ထိုင်ဝမ်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ “ပြန်လည်ပေါင်းစည်းရေး” ၏ “သမိုင်းဝင်လမ်းကြောင်း” ကို မည်သူမျှ တားဆီး နိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း သမ္မတ ရှီက ပြောကြား ခဲ့ပါသည်။ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြား၏နှစ်ဘက်စလုံးသည် “တစ်မိသားစုတည်း” ဖြစ်သည်ဟု ၎င်းက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ကိုးကား - RT

တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်သည် လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် တွင် ရုရှားနိုင်ငံသို့ သွားရောက်မည်ဖြစ်ကြောင်း ဘေဂျင်း မြို့အခြေစိုက် မော်စကိုသံရုံး၏ သံအမတ်ကြီး Igor Morgulov ကို ကိုးကား၍ ရုရှားအစိုးရပိုင် RIA သတင်း ဌာနက ဒီဇင်ဘာ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ပြောကြားထားပါသည်။

“နှစ်နိုင်ငံအကြား ဆက်ဆံရေးခိုင်မာမှုအတွက်သင့်လျော်သည့်အစီအမံများ စီစဉ်လုပ်ဆောင်နေကြောင်း၊လာမည့်နှစ်တွင် တရုတ်ခေါင်းဆောင်က ရုရှားကို သွားမည်ဟု မျှော်မှန်းထားသည့် ခရီးစဉ်ကို လျှို့ဝှက် ထားစရာမလိုကြောင်း” သံအမတ်ကြီး Igor Morgulov က RIA ကို ပြောကြားထားပါသည်။

နှစ်နိုင်ငံအကြား နီးကပ်သောဆက်ဆံရေး ဟု တရုတ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ထပ်လောင်း ပြောကြားထား သလို တရုတ်နှင့် မိမိတို့၏ မိတ်ဖက် ဆက်ဆံရေးတွင် “အကန့်အသတ်မရှိ” ဟု  ပူတင်က ဆိုထားပါသည်။ 

ကိုးကား (Reuters)

မြောက်ကိုရီးယား အလုပ်သမားပါတီ၏ ဗဟိုကော်မတီ မျက်နှာစုံညီ အစည်းအဝေးတွင် အမေရိကန်အပေါ် အလွန်ပြင်းထန်သော တုံ့ပြန်ရေး မဟာဗျူဟာတစ်ရပ် ကို မြောက်ကိုရီးယားက ကြေညာခဲ့သည်ဟု ကိုရီးယား ဗဟိုသတင်းအေဂျင်စီ (KCNA) က ဖော်ပြသည်။

ဒီဇင်ဘာ ၂၃ ရက်မှ ၂၇ ရက်အထိ ကျင်းပသည့် အဆိုပါ အစည်းအဝေးတွင် နိုင်ငံရေးနှင့်ပတ်သက်သည့် တစ်နှစ်တာရလဒ်များကို အကျဉ်းချုံးဆွေးနွေးကြပြီး လာမည့်နောက်နှစ်အတွက် လုပ်ဆောင်ရမည့် ကဏ္ဍ များကို ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။ 

အစည်းအဝေးကို သဘာပတိအဖြစ် ဆောင်ရွက်သော မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင် ကင်ဂျုံအွန်းက မြောက်ကိုရီးယား၏ အနာဂတ်နိုင်ငံတော်အကျိုးစီးပွား ကို ကာကွယ်ရန်နှင့် လုံခြုံရေးစိတ်ချရမှုရှိရန်အတွက် စဉ်ဆက်မပြတ် အကောင်အထည်ဖော်မည့် အမေရိကန် အပေါ် အလွန်ပြင်းထန်သော တုံ့ပြန်ရေး မဟာဗျူဟာ တစ်ရပ်ကို အလေးထားဆွေးနွေးသွားကြောင်း မီဒီယာ များက ဖော်ပြခဲ့ကြပါသည်။

ကိုးကား - TASS

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ၃၉ ဦးမြောက် သမ္မတ ဂျင်မီကာတာသည် ဒီဇင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့က အမေရိကန် ပြည်ထောင်စု ဂျော်ဂျီယာပြည်နယ်ရှိ ၎င်း၏နေအိမ်တွင် ကွယ်လွန်သွားပြီဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းသည် ကွယ်လွန်ချိန် တွင် အသက် ၁၀၀ အရွယ်ရှိပြီ ဖြစ်ပါသည်။ 

ဂျင်မီကာတာသည် အမေရိကန်ရေတပ်တွင် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့ပြီးနောက် ၁၉၇၇ ခုနှစ်မှ ၁၉၈၁ ခုနှစ် အထိ အမေရိကန်သမ္မတ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အီဂျစ်နိုင်ငံနှင့်အစ္စရေးနိုင်ငံတို့ ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူစာချုပ် ရေးထိုးနိုင်ရန် မားမားမတ်မတ် ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းခဲ့သူဖြစ်သည်။ သမ္မတတာဝန်ယူချိန် ၁၉၇၇ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု စွမ်းအင် ဌာနကို စတင်တည်ထောင်ခဲ့သူလည်းဖြစ်သည်။

ကာတာသည် ၎င်း၏ တိုတောင်းလှသော သမ္မတ တာဝန် ထမ်းဆောင်ပြီးနောက် ဇနီးဖြစ်သူ ရို့စလင်းနှင့်အတူ Carter Center ကို ထူထောင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာ ရွေးကောက်ပွဲများကို လေ့လာစောင့်ကြည့်ခြင်း၊ ကမ္ဘာအနှံ့ပြည်သူများ၏ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု တိုးမြှင့်ရေးလုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်ခြင်းတို့ ဆောင်ရွက်ခဲ့ ပါသည်။ ယခုအခါ ဂျင်မီကာတာဈာပနာ အခမ်းအနား ကို အမေရိကန်၏ နိုင်ငံတော်အဆင့်ဈာပနအဖြစ် ကျင်းပ သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

ဂျင်မီကာတာနှင့်ဇနီးရို့စလင်းတို့သည် ၁၉၄၆ ခုနှစ် ဇူလိုင် ၇ ရက်တွင် လက်ထပ်ခဲ့ကြပြီး ရို့စလင်းသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလတွင် အသက် ၉၆ အရွယ်၌ ကွယ်လွန်ခဲ့ပါသည်။ အသက် ၁၀၀ အရွယ် ဂျင်မီ ကာတာ သည် အမေရိကန်သမ္မတများအနက် အသက်အရှည်ဆုံး သမ္မတအဖြစ်လည်းကောင်း၊ ၎င်းတို့ဇနီးမောင်နှံသည် အိမ်ထောင်သက်တမ်း ၇၇ နှစ် အတူနေထိုင်ခဲ့ကြသည့် အသက်အရှည်ဆုံး အမေရိကန်သမ္မတ ဇနီးမောင်နှံ အဖြစ်လည်းကောင်း အမေရိကန်သမိုင်းတွင် မှတ်တမ်း ဝင်သွားပါသည်။

ကိုးကား - CNN

ဂရင်းလန်း၊ ကနေဒါနှင့် ပနားမားတူးမြောင်းတို့အပေါ် အမေရိကန် ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ သဘောထားမှတ်ချက်များက ရုရှားနှင့် တရုတ်ကို တုံ့ပြန်မည့်မူဝါဒ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟု The Washington Post က ရေးသားခဲ့သည်။ 

ကနေဒါ၊ မက္ကဆီကို၊ ဂရင်းလန်းနှင့် ပနားမားတို့နှင့် ပတ်သက်ပြီး ထရမ့်၏ မှတ်ချက်များမှာ ခြိမ်းခြောက် လာနေသည့် ပြိုင်ဘက် ရုရှားနှင့် တရုတ်တို့ကို တုံ့ပြန်ရန် ရည်ရွယ်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆက်နွှယ်မှုရှိနေကြောင်း ထရမ့်၏ အသွင်ကူးပြောင်းရေး အရာရှိတစ်ဦး၏ပြောကြားချက်ကို ကိုးကား၍ ဖော်ပြ ထားသည်။ 

အစောပိုင်းက ထရမ့်သည် ကနေဒါဝန်ကြီးချုပ် Justin Trudeau အား Great State of Canada ၏ Governor အဖြစ် ရည်ညွှန်းပြောကြားခဲ့ပြီး ပနားမားတူးမြောင်း အသုံးပြုခွင့်အခြေအနေကို မပြင်ဆင်ပါက အမေရိကန် သည် ပနားမားတူးမြောင်းကို ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်သည် ဟုလည်း ၎င်းက အခိုင်အမာပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အမေရိကန်သည် ဂရင်းလန်း (Greenland) ကို ထိန်းချုပ်ရန် လိုအပ်ကြောင်း အမေရိကန် ရွေးကောက်ခံ သမ္မတက ပြောကြားထားသည်။

ကိုးကား - TASS

ဂျော်ဂျီယာနိုင်ငံ၏ ဆဋ္ဌမမြောက်သမ္မတအဖြစ် Mikheil Kavelashvili ၏ ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပွဲအခမ်းအနားကို ပါလီမန်အဆောက်အအုံ၌ ဒီဇင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းတွင် ကျင်းပခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

သမ္မတဟောင်း Salome Zourabichvili က သမ္မတ အသစ် Mikheil Kavelashvili ကျမ်းသစ္စာကျိန်ဆိုပြီးနောက် ၎င်းသည် ဂျော်ဂျီယာသမ္မတနေအိမ်မှ ထွက်ခွာတော့မည်ဟု ဒီဇင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့တွင်ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ကိုးကား - geopolitics

Photo- imedinews

ရုရှား၏အမိန့်ကို နာခံလျက် ယူကရိန်း လုပ်ဆောင် ချက်ကို ဆန့်ကျင်ကာ ရုရှားဓာတ်ငွေ့များကို ဥရောပသို့ လွှဲပြောင်းပို့ဆောင်ရန်ကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ ဒုတိယ စွမ်းအင်မျက်နှာစာ ဖွင့်လှစ်နေသည်ဟု ယူကရိန်းသမ္မတ ဇယ်လန်စကီးက စလိုဗက်ကီးယားဝန်ကြီးချုပ် ရောဘတ် ဖီကို ကို ပြစ်တင်ရှုတ်ချလိုက်ပါသည်။ 

လက်ရှိအချိန်တွင် ယူကရိန်းသည် ရုရှားနိုင်ငံမှ ပို့လွှတ် နေသည့် ဓာတ်ငွေ့များကို တစ်ဆင့်ခံစနစ်ဖြင့် စလို ဗက်ကီးယား၊ မော်လ်ဒိုဘာ၊ ဟန်ဂေရီ အစရှိသည့် နိုင်ငံများ အပါအဝင် ဥရောပနိုင်ငံများသို့ ပို့လွှတ် ပေးလျက်ရှိသည်။ ယူကရိန်းက တစ်ဆင့်ခံ ပို့လွှတ် ပေးမှု စနစ်မှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ရုရှားနှင့် ယူကရိန်း စစ်ပွဲမဖြစ်ပွားမီ ဖြတ်သန်းရေး သဘောတူညီချက်အရ ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုနှစ်ကုန်လျှင် အဆိုပါ စာချုပ်သက်တမ်းကုန်ဆုံးသွားမည်ဖြစ်၍ လက်ရှိ အနေ အထားအရ ရပ်တန့်သွားဖွယ်ရှိနေပါသည်။

ပြီးခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က ရုရှားနိုင်ငံသို့ အလည်အပတ် လာရောက်သော စလိုဗက်ကီးယား ဝန်ကြီးချုပ်ဖီကိုက  ရုရှားသမ္မတပူတင်နှင့်တွေ့ဆုံခဲ့သည်။ ထိုသို့တွေ့ဆုံစဉ်တွင် ယူကရိန်းက လာမည့်ဇန်နဝါရီ ၁ ရက်တွင် ရုရှားဓာတ်ငွေ့ တစ်ဆင့်ခံပို့လွှတ်သည့် လုပ်ငန်းစနစ်အတွက် သက်တမ်းကုန်ဆုံးပြီး စာချုပ် ရပ်ဆိုင်းတော့မည်ဖြစ်ရာ စလိုဗက်ကီးယား အနေဖြင့် ရုရှားစွမ်းအင်မရရှိပါက များစွာထိခိုက်မည် ဖြစ်သဖြင့် အပြန်အလှန်စီမံချက်အဖြစ် ဖီကို၏တောင်းဆိုချက်အရ စလိုဗက်ကီးယား၌  ရုရှား၏ ဒုတိယစွမ်းအင်မျက်နှာစာ ဖွင့်လှစ်ရန် ပူတင်က ညွှန်ကြားလိုက်ကြောင်း ဇယ်လန် စကီးက လူမှုမီဒီယာတွင် ရေးသားဖော်ပြထားပါသည်။       

ကိုးကား - Reuters 

ခရီးသည် ၁၇၅ ဦးနှင့် လေယာဉ်မှူးဝန်ထမ်း ၆ ဦး လိုက်ပါလာသော တောင်ကိုရီးယား ဂျေဂျုး လေကြောင်း လိုင်း၏ ခရီးသည်တင်လေယာဉ်ဘိုရင်း 737-800 သည် ဒီဇင်ဘာ ၂၉ ရက်နေ့ ဒေသစံတော်ချိန် ၉:၀၀ နာရီတွင် Muan ကောင်တီ လေဆိပ်သို့ ဆင်းသက်ချိန်တွင် ပျက်ကျ၍ အနည်းဆုံး ၁၇၉ ဦး သေဆုံးသွားကြောင်း ၊ လေယာဉ်တစ်စီးလုံး လုံးဝပျက်စီးသွားကြောင်း ဒေသ ဆိုင်ရာမီးသတ်ဌာနက CNN ကို ပြောကြားလိုက်ပါ သည်။ 

ထိုလေယာဉ်သည် ထိုင်းနိုင်ငံ ဘန်ကောက်မှ ထွက်ခွာ လာခြင်းဖြစ်ပြီး သေဆုံးသူဦးရေ ထပ်မံတိုးမြင့်လာဖွယ် ရှိကြောင်း ဆက်လက်ပြောကြားထားပါသည်။ 

ကိုးကား (CNN)

အဆိုပါစီမံကိန်းသည် ရုရှားနိုင်ငံကိုဖြတ်၍ ဥရောပ သို့ ပို့ဆောင်ရေးစင်္ကြံတည်ဆောက်မည့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အစီအစဉ်တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပါသည်။

တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်က ဒီဇင်ဘာလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် တရုတ်-ကတ်ဂ်စ္စတန်-ဥဇဘက်ကစ္စတန် မီးရထားလမ်း တည်ဆောက်ခြင်းသည် ဒေသတွင်းဆက်သွယ်မှု၊ ကြွယ်ဝမှုနှင့်တည်ငြိမ်မှုကိုမြှင့်တင်ရန်အတွက် နိုင်ငံသုံး နိုင်ငံအစိုးရများက ချမှတ်ထားသောမဟာဗျူဟာမြောက်ဆုံးဖြတ်ချက်ဖြစ်ကြောင်း မီးရထားလမ်း တည်ဆောက်မှု စတင်ခြင်းအခမ်းအနားနှင့်ပတ်သက်၍ ၎င်း၏ဂုဏ်ပြု မှတ်တမ်းတွင်ဖော်ပြထားပါသည်။

အဆိုပါ တည်ဆောက်မှုသည် မဟာဗျူဟာကျသော စင်္ကြံကိုဖွင့်လှစ်ရန် နိုင်ငံသုံးနိုင်ငံ၏တူညီသော ဆန္ဒကို ထင်ဟပ်သည်ဟု သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်က မှတ်ချက်ပြုခဲ့ ပါသည်။

ကိုးကား - ဆင်ဟွာ

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတွင် TikTok အက်ပလီကေး ရှင်းကို ပိတ်ပင်သွားမည့်ဥပဒေအား ဆိုင်းငံ့ထားပေး ရန်နှင့် နောင်တက်လာမည့်အစိုးရအဖွဲ့ကို တာဝန်ပေးရန် ဒီဇင်ဘာ ၂၇ ရက်တွင် ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဒေါ်နယ် ထရမ့်က ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်ရုံးကို တောင်းဆိုလိုက်ပါသည်။ 

အမေရိကန်တွင် TikTok အသုံးပြုသူ သန်း ၁၇၀ ကျော် ရှိပြီး ဧပြီလတွင် ဂျိုးဘိုင်ဒင်လက်မှတ် ရေးထိုးလိုက်သည့် ဥပဒေပြဌာန်းချက်အရ TikTok ပိုင်ရှင်ကုမ္ပဏီအနေဖြင့်၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၁၉ ရက် နောက်ဆုံးထား၍ TikTok ကို တရုတ်မဟုတ်သည့် ကုမ္ပဏီတစ်ခုထံ ရောင်းချခြင်းမရှိပါက အမေရိကန်တွင် TikTok ကို ပိတ်ပင်မည်ဖြစ်သည်။ ပြည်ထောင်စု တရားလွှတ်တော် ချုပ်ရုံးသည် ထိုအမှုကို လာမည့်ဇန်နဝါရီလ ၁၀ ရက် တွင် လက်ခံကြားနာမည်ဖြစ်ပါသည်။ 

ဒေါ်နယ်ထရမ့်အနေဖြင့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ပထမ အကြိမ် သမ္မတာဝန်ယူခဲ့စဉ်က TikTok ကိုပိတ်ပင်ရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာ ရွေးကောက်ပွဲ အကြိုကာလတွင် TikTok ကို ပိတ်ခွင့်မပြုဟု လေသံ ပြောင်းလဲသွားခဲ့သည်။ ဒေါ်နယ်ထရမ့်သည် TikTok စီအီးအို Chew Shou Zi အား ယခု ဒီဇင်ဘာလအတွင်း လက်ခံတွေ့ဆုံခဲ့ပါသည်။   

ကိုးကား - CNA