသည့် သမိုင်းဝင်ချစ်ကြည်ရေးကဗျာတေးသွားသည် မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံ သံတမန်ဆက်ဆံရေး (၇၅)နှစ်မြောက် အထိမ်းအမှတ်အခါသမယတွင် ပြန်လည်သက်ဝင်နိုးထလာခဲ့ပါသည်။

ခေတ်အဆက်ဆက် လက်ချင်းယှက်၍ ရင်းနှီး ချစ်ကြည်ခဲ့ကြသော မြန်မာ-တရုတ် ဆွေမျိုးပေါက်ဖော် ဆက်ဆံရေးသည် ကမ္ဘာတည်သရွေ့ တည်တံ့ခိုင်မြဲ စေသားဟူ၍ နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်ဆံရေး (၇၅)နှစ်မြောက် အထိမ်းအမှတ်အခါသမယတွင် ဆုမွန်ကောင်းတောင်းလိုက်ရပါသည်။ ။

MOI

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာဝန်းကျင်အသိုင်း အဝိုင်းနှင့်မလွဲမသွေဆက်ဆံရမည်သာဖြစ်သည်။  ယင်းသို့ဆက်ဆံမှုပြုရာတွင် မိမိအကျိုး၊ သူတစ်ပါး အကျိုးမျှတမှုရှိသည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံအချင်းချင်းဆက်ဆံမှုသည် အလွန်ပင်ကောင်းမွန်နေမည်ဖြစ်သည်။ ကောင်းမွန် သည်နှင့်အမျှ လူ့အဖွဲ့အစည်းသည်တိုးတက်နေမည်၊ စည်ပင်ဝပြောနေမည်၊ ငြိမ်းချမ်းသာယာနေပေလိမ့် မည်။ နိုင်ငံအချင်းချင်းဆက်ဆံရာတွင် မာန်မာနနှင့် အသာစီးရလိုမှုကိုလျှော့ချ၍ ညီညွတ်မျှတသည့် လူမှုစီးပွားဝန်းကျင်နှင့် ကြီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သည့် ချမ်းသာသုခကိုတန်းတူညီမျှ ငြိမ်းအေးစွာအတူမျှဝေ ခံစားနိုင်မည့် ရာစုသစ် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံမှုပုံစံသစ် ကိုပုံဖော်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ ရိုးသားမှု၊ ပွင့်လင်းမှု၊  စိတ်ကောင်းစေတနာကောင်းရှိမှုတို့သည် အပြန်အလှန် အကျိုးပြုစောင့်ရှောက်၍ ခိုင်မြဲသောဆက်ဆံရေးဖြစ် လာပေလိမ့်မည်။   ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံ နှင့်  တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတို့၏  နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံ ရေးမှာ ထာဝရခိုင်မြဲသောဆက်ဆံရေးဖြစ်သည်။

မြန်မာနှင့်တရုတ် နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်ဆံရေး သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၈ ရက်နေ့တွင် (၇၅)နှစ်ပြည့် မြောက်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ အိမ်နီးချင်းဆွေမျိုးပေါက်ဖော် ဆက်ဆံရေးခိုင်မြဲလျက်ရှိသည်မှာ စိန်ရတုအချိန်ကာလသို့ ရောက်ရှိပြီဖြစ်သည်။ မိမိတို့နှစ်နိုင်ငံသည်အိမ်နီးချင်း ကောင်းများအဖြစ် နေထိုင်လာခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီကြာမြင့်ခဲ့ပြီဖြစ်သော သမိုင်းကောင်းများကသက်သေထူလျက်ရှိသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ရှေးဟောင်း ရာဇဝင်သမိုင်းစဉ်ကိုလေ့လာကြည့်သည့်အခါ တရုတ်နိုင်ငံ၏ယဉ်ကျေးမှုသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ရှေးအကျဆုံး ဖြစ်သည်။ ရှေးဟောင်းဒဏ္ဍာရီတွင် စစ်သေနာပတိ  သုံးဦးနှင့် ဧကရာဇ်မင်းငါးပါးတို့သည် တရုတ်ပြည်၏ ပထမဆုံးအုပ်ချုပ်သူများဖြစ်ကြသည်။ ၎င်းတို့ကို တရုတ်ပြည်သူများ၏ ဘိုးဘေးများအဖြစ်သတ်မှတ်ထားခဲ့သည်။

မြန်မာတို့သည်    မြန်မာအစတကောင်းကဟု မှတ်တမ်းပြုထားသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့်ပျူခေတ်၊ ပုဂံခေတ်  စသည်ဖြင့်ခေတ်ကာလများပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။  မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပထမမြန်မာနိုင်ငံဟုမော်ကွန်းထိုး နိုင်လောက်အောင်  စည်းလုံးညီညွတ်ခဲ့သည့်ကာလသည် ပုဂံခေတ်ကာလဖြစ်သည်။ ပုဂံခေတ်၏ဗိသုကာ လက်ရာများ၊ ဘုရား၊ ပုထိုး၊ စေတီကျောင်းကန်များကိုလေ့လာကြည့်လျှင်   ထိုခေတ်က မြန်မာတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်းသည် နိမ့်ကျခြင်းမရှိကြောင်း သိရှိနိုင်သည်။ အနော်ရထာဘုရင်နှင့်  စစ်သူကြီး လေးဦးဖြစ်သည့် ကျန်စစ်သား၊ ငထွေရူး၊ ငလုံးလက်ဖယ် နှင့်ညောင်ဦးဖီးတို့အကြောင်းသည်စံပြုထိုက်သူများ ဖြစ်ကြသည်။

ပုဂံခေတ်မတိုင်မီ ပျူခေတ်သည်လည်း ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ပြီး စစ်ရေးစစ်ရာတွင်ရဲရင့်ကျွမ်းကျင်သော သူရဲကောင်းရှိခဲ့မည်သာဖြစ်သည်။ မှတ်တမ်းတင်မှု နည်းပါးသည့်အတွက် ခိုင်ခိုင်မာမာမပြောနိုင်သော်လည်း ပြန်လည်တူးဖော်တွေ့ရှိထားသော အထောက်အထားများက  သက်သေပြလျက်ရှိသည်။ ထို့ပြင် ပျူခေတ်တွင် မြန်မာတို့၏ယဉ်ကျေးမှုအနုသုခုမပညာ အဆင့်အတန်းသည် မြင့်မားနေပြီဖြစ်ပြီး ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ပင်ချစ်ကြည်ရေးခရီးသွားလာနေပြီဖြစ်သည်။ ထိုအချက်အလက်အကြောင်းအရာများကို  တရုတ်နိုင်ငံ၏မှတ်တမ်းများတွင်တွေ့မြင်ရသည်။

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသမ္မတကြီး မစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်ကိုယ်တိုင်ရေးသားခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်းထောင်ချီ ကြာမြင့်သော ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ချစ်ကြည်ရေးကို ဆက်လက်ပုံဖော်မည့် စာမျက်နှာသစ်များဆောင်းပါး တွင် “အေဒီ ၄ ရာစုတုန်းက ကျွန်တော်တို့၏ဘိုးဘွားများသည် စီချွမ်-ယူနန်-မြန်မာ-အိန္ဒိယကိုဖြတ်သန်းသည့် ရွှေလမ်းငွေလမ်းကိုဖောက်လုပ်ခဲ့ပြီး ကုန်သွယ်မှုပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ တရုတ်ထန်မင်းဆက်ခေတ်က မြန်မာပျူခေတ်မင်းသားဦးဆောင်သည့် အနုပညာရှင်များအဖွဲ့သည် မိုင်ထောင်ချီခရီးနှင်၍ ချန်အန်းမြို့သို့ လာရောက်ခဲ့ရာ တရုတ်နာမည်ကြီးကဗျာဆရာ ပိုင်ဂျီးယိကကျော်ကြားလှသည့် ပျူခေတ်တေးသံကဗျာကို ရေးစပ်သီကုံးခဲ့ပါသည်” ဟု  ဖော်ပြထားသည်။ ဤဆောင်းပါးမှာ မြန်မာ-တရုတ်သံတမန်ဆက်ဆံရေး နှစ်(၇၀)ပြည့်အထိမ်းအမှတ်အတွက် ရေးသားသည့် ဆောင်းပါးဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် တရုတ်ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံထူထောင်ခြင်းကို ဆောလျင်စွာ  အသိအမှတ်ပြုထားသည့်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်  ဇွန်လ ၈  ရက်တွင်  နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်ဆံရေး စတင်ထူထောင်နိုင်ခဲ့သည်။ ခေတ်သစ်ကာလတွင် သံတမန်ထူထောင်ခြင်းမှာ စိန်ရတုသို့တိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်သော်လည်း ရှေးယခင်နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းက  ချစ်ခင်ရင်းနှီးသည့်ဆက်ဆံရေးကောင်းများကိုထူထောင် ထားရှိသည့်နိုင်ငံများဖြစ်သည်။ ဘာသာရေးယုံကြည် ကိုးကွယ်မှုတွင်လည်း မြန်မာနှင့်တရုတ်နှစ်နိုင်ငံသည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို  အထူးပင်သက်ဝင်ယုံကြည်ကိုးကွယ် ကြသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏နေရာအနှံ့အပြားတွင် ဘုရား စေတီများ၊ ကျောင်းကန်များတည်ရှိနေခြင်း၊ မြတ်ဗုဒ္ဓ၏စွယ်တော်အစစ်တည်ရှိနေခြင်းတို့ကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာသက်ဝင်ယုံကြည်မှုအရှိန်အဟုန် မြင့်မားကြောင်းသိရှိနိုင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့်တရုတ်နိုင်ငံတို့မှာ    ရေမြေချင်း ရှည်လျားစွာဆက်စပ်လျက်ရှိသည်။ ဘာသာရေး အရ၊ လူမျိုးရေးအရ ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားခြင်းမျိုးမရှိဘဲ   အေးအတူပူအမျှ   နေထိုင်လျက်ရှိသည်။ အိမ်နီးချင်း ဆိုသည်မှာ  မိတ်ဆွေရင်းချာများဖြစ်သည်။ တစ်နည်း ဆိုရလျှင်  မိတ်ကောင်းဆွေကောင်းများဖြစ်သည်။

နှစ်နိုင်ငံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများမှာ   အနာဂတ်အတွက်မိတ်ကောင်းဆွေကောင်းနှင့်ခရီးသွားနေသည့် အသွင်သဏ္ဌာန်ဖြစ်သည်။  မိတ်ကောင်းဆွေကောင်း ဆိုသည်မှာ   မိမိကိုအင်မတန်ပေးနိုင်ခဲသည့်အရာကိုပေးတတ်သည်။ အင်မတန်ပြုနိုင်ခဲသည့်အမှုမျိုး၊ အကူအညီမျိုးကိုလုပ်ဆောင်ပေးတတ်သည်။

ဘေးရန်အန္တရာယ်များနှင့်ကြုံရသည့်အခါ   မိမိကို စွန့်ပစ်ကျောခိုင်းမသွားဘဲ အတူတူကူညီဖြေရှင်းပေးသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်လာလျှင် တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်း မူဝါဒကို လက်ကိုင်ထားရှိသည်။ တရုတ်နိုင်ငံပြိုကွဲရေးလုပ်ဆောင် မည့်ရန်စွယ်အန္တရာယ်မှန်သမျှကိုလည်းအားပေးမည် မဟုတ်ပါ။ ထို့အတူ တရုတ်နိုင်ငံသည်လည်း  မြန်မာ နိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်လာလျှင် နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာ၌ တိကျပြတ်သားစွာ မြန်မာနိုင်ငံဘက်ကရပ်တည်ပေးလျက်ရှိသည်။ အိမ်နီးချင်းဆိုသည်မှာ ရွေးချယ်၍ရသည့် အရာမဟုတ်သည့်အတွက် နှစ်နိုင်ငံအိမ်နီးချင်းကောင်း ဖြစ်နေစေရေးအတွက် နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ၏ အမြော်အမြင်ကြီးမားမှုသည်  အဓိကဖြစ်သည်။ မြန်မာ-တရုတ်   နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်ကြီးများ အဆက်ဆက်သည် နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရေးကိုသာ ခိုင်မာစွာတည်ဆောက်ပေးခဲ့ကြသည်။ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူသည် လွန်စွာသမာသမတ်ရှိပြီး ကောင်းမွန်သည့်မူဝါဒဖြစ်သည်။  တစ်နိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာကိုတစ်နိုင်ငံကလေးစားခြင်းမှာမြင့်မားသောဂုဏ်သိက္ခာဖြစ်သည်။

ထိုသို့မှန်ကန်ကောင်းမွန်သည့်  မူကြီးငါးရပ်ကိုယနေ့တိုင်ခိုင်မြဲစွာကျင့်သုံးလျက်ရှိသည့်အတွက်မြန်မာ-တရုတ်ဆက်ဆံရေးသည် နှစ်ပေါင်းထောင်သောင်းမကတည်တံ့ခိုင်မြဲနေမည်သာဖြစ်သည်။ တရုတ်ပညာရှိကြီး ကွန်ဖြူးရှပ်က “နာကြည်းမှုတွေကို မေ့ပစ်ပါ။ ကြင်နာမှုတွေကိုမမေ့ပါနှင့်” ဟုဆိုထားသည်။ တရုတ်စကားပုံတစ်ခုတွင်    “ဖြည်းဖြည်းနင်းသောသူသည် ခရီးကို ပိုမို၍သွားနိုင်လေသည်” ဟု  ဖော်ပြထားသည်။ ဤအဆိုအမိန့်နှင့် စကားပုံတို့မှာ နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်မှုခိုင်မြဲစေရေးအတွက်  အလေးထားရမည့်အရာများဖြစ်သည်။ ဖြူစင်သောစိတ်ထားကိုအခြေခံ၍   နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို   တည်ဆောက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏အကြီးဆုံးကုန်သွယ်ဖက်နှင့်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအကူအညီ၏အဓိကအရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို အရေးကြီးသည့်အခန်းကဏ္ဍမှပံ့ပိုးပေးလျက်ရှိသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် နှစ်နိုင်ငံအကြားရှိ ထူးကဲသည့်ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုမှာလည်း နှစ်နိုင်ငံပြည်သူများအကြား ကဏ္ဍစုံကူးလူးဆက်ဆံမှုများဖြင့် ဆက်လက်တိုးပွားလျက်ရှိသည်။ နှစ်နိုင်ငံပြည်သူများအကြား အပြန်အလှန်နားလည်မှု၊ ယုံကြည်မှုနှင့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုပိုမိုနက်ရှိုင်းလျက်ရှိသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်မှန်၍စည်းကမ်းပြည့်ဝသောပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်ကိုကျင့်သုံးလျက်ရှိသည်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရ၏အန္တိမရည်မှန်းချက်သည် အရေးပေါ်ကာလဆိုင်ရာ ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်ပြီးစီးပါက လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတသော  ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပ၍ထွက်ပေါ်လာသည့် အစိုးရအား နိုင်ငံတော်တာဝန်လွှဲအပ်နိုင်ရေးဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်သည်။၂၀၂၅ ခုနှစ် နှစ်ကုန်တွင်ကျင်းပမည့်ပါတီစုံဒီမိုကရေစီရွေးကောက်ပွဲအတွက်လိုအပ်သည့်အရာမှန်သမျှကိုလည်း  ပြင်ဆင်ထားပြီးဖြစ်သည်။ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမည့်ကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ သမ္မတကြီးကလည်း အပြည့်အဝထောက်ခံထားပြီး လိုအပ်သည့်အကူအညီပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားထားသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်နှင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသမ္မတ မစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်တို့သည်၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၈ ရက်တွင်ကျရောက်သည့်မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်ဆံရေး(၇၅)နှစ် မြောက်အထိမ်းအမှတ်အခါသမယတွင် သဝဏ်လွှာများအပြန်အလှန်ပေးပို့ခဲ့ကြသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ကတရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသမ္မတထံပေးပို့သည့်သဝဏ်လွှာတွင်“ယခုကဲ့သို့မင်္ဂလာရှိသည့်အခါသမယတွင်ရေရှည်တည်တံ့သည့်ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်တည်ငြိမ်မှုရရှိစေရေး၊အမျိုးသားပြန်လည်သင့်မြတ်ရေးနှင့်လူမှုစီးပွားဘဝဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာမြန်မာနိုင်ငံ၏ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများကို တရုတ်နိုင်ငံက  အခိုင်အမာထောက်ခံပံ့ပိုးပေးသည့်အတွက် လှိုက်လှဲစွာကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း  ပြောကြားလိုပါသည်။ မိမိတို့နှစ်နိုင်ငံအကြား ရှိရင်းစွဲချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှု ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေရေးနှင့် နောင်လာမည့်ဆယ်စုနှစ်များစွာအထိ ကြံ့ကြံ့ခိုင်မာပြီး အပြန်အလှန်အကျိုးရှိမည့် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးကဏ္ဍသစ်ကိုဖော်ထုတ်နိုင်ရေးအတွက်အဆွေတော်နှင့်အတူ ဆက်လက်၍ အနီးကပ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရန်မျှော်လင့်ပါသည်”ဟူ၍ ဖော်ပြထားသည်။

မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံအကြား ကဏ္ဍစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများမှာ ပိုမိုတိုးတက်များပြားလျက်ရှိသည်။ အထူးသဖြင့်  ရပ်ဝန်းနှင့်ပိုးလမ်းမစီမံကိန်းအောက်ရှိတရုတ်-မြန်မာစီးပွားရေးစင်္ကြံ မဟာဗျူဟာမြောက်စီမံကိန်းများကို နှစ်နိုင်ငံနှင့်ပြည်သူအကျိုးအတွက်    အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတော်အကြီးအကဲအနေဖြင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ကူမင်းမြို့၌ကျင်းပခဲ့သည့် မဟာမဲခေါင်ဒေသတွင်းထိပ်သီးအစည်းအဝေးသို့တက်ရောက်ခဲ့ပြီး စွမ်းအင်၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့်ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအစရှိသည့်အဓိကကဏ္ဍများတွင်  ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို  မြှင့်တင်နိုင်မည့်အခွင့်အလမ်းကောင်းများရရှိခဲ့သည်။ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကာလအတွင်း  ဒေသနှင့်ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတည်ငြိမ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကိုခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည့်အွန်လိုင်းလိမ်လည်မှုများအား  အတူတကွပူးပေါင်းတိုက်ဖျက်မှုများကို အရှိန်အဟုန်မြှင့်တင်ရေးအတွက်ကတိကဝတ်ပြုခဲ့ကြသည်။

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသမ္မတ မစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်ထံမှ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ထံပေးပို့သည့်သဝဏ်လွှာတွင် “ပြီးခဲ့သည့်မေလကအဆွေတော်နှင့်ရုရှားနိုင်ငံ၌တွေ့ဆုံစဉ် မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံအကြား  အေးအတူပူအမျှအသိုက်အဝန်း မြှင့်တင်ထူထောင်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အရေးကြီးသည့်သဘောတူညီချက်များရရှိခဲ့ပါသည်။ တရုတ်-မြန်မာနှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုက တရုတ်နိုင်ငံအတွက် အရေးကြီးသည့်ကဏ္ဍတွင်ပါဝင်လျက်ရှိပါသည်။

နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်ဆံရေးထူထောင်မှု(၇၅)နှစ်မြောက်အခါသမယတွင် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်အတူ ရပ်ဝန်းနှင့်ပိုးလမ်းမပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုစီမံကိန်းများကို  အရှိန်အဟုန်မြှင့်ဆောင်ရွက်သွားရန်၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုစီမံချက်၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာလုံခြုံရေးစီမံချက်၊ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လူသားယဉ်ကျေးမှုစီမံချက်များကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်သွားရန်၊ တရုတ်-မြန်မာအေးအတူပူအမျှအသိုက်အဝန်းတည်ထောင်ဆောင်ရွက်ရန်၊ နှစ်နိုင်ငံ ပြည်သူများအတွက်   ပိုမိုကောင်းမွန်သည့်အကျိုးစီးပွားများကို အတူတကွဆောင်ကြဉ်းရန်    အသင့်ရှိပါကြောင်းကို ပြောကြားလိုပါသည်”ဟူ၍  ထည့်သွင်းဖော်ပြထားသည်။

နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲအနေဖြင့်၂၀၂၅ ခုနှစ် မေလအတွင်း ရုရှားနိုင်ငံ  မော်စကိုမြို့တွင်ကျင်းပခဲ့သည့် မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲကြီးအောင်ပွဲ နှစ်(၈၀)ပြည့်အထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားကိုတက်ရောက်ခဲ့စဉ် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသမ္မတ  မစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်နှင့်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။   စစ်မှန်သည့်မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး၊ အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုနှင့် ရှိရင်းစွဲဆွေမျိုးပေါက်ဖော် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကိုအခြေခံပြီး နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံမှု တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ရေး၊  ကဏ္ဍစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုပိုမိုတိုးမြှင့်ရေး၊  အေးအတူပူအမျှအသိုက်အဝန်းတည်ဆောက်မှုအရှိန်အဟုန်မြှင့်တင်ရေးနှင့်  ဒေသတွင်းတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များတွင်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးများကို ရင်းနှီးပွင့်လင်းစွာဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့သည်။

ယခုတွင်လည်း မြန်မာ-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်ဆံရေးထူထောင်မှု (၇၅)နှစ်မြောက် စိန်ရတုအထိမ်းအမှတ်အခမ်းအနားကို  ဇွန်လ  ၈ ရက် နံနက်ပိုင်းတွင် နေပြည်တော်ရှိ မင်္ဂလာသီရိဟိုတယ်၌ကျင်းပပြုလုပ်ရာ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် တက်ရောက်၍ အမှာစကားပြောကြားခဲ့ပါသည်။

မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံ၏  သံတမန်ဆက်ဆံရေးသမိုင်းတွင်အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝပြီး  ဂုဏ်ယူစရာကောင်းသည့်  အခါသမယဖြစ်သကဲ့သို့သမိုင်းတစ်လျှောက် ကာလကြာမြင့်စွာတည်တံ့ခိုင်မြဲခဲ့သည့်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှု၊ အပြန်အလှန်လေးစားယုံကြည်မှု၊ တက်ကြွစွာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများနှင့် အနာဂတ်အတွက် တူညီသည့် သန္နိဋ္ဌာန်ရှိနေကြသည်ကိုလည်း   ဖော်ညွှန်းပြသသည့်အခမ်းအနားဖြစ်သည်။

ထို့နောက်  မြန်မာ-တရုတ် သံတမန်ဆက်ဆံရေး (၇၅)နှစ်မြောက် စိန်ရတုအထိမ်းအမှတ်ညစာစားပွဲအခမ်းအနားကို  ဇွန်လ  ၈ ရက်  ည ၆  နာရီတွင်နေပြည်တော်ရှိ မင်္ဂလာသီရိဟိုတယ်၌ကျင်းပသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှတာဝန်ရှိသူများ၊ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံဘက်မှမြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာတရုတ်သံအမတ်ကြီးမစ္စမာကျားနှင့် ရန်ကုန်မြို့အခြေစိုက်နိုင်ငံခြားသံရုံးများမှ သံအမတ်ကြီးများ၊ သံရုံးအကြီးအကဲများ၊ သံတမန်များ၊ သက်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးဌာနများမှ  တာဝန်ရှိသူများနှင့်   ဖိတ်ကြားထားသော  ဧည့်သည်များ တက်ရောက်ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့်တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတို့သည် ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ် နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်ဆံရေးစတင် ထူထောင်ခဲ့ချိန်မှစ၍ ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူကြီး(၅)ချက်နှင့်အညီ  ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသည့်အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအဖြစ်အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်လျက်ရှိသည်မှာယနေ့တိုင်ဖြစ်သည်။ လွန်ခဲ့သည့်ဆယ်စုနှစ်များအတွင်း  နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးမှာ တဖြည်းဖြည်းပိုမိုနက်ရှိုင်းလာခဲ့ပြီး   ရှိရင်းစွဲဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုမှသည် ဘက်စုံမဟာဗျူဟာမြောက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး အဆင့်ကို မြှင့်တင်ခဲ့ကြသည်။ နှစ်နိုင်ငံအတွက်  အဓိကအရေးပါသည့်အကျိုးစီးပွားနှင့် ဘုံအရေးပါသည့်ကိစ္စရပ်များတွင် နှစ်ဖက်အကြား အပြန်အလှန်ခိုင်မာစွာထောက်ခံရပ်တည်ပေးလျက်ရှိခြင်းတို့သည် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသည့် ဆက်ဆံရေး၏ကောင်းမွန်သည့်သာဓကအဖြစ်တည်ရှိနေမည်ဖြစ်သည်။ အနှစ်ချုပ်ဆိုရသော်  မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်ဆံရေး(၇၅)နှစ်မြောက် ချိန်အခါသည်ကျက်သရေမင်္ဂလာအပေါင်းနှင့်ပြည့်စုံသည့်အခါသမယဖြစ်ပြီး နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ၊ ပြည်သူများ၏ဖြူစင်သောနှလုံးသား ကြည်လင်သောအပြုံးများဖြင့် ကမ္ဘာဆုံးတိုင်ခိုင်မြဲနေမည်ဟု အလေးအနက်ယုံကြည်ပါကြောင်း  ဂုဏ်ပြုရေးသားလိုက်ရပါသည်။   ။

MWD Web Portal

ရတနာတို့တွင် ရတနာမြတ်သုံးပါးမှလွဲ၍ တန်ဖိုးအရှိဆုံး လောကီရတနာများတွင် စိန်သည်လည်း တစ်ခုပါဝင်သည်။  စိန်နှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာအဘိဓာန်တွင် “အမာဆုံးအဖိုးတန်ကျောက်မျက်၊ ကိစ္စတစ်စုံတစ်ရာ ဆောင်ရွက်ရာတွင်  သဘောတူညီချက်ကို အခိုင်အမာပြသော စကား” ဟူ၍ဖော်ပြထားသည်။ လူတိုင်းသည် စိန်ကဲ့သို့သော အဖိုးတန်ကျောက်မျက် ကိုမြတ်နိုးကြသည်။ ထို့အတူအသက်ရှည်စွာ နေလိုကြသည်။ 

၇၅ နှစ်ဆိုသောသက်တမ်းသည် အသက်ရှည်သည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။  ဆိုလိုချင်သည်မှာ ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်နှင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတို့၏ နှစ်နိုင်ငံ သံတမန်ဆက်ဆံမှုသည်   နှစ်ရှည်ကြာစွာ  ၇၅ နှစ်စိန်ရတုသို့ရောက်ရှိနေခြင်းမှာ တန်ဖိုးရှိသောခိုင်မြဲခြင်းကို ပြဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ လွန်ခဲ့သည့် ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လ ၈ ရက်က ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်နှင့် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ နှစ်နိုင်ငံသံတမန် ဆက်သွယ်မှုစတင်ခဲ့သည်မှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၈ ရက်တွင်  စိန်ရတုအချိန်ကာလသို့ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးစွာ ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်သည်။

နှစ်တွေအလီလီ   ပြောင်းလဲသွားသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏  ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုမှာ ပြောင်းလဲသွားခြင်းမရှိပေ။  ရှေးအစဉ်အဆက်လူကြီးများ လက်ထက်ကချမှတ်ထားခဲ့သော မူဝါဒများကို ယနေ့ခေတ်  လူကြီးများ အဆက်ဆက်ကမဖောက်ဖျက်ဘဲ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို ပိုမိုတိုးပွားအောင်သာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ယနေ့ခေတ်ကာလ၏မြန်မာ-တရုတ်နှစ် နိုင်ငံသံတမန် ဆက်ဆံရေးမှာ ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ်မှစတင်ခဲ့သည်ဟု သတ်မှတ် ထားသော်လည်း မြန်မာနိုင်ငံနှင့်တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသည့် ဆက်ဆံရေးမှာ လွန်ခဲ့သည့်နှစ်ပေါင်းများစွာ ကတည်းကရှိခဲ့သည့် ခိုင်မြဲသောဆက်ဆံရေးဖြစ်သည်။   အိမ်နီးချင်းဆိုသည်မှာ အေးအတူပူအမျှ ချစ်ခင်ရင်းနှီးစွာ နေထိုင်ကြရမည့်သူများဖြစ်သည်။ တစ်ဦးမှာ အခက်အခဲရှိလျှင် တစ်ဦးကကူညီပေးခြင်းမျိုးဖြင့် မိတ်ဆွေကောင်း ဆက်ဆံရေးမျိုး ရှိနေကြရမည်ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏  တူညီသော ယဉ်ကျေးမှုမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာမှ ဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ကိုယ်ချင်းစာစိတ်ဖြင့် တစ်ဦးအပေါ်တစ်ဦး၊ တစ်နိုင်ငံအပေါ်တစ်နိုင်ငံက ဖေးမကူညီခြင်းသည် ဖြူစင်သော စိတ်ထားဖြစ်သည်။ ကံကံ၏အကျိုးကို ယုံကြည်ကြပြီး မကောင်းမှုကိုရှောင်ရှားကြသည်။ ကောင်းမှုကို ဆောင်ရွက်ကြသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဗုဒ္ဓဘာသာရောက်ရှိလာသည်မှာ ဟန်မင်းဆက်ခေတ်ကာလဖြစ်သည်။ ဟန်ဧကရာဇ်မင်းဆက်သည် ဘီစီ ၂၀၆ မှ အေဒီ ၂၂၀ အထိရှည်လျားခဲ့သည်။ ဟန်မင်းဆက်လက်ထက် ဗုဒ္ဓသာသနာသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှတရုတ်နိုင်ငံသို့ ပထမဆုံးရောက်ရှိလာသည်။

ဟန်မင်းဆက်၏ဧကရာဇ်မင်းတိသည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို အလွန်ကိုင်းရှိုင်းရိုသေသည်။ ထင်ရှားကျော်ကြားသော ဗုဒ္ဓဘာသာရဟန်းတော်များကို ရှာဖွေရန် အိန္ဒိယနိုင်ငံသို့ သံတမန်တစ်ဖွဲ့ စေလွှတ်ခဲ့သည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ သို့မရောက်မီ တရုတ်သံတမန်များသည် ဧကရာဇ်နှင့် တွေ့ဆုံရန်ဖိတ်ကြားခဲ့သော ထင်ရှားသည့် အိန္ဒိယဗုဒ္ဓသာသနာပြု အဖွဲ့နှစ်ဖွဲ့နှင့်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။

ဗုဒ္ဓဘာသာသည် သာမန်ပြည်သူများအတွင်း ပျံ့နှံ့နေချိန်တွင် ရဟန်းတော်နှစ်ပါးက ကျမ်းဂန်များကို တရုတ်ဘာသာသို့ပြန်ဆို သယ်ဆောင်ခဲ့သည်။  ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် တရုတ်ပြည်သူများ ထိတွေ့ဆက်နွှယ်မှုကြောင့် ဘုရား၊ တန်ဆောင်း၊ ကျောင်း၊ ဗိသုကာအတတ်ပညာများနှင့်  ဘုရားကျောင်းများသည် တစ်နိုင်ငံလုံးအနှံ့အပြားတွင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။

ကိုးကွယ်ခြင်း၏သင်္ကေတအဖြစ် ဗုဒ္ဓလိုဏ်ဂူများကို တရုတ်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းတွင် စတင်ခဲ့သည်။ ယန့်ကျင်းနှင့် လုံမန်ရှိ ဂူတွင်းဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်များနှင့် ရှေးဟောင်းရုပ်တုများမှာ ခရီးသွားဧည့်သည်များကို အံ့ဩဖွယ် ကောင်းလောက်အောင် ဆွဲဆောင်စည်းရုံးလျက်ရှိသည်။ လုံမန်ဆိုသည်မှာ တရုတ်ဘာသာစကားဖြင့် “နဂါးပြည်၏  အဝင်ဂိတ်” ဟုဆိုလိုသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ ဟိုင်နန်ပြည်နယ် လျိုယန်းမြို့တောင်ဘက်တွင် ရီမြစ်ကမ်းနဖူးနှင့်အပြိုင်  ကျောက်တောင်နံရံများကို ထွင်းထုထားသည့်    ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်များနှင့် ရှေးဟောင်းရုပ်တုများ တည်ရှိသည်။

 ဤနေရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ ဘာသာရေးဆက်နွှယ်မှု အကြောင်းကို ဖော်ပြလိုသည်။ တရုတ်နိုင်ငံမှ ဗုဒ္ဓမြတ်စွယ်တော်သည်မြန်မာနိုင်ငံသို့ ၁၉၅၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၅ ရက်မှ ၁၉၅၆ ခုနှစ် ဇွန်လ  ၈ ရက်အထိ  ပထမအကြိမ်၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ် ဧပြီလ၂၀ ရက်မှဇွန်လ ၈ ရက်အထိ ဒုတိယအကြိမ်၊ ၁၉၉၆ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်မှ ၁၉၉၇ ခုနှစ် မတ်လ ၅ ရက်အထိ တတိယအကြိမ်၊ ၂၀၁၁ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၆ ရက်မှ ဒီဇင်ဘာလ ၂၄ ရက် အထိ စတုတ္ထအကြိမ်အဖြစ် စုစုပေါင်းလေးကြိမ်တိုင်တိုင် ကြွရောက်တော်မူခဲ့သည်။ နှစ်နိုင်ငံ၏ ထူးခြားသော ဘာသာရေးဆက်နွှယ်မှုဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓမြတ်စွာသည် ပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူပြီးနောက် ဘုရားရှင်စွယ်တော်မြတ်လေးဆူသည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်၌တစ်ဆူ၊နဂါးပြည်၌တစ်ဆူ၊ ဂန္ဓာရတိုင်း၌တစ်ဆူ၊ ကလိင်္ဂတိုင်း ဒန္တပူရပြည်နယ်၌တစ်ဆူ  တည်နေကိန်းဝပ်လျက်ရှိသည်။ တရုတ်နိုင်ငံမှစွယ်တော်သည်  အထက်လက်ဝဲစွယ်တော် အစစ်ဖြစ်သည်။ နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှု၊ ယုံကြည်မှုတို့ဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့ပင့်ဆောင်ပူဇော်ခွင့်ရရှိခြင်းဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ပတ်သက်လာလျှင် မိတ်ဆွေအရင်းအချာ စိတ်ထားဖြင့် နှစ်ပေါင်းများစွာ ဆက်ဆံရှိလျက်ရှိသကဲ့သို့ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်  ထပ်တူညီမျှသော ဆက်ဆံရေးကောင်းဖြင့် ဆက်ဆံလျက်ရှိသည်။  မြန်မာတို့၏ ရှေးအစဉ်အလာ သတ်မှတ်ထားသည့် လူမှုကျင့်ဝတ်များရှိရာတွင်မိတ်ဆွေဝတ္တရားနှင့်ပတ်သက်၍ “ပေးကမ်းချီးမြှင့်၊ ကိုယ်နှင့်ယှဉ်ထား၊ စီးပွားဆောင်ရွက်၊  နှုတ်မြွက်ချိုသာ၊ သစ္စာမှန်စေ၊ ဝတ်ငါးထွေ ကျင့်လေမိတ်သဟာ” ဟူ၍ဖော်ပြထားသည်။ မြန်မာနှင့်တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ ဆက်ဆံရေးမှာလည်း အမှန် တကယ်မိတ်ဆွေကောင်း ဆက်ဆံရေးပင်ဖြစ်သည်။

တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံ အခက်အခဲကြုံတွေ့ပါက ကူညီတတ်ကြသည်။ အချုပ်အခြာအာဏာပိုင် နိုင်ငံအချင်းချင်း တန်းတူညီမျှဆက်ဆံရေးကို တန်ဖိုးထားသည်။ နိုင်ငံနှင့်ပြည်သူများ  ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ဆောင်ရွက်ထားရှိကြသည်။ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး မူကြီးငါးရပ်နှင့်အတူ  သစ္စာခိုင်မြဲစွာ မိတ်ဝတ်မပျက်ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်လျက်ရှိသည်။

ရှေးအစဉ်အဆက်က  ပေးအပ်ထားသော နိုင်ငံ၏တည်နေရာ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုသည်မှာ ပြောင်းလဲ၍မရနိုင်သည့်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့်  အိမ်နီးချင်းကောင်းပီသစွာ ကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးကို ရှေးရှုတည်ဆောက်လျက်ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ ချစ်ကြည်ရေးခရီးမှာ  နှစ်ပေါင်းလွန်စွာကြာမြင့်သည့် အချိန်ကတည်းကရှိနေခဲ့သည်။ မြန်မာတို့၏ သရေခေတ္တရာပျူမြို့ပြနိုင်ငံသည် ယဉ်ကျေးမှုမြင့်မားသော တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့ဆက်သွယ်ရာ ပိုးလမ်းမကြီးပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ထန်ဧကရာဇ်နိုင်ငံ ချန်အန်းမြို့တော်မှ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းကိုဖြတ်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အာသံပြည်နယ်မှတစ်ဆင့် မဇ္စျိမဒေသသို့သွားရောက်ကြသည်။ ချန်အန်းမြို့တော်မှာ   မျက်မှောက်ခေတ်  တရုတ်နိုင်ငံအနောက်မြောက်ပိုင်း  ရှန်ဆီပြည်နယ်  မြို့တော်ရှီအန်းဖြစ်သည်။

၈၀၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်တွင်  သရေခေတ္တရာ  ပျူမြို့ပြနိုင်ငံမှ  အိမ်ရှေ့မင်းသား သုနန္ဒခေါင်းဆောင်သော ချစ်ကြည်ရေး သံတမန်အဖွဲ့နှင့်အတူ ပျူယဉ်ကျေးမှုဂီတ အနုပညာအဖွဲ့သည် ထန်ဧကရာဇ်နိုင်ငံ ချန်အန်းမြို့သို့ သွားရောက်ခဲ့သည်။

ချန်အန်းမြို့သို့ရောက်သည့်အခါ   ထန်ဧကရာဇ်ထယ်ကျုံးက လှိုက်လှဲပျူငှာစွာ ကြိုဆိုခဲ့သည်။ ပျူဂီတအနုပညာအဖွဲ့သည် ကြေး၊ ကြိုး၊ သားရေ၊ လေ၊ လက်ခုပ်တူရိယာ ၂၂ မျိုးဖြင့် ဗုဒ္ဓ၏တံဆိပ်တော် (ပျူအမည် မော့်ထော်မီ)၊ လက်ပံပန်း  ချီးမွမ်းခန်း(ပျူအမည် လုန်မန်တိ)၊ ခိုဖြူ(ပျူအမည် တာတူး)၊ ကြိုးကြာဖြူ၏ခရီး(ပျူအမည် စူးမန်တီလီ)စသည်ဖြင့် တေးသီချင်း ၁၂ ပုဒ်သီဆို၍ ငြိမ့်ညောင်းသာယာစွာ တီးမှုတ်ဖျော်ဖြေတင်ဆက်သည်။

ပျူယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့၏ ဝတ်စားဆင်ယင်မှုနှင့် ပတ်သက်၍  ဒူးကိုဖုံးလွှမ်းထားသည့် ဝါဂွမ်းနှင့် ရက်လုပ်ထားသော အနီရင့်ရောင်ချည်ပိတ်ပါးဝတ်စုံများကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။  ပခုံးနှစ်ဖက်အပေါ်မှ ချိုင်းကြားအောက်သို့လျှိုပြီး   လွှမ်းရုံထားပြီး ကျောက်မျက်များဖြင့် စီတပ်ထားသောလက်ကောက်၊ လက်ကျပ်နှင့်  ခြေချင်းများကိုဝတ်ဆင်ထားသည်။

ရွှေဦးပေါင်းကိုလည်းဆောင်းထားသည်။ လက်ဝဲလက်ယာနားနှစ်ဖက်တွင်နားဆွဲများကို ဆင်ယင်ထားသည်။ ပန်းများကို  သီကုံး၍ပန်ထားသည်။

ဆံထိုးဆံညှပ်နှစ်ခုပါရှိ၍ အမွေးနု(ငှက်မွေး)များဖြင့် တန်ဆာဆင်ယင်ထားသည်။ အကပညာသည်များသည်အစီအစဉ်တစ်ခုပြီးဆုံးလျှင် ဦးညွှတ်၍ကန်တော့ကြသည်။

အထက်ပါအကြောင်းအရာများမှာ ပျူနိုင်ငံတော်မှ တရုတ်နိုင်ငံသို့ လာရောက်ကြသည့်ချစ်ကြည်ရေးကိုယ် စားလှယ်အဖွဲ့များအကြောင်းကို ထန်မင်းဆက်(အေဒီ ၆၁၈ မှ ၉၀၅)၊ တရုတ်စာရေးဆရာများ၏ ရေးသားချက်များနှင့် တရုတ်ခရီးသွားများ ဖြစ်ကြသည့် ချွန်ချောင်၊ အိုင်ချင်းတို့ရေးသားခဲ့သော ဘုရားဖူးမှတ်တမ်းများတွင် ဖော်ပြထားသည့် မှတ်တမ်းများဖြစ်သည်။ အဆိုပါမှတ်တမ်း

များတွင် ယခုထက်ပိုမိုပြည့်စုံစွာ မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ ပျူနိုင်ငံသံတမန်အဖွဲ့တွင်   ဂီတအနုပညာရှင် ၃၅ ဦးပါရှိကြောင်းနှင့်  ပျူဂီတ ၂၂ မျိုးပုံများကိုရေးဆွဲကာ မှတ်တမ်းတင်ထားသည်မို့ ယနေ့တိုင်သိရှိရခြင်းဖြစ်သည်။   ယဉ်ကျေးမှုချင်း နီးစပ်လှသည့် မြန်မာ-တရုတ်ဆက်ဆံရေးမှာ ရှေးယခင်ကတည်းက ရှိနေခဲ့ကြောင်းကို ဤသို့သော သမိုင်းကြောင်း အထောက်အထားအရ သိရှိနိုင်သည်။  မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ယခုအခါ  တရုတ် နှစ်သစ်ကူးနေ့ကို တရားဝင်ရုံးပိတ်ရက်အဖြစ် သတ်မှတ်ပေးထားသည်။         

ထိုသို့သတ်မှတ်ပေးခြင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံနှင့်  ယခုကဲ့သို့ရှည်လျားသည့် သမိုင်းကြောင်းများနှင့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး တည်ရှိမှု၊ ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကို ပိုမိုခိုင်မာစေရန်ဖြစ်သည်။ ယခု ၂၀၂၅ ခုနှစ်မှစတင်ပြီး တရုတ်နှစ်သစ်ကူးနေ့ကို  နိုင်ငံတော်၏ တရားဝင်ရုံးပိတ်ရက်အဖြစ်   သတ်မှတ်ပေးထားသကဲ့သို့ နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်နေ့တွင်လည်း နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ ကိုယ်တိုင်တက်ရောက်အားပေး ချီးမြှင့်လျက်ရှိသည်။

မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံသည် နှစ်ပေါင်းထောင်ချီသည့် ဆက်ဆံရေးနှင့်  ရှည်လျားသည့်နယ်နိမိတ် ထိစပ်နေခြင်းကြောင့်  ခိုင်မာသည့်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်နိုင်ခဲ့ပြီး ဆွေမျိုးပေါက်ဖော် ဆက်ဆံရေး၊ မဟာဗျူဟာမြောက်  ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး၊  အေးအတူပူအမျှအသိုက်အဝန်း ထူထောင်ရေး စသည့်ဆက်ဆံရေးမျိုးကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့သည်။  ယခုအခါ  မြန်မာ-တရုတ်သံတမန် ဆက်ဆံရေးမှာ (၇၅)နှစ်မြောက် စိန်ရတုသို့ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်သည်။

နောင်နှစ်ပေါင်းများစွာတိုင်အောင် တည်တံ့ခိုင်မြဲသော ဆက်ဆံရေးဖြင့် ကောင်းမွန်သော အနာဂတ်လမ်းသို့ ရည်သန်လျှောက်လှမ်းကြလျက် ရှိသည်။  

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့မှာ အေးအတူပူအမျှ အသိုက်အဝန်းတစ်ခုအဖြစ် အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်လျက် ရှိသောကြောင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် နှစ်နိုင်ငံ အပြန်အလှန်ကူညီ ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည့်  သမိုင်းမှတ်တိုင်များကို အခိုင်အမာ စိုက်ထူခဲ့ကြပြီးလည်းဖြစ်သည်။

ရှေးဘုရင်များလက်ထက်ကတည်းကပင် ရွှေလမ်း၊ငွေလမ်း ဖောက်ပြီး နှစ်ပြည်ထောင်ချစ်ကြည်ရေးကို ခိုင်ခိုင်မြဲမြဲ တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်မှာ ယနေ့ထက်တိုင်ဖြစ်သဖြင့် ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ရှိရင်းစွဲ သံယောဇဉ်တရား၊ မေတ္တာတရားများကို အဖိုးတန်အမွေကောင်းများ အဖြစ် လက်ခံကျင့်သုံးပြီး အေးချမ်းသာယာသည့်  လူမှုအသိုက်အဝန်းတစ်ခုကို ထူထောင်နေကြသည်မှာ ကိုယ်၊ စိတ်၊ နှလုံးသုံးပါးစလုံး ကြည်နူးချမ်းမြေ့ဖွယ်ရာဖြစ်သည်။

ဤသို့လျှင်  သမနိရှည်ကြာခဲ့ပြီဖြစ်သည့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး သမိုင်းကြောင်း၊ သမိုင်းကောင်းအား အလေးအနက်ထားသော အားဖြင့် ဇွန်လ ၈ ရက်(ယနေ့)တွင် မြန်မာ-တရုတ်သံတမန် ဆက်ဆံရေး(၇၅)နှစ်မြောက်  စိန်ရတုအခမ်းအနားအား  နေပြည်တော်၌  ခမ်းနားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပဆင်နွှဲမည်ဖြစ်ကြောင်း ကြားသိရသည်။ ရေကိုသား၍ အကြားမထင်သကဲ့သို့ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးစွာကျင်းပဆင်နွှဲကြမည်ဖြစ်ရာ နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးမှာ စိန်ပွင့်များကဲ့သို့ ခိုင်ကျည်မာကြောကာ အနာဂတ်ကာလများသို့တိုင် ထာဝစဉ်တောက်ပ နေမည်ဖြစ်ပါကြောင်း  လှိုက်လှဲဝမ်းသာစွာ  ဂုဏ်ပြုကြိုဆိုလိုက်ရပါသည်။    ။

မြန်မာ-တရုတ် ဆက်ဆံရေး စိန်ရတုတိုင်လေပြီ

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတည်ထောင်ဖြစ်ပေါ်လာတာ အခုဆိုရင် ၇၅ နှစ်ကျော်လာပါပြီ။ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့တာက ၁၉၄၉ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်မှာပါ။ အဲဒီအချိန်တုန်းက တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနဲ့ သံတမန်ဆက်ဆံရေးကို ပထမဆုံးထူထောင်ခဲ့တဲ့နိုင်ငံက ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စု (ယခုရုရှား)နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကို ထူထောင်ကြောင်း တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီဗဟိုကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ မော်စီတုန်းက လူထုကို ကြေညာလိုက်ချိန်ကနေ ပြန်တွက်ရင် ၂၄ နာရီအတွင်းမှာပဲ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနဲ့ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်ကြောင်း ကြေညာခဲ့တာပါ။

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကို ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက ပထမဆုံးအသိအမှတ်ပြုသလို အာရှဒေသကနေလည်း တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံကို အသိအမှတ်ပြုပြီး ပထမဆုံးသံတမန်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်တဲ့နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ရှိပါတယ်။ အဲဒီနိုင်ငံကတော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံပါပဲ။ အချိန်ကာလကတော့ ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လ ၈  ရက်ဖြစ်ပါတယ်။  အခုဆိုရင်  တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံထူထောင်မှုက  ၇၅ နှစ်ပြည့်ပြီး သွားသလို မြန်မာ-တရုတ်သံတမန်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်နိုင်ခဲ့တဲ့ အချိန်ကာလကလည်း ၇၅ နှစ်ပြည့်ပါပြီ။  တစ်နည်းဆိုရရင် နှစ်နိုင်ငံကြားဆက်ဆံရေးက  စိန်ရတုတိုင်ခဲ့ပြီပေါ့။

အကယ်၍များ ကမ္ဘာစစ်တွေမဖြစ်ဘူး။ နယ်မြေသိမ်းစစ်ပွဲတွေလည်းမဖြစ်ဘူး။ တိုင်းပြည်တွေလည်း မပျက်စီးဘူးဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ကြားက ဆက်ဆံရေးဟာ စိန်ရတုထက်ပင်ကျော်ဦးမှာပါ။ 

ဘာကြောင့်လဲဆိုရင်  စာပေသမိုင်းမှတ်တမ်းတွေအရ ဆိုပါက မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ဟာ လက်ရှိတည်ရှိနေတဲ့ တိုင်းပြည်နယ်နိမိတ်များ မရှိခင်ကတည်းက နှစ်ပြည်ထောင်ဆက်ဆံရေးကို တည်ဆောက် ခဲ့ကြလို့ပါပဲ။ သမိုင်းကြောင်းကို အစနည်းနည်းဆွဲထုတ်ပြရရင် ဗမာဆိုတဲ့ နယ်မြေစတင်ဖြစ်ပေါ်လာဖို့အတွက် တောင်ပိုင်းဒေသကို ရွှေ့ပြောင်းလာကြသူများဖြစ်တဲ့ တိဗက်တို-ဘားမန်း ဘာသာစကားပြောသူ ပျူလူမျိုးများနဲ့ တရုတ်မင်းဆက်အဆက်ဆက်တို့ကြား ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့တာကိုတွေ့ရမှာပါ။

တရုတ်ပြည်မှ ကုန်သည်များနဲ့ ကုန်စည်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ခြင်းအားဖြင့် သော်လည်းကောင်း၊   သရေခေတ္တရာကို လာရောက်ကြတဲ့ တရုတ်ပြည်မှဘုရားဖူးများနဲ့ အပြန်အလှန်ဆက်ဆံမှုပြုခြင်းအားဖြင့် သော်လည်းကောင်း ပြည်ထောင်နှစ်ခုကြားမှာ ဆက်ဆံရေးစတင်ခဲ့တာပါ။ ဒီလိုမျိုးအစပျိုးခဲ့မှုကြောင့်  ယနေ့ခေတ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ကြား ဆက်ဆံရေးကို သာမန်မိတ်ဆွေသူငယ်ချင်းအဆင့်ထက်ပင်ပိုတဲ့ “ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်” ဆက်ဆံရေးအဖြစ် ရပ်တည်လာနိုင်ခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်ပြောချင်တာက သမိုင်းကြောင်းကို ပြန်ကြည့်မယ်ဆိုရင် အပေါ်မှာပြောခဲ့တဲ့ အနိဋ္ဌာရုံတွေသာမဖြစ်ခဲ့ပါက မြန်မာနိုင်ငံနဲ့တရုတ်နိုင်ငံတို့ကြားက နှစ်ပြည်ထောင် ဆက်ဆံရေးဟာ ထောင်စုနှစ်များစွာပင် ကျော်လွန်နေပြီလို့ဆိုရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အခုလိုမျိုးအထိ အိမ်နီးချင်းနှစ်နိုင်ငံကြားက ဆက်ဆံရေးတစ်ရပ်ကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ဖို့ဆိုတာ တော်တော်လေးတော့ လွယ်ကူတဲ့ ကိစ္စမဟုတ်ပါဘူး။ ဒီနှစ်နိုင်ငံကြားမှာ အခြေခံကျတဲ့ စံသတ်မှတ်ချက် တစ်ခုတော့ ရှိမှာအသေအချာပါပဲ။ အဲဒီသတ်မှတ်ချက်က ဘာများဖြစ်မလဲ ဆိုတာကို ကျွန်တော်တို့ ရှာကြည့်ရအောင်။ အရင်ဆုံးပျူမြို့ပြနိုင်ငံများနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ကြား ဆက်ဆံရေးဖြစ်ပေါ်လာတာဟာ သွားရင်းလာရင်း၊ ကုန်စည်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးလုပ်ရင်း မျက်မှန်းတန်းမိတဲ့အဆင့်ကနေ ရင်းနှီးခင်မင်မှု အဆင့်အထိ ရောက်လာတာကို တွေ့ရမှာပါ။ ဒီလိုမျိုးရင်းနှီးခင်မင်မှုက မျိုးဆက်တစ်ဆက်တည်းမှာသာ ရပ်တန့်သွားခြင်းမျိုးမရှိဘဲ မျိုးဆက်အဆက်ဆက်အထိ ထိန်းသိမ်းလာနိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် နှစ်ပြည်ထောင် ဆက်ဆံရေး အခြေအနေက  တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးကြား ယုံကြည်မှုထားနိုင်တဲ့ အခြေအနေအထိ ရောက်လာပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးသွေးသားရင်းချာတွေလိုမျိုး ရောနှောနေထိုင်လာတဲ့အတွက် “ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်” ဆိုပြီးတော့တောင်မှ ပြောဆိုနိုင်တဲ့ အခြေအနေအထိ ရောက်လာပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ကြားက ဆက်နွှယ်မှုဟာ တခြားနိုင်ငံတွေလိုမျိုး မဟုတ်ပါဘူး။ ယဉ်ကျေးမှုအပိုင်းမှာ ဆိုရင် တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးဆက်နွှယ်နေပြီး တစ်နိုင်ငံရဲ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုက အခြားတစ်နိုင်ငံမှာပါ ထွန်းကားတာမျိုး ဖြစ်ပေါ်တဲ့အထိ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့တရုတ်နိုင်ငံတို့ကြားက ဆက်ဆံရေးက ခိုင်မာလာတာပါ။ နိုင်ငံရေးမှာဆိုရင်လည်း စနစ်ချင်းကွဲပြားပေမယ့် ရင်းနှီးချစ်ကြည်မှုမပျက်ယွင်းဘဲ ဆက်ဆံရေးကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားနိုင်တာ တွေ့ရပါတယ်။ အခုဆိုရင် မြန်မာ နိုင်ငံနဲ့တရုတ်နိုင်ငံတို့ကြားကဆက်ဆံရေးဟာ နှစ်ပေါင်း ၇၅ နှစ်တိုင်ခဲ့ချိန်မှာ နှစ်နိုင်ငံကြားဆက်ဆံရေးက မဟာဗျူဟာမြောက်မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး အဆင့်အထိကို တက်လှမ်းနိုင်ခဲ့ပါပြီ။

၁၉၅၀   ပြည့်နှစ်အစောပိုင်း ကာလကစလို့    နှစ်နိုင်ငံကြားဆက်ဆံရေးအခြေအနေတွေကိုပြန်ကြည့်ရင် မြန်မာနိုင်ငံဟာ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတ နိုင်ငံကိုသာ အသိအမှတ်ပြုပြီး တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်းမူဝါဒကိုသာ လက်ခံ အကောင်အထည်ဖော် ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းနှစ်တွေမှာတော့ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူကြီး ငါးချက်အပေါ် အခြေခံပြီး ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုရှိပြီး  အပြန်အလှန်ရန်ပြုခြင်း မရှိစေရေးအတွက် သဘောတူ စာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။

၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်အလွန်ကာလများမှာတော့ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးက တစ်ဟုန်ထိုးတိုးတက်လာပြီး  တရုတ်ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံရဲ့ ခေါင်းဆောင်တိန့်ရှောင်ဖိန်လက်ထက်မှာ    မြန်မာနိုင်ငံနဲ့တရုတ်နိုင်ငံတို့ကြား  အပြန်အလှန် ကုန်သွယ်ရေး သဘောတူညီချက်ကြီးတွေကို လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ပြီး နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကုန်သွယ်မှုများကို တရားဝင် ပြုလုပ်လာနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ကြား နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး အတိုးတက်ဆုံးကာလကို ပြပါဆိုရင်  မျက်မှောက်ခေတ်ကို ညွှန်းဆိုရပါလိမ့်မယ်။

ကမ္ဘာပေါ်မှာ အင်အားလွန်ဆွဲပွဲတွေ ဖြစ်ပေါ်ချိန်တုန်းက မြန်မာနိုင်ငံဟာဘက်မလိုက်တဲ့ကြားနေမူဝါဒကို    လက်ခံကျင့် သုံးတာတောင်မှ သူ့အလိုမလိုက် သူမကြိုက်ဆိုတဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ ဆက်ဆံခံရတာတွေ ရှိပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဒီမိုကရေစီအရေးကိုအော်ပြီး သူတို့ကြိုးဆွဲရာကစေချင်တဲ့ အနောက်အုပ်စုများကြောင့် ပြည်တွင်း စစ်များကြားမှ အညွန့်ထိုးထွက်ဖို့ လုံးပန်းနေရတဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ နိုင်ငံတကာရဲ့ မျက်ကွယ်ပြုလျစ်လျူရှုခြင်းကို ခံခဲ့ရပါတယ်။   အနောက်အုပ်စုက   မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်တင်းကျပ်လွန်းတဲ့   ပိတ်ဆို့မှုတွေချမှတ်ချိန်မှာ  မြန်မာနိုင်ငံကို အတူလက်တွဲခေါ်ဆောင်ခဲ့သူက  တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီကာလများတုန်းက မြန်မာနိုင်ငံဟာ အဘက်ဘက်ကနေပိတ်ဆို့မှုတွေခံနေရချိန်၊ ပြည်တွင်း လိုအပ်ချက်တွေလည်း မြင့်မားလာချိန်မှာ   တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ ကုန်သွယ်မှုကြောင့်   မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်

ရေးလမ်းပေါ်ကို စတင်လျှောက်လှမ်းလာနိုင်ခဲ့တာပါ။ တစ်နည်းပြောရရင် “အိမ်နီးချင်းကောင်းရင် ကိုယ့်အိမ်လည်း ငြိမ်းချမ်းတယ်” ဆိုတဲ့စကားအတိုင်း အိမ်နီးချင်းကောင်းတစ်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ တရုတ်ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံကို ပိုင်ဆိုင်ထားရတဲ့မြန်မာနိုင်ငံဟာ ငြိမ်းချမ်းမှုတွေ၊ အေးချမ်းမှုတွေနဲ့အတူ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေကို ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ရတာပါ။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့အတွက်   ပြည်တွင်းရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများစွာ မဖြစ်မနေလိုအပ်ပါတယ်။   မြန်မာနိုင်ငံအတွက် လိုအပ်တဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများစွာကို ဆောင်ကြဉ်းပေးခဲ့သူက တရုတ်နိုင်ငံပါ။ အခုနောက်ပိုင်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံက ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆီ ဦးတည်လျှောက်လှမ်း လာတာနဲ့အမျှ ကျွဲကူးရေပါဆိုသလို မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း  ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလမ်းကြောင်းပေါ်ကို  လျှောက်လှမ်းလာနိုင်နေပါပြီ။

လက်ရှိတရုတ်နိုင်ငံက အကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ ခါးပတ်တစ်ကွင်း၊ လမ်းတစ်ကြောင်းဆိုတဲ့   ခေတ်သစ်ပိုးလမ်းမ စီမံကိန်းကြီးမှာ ဆိုရင်လည်း    မြန်မာနိုင်ငံကအရေးပါတဲ့ မဟာဗျူဟာမြောက်နေရာကနေ ပါဝင်နေတာကိုတွေ့ရပါတယ်။

ဒါ့အပြင် နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်က မြန်မာနိုင်ငံမှာပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပမယ့် အခြေအနေနဲ့ပတ်သက်ပြီး   တရုတ်သမ္မတလိုမျိုး  ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးကို အသိပေးခဲ့ပါသေးတယ်။ ဒါတင်မကသေးပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ဖော်ဆောင်နေတဲ့ ခါးပတ်တစ်ကွင်း၊ လမ်းတစ်ကြောင်းဆိုတဲ့ စီမံကိန်းကြီးအပေါ် ခိုင်ခိုင်မာမာရပ်တည်ပြီး  တက်ကြွစွာ ပါဝင်ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်း၊ တရုတ်-မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် စီးပွားရေးစင်္ကြံ အကောင်အထည်ဖော်မြှင့်တင်ရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အကြောင်းတွေကို နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်က ပြောဆိုဆွေးနွေးခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒီလိုဆွေးနွေးမှုတွေဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အရေးပါတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေကိုဖြစ်ပေါ်လာစေမှာပါ။

နောက်တစ်ခုက   တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသမ္မတ   မစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်က တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ မြန်မာ့ငြိမ်းချမ်းရေးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ဆက်လက်ထောက်ခံကြောင်း၊ နိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနဲ့ အချုပ်အခြာအာဏာ တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ဆောင်ရွက်ချက်များကိုထောက်ခံကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာကျင်းပမယ့် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲနဲ့ပတ်သက်ပြီး အစိုးရရဲ့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများနဲ့ ရွေးကောက်ပွဲကို အားပေးထောက်ခံတဲ့ အကြောင်းတွေ ပြောခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးပြောဆိုမှုတွေက တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံအနေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံအရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး   ကတိပြုမှုတွေလို့ ပြောရင်လည်း မမှားပါဘူး။

ဒါကြောင့် အခုလိုမျိုး နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးက စိန်ရတုတိုင်လာချိန်မှာ ယခင်ကတည်းကတက်ကြွစွာနဲ့ လက်တွဲညီညီ လျှောက်လှမ်းခဲ့ကြတဲ့ခြေလှမ်းတွေဟာ မျှဝေသောအနာဂတ်ဆီသို့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနဲ့အတူ ဆက်လက် လျှောက်လှမ်းနေကြဦးမယ်လို့ ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ယုံကြည်ပါတယ်။ အတိတ်ကို လည်ပြန်လှည့်ကြည့်ရင် မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ကြားမှာ အတူလက်တွဲပြီး ကောင်းကျိုးတွေကို ဖော်ဆောင်နိုင်ခဲ့သလို ပစ္စုပ္ပန်ကာလမှာလည်း   ဒီလိုကောင်းကျိုးတွေကို ဆက်လက်ဖော်ဆောင်နေဆဲ ဖြစ်ပါတယ်။    အလားတူ     နောင်လာမယ့်အနာဂတ်မှာလည်း နှစ်နိုင်ငံစလုံးအတွက် အကျိုးရှိစေမယ့် ကိစ္စရပ်တွေကို သာမက ကမ္ဘာ့အသိုက်အဝန်းအတွက်ပါ    အကျိုးရှိစေမယ့်ကိစ္စရပ်တွေကို အတူလက်တွဲ ဖော်ဆောင်ပြီး  ဆက်လက်လျှောက်လှမ်းသွားမှာ အမှန်ပင်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ မပါမဖြစ်တဲ့ အရေးအကြီးဆုံး အရာတစ်ခုကလည်း  ဆက်လက်ပါဝင်နေမှာပါ။ အဲဒါကတော့ အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုပါပဲ။     ။

MWD Web Portal

မြန်မာနိုင်ငံနှင့်တရုတ်နိုင်ငံတို့သည် ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူကြီးငါးရပ်နှင့်အညီ ချစ်ကြည်ရင်းနှီးစွာနေထိုင်လာခဲ့ကြသည်မှာ ယခုအခါ(၇၅)နှစ်ပြည့်တော့မည်ဖြစ်သည်။ နှစ်နိုင်ငံရှိခေါင်းဆောင်များ အဆက်ဆက်  ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုများရှိနေသကဲ့သို့ ပြည်သူများအချင်းချင်းသည်လည်း ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ဆက်ဆံရေးနှင့်အညီနေထိုင်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည်အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့်ပတ်သက်လာလျှင် စိတ်ကောင်းစေတနာကောင်းဖြင့် မိတ်ဆွေကောင်းပီသစွာနေထိုင်လျက်ရှိသည်။    မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရအဆက်ဆက်သည် လွတ်လပ်၍တက်ကြွပြီး ဘက်မလိုက်သောနိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကိုကျင့်သုံးပြီး ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်နိုင်ငံအချင်းချင်းမိတ်ဝတ်မပျက် ပေါင်းဖက်ဆက်ဆံရေးကိုရှေးရှုလျက်ရှိသည်။ နိုင်ငံအချင်းချင်းငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူများကိုလည်း  စောင့်ထိန်းလျက်ရှိသည်။ ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံနှင့်တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတို့သည် ၁၉၅၀ ပြည့်နှစ် ဇွန်လ  ၈ ရက်တွင်  နှစ်နိုင်ငံသံတမန်ဆက်သွယ်မှုစတင်ခဲ့သည်။

ဤသည်မှာ  မြန်မာနိုင်ငံနှင့်တရုတ်နိုင်ငံတို့သည် ခေတ်သစ်ကာလတွင် သံတမန်ဆက်ဆံရေးစတင်ခြင်း ဖြစ်သော်လည်း နှစ်နိုင်ငံ၏ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှု၊ ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ဆက်ဆံမှု၊ ယဉ်ကျေးမှုကူးလူးဆက်ဆံမှုတို့မှာ ရှေးယခင်နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းကတည်ရှိနေခြင်းဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏သမိုင်းတင်ခေတ်ဦးဖြစ်သောပျူခေတ်ကပင် မြန်မာနှင့်တရုတ်တို့၏ဆက်ဆံရေးများရှိခဲ့သည်။ တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရေးသံတမန်များသွားလာခြင်းများရှိခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည်  မြန်မာနိုင်ငံနှင့်အိမ်နီးချင်းဆက်စပ်မှုနယ်ပယ်ရှည်လျားဆုံးဖြစ်ပြီး တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံသည် အပြန်အလှန်ကူညီမှုများစွာရှိခဲ့သည်။ ဘာသာရေးနှင့်ယဉ်ကျေးမှုမှာတူညီမှုရှိပြီး မြတ်ဗုဒ္ဓ၏အထက်လက်ဝဲစွယ်တော်သည်   တရုတ်နိုင်ငံတွင်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသို့ အကြိမ်ကြိမ်ကြွရောက်အဖူးမြော်ခံ ခြင်းများရှိခဲ့သည်။ ဤသည်မှာ  ဘာသာရေးအရတူညီမှုရှိခြင်းကိုပြဆိုခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုနှစ်သည် မြန်မာ-တရုတ်သံတမန်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်ခြင်း(၇၅)နှစ်ပြည့် စိန်ရတုကာလဖြစ်သဖြင့် နှစ်နိုင်ငံအတွက်ထူးခြားလေးနက်မှုရှိသည်။ ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့က အနာဂတ်ဆီသို့အတူလက်တွဲလျှောက်လှမ်းမည့်မြန်မာ-တရုတ်သံတမန်ဆက်ဆံရေးထူထောင်ခြင်း(၇၅)နှစ်ပြည့်အထိမ်းအမှတ် နှစ်နိုင်ငံမီဒီယာဆွေးနွေးပွဲအခမ်းအနားကို   နေပြည်တော်၌ကျင်းပခဲ့သည်။ မြန်မာနှင့်တရုတ်မီဒီယာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမှာ ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာမြင့်ခဲ့ပြီး ရင်းနှီးခင်မင်သောကူးလူးဖလှယ်မှုများရှိနေပြီဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင်  မန္တလေးငလျင်ကြီးနှင့်ပတ်သက်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံမီဒီယာများက  ကမ္ဘာအနှံ့သိရှိအောင်အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ  မျှဝေပေးနိုင်ခဲ့သည့်အတွက် ရှာဖွေကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများတွင်များစွာအထောက်အပံ့ဖြစ်ခဲ့သည်။

ဤသည်ကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံမီဒီယာဆက်ဆံမှုခိုင်မြဲလျက်ရှိကြောင်း  သိရှိနိုင်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ငလျင်ဘေးသာမက မြန်မာနိုင်ငံတွင်  ရာဂိမုန်တိုင်းဒဏ်ခံရစဉ်ကလည်းကူညီ ထောက်ပံ့မှုများပေးခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်းတရုတ်နိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်လာလျှင်  တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်း မူဝါဒကိုအစဉ်တစိုက် လက်ကိုင်ထားပြီး ကမ္ဘာ့အရေးကိစ္စများတွင် တရုတ်နိုင်ငံဘက်ကအမြဲရပ်တည်လျက်ရှိသည်။ တရုတ်နိုင်ငံသည်လည်း မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ပတ်သက်၍ ကမ္ဘာ့စာမျက်နှာများတွင်မြန်မာနိုင်ငံဘက်ကအစဉ်တစိုက်ရပ်တည်ခဲ့သည်များကိုလည်းမြန်မာပြည်သူများအနေဖြင့် အလေးထားလျက်ရှိသည်။ အိမ်နီးချင်းများမှာ အပြန်အလှန်အကျိုးပြုစောင့်ရှောက်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုနီးကပ်သည့်ဆက်ဆံရေးကိုဖော်ဆောင်လာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ နှစ်နိုင်ငံအကျိုးစီးပွားဖြစ်ထွန်းပြီး စည်းလုံးညီညွတ်မှုခိုင်မာစေမည်ဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ဆိုရိုးစကားတစ်ခုဖြစ်သည့် “ဝေးကွာနေသောဆွေမျိုးသည်အနေနီးသော အိမ်နီးချင်းလောက်မကောင်းနိုင်ပါ” ဆိုသည့်အတိုင်း အိမ်နီးချင်းကောင်းရှိခြင်းမှာအေးချမ်းလုံခြုံသောအိမ်ကိုပိုင်ဆိုင်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ထို့ပြင်တရုတ်စကားပုံတစ်ခုတွင် “အဝတ်အစားသစ်လျှင်အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ မိတ်ဆွေဟောင်းလျှင် ပို၍အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်”ဟုဆိုထားပေရာ မြန်မာနှင့်တရုတ်နိုင်ငံသည်    မိတ်ဆွေဟောင်းနိုင်ငံများဖြစ်ကြသည်။

အာဆီယံအသိုက်အဝန်းတွင်လည်းကောင်း၊ မဲခေါင်-လန်ချန်းစီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများတွင် လည်းကောင်းပူးပေါင်းပါဝင်မှုများက နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရေးကို  ပိုမိုခိုင်မြဲစေသည်။ အရေးကြုံတိုင်း မိတ်ဆွေကောင်းတို့က ဦးစွာကူညီမှုပေးကြသည်။ တရုတ်နိုင်ငံမှ အစိုးရ၊ တပ်မတော်၊ ဒေသခံပြည်သူနှင့်အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများအပါအဝင်  လူပေါင်း ၆၀၀ ကျော်ပါဝင်သည့် ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့ ၃၁ ဖွဲ့ကို မန္တလေးငလျင်ကြောင့်  အတိဒုက္ခရောက်သည့်ပြည်သူများအား  ကူညီကယ်ဆယ်ရေးနှင့်ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက်လာရောက်ခဲ့သည်မှာလည်း မိတ်ဆွေကောင်းတို့၏ တာဝန်ကျေပွန်မှုဖြစ်သည်။ ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီး ၁၈ နာရီအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံမှကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ကို မြန်မာနိုင်ငံသို့  ပထမဆုံးရောက်ရှိခဲ့ခြင်းမှာလည်း ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှု၏ပြယုဂ်ပင်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံသမ္မတမစ္စတာဗလာဒီမာပူတင်၏ဖိတ်ကြားချက်အရရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံမော်စကိုမြို့တွင်ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည့် ၁၉၄၁-၁၉၄၅ မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲကြီးအောင်ပွဲ  နှစ်(၈၀)ပြည့် အထိမ်းအမှတ် စစ်ရေးပြအခမ်းအနားသို့တက်ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုသို့တက်ရောက်ခဲ့သည့် မေလ ၉ ရက် ဒေသစံတော်ချိန် ညနေပိုင်းတွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသမ္မတ  မစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်နှင့် Soluex Hotel Moscow ရှိ BEIJING ဧည့်ခန်းမဆောင်၌ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ထိုသို့တွေ့ဆုံရာတွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ သမ္မတမစ္စတာရှီကျင့်ဖျင်က “မြန်မာနိုင်ငံတွင်ဖြစ်ပေါ် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် မန္တလေးငလျင်ကြီးကြောင့် ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရမှုများနှင့် ဆုံးရှုံးရမှုများအတွက် မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရ၊ ပြည်သူလူထုနှင့်ထပ်တူဝမ်းနည်းရပါကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရနှင့် ပြည်သူတို့အတူတကွလက်တွဲ၍ ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေးနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများကို အကောင်းဆုံးဆက်လက်ဆောင်ရွက် သွားနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ပါကြောင်းနှင့် တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း လိုအပ်သည်များကို ကူညီဆောင်ရွက်ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်-မြန်မာဆက်ဆံရေးသည် ယခုနှစ်တွင် ၇၅ နှစ်ရောက်ရှိပြီဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးတို့ကို အမြဲထောက်ခံအားပေးလျက်ရှိကြောင်း၊မြန်မာနိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့်ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းများတွင်  ဆက်လက်ကူညီဆောင်ရွက်ပေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်က ပြန်လည်ပြောကြားရာတွင်  “မိမိတို့ မြန်မာနိုင်ငံတွင်   ငလျင်သဘာဝဘေးဒဏ်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့မှုကြောင့်  ခက်ခဲမှုများနှင့်  ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသည့် အချိန်၌ အဆွေတော်အနေဖြင့်   မြန်မာပြည်သူလူထုနှင့်ထပ်တူဝမ်းနည်းကြောင်းသဝဏ်လွှာပေးပို့ခဲ့ပြီး အမြန်ဆုံးကျော် ဖြတ်နိုင်ပါစေကြောင်းကို ဆုမွန်ကောင်းတောင်းပေးခဲ့ပါကြောင်း၊ ထို့ပြင် ငလျင်လှုပ်ခတ်မှုအပြီး ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန်အတွက် အရေးအကြီးဆုံးအချိန်ဖြစ်သည့် (Golden Hour)တွင် တရုတ်နိုင်ငံမှ ကူညီကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့များသည် ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီး ၁၈ နာရီအကြာ၌ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ပထမဆုံးရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး လိုအပ်သည့်ကူညီကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများကိုဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံအစိုးရအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အရေးပေါ်လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု အကူအညီများကိုလည်းပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း၊  မြန်မာနိုင်ငံအစိုးရနှင့်ပြည်သူများအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံအစိုးရ၏ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးမှုများအပေါ် အစဉ်အမြဲကျေးဇူးတင်အမှတ်ရနေမည်ဖြစ်ပါကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအရေးကိစ္စများနှင့်ပတ်သက်၍ ဒေသတွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာမျက်နှာစာတွင် မြန်မာနိုင်ငံဘက်မှရပ်တည်ပေးသည့်အတွက်လည်း    ကျေးဇူးတင်ရှိပါကြောင်း” ပြန်လည်ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ယခုနှစ်ကုန်ပိုင်း၌ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတစ်ရပ်ကိုအောင်မြင်စွာကျင်းပပြုလုပ်နိုင်ရေးကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများကိုဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြုလုပ်ချိန်တွင် နိုင်ငံတကာမှလေ့လာရေးအဖွဲ့များကိုလည်း ဖိတ်ကြားနိုင်ရေး စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင်ကျင်းပပြုလုပ်မည့်ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံ၏ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများနှင့်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပခြင်းအား တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့်အားပေးထောက်ခံသည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့်အတူ အေးအတူပူအမျှ အနာဂတ်မျှဝေသောအသိုက်အဝန်းတစ်ခုကိုတည်ဆောက်သွားရန်နှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများအတွက် အခြေခံအသစ်များဖော်ဆောင်သွားနိုင်ရေး  ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေမှုအပေါ် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့်အားပေး ထောက်ခံလျက်ရှိသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံနှင့်တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတို့သည်နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံမှုတိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ရေး၊ ကဏ္ဍပေါင်းစုံတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများမြှင့်တင်နိုင်ရေး၊ ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုနှင့်အေးအတူပူအမျှအသိုက်အဝန်းတည်ဆောက်ရေး၊ ဒေသတွင်းတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ  (၇၅)နှစ်မြောက်  စိန်ရတုမှသည်  ရတုနှစ်ပေါင်းများစွာ ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုခိုင်မြဲနေမည်ဟုယုံကြည်ပါကြောင်း  ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။   ။

MWD Web Portal

ဗာရာဏသီပြည်၌ ဗြဟ္မဒတ်မင်းစိုးစံစဉ် ဘုရားအလောင်းသည်ဟိမဝန္တာ၌ ဆင်ရှစ်သောင်းခြံရံသော ဆင်မင်းဖြစ်နေသည်။ ထိုတော၌ငှက်မတစ်ကောင်သည် အမွေးအတောင်မစုံသေးသော ငှက်ကလေးများနှင့်အသိုက်လုပ်၍ နေရာတစ်နေ့တွင် ဆင်တို့သည် အသိုက်အနီးမှဖြတ်၍အစာရှာထွက်လာလေသည်။

ငှက်မသည် သားငယ်တို့ကို နင်းမိမည်စိုးသည့်အတွက် ဆင်မင်းရှေ့တွင်ဝပ်၍ အတောင်နှစ်ဖက်ယှက်ပြီးရှိခိုး အသနားခံကာ အသက်ကယ်ပေးရန် တောင်းပန်သည်။ ဆင်မင်းက ငှက်သားငယ်တို့၏ အသိုက်အထက်ကရပ်လျက် အကာအကွယ်ပေးပြီး ဆင်အပေါင်းတို့ဖြတ်၍ သွားစေပြီးမှ ငှက်မ အား“နောက်တွင်တစ်ကောင်တည်းလာသော ဆင်သည် ငါ၏စကားကို နားထောင်သူမဟုတ်။ထိုဆင်လာလျှင် လည်းသင်၏ သားငယ်တို့အတွက် တောင်းပန်ချေဦး”ဟု မှာကြားကာသွားသည်။

ငှက်မလည်းထိုဆင်အား အလားတူနည်းအတိုင်း ရှိခိုးတောင်းပန်သော်လည်း ရိုင်းစိုင်းသောဆင်သည် အသိုက်ကို နင်းဖျက်ပြီး ဝမ်းမြောက်သောအသံပြုလျက် သွားလေသည်။

ငှက်မသည် သားငယ်တို့ ဆုံးရှုံးလိုက်ရသည့်အတွက် ဝမ်းနည်းကြေကွဲခံစားရလျက် တစ်နေ့အကြောင်းသိစေမည်ဟု ကြိမ်းမောင်းကာ မိတ်ဆွေကျီးကန်းထံသွား၍ ဆင်၏မျက်လုံးကို နှုတ်သီးဖြင့် ထိုးဖောက်ပေးရန် အကူအညီတောင်း၏။ ထို့နောက် ယင်မတစ်ကောင်ထံသွားကာ ကျီးကန်းထိုးဖောက်ထားသည့် မျက်စိအနာတွင်ပိုးမွှားများ ဥချပေးရန် တောင်းဆိုသည်။

လောက်ကိုက်သည့် ဒဏ်ရာကြောင့် ပြင်းစွာသောဝေဒနာကို ခံစားနေရသည့်ဆင်ကြီးသည် အစာရေစာပြတ်လပ်၍နေလေသည်။ ထိုအခါ ငှက်မကမိတ်ဆွေဖြစ်သူဖားအား တောင်ထိပ်တွင်နေ၍ အော်ရန်အကူအညီတောင်းပြန်လေသည်။ဖားအော်သံကြောင့် ဆင်ကြီး သည်ရေရှိသည်အထင်နှင့်တောင်ထိပ်ပေါ်သို့တက်၍ သွားလေသည်။

တောင်ထိပ်ပေါ်အရောက်တွင် အားအင်ချည့်နဲ့နေသည့်ဆင်ကြီးသည် အလွန်တရာနက်သည့်ချောက်ထဲသို့ ကျကာအသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရကြောင်း ဘုရားလောင်း၏ ဘဝဖြစ်တော်စဉ် ၅၅၀ ဇာတ်နိပါတ်တော်တွင် ဖတ်မှတ်ခဲ့ဖူးသည်။

မိတ်ဆွေကောင်းများဖြင့် အောင်မြင် ပျော်ရွှင်သည့်ဘဝကို တည်ဆောက်နိုင်

အလွန်သေးငယ်လှသည့်ငှက်မသည် ခွန်အားဗလနှင့်ပြည့်စုံသော ဆင်ပြောင်ကြီးကိုမိတ်ကောင်း ဆွေကောင်းများ၏ အကူအညီဖြင့် အောင်ပွဲခံနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မိတ်ဆွေသူငယ်ချင်းကောင်းရှိခြင်းက တစ်ယောက်အားဖြင့် ခက်ခဲနေသည့်အရာများကို စုပေါင်းအားဖြင့် ကျော်လွှားနိုင်သည့် သာဓကပင်ဖြစ်သည်။ အလားတူမိတ်ဆွေကောင်းများဖြင့် အောင်မြင် ပျော်ရွှင်သည့်ဘဝကို တည်ဆောက်နိုင်သလို ရှည်လျားလှသည့် ဘဝသံသရာ ကိုပင်လမ်းဆုံးရောက်အောင် လျှောက်လှမ်းနိုင်သည်အထိ တရားထူးတရားမြတ်များ ရရှိစေနိုင်သည်။

ငလျင်ဘေးတွင် လက်မနှေးဘဲ အရေးပေါ် ကူညီကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့များ စေလွှတ်

အခက်အခဲ၊ အန္တရာယ်ကြုံတွေ့နေသည့်အခါ ရှောင်ဖယ်မသွားဘဲ အသက်ဘေးမှ ကာကွယ်ပေးခြင်း၊ ပစ္စည်းဥစ္စာ များကိုစောင့်ရှောက်ပေးခြင်း၊ ကြောက်လန့်နေခိုက် အားပေးနှစ်သိမ့်ခြင်း၊ လိုအပ်သည့် ထောက်ပံ့ကူညီမှုများကို ပေးခြင်းတို့မှာ မိတ်ဆွေကောင်းတို့ပြုလုပ်အပ်သည့် အမူအကျင့်များပင်ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် မတ်လ ၂၈ ရက်က အင်အားအလွန်ပြင်းထန်သည့် မန္တလေးငလျင်ကြီး လှုပ်ခတ်ခဲ့ပါသည်။ ယင်းငလျင်ကြီးသည် ၁၉၀၀ ပြည့်နှစ် နောက်ပိုင်းလှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် ငလျင်များ အနက် ဒုတိယအပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည်လွတ်လပ်၍ တက်ကြွပြီး ဘက်မလိုက်သော နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ကျင့်သုံးပြီး နိုင်ငံများအကြား ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး “မူ”ကို လိုက်နာကျင့်သုံးသောနိုင်ငံ ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ အိမ်နီးချင်းကောင်း၊ မိတ်ဆွေကောင်းနိုင်ငံများက ငလျင်ဘေးတွင် လက်မနှေးဘဲ အရေးပေါ် ကူညီကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့များ စေလွှတ်ခြင်း၊ လိုအပ်သည့် အကူအညီများ ထောက်ပံ့ပေးအပ်ခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။

ရုရှား၊ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယအပါအဝင် နိုင်ငံပေါင်း ၂၆ နိုင်ငံက လိုအပ်သည့် အစားအစာ၊ ဆေးဝါးစသည်ဖြင့် ကူညီကယ်ဆယ်ရေးနှင့် ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်းများက အလျင်အမြန်ပင် ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံ ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့က မြန်မာနိုင်ငံကို ပထမဆုံးရောက်ရှိခဲ့

မန္တလေးငလျင်ကြီး လှုပ်ခတ်ပြီးချိန် တွင်အစောဆုံး ကူညီကယ်ဆယ်ရေး ရောက်ရှိလာခဲ့သည့်အဖွဲ့မှာ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံမှ ကူညီကယ်ဆယ် ရေးအဖွဲ့များဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် သဘာဝဘေးကြောင့် အခက်အခဲများ၊ ဘေးဒုက္ခများနှင့်ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသမ္မတက မြန်မာပြည်သူလူထုနှင့် ထပ်တူဝမ်းနည်းကြောင်း သဝဏ်လွှာကို ပေးပို့ခဲ့ပြီး အမြန်ဆုံး ကျော်ဖြတ်နိုင်ပါစေကြောင်း ဆုမွန်ကောင်းတောင်းကာ စာနာ နားလည်ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။

“ငလျင်လှုပ်ပြီး ၁၈ နာရီအတွင်း တရုတ်နိုင်ငံမှ ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ ကိုမြန်မာနိုင်ငံကငလျင်ဒဏ်သင့်တဲ့ ဒေသကိုစေလွှတ်ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံ ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့က မြန်မာနိုင်ငံကို ပထမဆုံးရောက်ရှိခဲ့တာဖြစ်ပြီး ကူညီ ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းတွေကို ပထမဆုံး ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါတယ်” ဟု တရုတ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံအာရှရေးရာဌာန ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူးMr.Liang Jianjun က ပေကျင်းမြို့၌ မေလ ၂၀ ရက်က ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပသတင်းမီဒီယာများနှင့် တွေ့ဆုံစဉ် ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံမှ အစိုးရ၊ တပ်မတော်၊ ဒေသခံပြည်သူနှင့် အရပ်ဘက်လူမှုအဖွဲ့ အစည်းများအပါအဝင်လူပေါင်း ၆၀၀ ကျော်ပါဝင်သည့် ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့ ၃၁ ဖွဲ့ကို စေလွှတ်ပေးခဲ့သည်။

“ကျွန်တော်တို့ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ အကူအညီတွေကို ပေးခဲ့ပါတယ်။ တဲတွေ၊ အစားအစာ၊ ဆေးဝါးနဲ့ အခြားအရေးတကြီးလိုအပ် နိုင်တဲ့အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းတွေ အပါအဝင်သဘာဝဘေးဖြစ်ပွားပြီး နောက်ပြန်လည်တည်ဆောက်ရေး ဆိုင်ရာအကူအညီတွေကိုလည်းပေးအပ်ခဲ့ပါတယ်။ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေကိုအကဲဖြတ်နိုင်ဖို့၊ ဒုတိယသဘာဝဘေးမဖြစ်ပွားစေရေး တားဆီးနိုင်ဖို့၊ ပြန်လည်တည်ဆောက် ရေးအတွက်လိုအပ်တဲ့ အခြေခံအချက် တွေကိုအကူအညီပေးနိုင်ဖို့ ကပ်ရောဂါကြိုတင်ကာကွယ်ရေး၊သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်များကို အကဲဖြတ်နိုင်ရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ် ကာကွယ်ရေးတို့မှာ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်တွေပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့တွေကို မကြာသေးမီက စေလွှတ်ထားပြီးဖြစ်ပါတယ်” ဟု ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

မြန်မာနှင့်တရုတ်နိုင်ငံတို့သည် ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ညီအစ်ကိုရင်းများ သဖွယ်ဖြစ်ကြောင်း ငလျင်ဘေးတွင် တရုတ်နိုင်ငံမှလျင်မြန်သော ကူညီ ကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းများသည် တရုတ် - မြန်မာအသိုက်အဝန်း၏ တူညီသောအနာဂတ်နှင့်အေးအတူပူအမျှ အတူတကွ ရပ်တည်မည်ဆိုသည့် အဓိပ္ပာယ်ကို သက်သေပြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့်ငလျင်ဘေး သာမက ရာဂီမုန်တိုင်းဒဏ်ခံရစဉ်ကလည်း ကူညီထောက်ပံ့မှုများပေးခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့်လည်း တရုတ်နိုင်ငံအတွက် အိမ်နီးချင်းကောင်း မိတ်ဆွေကောင်းအဖြစ် အစဉ်ရပ်တည်ခဲ့ပါသည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဆိုရိုးစကားတစ်ခုဖြစ်သည့် “ဝေးကွာနေသော ဆွေမျိုးသည် အနေနီးသောအိမ်နီးချင်းလောက် မကောင်းနိုင်ပါ”ဆိုသည့်အတိုင်း အိမ်နီးချင်းကောင်း ရှိခြင်းသည်အေးချမ်းလုံခြုံသောအိမ်ကိုပိုင်ဆိုင် ထားခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

အိမ်နီးချင်းများသည် အပြန်အလှန်အကျိုးပြုစောင့်ရှောက်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုနီးကပ်သည့် ဆက်ဆံရေးကို ဖော်ဆောင်လာနိုင်မည်ဖြစ်သလို နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အကျိုးစီးပွားဖြစ်ထွန်းပြီးစည်းလုံး ညီညွတ်မှုကိုဖော်ညွှန်းသည့်နှစ်လမ်းသွား ခရီးတစ်ခုဖြစ်ပင်သည်။

ဆွေမျိုးပေါက်ဖော် ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုနှင့် အေးအတူပူအမျှအသိုက်အဝန်း တည်ဆောက်ကာ စည်းလုံးညီညွတ်ခဲ့ကြသည့် မြန်မာနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့အကြား နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးသည်ယခုနှစ်တွင် (၇၅) နှစ်မြောက်စိန်ရတုရောက်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ရာစိန်ရတုမှသည်နှစ်ပေါင်း ထောင်သောင်းအစဉ်တည်တံ့ခိုင်မြဲပါစေကြောင်း ဆုမွန်ကောင်း တောင်းလိုက်ရပါသည်။။

MOI

လွတ်လပ်၍တရားမျှတသော သိက္ခာရှိသည့်ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ရေးသည် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ အန္တိမရည်မှန်းချက်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်(၅)ရပ်၊ ဦးတည်ချက်(၉)ရပ်ချမှတ်ကာ နိုင်ငံတော်ကို ဦးဆောင်လျက်ရှိသည်။

“လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတသောပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအောင်မြင်စွာကျင်းပနိုင်ရေး ပြည်ထောင်စုတစ်ဝန်းလုံး တည်ငြိမ်အေးချမ်း၍ တရားဥပဒေစိုးမိုးရေးအပြည့်အဝရရှိလာအောင်အလေးထားဆောင်ရွက်သွားမည်။ ဆန္ဒမဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူအားလုံး၏အခွင့်အရေးများနစ်နာမှုမရှိစေရေးနှင့်နည်းလမ်းကျနမှန်ကန်မှုရှိသည့် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတစ်ခုဖြစ်စေရေးဆောင်ရွက်ခြင်း၊ အရေးပေါ်ကာလဆိုင်ရာပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့်အညီဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ပြီးစီးပါက လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပ၍ ထွက်ပေါ်လာသည့်အစိုးရအားနိုင်ငံတော်တာဝန်လွှဲအပ်နိုင်ရေး ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်”   ဆိုသည့်ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်များအတိုင်း အလေးထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

စစ်မှန်၍   စည်းကမ်းပြည့်ဝသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်တွင် လွတ်လပ်၍တရားမျှတသောရွေးကောက်ပွဲသည်  ပင်မမဏ္ဍိုင်ဖြစ်သည်။

လွတ်လပ်၍တရားမျှတမှသာ ပြည်သူ့ဆန္ဒအမှန်ကိုဖော်ထုတ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ပြည်သူ့ဆန္ဒအစစ်အမှန်ကို ထင်ဟပ်စေရန်အတွက် မဲစာရင်းများမှန်ကန်ပြီး တရားမျှတ၍ လွတ်လပ်မှုရှိသော၊ ပွင့်လင်းမြင်သာသောရွေးကောက်ပွဲကိုကျင်းပပေးရမည်ဖြစ်သည်။  စစ်မှန်၍စည်းကမ်းပြည့်ဝသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်ကျင့်သုံးရာတွင်   တိုင်းရင်းသားများ၊ တိုင်းရင်းသားဒေသများနှင့် လူထုလူတန်းစားအသီးသီးကို ကိုယ်စားပြုသည့် ကိုယ်စားလှယ်များ  လွှတ်တော်ထဲသို့ရောက်ရှိလာစေရေးအတွက် လက်ရှိကျင့်သုံးနေသည့် အနိုင်ရသူအကုန်ယူစနစ် (First Past the Post - FPTP) အပြင် မိမိတို့နိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီစနစ်နှင့်သင့်လျော်သည့် အချိုးကျကိုယ်စားပြုစနစ် (Proportional Representation - PR) ကို ပေါင်းစပ်ကျင့်သုံးနိုင်ရေးစီမံဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခု၏စံနှုန်းကို လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတမှု ရှိ/မရှိ Free and Fair ဖြစ်/မဖြစ်ဟူသည့်ပေတံဖြင့်  တိုင်းတာလေ့ရှိသည်။ ထိုသို့တိုင်းတာသုံးသပ်ရာတွင် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပသောနေ့တစ်နေ့တည်း၏ဖြစ်စဉ်ကိုလေ့လာသုံးသပ်ရုံမျှဖြင့်လုံလောက်မှုမရှိပေ။

ရွေးကောက်ပွဲစက်ဝန်းပါကာလများဖြစ်သည့် ရွေးကောက်ပွဲအကြိုကာလ၊ ရွေးကောက်ပွဲကာလနှင့် ရွေးကောက်ပွဲလွန်ကာလတို့အထိ ဘက်လိုက်မှုကင်းစေရမည်ဖြစ်သည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲစာရင်းများ ကြီးမားစွာမှားယွင်းမှု၊မဲမသမာမှု၊ရွေးကောက်ပွဲတရားမဲ့ပြုကျင့်မှုများရှိနေသည့်အတွက်ရွေးကောက်ပွဲတွင်ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကြသည့် နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့်  လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများအနေဖြင့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများပြုလုပ်၍ရှင်းလင်းခြင်း၊ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်ထံသို့ ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးရန် တင်ပြတောင်းဆိုခြင်း၊ သတင်းထုတ်ပြန်ခြင်းများပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ပါတီတစ်ခုချင်းက သီးခြားစီထုတ်ပြန်၍လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံရေးပါတီ ၂၃ ပါတီတို့မှ ပူးတွဲ၍လည်းကောင်း၊ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ထုတ်ပြန်ချက်များထုတ်ပြန်ပြီး တောင်းဆိုမှုများပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။

ထိုစဉ်က NLD အစိုးရအနေဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ တရားဝင်ပြန်လည်ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးခြင်းမျိုးလုပ်ဆောင်ရမည့်အစား အရာရာတွင်  လျစ်လျူရှုခဲ့သည်။  ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်သည်သမာသမတ်ကျစွာရပ်တည်ရမည့်အစား  အာဏာရပါတီ၏ခိုင်းစေသမျှလိုက်ပါလုပ်ဆောင်ပေးခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် တပ်မတော်အနေဖြင့် ကြေညာချက်များထုတ်ပြန်၍ ရွေးကောက်ပွဲနှင့်တိုက်ရိုက်သက်ဆိုင်သည့် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အား ဥပဒေလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအတိုင်းဖြေရှင်းပေးရန် ပထမအဆင့်ပြောကြားခဲ့သည်။ ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က ဖြေရှင်းရန်ငြင်းဆန်သည့်အခါ  ဒုတိယအဆင့်အနေဖြင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၈၄၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ဆိုင်ရာဥပဒေပုဒ်မ  ၁၇  တို့နှင့်အညီ ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီမှ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၃၆ ဦး၊ ရခိုင်အမျိုးသားပါတီမှလေးဦး၊ အမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်ပါတီမှ လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦး၊  တစ်သီးပုဂ္ဂလလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် နှစ်ဦးနှင့် တပ်မတော်သားလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ် ၁၆၀ ဦးစုစုပေါင်းပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်  ၂၀၃  ဦးတို့က ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် အထူးအစည်းအဝေးခေါ်ယူ၍ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်မှတစ်ဆင့် ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးရန်တင်ပြခဲ့ကြသည်။

အဆိုပါတောင်းဆိုချက်မှာ ဥပဒေနှင့်ညီညွတ်သောတောင်းဆိုမှုဖြစ်သော်လည်း ငြင်းပယ်ခဲ့ပြန်သည်။ ထို့ကြောင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသောအခြေအနေများကို နိုင်ငံတော်အစိုးရ၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နှင့် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်တစ်ခုခုက နည်းလမ်းရှာပေးရန် တတိယအဆင့်အနေဖြင့် ထပ်မံတောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ အဆိုပါအဆင့်အားလုံးကိုငြင်းပယ်ခံရသည့်အခါ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ နိုင်ငံတော်သမ္မတဦးစီးသည့် အရပ်ဘက်၊ စစ်ဘက်အားလုံးကိုကိုယ်စားပြုသော “အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီ” အစည်းအဝေး ခေါ်ယူ၍တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပေးပါရန် နှစ်ကြိမ်တိုင်တိုင်တင်ပြခဲ့သည်။

ထိုစဉ်က နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့်တပ်မတော်အနေဖြင့်ဤသို့လုပ်ထုံးလုပ်နည်း၊ ဥပဒေနှင့်အညီ အဆင့်ဆင့်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသော်လည်း နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ ပြည်ထောင်စုအစိုးရ၊ ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်နှင့်ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်တို့က တစ်စုံတစ်ရာဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းမရှိခဲ့ကြပေ။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် လွတ်လပ်ရေးရရှိသည်မှ ယနေ့တိုင်ကျင့်သုံးနေသည့်နိုင်ငံရေးစနစ်များကိုဖော်ပြရမည်ဆိုပါက  ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီစနစ်၊ ဆိုရှယ်လစ်ဒီမိုကရေစီစနစ်(တစ်ပါတီစနစ်)တို့ကိုကျင့်သုံးခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် ပြည်သူလူထု၏ဆန္ဒအရ ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်နှင့်ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်တို့ကို မိမိနိုင်ငံနှင့်လိုက်လျောညီထွေစွာ ထူထောင်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းတည်ဆောက်ပေးခဲ့သည်။  အနာဂတ်နိုင်ငံတော်တွင် ရေရှည်အကျိုးရှိပြီး  ခိုင်မာသည့်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတစ်ရပ်မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည့်အတွက် အမျိုးသားညီလာခံကို ခေါ်ယူကျင်းပပေးခဲ့သည်။ အမျိုးသားညီလာခံတွင် နိုင်ငံရေး၊ လုံခြုံရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊  စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် ဥပဒေရေးရာ စသည့်ရှုထောင့်မျိုးစုံမှ အတွေ့အကြုံကြွယ်ဝသည့်ပုဂ္ဂိုလ်များပါဝင်သကဲ့သို့ နိုင်ငံတော်အတွင်း တည်ရှိသည့်   မြို့နယ်အားလုံးမှ တိုင်းရင်းသားကိုယ်စားလှယ်များလည်းပါဝင်ခဲ့ကြသည်။

နိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပေါ်ပေါက်လာသည့်အခါ ပါတီများဖွဲ့စည်းခွင့်ပြုပြီး ရွေးကောက်ပွဲကို ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်စတင်ကျင်းပပေးခဲ့သည်။ ပထမဆုံးဒီမိုကရေစီအစိုးရတစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာပြီး  ငါးနှစ်တာကာလ အောင်မြင်စွာအုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။

ထို့အတူ သက်ဆိုင်ရာလွှတ်တော်များကလည်း မိမိတို့လုပ်ငန်းများကိုအောင်မြင်စွာဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် အစိုးရနှစ်ဆက်ပြီးနောက် တတိယအကြိမ်အစိုးရသက်တမ်းအတွက် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလ ၈ ရက်တွင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ဤရွေးကောက်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ ရွေးကောက်ပွဲအကြိုကာလ၊ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပသည့်နေ့ စသည်တို့တွင် တရားမဲ့ပြုကျင့်မှုနှင့်မဲမသမာမှုများစွာရှိခဲ့သည်။  ထိုပြဿနာကိုပြေလည်အောင်ဖြေရှင်းခြင်းမပြုခဲ့ခြင်းကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်မှန်၍စည်းကမ်းပြည့်ဝသောပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်ခေတ္တရပ်နားခဲ့ရသည်။

ထိုသို့သောဖြစ်စဉ်များကြောင့် တပ်မတော်အနေဖြင့်  ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ(၂၀၀၈ ခုနှစ်)နှင့်အညီ  နိုင်ငံတော်တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်ခဲ့ရသည်။ နိုင်ငံတော်တာဝန်များကို စတင်တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ခဲ့ရချိန်တွင် နိုင်ငံအပေါ် စေတနာမမှန်သော  ပြည်တွင်းပြည်ပအဖွဲ့အစည်းများ၏ သွေးထိုးလှုံ့ဆော်မှုများကြောင့် လူအချို့သည် နိုင်ငံရေးအရ သဘောထားကွဲလွဲမှုများကြောင့်ဆူပူဆန္ဒပြမှုများမှတစ်ဆင့် နောက်ပိုင်းတွင် အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များကိုပင် လုပ်ဆောင်လာခဲ့သည်။ 

နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် အကြမ်းဖက်သမားများ၏အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များ၊ မုန်တိုင်းတိုက်ခတ်မှု၊ရေကြီးရေလျှံမှုနှင့်ငလျင်ဘေးဒဏ်စသည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်မျိုးစုံကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ နိုင်ငံတော်တွင် မည်သို့သော အခက်အခဲများနှင့်ကြုံရသည်ဖြစ်စေ နိုင်ငံနှင့်ပြည်သူများအတွက် အကောင်းဆုံးအနေအထားတွင်ရှိနေအောင် ဆောင်ရွက်ပြီးပါက ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပေးမည်ဖြစ်သည်။

ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအတွက်   ပြင်ဆင်ဆောင်ရွက်မှုများအနေဖြင့်   ဆန္ဒမဲပေးပိုင်ခွင့်ရှိသူ ပြည်သူအားလုံး ဆန္ဒမဲပေးနိုင်ရေးနှင့် နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြားများရရှိရေးအတွက် ပန်းခင်းစီမံချက် ၁ ၊ ၂ ၊ ၃ ကိုချမှတ်ပြီး စုစုပေါင်း ၅၉၈၀၆၆၄ ဦးကို နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြားများရရှိအောင်  ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့သည့်အပြင် ဆက်လက်ပြီး နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြားရရှိရန်ကျန်ရှိနေသူများကိုလည်း  ရွေးကောက်ပွဲကာလမတိုင်မီ  အပြီးရရှိအောင် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။           

၂၀၂၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့်အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်းကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁ ရက်မှ ၁၅ ရက်အထိ ကောက်ယူခဲ့ပြီး ရှေ့ပြေးလူဦးရေစာရင်းအရ ၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက် ညတွင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ  လူဦးရေမှာ ၅၁၃၁၆၇၅၆ ဦး (၅၁ ဒသမ ၃ သန်းကျော်) ဖြစ်ပြီး ယခုရရှိလာသည့် လူဦးရေဆိုင်ရာအချက်အလက်များကို ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာလုပ်ငန်းစဉ်များအတိုင်း ခိုင်လုံသည့်မဲစာရင်းများအဖြစ် စနစ်တကျပြုစုလျက်ရှိသည်။

အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင်    ဆန္ဒမဲပေးခြင်းသည် နိုင်ငံသားတစ်ဦးချင်း၏ ဆန္ဒသဘောထားကို လွတ်လပ်စွာထုတ်ဖော်ပြသခြင်းပင်ဖြစ်သည့်အတွက်  ဥပဒေအရနှင့် လူထုသဘောထားအမြင်အရ ပြည့်စုံကောင်းမွန်သည့်  ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတစ်ရပ်အဖြစ်ကျင်းပနိုင်ရန်၊ မဲပေးကြမည့် နိုင်ငံသားအားလုံး မတရားမှုများမှ  ကင်းဝေးရန်နှင့် သိက္ခာရှိသည့်ရွေးကောက်ပွဲ၊ မှန်ကန်သည့်ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်ရန် နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် အလေးအနက်ထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် မေလ ၂၃ ရက်က တြိဂံဒေသတိုင်းစစ်ဌာနချုပ် ကျိုင်းတုံတပ်နယ်မှ အရာရှိ၊ စစ်သည်၊ မိသားစုများအား တွေ့ဆုံအမှာစကားပြောကြားစဉ် “မိမိတို့အနေဖြင့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်အညီ နိုင်ငံတော်ကို တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကိုမဖြစ်မနေဆောင်ရွက်ပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အမြန်ဆုံးပြုလုပ်နိုင်ရန်အတွက် မိမိတို့အနေဖြင့်  ကြိုတင်ပြင်ဆင်ခြင်းများကိုဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး  သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူခြင်းများကို  ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ သန့်ရှင်းသောရွေးကောက်ပွဲဖြစ်စေရေး ဆန္ဒမဲပေးရာ၌  Electronic Voting Machine ဖြင့်မဲပေးနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါ Electronic Voting Machine ဖြင့်မဲပေးခြင်းဖြင့် မဲစာရင်းမှားယွင်းမှုများကို အနည်းဆုံးဖြစ်စေနိုင်ကြောင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပြီးချိန်၌ ပြည်ထောင်စုအဆင့်နှင့်  တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်လွှတ်တော်များခေါ်ယူရာတွင် လွှတ်တော်အထမြောက်စေရေးအတွက်   ဆောင်ရွက်သွားကြရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲအောင်မြင်စွာကျင်းပနိုင်ရေး အားလုံးကဝိုင်းဝန်း  ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကြရန်လိုကြောင်း”  ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။                   

ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်သို့လျှောက်လှမ်းရာတွင် ရွေးကောက်ပွဲသည် အသက်ဟုပင်ဆိုနိုင်သည်။ ကျင်းပမည့်ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲဆန္ဒရှင်များအနေဖြင့် မဲပေးရာတွင် ရှင်းလင်းလွယ်ကူစွာမဲပေးနိုင်ရေး၊ မဲရလဒ်မှန်ကန် ရေး၊ ပယ်မဲမရှိရေး၊ မဲမသမာမှုမပြုလုပ်နိုင်ရေးနှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိစေရေးအတွက်  မြန်မာအီလက်ထရောနစ်မဲပေးစက်ကို အသုံးပြုမည်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့အသုံးပြုရာတွင် အခက်အခဲမရှိစေရေးအတွက် မဲပေးနည်းစနစ်များကို ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနများ၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်များတွင် သရုပ်ပြရှင်းလင်းလျက်ရှိသည်။ ထို့ပြင် မြန်မာအီလက်ထရောနစ်မဲပေးစက် (MEVM) အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာနည်းပြသင်တန်းများကိုလည်း ဖွင့်လှစ်ပေးလျက်ရှိသည်။ မဲပေးစက်များကိုကျွမ်းကျင်စွာကိုင်တွယ်ထိန်းသိမ်းအသုံးပြုခြင်းအားဖြင့် မကြာမီကျင်းပတော့မည့် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲဆန္ဒရှင်ပြည်သူများနှင့် မဲရုံတာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့်လည်း ကိုယ်စီတာဝန်ကျေပွန်စွာ ရွေးကောက်ပွဲကို ပြီးမြောက်အောင်မြင်အောင်ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။  မြန်မာအီလက်ထရောနစ်မဲပေးစက်များဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲတွင် မဲဆန္ဒရှင်များ မဲပေးရမည်ဖြစ်၍အချိန်ကုန်သက်သာခြင်းနှင့်  မဲရလဒ်များကို လျင်မြန်စွာသိရှိနိုင်ခြင်း အကျိုးကျေးဇူးများရရှိလာမည်ဖြစ်သည်။

ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်အနေဖြင့် ပြန်လည်မှတ်ပုံတင်ခွင့်နှင့် အသစ်တည်ထောင်မှတ်ပုံတင်ခွင့်တင်ပြလာသည့် နိုင်ငံရေးပါတီ ၇၇ ပါတီအနက်မှ နိုင်ငံရေးပါတီ ၅၆ ပါတီကို  မှတ်ပုံတင်ခွင့်ပြုခဲ့ပြီး နိုင်ငံရေးပါတီ နှစ်ပါတီကို ဥပဒေနှင့်အညီ ပါတီမှတ်ပုံတင်ခွင့်ပယ်ဖျက်ခဲ့သည့်အတွက် လက်ရှိတည်ဆဲနိုင်ငံရေးပါတီ ၅၄ ပါတီရှိသည်။  နိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေဖြင့် သတ်မှတ်ထားသည့်အတိုင်း ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကို အောင်မြင်အောင်ကျင်းပပြုလုပ်ပေးမည်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ကျင်းပပြုလုပ်မည့်အကြောင်းကိုလည်း နိုင်ငံတကာကသိရှိအောင်ပြောကြားထားပြီးဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသားများ အနေဖြင့်    မိမိတို့နိုင်ငံ၏အနာဂတ်ကောင်းကျိုးကို  သယ်ပိုးမည့် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များကို မိမိတို့စိတ်တိုင်းကျရွေးချယ်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့မဲပေးရွေးချယ်ရာတွင် ဒေသနှင့်နိုင်ငံတော်၏အကျိုးကို အမှန်တကယ်ဖော်ဆောင်ပေးနိုင်သည့်ကိုယ်စားလှယ်လောင်းများကို ရွေးချယ်ကြရန်ဖြစ်သည်။ အရည်အချင်းရှိသောကိုယ်စားလှယ်လောင်းများများစွာပေါ်ထွန်းလာမှသာ နိုင်ငံတော်တွင် စစ်မှန်၍စည်းကမ်းပြည့်ဝသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ် ရှင်သန်နေမည်ဖြစ်သည်။  ဒီမိုကရေစီကျင့်သုံးရာတွင် အများဆန္ဒဖြင့်ဆောင်ရွက်ကြသော်လည်း အခြေခံအကျဆုံးလိုအပ်ချက်မှာ တရားဥပဒေကိုစောင့်ထိန်းလိုက်နာကျင့်သုံးခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ စည်းကမ်းဥပဒေများလိုက်နာခြင်း၊ အမှန်တရားကိုမြတ်နိုးပြီး ဖြောင့်မတ်တည်ကြည်ခြင်း စသောအခြေခံများကိုလိုက်နာကြရမည်ဖြစ်သည်။ ဒီမိုကရေစီစနစ်တွင် လွတ်လပ်၍တရားမျှတသော ရွေးကောက်ပွဲဖြစ်မှသာ ပြည်သူ့ဆန္ဒအစစ်အမှန်ကို ဖော်ဆောင်နိုင်မည်ဖြစ်ပေရာ နိုင်ငံတော်အစိုးရ၊ တပ်မတော်နှင့်ပြည်သူများပူးပေါင်း၍ ၂၀၂၅ ခုနှစ်  နှစ်ကုန်တွင်ကျင်းပမည့်  ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲကြီးအောင်မြင်စွာပြီးမြောက်ရေး  အတူယှဉ်တွဲပါဝင်ဆောင်ရွက်ကြရန်ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားအပ်ပါသည်။  ။

Source: MWD Web Portal

အခုဆိုရင်အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲတွေ ကြီးကြီးမားမားဖြစ်နေပါတယ်။ တစ်နည်း အမေရိကန်ကော ဥရောပမှာပါ လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီအကျပ်အတည်းဆိုက်နေတယ်။ မေးခွန်းများစွာရင်ဆိုင်နေရပါတယ်။ အမေရိကန်မှာ အမျိုးသားရေးဝါဒီ ဒေါ်နယ်ထရမ့် သမ္မတဖြစ်လာသလို ဥရောပမှာလည်း လက်ယာစွန်းနိုင်ငံရေးပါတီက တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် အားကောင်းလာနေပါတယ်။

အခု ဖေဖော်ဝါရီလနောက်ဆုံးပတ်မှာလုပ်ခဲ့တဲ့ ဂျာမနီအဓိပတိရွေး‌ကောက်ပွဲမှာလည်း ဂျာမန်လက်ယာစွန်းပါတီဟာ ဒုတိယနေရာလိုက်ခဲ့ပါတယ်။ ပြင်သစ်မှာလည်းလာမယ့် ၂၀၂၇ မှာ ပြုလုပ်မယ့် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ လက်ယာစွန်းပါတီ အနိုင်ရမယ်လို့ ခန့်မှန်းမှု‌တွေ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရှိနေပါတယ်။ လက်ရှိ အီတလီဝန်ကြီးချုပ် Giorgia Meloni ဆိုလည်း လက်ယာနိုင်ငံရေးသမားဖြစ်ပြီး အမေရိကန် သမ္မတနဲ့ အထူးရင်းနှီးတဲ့ဆက်ဆံရေးရှိသူဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာလမှာ ရိုမေးနီးယားနိုင်ငံ (Romania) မှာ ပြုလုပ်တဲ့ သမ္မတရွေးကောက်ပွဲမှာ လက်ယာစွန်းပါတီက အနိုင်ရသွားပေမယ့် ဖွဲ့စည်းပုံတရားရုံးက ပြည်ပစွက်ဖက်မှုရှိတယ်ဆိုပြီး ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်ကို ပယ်ချခဲ့ပါတယ်။

ဘူလ်ဂေးရီးယားနိုင်ငံ (Bulgaria)မှာလည်း လက်ယာစွန်းပါတီ ထောက်ခံသူ အမျိုးသားရေးဝါဒီတွေက မြို့တော်မှာရှိတဲ့ ဥရောပသမဂ္ဂ (အီးယူ)ရုံးကို ဝင်ရောက်စီးနင်းဖို့ ကြိုးစားခဲ့ကြပါတယ်။ ရိုမေးနီးယားကော၊ ဘူလ်ဂေးရီးယားကောနေတိုးနဲ့ အီးယူအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ အခုတော့ အဲဒီနိုင်ငံတွေမှာ ရုရှားလိုလားတဲ့ နိုင်ငံရေးသမားတွေ တစ်နည်းဥရောပဆန့်ကျင်ရေးသမားတွေ စုရုံးကြီးထွားလာနေပါတယ်။

ဥရောပတစ်လွှား ရုတ်ရုတ်သဲသဲ ဖြစ်ခဲ့ရ

ပြီးခဲ့တဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလလယ်မှာ ဂျာမနီနိုင်ငံ မြူးနစ်မြို့မှာပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ မြူးနစ်လုံခြုံရေးကွန်ဖရင့် (The Munich Security Conference) မှာ အမေရိကန် ဒုတိယသမ္မတ ဂျေဒီဗန့်စ်(JD Vance) က ဥရောပကို ခြိမ်းခြောက်နေတာ ရုရှားမဟုတ်ဘူး၊ တရုတ်မဟုတ်ဘူး၊ ဥရောပကိုယ်တိုင်ပဲ တစ်နည်းအတွင်းက ခြိမ်း‌ခြောက်နေတာဖြစ်တယ်၊ ဥရောပဟာ နာဇီဝါဒ မပြန့်ပွားစေဖို့အကြောင်းပြချက်နဲ့ အခြေခံလူ့အခွင့်အရေးတွေ ပိတ်ပင်နေတယ်၊ လက်ယာစွန်းနိုင်ငံရေး အတိုက်အခံတွေကိုဖိနှိပ်နေတယ်၊ ဥရောပကို ပျက်စီးစေမှာ အတွင်းကသာဖြစ်တယ်ဆိုပြီးပြောလို့ ဥရောပတစ်လွှား ရုတ်ရုတ်သဲသဲဖြစ်ခဲ့ရပါတယ်။

အခုဆို အမေရိကန်မှာ ဥပဒေရေးရာဝန်ဆောင်မှု အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ သုတေသနစင်တာတွေ၊ တက္ကသိုလ်ကြီးတွေကအစ တင်းကျပ်ကန့်သတ်မှုတွေ ရင်ဆိုင်လာနေရတယ်။ ထရမ့်ဘက်ကရှင်းတယ်။ ငါတို့ (ဖက်ဒရယ်အစိုးရ) လိုချင်တာလုပ်မလား၊ မလုပ်ရင် မင်းတို့ကိုပေးနေတဲ့ အစိုးရရန်ပုံငွေတွေ၊ အခွင့်အရေးတွေ ပိတ်ပင်ရုပ်သိမ်းမယ်လို့ ခြိမ်းခြောက်တယ်။ အခုဆို ဗြိတိန်၊ အီတလီ စတဲ့နိုင်ငံတွေကလည်း အမေရိကန်ပုံစံ သံယောင်လိုက်လာကြတယ်။ အနောက်နိုင်ငံတွေမှာ လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီ အရှိုက်ထိုးခံနေရသလို ဖြစ်လာတာကြောင့် ဘာကြောင့်လဲဆိုတာ အတော်ကြီးကို အဖြေရှာနေကြပါတယ်။

အမှန်က ဥရောပမှာ အဲဒီအဖြေကို ရှာနေတာနှစ်ပေါင်းအတော်ကြာပါပြီ။ အမေရိကန်မှာလည်း ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၂၄ ရွေးကောက်ပွဲမှာ လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရက်တွေ ထရမ့်ကိုမဲရှုံးတော့လည်း အဖြေကို ရှာကြပါတယ်။ အခုဆို အမေရိကန်လစ်ဘရယ် အသိုက်အဝန်းမှာ ခေါင်းဆောင်မှုပျောက်ဆုံးသလိုဖြစ်နေပြီး ဥရောပလည်း လမ်းဆုံလမ်းခွကို ရောက်နေပါတယ်။ အခုလို ဘာကြောင့်လစ်ဘရယ် နိုင်ငံရေးအကျဘက်ကို ရောက်လာရသလဲဆိုတာ အဖြေရှာရင်း အဖြေမတွေ့နိုင်ဘဲ ဖြစ်နေကြပါတယ်။ အကြောင်းကတော့ ကမ္ဘာ့ဦးနှောက်တွေဟာ တစ်ဖက်တည်းမှာ ပိတ်နေလို့ဖြစ်ပါတယ်။

သက်ဆိုင်ရာအစိုးရတွေက နိုင်ငံတွေကို ချုပ်ကိုင်ထားတာဆိုပေမယ့် သက်ဆိုင်ရာအစိုးရတွေကို လွှမ်းမိုးတာက ဒီကနေ့ကမ္ဘာ့စနစ်ကြီးဆိုတာပါပဲ။ လစ်ဘရယ် အာဂျန်ဒါ၊ လစ်ဘရယ် အစီအစဉ်လို့ လည်း အလွတ်သဘော နားလည်ကြပါတယ်။ ကမ္ဘာကြီးတစ်ခုလုံးက လစ်ဘရယ်ဒီမိုကရေစီ အခင်းအကျင်းထဲမှာပဲ ရှိနေရမယ်ပေါ့။ ဒီမိုကရေစီကိ လက်ခံရမယ်။ လူ့အခွင့်အရေးတွေကို လက်ခံရမယ်။ နိုင်ငံတကာ ဥပဒေတွေကိုလိုက်နာရမယ်။ တရုတ်ဒီမိုကရေစီတို့၊ ရုရှားဒီမိုကရေစီတို့ ခွဲခြားပြောမနေနဲ့။ ဒီမိုကရေစီတို့၊ လူ့အခွင့်အရေးတို့၊ နိုင်ငံတကာ ဥပ‌‌‌ဒေမူဘောင်တို့ဆိုတာ အနောက်နိုင်ငံတွေရဲ့ထုတ်ကုန်မဟုတ်ဘူး။ တစ်ကမ္ဘာလုံးနဲ့ဆိုင်တယ်။ လူတွေအားလုံးနဲ့ဆိုင်တယ်။ အတိုးအလျှော့မရှိ၊ တစ်ပြေးညီပေါ့။

ကုလသမဂ္ဂတို့၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမယ်ပေါ့။ နောက်ကနေ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံးတို့၊ နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှုခုံရုံးဆိုတာတွေနဲ့ ထောက်ထားလိုက်သေးတယ်။ တစ်နည်းမီဒီယာတွေ၊ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ကမ္ဘာကြီးကို စောင့်ထိန်းသူတွေပဲ။ အနောက်ကမ္ဘာ လစ်ဘရယ် လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာအစိုးရတွေရဲ့ ခိုင်မာအားကောင်းမှုကို အားမပေးဘူး။ လူတစ်ဦးချင်း လွတ်လပ်ခွင့်ကိုပဲအားပေးတယ်။ အစိုးရကို ထိန်းကျောင်းမယ့် အစိုးရမဟုတ်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ ရှင်သန်ကြီးထွားဖို့ ဂရုပြုတယ်။ နို့၊ ဒါဆိုရင် အဲဒီလစ်ဘရယ်အစီအစဉ်ဆိုတာကြီးက ဘယ်သူတွေက ချမှတ်တာလဲဆိုရင် သူကချက်ချင်း လက်ငင်းကြီးဖြစ်တည်လာတာမျိုးတော့ မဟုတ်ဘူး။ တဖြည်းဖြည်းစုဖွဲ့မိလာတာပေါ့။

အစိုးရတွေ(နိုင်ငံရေးသမားတွေ)ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းတွေပါတယ်။ လူ့အခွင့်အရေး အဖွဲ့အစည်းတွေပါတယ်။ အင်န်ဂျီအိုတွေ၊ စီအက်စ်အိုတွေပါတယ်။ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူတွေပါတယ်။ တက္ကသိုလ်ကြီးတွေ၊ ဉာဏ်ကြီးရှင်သုတေသနစင်တာတွေပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ပညာတတ်အသိုင်းအဝိုင်း တစ်နည်း ကမ္ဘာ့ဦးနှောက်တွေပေါ့။ အားလုံးကချိတ်ဆက်နေပြီး လစ်ဘရယ်အဝန်းအဝိုင်းထဲမှာပဲရှိတယ်။ သွားဖောက်ထွက်လို့မရဘူး။ ပညာရေးမှာ မလစ်ဘရယ်ရင် ခေတ်မမီဘူးလို့ ဖြစ်နေတယ်။ လစ်ဘရယ်အဝန်းအဝိုင်းထဲမှာ အလုပ်လုပ်နေပြီး လစ်ဘရယ်သဘောသဘာဝကို သံသယရှိရင်၊ လစ်ဘရယ် တန်ဖိုးတွေကို စျေးဆစ်ရင်ရွာအပြင် ရောက်ဖို့သာပြင်ပါ။

လစ်ဘရယ် လူသားရင်းမြစ်တွေ မွေးထုတ်ပေး

တက္ကသိုလ်တွေက လစ်ဘရယ်လူသားရင်းမြစ်တွေ မွေးထုတ်ပေးတယ်။ ထွက်လာတဲ့ လစ်ဘရယ်လူသားရင်းမြစ်တွေက နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ မီဒီယာတွေမှာ အလုပ်လုပ်ကြတယ်။ ချိတ်ဆက်အလုပ်လုပ်ကြတယ်။ သူတို့အချင်းချင်းရန်ဖြစ်လည်းခဏပဲ။ လစ်ဘရယ်အထိုင်ထဲကပဲရန်ဖြစ်တယ်။ လစ်ဘရယ်စည်းကတော့ အပေါက်မခံဘူး။ သူတို့အချင်းချင်း ဝေဖန်တယ်။ လစ်ဘရယ်အထိုင်ထဲကပဲဝေဖန်တယ်။ လစ်ဘရယ်စည်းကတော့ အပေါက်မခံဘူး။ ပညာတတ်တွေမို့ ဘယ်လိုရန်ဖြစ်ရမယ်။ ဘယ်လို ညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်ရမယ်။ ဘယ်လိုအလုပ်လုပ်ရမယ်ဆိုတာ သိကြပြီးသားဖြစ်တယ်။ နှုတ်မိန့်တွေဆိုတာ ယူအင်န်လို အဖွဲ့အစည်းကြီးတွေမှာ အများကြီးနော်။

ဒီလိုနဲ့ ပညာတော့တတ်ပါရဲ့၊ အမှားအယွင်းလုပ်မိမှာကြောက်ပြီး မလုပ်မရှုပ်မပြုတ်နေတဲ့သူတွေ အများကြီးပဲ။ စနစ်ကြီးကိုယ်တိုင်ကအတွင်းက ဝန်ထမ်းတွေကို ပုံစံခွက်ထဲရိုက်သွင်းသလိုဖြစ်တယ်။ နောက်ဆုံးအစီရင်ခံစာတွေမှာအားထည့်ပြီး ပျံနေအောင်ရေးကြတယ်ပေါ့။ အဲဒီလိုမှမဟုတ်ဘဲ လူကြီးအကြိုက်မနေတဲ့သူ၊ အထိုင်ကနေဖောက်ထွက်ချင်တဲ့သူ၊ စည်းထဲမှာမနေချင်တဲ့သူကတော့ထွက်ပေါ့။ နောက်လူလာခဲ့ပဲ။ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေဆိုတာ လစာ၊ ခံစားခွင့်ကောင်းတော့ လုပ်ချင်တဲ့သူက အပြည့်ပဲ။

စည်းမျဉ်း၊ စည်းကမ်းဆိုတာ လက်တစ်လုံးခြားပြောင်းတာပါပဲ

အမှန်ကတော့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေမှာ သူ့မူဝါဒနဲ့ သူ့စည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ခိုင်ခိုင်မာမာရှိပေမယ့် အတွင်းကျိတ် ဖြေရှင်းတာ၊ လိုသလိုလှည့်ပတ်လုပ်တာ၊ မလိုတစ်မျိုးလိုတစ်မျိုးလုပ်တဲ့ ကိစ္စတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ပညာတတ် ဝန်ထမ်းဆိုသူတွေက ဌာနအတွင်းမှာ ပြဿနာနည်းအောင် နားလည်မှုနဲ့ မီးစင်ကြည့်ကလုပ်ဆောင်ကြတယ်။ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေမှာ လိုတစ်မျိုး၊ မလိုတစ်မျိုး၊ လူကို ခင်ရင်မူကို ပြင်တယ်ဆိုတာ အများကြီးရှိပါတယ်။ သူတို့လုပ်ချင်ရင်အတွင်းက စည်းမျဉ်း၊ စည်းကမ်းဆိုတာ လက်တစ်လုံးခြားပြောင်းတာပါပဲ။ သူတို့ မလုပ်ချင်ရင် စည်းမျဉ်း၊ စည်းကမ်းဆိုတာနဲ့ကိုင်ပေါက်တာပါပဲ။

ကမ္ဘာလှည့်နေတဲ့ ပညာတတ်တွေမို့ အကျိုးစီးပွားနဲ့ပတ်သက်ရင် အားနာတယ်ဆိုတာမရှိဘဲ ဗြောင်ပါပဲ။ တစ်ခါတလေ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတွေမှာ တရားမမျှတဘူး၊ မဟုတ်တာတွေ ဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ အချို့နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေက အတွင်းကျိတ်ပြဿနာတွေနဲ့ယှဉ်ရင် ပါးပါးလေးပါ။ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေက ငွေလမ်းခင်းနိုင်တော့ အသံသိပ်မထွက်ဘူး။ ပညာတတ်များတော့ ပြဿနာကို အသံမထွက်အောင်ဖြေရှင်းကြတယ်။ ပြောချင်တာ တိုက်ရိုက်ရေးရရင် အဲဒီနိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းဝန်ထမ်းတွေဆိုတာ ကမ္ဘာလှည့်ပြီး လူသားချင်းစာနာမှုလုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နေသူတွေ၊ အခက်အခဲပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်နေသူတွေဖြစ်လို့ သူတို့တွေဟာ ကမ္ဘာ့ဦးနှောက်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီဦးနှောက်တွေကပဲ ကမ္ဘာကြီး ငြိမ်းချမ်းရေး၊ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးရေးဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်အောက်မှာ ချိတ်ဆက်လှည့်ပတ်အလုပ်လုပ်နေကြတာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့(လစ်ဘရယ်) အထိုင်၊ သူတို့ (လစ်ဘရယ်) စည်းသွားထိတဲ့သူက ငမိုက်သားပါပဲ။ အခုဆို အဲဒီအထိုင်၊ အဲဒီစည်းကို ဖောက်မယ့်သူပေါ်လာခဲ့ပါပြီ။ ဟုတ်ကဲ့။ အမေရိကန်က ဒေါ်နယ်ထရမ့်ပါပဲ။

နေပါဦး။ ကမ္ဘာ့ဦး‌နှောက်ဆိုတာကတော့ ဟုတ်ပါပြီ။ သူတို့ဦးနှောက်တွေက တစ်ဖက်ပိတ် သလို ဖြစ်နေတယ်ဆို‌တော့ ဘယ်လိုသူတို့ဦးနှောက်တွေက ပိတ်သလိုဖြစ်နေတာလဲဆိုရင် အထက်မှာဆိုခဲ့သလိုပဲလေ။ ငယ်ငယ်ကတည်းက စာမဖတ်ကြဘဲ၊ သမိုင်းမလေ့လာကြဘဲ လစ်ဘရယ် ပညာရေးနဲ့ ကြီးပြင်းလာရတော့ တစ်ဖက်ပဲသိသလိုဖြစ်တယ်။ သူတို့ဘက်ကိုပဲ အမှန်ထင်တော့ တစ်ဖက်အမြင်မတူသူတွေကို အထင်မကြီးဘူးပေါ့။ သူတို့သာ အမှန်ပေါ့။ ပြန်လည်မပြင်ဆင်လိုဘူးပေါ့။ ဖောက်ထွက် တွေးခေါ်မှုတွေ ပျောက်ဆုံးသွားတာပေါ့။ သူတို့နဲ့ အမြင်မတူတဲ့သူကို ဝိုင်းပယ်ဆန့်ကျင် တာပေါ့။ အငြိုးတကြီးတုံ့ပြန်တာပေါ့။ လူ့သဘာဝပေါ့။ အချို့က ပညာတတ်လေ ခေါင်းမာလေပဲ။

ပြဿနာအားလုံးကို လစ်ဘရယ်အထိုင်က ဆုံးဖြတ်နေကြတာလေ။ အားလုံးက လူ့အခွင့်အရေးနေကြတာလေ။ လူ့အခွင့်အရေးကမကောင်းတာမဟုတ်ဘူး။ ကောင်းတယ်။ ဒါပေမဲ့ အမျိုးသားရေးဆိုတာလည်း ထည့်စဉ်းစားဖို့လိုတယ်။ လူမျိုးတိုင်း၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတိုင်းမှာ သူ့စံတန်ဖိုးထားမှုတွေ၊ အမှတ်လက္ခဏာတွေဆိုတာရှိတယ်။ လစ်ဘရယ်ဆိုတာရဲ့အောက်မှာ လူတွေကို အကန့်အသတ်မရှိ ပေးဝင်ရင်ကြာရင် အဲဒီပြင်ပက ဝင်လာတဲ့လူဦးရေက မူရင်းနိုင်ငံသားတွေကို ကျော်လွန်သွားနိုင်တယ်။ မဟုတ်ရင်လည်း လုံခြုံရေးဆိုင်ရာပြဿနာတွေဖြစ်စေနိုင်တယ်။

လူဝင်မှုပြဿနာက သူတို့ဆီမှာ အကြီးကြီးပဲ

သြစတြေးလျနိုင်ငံဆို အရွယ်အစားကကြီးပေမယ့် လူဦး‌ရေကနည်းတော့ လူဝင်မှုမှာအလွန်ကြီး မလစ်ဘရယ်ရဲဘူး။ အမေရိကန်ဆိုလည်း နိုင်ငံကြီးတယ်ဆိုပေမယ့် အခုဒီသဘောပေါ့။ ထရမ့်တို့လို လူဝင်မှုကို အဓိကထားမဲဆွယ်သူတွေက ‌ရွေးကောက်ပွဲနိုင်တယ်။ ဥ‌ရောပလည်း အနည်းနဲ့အများ ဒီအတိုင်းပဲ။ လူဝင်မှုပြဿနာက သူတို့ဆီမှာအကြီးကြီးပဲ။ ဒါတွေကို ထိုက်သင့်သလိုထိန်းချုပ်ဖို့လိုတယ်။ သို့သော် ဥရောပလိုနေရာမျိုးမှာ အီးယူဆိုတဲ့ အရိပ်အောက်မှာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအများစုက လစ်ဘရယ်အစိုးရတွေဆိုတော့ သူတို့ဦးနှောက်တွေက လစ်ဘရယ်အထိုင်ကပဲ အလုပ်လုပ်တယ်။ ပညာတတ်လွန်းတော့ အချင်းချင်းအမုန်းမခံချင်ကြဘူး။

လစ်ဘရယ်နိုင်ငံတွေမှာ ပြည်ပက တရားမဝင်ဝင်လာတဲ့သူတွေက အကြမ်းဖက်မှုပြုရင်တောင် ကြားဝင်ပြောမယ့်သူကမရှိဘူး။ ထိထိရောက်ရောက်ရေးသားတင်ပြမယ့် မီဒီယာကမရှိဘူး။ အစိုးရကော၊ ပြည်သူကော သူတို့ဦးနှောက်တွေက တစ်ဖက်ပိတ်သလို ဖြစ်နေတယ်။ ထောက်ပြပြီဆိုရင် ဘယ်သူက လုပ်တာပါ၊ ဘာလူမျိုးပါ၊ ဘယ်နိုင်ငံသားပါ ပြောရတော့မယ်။ လူမျိုး၊ ဘာသာပါရင်ကို ခွဲခြားမှုလို့ မြင်တဲ့သူကမြင်တယ်။ အကောင်းဆုံးက နှုတ်ဆိတ်နေတာ ကောင်းတယ်။ အပြောမတော်ရင် ဖက်ဆစ်တံဆိပ်၊ အမျိုးသားရေးတံဆိပ် အကပ်ခံနေရမယ်။ လူ့အခွင့်အရေးပဲ အမြဲရွတ်နေရင် အန္တရာယ်ကင်းတယ်ဆိုတာ မသိစိတ်ကလှုံ့ဆော်နေတယ်။ နည်းနည်းလေးမှ စိတ်ထဲကို အမျိုးသားရေးအဝင်မခံဘူး။ တစ်ဖက်ပိတ်နေတဲ့ ဦးနှောက်က ခွင့်မပြုဘူး။

၂၀၁၆ ခုနှစ် ထဲလောက်မှာ ပြင်သစ်နဲ့ ဂျာမနီမှာ အစ္စလာမ် အစွန်းရောက်အချို့က ကားတွေနဲ့ လူအုပ်ထဲဝင်တိုက်တာပေါ့။ လူတွေဆယ်ဂဏန်း အတော်များများသေတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာ ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေမှာ ဂျာမနီမြို့ကြီးအချို့မှာ ပြည်ပက ဝင်ရောက်လာသူတွေ များလာပြီးတဲ့နောက်မှာ ဂျာမန် အမျိုးသမီးတွေဘဝမလုံခြုံတာ၊ မကြာခဏလမ်းပေါ်မှာ လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ အနှောင့်ယှက်ခံရတာ၊ အချို့လမ်းတွေမှာ ညဘက်ဆို အမျိုးသမီးတွေမသွားလာရဲတာ တင်ပြကြတယ်။ ဂျာမန်လူထုကကော၊ အစိုးရကကော ဘာသိဘာသာပဲနေတယ်။ ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေမှာ ဂျာမန်တွေ ရန်ဖြစ်နည်း မေ့သွားပြီဆိုပြီး ရေးကြတယ်။ ငါတို့ဂျာမန်တွေက အပြင်ကလာတဲ့လူစိမ်းတွေက ကိုယ့်အမျိုးသမီးတွေကို စော်ကားနေတာကိုတောင် ကြည့်နေနိုင်လောက်အောင် သွေးအေးသွားကြပြီဆိုတဲ့သဘော မချိတင်ကဲရေးတာပေါ့။

မောင်နပ်တွေ များလာ

လစ်ဘရယ်တွေဘက်ကလည်း ပြဿနာတစ်ခုကို ထိထိရောက်ရောက် ဖြေရှင်းမယ်ဆိုရင် လူဝင်မှုပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းရမယ်၊ ဖမ်းသင့်တဲ့သူဖမ်းရမယ်၊ အရေးယူသင့်တဲ့သူ ယူရမယ်၊ ပြန်ပို့သင့်တဲ့သူပို့ရမယ်၊ အဲဒီလိုအာဏာစက်ကိုသုံးပြီဆိုတာနဲ့ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့အစည်းတွေက ဝိုင်းအော်ကြမယ်။ အကြမ်းဖက်အစွန်းရောက်ဝါဒကို ပိုပြီးအားပေးသလိုဖြစ်မယ်။ ဘာသိဘာသာနေလိုက်တာ ကောင်းတယ်ပေါ့။ ဘယ်နိုင်ငံရေးသမား၊ ဘယ်ပါတီမှ ရှေ့တန်းထွက်ပြီး နိုင်ငံသားတွေ အကျိုးစီးပွားဆိုတာ မဟရဲဘူး။ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားလို့ ဟတာနဲ့မတော်ရင် ဖက်ဆစ်တံဆိပ် အကပ်ခံရမှာပဲ။ တစ်သက်လုံး နိုင်ငံရေးမှာ အရိပ်လိုပါသွားမှာပဲ။ ဥရောပသမိုင်းနောက်ခံကလည်း ဖက်ဆစ်ဟစ်တလာ အရိပ်ထိုးနေတာမို့ နိုင်ငံရေးမှာ တစ်ခုခုမှားတာနဲ့၊ လစ်ဘရယ်ကို ဆန့်ကျင်တာနဲ့ ဖက်ဆစ်တံဆိပ်အကပ်ခံရမှာ ကြောက်ကြတယ်။ ဒီလိုနဲ့ဥ‌ရောပနိုင်ငံရေးတစ်နည်း အီးယူနိုင်ငံရေးမှာ မောင်နပ်တွေ များလာတော့တာပေါ့။

အခုဆို အမေရိကန်မှာ ဒီမိုကရက်တစ်ထောက်ခံသူ ကြားထဲမှာကို ငါတို့ဘက်ကလည်း ပြင်သင့်တာ ပြင်ရမယ်။ အချို့ ငါတို့အတွေးအခေါ်တွေက လက်ဝဲစွန်း ‌(far-left) ရောက်ချင်နေတယ်ပေါ့။ ကိုယ့်နိုင်ငံသား အကျိုးတော့ ကြည့်သင့်တာ ကြည့်ရမှာပေါ့လို့ ပြောသူတွေရှိလာတယ်။ ဟိုဘက်လည်းကောင်းတာရှိတယ်။ ဒီဘက်လည်း ကောင်းတာရှိတယ်။ လစ်ဘရယ်နဲ့ အမျိုးသားရေးပေါင်းစပ်ပြီး ဖက်စပ်ပုံစံမျိုး စဉ်းစားကြတယ်။ လစ်ဘရယ်အမာခံတွေကတော့ လှမ်းငေါက်တာပေါ့။ ဘာဖက်စပ်လဲ။ ဒီမိုကရေစီမှာ ဖက်စပ်ဆိုတာမရှိဘူး။ လူ့အခွင့်အရေးမှာ စျေးဆစ်လို့မရဘူးပေါ့။ ဥရောပမှာလည်း လစ်ဘရယ် နိုင်ငံရေးသမားတွေထဲမှာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့ဆော်သြတာတွေ ရှိနေတယ်။ သူတို့ဆီမှ အလယ် (Centre) ဆိုတာရှိတယ်။ Centre, Centre Right, Centre Left စသဖြင့်ပေါ့။

ဒါပေမဲ့ နိုင်ငံရေးဆိုတာ အမြဲအလယ်မှာ အတိအကျနေလို့မရဘူး။ အားလုံးကို အမြဲကျေနပ်အောင်လုပ်လို့မရဘူး။ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာ ဘက်တစ်ဖက်တော့ လိုက်ရတာပဲ။ ဒီလိုနဲ့ ဥရောပမှာ အလယ်နိုင်ငံရေးတွေအားနည်းလာပြီး လက်ယာစွန်း၊ လက်ဝဲစွန်းဆိုတဲ့အဟက ပိုကြီးလာတယ်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှာ ဥရောပကော်မရှင်အကြီးအကဲ Ursula von der Leyen (European Commission President) က ဥရောပလူနေမှုဘဝကို ဥရောပနည်း၊ ဥရောပဟန်နဲ့ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မယ်ဆိုတဲ့ သဘောသုံးနှုန်းပြောဆိုခဲ့လို့ လက်ဝဲနိုင်ငံရေးသမားတွေ၊ လူ့အခွင့်အရေးအဖွဲ့တွေရဲ့ ဝေဖန်ပြစ်တင်တာခံရပါတယ်။ လူဝင်မှုကိစ္စနဲ့ လုံခြုံရေးကိစ္စကို ချိတ်ဆက်တယ်၊ ဒါဟာ လက်ယာစွန်းတွေရဲ့ အယူအဆဖြစ်တယ်၊ ဥရောပကော်မရှင် အကြီးအကဲဟာ ဒါလေးတောင်နားမလည်ဘူးဆိုပြီး အီးယူတောင်လေသံပြောင်းနေပြီ။ လစ်ဘရယ်ကို သစ္စာဖောက်ပြီ။ လူ့အခွင့်အရေးမှာ အမေရိကန်နည်း၊ အမေရိကန်ဟန်ဆိုတာမရှိဘူး။ ဥရောပနည်း၊ ဥရောပဟန်ဆိုတာ မရှိဘူး။ အာရှနည်း၊ အာရှဟန်ဆိုတာမရှိဘူး၊ လူ့အခွင့်အရေးက လူ့အခွင့်အရေးပါပဲဆိုပြီး ဝေဖန်ကြပါတယ်။

မြွေမြွေချင်း ခြေမြင်နေကြ

အခုဆို လေ့လာသူအချို့က လက်ရှိ အမေရိကန်၊ ဥရောပမှာဖြစ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲတွေဟာ အပျက်ပျက်နဲ့ နှာခေါင်းသွေးထွက်မယ်လို့ ခံစားနေကြရတယ်။ နိုင်ငံ‌ရေးက သူသေ၊ ကိုယ်ရှင်ဆိုတာမျိုး ဖြစ်လာနေတယ်။ တောင်ငူကလည်း တောင်ငူ၊ မောင်းထောင်ကလည်း မောင်းထောင်လို့ ပြောရမလို ဖြစ်နေတယ်။ နှစ်ဖက်စလုံးက စိတ်လှုပ်ရှားလွယ်ကြတယ်။ တစ်ခုခုဆိုစိတ်မပြေဖြစ်တယ်။ အလျှော့မပေးလိုဘူး။ အငြိုးကြီးတတ်ကြတယ်။ နည်းနည်းမှ အကျောမခံကြဘူး။ သူတို့အချင်းချင်း (ပညာတတ်အချင်းချင်း)ဖြစ်ရင် ပိုကြောက်ဖို့ကောင်းတယ်။ မြွေမြွေချင်း ခြေမြင်နေကြတယ်ပေါ့လေ။

အခုအချိန်က အရင်လို အမေရိကန်တစ်နိုင်ငံတည်း အားကြီးတာမဟုတ်တော့ဘူး။ အရင်လို ဥရောပခေတ်လည်း မဟုတ်တော့ဘူး။ တရုတ်တို့၊ ရုရှားတို့လို အခြားပြိုင်ဘက်အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေ ရှိလာနေပြီ။ သူတို့က လစ်ဘရယ်မဟုတ်ကြဘူး။ ပိုက်ဆံလည်းရှိသွားပြီ။ အတွေ့အကြုံလည်း များသွားပြီ။ စာလည်းတတ်သွားကြပြီ။ အလိုက်အထိုက်နေရင်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးကို ကောင်းကောင်း ကစားတတ်နေပြီ။ ကစားနိုင်တဲ့ နည်းပညာနဲ့ လူသားရင်းမြစ်လည်းရှိနေပြီ။ အမေရိကန်နဲ့ ဥရောပညီညွတ်ကြပါ၊ တစ်နည်းအနောက်လစ်ဘရယ် နိုင်ငံတွေစည်းလုံးကြပါ၊ ကျောချင်းကပ်ကြပါ။ မဟုတ်ရင် တရုတ်နဲ့ ရုရှားက စားသွားမယ်ဆိုပြီး ပြောကြပါတယ်။

အတွင်းပဋိပက္ခတွေက ကြီးမြဲကြီးနေ

အခုအနောက်နိုင်ငံတွေဖြစ်နေတဲ့ နိုင်ငံရေး ဝရုန်းသုန်းကားအခြေအနေတွေက နိုင်ငံရေးရှုထောင့် တစ်ခုတည်းနဲ့ ရှင်းလို့မရနိုင်ပါဘူး။ ဆိုလိုတာ လစ်ဘရယ်နိုင်ငံတွေမှာ နိုင်ငံရေးပါတီအချင်းချင်း၊ နိုင်ငံရေးသမားအချင်းချင်း နားလည်မှုရတောင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လစ်ဘရယ်ချိတ်ဆက်ကွန်ရက်ကြီး တစ်နည်းတစ်ဖက်ပိတ်နေတဲ့ ကမ္ဘာ့ဦးနှောက်ကြီးကို မပြင်ဆင်၊ မပြောင်းလဲနိုင်ရင် သူတို့က လူ့အခွင့်အရေးအထိုင်၊ နိုင်ငံတကာ တရားဥပဒေမူဘောင်အထိုင်ကနေ ထရမ့်တို့လို လစ်ဘရယ်မကျသူတွေကို အမျိုးမျိုးဆန့်ကျင် ဖိအားပေးနေမှာဖြစ်လို့ အတွင်းပဋိပက္ခတွေက ကြီးမြဲကြီးနေမှာပါပဲ။ လစ်ဘရယ်ဦးနှောက်ဆိုတာ အင်မတန်ပြေးပါတယ်။ နည်းနည်းလေး ခြေကုပ်ရပြီဆိုတာနဲ့ ခေါင်းစဉ်အမျိုးမျိုးအောက်မှာ တဖြည်းဖြည်းချင်းတိုးဝင်လာမှာပဲ။ အခြေအနေမကောင်းရင်၊ အခွင့်အရေးမပေးရင်လည်း သူတို့က တံခါးဝမှာအကြာကြီး စောင့်နေမှာပါပဲ။ အခွင့်ရပြီဆိုတာနဲ့ အရှိန်အဟုန်နဲ့ တိုးဝင်ဆောင့်မှာပါပဲ။ သူတို့ကို သွားရှင်းပြနေလို့မရပါဘူး။ ပြောလေ၊ ကဲလေခံပြင်းစိတ်နဲ့ ပိုပြီးတောင် လစ်ဘရယ်ပြပါလိမ့်မယ်။ မှတ်ပြီလား။ ငါတို့ကို ပြင်ဆင်ရမယ်ပြောတာ နင်လား။ ငါတို့ကပဲ ပြဿနာဖန်တီးသူလို့ရေးတာ နင်လား။ ငါတို့ကပဲ အလုပ်မဖြစ်သလိုဝေဖန်တာ နင်လားဆိုပြီး မထိတထိတော့ သွားမလုပ်နဲ့နော်။ ကမ္ဘာ့ဦးနှောက်တွေက စိတ်ကြီးတယ်။

ဒါကြောင့်လည်း ထရမ့်လို မိုက်မိုက်ကန်းကန်း နိုင်ငံရေးသမားနဲ့တွေ့တော့ အမေရိကန်မှာ လစ်ဘရယ်အဖွဲ့အစည်းတွေ ကော့နေအောင်ခံရတယ်။ အချိတ်အဆက်တစ်ခုလုံးကို ဖြတ်တောက်ပိတ်ဆို့ဖို့ ကြိုးစားတယ်။ ဟားဗတ်လို အထင်ကရတက္ကသိုလ်ကြီးတောင် ဖိအားအပေးခံရတယ်။ ရန်ပုံငွေတွေ ရပ်ဆိုင်းခံရတယ်။ တစ်ဖက်ပိတ်နေတဲ့ ဦးနှောက်တွေကို ထရမ့်ကရိုက်ပုတ်ပြီး နှိုးဆွပစ်နေတယ်ပေါ့။ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေဟာ ကမ္ဘာတစ်လွှား ဒီမိုကရေစီထွန်းကားလာအောင်၊ လူ့အခွင့်အရေး ထွန်းကားလာအောင်၊ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှုတွေ ထွန်းကားလာအောင်၊ တစ်နည်းအာဏာရှင်တွေ ချည့်နဲ့လာအောင် လူမှုအဖွဲ့အစည်းတွေကို လစ်ဘရယ်အထိုင်ကနေ သင်တန်းတွေ ပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ပို့ချခဲ့တယ်။ အကူအညီတွေပုံစံအမျိုးမျိုးနဲ့ ပေးခဲ့ကြတယ်။ ဆယ်စုနှစ်တွေပဲ အတော်ကြာလာခဲ့ပြီ။ အလုပ်ဖြစ်ပါသလား။ ကမ္ဘာကြီးက ပိုပြီးငြိမ်းချမ်းလာပါသလား။ လူတွေရဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာတွေ တိုးတက်ကောင်းမွန်လာပါသလား။ ဘာတွေမှားနေပါသလဲ။

တကယ်တော့ လစ်ဘရယ်တွေဟာ နှစ်ခါနာပါတယ်။ သူတို့အကူအညီပေးနေတဲ့ ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံ၊ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံ၊ ပဋိပက္ခဖြစ်နေတဲ့ နိုင်ငံတွေမှာ ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးက မတိုးတက်လာဘူး။ သူတို့ မိခင်နိုင်ငံတွေမှာလည်း မူလရှိနှင့်ပြီးသား ဒီမိုကရေစီ၊ လူ့အခွင့်အရေးက ဆုတ်ယုတ်လာတယ်။ သူများအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးလည်း မဖော်ဆောင်နိုင်ဘူး။ ကိုယ့်နေရပ်ရင်းမှာလည်း (နိုင်ငံရေး) တင်းမာမှုတွေကတိုးလာတယ်။ ဒီအတိုင်းဆက်သွားရင် ပြင်သစ်သမ္မတ မက်ခရွန် ရံဖန်ရံခါ သတိပေးလေ့ရှိတဲ့ ပြည်တွင်းစစ်ဆိုတာအထိ ဦးတည်သွားပါလိမ့်မယ်။

လစ်ဘရယ်အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ လစ်ဘရယ် နိုင်ငံရေးသမားတွေ သေသေချာချာ စဉ်းစားပေးကြပါ။ တစ်ဖက်ပိတ်နေတဲ့ ဦးနှောက်တွေ နည်းနည်းပြန်နှိုးဆွပေးကြပါ။ ဒီကမ္ဘာကြီးလည်း အမြန်ဆုံးငြိမ်းချမ်းပါစေ။ ။

Source: www.moi.gov.mm

Photo : paradelle.wordpress

မေ ၁၂ ရက်ကနေ ယနေ့အထိ လူမှုကွန်ရက်မျက်နှာစာအသီးသီးမှာ မရပ်မနားနေ့စဉ် အထပ်ထပ်ထုတ်လွှင့်နေတဲ့ သတင်းတစ်ပုဒ်ကိုပြပါဆိုရင် အားလုံးသိရှိကြပြီးဖြစ်တဲ့အတိုင်း စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ဒီပဲယင်းမြို့နယ် အိုးထိမ်းကွင်းရွာမှာ မေ ၁၂ ရက်က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ သတင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါသတင်းကို ပြည်တွင်းမှာသာမက နိုင်ငံတကာနဲ့ ကုလသမဂ္ဂစင်မြင့်ထက်ရောက်အောင် သတင်းပေါက်အောင်လုပ်နိုင်တာက ဖြစ်ပျက်ခဲ့တဲ့သတင်း မှန်သည်/မမှန်သည်ကိုမကြည့်ဘဲ အမည်းရောင် (သို့မဟုတ်) အဖျက်အမှောင့်သတင်းစာပညာအစွမ်းနဲ့ လုပ်ခဲ့တာကို သတင်းနဲ့ပတ်သက်ပြီး နားလည်သူတိုင်းသိကြပါတယ်။

အသိပေးဖော်ပြခဲ့

တရားမဝင်ပြည်ဖျက်မီဒီယာတွေနဲ့ အပေါင်းပါအကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေက အိုးထိမ်းကွင်းကျေးရွာ စာသင်ကျောင်းကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေက လေကြောင်းကနေ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တာကြောင့် ဆရာ ဆရာမနှစ်ဦးအပါအဝင် ကျောင်းသား ကျောင်းသူ ၅၀ ဝန်းကျင်ခန့် ထိခိုက်သေဆုံးခဲ့တယ်လို့ မဟုတ်မမှန် ရေးသားထုတ်လွှင့်ဖြန့်ဝေနေကြတာကို တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဆိုပါသတင်းနဲ့ပတ်သက်လို့ သက်ဆိုင်ရာနယ်မြေခံ လုံခြုံရေးတာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက “အဆိုပါသတင်းမှာ မှန်ကန်မှုမရှိကြောင်း၊ လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့ဝင်တွေအနေနဲ့ ပြည်သူလူထုရဲ့ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်တွေနဲ့ နယ်မြေဒေသတည်ငြိမ်အေးချမ်းလုပ်ငန်းတွေကိုသာ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး စစ်ရေးပစ်မှတ်မဟုတ်တဲ့ နေရာတွေကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုတွေမရှိကြောင်း” ပြောကြားခဲ့ပြီး အဆိုပါပြောကြားချက်ကို ပြည်တွင်းရှိ တရားဝင်မီဒီယာတွေမှာလည်း အသိပေးဖော်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။

ယခုအခါမှာ အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူတွေဟာ တော်လှန်ရေးခေါင်းစဉ်ပြပြီး တိုင်းပြည်တည်ငြိမ် အေးချမ်းမှုပျက်ပြားအောင် ပြုလုပ်နေတာတွေ၊ လမ်းတံတားတွေ၊ မြို့ရွာတွေကို ဖျက်ဆီးနေကြတာတွေ၊ အပြစ်မဲ့ပြည်သူတွေကို ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်သတ်ဖြတ်တာတွေ၊ အပြစ်မဲ့ပြည်သူတွေကို ပြန်ပေးဆွဲ၊ ဆက်ကြေးကောက်၊ အဓမ္မလူသစ်စုဆောင်းတာတွေ၊ တိုင်းပြည်ရဲ့သယံဇာတတွေကို တရား မဝင်ခိုးထုတ်တာတွေ၊ မူးယစ်ဆေးဝါးနဲ့ အကြမ်းဖက်လုယက်တာတွေစတဲ့ ဒုစရိုက်မှုအမျိုးမျိုးကို ပြုလုပ်နေတာတွေကို တွေ့လာရတာကြောင့် ပြည်သူတွေအနေနဲ့ လူကောင်းနဲ့လူဆိုး၊ အမှန်နဲ့အမှားကို ကွဲကွဲပြားပြားနားလည်လာကြပြီဖြစ်ပါတယ်။ ယခုဖြစ်စဉ်နဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြည်သူတွေကိုယ်တိုင်မှန်ခြင်း၊မှားခြင်းကို အထောက်အထားတွေနဲ့တကွ ခွဲခြားဝေဖန်သုံးသပ်ပြလာတာတွေကို တွေ့မြင်နေရပါတယ်။

အမှန်တရားရှာဖွေဖို့ ခက်ခဲ

တစ်ဖက်မှာ နိုင်ငံတော်နဲ့ တပ်မတော်ကို ချစ်မြတ်နိုးတဲ့သူတွေ၊ တိုင်းပြည်အကျိုးစီးပွားကို ရှေးရှုပြီး သတင်းတွေကို အမှန်ကိုအမှန်အတိုင်း ပြည်သူတွေသိအောင် ရေးကြ၊ တင်ကြတဲ့ ပြည်တွင်းက တရားဝင်မီဒီယာတွေနဲ့ တိုင်းပြည်ကို ချစ်မြတ်နိုးပြီး အမှန်တရားကို တန်ဖိုးထားတဲ့ပြည်သူတွေက ချက်ချင်းတုံ့ပြန်ချေပရေးသား တင်ပြနေကြတာတွေကြောင့် အမှန်နဲ့အမှားဟာ ကွဲကွဲပြားပြားဖြစ်သွားပြီဆိုတာ သေချာပါတယ်။ ဒီအခါမှာ ပြည်ဖျက်မီဒီယာတွေနဲ့ အကြမ်းဖက်သမားတွေ မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်ကြပြီး အမှန်ကိုအမှား၊ အမှားကိုအမှန် အတင်းအဓမ္မလုပ်ကြပါတယ်။ တကယ်တမ်းမှာ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုမှန်/မမှန်ဆိုတာကို ကြားခံအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုက မြေပြင်ကို ကွင်းဆင်းသွားရောက်စစ်ဆေးပြီး ရှုထောင့်အမြင်ပေါင်းစုံမှ အချက်အလက်တွေရယူရပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ဒီဒေသတွေဟာ အကြမ်းဖက်သမားတွေနဲ့အတူ ဒေသခံပြည်သူတွေ အတူတူရှိနေကြတဲ့ ဒေသတွေဖြစ်နေတာကြောင့် အမှန်တရားကို သွားရောက်ရှာဖွေဖို့ခက်ခဲပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့နဲ့ အပေါင်းပါတွေက သတင်းတု၊ သတင်းယောင်အဖြစ် ဖန်တီးထားတာဟာ မသေသပ်ဘဲလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေကို အပြစ်ပုံချဖို့ အလောတကြီးလုပ်လိုက်ပုံပါပဲ။ အပြစ်ပုံချဖို့ အထောက်အထားဟာ ကိုယ့်ရှုးကိုယ်ပြန်ပတ်နေတာကို သတိမပြုလိုက်ကြပါဘူး။ ဗုံးကြဲခံလိုက်ရတယ်ဆိုတဲ့ ကျောင်းခန်းအတွင်းမှာ စာသင်စားပွဲနဲ့ ခုံတွေမရှိတာ၊ ကျောင်းနံရံတွေ ပျက်စီးမှုမရှိတာ၊ မျက်နှာကြက် ကျောက်ပြားတွေသာ မွစာကျဲနေတာ၊ ခေါင်မိုးသွပ်ပြားတွေ အပေါ်ဘက်ကို လန်ထွက်နေတာ၊ ဗီရိုနဲ့ နံရံကပ်ပုံတွေ၊ ဘုရားပန်းအိုးတွေအနေအထား မပျက်တာ၊ အထောက်အထားအဖြစ်ပြထားတဲ့ ကျောင်းသားလေးတွေရဲ့ လွယ်အိတ်လေးတွေမှာ အစွန်းအထင်းမရှိဘဲ အိမ်ကယူလာတဲ့တိုင်းဖြစ်နေတာ စတဲ့ အချက်တွေကြောင့်အပေါ်က ဗုံးကြဲတာမဟုတ်နိုင်ဘဲ လက်လုပ်ဗုံးတွေ ပေါက်ကွဲမှုဖြစ်တာ ပိုမိုဖြစ်နိုင်ခြေများတာကို တွေ့ရပါတယ်။

လက်လုပ်မိုင်းပေါက်ကွဲ

ဒေသခံပြည်သူတွေဆီက ရရှိထားတဲ့ အချက်အလက်နဲ့ ဓာတ်ပုံမှတ်တမ်းတွေအရ သုံးသပ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေရဲ့ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်တဲ့ အထောက်အထား မတွေ့ရပါဘူး။ အပေါ်မှကျရောက်တဲ့ ဗုံးပေါက်ကွဲမှုဆိုရင် အဲဒီကျောင်းအဆောက်အအုံနဲ့ကျောင်းအသုံးအဆောင်ပစ္စည်းအားလုံးဟာ တစ်စစီကြေမွပျက်စီးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗုံးထိမှန်တဲ့ လူတွေဆိုရင်လည်း အလားတူပါပဲ၊ ခန္ဓာကိုယ်ကို အကောင်းပကတိပြန်ရဖို့ မလွယ်ကူပါဘူး။ တကယ်တော့ အဲဒီစာသင်ကျောင်းမှာ အကြမ်းဖက်သမားတွေက လက်လုပ်မိုင်းတွေပြုလုပ်ကြပြီး အဲဒီနေ့က အပူရှိန်လွန်ကဲတာကြောင့် လက်လုပ်မိုင်းတွေ ဆင့်ကဲပေါက်ကွဲပြီး စာသင်ကျောင်းကို ရောက်လာတဲ့ ကျောင်းသားကလေးငယ် ၂၂ ဦးနဲ့ ဆရာမနှစ်ဦးတို့ သေဆုံးခဲ့ဟန်တူပါတယ်။

အွန်လိုင်းပေါ်မှာ ပျံ့နှံ့ခဲ့တဲ့ ဓာတ်ပုံမှတ်တမ်းတွေအရ အဆိုပါစာသင်ကျောင်းမှာ အကြမ်းဖက်သမားတွေက လက်လုပ်မိုင်းတွေ ပြုလုပ်နေတဲ့ ရုပ်သံဖိုင်တစ်ခုလူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှာ အစောပိုင်းကတည်းက ပေါ်ထွက်ထားပါတယ်။ အဲဒီရုပ်သံဖိုင်မှာ အဆိုပါစာသင်ကျောင်းရဲ့ စာသင်ခန်းတွေမှာ အကြမ်းဖက်သမားတွေက အိမ်သုံးပီစီပီပိုက်တွေကို ဖြတ်တောက်ပြီး လက်လုပ်ဗုံးတွေ ပြုလုပ်နေတာဟာ အသည်းယားစရာကောင်းလောက်အောင် အန္တရာယ်ကြီးလှပါတယ်။ လက်လုပ်မိုင်းတွေကို အလွယ်တကူရနိုင်တဲ့ နေ့စဉ်သုံးပစ္စည်းတွေနဲ့ ပြုလုပ်ထားတတ်ကြပါတယ်။ လက်လုပ်မိုင်းတွေဟာ အဝေးထိန်းစနစ်နဲ့ဖြစ်စေ၊ အချိန်အတိကျနဲ့ အလိုအလျောက် ပေါက်ကွဲအောင် ချိန်ကိုက်ထားလို့ဖြစ်စေ၊ ထိမိကိုင်မိလို့ဖြစ်စေ ပေါက်ကွဲနိုင်ပါတယ်ဆိုတဲ့ “မိုင်းအန္တရာယ်ကာကွယ်ပေးကြရအောင်” နှိုးဆော်တဲ့ ပြည်ဖျက်မီဒီယာတွေကပဲ အသိပေးခဲ့ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

၎င်းတို့အပြစ်ကိုဖုံးကွယ်

ဒီထက် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်လေ့လာကြည့်ရင် ပိုမိုရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုဖြစ်စဉ်မှာ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေက ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့တာ မဟုတ်သလိုစာသင်ကျောင်းမှ ၎င်းတို့ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ လက်လုပ်ဗုံးတွေ ပေါက်ကွဲခဲ့တာကြောင့် အပြစ်မရှိတဲ့ ကလေးငယ်တွေ သေဆုံးမှုဖြစ်ခဲ့တာကို အကြမ်းဖက် သမားတွေ၊ အကြမ်းဖက်အားပေးတဲ့ သူတွေနဲ့ ပြည်ဖျက်မီဒီယာတွေ ပူးပေါင်းပြီး ၎င်းတို့ရဲ့အပြစ်တွေကို ဖုံးကွယ်ဖို့နဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကို သိက္ခာချဖို့ ဖန်တီးခဲ့တာ ထင်ရှားပါတယ်။ အဆိုပါဖြစ်စဉ်ကို နိုင်ငံတကာက ကူကြပါလို့ အော်နေတဲ့ ဇာတ်လမ်းဟာ ပိုသိသာပါတယ်။ လက်လုပ်ဗုံးပေါက်ကွဲမှုတွေဟာ တကယ်တော့ အကြမ်းဖက်လောကမှာ မဆန်းတော့ပါဘူး။ လက်လုပ်ဗုံးပေါက်လို့ သေသွားတဲ့အကြမ်းဖက်တွေ မနည်းပါဘူး။ ဒီတစ်ခါ ကလေးတွေအဆစ်ပါသွားတာပါ။

အကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေဟာ အထူးသဖြင့် အညာဒေသ ကျေးလက်တောရွာတွေက စာသင်ကျောင်းတွေမှာ အကြမ်းဖက်စခန်းတွေပြုလုပ်ပြီး အဖျက်အမှောင့်လုပ်ရပ်တွေ ပြုလုပ်နေတာတွေကို မကြာခဏမြင်တွေ့ကြား သိနေရပါတယ်။ ကျောင်းသားကျောင်းသူ ကလေးငယ်တွေ စာသင်ကြားရမယ့် ကျောင်းတွေကို အကာအကွယ်ယူပြီး အကြမ်းဖက်လုပ်ငန်းတွေ လုပ်ကိုင်နေ ကြတာဖြစ်ပါတယ်။ တကယ်လို့ စာသင်ကျောင်းတွေမှာ ခိုအောင်းစခန်းချနေတဲ့ အကြမ်းဖက်သမားတွေကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေက ရှင်းလင်းတဲ့အခါ အပြစ်မဲ့ကလေးတွေကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့က အကြောင်းမဲ့သက်သက် ရက်ရက်စက်စက် သတ်ဖြတ်နေပါတယ်လို့ အော်ကြမှာဖြစ်ပါတယ်။ အခု သူတို့ဖန်တီးတဲ့ လက်လုပ်ဗုံးပေါက်ကွဲတာကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေအပေါ် အထင်လွဲအောင်၊ ဇာတ်နာအောင် အကြမ်းဖက်နဲ့ အပေါင်းပါတွေက ဖန်တီးလိုက်ကြတာဖြစ်ပါတယ်။

စာသင်ကျောင်းနဲ့ အကြမ်းဖက်

ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၃ ရက်က စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး မရသိမ်ကျေးရွာ မူလတန်းကျောင်းအတွင်း အဖျက်အမှောင့်လုပ်ငန်းတွေလုပ်ကိုင်ဖို့ စခန်းချနေတဲ့ PDF အမည်ခံအကြမ်းဖက်သမားတွေကို လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့တွေက ရှင်းလင်းခဲ့ပါတယ်။ စာသင်ကျောင်းမှာ အကြမ်းဖက်သမားတွေက ကျောင်းအတွင်း/အပြင်မှာ သဲအိတ်တွေကာရံတာ၊ မိုင်းထောင်ထားတာ၊ သဲအိတ်ဘန်ကာတွေ ကာရံတာ၊ လေ့ကျင့်ရေးကွင်းတွေ အခိုင်အမာဆောက်လုပ်တာတွေကိုတွေ့ရပြီး သူတို့ထံက​နေ တစ်တောင့်ထိုး သေနတ်၊ တူမီးသေနတ်၊ လက်လုပ်သေနတ်၊ လက်လုပ်စိန်ပြောင်း ဗုံးသီးတွေ၊ လက်လုပ်သံကိုယ်ထည်ဆွဲမိုင်းတွေ၊ လေ့ကျင့်ရေးသေနတ်တွေ၊ လက်နက်တွေ ပြုလုပ်တဲ့တွင်ခုံ၊ TNT ယမ်းတွေ၊ ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးရာမှာ အသုံးပြုတဲ့ သံတို သံစတွေ၊ သံပိုက်လုံးတွေ၊ ပြောက်ကျား ယူနီဖောင်းတွေ သိမ်းဆည်းရမိခဲ့ပါတယ်။

ဆရာ ဆရာမများအပါအဝင် ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေနဲ့ နိုင်ငံတော်က တည်ဆောက်ပေးထားတဲ့ ပညာရေးအဆောက်အအုံတွေဟာ နိုင်ငံတော်ရဲ့ အနာဂတ်နဲ့ မျိုးဆက်သစ်ကျောင်းသား ကျောင်းသူ ကလေးသူငယ်၊ လူငယ်လူရွယ်​တွေအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂတ်ကို ဖန်တီးထားတဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း မြန်မာနိုင်ငံမှာ တော်လှန်ရေးအကြောင်းပြပြီး ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တဲ့ NUG လို အကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေနဲ့ သူတို့ရဲ့ အသုံးချခံ PDF အမည်ခံ အကြမ်းဖက်သမားတွေဟာ ကျေးလက်တွေက စာသင်ကျောင်းတွေကို အကြမ်းဖက်စခန်းအဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ အထောက်အထားတွေ အမြောက်အမြားရှိပါတယ်။ စာသင်ကျောင်းတွေကို အကြမ်းဖက်စခန်းအဖြစ် အသုံးချသလို ပညာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမြောက်အမြားဖျက်ဆီးခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဧပြီလကုန်အထိ ပညာရေးဆိုင်ရာ စာသင်ကျောင်းတွေ မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့မှု ၁၂၃ ကြိမ်၊ ပညာရေးဝန်ထမ်းတွေ ခြိမ်းခြောက်ခံရမှု ၄၄၉ ကြိမ်၊ ပညာရေးဝန်ထမ်း ဆရာ ဆရာမတွေကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်တာ ၇၇ ဦး ရှိပါတယ်။

နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေနဲ့ အနာဂတ် မျိုးဆက်သစ်ကျောင်းသားလူငယ်တွေ ပညာရည်မြင့်မားစေဖို့အတွက် အလေးထားဆောင်ရွက်နေတာကို ပြည်သူအားလုံး သိရှိကြပါတယ်။ အကြမ်းဖက်သမားတွေကသာ ၎င်းတို့ကို မထောက်ခံ၊ အားမပေးတဲ့ ကျေးရွာတွေကို လက်နက်ကြီးတွေ၊ ဒရော့ဗုံးတွေ၊ ဒရုန်းတွေနဲ့ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်တာ၊ အပြစ်မဲ့အရပ်သားပြည်သူတွေကို ပြန်ပေးဆွဲတာ၊ ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်တာ၊ သတ်ဖြတ်တာတွေ စတဲ့ရက်ရက် စက်စက်ကျူးလွန်နေတဲ့ အနိဋ္ဌာရုံသတင်းတွေကို မကြာခဏကြားသိနေရပါတယ်။ အကြမ်းဖက်သမားတွေဟာ ကျေးရွာတွေမှာ လက်နက်အားကိုးနဲ့ ရွာသူရွာသားတွေကို အကြောက်တရားကြီးမားလာအောင် ရက်စက်တဲ့လုပ်ရပ်တွေလုပ်ပြပြီး စည်းရုံးထားကြပါတယ်။

ယခုဖြစ်စဉ်မှာ အကြမ်းဖက်သမားတွေဟာ ၎င်းတို့ရဲ့ လူမဆန်တဲ့ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်တွေကို ဖုံးကွယ်ဖို့၊ တပ်မတော်နဲ့ လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့ကို ပြည်သူလူထုက အထင်အမြင်လွဲမှားစေဖို့၊ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေက နိုင်ငံရေးအမြတ်ထုတ်ဖို့နဲ့ ပြည်ဖျက်မီဒီယာတွေက သူတို့ရဲ့ အကျိုးစီးပွားစားပေါက်ထွင်ဖို့အတွက် ကျေးလက် ပြည်သူတွေကို အသုံးချပြီး အဆိပ်သင့်သတင်းတွေအဖြစ် ဖန်တီးကာ ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဇာတ်မနာနာအောင် လုပ်ကြံရေးသားဖြန့်ဝေနေခြင်းသာဖြစ်ပါကြောင်း သေသေချာချာလေ့လာကြည့်ရင် တွေ့မြင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ။

Source: www.moi.gov.mm