လူ့ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ကို သွေးကြောတွေနဲ့ ကွန်ရက်ဖြန့်ကြက်လွှမ်းခြုံထားတဲ့ သွေးလည်ပတ်မှုစနစ်က ကျန်းမာရေး အတွက် သိပ်ကိုအရေးကြီးပါတယ်။သွေးလည်ပတ်မှုမကောင်းခြင်းက အဝလွန်ခြင်း၊ သွေးတိုးရောဂါ၊ နှလုံးရောဂါ၊ ကိုလက်စထရောများခြင်း၊ ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါတို့လို တခြားကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေရဲ့ လက္ခဏာလည်း ဖြစ်နေ နိုင်ပါတယ်။

ဒါတွေမဖြစ်အောင် သွေးလည်ပတ်မှုကောင်းချင်တယ်ဆိုရင် အရင်ဆုံးလုပ်ရမယ့် (၃) ချက်ရှိတယ် –

(၁) ဆေးလိပ်မသောက်ပါနဲ့။

(၂) အဆီများတာတွေလျှော့စားပါ။

(၃) အချိန်အကြာကြီး ထိုင်မနေပါနဲ့။

နေ့စဉ်သွားလာနေထိုင်မှုပုံစံတွေထဲ ဒီအချက်တွေကို ဂရုစိုက်ပေးရင်သွေးလည်ပတ်မှုကောင်းပြီး ကျန်းမာတဲ့ ဘဝကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်မှာပါ။

(၁) ကျန်းမာတဲ့ ကိုယ်အလေးချိန်ကို ထိန်းပါ

ကိုယ်အလေးချိန်သိပ်မများ၊ သိပ်မနည်းဘဲ ပုံမှန်ထိန်းထားနိုင်တယ်ဆိုရင် သွေးလည်ပတ်မှုပိုကောင်းစေနိုင်တယ်။ လူတစ်ယောက်က ကိုယ်အလေးချိန်များနေတယ်ဆိုရင်သွေးလည်ပတ်မှုစနစ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်။

(၂) လှုပ်ရှားပါ

ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုတော့ ပုံမှန်ရှိသင့်ပါတယ်။ အားကစားတွေ၊ workout တွေမလုပ်နိုင်ရင်တောင် ခပ်ဖွဖွ ပြေးတာ၊ သွေးပူလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာလောက်တော့ လုပ်သင့်ပါတယ်။ ယောဂ ကစားတာကလည်း လှုပ်ရှားမှု မျိုးစုံ ပါဝင်တာမို့ ခပ်ပျော့ပျော့နဲ့ ထိရောက်တဲ့ နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။ သွေးပြန်ကြောတွေကို ဖိလိုက် လွှတ်လိုက် လုပ်ရင် လှုပ်ရှားမှုတွေဖြစ်စေတာမို့ သွေးလည်ပတ်မှုကိုလည်း ပိုကောင်းစေပါတယ်။ သုတေသနတွေ အရယော ဂကစားခြင်းက နှလုံးသွေးကြောစနစ်နဲ့ ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်တို့အတွက် အကျိုးရှိတယ်လို့တွေ့ရှိထားပါတယ်။

(၃) အဆီများတဲ့ငါး စားပါ

အကျိုးပြုအဆီဓါတ် omega-3fatty acidsတွေများတဲ့ ငါးတွေကို စားရင် နှလုံးသွေးကြော ကျန်းမာရေးနဲ့ သွေး လည်ပတ်မှုကို ပိုကောင်းစေနိုင်တယ်လို့ လေ့လာတွေ့ရှိထားပါတယ်။ အဆီများတဲ့ငါးတွေက – ဆယ်လ်မွန်ငါး၊ မက်ခရယ်ငါး၊ ဆာဒင်း၊ တူနာ တို့ပါဝင်ပါတယ်။ သက်သတ်လွတ်စားတဲ့သူတွေအတွက်တော့ ကိုက်လန်၊ ပင်ပွားစေ့၊ အခွံမာသီးနဲ့အစေ့အဆန်တွေကို စားလို့ရပါတယ်။

(၄) နှိပ်နယ်ပါ

ခပ်ကြမ်းကြမ်းအနှိပ်ခံဖို့မဟုတ်ပါဘူးနော်။ Spa သွားပြီးတော့လည်း ငွေကုန်စရာမလိုပါဘူး။ ကိုယ့်ရဲ့ခြေထောက်၊ ခြေမျက်စိ၊ ခြေဖဝါးတို့ကို သံလွင်ဆီလေးနဲ့ အသာအယာနှိပ်နယ်ပေးလို့ရပါတယ်။ လက်ချောင်းထိပ်လေးနဲ့ ခပ်ဖွဖွ နှိပ်နယ်ပေးတာက သွေးကြောတွေကိုကျယ်စေပြီး ကြွက်သားတွေကို ပြေလျော့စေတယ်၊ ရောင်ရမ်းမှုတွေကို သက်သာစေတယ်။

(၅) သံဓါတ်ပမာဏကို ထိန်းပါ

သံဓါတ်ဟာသွေးလည်ပတ်မှုစနစ်အတွက် မရှိမဖြစ်အရေးပါတဲ့သတ္တုဓါတ်ဖြစ်ပါတယ်။ သူက သွေးနီဥဆဲလ်တွေမှာ အဓိကပါဝင်တဲ့ ဟေမိုဂလိုဘင်ထုတ်လုပ်ဖို့ကို သံဓါတ်လိုအပ်ပါတယ်။ သံဓါတ်ကြွယ်ဝတဲ့ အနီရောင်အသား၊ ဟင်းနုနွယ်၊ ပဲနဲ့ အသည်း စတာတွေကနေ ရရှိနိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် အားဆေးတွေသောက်၊ သံဓါတ်ကြွယ်ဝတာတွေစားလွန်းရင် သံဓါတ်လွန်ကဲတတ်တာ သတိပြုပါ။ သံဓါတ်လွန်ကဲတဲ့အခါ နှလုံးသွေးကြောကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါတယ်နော်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်က သုတေသနအရ ခန္ဓါကိုယ်ထဲ သံဓါတ်လွန်ကဲနေခြင်းက ကိုလက်စထရောများခြင်း၊ ခါးပတ်လည်အဆီများခြင်းတို့နဲ့ ဆက်နွှယ်နေတာ တွေ့ရပါတယ်။

ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကျန်းမာစေဖို့အတွက် အဓိကကျတဲ့ သွေးလည်ပတ်မှုစနစ်ကို ကောင်းအောင် ဂရုစိုက်ပေးလိုက်ပါ။ နေရတာ ထူးခြားလာပါလိမ့်မယ်နော်။

ကိုးကား- Hello ဆရာဝန်

သွေးတွင်း မကောင်းတဲ့ကိုလက်စထရော(LDL- Low Density Lipoprotein) များနေရင် သွေးလည် ပတ်စီးဆင်းမှုမကောင်းပါဘူး။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ စီးဆင်းနေတဲ့သွေးတွေက အာဟာရဓာတ်နဲ့ အောက်ဆီဂျင်တွေကိုခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ပို့ဆောင်ပေးပါတယ်။ သွေးလည်ပတ်စီးဆင်းမှုမကောင်းတဲ့အခါခန္ဓာကိုယ်မှာကျန်းမာရေးပြဿနာတွေဖြစ်လာပါတယ်။ အဲဒီကျန်းမာရေးပြဿနာတွေက-

ခြေထောက်တွေဖောရောင်ခြင်း

ခြေထောက်တွေဖောရောင်တာက အထိုင်များတာ  ဒါမှမဟုတ် မတ်တတ်ရပ်များတာတွေကြောင့် ဖြစ်နိုင်သလို အငန်စားသုံးမှုများတာ၊ အာဟာရချို့တဲ့ တာ၊ အဝလွန်တာ၊ အသက်အရွယ်ကြီးတာ၊ လှုပ်ရှားမှုနည်းတဲ့နေထိုင်မှုပုံစံ၊  ဓမ္မတာမလာမီ  ကိုက်ခဲတာ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်တာ စတာတွေကြောင့်  သွေးစီးဆင်း မှုမကောင်းလို့ဖြစ်ရပါတယ်။ သွေးစီးဆင်းမှုမကောင်း တာကြောင့်  ကျောက်ကပ်ကသွေးတွေ  တစ်သျှူး တစ်ဝိုက်မှာ  စုပုံနေပြီး  ရောင်ရမ်းတာဖြစ်လာရပါ တယ်။ ခြေထောက်မှာ  သွေးစီးဆင်းမှုမကောင်းတာဆိုးရွားလာရင်  အနာတွေဖြစ်လာနိုင်တယ်။  ခြေ ထောက်ရောင်ရင်  လဲလျောင်းတဲ့အခါ ခြေထောက် ကို အပေါ်မြှင့်ထားသင့်ပါတယ်။ အရောင်မသက်သာ ဘဲ ရက်ရှည်နေရင်  ဆရာဝန်နဲ့ ပြသစစ်ဆေးသင့်ပါတယ်။

ခုခံစွမ်းအားနည်းလာခြင်း

သွေးလည်ပတ်မှုမကောင်းတာကြောင့် ခုခံအားစနစ်အပေါ် များစွာသက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။ သွေးလည်ပတ်မှုမကောင်းတဲ့အခါ  ဗီတာမင်နဲ့ သတ္တုဓာတ်တွေလိုအပ်တဲ့နေရာတွေဆီမရောက်တာကြောင့် ရောဂါပိုးမွှားတွေကိုတိုက်ထုတ်ဖို့ ခုခံစွမ်းအားလျော့နည်းနေတတ်ပါတယ်။ခန္ဓာကိုယ်မှာ ခုခံစွမ်းအားနည်းတဲ့အခါ ရောဂါပိုးမွှားတွေ အလွယ်တကူဝင်နိုင်ပြီး မကြာခဏဖျားနာတာ၊ ထိခိုက်ရှနာဖြစ်ပြီးတဲ့အခါ တော်ရုံအနာမကျက်တာတွေဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သွေးလည်ပတ်မှုကောင်းပြီး ခုခံစွမ်းအားမြင့်မားစေဖို့ ပုံမှန်လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်သင့်ပါတယ်။ နေ့စဉ် နာရီဝက်ကနေ တစ်နာရီကြာ အပြေး၊ ရွရွပြေး၊ လမ်းလျှောက်၊ စက်ဘီးစီး၊ ရေကူးပြုလုပ်သင့်ပါတယ်။ 

ခြေလက်တွေ ထုံကျဉ်နေခြင်း

ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုခု ထုံကျဉ်နေတာ၊ အဓိက  လက်နဲ့ခြေထောက်တွေမှာ  ထုံကျဉ်မှုတွေဖြစ်ရတာက    သွေးလည်ပတ်မှုမကောင်းလို့ဖြစ်ပါတယ်။    လက်ကိုဖိပြီးအိပ်မိတာ၊    အရမ်းအေးတဲ့အရာကိုကိုင်တွယ်မိတာ၊ အာရုံကြောခဏတာညပ် တာ၊ လှုပ်ရှားမှုနည်းတဲ့နေထိုင်မှုပုံစံနဲ့   နေထိုင်တာ၊ဗီတာမင် B 12 နဲ့ မဂ္ဂနီဆီယမ်ဓာတ်ချို့တဲ့တာ စတာ တွေကြောင့်လည်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။    လက်သန်းနဲ့ လက်သူကြွယ်တစ်ဝိုက်ကလွဲပြီး  ကျန်လက်ချောင်း တွေထုံကျဉ်နေတာ၊ ဆီးချိုသွေးချိုရှိတာ၊ သိုင်းရွိုက် ဂလင်းအလုပ်အလွန်လုပ်နေတာ စတဲ့ရောဂါတွေမှာ ခြေ၊ လက်ထုံကျဉ်တာကို လက္ခဏာတစ်ရပ်အနေနဲ့ ပြတတ်ပါတယ်။

ခြေထောက်သွေးပြန်ကြောထုံးခြင်း

ခြေထောက်မှာ  သွေးပြန်ကြောတွေ   ထင်ထင်ရှားရှားပေါ်လွင်နေတာ သွေးလည်ပတ်မှုမကောင်းတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ ခြေထောက်သွေးပြန်ကြောသွေးတွေက သွေးလည်ပတ်မှုမကောင်းတာနဲ့ ကမ္ဘာမြေကြီးဆွဲအားကြောင့် အပေါ်ပြန်မတက်နိုင်တဲ့အခါ သွေးကြောတွေရောင်တာ၊ လိမ်တာတွေဖြစ်လာပါတယ်။  အဲဒါတွေက  သိသိသာသာဖြစ်ပြီး  မျက်စိနဲ့မြင်တွေ့နိုင်ပါတယ်။ သွေးပြန်ကြောတွေရောင်တာကြောင့် နာကျင်တာ၊ ယားယံတာ၊ ခြေထောက်လှုပ်တာ၊ ပူစပ်ပူလောင်ခံစားရတာ၊ ခြေထောက်ကြီးတာ စတာတွေဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါတယ်။ ခြေထောက်သွေးပြန်ကြောရောင်တာက မျိုးရိုးလိုက်တာ၊ အဝလွန်တာ၊ဝမ်းချုပ်တာ၊     ဟော်မုန်းပြောင်းလဲမှုတွေဖြစ်တာ စတဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့အပြောင်းအလဲပေါ်မူတည်ပြီးလည်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ခြေထောက်သွေးပြန်ကြောရောင်တာခံစားရရင် သွေးလည်ပတ်မှုကောင်းအောင်ခြေအိတ်ကျပ်ကျပ်ဝတ်အိပ်သင့်ပါတယ်။

ခြေလက်တွေအေးနေခြင်း

သွေးလည်ပတ်စီးဆင်းမှုက    ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန် ကိုထိန်းပေးပါတယ်။ သွေးစီးဆင်းမှုပြတ်တောက်သွားတာက  ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ပုံမှန်အပူချိန်ကို  မထိန်းထားနိုင်ပါဘူး။ သွေးစီးဆင်းမှုမကောင်းရင်  ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ အစွန်အဖျားနေရာတွေဖြစ်တဲ့  လက်ချောင်း၊ ခြေချောင်းလေးတွေဆီကိုသွေးမရောက်ရှိတာကြောင့် အေးနေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။

သွေးမရောက်ရင် အဲဒီနေရာတွေဆီ အောက်ဆီဂျင် ပမာဏလုံလောက်စွာမရောက်နိုင်ပါဘူး။ အေးနေတဲ့နေရာကို ပွတ်ပေးရင် သဘာဝအတိုင်း သွေးစီးဆင်းမှု ပြန်ကောင်းစေပါတယ်။ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းလုပ်‌ဆောင်မှုများတာ၊  လက်နဲ့ခြေထောက်မှာရှိတဲ့   အာရုံကြောတွေပျက်စီးတာကြောင့်ဖြစ်တဲ့ လက်ဖျား၊ ခြေဖျားအေးတာဆိုရင်တော့ ဆရာဝန်နဲ့ ပြသပြီး ကုသမှုခံယူသင့်ပါတယ်။

ရုတ်တရက်ဆံပင်ကျွတ်ခြင်း

သွေးလည်ပတ်မှုမကောင်းတာကြောင့်ရုတ်တရက်ဆံပင်ကျွတ်နိုင်ပါတယ်။သွေးလည်ပတ်မှုမကောင်းတဲ့အခါ ဦးရေပြားက လိုအပ်တဲ့အာဟာရ ဓာတ်တွေမရရှိတာကြောင့် ဆံသားခြောက်သွေ့တာ၊ ဆံပင်ကျဲတာ၊ ဆံပင်နှစ်ခွဖြစ်တာတွေ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ဆံပင်ကျွတ်တာသက်သာစေဖို့ အဆီတစ်မျိုးမျိုးကို ဦးရေပြားအနှံ့လိမ်းပြီး ညင်သာစွာနှိပ်နယ်ပေးသင့်ပါတယ်။  အသက်အရွယ်ကြီးတာ၊  စိတ်ဖိစီးမှုများတာ၊ ဆေးလိပ်အလွန်အကျွံသောက်တာ၊ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းပြဿနာရှိတာ၊ သံဓာတ်ချို့တဲ့ သွေးအားနည်းရောဂါရှိတာ၊ နာတာရှည်ဖျားနာနေတာ စတာတွေကြောင့်လည်း ဆံပင်ကျွတ်တာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

အမြဲတမ်းမောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း

ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာလှုပ်ရှားမှုတွေ လုပ်ဆောင်ပြီးတဲ့အခါနဲ့ တချို့ဆေးဝါးတွေကြောင့် မောပန်းနွမ်းနယ်မှုတွေကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သွေးလည်ပတ်မှု မကောင်းတာကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းတွေ ဆီကို သွေးမရောက်တဲ့အခါမျိုးမှာလည်း မောပန်းနွမ်းနယ်တာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ သွေးလည်ပတ်မှု မကောင်းတာကြောင့်ခံစားရတဲ့ မောပန်းနွမ်းနယ်မှု တွေဖြစ်တဲ့အခါ   အသက်ရှူမြန်တာ၊  သက်လုံမကောင်းတာနဲ့ ကြွက်သားနာကျင်တာတွေကိုလည်း ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ အရက်အလွန်အကျွံသောက်တာ၊ ကော်ဖီအများအပြားသောက်သုံးတာ၊ အိပ်ရေးပျက်များတာ၊  ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုမရှိတာ၊  စိုးရိမ်စိတ် များတာ၊  စိတ်ဓာတ်ကျတာ၊  စိတ်ဖိစီးမှုများတာ တွေကြောင့်လည်း မောပန်းနွမ်းနယ်မှုတွေကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။

သွေးတွင်းမကောင်းတဲ့ကိုလက်စထရောများခြင်း

သွေးတွင်းမကောင်းတဲ့ကိုလက်စထရော(LDL-Low Density Lipoprotein)က ခန္ဓာကိုယ်အတွက် အကျိုးမပြုတဲ့ ကိုလက်စထရောဖြစ်ပြီး HDL-High Density Lipoprotein က ခန္ဓာကိုယ်ကို အကျိုးပြုတဲ့ကိုလက်စထရောဖြစ်ပါတယ်။ သွေးတွင်းမကောင်းတဲ့ကိုလက်စထရော(LDL) များတာက  အသံတိတ်လူသတ်သမားဖြစ်ပါတယ်။

ကိုလက်စထရောက ခန္ဓာကိုယ်က ဆဲလ်တိုင်းမှာ ရှိပါတယ်။  ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေအကောင်းဆုံးလည်ပတ်စေဖို့  လိုအပ်တဲ့အရာတစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။  နေ့စဉ် စားသုံးတဲ့အစားအစာတွေထဲ ကနေ  ရရှိနိုင်ပါတယ်။  ဒါပေမဲ့  သင့်တင့်တဲ့ပမာဏ ထက် ကျော်သွားမယ်ဆိုရင်တော့ ရုတ်တရက် နှလုံး ရပ်တာ၊   လေဖြတ်တာမျိုးရောဂါတွေ ခံစားရနိုင်ပါ တယ်။  သွေးတွင်းမကောင်းတဲ့  ကိုလက်စထရော(LDL)   များနေတဲ့လက္ခဏာတွေက မျက်ခွံမှာ  အဝါရောင်အဖုတွေထွက်ပြီး မျက်ကြည်လွှာတစ်ဝိုက်မှာ မီးခိုးရောင်အရစ်လေးတွေဖြစ်နေမယ်။  အပေါ်မျက်ခွံမှာဖြစ်ဖြစ်၊     အောက်မျက်ခမ်းမှာဖြစ်ဖြစ်နာကျင်မှုမရှိတဲ့  ခပ်ပျော့ပျော့အဖုလေးတွေစမ်းမိ နေရင်   အမြင်အာရုံကိုထိခိုက်မှုဖြစ်စေမယ့်   သွေး တွင်းမကောင်းတဲ့ကိုလက်စထရော (LDL) များနေ တတ်ပါတယ်။ မှန်ကြည့်တဲ့အခါ မျက်ကြည်လွှာ တစ်ဝိုက်ကို  သေချာစိုက်ကြည့်လို့  မျက်ကြည်လွှာ တစ်ဝိုက်မှာ မီးခိုးရောင်အရစ်ကလေးဖြစ်နေတာ တွေ့ရင် ဒါက သွေးတွင်းမကောင်းတဲ့ကိုလက်စထရော (LDL) များနေတာဖြစ်ပါတယ်။ အသက် ၄၅ နှစ်အထက်တွေမှာ အဖြစ်များပါတယ်။ ဒါတွေက ကိုယ်တွင်းသွေးလည်ပတ်စီးဆင်းမှု  မကောင်းတဲ့လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပါတယ်။

Source: https://myawady.net.mm/stories

ညဘက်နောက်ကျမှ အစားစားခြင်း၏ ကောင်းကျိုးနှင့် ဆိုးကျိုး

ညဘက် နောက်ကျမှ အစားစားတာက မကောင်းဘူးလို့ပဲ တထစ်ချ ယုံကြည်နေတုန်းလား! ညဘက် အစား စားတာက မကောင်းဘူးဆိုပေမယ့် လုံးဝဥဿုံ မကောင်းတာမျိုးတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ကောင်းကျိုး ရှိသလို ဆိုးကျိုးလေးတွေလည်း ရှိတာပေါ့။ ဒါကြောင့် စာဖတ်သူတွေသိထားလို့ရအောင် အခုတစ်ခေါက်မှာတော့ ညဘက်နောက်ကျမှ အစားစားခြင်းရဲ့ ကောင်းကျိုးနဲ့ ဆိုးကျိုးတွေက ဘာတွေလဲ ဆိုတာကို ပြောပြပေးချင် ပါတယ်။ 

ကောင်းကျိုးတွေကတော့  

အချို့သော အဆာပြေစားစရာတွေက ကောင်းကောင်း အိပ်ပျော်စေနိုင်တယ်

ညဘက် အစားစားတိုင်း မကောင်းဘူးလို့ ဆိုဖို့ ခက်ပါတယ်။ တကယ်လို့ ညဘက် ဗိုက်ဆာတယ်လို့ ခံစားရချိန်မှာ ထမင်း ထနယ်စားမယ်။ အသင့်စား အစားအစာတွေ စားမယ်။ ဆီကြော်တွေ၊ ခေါက်ဆွဲခြောက်စတာမျိုးတွေကို စားမယ်။ Heavy foods တွေကို စားမယ်ဆိုရင်တော့ ကျန်းမာရေး ဆိုးကျိုး ရှိနိုင်ပေမယ့် ညဘက် ဗိုက်ဆာချိန်မှာ ပီစတာချီယိုစေ့လေးဖြစ်ဖြစ် အခြားအခြားသော အခွံမာသီးတွေ၊ အစေ့အဆန်လေး တွေကို လက်တစ်ဆုပ်စာလောက်ပဲ စားလိုက်တာမျိုး ဖြစ်မယ်ဆိုရင်တော့ ညဘက်ကိုလည်း ကောင်းကောင်း အိပ်ပျော်စေပြီး နံနက်ခင်းမှာလည်း လန်းဆန်းတက်ကြွစွာ နိုးထနိုင်စေမှာပါ။

သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းပေးနိုင်တယ်

နံနက်ပိုင်းမှာ ဘာမှမစားထားဘဲ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်တွေ တက်နေပြီဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်က ဖြိုသုံးထားလို့ပါ။ ညစာကို လုံလုံလောက်လောက် မစားတဲ့အခါ အိပ်နေချိန်မှာ သွေးတွင်းသကြားဓာတ် မကျစေဖို့ ခန္ဓာကိုယ်က ဖြိုသုံးထားတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ဆီးချိုရှိတဲ့သူတွေမှာ နံနက်စောစော ဘာမှမစားရသေးဘဲ သကြားဓာတ်တွေ တက်နေပြီဆိုရင် ညဘက်စားတာကိုတစ်ချက်စစ်ဆေးကြည့်ပြီး လိုအပ်ရင် မအိပ်ခင် အဆာပြေစာ နည်းနည်းစားနိုင်ပါတယ်။

ကြွက်သားတက်စေနိုင်တယ်

ညဘက်နောက်ကျမှ အစားစားတယ်ဆိုပေမယ့် ပရိုတင်းပြည့်ဝပြီး ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တာမျိုးကို ရွေးချယ် စားသုံးမိမယ်။ ကိုယ်ကလည်း ကြွက်သားတက်စေမယ့် လေ့ကျင့်ခန်းတွေကို လုပ်ဖြစ်မယ်ဆိုရင် အိပ်နေချိန်မှာ ကြွက်သားတက်စေဖို့ ထောက်ကူပေးနိုင်မှာပါ။

ဆိုးကျိုးတွေကတော့

ဗိုက်မဆာဘဲ စားမိနိုင်တယ်

တော်တော်များများ ညဘက်မှာ အစားစားကြတာက ဗိုက်ဆာလို့ ဆိုတာထက် ပျင်းလို့ စိတ်ဖိစီးလို့ စသဖြင့် အမျိုးမျိုးသော အကြောင်းအချက်တွေကြောင့် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ညဘက်အိပ်ခါနီး အငန်ကဲ တာလေး စားချင်တာက ရေဓာတ်ခန်းခြောက်နေတယ်ဆိုတာကို ဖော်ပြနေတာပါ။ အချိန်မတော် ဗိုက်ဆာတာရဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းခံက စိတ်ဖိစီးနေတာကြောင့်ပါ။ ဒါကြောင့် တကယ်ဗိုက်မဆာဘဲ စားမိတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဝိတ်တက်စေနိုင်တယ်

လေ့လာမှုတစ်ခုအရသိရတာက ညနေပိုင်း နောက်ကျလာလေလေ ညဥ့်နက်လာလေလေ ခန္ဓာကိုယ်က အိပ်စက် အနားယူဖို့ ပြင်ဆင်ရတာကြောင့် ကိုယ်တွင်းဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်က တဖြည်းဖြည်း နှေးလာပါတယ်။ ဒီလို နှေးနေချိန်မှာအစာကြေဖို့ခက်တာတွေ၊ ဆီပါဝင်မှုများတာတွေကို စားသုံးတာက ကိုယ်တွင်းဖြစ်စဉ်တွေကို ဝန်ပိစေပြီး ကိုယ်အလေးချိန် တက်လာစေနိုင်ပါတယ်။

ကယ်လ်လိုရီ များတာတွေ စားမိနိုင်တယ်

တော်တော်များများက ညဘက်တွေမှာ ဗိုက်ဆာလာပြီဆိုရင် ခေါက်ဆွဲပြုတ်သောက်တာနဲ့ အလွယ်ရနိုင်မယ့် ဆီကြော်စာတွေနဲ့ အပြင်စာတွေကို စားတတ်ကြပါတယ်။ ဒီအစားအစာတွေက ကယ်လ်လိုရီ ပါဝင်မှုများပြီး ညဥ့်နက်မှာ ကယ်လ်လိုရီတွေ အများကြီး စားမိတာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ 

အိပ်ပျော်ဖို့ ခက်နိုင်ပါတယ်

အိပ်ခါနီး အစာစားလိုက်တဲ့အခါ ဗိုက်အင့်နေတာ၊ အစာခြေအက်စစ်တွေ ထွက်တာကြောင့် ရင်ပူပြီး အိပ်မပျော်တာမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ညဘက်မှာ အစားစားတာက စနစ်တကျ စားသုံးမယ်ဆိုရင် ကောင်းကျိုးများနိုင်ပေမယ့် အလွန်အကျွံ စားမယ်၊ ကျန်းမာရေးနဲ့ မညီတာတွေကို စားမယ်ဆိုရင်တော့ ထိခိုက်လာမယ့် အကျိုးဆက်တွေ ရှိနေပါတယ်။ 

ဖြစ်နိုင်ရင်တော့ ညအိပ်ခါနီးကို အစာမစားပါနဲ့။ တကယ်လို့ အိပ်ချိန်ရောက်တိုင်း ဗိုက်ဆာနေပြီဆိုရင် ညစာစားချိန်ကို နည်းနည်းနောက်ဆုတ်ကြည့်ပါ။ ဒါမှမဟုတ် ညစာကို လုံလုံလောက်လောက် စားပါ။

အမှာစကား

ညဘက် နောက်ကျမှာ အစားစားတာက လုံးဝ မကောင်းတာ မဟုတ်ဘဲ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်အောင် နည်းမှန် လမ်းမှန် စားမယ်ဆိုရင် ကောင်းကျိုးများနိုင်ပေမယ့် အများစုကတော့ ဆိုးကျိုးတွေပါ။ ဒါကြောင့် ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်အောင်စားပြီး ကျန်းမာရေးကို စောင့်ရှောက်လိုက်ပါ။ မဆာဘဲ မစားပါနဲ့။ တကယ်ဆာလာပြီ ဆိုရင်လည်း ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်တာကိုပဲ စားပေးပါ။ 

ကိုးကား- https://hellosayarwon.com/health/general-health-knowledge/pros-and-cons-of-late-night-eating/ 

ပဲပုပ်သီးနှံကို   ပဲပုပ်ဖြင့်ပြုလုပ်သောပဲငါးပိကို စားသုံးခြင်းမှ စတင်သိခဲ့ရသည်။  ပဲငါးပိသည်  ပဲပုပ်သီးနှံ၏ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။  ပဲပုပ်သည် အာဟာရဓာတ်ကြွယ်ဝသော အစားအစာများထဲတွင်ပါဝင်ပြီး ကမ္ဘာ့အရေးကြီးဆုံးသီးနှံ (၁၀)မျိုးအနက် အမှတ်စဉ်(၆)နေရာတွင် ရပ်တည်နေသည်။ ပဲပုပ်တွင် အသားဓာတ် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၄၅ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီ ၁၉ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၀ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်သည်။ ပဲပုပ်ဆီသည် ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းနေရာတွင်  ရပ်တည်နေသောဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ပဲအမျိုးအစားများစွာရှိသည့်အနက် ပဲပုပ်သည် အာဟာရဓာတ်အပြည့်ဝဆုံးသောပဲသီးနှံဖြစ်သည်။

သီးနှံများကို  စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရာတွင် စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်နှင့် စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန်ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည်။  စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်ဆိုသည်မှာ သီးနှံကိုစိုက်ပျိုး၍ ရိတ်သိမ်းပြီးနောက် ထွက်ရှိလာသော သီးနှံထွက်ကုန်များကိုဆိုလိုပြီး စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန်ဆိုသည်မှာ သီးနှံထွက်ကုန်များကို ပြုပြင်မွမ်းမံပြင်ဆင်၍ ထုတ်လုပ်ခြင်းအားဖြင့် ထွက်ရှိလာသော တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များကိုဆိုလိုသည်။ ထို့ကြောင့် ယနေ့ခေတ်ကာလတွင် သီးနှံထွက်ကုန်များထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များထုတ်လုပ်ခြင်းတို့အတွက် ရည်မှန်းချက်ထား၍ သီးနှံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်လာကြသည်။

တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်ဆိုသည်မှာ

တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်ဆိုသည်မှာစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရာမှ ထွက်ရှိလာသော စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်တစ်ခုကို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအခြေအနေ  ပြောင်းလဲပေးခြင်း ဥပမာ- ဂျုံစေ့မှ ဂျုံမှုန့် (သို့) ထုတ်ကုန်၏ပုံစံကို ပြောင်းလဲပေးခြင်း ဥပမာဂျုံမှုန့်မှ ပေါင်မုန့်ကိုဆိုလိုသည်။  ဤနည်းလမ်းနှစ်မျိုးဖြင့်   မည်သည့်သီးနှံထွက်ကုန်ကိုမဆို တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်နိုင်သည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ရာတွင် ပြုပြင်မွမ်းမံပြင်ဆင်ထုတ်လုပ်ခြင်းအားဖြင့် အဆင့်သုံးဆင့်ရှိသည်။

ပထမအဆင့် ပြုပြင်မွမ်းမံပြင်ဆင်ထုတ်လုပ်ခြင်းတွင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရာမှ ထွက်ရှိလာသော သီးနှံထွက်ကုန်များကို မူရင်းအတိုင်း ပုံစံမပျက်စေဘဲ ဆောင်ရွက်ရသောလုပ်ငန်းများဖြစ်သည်။  သီးနှံထွက်ကုန်များကို ရေဆေးခြင်း၊ သန့်ရှင်းခြင်း၊ အဆင့်ခွဲခြင်း၊ အမျိုးအစားခွဲခြင်းစသည်တို့ပါဝင်သည်။

ဒုတိယအဆင့် ပြုပြင်မွမ်းမံပြင်ဆင်ထုတ်လုပ်ခြင်းတွင် ပထမအဆင့်မှထွက်ရှိလာသော သီးနှံထုတ်ကုန်များကို ပမာဏများရာမှ နည်းသွားခြင်း၊ ပုံစံကိုလျှော့ချခြင်းတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေရန် ဆောင်ရွက်ရသောလုပ်ငန်းဖြစ်သည်။ ထိုလုပ်ငန်းများတွင် ထုပ်ပိုးခြင်း၊ ဖယောင်းတင်ခြင်း၊ အသားအနှစ်ထုတ်ခြင်း၊ အခွံခွာခြင်း၊ အရည်ထုတ်ခြင်း၊ တစ်ပိုင်းတစ်စကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ကြာရှည်ခံအောင်ထိန်းသိမ်းခြင်းတို့ပါဝင်သည်။

တတိယအဆင့် ပြုပြင်မွမ်းမံပြင်ဆင်ထုတ်လုပ်ခြင်းတွင်  စားသုံးရန်အဆင်သင့်ဖြစ်အောင် ပြုလုပ်ရသော လုပ်ငန်းများပါဝင်သည်။   ထုတ်ကုန်သည် သက်တမ်းရှည်ပြီး   အရည်အသွေးမြင့်မားသည်။ ထို့ကြောင့် ဤအဆင့်တွင် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်ထုတ်လုပ်ရန် ထုတ်လုပ်သည့်ကုန်ပစ္စည်းအပေါ်မူတည်ပြီး အဆင့်မြင့်နည်းပညာလိုအပ်သည်။

ပဲပုပ်သီးနှံသည်  အခြားသီးနှံများနှင့်နှိုင်းယှဉ်လျှင် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များစွာထုတ်လုပ်နိုင်သောသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ပဲပုပ်သီးနှံမှ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များကို ထုတ်လုပ်ပြီး   စီးပွားရေးတစ်ခုအဖြစ် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်လျှင် အလွန်စိုက်ပျိုး ရန်သင့်တော်သော သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

ပဲပုပ်သီးနှံထွက်ကုန်အစားအစာများ

ပဲပုပ်သီးနှံကို   စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်၍ ထွက်ရှိလာသော ပဲပုပ်စေ့များကို သရေစာ အဖြစ်   အစိမ်းလိုက်ကြော်၍ စားခြင်း၊ ပြုတ်၍သုပ်စားခြင်းနှင့် ဟင်းလျာတစ်မျိုးအဖြစ် ချက်၍စားခြင်းတို့အပြင် ပဲပုပ်ထောင်းကြော်၊ ပဲပုပ်ကြက်သွန်ကြော်၊ ပဲပုပ်မြေပဲကြော်၊ ပဲပုပ်ဂျူးမြစ်ကြော်၊ ပဲပုပ်ကြော်ချက်၊ ပဲပုပ်မြေပဲချက်၊ပဲပုပ်စေ့ဟင်းချို၊ ပဲပုပ်မီးကင်၊ ပဲပုပ်ချဉ် စသည်ဖြင့် နှစ်သက်ရာပုံစံအမျိုးမျိုးကို ပြုလုပ်ဖန်တီး၍စားသောက်ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း နေထိုင်ကြသော တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များမှာ “မိရိုးဖလာ အစားအစာ ပဲပုပ်ဟင်းလေးတစ်ခွက်ပါ”ဟူသော စကားရပ်တစ်ရပ်ရှိသည့်အတိုင်းပဲပုပ်ဟင်းလျာကို      ခုံမင်နှစ်ခြိုက်စွာ စားသုံးကြသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း နေထိုင်ကြသော တိုင်းရင်းသားများသည်ပဲပုပ်စေ့ကို ရေစိမ်ပြုတ်၍ ပဲပုပ်အစိုအဖြစ်ပြုလုပ်ကာ   မိမိကြိုက်နှစ်သက်သော အရသာထည့်သွင်းပြီး    ဟင်းတစ်မယ်အဖြစ် ရှေးယခင်ကတည်းကပင် ချက်ပြုတ်စားသောက်ကြသည့်  အလေ့အထရှိကြ သည်။

ပဲပုပ်စေ့ကို  တိုက်ရိုက်ချက်ပြုတ်စားသောက်ကြခြင်းအပြင်   ပဲပုပ်စေ့များကိုထောင်း၍ ပဲပုပ်ထောင်းမှုန့်များကို ဟင်းချိုထဲတွင် ခပ်ခြင်း၊ ခရမ်းသီးမီးဖုတ်သုပ်နှင့် ခရမ်းချဉ်သီးမီးဖုတ်သုပ်ထဲတွင် ထည့်ခြင်းတို့အပြင်  ကိတ်မုန့်များပြုလုပ်ရာတွင်လည်း ထည့်သွင်းအသုံးပြုကြသည်။

ပဲပုပ်သီးနှံ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်အစားအစာများ

ပဲပုပ်သီးနှံသည်သီးနှံထွက်ကုန်အဖြစ် အသုံးပြုနိုင်ရုံသာမက  တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် များထုတ်လုပ်ရန်အတွက် အလွန်အသုံးဝင်သော သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ပဲပုပ်သီးနှံမှ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်အမျိုးအစားများစွာကို ထုတ်လုပ်နိုင်သည်။  ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း နေထိုင်ကြသော တိုင်းရင်းသားများသည်  ပဲပုပ်ကို ဂျူးမြစ်၊ ငရုတ်သီးတို့ဖြင့်ရောနှောပြီး အရသာမျိုးစုံရှိသောပဲပုပ်ချပ်အခြောက်ပြုလုပ်၍ တာရှည်ခံအောင်ပြုလုပ်ခြင်း၊  ပဲပုပ်ပြား၊ ပဲပုပ်အတုံး၊ ပဲငါးပိချဉ်စပ်၊ ပဲငါးပိဆီစိမ်၊ ပဲပုပ်တိုဟူးနှော၊ ပဲပုပ်စေ့လှော်၊ ပဲနို့ရည်၊ ပဲငံပြာရည် စသည်ဖြင့် စားဖွယ်စုံစွာ ပြုပြင်ဖန်တီးပြီး စားသုံးကြသည်။ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများသည်   ပဲပုပ်ကို နှစ်သက်စွာစားသုံးကြပြီး    ရှမ်းရိုးရာအစားအစာ “ရှမ်းပဲပုပ်”အဖြစ် မြန်မာပြည်တစ်လွှား နာမည်ကျော်ကြားသည်။

မြန်မာလူမျိုးများသည် ပဲငါးပိကို အစို၊ အခြောက်နှစ်မျိုးစားသုံးကြ၍ ပဲပုပ်စေ့မှ ပဲငါးပိပြုလုပ်၍  ရောင်းချသောလုပ်ငန်းသည် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး မြန်မာ့ရိုးရာ ပဲငါးပိလုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်လာသည်။ ထို့ပြင် ပဲပုပ်မှ ပဲနို့ရည်၊ ပဲနို့ဒိန်ခဲ၊ ဆော့စ်၊ ကော်ဖီ၊ ကိတ်၊ စည်သွတ်ဘူး၊ကြာညို့ စသည်တို့ ပြုလုပ်နိုင်ပြီး ပဲပုပ်စေ့ကိုကြိတ်၍ ပဲပုပ်ဆီကိုလည်း  ထုတ်လုပ်နိုင်သည်။

ပဲပုပ်သီးနှံ   လူသုံးကုန်တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များ

ပဲပုပ်သီးနှံမှ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များအဖြစ် လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများကိုလည်း ထုတ်လုပ်နိုင်သည်။ ပဲပုပ်ဆီမှ စာရေးမင်၊ ပုံနှိပ်မင်၊ ဆပ်ပြာ၊ ရော်ဘာတု၊ ဓာတ်ဆီ၊ ဇီဝဒီဇယ်၊ ပလတ်စတစ်၊ ခဲတံ၊  အရောင်တင်ဆီ၊ အိမ်သုတ်ဆေး၊ ပိုးမွှားသတ်ဆေး၊ ကြွေဆေး၊   ဆီစိမ်စက္ကူ၊ သားရေတု၊ ဖယောင်းတိုင်၊ သိုးမွှေးတု၊ သုတ်ဆေး၊ အလှကုန်ပစ္စည်းအမျိုးမျိုး စသည့်လူ့အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းအမျိုးအစားပေါင်း၂၀၀၀ ခန့်ကို ထုတ်လုပ်နိုင်သည်။

ပဲပုပ်သီးနှံပင် ကြွင်းကျန်ပင်များ၏ အသုံးဝင်မှု

ပဲပုပ်သီးနှံကို အဓိကစိုက်ပျိုးကြခြင်းမှာ ပဲပုပ်စေ့ကို   ထုတ်လုပ်ရန်ဖြစ်သည်။ပဲပုပ်စေ့ကိုထုတ်လုပ်ပြီးနောက် ကျန်ရစ်ခဲ့သော ပဲပုပ်ပင်၏ အမြစ်၊   အရိုးများ၊ အရွက်များကိုလည်း လူသားတို့အကျိုးအတွက် အသုံးချနိုင်သည်။  ပဲပုပ်ပင်၏အမြစ်နှင့်အရိုးများကို ထင်းအဖြစ်အသုံးပြုနိုင်သည်။ အမြစ်၊ အရိုး၊ အရွက်အပါအဝင်အပင်အကြွင်းအကျန်အားလုံးကို  မြေဆွေးပြုလုပ်၍ သဘာဝမြေဩဇာအဖြစ် ပြုလုပ်အသုံးပြုနိုင်သည်။ ပဲပုပ်စေ့ကို ကြိတ်၍ ဆီထုတ်လုပ်ရာမှကျန်ရစ်ခဲ့သော ပဲပုပ်ဆီကြိတ်ဖတ်များကို   တိရစ္ဆာန်အစားအစာအဖြစ်အသုံးပြုနိုင်သည်။

ပဲပုပ်ဇီဝဒီဇယ်ထုတ်လုပ်ခြင်း

တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် ထုတ်လုပ်ခြင်းနည်းလမ်းများတွင် လယ်ယာအခြေခံ ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်ထုတ်လုပ်ခြင်းနည်းလမ်းသည်လည်း တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။   ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်ဆိုသည်မှာ နေရောင်ခြည်(သို့)လေကဲ့သို့  အမြဲတမ်းပြန်လည်ဖြည့်ပေးသော သဘာဝနှင့်ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးသော အရင်း အမြစ်မှ ထုတ်လုပ်သော စွမ်းအင်ကိုခေါ်သည်။ ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်အမျိုးမျိုးကို ကျေးလက်ဒေသများတွင် နည်းလမ်းမျိုးစုံဖြင့် ထုတ်လုပ်လျက်ရှိရာ လေစွမ်းအင်၊ နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်မှစ၍   ဇီဝစွမ်းအင်များအထိ ထုတ်လုပ်ကြသည်။ ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်များသည် မြေမှထုတ်ယူရရှိသော သဘာဝလောင်စာများကို  အစားထိုးသုံးစွဲနိုင်ပြီး ရေရှည်ကာလတွင်  စွမ်းအင်ဖူလုံမှုကို ဖြစ်စေသည်။

ရေနံထုတ်ကုန်များပြတ်လပ်မှုကြောင့်ဇီဝဒီဇယ်များသည် လောင်စာဆီအရင်း အမြစ်တစ်ခုအဖြစ် လူအများပိုမိုစိတ်ဝင်စားလာကြသည်။ ဇီဝဒီဇယ်၏ ကောင်းကျိုးများမှာ ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်ဖြစ်ခြင်း၊  ပတ်ဝန်းကျင်နှင့်လိုက်လျောညီထွေမှုဖြစ်ခြင်း၊ ကာဗွန်ထုတ်လုပ်မှုနည်းခြင်းနှင့်  အဆိပ်အတောက်ကင်းမဲ့ခြင်းတို့ဖြစ်ပြီး  ဇီဝဒီဇယ်ကို  သာမန်ဒီဇယ်အင်ဂျင်များတွင်    အသုံးပြုနိုင်သည်။ ဇီဝဒီဇယ်ကို ယေဘုယျအားဖြင့် ဆီပါဝင်မှု မြင့်မားသော သီးနှံများမှ ထုတ်လုပ်နိုင်သည်။ ဇီဝဒီဇယ်ထုတ်လုပ်ရန် အဓိကအသုံးပြုသော သီးနှံများမှာ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် ပဲပုပ်၊ ဥရောပတိုက်တွင် ဆီမုန်ညင်း၊ အရှေ့တောင်အာရှဒေသရှိ အပူပိုင်းဒေသများတွင် အုန်းထန်း၊ အပူပိုင်းဇုန်နှင့်အပူလျော့ပိုင်းဇုန်များတွင် ကြက်ဆူ စသည်ဖြင့် နိုင်ငံအလိုက်သုံးကြပြီး အခြားသီးနှံများအနေဖြင့် နေကြာ၊ ဝါစေ့၊ မှော်ပင်ရေညှိ၊ ပြောင်း၊ မြေပဲတို့ဖြစ်သည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံတွင်  ၂၀၁၈ ခုနှစ်စာရင်းအရ ဇီဝဒီဇယ်ကို ပဲပုပ်ဆီမှ အများဆုံး ထုတ်လုပ်ပြီး စုစုပေါင်းထုတ်လုပ်မှု၏၅၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် ပေါင် ၆၀ ရှိသော ပဲပုပ်တစ်တင်းသည် ဇီဝဒီဇယ် ၁ ဒသမ ၅ ဂါလန်ကို ထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး ပဲပုပ်တစ်ဧကမှာ ပဲပုပ်စေ့ တင်း ၄၀ ထွက် လျှင် ဇီဝဒီဇယ် ဂါလန် ၆၀ ထွက်နိုင်သည်။

အားလုံးဝိုင်းဝန်းကြိုးစားဆောင်ရွက်သင့်

စိုက်ပျိုးရေးသည်     နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအတွက်   အလုံးစုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၏အခြေခံဖြစ်သည်။ ပဲပုပ်သီးနှံသည် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များစွာကို ထုတ်လုပ်နိုင်သောကြောင့်  ပဲပုပ်သီးနှံစိုက်ပျိုးရေးကို တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်သင့်သည်။ သို့သော် ပဲပုပ်သီးနှံမှတန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်    ထုတ်လုပ်ရန်နည်းပညာလိုအပ်သည်ကိုတော့  မမေ့သင့်ပေ။  ထိုလိုအပ်သောနည်းပညာကိုကောင်းစွာ ကျွမ်းကျင်တတ်မြောက်လျှင်ပဲပုပ်သီးနှံတန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် ထုတ်လုပ်နိုင်သည့်အတွက် အသေးစား၊ အငယ်စား၊အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအဖြစ်များစွာဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံ့စီးပွားတိုးတက်လာစေရေးအတွက်စိုက်ပျိုးရေးကိုအခြေခံသည့် ကုန်ထုတ် စွမ်းအားများ မြင့်မားတိုးတက်လာရေးကို ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများမှ  ထွက်ရှိလာသည့် သီးနှံထွက်ကုန်များကို တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် ပဲပုပ်သီးနှံကို တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရန် လိုအပ်သကဲ့သို့တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်နိုင်သည့်နည်းပညာများကိုလည်း ရှာဖွေဖော်ထုတ်ရန်လိုအပ်သည်။ ထို့ကြောင့်  စိုက်ပျိုးရေးသုတေသနပညာရှင်၊ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်၊  စိုက်ပျိုးပညာပေးရေးပညာရှင်များအပါအဝင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် စိုက်ပျိုးရေးတွင်     ပါဝင်ပတ်သက်သူများအားလုံးဝိုင်းဝန်းကြိုးစားဆောင်ရွက်သင့်ပါကြောင်းအကြံပြုတင်ပြလိုက်ရပါသည်။     ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

နိုင်ငံ၏အားဆိုသည်မှာ

နိုင်ငံ၏အားသည် ပြည်တွင်းမှာသာရှိသည်ဟုအဆိုရှိသည်။  နိုင်ငံ၏အားဆိုသည်မှာ နိုင်ငံအတွင်းမှီတင်းနေထိုင်သောနိုင်ငံသားများကို  ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။  သို့သော်  နိုင်ငံသားတိုင်းသည်နိုင်ငံ၏အားများမဟုတ်ကြ။ အမိနိုင်ငံအပေါ်   မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ခံယူချက်များဖြင့် ရပ်တည်နေကြသူများကသာ နိုင်ငံ၏အားများဖြစ်ကြသည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှားယွင်းသောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့်ရပ်တည်နေကြသူများသည်  နိုင်ငံ၏အားများမဟုတ်ကြပါ။ နိုင်ငံအားပျက်စီးအောင် ဖျက်ဆီးမည့် အဖျက်သမားများသာဖြစ်ကြသည်။ နိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊  ခံယူချက်ဖြင့် ရပ်တည်နေသော နိုင်ငံသားများသည် အမိနိုင်ငံအတွက် ကောင်းကျိုးအဖြာဖြာကိုဆောင်ရွက်ပြီး ဆိုးကျိုးအဖြာဖြာကို ကာကွယ်တားဆီးပေးသည်။ ဤသို့မှန်ကန်မွန်မြတ်စွာ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေမှုများကြောင့်နိုင်ငံ၏အားကြံ့ခိုင်လာသည်။ ဤအချက်ကို နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့သည် အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊  ခံယူချက်များဖြင့် အစဉ်ရပ်တည်နေကြရမည်။ ဤသို့ရပ်တည်ပြီး အမိနိုင်ငံအတွက် ကောင်းကျိုးအဖြာဖြာကိုဆောင် ရွက်ပြီး ဆိုးကျိုးအဖြာဖြာကို ကာကွယ်တားဆီးပေးနေရမည်။  ဤသို့မှန်ကန်မွန်မြတ်စွာ  အစဉ်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေပါက ကျွန်ုပ်တို့သည် အမိနိုင်ငံ၏အားများအဖြစ်သို့  ရောက်ရှိလာကြမည်ဖြစ် သည်။

ယုံကြည်ချက်၊  ခံယူချက်မှန်ကန်ခြင်း၏အကျိုးတရား

မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်သည် မှန်ကန်သောအသိ၊ မှန်ကန်သောအယူအဆ၊ မှန်ကန်သောစဉ်းစားဆင်ခြင်မှုတို့ကိုအခြေခံ၍  ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ်  မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်ဖြင့်ရပ်တည်နေခြင်းသည် အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သော အသိ၊ မှန်ကန်သောအယူအဆ၊  မှန်ကန်သောစဉ်းစားဆင်ခြင်မှုတို့ဖြင့် ရပ်တည်နေခြင်းသဘောပင်ဖြစ်သည်။    ဤသို့ ရပ်တည်နေမှုကြောင့် အမိနိုင်ငံအတွက် အမှားဟူသမျှကိုရှောင်၍ အမှန်ဟူသမျှကို ဆောင်ရွက်သည်။ မကောင်းမှုဟူသမျှကိုရှောင်၍ ကောင်းမှုဟူသမျှကိုဆောင်ရွက်သည်။  ထို့ကြောင့်  အမိနိုင်ငံအနေဖြင့် ကောင်းကျိုးအဖြာဖြာကို   ရရှိခံစားရသည်။ မိမိနိုင်ငံအပေါ်   မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်ဖြင့်ရပ်တည်ပါကဖြစ်ပေါ်လာမည့် ကောင်းကျိုးတရားများစွာရှိသည်။ ယင်းတို့အနက်မှ အဓိကအချက်များကို အောက်ပါခေါင်းစဉ်များဖြင့် ဖော်ပြလိုသည်။

နိုင်ငံ၏အား ကြံ့ခိုင်မြင့်မားလာခြင်း

အမိနိုင်ငံအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်ဖြင့်ရပ်တည်ပါက ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ကောင်းကျိုးတစ်ခုမှာ အမိနိုင်ငံ၏အား ကြံ့ခိုင်မြင့်မားလာခြင်းဖြစ်သည်။ မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် တညီတညွတ်တည်းရပ်တည်နေမှုကြောင့် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အသိ၊ အယူအဆ၊ စဉ်းစားဆင်ခြင်မှုခြင်း ခြားနားမှုမရှိတော့ဘဲ တူညီလာကြသည်။ ဤသို့ အသိ၊ အယူအဆ၊ စဉ်းစားဆင်ခြင်မှုခြင်းတူညီမှုရှိခြင်းကြောင့်  တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုရှိလာကြသည်။ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အပြန်အလှန် ယုံကြည်မှုရှိနေခြင်းကို အကြောင်းပြု၍တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦးအပြန်အလှန်အားကိုးလာကြသည်။  တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦးအပြန်အလှန်အားကိုးနေမှုကို အကြောင်းပြု၍ အချင်းချင်းစည်းလုံးလာကြသည်။ အချင်းချင်းစည်းလုံးမှုကိုအကြောင်းပြု၍  နိုင်ငံ ၏အား ကြံ့ခိုင်မြင့်မားလာသည်။ ဤသို့ နိုင်ငံ၏အား  ကြံ့ခိုင်မြင့်မားလာခြင်း၏မူလပင်မအကြောင်းအရာမှာ အမိနိုင်ငံအပေါ်မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ရပ်တည်နေကြသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ်မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊  ခံယူချက်များဖြင့်    ကျွန်ုပ်တို့ခိုင်မာ ပြတ်သားစွာ ရပ်တည်နေသည်နှင့်အမျှ   အမိနိုင်ငံ၏အားသည် ကြံ့ခိုင်မြင့်မား၍နေမည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းလာခြင်း

အမိနိုင်ငံအပေါ်  ကျွန်ုပ်တို့မှန်ကန်သော   ယုံကြည်ချက်၊   ခံယူချက်ဖြင့်ရပ်တည်ပါက ဖြစ်ပေါ်လာမည့်ကောင်းကျိုးတစ်ခုမှာ   အမိနိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းလာခြင်းဖြစ်သည်။  အမိနိုင်ငံအပေါ်မှန်ကန်သော  ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် တညီတညွတ်တည်း ကျွန်ုပ်တို့ရပ်တည်နေမှုကြောင့် စိတ်ဝမ်းကွဲပြားမှုမရှိတော့ဘဲ တစ်စိတ်တစ်ဝမ်းတည်းဖြစ်လာကြသည်။ တစ်စိတ်တစ်ဝမ်းတည်းရှိနေမှုကြောင့် အချင်းချင်းညီညွတ်ချစ်ခင်လာကြသည်။ အချင်းချင်းညီညွတ်ချစ်ခင်နေမှုကြောင့် အချင်းချင်းအပြန်အလှန်ကူညီပေးမှု၊  ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မှု၊ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို ပြုလုပ်လာကြသည်။ အမိနိုင်ငံ ကြုံတွေ့နေရသော ပြဿနာအခက်အခဲ၊  အကျပ်အတည်း အန္တရာယ်များကို   တက်ညီလက်ညီစုပေါင်းအားဖြင့် ဝိုင်းဝန်းဖြေရှင်းကြသည်။ဤသို့အသိတရားကြီးမားစွာ  ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေမှုများကြောင့် အမိနိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းလာသည်။   ဤသို့ အမိနိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းလာခြင်း၏ မူလပင်မအကြောင်းတရားမှာ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ရပ်တည်နေကြသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ်မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊   ခံယူချက်များဖြင့်  ကျွန်ုပ်တို့ခိုင်မာပြတ်သားစွာရပ်တည်နေသည်နှင့်အမျှ   အမိနိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းနေမည်ဖြစ်သည်။ 

နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်း

အမိနိုင်ငံအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်ဖြင့်ရပ်တည်ပါက ဖြစ်ပေါ်လာမည့်  ကောင်းကျိုးတစ်ခုမှာ အမိနိုင်ငံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်းဖြစ်သည်။အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊   ခံယူချက်များဖြင့်ရပ်တည်နေမှုကြောင့် အမိနိုင်ငံအား မိမိတို့၏အသက်ထက် ပိုမိုလေးစားတန်ဖိုးထားမြတ်နိုးသည်။ မိမိတို့ယခုကဲ့သို့ တည်ငြိမ်အေးချမ်းစွာနေထိုင်နိုင်ခြင်းသည် အမိနိုင်ငံတည်ရှိနေသောကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု  ယုံကြည်သည်။ အမိနိုင်ငံသည် မိမိတို့နိုင်ငံသားများ၏ဘဝ၊ အမိနိုင်ငံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လျှင် မိမိတို့၏ဘဝလည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မည်။ အမိနိုင်ငံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် နိုင်ငံသားတိုင်းက အစဉ်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ပေးနေရမည်ဟု ခံယူသည်။ ဤသို့ ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်အတိုင်း မိမိတို့၏ဘဝအချိန်နှင့်ကာလများကို အမိနိုင်ငံအကျိုးအတွက် အပြည့်အဝအသုံးချသည်။   အမိနိုင်ငံကောင်းကျိုးအတွက် စွန့်လွှတ်စွန့်စားမှုအမျိုးမျိုး၊ ပေးဆပ်အနစ်နာခံမှုအမျိုးမျိုးကို ပြုလုပ်ကြသည်။  ဤသို့စိတ်ဓာတ်မြင့်မားစွာ စွမ်းအားကုန်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေမှုများကြောင့် အမိနိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည်။ ဤသို့အမိနိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာရခြင်း၏   မူလပင်မအကြောင်းတရားမှာ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ရပ်တည်နေကြသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ ခိုင်မာပြတ်သားစွာရပ်တည်နေသည်နှင့်အမျှ   အမိနိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေမည် ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏  စိတ်ဓာတ်ကြံ့ခိုင်လာခြင်း

အမိနိုင်ငံအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်ဖြင့်ရပ်တည်ပါက ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ကောင်းကျိုးတစ်ခုမှာ နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏စိတ်ဓာတ်ကြံ့ခိုင်မြင့်မားလာခြင်းဖြစ်သည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊  ခံယူချက်များဖြင့် ရပ်တည်နေမှုကြောင့် လောကနှင့်ပတ်ဝန်းကျင်ကြီး၏ ဖိအားပေးမှု၊ ခြိမ်းခြောက်မှု၊ အတားအဆီးအနှောင့်အယှက်အမျိုးမျိုးပေးမှု စသည်တို့ကို အရှုံးမပေးဘဲ ကြံ့ကြံ့ခိုင်ခိုင်ရင်ဆိုင်ပြီး အမိန့်၊ တာဝန်၊ ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်များကို အောင်မြင်စွာဆောင်ရွက်သည်။ လောကနှင့်ပတ်ဝန်းကျင်ကြီးက မည်သို့ပင်စည်းရုံးသိမ်းသွင်းမက်လုံးပေးနေစေကာမူ အမိနိုင်ငံအပေါ်စောင့်သိရမည့်သစ္စာ၊ ထိန်းသိမ်းရမည့်ကျင့်ဝတ်၊ ပေးဆပ်ရမည့်   ကျေးဇူးတရားများကို အကျေပေးဆပ်သည်။ မည်သို့သောအခြေအနေအမျိုးမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့နေရစေကာမူ တာဝန်နှင့်ဂုဏ်သိက္ခာကို မစွန့်လွှတ်ဘဲ   အသက်နှင့်လဲ၍ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သည်။  အသက်ရှင်သန်ရေးအတွက်   မိမိ၏မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်ကို စွန့်လွှတ်ပစ်ပယ်သူအဖြစ်   ရှက်ဖွယ်ကောင်းစွာမရပ်တည်ဘဲ   မိမိ၏မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊  ခံယူချက်အတွက်အသက်ကိုစွန့်လွှတ်သူအဖြစ် ဂုဏ်ယူဖွယ်ကောင်းစွာ ရပ်တည်သည်။ ဤသို့ခိုင်မာပြတ်သားသောစိတ်ဓာတ်များဖြင့်အစဉ်ရပ်တည်နေမှုကြောင့် နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးစိတ်ဓာတ်   ကြံ့ခိုင်မြင့်မားလာသည်။ ဤသို့နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏စိတ်ဓာတ် ကြံ့ခိုင်မြင့်မားလာရခြင်း၏ မူလပင်မအကြောင်းတရားမှာ  အမိနိုင်ငံအပေါ်မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ရပ်တည်နေကြသောကြောင့်ဖြစ်သည်။   အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့်  ကျွန်ုပ်တို့ ခိုင်မာပြတ်သားစွာရပ်နေသည်နှင့်အမျှ  အမိနိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏စိတ်ဓာတ်သည် ကြံ့ခိုင်မြင့်မားနေမည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ဂုဏ်သိက္ခာမြင့်မားလာခြင်း

အမိနိုင်ငံအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်ဖြင့်ရပ်တည်ပါက ဖြစ်ပေါ်လာမည့်ကောင်းကျိုးတစ်ခုမှာနိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ဂုဏ်သိက္ခာ မြင့်မားလာခြင်းဖြစ်သည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သော  ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် ရပ်တည်နေမှုကြောင့်  မည်သည့်အမှားကိုမျှ  မကျူးလွန်ဘဲ  အမှန်ဟူသမျှကိုရွေးချယ်ပြုမူဆောင်ရွက်သည်။  ဤသို့မှန်ကန်စွာအမှားဟူသမျှကို   ရှောင်၍ အမှန်ဟူသမျှကို ဆောင်ရွက်နေမှုကြောင့် အသိပညာမြင့်မားသော နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးအဖြစ်  အသိအမှတ်ပြုခြင်းခံရသည်။ထို့အတူ ချမှတ်ပေးထားသော ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်၊ လုပ်ငန်းတာဝန်ဟူသမျှကိုအခက်အခဲအမျိုးမျိုးကြားမှ သတ်မှတ်လျာထားချက်ထက် များစွာကျော်လွန်အောင်ဆောင်ရွက်သည်။ ဤသို့ စွမ်းစွမ်းတမံအောင်မြင်စွာ ဆောင်ရွက်နေမှုများကြောင့် စွမ်းရည်မြင့်မားသောနိုင်ငံနှင့်လူမျိုးအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခြင်းခံရသည်။ ထို့အတူ အဆုံးအမတရားများနှင့်အညီ မကောင်းမှုမှန်သမျှကိုရှောင်၍ကောင်းမှုမှန်သမျှကို  မပျက်မကွက်ဆောင်ရွက်သည်။   မိမိစောင့်သိရမည့်သစ္စာ၊ မိမိပေးထားသော နှုတ်ကတိများကို  မည်သည့်အခါမှ မဖောက်ဖျက်ဘဲတိကျစွာလိုက်နာပြုမူသည်။ ဤသို့ပြုမူနေခြင်းကြောင့် ရိုးသားတည်ကြည်ဖြောင့်မတ်သော နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးအဖြစ်အသိအမှတ်ပြုခြင်းခံရသည်။ ဤကဲ့သို့ အသိအမှတ်ပြုခံရခြင်းသည် နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးဂုဏ်သိက္ခာမြင့်မားလာခြင်းဖြစ်သည်။           

ဤသို့ နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးဂုဏ်သိက္ခာ မြင့်မားလာရခြင်း၏မူလပင်မအကြောင်းတရားမှာ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ရပ်တည်နေကြသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သောယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့်  ကျွန်ုပ်တို့ခိုင်မာပြတ်သားစွာရပ်တည်နေသည်နှင့်အမျှ နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ဂုဏ်သိက္ခာသည် မြင့်မား၍နေမည်ဖြစ်သည်။

အမိနိုင်ငံအပေါ် ကျွန်ုပ်တို့မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်ဖြင့်ရပ်တည်ပါက ဖြစ်ပေါ်လာမည့် ကောင်းကျိုးတစ်ခုမှာ နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့်အမျိုးသားရေးစရိုက်လက္ခဏာများ မပျောက်မပျက်ဘဲ ဆက်လက်တည်တံ့ခိုင်မြဲနေခြင်းဖြစ်သည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် ရပ်တည်နေမှုကြောင့် မိမိတို့၏ယဉ်ကျေးမှုနှင့်အမျိုးသားရေးစရိုက်လက္ခဏာများကို အသက်တမျှ လေးစားတန်ဖိုးထားမြတ်နိုးသည်။ မိမိတို့   ယခုကဲ့သို့ ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာ ရပ်တည်နေနိုင်ခြင်းသည် မိမိတို့နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့်အမျိုးသားရေးစရိုက်လက္ခဏာများကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု အလေးအနက်ယုံကြည်သည်။ယဉ်ကျေးမှုနှင့်   အမျိုးသားရေးစရိုက်လက္ခဏာများ တဖြည်းဖြည်းတိမ်ကောပပျောက်နေခြင်းသည် နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး တိမ်ကောပပျောက်မည့်  ရှေ့ပြေးနိမိတ်ဖြစ်သည်။  ထို့ကြောင့်  မပျက်မကွက်ထိန်းသိမ်းနေရမည်ဟုခံယူသည်။ ဤသို့ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်အတိုင်း မိမိတို့၏အမျိုးသားရေး  စရိုက်လက္ခဏာများကိုစွမ်းအားကုန် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်သည်။ တိုင်းတစ်ပါးယဉ်ကျေးမှုများ၏လွှမ်းမိုးမှုမှန်သမျှကို   အသိသတိကြီးစွာကာကွယ်တားဆီးသည်။ ဤသို့ကာကွယ်တားဆီးနေမှုကြောင့် နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့်  အမျိုးသားရေးစရိုက်လက္ခဏာများ  ပျောက်ပျက်မသွားဘဲ ဆက်လက်တည်တံ့ခိုင်မြဲနေသည်။ ဤသို့ဆက်လက်တည်တံခိုင်မြဲနေရခြင်း၏မူလပင်မအကြောင်းတရားမှာ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သော  ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ရပ်တည်နေကြသော ကြောင့်ဖြစ်သည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူချက်များဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့ ခိုင်မာပြတ်သားစွာ ရပ်တည်နေသည်နှင့်အမျှ    နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ယဉ်ကျေးမှုနှင့်   အမျိုးသားရေးစရိုက်လက္ခဏာများ   ပျောက်ပျက်မသွားဘဲဆက်လက်တည်တံ့ခိုင်မြဲနေမည်ဖြစ်သည်။

နိဂုံးချုပ်အားဖြင့် ဖော်ပြလိုသည်မှာ ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သော  ယုံကြည်ချက်၊  ခံယူချက်များဖြင့် ခိုင်မာပြတ်သားစွာ အစဉ်ရပ်တည်နေကြပါက အမိနိုင်ငံအနေဖြင့် နိုင်ငံ၏အားကြံ့ခိုင်မြင့်မားလာခြင်း၊ နိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းလာခြင်း၊ နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်း၊ နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏စိတ်ဓာတ်ကြံ့ခိုင်လာခြင်း၊ နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ ဂုဏ်သိက္ခာမြင့်မားလာခြင်း၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် အမျိုးသားရေး   တည်တံ့ခိုင်မြဲခြင်းဟူသောအားများကို  ပိုင်ဆိုင်လာသည်။  ဤသို့အားအမျိုးမျိုးကို ပိုင်ဆိုင်လာမှုကြောင့် အမိနိုင်ငံအနေဖြင့် အင်အားကြံ့ခိုင်မြင့်မားလာသည်။ ဤသို့အင်အားကြံ့ခိုင်မြင့်မားသောနိုင်ငံအဖြစ် အစဉ်ထာဝရရပ်တည်သွားနိုင်ရန်အတွက်  ကျွန်ုပ်တို့သည် အမိနိုင်ငံ၏အားများအဖြစ် အစဉ်ရပ်တည်ပေးနေရမည်။   အမိနိုင်ငံ၏အားအဖြစ် ရပ်တည်သွားနိုင်ရန်အတွက် ကျွန်ုပ်တို့အစဉ်လိုက်နာကျင့်ကြံနေရမည့် နည်းလမ်းမှာ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊  ခံယူချက်များဖြင့်  အစဉ်ထာဝရ  ရပ်တည်ပေးနေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ အမိနိုင်ငံအပေါ် မှန်ကန်သော ယုံကြည်ချက်၊ခံယူချက်များဖြင့် အစဉ်ထာဝရ ရပ်တည်နေသည်နှင့်အမျှ ကျွန်ုပ်တို့သည် အမိနိုင်ငံ၏အားဟူသောဘဝကို   ဂုဏ်ယူဖွယ်ကောင်းစွာ ပိုင်ဆိုင်ထားနိုင်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း  ဖော်ပြအပ်ပါသည်။   ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင် တည်ရှိပြီး ၇၃၅,၃၅၈ စတုရန်းမိုင် ကျယ်ဝန်းသဖြင့် ကုန်းမြေဧရိယာတွင် (၁၄)ခု မြောက် အကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ လူဦးရေ ၂၆၁ သန်းခန့်ရှိပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် စတုတ္ထမြောက် လူဦးရေအများဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံ၏ လက်ရှိမြို့တော်မှာ ဂျာကာတာမြို့ဖြစ်ပြီး ကျွန်းပေါင်း ၁၇,၀၀၀ ကျော် ပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားသော ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးကျွန်းစုနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် အုပ်ချုပ်ရေးပြည်နယ် (၃၄)ခု၊ ဒေသန္တရအုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေ (regency) ၄၁၀ ခု၊ မြူနီစီပယ်အုပ်ချုပ်ရေးနယ်ပယ် (municipality) ၉၈ ခု၊ ခရိုင် ၆,၉၉၄ ခု၊ မြို့ပေါ်ရပ်ကွက် ၈,၃၀၉ ခုနှင့် ကျေးရွာ ၇၂,၉၉၄ ခုတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပါသည်။

လူမှုစီးပွားရေးရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်စေရန် နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေးကို လမ်းညွှန်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာကိရိယာတစ်ခုအနေဖြင့် အခွန်ကောက်ခံခြင်းသည် နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် ၁၉၈၃ ခုနှစ်တွင် ဝင်ငွေခွန်အက် ဥပဒေ (Indonesia Income Tax Act) ကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် အောက်ဖော်ပြပါ အခွန်အမျိုးအစားများကို ဗဟိုအစိုးရအပြင် ပြည်နယ်နှင့် ဒေသဆိုင်ရာ အစိုးရများမှ အခွန်အမျိုးအစားနှင့် ပတ်သက်သည့် တရားစီရင်ပိုင်ခွင့် အပေါ် မူတည်၍ ကောက်ခံလျက် ရှိပါသည်-

ဗဟိုအဆင့် (National Level)

၁။       ဝင်ငွေခွန် (Income Tax) ၊

၂။       တန်ဖိုးဖြည့်ခွန်နှင့် ဇိမ်ခံပစ္စည်းအရောင်းခွန် (Value Added Tax and Sales Tax on Luxury Goods)၊

၃။       သတ္တုတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်း၊ ဥယျာဉ်စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် သစ်တောတို့အပေါ် ကောက်ခံသည့် မြေနှင့် အဆောက်အဦအခွန်၊ (Land and Building Tax on Mining, Gardening and Foresty) ၊

၄။       တံဆိပ်ခေါင်းခွန် (Stamp Duty) ၊

၅။       အကောက်ခွန်နှင့် ယစ်မျိုးခွန် (Custom and Excises) ၊

၆။       ပို့ကုန်သွင်းကုန်ခွန် (Import and Export Duties) ၊

ပြည်နယ်အဆင့် (Provincial Level)

၁။       မော်တော်ယာဉ်အခွန် (Motor Vehicle Tax) ၊

၂။       မော်တော်ယာဉ်ပိုင်ဆိုင်မှု လွှဲပြောင်းခွန် (Motor Vehicle Transfer Duty) ၊

၃။       စက်သုံးဆီအခွန် (Motor Fuel Tax - Earmarking) ၊

၄။       မြေအောက်ရေခွန် (Surface Water Tax) ၊

၅။       စီးကရက်အခွန် (Cigarrete Tax - Earmarking Vehicle) ၊ 

မြို့ပြနှင့် ခရိုင်အဆင့် (Cities and Regency Levels)

၁။       ဟိုတယ်အခွန် (Hotel Tax) ၊

၂။       စားသောက်ဆိုင်အခွန် (Restaurant Tax) ၊

၃။       ဖျော်ဖြေရေးအခွန် (Entertainment Tax) ၊

၄။       ကြော်ငြာအခွန် (Advertisement Tax) ၊

၅။       လမ်းမီးအခွန် (Street Illumination Tax - Earmarking) ၊

၆။       ဓာတ်သတ္တုအခွန် (Nonmetal and Non-stone Mineral Tax) ၊

၇။       ယာဉ်ရပ်နားခွန် (Parking Tax) ၊

၈။       မြေအောက်ရေခွန် (Ground Water Tax) ၊

၉။       ငှက်သိုက်ထုတ်ယူရောင်းချခွန် (Walet Bird’s Nest Tax)

၁၀။     မြို့ပြ၊ ကျေးလက်မြေနှင့် အဆောက်အဦခွန် (Urban & Rural Land and   Building Tax) ၊

၁၁။     မြေယာနှင့် အဆောက်အအုံ သိမ်းယူမှုအခွန် (Land & Building Acquisition Duty) ။

ဗဟိုအဆင့် (National Level) တွင် ဝင်ငွေခွန်၊ တန်ဖိုးဖြည့်ခွန်နှင့် ဇိမ်ခံပစ္စည်း အရောင်းခွန်၊ တံဆိပ်ခေါင်းခွန်တို့ကို အခွန်အကောက်ဆိုင်ရာညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန (Directorate General of Taxes)၊ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ကောက်ခံလျက်ရှိပါသည်။ သတ္တုတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မြေနှင့် အဆောက်အဦပေါ်တွင် ကောက်ခံသည့်အခွန်ကို ဓာတ်သတ္တုနှင့် ကျောက်မီးသွေးညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန (Directorate General of Minerals and Coal)၊ စွမ်းအင်နှင့်သတ္တုဝန်ကြီးဌာန (Ministry of Energy and Mineral)မှ အခွန်ကောက်ခံပြီး ဉယျာဉ် စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် သစ်တောခွန်ကို သစ်တောညွှန်ကြားမှု ဦးစီးဌာန(Directorate General of Forestry)၊ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးနှင့် သစ်တောရေးရာဝန်ကြီး ဌာန (Ministry of Environment and Forestry) မှ ကောက်ခံလျက်ရှိပါသည်။ အကောက်ခွန်နှင့် ယစ်မျိုးခွန်၊ ပို့ကုန် သွင်းကုန်ခွန်တို့ကို အကောက်ခွန်နှင့် ယစ်မျိုးခွန်ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန (Directorate General of Customs and Excises)၊ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ကောက်ခံလျက်ရှိပါသည်။

ပြည်နယ်အဆင့် (Provincial Level) တွင် အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတနိုင်ငံ ဥပဒေအမှတ်-၂၈၊ ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဒေသ ဆိုင်ရာအခွန်နှင့်အခများအရ မော်တော်ယာဉ်အခွန်၊ မော်တော်ယာဉ် ပိုင်ဆိုင်မှု လွှဲပြောင်းခွန်၊ မြေအောက် ရေခွန်တို့ကို ပြည်နယ်အစိုးရ (Regional Government) မှ အခွန်ကောက်ခံပြီး စက်သုံးဆီအခွန်နှင့် စီးကရက်အခွန်တို့ကို အကောက်ခွန်နှင့် ယစ်မျိုးခွန် ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန (Directorate General of Customs and Excises) ၊ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး ဌာနမှ ကောက်ခံလျက်ရှိပါသည်။

မြို့ပြနှင့် ခရိုင်အဆင့် (Cities and Regency Levels) တွင် အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတနိုင်ငံ ဥပဒေအမှတ်-၂၈၊ ၂၀၀၉ ခုနှစ် ဒေသဆိုင်ရာအခွန်နှင့်အခများအရ ဟိုတယ်အခွန်၊ စားသောက်ဆိုင်အခွန်၊ ဖျော်ဖြေရေး အခွန်၊ ကြော်ငြာအခွန်၊ လမ်းမီးအခွန်၊ ဓာတ်သတ္တုအခွန်၊ ယာဉ်ရပ်နားခွန်၊ မြေအောက်ရေခွန်၊ ငှက်သိုက်ထုတ်ယူ ရောင်းချခွန်၊ မြို့ပြ၊ ကျေးလက်မြေနှင့် အဆောက်အဦခွန်၊ မြေယာနှင့် အဆောက်အအုံ သိမ်းယူမှုအခွန် တို့ကို ပြည်နယ်၊ ခရိုင်၊ မြို့နယ် စီရင်ပိုင်ခွင့်အလိုက် ကောက်ခံလျက်ရှိသည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ အခွန်စနစ်သည် ၁၉၄၄ ခုနှစ် ဝင်ငွေခွန်ဥပဒေနှင့် ၁၉၂၅ ခုနှစ် ကော်ပိုရေးရှင်း ဝင်ငွေခွန်ဥပဒေတို့ကို အခြေခံကာ အင်အားကြီးမားသော ကိုလိုနီခေတ်မှ စတင်၍ ကြီးထွားလာခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ထိုအချိန်က အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကဏ္ဍမှ အခွန်ကောက်ခံ ရရှိမှု အပေါ် မှီခိုနေပြီး ယင်းအခွန်ရငွေမှာ စုစုပေါင်းအခွန်အကောက် ကောက်ခံရရှိငွေ၏ ၇၀.၁ ရာခိုင်နှုန်း အထိ ရှိပါသည်။ ၁၉၄၄ ခုနှစ် ဥပဒေကို အကြိမ်ပေါင်းများစွာ ပြင်ဆင်ခဲ့ပြီး ၁၉၇၀ ခုနှစ် ဥပဒေအမှတ် (၉) ဖြင့် ပြင်ဆင်အတည်ပြုခဲ့ပါသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ၁၉၈၃ ခုနှစ် ဥပဒေအမှတ်(၇)ဖြင့် တစ်ဦးချင်း ဝင်ငွေခွန်နှင့် ကော်ပိုရိတ် ဝင်ငွေခွန်တို့ကို  ပေါင်းစပ်ထားသော  ဝင်ငွေခွန်ဥပဒေကို  ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပါသည်။ 

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ အခွန်စနစ်သည် အခွန်ထမ်းပြည်သူများအား လက်ရှိအခွန်ဥပဒေ၊ စည်းမျဉ်းများနှင့် အညီ တွက်ချက်ရန်၊ ပေးဆောင်ရန်နှင့် အစီရင်ခံရန် တာဝန်များကို လုပ်ဆောင်စေခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ ဝင်ငွေခွန်ကောက်ခံရန် ပင်ရင်းမှနုတ်ယူခွန်စနစ် (Withholding Tax System) ကို ကျင့်သုံးပြီး အမျိုးမျိုးသော လုပ်ငန်းများနှင့် ငွေပေးချေမှု လုပ်ငန်းများသည် ပြင်ပအဖွဲ့အစည်းများမှ အခွန်ကို ပင်ရင်းမှနုတ်ယူကာ အခွန်ဌာနသို့ ပေးသွင်းရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ပါသည်။

စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အဖွဲ့အစည်း (Organization for Economic Cooperation and Development -OECD) မှ တင်ပြသော အခွန်ဖွဲ့စည်းပုံ ဆိုင်ရာစာရင်းဇယားများအရ ကော်ပိုရိတ်အခွန်၊ တန်ဖိုးဖြည့်ခွန်နှင့် ကုန်စည်နှင့် ဝန်ဆောင်မှုများအပေါ် ကောက်ခံသည့် အခွန်အကောက် များသည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် အခွန်ရငွေအတွက် ၂၉ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၃၄ ရာခိုင်နှုန်းအကြား ရရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ နိုင်ငံ၏ အခွန်နှင့် GDP အချိုး သည် ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် ၁၀.၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ၁၂.၁ ရာခိုင်နှုန်းဝန်းကျင်နှင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ် တွင် ၁၀.၂၁ ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး အခြားအာရှနိုင်ငံများနှင့် နှိုင်းယှဉ် ပါက OECD ပျမ်းမျှထက် သုံးပုံတစ်ပုံအောက် နိမ့်ကျနေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ပထမနှစ်ဝက်အတွင်း COVID-19 ကပ်ရောဂါသည် နိုင်ငံ၏ လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးတွင် စတင်ဝင်ရောက်လာခဲ့သောကြောင့် အစိုးရသည် ကော်ပိုရိတ်ခွန်နှုန်းထားကို ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းထိ လျှော့ချခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ‌လျှော့ချခဲ့ပါသည်။ ဆက်လက်၍ ကပ်ရောဂါ၏ တိုက်ခိုက်မှုကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းရန် နိုင်ငံခြားပိုင် ကော်ပိုရေးရှင်းများ အပါအဝင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို ပံ့ပိုးနိုင်ရန် အစိုးရမှ များစွာထောက်ပံ့ ကူညီခဲ့သည်ကိုလည်း တွေ့ရှိရပါသည်။ 

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ ၂ ရက်နေ့တွင် အင်ဒိုနီးရှားသမ္မတသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်၊ ဥပဒေအမှတ် (၁၁) ဖြင့် အလုပ်အကိုင်ဖန်တီးမှုဆိုင်ရာဥပဒေ (Job Creation Law) ကို အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး အင်ဒိုနီးရှား တရားစီရင်ရေးစနစ် ပြောင်းလဲမှုစာမျက်နှာသစ်ကို ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့ပါသည်။ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများတွင် အခွန်ဥပဒေများစွာ ပြင်ဆင်မှုများပါဝင်ခဲ့ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများကို တရားမျှတမှုနှင့် တန်းတူညီမျှမှုပေးနိုင်ရေး ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် Job Creation Law ကို ပြဋ္ဌာန်းခြင်းဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိ ရပါသည်။ Job Creation Law အတည်ပြုပြဋ္ဌာန်းလိုက်ခြင်းနှင့်အတူ လျင်မြန်သော လူမှုအပြောင်းအလဲ များအကြားတွင် နိုင်ငံ၏ အခွန်စနစ်သည် အချို့သော  ဗျူရိုကရေစီလုပ်ငန်းများကို လွယ်ကူချောမွေ့စေပြီး ပိုမိုထိရောက်သောနည်းလမ်းဖြင့် လည်ပတ်ရန် ကြိုးပမ်းနိုင်သောကြောင့် ယခင်ကထက် တိုးတက်ပြောင်းလဲ လာခြင်းပင် ဖြစ်ပါသည်။ COVID-19 ကပ်ရောဂါ ဖြစ်ပွားခဲ့စဉ်က Job Creation Law ပဏာမခြေလှမ်း အဖြစ် ဒစ်ဂျစ်တယ်စီးပွားရေး အခွန်ကောက်ခံမှုမူဝါဒကို ထုတ်ပြန်ကာ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက် ခဲ့ပါသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်နှင့် ၂၀၂၄ ခုနှစ်များတွင် ဗဟိုအခွန်စနစ် (Core Tax System-COTS)ဖြင့် နိုင်ငံ၏ လုပ်ငန်းစဉ် များကို ပံ့ပိုးပေးပြီး အခွန်ထမ်းသန်း ၄၀ ကျော်နှင့် ၎င်းတို့၏ အခွန် ပြန်အမ်းရေးစာရွက်စာတမ်းများကို စီမံခန့်ခွဲကာ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံရှိ အခွန်ရုံးပေါင်း(၅၈၃)ခုတွင် အလုပ်နှင့် လုပ်ငန်းစဉ်များ၏ အရည်အသွေး  ကို မထိခိုက်စေဘဲ မလိုအပ်ဘဲပွားများနေသော ကိန်းဂဏန်းများ အသုံးပြုခြင်းကို လျှော့ချခြင်းဖြင့် လုပ်ငန်းများလွယ်ကူချောမွေ့စေရေးကို ရည်ရွယ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီးပွားရေး အာရုံစိုက်မှုသည် ပြန်လည်ဆန်းသစ်ထားသော ဒစ်ဂျစ်တယ်စနစ်သို့ အလုံးစုံပြောင်းလဲကာ အခွန် ကောက်ခံမှုဆိုင်ရာ အလားအလာကောင်းများ ရှိနေသည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာနလက်အောက်ရှိ အခွန်အကောက်ဆိုင်ရာ ညွှန်ကြားမှုဦးစီး ဌာန (DGT) သည် စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် အခွန်ကောက်ခံမှုတို့အတွက် တာဝန်ရှိသောဌာန ဖြစ်ပါသည်။ အခွန်ထမ်း ပြည်သူများသည် DGT တွင် မှတ်ပုံတင်ပြီး ၎င်းတို့၏ အခွန်အကောက်များကို အခွန်အမျိုးအစားပေါ် မူတည်၍ အခွန်ပေးသွင်းရန် လိုအပ်ပါသည်။ အခွန်များကို ပင်ရင်းမှနုတ်ယူခွန် (Withholding Tax)- လစာ၊ အမြတ်ဝေစုနှင့် အတိုးများကဲ့သို့သော အချို့ငွေပေးချေမှုမှ အခွန်များကို နုတ်ယူခြင်း၊ အခွန်ထမ်း ကိုယ်တိုင် ဝင်ငွေကြေညာလွှာ တင်သွင်းစည်းကြပ်ခြင်း (self-assessment) အခွန်ထမ်းကိုယ်တိုင် မိမိ ပေးဆောင်ရမည့်အခွန်ကို တွက်ချက်ပြီး ပေးဆောင်ခြင်း၊ ဘဏ်များ သို့မဟုတ် e-payment လမ်းကြောင်း များမှ အခွန်ပေးဆောင်ခြင်းတို့ဖြင့် ကောက်ခံလျက်ရှိပါသည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာငွေကို ဖြည့်တင်းပေးသော အဓိက အခွန်အမျိုးအစားမှာ ဝင်ငွေခွန် (တစ်ဦးချင်းဝင်ငွေခွန်၊ ကော်ပိုရိတ်ခွန်) ဖြစ်ပြီး အခွန်ကောက်ခံမှု စုစုပေါင်း၏  ၅၀-၆၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိပါသည်။ တန်ဖိုးဖြည့်ခွန်သည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်ပြီး အခွန်ကောက်ခံမှု စုစုပေါင်း၏ ၃၀-၄၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိပါသည်။ ယစ်မျိုးခွန် (ဆေးလိပ်နှင့် လောင်စာဆီထွက်ကုန်)နှင့် မြေနှင့် အဆောက်အဦခွန်၊ တံဆိပ်ခေါင်းခွန်နှင့် ဒေသဆိုင်ရာအခွန်များကဲ့သို့သော အခြားအခွန် အမျိုးအစားများအတွက် အခွန်ကောက်ခံမှု စုစုပေါင်း၏ ၅-၁၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ရှိပါသည်။ စီးပွားရေး အခြေအနေများ၊ မူဝါဒပြောင်းလဲမှုများနှင့် အခွန်စီမံခန့်ခွဲရေးလုပ်ဆောင်မှုများအပေါ်မူတည်၍ အခွန် အမျိုးအစားတစ်ခုစီ၏ နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာငွေအား ဖြည့်တင်းမှုသည် နှစ်စဉ်မတူညီနိုင်ပါ။ သို့သော်လည်း နိုင်ငံတော် ဘဏ္ဍာငွေကို အဓိကဖြည့်တင်းသော အခွန်အမျိုးအစားမှာ ဝင်ငွေခွန်နှင့် တန်ဖိုးဖြည့်ခွန်တို့ပင် ဖြစ်ကြောင်း လေ့လာသိရှိရပါသည်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ အခွန်ကောက်ခံမှုစနစ်မှာ ၁၉၄၅ ခုနှစ်၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ ပုဒ်မ ၂၃၊ ပုဒ်မခွဲ(က)ပါ “နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာငွေကို စီမံခန့်ခွဲရာတွင် အခြေခံအဖြစ် နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာငွေကို ဥပဒေ အရ နှစ်စဉ်သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းပြီး ပြည်သူများ၏ သာယာဝပြောမှု ကို အကောင်းဆုံးရရှိစေရန်အတွက် ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ တာဝန်ခံမှုဖြင့် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ရမည်” ပြဋ္ဌာန်းချက်အရခေတ်ကာလနှင့်ကိုက်ညီသော အခွန်ဆိုင်ရာမူဝါဒများနှင့်အညီ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နေကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ 

ကိုးကားချက်

(၁)   General@metalaw.id

(၂)    https://taxsummeries.pwc.com/Indonesia/individual/taxadministration

(၃)   Indonesia tax guide 2023-2024

(၄)   Indonesia pocket tax book 2023-2024

(၅)   Ministry of Finance Republic of Indonesia Regulation Number 257/pmk-001/2011

(၆)   “အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ အခွန်စနစ်နှင့် အခွန်အယူခံစနစ်ကို လေ့လာတင်ပြခြင်း” ၊ ဒေါ်ဝင့်စန္ဒီကျော်၊ ဦးစီးအရာရှိ၊ အခွန်အယူခံခုံအဖွဲ့ရုံး၊ နစက-၃

ဧရာဝတီမြစ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အသက်သွေးကြောမြစ်ကြီးလေးစင်းအနက် အရှည်လျားဆုံးမြစ်တစ်စင်းဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အသက်သွေးကြောဟု တင်စားကြသော ဧရာဝတီမြစ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ဖျားပိုင်းရှိ ဟိမဝန္တာရေခဲတောင်များမှ မြစ်ဖျားခံစီးဆင်းလာသော နမ့်မိုင်ခ (ခေါ်) မေခမြစ်နှင့် မလိခမြစ်တို့သည် ကချင်ပြည်နယ် မြစ်ကြီးနားမြို့အနီးတွင် ပေါင်းဆုံပြီး နိုင်ငံ၏ မြောက်မှတောင်သို့ ဖြတ်သန်းစီးဆင်းကာ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအတွင်းသို့ စီးဝင်ပါသည်။

မြစ်၏ အလျား မှာ ၁၃၇၅ မိုင်ခန့် ရှည်လျားပြီး ရေကြောင်းသွားလာနိုင်သည့် အလျားမှာ မိုင် ၉၅၀ ကျော်ရှိပါသည်။ မြစ်ရေစီးဆင်းသည့် ပမာဏမှာ နှစ်စဉ်ပျမ်းမျှအားဖြင့် ကုဗမီတာ သန်း ၈၆၀၀၀၀ ခန့်ရှိပါသည်။ မိုးရွာသွန်းမှုအနေဖြင့် မိုးရေချိန်လက်မ ၄၀ မှ ၁၅၈ လက်မခန့်အထိ ရွာသွန်းလေ့ရှိပြီး ဇွန်၊ ဇူလိုင်နှင့် ဩဂုတ်လများအတွင်း အခြားလများထက် မိုးရွာသွန်းမှုပိုမိုများပြားပါသည်။ ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းကို အထက်ဧရာဝတီ၊ အလယ်ဧရာဝတီ၊ ချင်းတွင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသ၊ အောက်ဧရာဝတီနှင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသဟူ၍ ဇုန် (Hydro-ecological Zone) ငါးပိုင်း ခွဲခြားထားပါသည်။

မေခမြစ်နှင့် မလိခမြစ်တို့သည် မြစ်ကြီးနားမြို့အနီး၌ စတင်ပေါင်းဆုံကာ ဧရာဝတီမြစ်အဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ကချင်ပြည်နယ်မှ ဧရာဝတီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသအထိ ဖြတ်သန်းစီးဆင်း လျက်ရှိပါသည်။ မြစ်ကြမ်းပြင် လျှောစောက်မှာ မြစ်ဆုံအထက်ပိုင်းဒေသ တွင် ပိုမိုမတ်စောက်ပြီး ၎င်းနေရာမှနေ၍ ဟင်္သာတမြို့အထိအပိုင်းမှာ မြစ်ကြမ်းပြင်လျှောစောက်ပြေပြစ်ပါသည်။ ဧရာဝတီမြစ်သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း၌ ကချင်ပြည်နယ်မှ စတင်စီးဆင်းပြီး မြစ်ဝှမ်းခွဲများမှာ မေခ၊ မလိခ၊ ချင်းတွင်း၊ မဏိပူရ်၊ ဧရာဝတီအထက်ပိုင်း၊ ဧရာဝတီမြစ်အလယ်ပိုင်း၊ ဧရာဝတီအောက်ပိုင်း၊ မူး၊ မြစ်ငယ်၊ ပန်းလောင်၊ ရွှေလီနှင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတို့ ဖြစ်ကြပါသည်။

ရာသီဥတု

ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်း၏ ရာသီဥတုအခြေအနေမှာ မိုးများပြီး မုတ်သုံရာသီဥတုအများစုဖြစ်ကာ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ဘက်မှ ဝင်ရောက်လာသည့် ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းများ တိုက်ခတ်လေ့ရှိပါသည်။ နေ့အပူချိန်မှာ မြစ်ဝှမ်း၏မြောက်ဖျားပိုင်း၌ သုညဒီဂရီစင်တီဂရိတ်မှ မြစ်ဝှမ်း အလယ်ပိုင်းနှင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတို့တွင် ၃၈ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် ခန့်အထိ ရှိပါသည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၌ မုတ်သုံရာသီဥတုမရောက်မီနှင့် မုတ်သုံရာသီဥတုနှောင်းပိုင်းကာလများတွင် ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းများ၊ လေဖိအားနည်းရပ်ဝန်းများ ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိပါသည်။ ရေငွေ့ပြန်နှုန်းအားဖြင့် နှစ်စဉ်ပျမ်းမျှပမာဏ (Mean Annual Potential Evapotranspiration) ၄၉ လက်မမှ ၇၃ လက်မအထိရှိကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။

မြစ်ရေစီးဆင်းမှု

နှစ်စဉ်မြစ်ရေစီးဆင်းမှုအခြေအနေမှာ ရာသီဥတု၊ မိုးလေဝသနှင့် ဇလဗေဒအခြေအနေများအပေါ်မူတည်၍ ပြောင်းလဲလေ့ရှိပါသည်။ ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်ရှိ မြစ်ကြီးနားမြို့၊ ခန္တီးမြို့၊ မုံရွာမြို့၊ စစ်ကိုင်းမြို့၊ မကွေးမြို့နှင့် ပြည်မြို့တို့ရှိ မိုးလေဝသနှင့် ဇလဗေဒတိုင်းတာရေးစခန်းများမှ မြစ်ရေထုစီးနှုန်းတိုင်းတာရရှိသည့် အချက်အလက်များအရ အမြင့်ဆုံးမြစ်ရေစီးဆင်းနိုင်မှုကာလမှာ နှစ်စဉ်ဇွန်လမှ အောက်တိုဘာလအတွင်း ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိပါသည်။

မြစ်ကြီးနားမြို့ဝန်းကျင်နှင့် ၎င်းမြို့၏ အထက်ပိုင်း မြစ်ဝှမ်းအပိုင်းတွင် ဇွန်လကုန်ထက် ပိုမိုစော၍ ဧပြီလမှစတင်ပြီး မြစ်ရေစီးနှုန်းပမာဏ များပြားပါသည်။ ရေနည်းကာလများမှာ မြစ်ကြီးနားမြို့၏ အထက်ပိုင်းတွင် ဇန်နဝါရီလလယ်မှ မတ်လကုန်အထိလည်းကောင်း၊ ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းအလယ်ပိုင်းနှင့် အောက်ပိုင်း၌ တည်ရှိသော ပြည်မြို့အထိတွင် ဇန်နဝါရီလလယ်မှ မေလကုန်အထိလည်းကောင်း ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။ ၁၉၉၇၊ ၂၀၀၂၊ ၂၀၀၄၊ ၂၀၁၅ (ဇူလိုင်နှင့်ဩဂုတ်)နှင့် ၂၀၁၅ (စက်တင်ဘာလ)တို့တွင် မြစ်ရေမျက်နှာပြင် နိမ့်/မြင့်မှတ်မြင့်တက်၍ မြစ်ရေကြီး/ရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ မြစ်ရေကြီး/ ရေလျှံ ဖြစ်ပေါ်ရာတွင် အချိန်ကာလအားဖြင့် ၂ ရက်ခန့်မှ ၁၇ ရက်ခန့်အထိ ကြာမြင့်ခဲ့သည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။

ဧရာဝတီမြစ်ရေကို မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ပူပြင်းခြောက်သွေ့သည့် ဒေသများဖြစ်သော မူးမြစ်ဝှမ်းခွဲ၊ ဧရာဝတီအလယ်ပိုင်း၊ အောက်ပိုင်းနှင့် ပန်းလောင်မြစ်ဝှမ်းခွဲများရှိ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများတွင် အများဆုံးအသုံးပြုလျက်ရှိပါသည်။ ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းအတွင်းရှိ မြစ်ရေကို စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများအတွက် အများစုအသုံးပြုလျက်ရှိပြီး ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ခြင်းလုပ်ငန်းအတွက် သုံးရာခိုင်နှုန်းနှင့် အခြားလုပ်ငန်းများအတွက် အနည်းငယ်သာအသုံးပြုလျက်ရှိပါသည်။

ရေကြောင်းသွားလာမှု

ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းသည် ဧရိယာ ၁၆၁,၆၀၉ စတုရန်းမိုင်ခန့်ရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူဦးရေ၏ ၄၁ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို အကျိုးပြုလျက်ရှိပါသည်။ ဧရာဝတီမြစ်ဖြတ်သန်းစီးဆင်းရာ ဒေသအများစုသည် မြေဆီ၊ မြေဩဇာကောင်းမွန်သည့် လွင်ပြင်ဒေသများဖြစ်ပြီး ဆန်စပါးပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် အခြေအနေကောင်းများရှိပါသည်။ ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းမှ စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်အပါအဝင် တည်ဆောက်ရေးပစ္စည်းများ၊ လောင်စာဆီ၊ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအတွက် ကုန်ကျစရိတ်သက်သာစွာဖြင့် ဝန်စည်များစွာ သယ်ယူပို့ဆောင်နိုင်သည်မှာ ပြည်တွင်းရေကြောင်းပို့ဆောင်ရေးသာဖြစ်ပါသည်။

ထို့ကြောင့် ဧရာဝတီမြစ်၏ ပြည်တွင်းရေကြောင်းသွားလာမှု လုပ်ငန်းသည် ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်တွင် နေထိုင်သည့် လူဦးရေအတွက်သာမက နိုင်ငံအတွက်ပါ အရေးပါသော သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလမ်းကြောင်းကြီးဖြစ်ပါသည်။ ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်း တစ်လျှောက်တွင် ပြည်တွင်းရေကြောင်းဖြင့် ပို့ဆောင်သည့်ကုန်စည် ပမာဏသည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် တန်ချိန် ၁၀ သန်းကျော်ရှိပြီး ၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင် တန်ချိန် ၂၅ သန်းကျော်အထိ ရှိနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းထားသဖြင့် ဧရာဝတီမြစ် ရေကြောင်းသွားလာမှုလုပ်ငန်းသည် စီးပွားရေးအရ တန်ဖိုးရှိသည့် စင်္ကြံတစ်ခုဖြစ်သည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။

မိုးရာသီကာလမြစ်ရေများချိန်တွင် ရေကြောင်းသွားလာမှုအခက်အခဲမရှိသော်လည်း နွေရာသီနှင့် ဆောင်းရာသီကာလ မြစ်ရေနည်းချိန်တွင် ရေစူးတိမ်၍ ရေကြောင်းကျပ်တည်းသည့် အခက်အခဲရှိပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပြည်တွင်းရေကြောင်းသွားလာမှုများအတွက် ပင်မမြစ် ကြီးများပေါ်တွင် ရေကြောင်းသွားလာရေး ရေထိန်းတံခါးများ တည်ဆောက်အသုံးပြုမှု မရှိသေးသော်လည်း နိုင်ငံတကာတွင် ပြည်တွင်းရေကြောင်းသွားလာမှုများအတွက် ရေကြောင်းသွားလာရေး ရေထိန်းတံခါးများ တည်ဆောက်၍ တွင်ကျယ်စွာအသုံးပြုလျက်ရှိပါသည်။

ဧရာဝတီမြစ်အတွင်း ရေလမ်းကြောင်းပြောင်းလဲနိုင်မှုအခြေအနေ

မြစ်ရေစီးလမ်းကြောင်းပုံစံပြောင်းလဲမှုသည် ဂေဟစနစ်စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေးအတွက် အဓိကကျသည့် အချက်အလက်လည်း ဖြစ်ပါသည်။ ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်း၏ ဂေဟဗေဒစနစ် (Ecohydro-logy Assessment)ကို ဆန်းစစ်လေ့လာရာတွင် ရေအရင်းအမြစ်ကို အသုံးချမှုပုံစံအပါအဝင် နည်းပညာများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်း၊ ဇလဗေဒဆိုင်ရာအခြေအနေများ ပြောင်းလဲလာခြင်းနှင့် မြစ်ရေစီးကို အတားအဆီးပြုလုပ်ပြီး ရေသိုလှောင်အသုံးပြုခြင်းများမှ သက်ရောက်မှုများရှိသည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်။

မြစ်အတွင်း ရေလမ်းကြောင်းစီးဆင်းမှုအခြေအနေ (FlowRegime) ကို နှစ်စဉ်မြစ်ရေစီးနှုန်းတိုင်းတာသည့် အချက်အလက်များအရလည်းကောင်း၊ နှစ်အလိုက် မြစ်ရေစီးသည့် ထုထည်အနည်း/အများ ပမာဏနှင့် ၎င်းပမာဏများဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် အကြိမ်ရေ (Flood Frequency and Seasonal Timing)အရ လည်းကောင်း၊ ရေကြီး/ရေလျှံဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် ရေစီးပမာဏနှင့် ကြာမြင့်ကာလများအရလည်းကောင်း အခြေခံပြီး ခန့်မှန်းတွက်ချက်နိုင်ပါသည်။

ခြောက်သွေ့သောနွေရာသီ၌ ရေစီးဆင်းမှုပမာဏ ပိုမိုလျော့နည်းပါက ပင်မမြစ်၊ မြစ်လက်တက်နှင့် ချောင်းလက်တက်များဆက်သွယ်၍ ရေစီးသည့်အခြေအနေ (Longitudinal Connectivity) လျော့နည်းနိုင်ပြီး ရေတိမ်ပိုင်းများဖြစ်ပေါ်ကာ ရေနေသတ္တဝါများ အသက်ရှင်နေထိုင်မှုနှင့် ရေကြောင်းသွားလာမှုများကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါသည်။ အလားတူ မိုးရာသီကာလအတွင်း ရေစီးဆင်းနှုန်းပမာဏပိုမိုပါက မြစ်၏ လျှောစောက်ပြေပြစ်သောအပိုင်းများတွင် ရေကြီး/ရေလျှံ၍ ရေလွှမ်းမိုးမှုများ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရပါသည်။

နှစ်စဉ်နုန်းအနည်အနှစ်ပို့ချမှု အခြေအနေ

ဧရာဝတီမြစ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူမှုရေးနှင့်စီးပွားရေးတို့အတွက် အရေးပါသော ပင်မမြစ်ကြီးတစ်စင်းဖြစ်သဖြင့် ဧရာဝတီ၏ ဝဲယာမြစ်ရိုးတစ်လျှောက် မြေနိမ့်လွင်ပြင်များ၌ မြို့နှင့် ကျေးရွာများ ပျံ့နှံ့တည်ရှိလျက်ရှိပါသည်။ ဧရာဝတီမြစ်၏ ဝဲယာကမ်းပါးများကို လုံလောက်စွာ ကာကွယ်ထားမှုမရှိခြင်းကြောင့် နှစ်စဉ်ကမ်းပြိုမှု ဖြစ်ပွားခြင်း၊ ရေဝေရေလဲဒေသ၌ သစ်တောဖုံးလွှမ်းမှု လျော့နည်းလာခြင်း၊ မြေအသုံးချမှုပြောင်းလဲခြင်း၊ ကျောက်မျက်နှင့် ဓာတ်သတ္တုတူးဖော်ခြင်း၊ ရွှေ့ပြောင်းတောင်ယာစိုက်ပျိုးခြင်း၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုစီမံကိန်းများ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခြင်း စသည်တို့ကြောင့် မြစ်လက်တက်များနှင့် ပင်မမြစ်အတွင်းသို့ စီးဝင်လာသောရေ၌ သဲနုန်းပါဝင်မှု နှစ်စဉ်မြင့်မားလျက်ရှိပါသည်။

ဧရာဝတီမြစ်၏ လက်တက်အချို့အပေါ်၌ ရေအားလျှပ်စစ်နှင့် စိုက်ပျိုးရေပေးဝေရေးအတွက် ရေလှောင်တမံများတည်ဆောက်ထားခြင်းကြောင့် အဆိုပါမြစ်လက်တက်များမှ ဧရာဝတီမြစ်အတွင်းသို့ သဲနုန်းအနည်ကျပို့ချမှုအထိုက်အလျောက် သက်သာသွားသော်လည်း သဘာဝအလျောက်စီးဆင်းနေသည့် လက်တက်များမှ ဧရာဝတီမြစ်အတွင်းသို့ နှစ်စဉ်သဲနုန်းပို့ချမှု မြင့်မားနေဆဲ ဖြစ်ပါသည်။

ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်မှု၊ နည်းပညာတိုးတက်လာမှုများနှင့် အနိမ့်တမံရေအားလျှပ်စစ် ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရာတွင် ရေလှောင်တမံများ တည်ဆောက်အသုံးပြုခြင်း (Storage Type) နှင့် သဘာဝရေစီးအားကို အသုံးပြုခြင်း (Run-of-River Type) ဟူ၍ အဓိကနည်းလမ်းနှစ်မျိုးဖြင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို လက်ရှိထုတ်လုပ်လျက်ရှိပါသည်။ ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်မှုနည်းပညာတွင် အဓိကကျသည့်အချက်များမှာ လူလုပ်ဖန်တီးထားသော ရေအားအမြင့် (Water Head) (သို့မဟုတ်) သဘာဝ ရေစီးအား (Natural Flow)အပေါ်မူတည်ပြီး ဒီဇိုင်းတွက်ချက်ခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပမာဏ အနည်းအများသည် အဆိုပါအချက်အလက်များအပေါ်တွင် မူတည်ပါသည်။  

ရေလှောင်တမံများတည်ဆောက်၍ ရေအားအမြင့်တစ်ခုဖြင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ရာတွင် သဘာဝရေစီးအားများပါက ထုတ်လုပ်နိုင်မည့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားလည်း ပိုမိုရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ သဘာဝရေစီးသန်သောမြစ်ချောင်းများ ဖြတ်သန်းစီးဆင်းရာ တောင်ပေါ်ဒေသများ (သို့မဟုတ်) မြစ်ကမ်းဘေးများတွင် တမံတည်ဆောက်နိုင်သော တောင်ကုန်းတောင်တန်းများရှိသည့် အရပ်ဒေသများ၌ လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်နိုင်သည့် အခြေအနေကောင်း ရှိပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်အနေအထားအရ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းနှင့် အောက်ပိုင်းဧရာဝတီမြစ်ဖြတ်သန်းစီးဆင်းရာ‌ တစ်လျှောက်တွင် မြေပြန့်ဒေသများသာ တည်ရှိနေသဖြင့် ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အခွင့်အရေးနည်းပါးသည့် အ‌ခြေအနေရှိပါသည်။

ရေအားလျှပ်စစ်ကဏ္ဍတွင် နည်းပညာတီထွင်ဆန်းသစ်လာသည့်အလျောက် အနိမ့်တမံ ရေအားလျှပ်စစ်တည်ဆောက်မှုနည်းပညာကို အသုံးပြုလျက်မြေပြန့်ဒေသရှိ မြစ်ချောင်းများတွင်လည်း လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်လာနိုင်ပြီဖြစ်ပါသည်။ မြေပြန့်ဒေသရှိ မြစ်ချောင်းများ၌ ရေစီးအားနည်းသော်လည်း သီးခြားတီထွင်ထားသော တာဘိုင်နှင့် ဂျင်နရေတာစနစ်ဖြင့်လည်းကောင်း၊ တာဘိုင်နှင့် ဂျင်နရေတာကို ပေါင်းစပ်ထားသည့် ရေမြုပ်ခံနိုင်သော တာဘိုင်ဒီဇိုင်းကို အသုံးပြု၍လည်းကောင်း လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်နိုင်ပြီ ဖြစ်ပါသည်။

အနိမ့်တမံရေအားလျှပ်စစ်တွင် အသုံးပြုနိုင်သည့် တာဘိုင်များ ၏ထူးခြားချက်မှာ တာဘိုင်ဒလက်၏ လည်ပတ်နှုန်းကို လေအားလျှပ်စစ်တာဘိုင်များကဲ့သို့ ဖြည်းညင်းစွာ လည်ပတ်စေရန် ဒီဇိုင်းထုတ်လုပ်ထားပြီး ဂျင်နရေတာ (Generator) များဖြင့် တွဲဖက်၍ စက်စွမ်းအားပြည့် လျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် အနိမ့်တမံဓာတ်အားပေးစက်ရုံများရှိ အချို့တာဘိုင်များတွင် တာဘိုင်ဒလက်လည်ပတ်မှုနှုန်းနှေးကွေးအောင် ပြုလုပ်ထားသည့်အပြင် တာဘိုင်ဒလက်အရေအတွက်ကို လျှော့ချထားခြင်း၊ တာဘိုင်အတွင်း ရေဖြတ်သန်းမှု ဧရိယာကျယ်ဝန်းစေခြင်း၊ ရေဖြတ်သန်းသည့် ဧရိယာတစ်လျှောက် ကြားလပ်မှုနေရာမရှိအောင် ဒီဇိုင်းပုံစံအမျိုးမျိုး ထုတ်လုပ်ထားခြင်းကြောင့် ငါးမျိုးစိတ်များ အလွယ်တကူ ဖြတ်သန်းသွားလာနိုင်သော တာဘိုင်များအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်အထိ နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ တီထွင်ဆန်းသစ်လာပြီဖြစ်ပါသည်။

Axial Flow Fish Friendly Turbine အမျိုးအစားများတွင် တာဘိုင်လည်ပတ်နေချိန် တာဘိုင်အတွင်းမှငါးများ အလွယ်တကူဖြတ်သန်းသွားလာနိုင်ပါသည်။ အနိမ့်တမံရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်းများကို မြစ်ကြမ်းပြင် လျှောစောက်ပြေပြစ်သောနေရာများတွင် တည်ဆောက်လေ့ရှိပြီး မြစ်၏ရေကြောင်းသွားလာရေး အထောက်အကူပြုစေရန် ရေတံခါးများ (Navigation Gate) များ ထည့်သွင်းတပ်ဆင်၍ အသုံးပြုလေ့ရှိကြပါသည်။

ထို့ပြင် တမံ၏ အထက်ဘက်နှင့် အောက်ဘက်ပိုင်းသို့ ငါးမျိုးစိတ်များ အလွယ်တကူဖြတ်သန်းသွားလာနိုင်ရန်အတွက် ငါးကူးလှေကား (Fish Ladder) များကို ဒီဇိုင်းပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ထည့်သွင်းတည်ဆောက်လေ့ရှိပါသည်။ အချို့သော အနိမ့်တမံစနစ် ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများတွင် တာဘိုင်နှင့် ဂျင်နရေတာစနစ် (Turbine Generator Unit) တစ်စုံလုံးကို ရေပေါ်သို့ အလွယ်တကူမတင်နိုင်သည့် တွဲဆက်စနစ်များ (Hydromatrix Module)ကို ရွေးချယ်တည်ဆောက်နိုင်သဖြင့် နုန်းအနည်ကျမှုကိုလည်း လျှော့ချနိုင်ပြီ ဖြစ်ပါသည်။

အနိမ့်တမံရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံများ တည်ဆောက်ခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးများ

ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းအတွင်း ဆင့်ကဲထပ်ဆင့်အနိမ့်တမံနှင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများ တည်ဆောက်ခြင်းအားဖြင့် အောက်ဖော်ပြပါအကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိစေနိုင်သည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိရပါသည်-

ဧရာဝတီမြစ်အတွင်းရှိ ရေချိုအရင်းအမြစ်များ ပင်လယ်အတွင်းသို့ စီးဝင်ခြင်းဖြင့် ဆုံးရှုံးလျက်ရှိသော ရေချိုများကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခြင်း၊

နိုင်ငံတော်၏ ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် ဧရာဝတီမြစ်ရေကို အရင်းအမြစ်မှ လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်ယူ၍ ထိရောက်အကျိုးရှိစွာ အသုံးချနိုင်ခြင်း၊

ရေကြောင်းသွားလာရေးအတွက် လုံလောက်သော ရေအနက် ရရှိနိုင်ခြင်း၊

အနိမ့်တမံနှင့် ရေအားလျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများ တည်ဆောက်ခြင်း (Low Head Hydropower) နှင့် ရေစုပ်တင် သိုလှောင်၍ ရေအားလျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများ တည်ဆောက်ခြင်း (Pumped-storage Hydropower) တို့ဖြင့် ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်ယူနိုင်ခြင်း၊

စိုက်ပျိုးရေ၊ စက်မှုလုပ်ငန်းသုံးရေနှင့် မြို့ပြရေလိုအပ်ချက်များကို လုံလောက်စွာ ထောက်ပံ့နိုင်ခြင်း၊

ရေစီးအားကိုထိန်းထားနိုင်သဖြင့် မြစ်တစ်လျှောက်ရှိ ခြောက်သွေ့သောဒေသများအတွက် စိမ်းလန်းစိုပြည်လာနိုင် ပြီး ရာသီဥတုမျှတလာနိုင်ခြင်း၊

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသများတွင် နှစ်စဉ် ရေကြီး/ရေလျှံခြင်းနှင့် ရေလွှမ်းမိုးမှုမှ ကာကွယ်နိုင်ခြင်း၊

ရေကြောင်းအသုံးပြု ခရီးသွားကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာ နိုင်ခြင်း၊

မြစ်ကြောင်းထိန်းသိမ်းမှုလုပ်ငန်းများ တွင်ကျယ်စွာ ဆောင်ရွက်လာနိုင်ခြင်း၊

ရေကြောင်းပို့ဆောင်ရေး၊ ကုန်စည်ဖလှယ်ရေးလုပ်ငန်းနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာနိုင်ခြင်း၊

လူမှုစီးပွားကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာနိုင်ခြင်း၊

မြစ်ဝှမ်းအတွင်း ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာနိုင်ခြင်း၊

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် သက်ရောက်မှုများ

အနိမ့်တမံများ တည်ဆောက်မည်ဆိုပါက ရေကြီး/ရေလျှံမှုဖြစ်သည့်အချိန်တွင် အနိမ့်တမံများတည်ဆောက်ခြင်းမရှိသည့်အချိန်က ရေကြီး/ ရေလျှံမှုထက် ပိုမိုဆိုးရွားမှုများမရှိစေရန် အဓိကလေ့လာဆန်းစစ်ဆောင်ရွက်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။ မြှင့်တင်သိုလှောင်မည့် ရေမျက်နှာပြင် အမြင့်များလေလေ ထိခိုက်မှုများလေလေဖြစ်ပြီး ထိခိုက်မှုလျော့နည်း သက်သာစေရေးဆောင်ရွက်ပေးရမည့် ကုန်ကျစရိတ်လည်း များလာမည်ဖြစ်ပါသည်။

သို့ဖြစ်၍ စိုက်ပျိုးရေပေးဝေမှု၊ ရေလမ်းကြောင်းသွားလာမှုနှင့် ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်မှုတို့မှ ရရှိလာမည့် အကျိုးအပြစ်များနှင့် အရှုံးအမြတ်များကို ဘက်ပေါင်းစုံမှ ချင့်ချိန်၍ အနိမ့်တမံ၏ ထားရှိသင့်သည့်အမြင့်ကို စဉ်းစားသတ်မှတ်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။ ဧရာဝတီမြစ်သည် သုံးနှစ်မှ ငါးနှစ်လျှင် တစ်ကြိမ်ခန့်ရေကြီး/ရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပေါ်တတ်ပြီး မြစ်ရိုးတစ်လျှောက် မြေနိမ့်ပိုင်းများတွင် နေထိုင်ကြသော မြစ်ကမ်းခြေကျေးရွာများသည် ရေကြီး/ရေလျှံမှုနှင့် နောက်ဆက်တွဲ ဆိုးကျိုးများကို ခံစားရလေ့ရှိပါသည်။

 သို့ဖြစ်ရာ အနိမ့်တမံများ ဆောင်ရွက်မည့် နေရာအလိုက် တမံအမြင့်နှင့် အမြင့်ဆုံးရောက်ရှိနိုင်မည့် ရေမျက်နှာပြင် နိမ့်/မြင့်မှတ် တို့ကိုသတ်မှတ်ရာ၌ ၎င်းတမံတည်ဆောက်မည့်နေရာတွင် နှစ်စဉ်မိုးရာသီအတွင်း မြင့်တက်လေ့ရှိသော ပုံမှန်အမြင့်ဆုံးရေမျက်နှာပြင် နိမ့်/မြင့်မှတ်ထက် ကျော်လွန်ခြင်းမရှိစေရန် ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။

အလားတူပွင့်လင်းရာသီတွင်လည်း ထားရှိလိုသည့် ရေမျက်နှာပြင် နိမ့်/မြင့်မှတ်အောက် မရောက်ရှိစေရေးနှင့် မိုးရာသီကာလတွင် သတ်မှတ်ရေမျက်နှာပြင် နိမ့်/မြင့်မှတ်ထက် ကျော်လွန်မှုမရှိစေရေး ထိန်းညှိပေးနိုင်မည့်အစီအမံများကို ထည့်သွင်းဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ အနိမ့်တမံနှင့်တွဲဖက်၍ လိုအပ်သည့်နေရာများတွင် လူနေဧရိယာနှင့် စိုက်ပျိုးမြေများကို ရေကြီး/ရေလျှံမှုမဖြစ်စေရေးအတွက် တာပေါင်များ ထည့်သွင်းတည်ဆောက်ပေးရပါမည်။ တာပေါင်များ တည်ဆောက်ရာတွင် ကုန်ကျစရိတ်သက်သာပြီး ရေရှည်တွင် ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းရသည့် ကုန်ကျစရိတ်သက်သာစေမည့် နည်းလမ်းကို လေ့လာဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ဧရာဝတီမြစ်၌ အနိမ့်တမံ စီမံကိန်းများဆောင်ရွက်ရာတွင် စီးပွားရေးအရ တွက်ခြေကိုက်မှုရှိ မရှိကိုလည်း ထည့်သွင်းလေ့လာဆန်းစစ်ရန် လိုအပ်ပါမည်။

လေ့လာသုံးသပ်အကြံပြုတင်ပြချက်

ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းတစ်လျှောက် မှီတင်းနေထိုင်သည့် လူဦးရေ၊ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလုပ်ငန်း၊ ရေကြောင်းခရီးသွားလာမှုများ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုပတ်ဝန်းကျင်ဂေဟစနစ်၊ မြေအသုံးချမှုအားလုံးနှင့် ပတ်သက်ဆက်နွှယ်နေပါသဖြင့် ၎င်းမြစ်တစ်လျှောက်၌ အနိမ့်တမံစနစ် ရေအားလျှပ်စစ်ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက လျာထားစီမံကိန်းအားလုံးကို နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာ၊ လူမှုပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ၊ စီးပွားရေးတွက်ခြေကိုက်မှုဆိုင်ရာနှင့် အခြားသောရှုထောင့် ပေါင်းစုံတို့မှ အကျိုးအပြစ်သက်ရောက်မှုများကို လေ့လာဆန်းစစ်ပြီးမှသာ စီမံကိန်းတစ်ခုချင်းစီ၏ ဦးစားပေးအဆင့်အလိုက် နိုင်ငံတော်အဆင့်စီမံကိန်းများအဖြစ် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်သွားရမည်ဖြစ်ပါသည်။

ဦးစားပေး စီမံကိန်းများအပေါ် သတ်မှတ်လေ့လာဆန်းစစ်ရာတွင်-

အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်အနေအထား၊

မြစ်ကြောင်းအတွင်းရှိ သဲနုန်းအနည်ပို့ချမှုနှုန်းနှင့် မြစ်အတွင်း သောင်ထွန်းနိုင်မည့် အခြေအနေများ၊

ရေကြောင်းသွားလာနိုင်မှု အခြေအနေ၊

မိုးတွင်းနှင့် နွေရာသီကာလ မြစ်ရေအနက်ကွာခြားမှု အခြေအနေ၊

ဒေသခံပြည်သူများ မှီခိုနေထိုင်မှုအခြေအနေ၊

မြစ်ကြောင်းထိန်းသိမ်းခြင်း ဆောင်ရွက်နိုင်မှုအခြေအနေများကို လေ့လာဆန်းစစ်ပြီးမှသာ ဦးစားပေးစီမံကိန်းများကို ရွေးချယ်ရပါမည်။

မြစ်ကြောင်းထိန်းသိမ်းရာတွင် မြစ်ရေလမ်းကြောင်းစီးဆင်းမှု၊ မြစ်အတွင်းသောင်ထွန်းမှုနှင့် ရေကြီး/ရေလျှံမှုအခြေအနေများမှ ကာကွယ်ရန်အတွက် နှစ်ရှည်စီမံချက်ရေးဆွဲ၍ ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ အနိမ့်တမံစနစ် ရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံများ၏ သက်တမ်းကာလအတွင်း နှစ်စဉ်ဖော်ပြပါအတိုင်း မြစ်ကြောင်းများထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

ဥရောပရှိ မြစ်ကြီးများဖြစ်သည့် ဒင်ညုမြစ်နှင့် ရိုင်းမြစ်ပေါ်ရှိ ဆင့်ကဲထပ်ဆင့် အနိမ့်တမံစနစ် ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်းများ အကောင် အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ရာတွင် ဧရာဝတီမြစ်ကဲ့သို့ပင် သဲနုန်းအနည်ကျပို့ချသည့်နှုန်းများသောကြောင့် မြစ်ကြောင်းထိန်းသိမ်းသည့် လုပ်ငန်းကို နှစ်ပေါင်းရာချီ၍ ဆောင်ရွက်ခဲ့ရကြောင်း သိရှိရပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌လည်း အနိမ့်တမံစနစ် ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်းများကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ရန် ဖြစ်နိုင်ခြေအလားအလာကောင်းများ ရှိပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် အားသာချက်အနေဖြင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းနှင့် ရေကြောင်းပို့ဆောင်ရေးပိုမိုသွားလာနိုင်ခြင်းတို့ဖြစ်ပြီး စိန်ခေါ်မှုများအနေဖြင့် ဧရာဝတီမြစ်နှင့်အပြိုင် တည်ရှိလျက်ရှိသော စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ကြော (Sagaing Fault) မြေငလျင်အခြေအနေကို အသေးစိတ်ထည့်သွင်း လေ့လာဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။

ဧရာဝတီမြစ်အတွင်း အနိမ့်တမံရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်းများ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် အောက်ဖော်ပြပါအခြေအနေများကို လေ့လာဆောင်ရွက်ရပါမည်-

အထက်/အောက် အနိမ့်တမံ အချင်းချင်းရေထောက်မှုမရှိစေရေး၊

အနိမ့်တမံစီမံကိန်းအချင်းချင်း ဆင့်ကဲအကျိုးသက်ရောက်မှုများ (Cumulative Impacts) မရှိစေရေး၊

မဟာဓာတ်အားလိုင်းနှင့် အလွယ်တကူချိတ်ဆက်ပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်အားဖြန့်ဖြူးနိုင်ရေး၊

သဲနုန်းအနည်များ ဆင့်ကဲပို့ချမှုအခြေအနေ လေ့လာရေး၊

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လူမှုစီးပွားဘဝသက်ရောက်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်စေရေးတို့ကို ပြည့်စုံသောလေ့လာဆန်းစစ်မှုများ ပြုလုပ်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။

ဧရာဝတီမြစ်အတွင်း အနိမ့်တမံများတည်ဆောက်ပြီး လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်နိုင်ပါက ကုန်သွယ်ရေကြောင်းသွားလာရေးနှင့် ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်း ထိန်းသိမ်းခြင်းလုပ်ငန်းများကို တစ်ပါတည်းဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်သဖြင့် ဘက်စုံအကျိုးရှိပြီး မြစ်ဧရာထာဝစဉ် ရှင်သန်စီးဆင်းနေနိုင်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း ပြုစုရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။ ။

Source: https://www.moi.gov.mm/articles

တောင်သူလယ်သမားနေ့ကို ရောက်လေတိုင်း တောင်သူလယ်သမားကြီးများကို ဂုဏ်ပြုချင်စိတ်ဖြစ်ပေါ်လာပါတယ်။  တောင်သူလယ်သမားကြီးများဆိုတာ နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိပြည်သူတွေရဲ့ စားရေးကို ဖန်တီးပေးနေသူများဖြစ်လို့ နိုင်ငံသားအားလုံးရဲ့  ကျေးဇူးရှင်တွေဖြစ်ပါတယ်။  လူတိုင်းကပစ္စည်းကို ငွေကြေးပေးဝယ်လို့ရတာပဲ ဆိုတဲ့အတွေးမျိုးမှာရပ်မထားဘဲ   ဪ...သူတို့စိုက်ပျိုးပေးလို့  တို့များတွေ     စားသောက်ရပါကလားဆိုတဲ့အထိ  တွေးမြင်သင့်ပါတယ်။   စာရေးသူကတော့ တောမှာမွေးဖွားလာသူဖြစ်ပါတယ်။  တောင်သူလယ်သမားတွေရဲ့ကြိုးစား အားထုတ်မှုကိုမျက်မြင်ကိုယ်တွေ့ဖြစ်လို့   တောင်သူလယ်သမားတွေရဲ့ကျေးဇူးကို ဘယ်သောအခါမှမမေ့ခဲ့ပါဘူး။

နိုင်ငံတော်အနေနဲ့ နှစ်စဉ်မတ်လ ၂ ရက်နေ့ရောက်လေတိုင်း တောင်သူလယ်သမားကြီးများကို ဂုဏ်ပြုတဲ့အနေနဲ့  တောင်သူလယ်သမားနေ့အဖြစ်သတ်မှတ်ထားခြင်းကို ဝမ်းသာမိပါတယ်။  ထူးမြတ်တဲ့နေ့လည်းဖြစ်ပါတယ်။  တောင်သူလယ်သမားတွေကို  အလေးအနက်ဂုဏ်ပြုသတ်မှတ်ထားတဲ့ သမိုင်းဝင်နေ့ထူးနေ့မြတ်မို့ တောင်သူလယ်သမားနေ့ ဂုဏ်ပြုဆောင်းပါး ရေးသားခွင့်ရရှိတာကို အလွန်ပင်ဝမ်းသာကြည်နူးမိပါတယ်။   မြေကြီးကရွှေသီးတယ်ဆိုတဲ့ စကားဟာ တောင်သူလယ်သမားကြီးတွေအတွက် ညွှန်းဆိုထားသလား ထင်မိပါတယ်။ 

မြေကြီးဆိုတာ  လူသားတွေကို   ဘက်ပေါင်းစုံက အကျိုးပြုနေတဲ့အရာဖြစ်ပါတယ်။ သူ့အလိုအလျောက်တော့   ရွှေတွေထွက်မလာနိုင်ပေမယ့်   တောင်သူလယ်သမားကြီးများရဲ့ ကာယအား၊  ဉာဏအားနဲ့ စွမ်းဆောင်ကြိုးပမ်းလိုက်တဲ့အခါ စိုက်ပျိုးတဲ့သီးနှံတွေအောင်အောင်မြင်မြင်ဖြစ်လာမယ်။ အဲဒီသီးနှံတွေကိုဈေးကွက်တင်ပို့တဲ့အခါ ငွေကြေးတွေထူးခြားစွာရရှိလာမယ်။  တောင်သူလယ်သမားကြီးတွေ ငွေကြေးရွှင်တာနဲ့အမျှ   ကျေးလက်ဒေသတွေမှာစည်သံ၊  ဗြောသံညံမစဲဘဲ အလှူအတန်းတွေ ပေါများနေမှာဖြစ်ပါတယ်။  တောင်သူလယ်သမားကြီးတွေဟာ သာသနာ့ဒါယကာ၊  ဒါယိကာမများအဖြစ် ဂုဏ်ယူစရာကောင်းလှပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံဟာ  စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကိုအဓိကထား  စီးပွားရေးလုပ်ဆောင်နေကြတာမို့ လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးတွေ အောင်မြင်လေလေ နိုင်ငံနဲ့ပြည်သူတွေအတွက် အကျိုးရှိလေလေပါပဲ။  အဓိကအားဖြင့် လယ်ယာထုတ်ကုန်တွေက   ပြည်တွင်းဖူလုံမှုရှိတဲ့အပြင် ပြည်ပဈေးကွက်ကို ပိုမိုထိုးဖောက်နိုင်ဖို့လိုပါတယ်။ ပြည်ပဝင်ငွေများနေမှ နိုင်ငံတော်ရဲ့  GDP လည်း တိုးတက်နေမှာဖြစ်ပါတယ်။  နိုင်ငံ့စီးပွားမြင့်မားလာတာနဲ့အမျှ ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေး လုပ်ငန်းတွေ ပိုမိုလုပ်ဆောင်ပေးနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ကျေးလက်ဒေသတွေဖွံ့ဖြိုးပြီး အလုပ်အကိုင်တွေပေါများလာမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံကလူငယ်တွေ ပြည်ပနိုင်ငံများဆီထွက်ပြီး အလုပ်အကိုင် ရှာဖွေစရာမလိုတော့ပါဘူး။

ဒါဟာမြေကြီးကရွှေသီးလာတဲ့ သဘောတရားပါပဲ။  နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီရဲ့ ဦးတည်ချက်ထဲမှာ စီးပွားရေးနဲ့ ပတ်သက်လို့  “တိုင်းပြည်သာယာ ဝပြောရေးနှင့် စားရေရိက္ခာဖူလုံရေးတို့အတွက် တိုင်းရင်းသားပြည်သူ တစ်ရပ်လုံးနှင့် အကျုံးဝင်သော စိုက်ပျိုးရေးနှင့်မွေးမြူရေးကို ခေတ်မီနည်းစနစ်များဖြင့် တိုးတက်အောင်ဆောင်ရွက်ပြီး အခြားစီးပွားရေးကဏ္ဍများကိုလည်း   ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင်တည်ဆောက်ရေး” လို့ဖော်ပြထားပါတယ်။

စိုက်ပျိုးရေးမှန်သမျှမှာ ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းတိုးအောင်လုပ်ဆောင်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။  ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းတိုးဖို့ဆိုရင် မျိုး၊  မြေ၊  ရေ၊  နည်းတို့နဲ့ပတ်သက်လို့ မျိုးကောင်းမျိုးသန့်သုံးစွဲရေး၊ မြေကိုစနစ်တကျပြုပြင်ဆောင်ရွက်ရေး၊  အောင်ရေရရှိရေး၊  စိုက်နည်းစနစ်များမှန်ကန်ရေးနဲ့ သီးထပ်စိုက်ပျိုးမှုတို့ဖြင့် စိုက်ပျိုးသီးနှံများအားလုံး ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းရရှိအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ရေးမှာ မဖြစ်မနေလုပ်ဆောင်ရမည့် ကိစ္စများဖြစ်ပါတယ်။

တောင်သူလယ်သမားကြီးများအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့လုပ်ငန်းခွင်မှာ စိတ်ရောကိုယ်ပါနှစ်ပြီး တိုးတက်ကြီးပွားအောင် လုပ်ဆောင်ကြမယ်ဆိုရင် မိမိအတွက်၊  မိမိကျေးလက်ဒေသအတွက်၊  နိုင်ငံတော်အတွက် ကောင်းကျိုးတွေ    တိုးပွားလာမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ကျေးလက်ဒေသတွေဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ လုပ်ငန်းစဉ်(၅)ရပ် ချမှတ်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ကျေးလက်ဒေသလမ်းပန်းဆက်သွယ်မှုကောင်းမွန်ရေး၊  သောက်သုံးရေဖူလုံစွာရရှိရေး၊  ကျေးလက်နေပြည်သူများရဲ့ ပညာရေးအဆင့်အတန်းမြင့်မားရေး၊  ကျန်းမာရေးအဆင့်အတန်း မြင့်မားရေးနဲ့ကျေးလက်ဒေသ စီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွေကို   နိုင်ငံတော်အစိုးရက စီမံဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။

ကျေးရွာချင်းဆက်လမ်း၊  တံတားတွေ တည်ဆောက်ခြင်း၊  ကျောင်းတွေ၊ ဆေးပေးခန်းတွေ၊ စာကြည့်တိုက်တွေ တည်ဆောက်ပေးနေခြင်းနဲ့   စက်ရေတွင်းတူးဖော်ပေးနေခြင်းတွေဟာ ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်စေဖို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။  ပညာရေး၊  ကျန်းမာရေး၊ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊  လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး၊  ဆက်သွယ်ရေးနဲ့ သန့်ရှင်းသောသောက်သုံးရေ ရရှိရေး လုပ်ငန်းနယ်ပယ်ခြောက်ခုကို ကျေးလက်လူမှုစီးပွား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် လုပ်ဆောင်နေပါတယ်။

ဒါ့အပြင် ကျေးလက်ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးနဲ့ ဆင်းရဲမှုလျှော့ချရေး လုပ်ငန်းတွေဖြစ်တဲ့  လယ်ယာကုန်ထုတ်လုပ်မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊   မွေးမြူရေး၊  သားငါးထုတ်လုပ်မှုနှင့်   ကျေးလက်လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေး၊  ကျေးလက်ဒေသ အသေးစားကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊  သမဝါယမလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊  ကျေးလက်စွမ်းအင် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊  သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး၊  စာရင်းအင်းအချက်အလက်များ ကောက်ယူစုဆောင်းရေးနှင့် စိစစ်အကဲဖြတ်ရေးတွေကိုလည်း လုပ်ဆောင်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။  အားလုံးကတက်ညီလက်ညီ ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် လုပ်ဆောင်ကြမယ်ဆိုရင် ဘယ်လုပ်ငန်းမဆို အောင်မြင်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကဏ္ဍဟာ နိုင်ငံအတွက်  အခြေခံအကျဆုံးကဏ္ဍကြီး တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။  ဒီကဏ္ဍကို အကောင်အထည်ဖော်ပေးနေတာက   တောင်သူလယ်သမားကြီးများ ဖြစ်ကြပါတယ်။  စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို အောင်မြင်တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့်   စက်မှုကဏ္ဍကြီး၊  ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍကြီးတို့လည်း အောင်မြင်တိုးတက်လာပြီး နိုင်ငံရဲ့ GDP လည်း တိုးတက်လာမှာဖြစ်ပါ တယ်။  ဥစ္စာရင်လို  ဥစ္စာရင်ခဲ  ဆိုစကားအတိုင်း တောင်သူလယ်သမားကြီးတွေကိုယ်တိုင်က လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။

စာရေးသူအနေနဲ့ကတော့ ကျေးလက်ဒေသတွေဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်၊  မီးတွေထိန်ထိန်လင်းနဲ့ ဇာတ်ပွဲတွေ၊  အငြိမ့်တွေနဲ့ အပန်းဖြေကြတဲ့မြင်ကွင်းမျိုး၊  ရဟန်းခံရှင်ပြု၊  ဘုံကထိန်  စတဲ့အလှူပွဲတွေ တခြိမ့်ခြိမ့်ကျင်းပနေတာမျိုးကိုမြင်တွေ့ချင်ပါတယ်။ 

အခုဆိုရင်  နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေနဲ့  ကျေးလက် ဒေသတွေမှာ  စံပြကျေးရွာတွေတည်ဆောက်နေတဲ့ သတင်းတွေကြားရလို့   တကယ့်ကိုပဲ ဝမ်းသာမိပါတယ်။ အေးအေးချမ်းချမ်း  သာသာယာယာနဲ့ ပြုံးပျော်ရွှင်နေတဲ့မျက်နှာထားတွေ  မြင်တွေ့ရလို့ ကြည်နူးပီတိဖြစ်ရပါတယ်။ 

စံပြကျေးရွာဆိုတာဘယ်လိုအင်္ဂါရပ်တွေနဲ့ပြည့်စုံရမလဲလို့ လေ့လာကြည့်လိုက်တော့ အချက် (၁၅)ချက်သွားတွေ့ပါတယ်။   ကျေးရွာအုပ်ချုပ်ရေးရုံးနဲ့ စာကြည့်တိုက်၊  အားကစားကွင်းနဲ့ဘုံမြေ၊  စာသင်ကျောင်း၊   ကျေးလက်ကျန်းမာရေး၊   လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး၊  ရေရရှိရေးနဲ့စိုက်ပျိုးရေး၊   လျှပ်စစ်မီးလင်းရေး၊   ရွာတံခါး ရွာစည်းရိုး အိမ်စည်းရိုး၊  ဘုရားကျောင်းကန်  သာသနိကအဆောက်အအုံ၊  ဈေး ဈေးမြေနေရာ၊  လုံခြုံရေးအဖွဲ့များနဲ့ မီးကင်း ရေကင်း၊  အရိပ်ရအပင်တွေနဲ့ ထင်းစိုက်ခင်း၊ အစိုးရ မဟုတ်တဲ့   လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းများ၊   ကျန်းမာသန့်ရှင်းရေး၊   သုသာန် စတာတွေ ပါဝင်တည်ဆောက် ထားတာဖြစ်ပါတယ်။

စံပြကျေးရွာတည်ဆောက်ခြင်းဆိုတာ  နိုင်ငံတော်အစိုးရဦးဆောင်မှုနဲ့ တောင်သူလယ်သမားကြီးတွေက အကောင်အထည်ဖော်ကြရတာဖြစ်ပါတယ်။  အဲဒီလိုစံပြကျေးရွာတွေ တည်ဆောက်နိုင်ခြင်းဖြင့် လူနေမှုအဆင့်အတန်း မြင့်မားလာမှာဖြစ်တဲ့အပြင် ရွာအတွက်လုံခြုံရေး ဆိုင်ရာတွမှာ ပူပင် သောကမဖြစ်ရတော့ပါဘူး။  အားလုံးကတစ်စိတ်ဝမ်း တစ်လက်ညီ ရပ်ရေးရွာရေးကိုပြိုင်တူ မခိုမကပ် လုပ်ဆောင်ကြမယ်ဆိုရင်   ပျော်စရာကောင်းလာမှာပါ။

ဒီလိုမျိုးကျေးလက်ဒေသတွေဖွံ့ဖြိုးဖို့၊    စံပြကျေးရွာတွေဖြစ်နေဖို့ဆိုရင် တောင်သူလယ်သမားကြီးများအနေနဲ့  မိမိတို့လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်နေတဲ့ လယ်ယာလုပ်ငန်းတွေ    ပိုမိုအောင်မြင်အောင်အင်တိုက်အားတိုက် လုပ်ဆောင်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။  သီးနှံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု မြင့်မားလာစေဖို့အတွက် အထွက်နှုန်းတိုးတက်ရေး     နည်းလမ်းတွေကိုဆောင်ရွက်ရပါမယ်။  ဒါ့အပြင်စိုက်ဧကတိုးတက်စေဖို့ သီးထပ်၊  သီးညှပ်စိုက်ပျိုးခြင်းတွေကိုပါ ဆောင်ရွက်ရပါမယ်။  ထို့အတူ စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ အလေ့အထ ကောင်းများနဲ့ အော်ဂဲနစ်စိုက်ပျိုးရေးကိုလည်း အရှိန်အဟုန်မြှင့် ဆောင်ရွက်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒီကနေ့အချိန်အခါမှာ နည်းပညာတွေ တိုးတက်လာခြင်းနဲ့အတူ ခေတ်မီစိုက်ပျိုးနည်းပညာတွေ၊  ရာသီဥတု၊  ဈေးကွက်နဲ့ လယ်ယာကဏ္ဍဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်တွေကို “တောင်သူလယ် သမားကဏ္ဍရုပ်သံလိုင်း”၊  မြဝတီရုပ်မြင်သံကြားမှ“စိုက်ပျိုးသုတ၊ မွေးမြူသုတ”၊ မြန်မာ့အသံရေဒီယိုမှ “သုတပဒေသာ စိုက်ပျိုးနည်းပညာ အစီအစဉ်” ဖြင့်  ထုတ်လွှင့်ပေးခြင်း၊  သတင်းစာတွေ၊  ဂျာနယ်တွေ၊ ပညာပေး စာစောင်တွေ၊   လယ်ယာစီးပွား သတင်းစာစောင်တွေ ထုတ်ဝေပေးခြင်း၊  မိုဘိုင်းဖုန်းတွေကတစ်ဆင့်စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာများကို ဖြန့်ဝေပေး ခြင်းတွေဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။ 

တောင်သူလယ်သမားကြီးများအတွက် လိုအပ်ချက်မရှိအောင် အသိပညာဖြန့်ဖြူးပေးနေတာမို့ ဒါတွေကိုလည်း လေ့လာသိရှိကြစေချင်ပါတယ်။  စိုက်ပျိုးရေးကိုအဓိကထား လုပ်ဆောင်နေကြသလို စိုက်ပျိုးရေးနဲ့အတူ  ပူးတွဲလုပ်ဆောင်လို့ရတဲ့မွေးမြူရေးကိုလည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်ကြရပါမယ်။ ဒေသ၊  ရာသီဥတု၊  ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်နဲ့ကိုက်ညီဖြစ်ထွန်းတဲ့  ကျွဲ၊   နွား၊  ငါးမွေးမြူရေး တွေကိုလည်းလုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့်  ဝင်ငွေတိုးပွားအောင် လုပ်ဆောင်ကြရပါမယ်။  နိုင်ငံတော်အစိုးရ အနေနဲ့လုပ်ငန်းတိုင်းလိုလိုမှာ ငွေကြေးအရင်းအနှီးတွေ ပေးအပ်ထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။

တောင်သူလယ်သမားကြီးများအနေနဲ့ လယ်ယာလုပ်ငန်းတွေလုပ်ကိုင်နေခြင်းမှာ  မိမိစီးပွား၊  တိုင်းပြည်စီးပွားကို လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်ပါတယ်။  စီးပွားရေးလုပ်ငန်း ဆိုသည်မှာ ထိုင်စောင့်နေ၍မရပါ။  မိမိတို့လုပ်ချင်သည့်အလုပ်ကို ပြင်းပြင်းပြပြနဲ့စိတ်အားထက်သန်စွာ လုပ်ကိုင်မယ်ဆိုပါက အောင်မြင်မှုတွေရလာမှာ အမှန်ဖြစ်ပါတယ်။  မည်သူမဆိုမိမိလုပ်ငန်းအောင်မြင်လျှင်  ဘဝမှာပို၍ပျော်စရာကောင်းပါတယ်။  အရေးကြီးတဲ့အချက်များမှာ  မိမိအလုပ်ကိုသိနားလည်ခြင်းနဲ့ အလုပ်ကိုချစ်မြတ်နိုးခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။   ဒါ့ကြောင့်မို့  နိုင်ငံတော်ရဲ့စီးပွား၊  တောင်သူလယ်သမားကြီးများရဲ့ စီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် စိုက်ပျိုးရေးနဲ့မွေးမြူရေး ကဏ္ဍများမှာ ကောင်းမွန်တဲ့ အခြေခံစိတ်ဓာတ်ဖြင့် လုံ့လ၊  ဝီရိယပေါင်းစပ်ပြီး  အဘက်ဘက်က  အကျိုးရှိအောင်ဝိုင်းဝန်း ဆောင်ရွက်ကြရန်ဖြစ်ပါကြောင်း “ပြည့်ဂုဏ်မြင့်မားတောင်သူလယ်သမားကြီးများ”အားဂုဏ်ပြုရေးသားလိုက်ပါတယ်။   ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

မိမိတို့၏နိုင်ငံကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်နိုင်ရန် နိုင်ငံသားအားလုံးတွင် တာဝန်ရှိသည်ဟု နိုင်ငံသားတိုင်းကသတ်မှတ်ထားကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသားတိုင်းသည် ပြည်ထောင်စုမပြိုကွဲရေး၊ တိုင်းရင်းသား စည်းလုံးညီညွတ်မှု မပြိုကွဲရေး၊ အချုပ်အခြာအာဏာ တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးဟူသည့် ဒို့တာဝန်အရေးသုံးပါးကို   စောင့်ရှောက်ရန်တာဝန်ရှိသည်။   ယင်းတာဝန်ကိုထမ်းဆောင်နိုင်ရေးအတွက် စစ်ပညာသင်ကြားရန်နှင့် နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးအတွက် စစ်မှုထမ်းဆောင်နိုင်ရန် လိုအပ်သည်။   ထို့ပြင် နိုင်ငံတော်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန် အမြဲတမ်းစစ်မှုထမ်းများသာမက အခြားသော နယ်ပယ်ကဏ္ဍအသီးသီးရှိ နိုင်ငံသားအားလုံးတွင်လည်း တာဝန်ရှိသည်။

ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေ

ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေသည် ယခုမှ အသစ်ပြဋ္ဌာန်းလိုက်သည့် ဥပဒေမဟုတ်ချေ။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၅၉ ခုနှစ်ကတည်းက ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေရှိသည်။ နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီလက်ထက်၌ ၂၀၁၀  ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် ဥပဒေအမှတ် ( ၂၇ /၂၀၁၀)  ဖြင့်  ၁၉၅၉  ခုနှစ်တွင်   ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို   ပြင်ဆင်ပြီးသတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဥပဒေတွင် အခန်း ၈ ခန်းပါဝင်သည်။ နိုင်ငံသားတိုင်း အမျိုးသားဆိုလျှင် အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီး ၃၅ နှစ်မကျော်သေးသောသူများ၊ အမျိုးသမီးဆိုလျှင် အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီး ၂၇ နှစ်မကျော်သေးသောသူများ၊ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များဆိုလျှင် အမျိုးသားအသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီး အသက် ၄၅ နှစ်မကျော်သေးသောသူများ၊ အမျိုးသမီးအသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီး အသက် ၃၅ နှစ်မကျော်သေးသောသူများသည်    စစ်မှုထမ်းဆောင်ရန်တာဝန်ရှိသည်။   စစ်မှုထမ်းဆောင်ရမည့်ကာလသည် ၂၄ လ (နှစ်နှစ်) ဖြစ်ပြီး ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များသည် ၃၆ လ (သုံးနှစ်)ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတော်ကိုကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရမည့် မွေးရာပါတာဝန်

အရပ်သားတစ်ဦးသည်  စစ်မှုထမ်းတစ်ဦးအဖြစ် ထမ်းဆောင်လိုက်ခြင်းအတွက်  ဦးစွာခန္ဓာကိုယ်ပိုင်းဆိုင်ရာကြံ့ခိုင်မှု၊    အသင်းအဖွဲ့စိတ်ဓာတ်ဖြင့် စည်းကမ်းလိုက်နာ ဆောင်ရွက်တတ်မှု၊ မတူကွဲပြားသော လူအများအချင်းချင်း   ချစ်ခင်စည်းလုံးစွာ ဆောင်ရွက်တတ်မှု၊ စိတ်ဓာတ်ခံယူချက်မြင့်မားလာမှု စသည့်အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် မိမိ မိသားစု၊ မိမိရပ်ရွာ၊ မိမိမြို့၊ မိမိနိုင်ငံကို တန်ဖိုးထားချစ်မြတ်နိုးသည့် စိတ်ဓာတ်များ ထွန်းကားလာမည်ဖြစ်သည်။  နိုင်ငံသားတိုင်းသည် မိမိနိုင်ငံတော်ကို မိမိပါဝင်မစောင့်ရှောက်လျှင် အဖျက်အမှောင့် အနှောင့်အယှက် စသည့်အဖျက်အင်အားများကြီးမားလာပါက မိမိတို့မြို့ရွာ၊ မိမိတို့ပြည်သူ၊ မိမိတို့တိုင်းပြည်ပင် ပျက်စီးခြင်းသို့ရောက်နိုင်ပြီး   နောက်ဆုံးတွင် ပြည်သူများသာ ဒုက္ခဆင်းရဲပျက်စီးခြင်း အဖြစ်သို့ ရောက်နိုင်သဖြင့် နိုင်ငံသားတိုင်းသည် မိမိနိုင်ငံတော်အား  ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ပေးရမည့် တာဝန်ကို မွေးရာပါတာဝန်တစ်ရပ်အဖြစ် ခံယူပြီး ိုင်ငံတော်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက် ကြရမည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံအများစုတွင် အကောင်အထည်ဖော်နေသော စစ်မှုထမ်းဥပဒေ စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို နိုင်ငံအများစုတွင် အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံ၏ကာကွယ်ရေး အင်အားတောင့်တင်းအောင် ပြုလုပ်လျက်ရှိကြသည်။ ဩစတြေးလျ၊ ဂျာမနီ၊ အီရန်၊ မလေးရှား၊ မက္ကဆီကို၊ နော်ဝေ၊ ရုရှား၊ စင်ကာပူ၊ တောင်ကိုရီးယား၊ ဆွီဒင်၊ ဆွစ်ဇာလန်၊ တူကီယဲ  စသည့်နိုင်ငံများတွင်လည်းစစ်မှုထမ်းဥပဒေကို    ကျင့်သုံးလျက်ရှိကြသည်။

တချို့နိုင်ငံများတွင် စစ်မှုမထမ်းမနေရစနစ်ကို အပျော်တမ်းတပ်ဖွဲ့များ၊ အမြဲတမ်းမဟုတ်သောတပ်ဖွဲ့များ စသည့်ပုံစံတို့ဖြင့် အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ကမ္ဘာပေါ်တွင် စစ်မှုထမ်းဆောင်ခြင်းဆိုသည်က နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေး၊ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးအတွက်  ပြည်သူအားလုံးမှာ တာဝန်ရှိသဖြင့်   ပြဋ္ဌာန်းချက်အမျိုးမျိုး၊  ဥပဒေအမျိုးမျိုးနှင့် ပြဋ္ဌာန်းသက်ဝင် လှုပ်ရှားနေကြသည်။

အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်သည့်  လာအိုဒီမိုကရက်တစ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသည် ၁၉၉၁ ခုနှစ်ကတည်းက စစ်မှုထမ်းဥပဒေကို  စတင်ပြဋ္ဌာန်းကျင့်သုံးနေပြီး အရွယ်ရောက်ပြီးသည့် အမျိုးသားအသက် ၁၈ နှစ်အထက်နှင့် အရွယ်ရောက်ပြီးသည့် အမျိုးသမီးအသက် ၂၀ အထက် ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်သူ အားလုံးသည် ပြည်သူ့စစ်ဌာနချုပ်အလိုက် တပ်သားသစ်စာရင်းသွင်းပြီး  သင်တန်းပေးလေ့ကျင့်ကာ စစ်မှုထမ်းတာဝန်သုံးနှစ် ထမ်းဆောင်ရသည်။ ထို့ပြင် အိမ်နီးချင်း နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည့် ထိုင်းနိုင်ငံတွင် အမျိုးသားအားလုံး တပ်မတော်မှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ရမည်ဟု ပြဋ္ဌာန်းထားတာရှိသည်။ စင်ကာပူနိုင်ငံတွင်လည်း အမျိုးသားစစ်မှုထမ်းဥပဒေကို ၁၉၆၇ ခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့ပြီး အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီးသည့်သူတိုင်း စစ်မှုထမ်းတာဝန် နှစ်နှစ်ထမ်းဆောင်ရသည်။

ပြည်သူ့စစ်မဟာဗျူဟာ

မြန်မာနိုင်ငံတွင်     လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ကျင့်သုံးခဲ့သည့် စစ်မဟာဗျူဟာသည် ပြည်သူ့စစ်မဟာဗျူဟာဖြစ်သည်။  မြန်မာနိုင်ငံနှင့်  အသင့်လျော်ဆုံး ပြည်သူ့စစ်မဟာဗျူဟာကို ၁၉၆၄ ခုနှစ် တပ်မတော်တပ်မှူးများ ညီလာခံမှစတင်ပြီး အကောင်အထည်ဖော်ရန်  ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။  ၁၉၆၇  ခုနှစ်တွင် ပြည်သူ့စစ်မဟာဗျူဟာကို ရေးဆွဲပြီး တပ်မတော်သည် စစ်စည်းရုံးမှု၊ ပြည်သူ့စစ်မဟာဗျူဟာ ဖော်ဆောင်နိုင်မှုစွမ်းရည်တို့ဖြင့် ပြည်ပကျူးကျော်မှုဖြစ်သည့် တရုတ်ဖြူကူမင်တန်ကျူးကျော်စစ်၊  ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုတို့ကို မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၊ ပဲခူးရိုးမဒေသများ၌  ပြည်သူအားလုံးပါဝင်သည့်   ပြည်သူ့စစ်မဟာဗျူဟာ ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်ခဲ့သောကြောင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုကို ပြန်လည်ရရှိခဲ့သည်။

လက်ရှိအချိန်တွင်  နိုင်ငံတော်ကို  ထိခိုက်ပျက်စီးစေလိုသည့် ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပမှ သွေးထိုးလှုံ့ဆော်သူများ၊  နိုင်ငံရေးအရ အစွန်းရောက်သူများ၏ ပယောဂများကြောင့် လူငယ်လူရွယ်အချို့သည် သိနားလည်မှုမရှိဘဲ အကြမ်းဖက်မှုဖြစ်စဉ်များတွင် ပါဝင်နေကြသည်။ နိုင်ငံတော်၏ အဖိုးတန်မျိုးဆက်သစ် လူငယ်လူရွယ်များအနေဖြင့် နိုင်ငံတော်တည်ဆောက်ရေးတွင် ပါဝင်မှုမရှိဘဲ  အဖျက်အမှောင့် လုပ်ရပ်များကို လုပ်ဆောင်နေသည့်   လမ်းကြောင်းအမှားပေါ်သို့ ရောက်ရှိနေသည်မှာ နိုင်ငံ့အနာဂတ်အတွက် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာပင်ဖြစ်သည်။   လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့်   အကြမ်းဖက်မှုဖြစ်စဉ်များကိုဖြစ်ပေါ်အောင် လှုံ့ဆော်နေသူများ၊  ပြည်ဖျက်မီဒီယာများအနေဖြင့်  နိုင်ငံ့အရေးကို ဆောင်ရွက်နေခြင်းမဟုတ်ဘဲ တိုင်းပြည်၏ အနာဂတ်ပျက်စီးအောင် ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်သည်။

ပြည်သူများအထင်အမြင်လွဲမှားစေရန် မမှန်သတင်းများဖော်ပြ

ထို့ပြင် အွန်လိုင်းမီဒီယာများနှင့်   လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာများတွင်   ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဆင့်ခေါ်ခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်းသည့် သတင်းအမှားများစွာတို့သည် ပျံ့နှံ့လျက်ရှိရာ အဆိုပါသတင်းများက ပြည်သူလူထုအတွင်း ရိုက်ခတ်ခြင်းကြောင့်လည်း စစ်မှုထမ်းဆင့်ခေါ်မှု၏ ပုံရိပ်ကိုထိခိုက်စေသည်။  ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဆင့်ခေါ်ခြင်းအပေါ် အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူ အဖျက်သမားများနှင့် ပြည်ပလက်ဝေခံ ပြည်ဖျက်မီဒီယာများက မမှန်မကန်အပုပ်ချကာ ပြည်သူများအထင်အမြင် လွဲမှားစေရန်၊ စိတ်ဓာတ်ပျက်ပြားစေရန် ပြုလုပ်လျက်ရှိရာ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဆင့်ခေါ်ခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မသမာမှုများနှင့် အဂတိမှုများ ကင်းရှင်းရေး၊ ဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေများနှင့် အညီအညွတ်ဖြစ်စေရေး၊ စနစ်တကျဖြစ်စေရေးတို့အတွက် တာဝန်ရှိသူအဆင့်ဆင့်တို့က ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ သတင်းတု၊ သတင်းအမှားများနှင့်  ကောလာဟလများအပေါ် မယုံရန်လိုအပ်သည်။ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းနည်းဥပဒေများကို ဖတ်ရှုနိုင်ရန် ဖော်ပြပေးထားသော website နှင့်  webportal  စာရင်းများ၊ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်း ဆင့်ခေါ်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအပေါ် စုံစမ်းမေးမြန်းခြင်းနှင့်   သတင်းပို့ခြင်းများ   ပြုလုပ်နိုင်သည့်ဖုန်းနံပါတ်များ စသည်တို့ကို နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာများတွင် ဖော်ပြပေးထားရာ    သိရှိလိုသည်များကိုမေးမြန်းခြင်းနှင့် သတင်းပို့ခြင်းတို့ကိုလည်း ပြုလုပ်နိုင်သည်။

ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဆင့်ခေါ်ခြင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ ပြည်သူလူထုကြားတွင်  သတင်းများစွာ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၈ ရက်ကကျင်းပသည့် ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းဆင့်ခေါ်ရေး ဗဟိုအဖွဲ့လုပ်ငန်း ညှိနှိုင်းအစည်းအဝေးတွင် ဗဟိုအဖွဲ့ဥက္ကဋ္ဌ ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်ကြီးမောင်မောင်အေးက အမှာစကားပြောကြားရာတွင် “တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့်    ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်း ဥပဒေအပေါ်     မမှန်မကန်ဆောင်ရွက်မှုများ ရှိကြောင်းတွေ့ရှိပါက ထိရောက်စွာ အရေးယူသွားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊  မတရားပြုလုပ်ကြောင်း မှန်ကန်သည့်အတွက် ထိရောက်စွာအရေးယူသွားရန်၊ အရေးယူပြီး၊ အရေးယူဆဲအမှုများလည်း ရှိနေကြောင်း၊ အလားတူ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းရန် ကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ မှန်ကန်မှုမရှိဘဲ လုပ်ကြံပြောဆိုဝါဒဖြန့်ခြင်း၊ မမှန်မကန် တိုင်ကြားခြင်းများရှိပါက တိကျစွာဖော်ထုတ်၍ အရေးယူသွားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း”  ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။

သို့ဖြစ်ရာ ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်းများ ဆင့်ခေါ်ရာတွင် တာဝန်ရှိသူများအနေဖြင့်လည်း သတ်မှတ်ပြဋ္ဌာန်းထားသည့် ဥပဒေအတိုင်းသာ ဆင့်ခေါ်ကြခြင်းပြုရမည်ဖြစ်ကာ    အကျုံးဝင်သူ     နိုင်ငံသားများအနေဖြင့်လည်း တာဝန်ကိုရှောင်လွှဲမှုမပြုဘဲ ကျေပွန်စွာထမ်းဆောင်ရပေမည်။  ထိုသို့ မိမိနိုင်ငံ၊ မိမိမြို့၊ မိမိရပ်ရွာ၊ မိမိ မိသားစုကို တန်ဖိုးထားချစ်မြတ်နိုးသည့် စိတ်ဓာတ်များဖြင့်    တပ်မတော်တွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်လာကြသော   ပြည်သူ့စစ်မှုထမ်း သားကောင်းရတနာများသည်   နိုင်ငံတော်က ဂုဏ်ယူတန်ဖိုးထားရပြီး  နိုင်ငံသား၏ တာဝန်ကိုကျေပွန်သော  နိုင်ငံ့သားကောင်း၊   စစ်သည်တော်ကောင်းများ ဖြစ်ပါကြောင်းကို    ဂုဏ်ပြုရေးသားလိုက်ရပါသည်။     ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေနဲ့ သစ်သီးဝလံတွေဟာ ကိုယ်ခန္ဓာအတွက် လိုအပ်တဲ့ ဗီတာမင်နဲ့ အာဟာရဓာတ်တွေကို ဖြည့်တင်းပေးနိုင်ပြီး ကျန်းမာရေးကိုလည်း ကောင်းမွန်စေတဲ့အတွက် အသက်အရွယ်မရွေး စားသုံးပေးသင့်တဲ့ အစားအစာတွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ သစ်သီးဝလံတွေဟာ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေထက်စာရင် အရသာပိုရှိတာကြောင့် ကလေးတော်တော်များများက သဘောကျတတ်ကြပါတယ်။

ကလေးများနဲ့ သစ်သီးဝလံ

ကလေးတွေရဲ့ ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုကို အထောက်အကူဖြစ်စေတဲ့နေရာမှာ အသီးအနှံတွေက အရေးပါတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်နေပါတယ်။ အသီးအနှံတွေမှာ ဗီတာမင်တွေ အများအပြား ပါဝင်ပြီး ကလေးတွေကို ကျန်းမာစေတယ်။ ကိုယ်ခံအားကောင်းစေတယ်။ ရောဂါတွေကို အလွယ်တကူ ဝင်မလာနိုင်အောင် ကာကွယ်ပေး နိုင်တယ်။ နှလုံးရောဂါ၊ ကင်ဆာရောဂါ၊ အဝလွန်ရောဂါတွေ ဖြစ်နိုင်ခြေကို လျော့နည်းစေပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်ရဲ့ကလေးတွေကို ငယ်စဉ်ကတည်းက အသီးအနှံတွေကို ပုံမှန်စားတဲ့ အလေ့အကျင့် လုပ်ထားပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

ကလေးတွေအနေနဲ့ ဘယ်အသီးအနှံတွေကို စားပေးသင့်လဲ။

ဘယ်ရီသီးများ – စတော်ဘယ်ရီသီး၊ ဘလူးဘယ်ရီသီး၊ ချယ်ရီသီး အစရှိတဲ့ ဘယ်ရီသီးတွေကို စားပေးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ဘယ်ရီသီးတွေမှာ ကင်ဆာရောဂါကို ဖြစ်မလာအောင် ကာကွယ်ပေးတဲ့ ဗီတာမင် C အပြင် ဦးနှောက်ကို ဖွံ့ဖြိုးစေတဲ့ အာဟာရဓါတ်တွေ အများအပြား ပါဝင်ပါတယ်။ ထမင်းစားပြီးတဲ့အချိန်မှာ ဘယ်ရီသီး တွေကို မုန့်ပဲသွားရည်စာအနေနဲ့ ကျွေးလို့ရသလို ဒိန်ချဉ်နဲ့လည်း ရောပြီး ကျွေးနိုင်ပါတယ်။

ပန်းသီး – အမျှင်ဓါတ်၊ အာဟာရဓာတ် ပေါကြွယ်ဝပြီး ကိုယ်ခံအားကိုကောင်းစေတယ်။ ကလေးတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ ဗီတာမင်တွေလည်းပါဝင်လို့ ကျန်းမာကြံ့ခိုင်စေတယ်။ ပန်းသီးဟာ အသက်အရွယ်မရွေး စားပေးသင့်တဲ့ အစားအစာဖြစ်ပြီး တစ်နေ့ကို တစ်လုံး ပုံမှန်စားပေးရုံနဲ့ ရောဂါဘယကင်းစင်ပြီး ကျန်းမာစွာ ကြီးပြင်းလာစေဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။

ငှက်ပျောသီး – ကာဗိုဟိုက်ဒြိတ် အများအပြားပါဝင်လို့ ကိုယ်ခန္ဓာ ကြွက်သားကို သန်မာစေတယ်။ ကလေးတွေ အထူးသဖြင့် အားကစားလိုက်စားတဲ့သူတွေဆိုရင် ငှက်ပျောသီးကို နေ့စဉ်ပုံမှန် စားပေးသင့်ပါတယ်။ ကလေး တွေရဲ့ ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုကို အထောက်အကူဖြစ်စေပြီး ခန္ဓာကိုယ်အတွက် အားအင်ကို ဖြစ်စေတယ်။ အသားအရေကို လှပစေတဲ့ ဗီတာမင် B ဓာတ်၊ နှလုံးကျန်းမာစေတဲ့ ဗီတာမင် C ဓာတ်၊ ပိုတက်စီယမ်ဓာတ်၊ အမျှင်ဓာတ်တွေလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

လိမ္မော်သီး – ဗီတာမင် C ပါဝင်မှုများတဲ့ အသီးအနှံအဖြစ် လူသိများကြပြီး အသီးအနေနဲ့ရော ဖျော်ရည်အနေနဲ့ပါ ကလေးတွေကို ကျွေးလို့ရပါတယ်။ အသက်ငယ်တဲ့ကလေးတွေကိုတော့ လိမ္မော်စိတ် အနည်းငယ်ကျွေးရုံနဲ့ လုံလောက်ပါတယ်။ အမျှင်ဓါတ်လည်းပါဝင်ပြီး ကိုယ်ခံအားကို ကောင်းစေလို့ တစ်နေ့ကို လိမ္မော်သီးတစ်လုံး စားပေးနိုင်ရင် အကောင်းဆုံးပါပဲ။

စပျစ်သီး – အစာကြေလွယ်စေတဲ့ အမျှင်ဓာတ်တွေအပြင်၊ ကလေးတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ ဗီတာမင် C နဲ့ ပိုတက် စီယမ်ဓာတ်တွေ ပါဝင်ပါတယ်။

ထောပတ်သီး – နှလုံးကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းမွန်တဲ့ Fatty Acid အပြင် ကလေးတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ ဗီတာမင် E ၊ ဗီတာမင် B6 တွေ ပါဝင်လို့ ကလေးတွေအတွက် သင့်လျော်တဲ့ အသီးအနှံ ဖြစ်ပါတယ်။ ထောပတ်သီးကို အစိမ်းစားလို့ရသလို၊ ဖျော်ရည်အနေနဲ့လည်း ကလေးတွေကို တိုက်ကျွေးနိုင်ပါတယ်။

ကိုယ့်ကလေးကို သစ်သီးစားချင်လာအောင် ဘယ်လိုလုပ်သင့်လဲ။

ထမင်းစားပြီးတဲ့အချိန် သရေစာအနေနဲ့ ကျွေးတဲ့အခါမှာ အရောင်စုံသစ်သီးတွေကို သေချာလှီးပြီး ပြင်ဆင်တာက ကလေးတွေကို ပိုပြီးစားချင်စိတ်ဖြစ်လာအောင် ဆွဲဆောင်နိုင်ပါတယ်။ အပြောင်းအလဲအနေနဲ့ သစ်သီးကို ရေများများနဲ့ကြိတ်ပြီး ဖျော်ရည်အနေနဲ့ တိုက်လို့ရပါတယ်။

ကလေးတွေ မြင်နိုင်လောက်တဲ့ နေရာမှာ သစ်သီးပန်းကန်ကို သေချာပြင်ဆင်ပြီး ထားတာမျိုး၊ ဒိန်ချဉ်နဲ့ သစ်သီး နဲ့ရောပြီး ကျွေးတာမျိုး လုပ်ပေးလို့ရပါတယ်။ သစ်သီးတွေကို အမျိုးအစား အစုံလင်ကို နည်းနည်းစီ ကျွေးတာ မျိုးကလည်း ကလေးတွေကို စားချင်စိတ်ပိုဖြစ်စေပါတယ်။ နေ့စဉ် အသီး အနည်းဆုံးတစ်မျိုးလောက်ပါအောင် စားပေးနိုင်ရင် ကလေးတွေအတွက် လုံလောက်ပါတယ်။

ကိုးကား- https://hellosayarwon.com/