စစ်အုပ်ချုပ်ရေးကြေညာခဲ့သည့် တောင်ကိုးရီးယား သမ္မတ Yoon Suk Yeol အား စွပ်စွဲပြစ်တင်သည့် အဆိုသည် လွှတ်တော်တွင် အထမြောက်ခြင်း မရှိ သော်လည်း ၎င်း၏ သမ္မတရာထူးနေရာမှာ လှုပ်ခတ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိပါသည်။

သို့ဖြစ်၍ တောင်ကိုးရီးယား အဂတိလိုက်စားမှု စုံစမ်း စစ်ဆေးရေးအဖွဲ့က ၁၉-၁၂-၂၀၂၄ ရက်နေ့မှ စတင်၍ Yoon Suk Yeol ၏ ပြည်ပခရီးသွားလာခွင့်ကို ပိတ်ထားလိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း CNN သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။ 

ကိုးကား - CNN

အစ္စရေးက ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ကို အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး အဆိုပြုချက်အသစ် တင်ပြထားကြောင်း အမေရိကန် မီဒီယာ Axios ကဖော်ပြထားသည်။

ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသအတွင်း အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးနှင့်ဟားမတ်စ်အဖွဲ့က ဖမ်းဆီးထားသောကျန်ရှိနေသေးသည့် ဓားစာခံအချို့ကိုလွှတ်ပေးရန် အစ္စရေးက ဟားမတ်စ်တို့အား အဆိုပြုချက်အသစ်တစ်ခု ပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း အမေရိကန်သတင်း ဝက်ဘ်ဆိုက် Axios က ဖော်ပြထားသည်။ ၎င်းတို့နှစ်ဘက်အကြား အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ညှိနှိုင်းမှုသည် လအတန်ကြာ ရပ်တန့်နေခဲ့ပြီး ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် အစ္စရေး၏ စစ်ဆင်ရေးကြောင့် သေဆုံးသူအရေအတွက်သည် ၄၄,၀၀၀ အထိ တိုးလာ ခဲ့သည်။ ဟားမတ်စ်အဖွဲ့က ဂါဇာတွင် ဓားစာခံ ၁၀၀ ခန့်ကို ဖမ်းဆီးထားဆဲ ဖြစ်သည်။

Axios သတင်းဌာနက ဒီဇင်ဘာ ၄ ရက်နေ့တွင် အစ္စရေး အစိုးရအရာရှိနှစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်အား ကိုးကားပြီး အစ္စရေးနိုင်ငံသည် သဘောတူညီချက်တစ်ခုရရန် နောက်ဆုံးတင်ပြထားသော ၎င်းမူဘောင်အသစ်၏ အခြေခံမူများကို အီဂျစ်အကြီးတန်းထောက်လှမ်းရေး အရာရှိများထံ တင်ပြခဲ့ကြောင်း၊ ယခုသီတင်းပတ်အစောပိုင်းတွင် ကိုင်ရိုမြို့ရှိ ဟားမတ်စ်အဖွဲ့ ကိုယ်စားလှယ်များထံ ၎င်းအဆိုပြုချက်ကို အီဂျစ်အာဏာပိုင်များက တင်ပြခဲ့ကြောင်းသိရှိရသည်။

ရက်ပေါင်း ၄၂ ရက်မှ ၆၀ အထိ ကြာမြင့်မည့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးအတွက် ညှိနှိုင်းရန်ဆန္ဒရှိကြောင်း အစ္စရေးက ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေးက ဟားမတ်စ်တို့ဖမ်းဆီးထားသော အသက်ရှင်နေသည့် အမျိုးသမီး ဓားစာခံအားလုံးနှင့် အသက် ၅၀ ကျော် အမျိုးသား ဓားစားခံအားလုံးကို လွှတ်ပေးစေချင်သည်။ 

ဟားမတ်စ်အဖွဲ့အနေဖြင့် အလုံးစုံအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို တောင်းဆိုထားသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။

ကိုးကား- NHK World

စိန့်ပီတာစဘတ်မြို့ရှိ ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ ဂုဏ်ထူးဆောင် ကောင်စစ်ဝန်ရုံးတွင် ဆီးရီးယား အတိုက်အခံများ အသုံးပြုသည့် အလံနှင့်ဆင်တူသည့် ကိုယ်ပိုင်ပြုလုပ်ထားသည့် အလံကို လွှင့်ထူထားကြောင်း RIA သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

ကိုးကား - RIA သတင်းဌာန

ဆီးရီးယားသမ္မတဟောင်း Assad သည် ၎င်း၏မိသားစု နှင့်အတူ ရုရှားနိုင်ငံ၊ မော်စကိုမြို့သို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ကြောင်း ကရင်မလင် သတင်းရင်းမြစ်များကို ကိုးကား၍ TASS သတင်းဌာန ကဖော်ပြထားသည်။

အာဆတ်သည် ၎င်း၏မိသားစုဝင်များနှင့်အတူ မော်စကို မြို့သို့ ရောက်လာခဲ့ကြောင်း၊ ရုရှားနိုင်ငံက ၎င်းတို့ကို လူသားချင်းစာနာသည့် အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ခိုလှုံခွင့် ပေးခဲ့ကြောင်း သတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက TASS သတင်း အေဂျင်စီသို့ ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆီးရီးယား စစ်သွေးကြွများသည် ဆီးရီးယားမြို့တော် ဒမတ်စကတ်ကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် သမ္မတဟောင်း အာဆတ်၏ ၂၄ နှစ်ကြာ အုပ်ချုပ်မှုသည် အဆုံးသတ် သွားခဲ့သည်။ 

ဆီးရီးယား အကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းရန် ကုလသမဂ္ဂ ဦးဆောင်သော ဆွေးနွေးပွဲများ ပြန်လည်စတင်ရန် ရုရှားနိုင်ငံက တောင်းဆိုခဲ့ကြောင်း TASS သတင်း အေဂျင်စီက ဖော်ပြထားသည်။ ဆီးရီးယားတွင် လည်ပတ်နေသော ရုရှားနိုင်ငံ၏ စစ်တပ်အခြေစိုက်စခန်းများနှင့် သံတမန် များ၏လုံခြုံရေးကို ဆီးရီးယားလက်နက်ကိုင် အတိုက်အခံ ခေါင်းဆောင်များက အာမခံထားကြောင်း ကရင်မလင် တာဝန်ရှိသူများ၏ ပြောကြားချက်ကို ကိုးကား၍  RIA သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

ကိုးကား - RIA Novosti နှင့် TASS သတင်းဌာန

ကရိန်းသမ္မတ ဇယ်လင်စကီး က ရုရှားနှင့် "တရား မျှတသော ငြိမ်းချမ်းရေး" ဟု ခေါ်သည့် တစ်ခုတည်းသော အလားအလာရှိသော ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူစာချုပ် လမ်းကြောင်းသည် ယခင်ယူကရိန်းနယ်မြေများမှ ရုရှား တပ်ဖွဲ့များကို "လုံးဝဆုတ်ခွာခြင်း" နှင့် နိုင်ငံ၏ ၁၉၉၁ ခုနှစ် နယ်နိမိတ်မျဉ်း ပြန်လည်ထူထောင်ရေးတို့ ပါဝင် သည့် ၎င်း၏ အချက် ၁၀ ချက်ပါဝင်သော “ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်မြူလာ” ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ သို့သော် ယူကရိန်းသည် နေတိုးအဖွဲ့ဝင် ဖြစ်လာပါက ရုရှား ထိန်းချုပ်ထားသော ယူကရိန်း နယ်မြေများကို ခေတ္တ ပြန်လည်ရယူခြင်းမရှိဘဲ အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေးကို သဘောတူနိုင်မည်ဟု လွန်ခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်အတွင်း ယူကရိန်းသမ္မတ ဇယ်လင်စကီး က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ယူကရိန်းနှင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ စတင်ရန်အတွက်  ရုရှားနိုင်ငံ၏ တောင်းဆိုချက်များတွင် DPR၊ LPR၊ Kherson နှင့် Zaporozhye ဒေသများမှ ယူကရိန်း တပ်များဆုတ်ခွာရေး၊ ယူကရိန်း အာဏာပိုင်များသည် ယင်းဒေသများနှင့် ခရိုင်းမီးယားဒေသကို တောင်းဆိုမှုများ စွန့်လွှတ်ကာ ရုရှားဘာသာစကားပြောဆိုသည့်သူများ၏ အခွင့်အရေးကို အာမခံရေး၊ နေတိုးမဟာမိတ် အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံမပြုလုပ်ဘဲ ယူကရိန်း၏ ဘက်မလိုက်သော ကြားနေနိုင်ငံဖြစ်လာစေရေးတို့ ပါဝင်ကြောင်း သိရှိရ ပါသည်။

ကိုးကား - ဒေသတွင်းမီဒီယာ

Photo- themoscowtimes

Yonhap သတင်းထုတ်ဝေမှုတွင် တောင်ကိုရီးယား ပါလီမန်သည် သမ္မတအား စွပ်စွဲပြစ်တင်ရန် လိုအပ်သော မဲအရေအတွက်ကို မစုဆောင်းနိုင်ခဲ့ဟု ရေးသားထားသည်။ အာဏာရပါတီက ရွေးကောက်ပွဲကို သပိတ်မှောက်ခဲ့ ကြောင်း သတင်းရရှိပါသည်။ လက်ရှိအာဏာရပါတီတွင် လွှတ်တော်အမတ် ၁၀၈ ဦးရှိပြီး လွှတ်တော်တွင် စုစုပေါင်း အမတ် ၃၀၀ ရှိကာ စွပ်စွဲပြစ်တင်ရန် ထောက်ခံမဲ ၂၀၀ လိုအပ်သည်ဟု သတင်းရရှိပါသည်။

ကိုးကား - ဒေသတွင်းမီဒီယာ

တောင်ကိုရီးယား အတိုက်အခံများက သမ္မတ Yoon Seok Yul အား နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်မှုဖြင့် စွပ်စွဲ ပြစ်တင်ရန် ပြင်ဆင်နေကြောင်း Yonhap သတင်း ဖော်ပြမှုကို ကိုးကား၍ The Washington Post သတင်း က ဖော်ပြသည်။

အဆိုပါ စွပ်စွဲပြစ်တင်နိုင်ရေးကိစ္စအား ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက် နှင့်၇ရက်တို့တွင် မဲခွဲဆုံးဖြတ်မည့် လွှတ်တော် မျက်နှာ စုံညီအစည်းအဝေးတွင် ထည့်သွင်းစဉ်းစားရန် စီစဉ် ထားကြောင်း၊ ကာကွယ်ရေး၊ ပြည်တွင်းရေးနှင့် လုံခြုံရေးဝန်ကြီးများ နုတ်ထွက်ရန်လည်း အတိုက်အခံပါတီက အခိုင်အမာစွပ်စွဲထားပြီး၊ အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးပမ်းခဲ့သည်ဟုလည်း ပြောဆိုထားကြောင်း ရေးသားဖော်ပြထားသည်။

ကိုးကား - The Washington Post

ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်သည် ၎င်း၏ တစ်နှစ်တာ နှစ်ချုပ်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲနှင့် အမေးအဖြေကဏ္ဍကို လာမည့် ဒီဇင်ဘာ ၁၉ ရက်တွင် ကျင်းပပြုလုပ်မည် ဖြစ်ကြောင်း ကရင်မလင်ပြောခွင့်ရသူ Dmitry Peskov က ပြောကြားလိုက်သည်။ 

ယခုပြုလုပ်မည့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲနှင့် အမေးအဖြေ ကဏ္ဍသည် တတိယအကြိမ်မြောက် ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က ပထမအကြိမ် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ကိုဗစ်ကူးစက် ရောဂါကြောင့် နောက်နှစ်များတွင် ပြုလုပ်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင်မှသာ စုပေါင်း၍ ဒုတိယအကြိမ် အဖြစ် ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ 

ယခုသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် နယ်ပယ်ကဏ္ဍစုံမှ ရလဒ်များကို  အကျဉ်းချုပ် ပြောကြားမည်ဖြစ်ပြီး  "ဗလာဒီမာပူတင်နှင့် နှစ်ကုန်ပြန်လည်စုစည်းမှု" ဟု အမည်ပေးထားပါသည်။ ဗလာဒီမာပူတင်သည် ဝန်ကြီးချုပ် တာဝန်ထမ်းဆောင်စဉ် ၂၀၀၈ ခုနှစ်မေလမှ ၂၀၁၂ ခုနှစ် မေလအတွင်းတွင် အမေးအဖြေကဏ္ဍအဖြစ် ရုရှားနိုင်ငံ သားများနှင့် တိုက်ရိုက်ဖုန်းပြောဆိုမှု လေးကြိမ်တိုင်တိုင် ပြုလုပ်ထုတ်လွှင့်ဖူးပါသည်။

ကိုးကား - TASS

တစ်နိုင်ငံလုံးကို ရုတ်ရုတ်သဲသဲဖြစ်စေမည့် စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ကြေညာပြီး နှစ်ရက်အကြာတွင် တောင်ကိုးရီးယား သမ္မတYoon Suk Yeol ရာထူးမှ နုတ်ထွက်ပေးရန် လူထု၏ ထောက်ခံမှု မြှင့်တက်လျက်ရှိပါသည်။ 

အကယ်၍ သမ္မတ ယွန်းဆက်ယို ရာထူးမှနုတ်ထွက်ပါက လက်ရှိ ဝန်ကြီးချုပ် ဟန်ဒက်ဆိုသူသည် ကြားဖြတ်သမ္မတတာဝန်ယူပြီး အတိုက်အခံခေါင်းဆောင် Lee Jae  Myung သည်သမ္မတအသစ် ဖြစ်လာနိုင်ခြေအများဆုံး ရှိနေပါသည်။ 

အတိုက်အခံဒီမိုကရက်တစ်ပါတီသည် မြောက်ကိုရီးယား ကွန်မြူနစ်အင်အားစုများနှင့် ချိတ်ဆက်၍ နိုင်ငံကို ဆန့်ကျင်ပြီး ဖျက်လိုဖျက်ဆီးလုပ်နေခြင်းမှ အချုပ်အခြာကို ကာကွယ်ရန်  သမ္မတက စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားထားပါသည်။ 

သမ္မတ၏ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးအမိန့်မှာ ပျက်ပြယ်ခဲ့ပြီဖြစ်သော်လည်း တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံရေးပါတီ (၆) ပါတီက သမ္မတ ယွန်းဆက်ယိုကို စွပ်စွဲပြစ်တင်သည့် အဆိုကို လွှတ်တော်တွင် တင်သွင်းခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါသည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ လွှတ်တော်အမတ် သုံးပုံနှစ်ပုံဖြစ်သည့် အမတ်စုစုပေါင်း (၂၀၀) ဦးက သမ္မတအား ဖြုတ်ချရန် ထောက်ခံမဲပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထို့အပြင် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေဆိုင်ရာ ခုံရုံး၏ တရားသူကြီး ၉ ဦးအနက် အနည်းဆုံး ၆ ဦး က သမ္မတအား ဖြုတ်ချရန်အဆိုကို ထောက်ခံတင်သွင်းရမည် ဖြစ်ပါသည်။ ထောက်ခံမဲပေးခြင်းကို တောင်ကိုရီးယားလွှတ်တော်အမတ်များက ဒီဇင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့ သို့မဟုတ် ၇ ရက်နေ့တွင် ပြုလုပ်မည်ဟု သိရှိရပါသည်။

လွှတ်တော်တွင် သမ္မတ Yoon Suk Yeol ၏ People Power Party အဖွဲ့ဝင် လွှတ်တော်အမတ် အနည်းဆုံး ၈ ဦး ထောက်ခံမှသာ စွပ်စွဲပြစ်တင်သည့်အဆို အထမြောက်မည်ဖြစ်သည့်အတွက် ဆက်လက်စောင့်ကြည့်ရမည် ဖြစ်ပါသည်။ 

ကိုးကား - Aljazeera

ရှားနိုင်ငံ သမ္မတပူတင်နှင့် ဘီလာရုစ်သမ္မတ လူကာရှန်ကိုတို့သည် ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ( Union State)၏ မူဘောင်အတွင်း လုံခြုံရေးအာမခံချက်များနှင့်ပတ်သက်၍သဘောတူညီချက်တစ်ခု လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြကြောင်း ကရင်မလင်မှ သတင်းထုတ်ပြန်ထားသည်။

အဆိုပါ လက်မှတ်ရေးထိုးအခမ်းအနား၌ ရုရှားသမ္မတ ပူတင်က ရုရှားနှင့် ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတို့အကြား လုံခြုံရေး အာမခံချက်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ၏ နျူကလီးယားလက်နက်များ အပါအဝင် တပ်ဖွဲ့အားလုံးကို အသုံးပြုနိုင်သည့်အချက် ပါဝင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ဘီလာရုစ်သမ္မတ လူကာရှန်ကိုက လစ်သူယေးနီးယား နှင့် ပိုလန်နိုင်ငံတို့ရှိ နေတိုးမဟာမိတ်တပ်ဖွဲ့များသည် ဘီလာရုစ်နယ်စပ်တွင် ပေါင်းစည်းလျက်ရှိပြီး အဆိုပါ ပေါင်းစည်းမှုသည် ယူကရိန်းနယ်စပ်ထက် ပိုမိုကြီးမားသော ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး ရုရှားသမ္မတ ပူတင်အား ရုရှားနိုင်ငံ၏ Oreshnik တာလစ်ပစ် ဒုံးကျည်ကို ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင် နေရာချထားရန် တောင်းဆိုခဲ့ပါသည်။ 

သမ္မတ ပူတင်က ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင် Oreshnik ဒုံးကျည်ကို နေရာချထားရန်ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ပြောကြား ခဲ့ပါသည်။ Oreshnik ဒုံးကျည်သည် ၎င်း၏ ထုတ်လုပ်မှု များတိုးတက်လာသောကြောင့် ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဒုတိယနှစ်ဝက်တွင် တပ်ဖြန့်နိုင်မည်ဟု သမ္မတပူတင်က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ထို့အပြင် ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင် ဖြန့်ကျက်ခြင်းမပြုမီ အဆိုပါ Oreshnik ဒုံးကျည်များ၏ အနိမ့်ဆုံးအကွာအဝေးကို ဆုံးဖြတ်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း ရုရှားသမ္မတက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

Oreshnik ဒုံးကျည်သည် ၎င်း၏ အကွာအဝေးတိုလေလေ ထိပ်ဖူး၏စွမ်းအား ကြီးမားလေလေဖြစ်ကြောင်း သမ္မတ ပူတင်က မှတ်ချက်ပြုပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ဘီလာရုစ်နိုင်ငံရှိ "Oreshnik" ဒုံးကျည်သည် ရုရှားတပ်မတော်၏ မဟာဗျူဟာမြောက် ဒုံးကျည်တပ်ဖွဲ့၏ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့သော် ပစ်မှတ်များ၏ အဆုံးအဖြတ်သည် ဘီလာရုစ်နိုင်ငံတွင်သာအကျုံးဝင်မည်ဖြစ်ကြောင်း သမ္မတပူတင်က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ကိုးကား - kremlin.ru