နံနက်စာဆိုတာ လူတစ်ယောက်တစ်နေ့တာ ဖြတ်သန်းမှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အရာတစ်ခုပါ။ တချို့က နံနက်စာကိုဖြစ်သလို စားကြပေမယ့် တချို့ကကျတော့ သေသေချာချာကျကျနန စားကြလေ့ရှိပါတယ်။
နံနက်စာဆိုတာ လူတစ်ယောက်တစ်နေ့တာ ဖြတ်သန်းမှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အရာတစ်ခုပါ။ တချို့က နံနက်စာကိုဖြစ်သလို စားကြပေမယ့် တချို့ကကျတော့ သေသေချာချာကျကျနန စားကြလေ့ရှိပါတယ်။
အကယ်၍ ကိုယ်စားလိုက်တဲ့နံနက်စာထဲမှာ တစ်နေ့တာလုံး လိုအပ်တဲ့ ကယ်လိုရီပမာဏရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပါဝင်နေတယ်ဆိုရင် နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချနိုင်တယ်လို့ သုတေသနပညာရှင်များက ညွှန်းဆိုထားပါတယ်။ အဲဒီမှာမှ အရည်အသွေးမြင့်တဲ့ နံနက်စာကိုပါ စားသုံးလိုက်မယ်ဆိုပါက နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကိုသာမက အဝ လွန်ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကိုပါ လျှော့ချလိုက် နိုင်မှာဖြစ်တယ်လို့ သုတေသီများက ဆိုပါတယ်။
အရည်အသွေးမြင့် နံနက်စာထဲမှာ အသားဓာတ်၊ အဆီဓာတ်၊ အမျှင်ဓာတ်တို့အပြင် ကယ်လစီယမ်ဓာတ်၊ သံဓာတ်တို့ ပြည့်ဝတဲ့ အစားအသောက်များ မျှတစွာ ပါဝင်တယ်လို့ သုတေသီများကပြောပါတယ်။ သုတေသနပညာရှင်များက အခုတွေ့ရှိမှုအတွက် နှစ်ပေါင်း သုံးနှစ်ကြာတဲ့အထိ လူပေါင်း ၄၀၀ နီးပါးကို သုတေသနပြု လေ့လာမှုတွေ လုပ်ဆောင်ထားတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသုတေသနကို လုပ်ဆောင်သူများကတော့ စပိန်နိုင်ငံရှိ မားဆေးရုံ သုတေသနဌာနမှ ဖြစ်ပါတယ်။
ကိုးကား - Myawady Web Portal
နံနက်စာဆိုတာ လူတစ်ယောက်တစ်နေ့တာ ဖြတ်သန်းမှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ အရာတစ်ခုပါ။ တချို့က နံနက်စာကိုဖြစ်သလို စားကြပေမယ့် တချို့ကကျတော့ သေသေချာချာကျကျနန စားကြလေ့ရှိပါတယ်။
အမေရိကန်နိုင်ငံ အနောက်ပိုင်းပြည်နယ်ဖြစ်သည့် ကယ်လီဖိုးနီးယားတွင် H5N1 ငှက်တုပ်ကွေးကြောင့် လူတစ်ယောက်သေဆုံးပြီးနောက် အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားသည်။
ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဂါဗင်နယူဆင်က ပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင်ရှိသော နွားခြံများတွင်လည်း ငှက်တုပ်ကွေး ကူးစက်မှုဖြစ်ပွားနေကြောင်းနှင့် လူများသို့ ကူးစက်မှု များစွာမဖြစ်သေးသဖြင့် စိတ်မပူရန် ပြောကြားထားသည်။
အမေရိကန်နိုင်ငံ အနောက်ပိုင်းပြည်နယ်ဖြစ်သည့် ကယ်လီဖိုးနီးယားတွင် H5N1 ငှက်တုပ်ကွေးကြောင့် လူတစ်ယောက်သေဆုံးပြီးနောက် အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားသည်။
ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဂါဗင်နယူဆင်က ပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင်ရှိသော နွားခြံများတွင်လည်း ငှက်တုပ်ကွေး ကူးစက်မှုဖြစ်ပွားနေကြောင်းနှင့် လူများသို့ ကူးစက်မှု များစွာမဖြစ်သေးသဖြင့် စိတ်မပူရန် ပြောကြားထားသည်။
ဗိုင်းရပ်စ်သည် မတ်လကတည်းက အမေရိကန် နို့စားနွားများမှတစ်ဆင့် ပျံ့နှံ့ခဲ့ပြီး အနည်းဆုံး ပြည်နယ် ၁၆ ခုကို ထိခိုက်ခဲ့သည်။ ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးစင်တာ (CDC) မှ ယခုအချိန်အထိ လူမှလူသို့ကူးစက်ခြင်းအား အတည်ပြုနိုင်ခြင်းမရှိသေးသော်လည်းကယ်လီဖိုးနီးယားတွင် ၃၄ ဦး အပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝှမ်းတွင် အနည်းဆုံး လူ ၆၁ ဦး၌ တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။
ထိုကြေညာချက်ကြောင့် အစိုးရအေဂျင်စီများသည် ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို လျင်မြန်စွာတုံ့ပြန်ရန် လိုအပ်သော အရင်းအမြစ်များနှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိစေရန် အတွက် ပစ်မှတ်ထားလုပ်ဆောင်နေကြောင်း နယူဆင် က ဒီဇင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့က ထုတ်ပြန်ချက် ထုတ်ပြန် ထားသည်။ "အများပြည်သူအတွက် အန္တရာယ်နည်းပါးနေသေးသော်လည်း ဗိုင်းရပ်စ်ပြန့်ပွားမှုကိုတားဆီးရန် လိုအပ်သည့်ခြေလှမ်းအားလုံးကို ဆက်လက် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ H5N1 ဗိုင်းရပ်စ်သည် လူကိုကူးစက်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ အထူးအန္တရာယ်များသည်ဟု ယူဆရကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) သည် ၂၀၀၃ ခုနှစ်မှစတင်၍ H5N1 ရောဂါအား အတည်ပြုပြီးနောက် လူနာပေါင်း ၈၆၀ ကျော်ကို မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပွားသူ ၅၃% ခန့်သေဆုံးခဲ့သည်ဟု မှတ်တမ်းထားဖော်ပြထားကြောင်း သိရှိရပါသည်။
ကိုးကား-Myanmar National Post
အမေရိကန်နိုင်ငံ အနောက်ပိုင်းပြည်နယ်ဖြစ်သည့် ကယ်လီဖိုးနီးယားတွင် H5N1 ငှက်တုပ်ကွေးကြောင့် လူတစ်ယောက်သေဆုံးပြီးနောက် အရေးပေါ်အခြေအနေ ကြေညာထားသည်။
ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဂါဗင်နယူဆင်က ပြည်နယ်တောင်ပိုင်းတွင်ရှိသော နွားခြံများတွင်လည်း ငှက်တုပ်ကွေး ကူးစက်မှုဖြစ်ပွားနေကြောင်းနှင့် လူများသို့ ကူးစက်မှု များစွာမဖြစ်သေးသဖြင့် စိတ်မပူရန် ပြောကြားထားသည်။
လူတော်တော်များများ၊ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးအများစုဟာ နာတာရှည်နာကျင်ကိုက်ခဲမှုဝေဒနာကို ခံစားရလေ့ရှိပါတယ်။ ဒီဝေဒနာ သက်သာပျောက်ကင်း စေမယ့် လွယ်ကူရိုးရှင်းသောနည်းလမ်း တစ်ခုကိုလည်း ပညာရှင်များကတွေ့ရှိ လိုက်ပါပြီ။ အဲဒါကတော့ အာဟာရဖြစ်စွာ စားသုံးခြင်းပါပဲ။
တောင်ဩစတြေးလျ တက္ကသိုလ်က ပြုလုပ်တဲ့သုတေသနတစ်ခုမှာ ဖော်ပြချက်အရ အစားအသောက်စားသုံးရာမှာ အာဟာရဖြစ်စွာ စားသုံးခြင်းက နာတာရှည် နာကျင်ကိုက်ခဲမှု ဝေဒနာ ခံစားရသူတွေကို လက်တွေ့ကျကျဝေဒနာ ပျောက်ကင်းသွားစေနိုင်တယ် ဆိုတာတွေ့ရပါတယ်။
လူတော်တော်များများ၊ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးအများစုဟာ နာတာရှည်နာကျင်ကိုက်ခဲမှုဝေဒနာကို ခံစားရလေ့ရှိပါတယ်။ ဒီဝေဒနာ သက်သာပျောက်ကင်း စေမယ့် လွယ်ကူရိုးရှင်းသောနည်းလမ်း တစ်ခုကိုလည်း ပညာရှင်များကတွေ့ရှိ လိုက်ပါပြီ။ အဲဒါကတော့ အာဟာရဖြစ်စွာ စားသုံးခြင်းပါပဲ။
တောင်ဩစတြေးလျ တက္ကသိုလ်က ပြုလုပ်တဲ့သုတေသနတစ်ခုမှာ ဖော်ပြချက်အရ အစားအသောက်စားသုံးရာမှာ အာဟာရဖြစ်စွာ စားသုံးခြင်းက နာတာရှည် နာကျင်ကိုက်ခဲမှု ဝေဒနာ ခံစားရသူတွေကို လက်တွေ့ကျကျဝေဒနာ ပျောက်ကင်းသွားစေနိုင်တယ် ဆိုတာတွေ့ရပါတယ်။
တချို့သော နာတာရှည်နာကျင်ကိုက်ခဲမှု ဝေဒနာကိုပျောက်ကင်းစေတဲ့ ဆေးဝါးတွေက ခန္ဓာကိုယ်အချိုးအစားကိုလိုက်ပြီး ထိရောက်မှုပမာဏ ကွာခြားလေ့ရှိပါတယ်။ အခုနည်းလမ်းကတော့ ခန္ဓာကိုယ် ပိန်သည်ဖြစ်စေ၊ ဝသည်ဖြစ်စေ ဘယ်လို လူမျိုးကိုမဆို နာတာရှည်နာကျင် ကိုက်ခဲမှုဝေဒနာ ပျောက်ကင်းစေနိုင်တယ်လို့ သုတေသီများရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။
ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းက နာတာရှည်နာကျင်ကိုက်ခဲမှု ဝေဒနာခံစား နေရသူတွေဖြစ်ပြီး အဝလွန်သူတွေမှာ ပိုဖြစ်လေ့ရှိပါတယ်။
ကိုးကား - Myawady Web Portal
လူတော်တော်များများ၊ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးအများစုဟာ နာတာရှည်နာကျင်ကိုက်ခဲမှုဝေဒနာကို ခံစားရလေ့ရှိပါတယ်။ ဒီဝေဒနာ သက်သာပျောက်ကင်း စေမယ့် လွယ်ကူရိုးရှင်းသောနည်းလမ်း တစ်ခုကိုလည်း ပညာရှင်များကတွေ့ရှိ လိုက်ပါပြီ။ အဲဒါကတော့ အာဟာရဖြစ်စွာ စားသုံးခြင်းပါပဲ။
တောင်ဩစတြေးလျ တက္ကသိုလ်က ပြုလုပ်တဲ့သုတေသနတစ်ခုမှာ ဖော်ပြချက်အရ အစားအသောက်စားသုံးရာမှာ အာဟာရဖြစ်စွာ စားသုံးခြင်းက နာတာရှည် နာကျင်ကိုက်ခဲမှု ဝေဒနာ ခံစားရသူတွေကို လက်တွေ့ကျကျဝေဒနာ ပျောက်ကင်းသွားစေနိုင်တယ် ဆိုတာတွေ့ရပါတယ်။
MSK ကင်ဆာဌာနမှ သုတေသနပညာရှင်များက လူ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ရိုးတွင်းခြင်ဆီထဲအထိကို ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး လက်ရှိမှာကိုပဲ ကုသနိုင်ခြင်းမရှိသေးတဲ့ သွေးကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို ရပ်တန့်စေမယ့် နည်းလမ်းတစ်ခုကို တွေ့ရှိလိုက်ပါတယ်။
အဲဒီနည်းလမ်းကတော့ အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့ အပင်အခြေခံအစားအသောက်တွေကို များများစားသုံးပေးခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရရင် အမျှင်ဓာတ် ကြွယ်ဝစွာ စားသုံးပေးရမှာပါ။
MSK ကင်ဆာဌာနမှ သုတေသနပညာရှင်များက လူ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ရိုးတွင်းခြင်ဆီထဲအထိကို ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး လက်ရှိမှာကိုပဲ ကုသနိုင်ခြင်းမရှိသေးတဲ့ သွေးကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို ရပ်တန့်စေမယ့် နည်းလမ်းတစ်ခုကို တွေ့ရှိလိုက်ပါတယ်။
အဲဒီနည်းလမ်းကတော့ အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့ အပင်အခြေခံအစားအသောက်တွေကို များများစားသုံးပေးခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရရင် အမျှင်ဓာတ် ကြွယ်ဝစွာ စားသုံးပေးရမှာပါ။
အပင်အခြေခံအမျှင်ဓာတ်ပါ အစားအစာတွေကို သီတင်းပတ် ၁၂ ပတ်စားသုံးပြီး ပညာရှင်တွေထံမှ နည်းနာတွေခံယူကာ သီတင်းပတ် ၂၄ ပတ်ကြာသည်အထိ စားသောက်မှုပုံစံ ပြောင်းလဲခဲ့တဲ့ ကင်ဆာရှေ့ပြေးလက္ခဏာတွေ ခံစားနေရပြီး စမ်းသပ်မှုမှာ ပါဝင်သူအယောက် ၂၀ စလုံးက ကင်ဆာရောဂါ ဆက်ဖြစ်မလာတော့တာကို တွေ့လိုက်ရတာဖြစ်ပါတယ်။
Source: Myawady Webportal
MSK ကင်ဆာဌာနမှ သုတေသနပညာရှင်များက လူ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ရိုးတွင်းခြင်ဆီထဲအထိကို ထိခိုက်စေနိုင်ပြီး လက်ရှိမှာကိုပဲ ကုသနိုင်ခြင်းမရှိသေးတဲ့ သွေးကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို ရပ်တန့်စေမယ့် နည်းလမ်းတစ်ခုကို တွေ့ရှိလိုက်ပါတယ်။
အဲဒီနည်းလမ်းကတော့ အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့ အပင်အခြေခံအစားအသောက်တွေကို များများစားသုံးပေးခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ တစ်နည်းပြောရရင် အမျှင်ဓာတ် ကြွယ်ဝစွာ စားသုံးပေးရမှာပါ။
UCSF မှ သုတေသနပညာရှင်များက ကိုယ်ခံအား ကလာပ်စည်းတွေအနေနဲ့ တခြားသောကိုယ်တွင်း တစ်သျှူးတွေကို မထိခိုက်စေဘဲ ဦးနှောက်ကင်ဆာတစ်ခု တည်းကိုသာ တိုက်ခိုက်နိုင်စေမယ့်နည်း လမ်းတစ်ခုကို ဖန်တီးလိုက်နိုင်ပါတယ်။
အဲဒီနည်းလမ်းကို "Molecular GPS" လို့ အမည်ပေးထားပါတယ်။ ဒီနည်းလမ်း က ကိုယ်ခံအား ကလာပ်စည်းတွေကို ဦးနှောက်ဆီသို့သာ သွားစေရန် လမ်းညွှန်ပြီး ကျန်းမာနေတဲ့ တခြားတစ်သျှူးတွေကို မထိခိုက်စေဘဲ ကင်ဆာအကျိတ်များကို သာပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။
UCSF မှ သုတေသနပညာရှင်များက ကိုယ်ခံအား ကလာပ်စည်းတွေအနေနဲ့ တခြားသောကိုယ်တွင်း တစ်သျှူးတွေကို မထိခိုက်စေဘဲ ဦးနှောက်ကင်ဆာတစ်ခု တည်းကိုသာ တိုက်ခိုက်နိုင်စေမယ့်နည်း လမ်းတစ်ခုကို ဖန်တီးလိုက်နိုင်ပါတယ်။
အဲဒီနည်းလမ်းကို "Molecular GPS" လို့ အမည်ပေးထားပါတယ်။ ဒီနည်းလမ်း က ကိုယ်ခံအား ကလာပ်စည်းတွေကို ဦးနှောက်ဆီသို့သာ သွားစေရန် လမ်းညွှန်ပြီး ကျန်းမာနေတဲ့ တခြားတစ်သျှူးတွေကို မထိခိုက်စေဘဲ ကင်ဆာအကျိတ်များကို သာပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။
ဒီနည်းလမ်းကို ကြွက်တွေနဲ့စမ်းသပ်ရာ အောင်မြင်မှုရရှိထားပြီ ဖြစ်တဲ့အတွက် လာမယ့်နှစ်မှာ လူသားတွေနဲ့ လက်တွေ့ စမ်းသပ်တော့မယ်လို့ သုတေသနပညာရှင် များက ပြောထားပါတယ်။
Source: Myawady Webportal
UCSF မှ သုတေသနပညာရှင်များက ကိုယ်ခံအား ကလာပ်စည်းတွေအနေနဲ့ တခြားသောကိုယ်တွင်း တစ်သျှူးတွေကို မထိခိုက်စေဘဲ ဦးနှောက်ကင်ဆာတစ်ခု တည်းကိုသာ တိုက်ခိုက်နိုင်စေမယ့်နည်း လမ်းတစ်ခုကို ဖန်တီးလိုက်နိုင်ပါတယ်။
အဲဒီနည်းလမ်းကို "Molecular GPS" လို့ အမည်ပေးထားပါတယ်။ ဒီနည်းလမ်း က ကိုယ်ခံအား ကလာပ်စည်းတွေကို ဦးနှောက်ဆီသို့သာ သွားစေရန် လမ်းညွှန်ပြီး ကျန်းမာနေတဲ့ တခြားတစ်သျှူးတွေကို မထိခိုက်စေဘဲ ကင်ဆာအကျိတ်များကို သာပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။
လက်ရှိအမေရိကန်နိုင်ငံမှာ မွေးမြူရေး နွားတွေမှာကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ H5N1 ဆိုတဲ့ ဗိုင်းရပ်က မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲလာနေ ပြီး လူအချင်းချင်း ကူးစက်ပျံ့နှံ့တဲ့ အဆင့် အထိ လျင်မြန်စွာ တိုးတက်ဖြစ်ပေါ်လာ နေတာကြောင့် စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေဖြစ် လာပြီလို့ အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
လက်ရှိအမေရိကန်နိုင်ငံမှာ မွေးမြူရေး နွားတွေမှာကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ H5N1 ဆိုတဲ့ ဗိုင်းရပ်က မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲလာနေ ပြီး လူအချင်းချင်း ကူးစက်ပျံ့နှံ့တဲ့ အဆင့် အထိ လျင်မြန်စွာ တိုးတက်ဖြစ်ပေါ်လာ နေတာကြောင့် စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေဖြစ် လာပြီလို့ အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ယခုအချိန်အထိ အဲဒီဗိုင်းရပ်ကမွေးမြူ ရေးတိရစ္ဆာန်တွေကနေ လူအချို့ဆီကို ကူးစက်မှုတွေရှိနေပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း လူလူချင်းတော့ ကူးစက်မှုမရှိသေးပါဘူး။ သို့ပေမယ့် သူ့ရဲ့မျိုးရိုးဗီဇ ပြောင်းလဲမှုကြောင့် လူလူချင်းကူးစက်မှုဆီအထိ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်တယ်လို့ ပညာရှင်များက သတိပေးထားတာပါ။
ပညာရှင်များရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ H5N1 ဗိုင်းရပ်က လူလူချင်း ကူးစက်နိုင်မှု နည်းပါးသေးတယ် ဆိုပေမယ့်လည်း မပေါ့ဆဖို့တော့ လိုပါလိမ့်မယ်။
Source: Myawady Webportal
လက်ရှိအမေရိကန်နိုင်ငံမှာ မွေးမြူရေး နွားတွေမှာကူးစက်ပျံ့နှံ့နေတဲ့ H5N1 ဆိုတဲ့ ဗိုင်းရပ်က မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲလာနေ ပြီး လူအချင်းချင်း ကူးစက်ပျံ့နှံ့တဲ့ အဆင့် အထိ လျင်မြန်စွာ တိုးတက်ဖြစ်ပေါ်လာ နေတာကြောင့် စိုးရိမ်ရတဲ့ အခြေအနေဖြစ် လာပြီလို့ အမျိုးသားကျန်းမာရေး ဌာနက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။
ဘာလင် ဒီဇင်ဘာ ၁၇
ဂျာမနီနိုင်ငံ၌ မျောက်ကျောက်ရောဂါမျိုးစိတ်သစ် Clade Ib ကူးစက်ခံရသူလေးဦးကို တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း တာဝန်ရှိသူများက ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်တွင် ပြောကြားသည်။ ၎င်းတို့အနက်မှ ကူးစက်ခံရသူနှစ်ဦးမှာ ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးများဖြစ်သည်။
ဘာလင် ဒီဇင်ဘာ ၁၇
ဂျာမနီနိုင်ငံ၌ မျောက်ကျောက်ရောဂါမျိုးစိတ်သစ် Clade Ib ကူးစက်ခံရသူလေးဦးကို တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း တာဝန်ရှိသူများက ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်တွင် ပြောကြားသည်။ ၎င်းတို့အနက်မှ ကူးစက်ခံရသူနှစ်ဦးမှာ ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးများဖြစ်သည်။
ပထမဆုံးရောဂါကူးစက်ခံရသူသည် အာဖရိကဒေသသို့ မိသားစုလိုက်ခရီးထွက်ရာမှ အပြန်တွင် ကူးစက်ခြင်းဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် မိသားစုဝင်သုံးဦးကို ထပ်မံကူးစက်ခဲ့ရာမှ လက်ရှိအချိန်တွင် ၎င်းမိသားစုအား သီးခြားခွဲ၍ စောင့်ကြည့်မှုဆောင်ရွက်နေရသည်။ မျောက်ကျောက်ရောဂါကူးစက်ခံရသည့် ကလေးများတက်ရောက်သင်ကြားနေသည့် ကျောင်းအား လက်ရှိအချိန်တွင် ပိတ်ထားပြီး အွန်လိုင်းမှသင်ကြားရန် ဆောင်ရွက်နေသည်။ ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် မျောက်ကျောက်ရောဂါမျိုးစိတ်သစ် Clade Ib ကူးစက်မှုကို အောက်တိုဘာလအတွင်းက တွေ့ရှိခဲ့သော်လည်း လက်ရှိအချိန်အထိ မျောက်ကျောက်ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူမရှိကြောင်း သိရသည်။ ရောဂါလက္ခဏာများအဖြစ် ကိုယ်အပူချိန်မြင့်တက်ခြင်း၊ ပြွန်ရေကျိတ်များ ရောင်ရမ်းခြင်း၊ ကိုယ်ခန္ဓာတွင် အဖုအကြိတ်များထွက်ခြင်းတို့ ခံစားရသည်။
ကိုးကား- ဆင်ဟွာ၊ ဘာသာပြန်- စိုးသူရ
Source- ကြေးမုံသတင်းစာ
ဘာလင် ဒီဇင်ဘာ ၁၇
ဂျာမနီနိုင်ငံ၌ မျောက်ကျောက်ရောဂါမျိုးစိတ်သစ် Clade Ib ကူးစက်ခံရသူလေးဦးကို တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း တာဝန်ရှိသူများက ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်တွင် ပြောကြားသည်။ ၎င်းတို့အနက်မှ ကူးစက်ခံရသူနှစ်ဦးမှာ ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးများဖြစ်သည်။
ပါကစ္စတန်အစိုးရသည် နိုင်ငံအတွင်း ပိုလီယိုရောဂါကင်းစင်ရန်အတွက် ပိုလီယိုရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေး လှုပ်ရှားမှုကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးက ပြောကြားသည်။
ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်မှ ၂၂ ရက်အထိ နိုင်ငံအတွင်းရှိ ကလေးငယ်များကို ပိုလီယိုရောဂါ ကာကွယ်ဆေး တိုက်ကျွေးမည်ဟု သိရသည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် နိုင်ငံအတွင်း ပိုလီယို ရောဂါ ဖြစ်ပွားသူ ၆၃ ဦး အထိ ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းအစီအစဉ်အရ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၄၀၀,၀၀၀ ကျော်သည် ခရိုင် ၁၄၃ ခုရှိ ကလေး ၄၄ သန်းကျော်အား ပိုလီယို ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတိုက်ကျွေးမည်ဖြစ်သည်။
ပါကစ္စတန်အစိုးရသည် နိုင်ငံအတွင်း ပိုလီယိုရောဂါကင်းစင်ရန်အတွက် ပိုလီယိုရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေး လှုပ်ရှားမှုကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးက ပြောကြားသည်။
ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်မှ ၂၂ ရက်အထိ နိုင်ငံအတွင်းရှိ ကလေးငယ်များကို ပိုလီယိုရောဂါ ကာကွယ်ဆေး တိုက်ကျွေးမည်ဟု သိရသည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် နိုင်ငံအတွင်း ပိုလီယို ရောဂါ ဖြစ်ပွားသူ ၆၃ ဦး အထိ ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းအစီအစဉ်အရ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၄၀၀,၀၀၀ ကျော်သည် ခရိုင် ၁၄၃ ခုရှိ ကလေး ၄၄ သန်းကျော်အား ပိုလီယို ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတိုက်ကျွေးမည်ဖြစ်သည်။
ပိုလီယိုရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတိုက်မှုသည် ကလေးများအားရောဂါမှ ကာကွယ်ရေးအတွက် အရေးကြီးသည့် လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်းနှင့် နိုင်ငံအတွင်း ပိုလီယိုရောဂါပပျောက်အောင် ဆောင်ရွက်မည်ဟု ဝန်ကြီးချုပ် ရှာဘတ် ရှာရိဒ်က ပြောကြားသည်။ ကလေးတိုင်း ပိုလီယိုရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတိုက်ကျွေးမှုခံယူရန်အတွက် မိဘများတွင် တာဝန်ရှိကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ်က ထပ်လောင်းပြောကြားသည်။ ကာကွယ်ဆေးတိုက်ကျွေးခြင်းဖြင့် ကလေးများ၏ အနာဂတ် ဘဝသာယာမည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံကို အလုပ်အကျွေးပြုနိုင်သည့် ပညာတတ်များ အများအပြား ပေါ်ထွက်လာမည်ဟု ဝန်ကြီးချုပ်က ပြောကြားသည်။
Source : ၁၇-၁၂-၂၀၂၄ ထုတ် ကြေးမုံသတင်းစာ
ပါကစ္စတန်အစိုးရသည် နိုင်ငံအတွင်း ပိုလီယိုရောဂါကင်းစင်ရန်အတွက် ပိုလီယိုရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေး လှုပ်ရှားမှုကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြောင်း ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးက ပြောကြားသည်။
ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်မှ ၂၂ ရက်အထိ နိုင်ငံအတွင်းရှိ ကလေးငယ်များကို ပိုလီယိုရောဂါ ကာကွယ်ဆေး တိုက်ကျွေးမည်ဟု သိရသည်။
လက်ရှိအချိန်တွင် နိုင်ငံအတွင်း ပိုလီယို ရောဂါ ဖြစ်ပွားသူ ၆၃ ဦး အထိ ရှိခဲ့သည်။ ၎င်းအစီအစဉ်အရ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း ၄၀၀,၀၀၀ ကျော်သည် ခရိုင် ၁၄၃ ခုရှိ ကလေး ၄၄ သန်းကျော်အား ပိုလီယို ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးတိုက်ကျွေးမည်ဖြစ်သည်။
ငါး၊ သံလွင်ဆီနှင့် သစ်ကြားသီးတို့ကို များများစားပေးပြီး အာလူးကြော်၊ ဘီစကွတ်နှင့် မယိုးနိစ်တို့ကို ချင့်ချင့်ချိန်ချိန် စားသုံးခြင်းသည် အစောပိုင်းအဆင့် ဆီးကျိတ်ကင်ဆာကြီးထွားမှုကို နှေးစေနိုင်ကြောင်း သိပ္ပံပညာရှင်များက တွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။
ငါး၊ သံလွင်ဆီနှင့် သစ်ကြားသီးတို့ကို များများစားပေးပြီး အာလူးကြော်၊ ဘီစကွတ်နှင့် မယိုးနိစ်တို့ကို ချင့်ချင့်ချိန်ချိန် စားသုံးခြင်းသည် အစောပိုင်းအဆင့် ဆီးကျိတ်ကင်ဆာကြီးထွားမှုကို နှေးစေနိုင်ကြောင်း သိပ္ပံပညာရှင်များက တွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။
လက်ရှိ ဆီးကျိတ်ကင်ဆာဝေဒနာရှင်တို့ကို အဆက်မပြတ် စောင့်ကြည့်ခဲ့သော လေ့လာမှုအသစ်တစ်ခုက သာမန်အစားအသောက် ပြောင်းလဲလိုက်ရုံဖြင့် ဆီးကျိတ်ကင်ဆာကြီးထွားနှုန်းကို ရပ်တန့်နိုင်လောက်သည်အထိ အကျိုးဖြစ်စေသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုကုသနည်းမှာ ကင်ဆာအကျိတ်ကို ချက်ချင်းခွဲထုတ်ခြင်းမျိုးမလုပ်ဘဲ ပုံမှန်စောင့်ကြည့်ကုသသည့် နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။
ကယ်လီဖိုးနီးယားတက္ကသိုလ် လော့စ်အိန်ဂျလိစ်မှ ဆီးလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ ဝီလျံအရွန်ဆင်က “ဒါက ဆီးကျိတ်ကင်ဆာအပေါ် အစားအသောက်က ဘယ်လိုသက်ရောက်မှုရှိလဲဆိုတာကို နားလည်နိုင်ဖို့ အရေးကြီးတဲ့ခြေလှမ်းတစ်ခုပါ။ ကင်ဆာဖြစ်တဲ့ လူတော်တော်များများက သူတို့ရဲ့ စားသောက်နေထိုင်မှုပုံစံကို ပြောင်းပြီး သူတို့ရောဂါတိုးမလာအောင် လုပ်ချင်ကြပါတယ်” ဟု ဆိုသည်။
အန္တရာယ်နည်းသည့် ဆီးကျိတ်ကင်ဆာဖြစ်သူ တော်တော်များများသည် ခွဲစိတ်ကုသရန်၊ ဓာတ်ရောင်ခြည်ဖြင့် ကုသမှုတို့ထက် စောင့်ကြည့်လေ့လာကုသမှုတို့ကို ပိုမိုလိုလားကြသည်။ သို့သော် ပြီးခဲ့သည့်ငါးနှစ်အတွင်း ထိုကဲ့သို့ ဝေဒနာရှင်တစ်ဝက်ကျော်မှာ ခွဲစိတ်ကုသမှု၊ ဓာတ်ရောင်ခြည်ကုထုံးတို့ ခံယူခဲ့ကြရသည်။
“ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တွေ့ရှိမှုက အစားအသောက်ကို ရိုးရိုးရှင်းရှင်း ထိန်းညှိလိုက်တာဟာ ကင်ဆာကြီးထွားမှုကိုနှေးသွားစေပြီးကြီးကြီးမားမားလုပ်စရာမလိုခင် အချိန်ကို ဆွဲဆန့်နိုင်စေပါတယ်” ဟု ဒေါက်တာ အရွန်ဆင်က ထပ်လောင်းပြောကြားသည်။
Ref: DailyMial
Source- ကြေးမုံသတင်းစာ
ငါး၊ သံလွင်ဆီနှင့် သစ်ကြားသီးတို့ကို များများစားပေးပြီး အာလူးကြော်၊ ဘီစကွတ်နှင့် မယိုးနိစ်တို့ကို ချင့်ချင့်ချိန်ချိန် စားသုံးခြင်းသည် အစောပိုင်းအဆင့် ဆီးကျိတ်ကင်ဆာကြီးထွားမှုကို နှေးစေနိုင်ကြောင်း သိပ္ပံပညာရှင်များက တွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။
ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အထင်ကရ ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောပါရဂူ ဒေါက်တာ သီရာဗတ်ဟီမာချတ်ဟာက ဩစတြေးလျ ဓာတ်ခွဲခန်းတစ်ခုမှ လူများကိုသေစေနိုင်သော ဗိုင်းရပ်စ်များ ပါဝင်သည့် ဓာတ်ခွဲခန်းသုံးပြွန်အခု ၃၀၀ ကျော် ပျောက်ဆုံးနေမှုအပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း သတိပေးပြောကြား ခဲ့သည်။
Hendra ဗိုင်းရပ်စ်၊ Lyssa ဗိုင်းရပ်စ်နှင့် Hanta ဗိုင်းရပ်စ်တို့အပါအဝင် ပျောက်ဆုံးနေသော ဗိုင်းရပ်စ်များသည် ဇီဝလုံခြုံမှုကန့်သတ်ချက် အမြင့်ဆုံးအဆင့် ချမှတ်ရန် လိုအပ်သော ဗိုင်းရပ်စ်များဖြစ်သည်။
ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အထင်ကရ ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောပါရဂူ ဒေါက်တာ သီရာဗတ်ဟီမာချတ်ဟာက ဩစတြေးလျ ဓာတ်ခွဲခန်းတစ်ခုမှ လူများကိုသေစေနိုင်သော ဗိုင်းရပ်စ်များ ပါဝင်သည့် ဓာတ်ခွဲခန်းသုံးပြွန်အခု ၃၀၀ ကျော် ပျောက်ဆုံးနေမှုအပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း သတိပေးပြောကြား ခဲ့သည်။
Hendra ဗိုင်းရပ်စ်၊ Lyssa ဗိုင်းရပ်စ်နှင့် Hanta ဗိုင်းရပ်စ်တို့အပါအဝင် ပျောက်ဆုံးနေသော ဗိုင်းရပ်စ်များသည် ဇီဝလုံခြုံမှုကန့်သတ်ချက် အမြင့်ဆုံးအဆင့် ချမှတ်ရန် လိုအပ်သော ဗိုင်းရပ်စ်များဖြစ်သည်။
သီရာဗတ်၏လူမှုမီဒီယာကွန်ယက်တွင် ယင်းကူးစက်မြန် ဗိုင်းရပ်စ်များ ပျောက်ဆုံးမှုနှင့်ဆက်နွှယ်သည့်အန္တရာယ်ကို ဖော်ပြထားသည်။
သီရာဗတ်က ယင်းဗိုင်းရပ်စ်များ မသမာသူများ၏လက်ဝယ်သို့ရောက်ရှိသွားနိုင်ခြင်းသို့မဟုတ်မကောင်းသောရည်ရွယ်ချက်များဖြင့်အသုံးပြုနိုင်ခြင်း စသည့်အခြေအနေများအပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။
ကျွမ်းကျင်သူများက ယင်းကိစ္စရပ်နှင့်ပတ်သက်၍ စုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ပေးရန် တောင်းဆိုထားကြကာ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်မည့်အန္တရာယ်ကို ကြိုတင်ကာကွယ်ရန်အတွက် ချက်ချင်း အရေးယူဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ပါရန် အာဏာပိုင်များကို တိုက်တွန်းထားကြောင်း သိရှိရသည်။
ကိုးကား - The Nation
Photo- The Australian
ထိုင်းနိုင်ငံရှိ အထင်ကရ ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြောပါရဂူ ဒေါက်တာ သီရာဗတ်ဟီမာချတ်ဟာက ဩစတြေးလျ ဓာတ်ခွဲခန်းတစ်ခုမှ လူများကိုသေစေနိုင်သော ဗိုင်းရပ်စ်များ ပါဝင်သည့် ဓာတ်ခွဲခန်းသုံးပြွန်အခု ၃၀၀ ကျော် ပျောက်ဆုံးနေမှုအပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်း သတိပေးပြောကြား ခဲ့သည်။
Hendra ဗိုင်းရပ်စ်၊ Lyssa ဗိုင်းရပ်စ်နှင့် Hanta ဗိုင်းရပ်စ်တို့အပါအဝင် ပျောက်ဆုံးနေသော ဗိုင်းရပ်စ်များသည် ဇီဝလုံခြုံမှုကန့်သတ်ချက် အမြင့်ဆုံးအဆင့် ချမှတ်ရန် လိုအပ်သော ဗိုင်းရပ်စ်များဖြစ်သည်။