ဆရာအလုပ်သွားတုန်းမိုးမိပြီးတကိုယ်လုံးရွှဲစိုနေတာ 
မဖျားအောင် ဆေးကြိုသောက်လို့ရလားဆရာ
ခုတော့မဖျားသေးဘူး

Prophylaxis

ကာကွယ်ခြင်းသည် ကုသခြင်းထက်ကောင်း၏ “Prevention is better than Cure “ ဆိုတာ တော်တော် အသုံးဝင်ပြီး လက်တွေ့ကျတဲ့ စကားရပ်ဖြစ်ပါတယ်

ဒါပေမယ့်
မဖျားရအောင် ဆေးကြိုသောက်ကြတယ် ဆိုတာကြီးကတော့ လုံးဝ မှားပါတယ်
❌ တချို့က Paracetamol ကြိုသောက်ကြတယ်
❌ တချို့ ဆရာ့ဆရာကြီးတွေက ပိုးသတ်ဆေး (Antibiotic) ကြိုသောက်ကြပါတယ်

တလွဲကြီးပါ
မိုးမိပြီး မဖျားရအောင် မဖြစ်ခင်က ကာကွယ်တယ်ဆိုတာ မိုးမမိရအောင် နေထိုင်တာကို ပြောတာပါ
မိုးမိပြီး စိုနေပြီ ဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကျပြီး အအေးလာနိုင်လို့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ခြောက်အောင်လုပ်တာ ကိုယ်အပူချိိန်ကို ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်ရအောင် ထိန်းပေးတာကမှ နည်းမှန်လမ်းမှန်ဖြစ်ပါတယ်

မိုးတွင်း မှာ မိုးမိပြီး စိုကြတာ မဆန်းပါဘူး ဒါပေမယ့် တချို့ဖျားကြရတာက ဒီရက်ပိုင်း
- ရာသီဖျား Rhino virus 
- တုပ်ကွေး Influenza virus
-ကိုဗစ် စတာတွေ ထကြွနေပြီး ကိုယ်ခံအားကျတာနဲ့ ဝင်တီးဖို့ချောင်းနေကြတာပါ

မိုးမိပြီး ရေစိုတာကို ခြောက်အောင်မသုတ်ရင် ဘာလို့ ကိုယ်ခံအားကျရတာလဲ ❓
ရေစိုနေတဲ့အခါ ကိုယ်အပူချိန်ကျတဲ့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ထိန်းဖို့ရာ အပူစွမ်းအင်ထုတ်ရပါတယ်
ရေစိုတဲ့အချိန်ကြာလေလေ အပူစွမ်းအင်အများကြီးထုတ်ရလေပါ
(ဖြစ်ဖူးကြလားတော့ မသိဘူး စိုနေတဲ့အဝတ်တွေ မလဲဖြစ်လည်း အချိန်တခုကြာရင် ရေတွေခြောက်သွားတာလေ)

အဲ့တော့ 
1. စွမ်းအင်ကို အပူထုတ်တဲ့နေရာမှာ အများကြီးထုတ်လိုက်ရလို့ ကိုယ်ခံအားနည်းသွားတယ်
2. အကြာကြီးရေစိုထဲနေလို့ ဦးနှောက်က အပူချိန်ထိန်းတဲ့နေရာ ကမောက်ကမဖြစ်သွားရင်

ဖျားပါပြီ (အအေးပတ် တယ် လို့သုံးကြပါတယ်)

ဒီဖြစ်စဉ်ကို သေချာနားလည်ရင် မိုးမိတိုင်း ဆေးတွေကြိုသောက်စရာမလိုဘူးဆိုတာ သိကြပြီထင်ပါတယ်

မိုးမိပြီး မဖျားချင်ရင်
✅ စိုနေတဲ့ အဝတ်တွေ အမြန်ဆုံးလဲပါ
✅ တကိုယ်လုံး ခြောက်နေအောင် အမြန်သုတ်ပါ
✅ ကိုယ်အပူချိန် အမြန်တက်ရအောင် ရေနွေးနွေးသောက်ပေးတာ ၊ ရေဓာတ်ပြည့်ဝနေအောင် ရေများများသောက်တာ၊ စွပ်ပြုတ်ပူပူသောက်တာ စတာတွေ လုပ်ရမှာပါ။

တချို့က နေမကောင်းချင်ပြီ ဆိုရင် Vitamin C သောက်တတ်ကြပါတယ် (ကျွန်တော်တို့လည်း ဆေးခန်းမှာပေးတတ်ပါတယ်)
Vitamin C က အထိုက်အလျောက်အကျိုးရှိနိုင်ပေမယ့် ကိုယ်ခံအားကြီးက ဆေးသောက်လိုက်တာနဲ့ ဝုန်းခနဲ တက်သွားတာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ သိစေချင်ပါတယ် 😊

ခြုံပြောရရင် ဘာဆေးမှကြိုမသောက်ပါနှင့်
(Photo credit; Quora)
ကျန်းမာရေးဗဟုသုတတိုးပြီး
သက်ရှည်ကျန်းမာ စိတ်ချမ်းသာကြပါစေ

မှတ်ချက် ။ Dr ဘုန်းစည်သူလွင် ၏ Facebook Page မှတစ်ဆင့် ကူးယူဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ဒေါသထွက်လိုက်တာမှ_အသားတောင်တဆတ်ဆတ်တုန်တယ်
အော်ပစ်လိုက်ချင်ပေမယ့်_ထောက်ထားစရာတွေရှိနေတယ်လေ

Anger_Management

စိတ်ဆိုးတယ် စိတ်တိုတယ် ဒေါသထွက်တယ် ဆိုတာ စိတ်ခံစားမှု နဲ့ မကင်းနိုင်တဲ့ ကျွန်တော်တို့အတွက်ကတော့ နေ့တိုင်းတွေ့ကြုံခံစားနေရတာပါပဲ

ဒေါသထွက်လာရင် 
- ရင်တွေတုန်လာတယ်
- အသံတွေတုန်လာတယ်
- အသံတွေကျယ်လာတယ်
- ဆင်ခြင်ဥာဏ်တွေကင်းလာတယ်
- သူတပါး/မိမိကိုယ်ကို ထိခိုက်နာကျင် စေချင်လာပါတယ်
ခန္ဓာကိုယ်ကလည်း
- နှလုံးခုန်တွေမြန်
- သွေးပေါင်တွေတက်
- ခေါင်းတွေကိုက်ပြီး (လေဖြတ်နိုင်ဆုံးအခြေအနေပေါ့)

အဲ့လောက် ပင်ပန်းတဲ့ဟာကြီး ၊ ဖြစ်ပြီးရင် နောင်တတွေ တပွေ့တပိုက် ခံစားရတဲ့ အရာကြီးကို ဘယ်သူမှတော့ မခံစားလို မဖြစ်လိုကြပါဘူး။

ဒါပေမယ့် လူ ဆိုတော့ကား
  အာရုံတွေ နဲ့တွေ့တဲ့အခါ
* သဘောကျရင် လိုချင်တပ်မက်စိတ် လောဘဖြစ်လာပြီး
* အလိုမကျတဲ့ အခါမှာတော့ ဒေါသက ဖြစ်လာရပါတယ်။

ဒေါသ ဘာလို့ဖြစ်တာလဲ ဆိုရင် စိတ်အလိုမကျလို့ပါ (Disappointed) 
👉 ငါက ပြုံးပြတာကို ငါ့ကို အဖက်တောင် လုပ်မသွားဘူး
👉 ငါ သူ့အပေါ် ဒီလောက်ကောင်းတာကို ငါ့ကို ဒီလိုဆက်ဆံတယ်
👉 အသံတွေကဘာတွေလဲ ဆူညံနေတာပဲ
👉 အနံ့တွေကလည်း နံဆော်နေတာပဲ
👉 ဘယ်လိုလုပ်ပြီး ဒီအရသာနဲ့ ဆိုင်ဖွင့်ထားရတာလဲ 
👉 ခေါင်းလာလျှော်တာကို အရေခွံဆွဲဆုတ်နေတာလား
         စတဲ့ အာရုံ (၅) ပါး နဲ့ ခံစားရသမျှမှာ စိတ်ထဲမတွေ့ရင် အလိုမကျမှုဖြစ်လာတာပါပဲ
အဲ့ဒီအလိုမကျမှုကနေ
- မကျေနပ်တာ
- ဒေါသထွက်လာတာ
- ပေါက်ကွဲတာဆိုပြီး အဆင့်တွေ ကွဲပြားပြီး တုန့်ပြန်ကြပါတယ်။

1. Mildly irritated- ကိုယ့်စိတ်နဲ့သဘောမတွေ့တာပေါ့ (ကလိ ကလိ ဖြစ်လာတယ် ပြောရမှာပေါ့)
အဲ့လူကြည့်မရတော့ဘူး ၊ ဒါပေမယ့် ထားလိုက်ပါ သူ့အကြောင်း နဲ့သူ ငါ့အကြောင်းနဲ့ ငါဆိုပြီး ထိန်းထားနိုင်တယ်ပေါ့

2. Frustrated- စိတ်အလိုမကျမကျေမနပ်ဖြစ်ပြီ
ငါ့ ကို ဘာလို့ ဒီလိုလုပ်ရတာလဲ စိတ်ထဲ တနုံနုံနဲ့ ခံစားနေရပြီး စိတ်ထဲကနေလုံးဝထုတ်မရသလို ဘယ်သူနဲ့တွေ့တွေ့ ဒီကိစ္စကို လုံးဝမကျေလည်ကြောင်း ထုတ်ပြောမိနေတာပေါ့

3. Anger - ဒေါသဖြစ်ပြီပေါ့
အသက်ရှုတွေမြန် ရင်တွေတုန် အသံတွေကျယ်လာပြီး အချိန်မရွေး နောင်တရစရာ အခြေအနေတစ်ခုကို ဖန်တီးတော့မယ့် level ပေါ့
ကောင်းကောင်းမထိန်းချုပ်နိုင်ရင် ၊ ထိန်းချုပ်ပေးမယ့် မိတ်ကောင်းဆွေကောင်းမရှိရင် ပေါက်ကွဲထွက်သွားမယ့် အခြေအနေပေါ့ဗျာ

4. Explosion- ပေါက်ကွဲထွက်သွားပြီပေါ့
ပစ္စည်းတွေ ပစ်ပေါက်ဖျက်ဆီးတာ ၊ အော်ဟစ်ဆဲဆိုတာ သူတပါးကိုနာကျင်အောင်လုပ်တာ
လုပ်စရာလူမရှိရင် နံရံဖြစ်ဖြစ် မှန်ဖြစ်ဖြစ် အနားမှာရှိတာ ဆွဲထိုးလိုက်တာပေါ့

အဲ့လို ဒေါသပြင်းအား(level) တွေ ရှိသလို

တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် နောက်ခံအကြောင်းအရာခြင်းမတူလို့ ပေါက်ကွဲပုံလည်းကွာတတ်ပါတယ်
- စိတ်ဖိစီးမှုများနေရင်
- မိသားစုရေးရာပြဿနာရှိရင်
- ငွေရေးကြေးရေး/အလုပ်အကိုင် ပြဿနာရှိရင်
- စိတ်ဓာတ်ကျနေရင်
- အရက်သေစာအလွန်အကျွံသုံးစွဲလျှင်
- မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲလျှင် ပေါက်ကွဲလွယ်ကြပါတယ်။

ဒေါသထွက်တဲ့အဆင့်တွေက
1. စိတ်အလိုမကျစရာရှိလာတယ် (Trigger)
2. တဖြည်းဖြည်း တွေးလေတွေးလေ ဒေါသတွေ တိုးပွါးလေဖြစ်လာတယ် (escalation)
3. မထိန်းနိုင်တဲ့အချိန်ပေါက်ကွဲတယ်
4. ပေါက်ကွဲပြီးပြီးခြင်း ကျေနပ်သလိုဖြစ်သွားတယ်
5. ပြီးတာနဲ့ နောင်တတွေ တပွေ့တပိုက်နဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျပြီး ပြဿနာပတ်ရှင်းရပါရောလေ

ဘယ်လိုထိန်းချုပ်ကြမလဲ ❓

- အာရုံတွေကြောင့် စိတ်ခံစားမှု ဖြစ်ပေါ်လာတော့ အာရုံတွေပေါ် စိတ်ဝင်စားမှုလျှော့နိုင်လေလေ စိတ်ခံစားမှုလျော့လေလေပေါ့
- မျှော်လင့်တာလေးလျှော့ရပါမယ် (ငါက ဒီလောက်လုပ်ပေးထားတယ်လေ ငါ့ကျတော့ ဒီလိုပြန်ဆက်ဆံရလား)
- ငါ့ကို လုပ်ရက်လေခြင်းဆိုတဲ့ (ငါ့ကို ငါ့ကို ဆိုပြီး ငါ ငါ တွေ များလာရင် escalation ဒေါသတွေ တိုးတိုးလာပါတယ် - ငါစွဲလျှော့ပေါ့
- ဒေါသရဲ့ ဆိုးကျိုးတွေ သိပြီး ပေါက်ကွဲလိုက်ရင် နောင်တ နဲ့ပဲ အဆုံးသတ်ရမှာဆိုတော့ ဒေါသရဲ့နိဂုံးကို ထပ်ခါထပ်ခါ နက်နက်နဲနဲ ပြန်တွေးနေရပါမယ် (သတိကပ်ရမယ်ပေါ့)
- ဒေါသရဲ့ အဆင့်တွေသိပြီးတော့ အင်းအခုငါတော့ irritated ဖြစ်နေပြီ ထပ်ထပ်တွေးနေရင် frustrated ကနေ Anger ဖြစ်တော့မယ် လို့သာ တွေးလိုက်နိုင်ရင် (အာရုံလွှဲလိုက်တာပေါ့ ) ဒေါသက အထိုက်အလျောက်လျော့ကျသွားပါတယ်
- အဲ့လိုတွေ လျော့ဖို့ လွယ်လားဆိုတော့ မလွယ်ပါဘူး
ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ 👉 ထပ်ခါထပ်ခါ သတိလေးကပ်ပြီး #လေ့ကျင့်ရင်တော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ စိတ်တိုတာကိုထိန်းချုပ်လာနိုင်ပါလိမ့်မယ်။
 ခု ခေတ်စားနေတဲ့ Mindfulness ပေါ့
(original post; Jan, 2023 👉 https://www.facebook.com/100070317703804/posts/228621086158480/?mibextid=cr9u03) 
စိတ်၏အေးချမ်းခြင်းမှသည်ကိုယ်၏ကျန်းမာခြင်းဆီသို့

မှတ်ချက် ။ Dr ဘုန်းစည်သူလွင် ၏ Facebook Page မှတစ်ဆင့် ကူးယူဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။

Photo - Depression and Relationship

#အစာအိမ်ရောင်နေတယ် ဘာစားရမလဲ
#အသီးအရွက်မစားတာ စဖြစ်ထဲကပဲ နှစ်တောင်ချီနေပြီ
#Probiotic_သောက်လို့ရလားဆရာ

စိတ်ဖိစီးမှု နဲ့ အစားအသောက် မရှောင်နိုင်ကြတဲ့ ကျွန်တော်တို့တွေ ဟာ အစာအိမ်ရောင်တာကနေ ဘယ်တော့မှ သက်သာရာရဖို့ မရှိသလိုဖြစ်နေပါတယ်။ တချို့ဆိုနှစ်ချီပါတယ် (အံ့ဩဖို့ကောင်းလောက်အောင်ကို ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီနေတဲ့လူတွေ ရှိနေပါတယ်)

အစာအိမ်ရောင်စေတာက အဓိက အချက်ကြီး (၄) ချက်ရှိတယ်

1. အစားအသောက်သောင်းကြမ်းတာ (စားချိန်မမှန်တာ ၊ ဗိုက်ဆာလွန်းမှ စားတာ)
2. စိတ်ဖိစီးမှုများတာ
3. အစာအိမ်ပိုးရှိတာ (H. pylori)
4. အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးစတဲ့ အစာအိမ်ဒဏ်ဖြစ်စေတဲ့ ဆေးတွေသောက်နေတာ

အဲ့ဒီ (၄) ချက်လုံးကို ဖယ်လိုက်နိုင်မှ အနာကျက်ပါလိမ့်မယ်။
ဗိုက်နာနေရင် ဆန်ပြုတ်သောက်၊  နည်းနည်းသက်သာတာနဲ့ 
- မာလာရှမ်းကောစား၊ 
- မနက်မိုးလင်းတာနဲ့ Coffee/Tea သောက်၊ 
- ဘော်ဒါတွေနဲ့ တွေ့ရင် Bar ထိုင် အရက်သောက်၊ 
- ဆေးလိပ်ကလည်းသောက် နေရင် အနာက အကင်းမသေပါဘူး

အစားအသောက်_ရှောင်တယ် ဆိုတာ လနဲ့ချီပြီး သေသေချာချာရှောင်ရတာပါ။ {ဗိုက်နာနေတုန်းပဲရှောင်ရတာမဟုတ်ပါဘူး } အနည်းဆုံး (၂) လ ရှောင်ရပါမယ်။

ဘာတွေရှောင်ရမလဲ ⁉️

👉 အပူ၊ အစပ်၊ အချဉ် ရှောင်ပါ
- ငရုတ်သီး၊ ငရုတ်ကောင်း၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ကြက်သွန်နီ၊ ဂျင်း
- ရှောက်သီး၊ သံပရာသီး၊သံပယိုသီး၊ ဇီးသီး၊ ရှာလကာရည်
- (မာလာဟင်း၊မာလာရှမ်းကော)

👉 အရက်၊ ဘီယာ၊ Coffee၊ Tea ၊ Gas ပါတဲ့အချိုရည်
👉 အစာကြေမလွယ်တဲ့အစာများရှောင်ပါ
- ကောက်ညှင်းပေါင်း၊ ဆီထမင်း၊ ထမနဲ
- ဆီကြော် ( ခေါက်ဆွဲကြော်၊ကြာဆံကြော်၊ထမင်းကြော်၊ ကြေးအိုးဆီချက်၊ အကြော်စုံ)
- ဒန်ပေါက်
👉 လေပွစာများရှောင်ပါ
- လက်ဖက်၊ သခွားသီး
👉 အဆီများလွန်းတဲ့ အစာများမရပါ
- ရေခဲမုန့် ၊ Chocolate (( Keto Diet ))
👉 အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး (NSAIDs)၊ စပ်ဆေးမသောက်ပါနှင့် (လိုအပ်ပါက ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်ပြီးမှ အနည်းဆုံးလိုအပ်တဲ့ဆေးဝါးကိုသောက်ပါ)

👉 ဆေးလိပ် (လုံးဝ) မသောက်ရပါဘူး

ဒီလောက်တောင်ရှောင်နေရရင်  ဘာတွေစားလို့ရလဲ ⁉️

👉 အဆီပါဝင်မှုနည်းတဲ့ အစားအစာတွေ
- ငါး၊ အသား (အရေခွံမစားသင့်ပါ) 
👉 အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့ အစားအစာတွေ
- ဟင်းသီးဟင်းရွက်
- အသီး ( ပန်းသီး၊ ဖရဲသီး၊ ငှက်ပျောသီး)
- ပဲအမျိုးမျိုး

{ဒီနေရာမှာ အသီးအရွက်စားရင် ဗိုက်တင်းတယ်ဆိုပြီး မစားကြတဲ့အတွက် အစာအိမ်ရောင်တဲ့လူတွေက ဝမ်းချုပ်ပါတယ် 👉 ဝမ်းချုပ်တဲ့အတွက် လိပ်ခေါင်းရောဂါ၊ စအိုကွဲနာ စတာတွေ ဖြစ်လာတတ်ပါတယ် ( ဖြစ်နေကြမှာပါ) }
​
ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကစားရမှာလား ဆရာ ၊ ဗိုက်တင်းပြီး ပြန်နာရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲလို့ မေးလာနိုင်တာအတွက် ကြိုဖြေထားပါရစေ။

- ဆေးပညာအရ စားသင့်တယ်လို့ ညွှန်းထားပါတယ် (မစားကြလို့လည်း ဝမ်းပြဿနာ တတ်နေကြပါတယ်)
- မစားတာကြာတာကို စစားရင်တော့ ရင်ပြည့်ပါလိမ့်မယ်၊ နည်းနည်းချင်းစီစစားပြီး နောက်မှတဖြည်းဖြည်းတိုးတိုးစားပါ
- (အရေးကြီးတာက စားတာ မစားတာ ကိုယ့်သဘောပါ)

👉 နို့ သောက်လို့ရပါတယ်၊ 
👉 ( ဒိန်ချဉ်ရတယ်လို့ ညွှန်းထားပါတယ် ဒါပေမယ့် ဝယ်တဲ့ဆိုင်က မသန့်ရင်တော့ Acid ထွက်တာနည်းစေတဲ့ဆေးတွေသောက်ထားတဲ့အတွက် ဝမ်းလျှောပါလိမ့်မယ်)
👉 Probiotic ဆိုတာ ဒိန်ချဉ်ပါပဲ

မပူလွန်း၊ မအေးလွန်းသော အစာနွေးနွေးကို နည်းနည်းနှင့် ခဏခဏ စားပေးပါ။

စားရမယ့်အစာတွေကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် 
🤷‍♂️ ဆန်ပြုတ်ချည်းသောက်ရမယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး

ဆန်ပြုတ်ချည်းသောက်နေခြင်းဟာ အဟာရချို့တဲ့စေတဲ့အတွက် အစာအိမ်အနာလည်း မကျက်ပါဘူး

ဆန်ပြုတ်မသောက်လို့ရလား ? ထမင်းစားရင် ရင်ပြည့်တယ် ဗိုက်တင်းတယ်ဆိုပြီး မေးလာမယ့်လူများအတွက် လည်းကြိုဖြေထားပါရစေ

- ဆေးပညာအရ စားသင့်တယ်လို့ ညွှန်းထားပါတယ် 
- မစားတာကြာတာကို စစားရင်တော့ ရင်ပြည့်ပါလိမ့်မယ်၊ နည်းနည်းချင်းစီစစားပြီး နောက်မှတဖြည်းဖြည်းတိုးတိုးစားပါ
- (အရေးကြီးတာက စားတာ မစားတာ ကိုယ့်သဘောပါ)

🤷‍♂️ ဆန်ပြုတ်တော့သောက်ပြီး အရသာရှိအောင် ကြက်သွန်တွေထည့်ပြုတ်ပြီး ငရုတ်ကောင်းမှုန့် ဖြူးစားကြတာဟာ ရည်ရွယ်ချက်ပျောက်နေတဲ့ သဘောပါပဲ 🤷‍♂️

ကျွန်တော် တတ်နိုင်သလောက်

- စားသင့်တာရော
- ရှောင်ရမှာရော 
 စုထားပေးပါတယ်၊ ဒီထက်အပြင် ဒီထဲမပါတာ စားချင်ရင် တော့ကိုယ့်သဘောပါ၊ မတည့်ရင် ကိုယ်ပဲခံရပါမယ်။

👉👉👉ဆေးပညာသည် သုတေသနများအပေါ်အခြေခံပြီး လူအများအတွက် သင့်တော်ရာကို ဆရာ့ဆရာကြီး အဆက်ဆက်ရှာဖွေပြီး စုဆောင်းထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဘုရားဟော တရားတော်များမဟုတ်သည့်အတွက် အလုံးစုံ မှန်ကန်ပါသည်ဟုလည်း အာမမခံထားကြပါ။ ကျွန်တော်သည်လည်း သာမန်လူတစ်ယောက်သာဖြစ်၍ မည်သူ့အတွက် မည်သည့်အရာဖြင့် ပျောက်ကင်းနိုင်သည်ဟူ၍ မသိပါ။

ကိုယ်ပိုင် Knowledge, experience များဖြင့် ကိုယ်ကျိုးအတွက်မဟုတ်ပဲ လူနာ အများစုအကျိုးရှိစေရန် စုစည်းပေးထားခြင်းပါ။

ဘာဆေးသောက်ရမလဲမေးမည့်လူများအတွက်ကတော့ 👉 ပြသထားတဲ့ ဆရာဝန်ညွှန်းထားတာသောက်ပါ

တကယ်သာရှောင်နိုင်လိုက်ရင် 👉 ဆေးသောက်ထားတဲ့ အတွက် အစာခြေရည်ထွက်တာနည်းပြီး အစာအိမ်နံရံကိုလည်း ဒဏ်ဖြစ်ရာမှ ကာကွယ်ထားတဲ့ အတွက် 😀 အနာအသစ်မဖြစ်ပဲ အနာဟောင်းတွေ အမြန်ကျက်ကာ ယခင်ကြိုက်ရာစားလို့ရတဲ့ အစာအိမ်လေးပြန်လည် ပိုင်ဆိုင်ကြရမှာပါ

{ မူရင်းpost https://www.facebook.com/104993831383029/posts/140958674453211/?d=n}

ကျန်းမာရေးဗဟုသုတတိုးပြီး
သက်ရှည်ကျန်းမာ စိတ်ချမ်းသာကြပါစေ                                           
 

မှတ်ချက်။ Dr ဘုန်းစည်သူလွင် ၏ Facebook Page မှတစ်ဆင့် ကူးယူဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။

သွေးလွန်တုပ်ကွေး ရောဂါသည် ရာသီမရွေးဖြစ်ပွားတတ်ပြီး မိုးဦးကျကာလမှစတင်၍ မိုးရာသီတွင် အဖြစ် အများဆုံး ရောဂါဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ထက်ဝက်ခန့်တွင် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ ဖြစ်ပွားနေပြီး တစ်နှစ်လျှင် ရောဂါကူးစက်ခံရသူ သန်း ၄၀၀ နီးပါးရှိကြောင်း၊ ၎င်းတို့အနက် လူကြီး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ကလေး ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း ပါဝင်ကြောင်း၊ အရှေ့တောင်အာရှဒေသ၌ မုတ်သုံတောပေါများရာ အင်ဒိုနီးရှား၊ ထိုင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့တွင် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုအများဆုံးဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ မှတ်တမ်းများအရ ကမ္ဘာပေါ်တွင် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါသည် ကပ်ရောဂါအဖြစ် ၁၆၃၅ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်တွင် ရန်ကုန်မြို့၌ ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

လူဦးရေထူထပ်ပြီး စိုစွတ်နေရာ အများအပြားရှိသည့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ မွန်ပြည်နယ်၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အများဆုံးဖြစ်ကြောင်း လေ့လာသိရှိရသည်။ ထို့ကြောင့်သွေးလွန်တုပ်ကွေး ဖြစ်ပွားစေသည့် ခြင်ကျားနှင့် ပိုးလောက်လမ်းများအား ကြိုတင်နှိမ်နင်းရန်အတွက် ဖုံး၊ သွန်၊ လဲ၊ စစ် လုပ်ငန်းစဉ်များကို ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးစနစ်ဖြင့် အစဉ်သတိပြု လုပ်ဆောင်သင့်ပေသည်။

သွေးလွန်တုပ်ကွေးဆိုသည်မှာ

သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ၏ အဓိကတရားခံက အေးဒီးစ်ခြင်ကျားများဖြစ်ပြီး ရေကြည်ရေသန့်တွင် ပေါက်ပွားလေ့ရှိသည်။ ခြင်ကျားသည် ပိုးလောက် လမ်းဘဝမှ ခြင်ကောင်ဖြစ်ရန် ခုနစ်ရက်ခန့် ကြာမြင့်သည်။ ခြင်တစ်ကောင်၏ ပျမ်းမျှသက်တမ်းသည် တစ်လမှ သုံလခန့်ရှိသည်။ ခြင်မတစ်ကောင်သည် သူ့သက်တမ်းတစ်လျှောက် အနည်းဆုံး ခုနစ်ကြိမ်ခန့် အောင်အောင်မြင်မြင် ဥနိုင်သည်။ တစ်ကြိမ်ဥလျှင် ရာသီဥတုနှင့် နေရာတို့ပေါ်မူတည်၍ ဥ ၅၀ မှ ၃၀၀ ခန့်အထိ ဥနိုင်သည်။ မိုးရွာပြီးနောက် ရေအိုင်များ၊ အိုးခြမ်းပဲ့များ၊ ဘက်ထရီအိုးဟောင်းများတွင် မိုးရေတင်ကျန်ခဲ့ပြီးနောက် နေထွက်လာသောအခါ ပိုးလောက်လမ်းများ ပေါက်ပွားလာကြကာ ၎င်းမှတစ်ဆင့် ခြင်းကျား (ခေါ်) ခြင်ပုန်းများဖြစ်လာသည်။ ခြင်ပုန်းများက ပေါက်ပွားမှုမြန်ဆန်ပြီး ကိုက် ၁၀၀ အထိ ပျံသန်းနိုင်ကြသည်။

အပြည့်အစုံဖတ်ရှုရန်- https://www.mdn.gov.mm/my/miuraasiittng-aphcmaasnny-selnttupkereaag-kiuttngkaakyp-0

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားမှုကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က စတင်အတည်ပြုတွေ့ရှိခဲ့ပြီး အဆိုပါရောဂါကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့ရပါတယ်။ ယခုအခါမှာလည်း နိုင်ငံအချို့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ တစ်ကျော့ပြန် ကူးစက်လာတာကို တွေ့ရှိလာပါတယ်။ ထိုင်း၊ အိန္ဒိယ၊ အင်္ဂလန်၊ ဗီယက်နမ်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ နယူးဇီလန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွေရဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုတွေကို ဖော်ပြအပ်ပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံ

ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ဇွန် ၁၃ ရက်က ကိုဗစ်- ၁၉ ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူအသစ် ၁၂၁၈၁ ဦး ရှိပါတယ်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်း ယခုနှစ်ဇန်နဝါရီလမှစကာ ယင်းရောဂါဖြစ်ပွားသူ စုစုပေါင်းအရေအတွက်မှာ ၄၇၁၇၈၁ ဦး ရှိပါတယ်။ ဆက်လက်ပြီး ယခုနှစ်အတွင်း ယင်းရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူပေါင်း ၁၅၁ ဦး ရှိပြီဖြစ်တယ်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ

အလားတူ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ မေလနှောင်းပိုင်းကစကာ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုနှုန်းတွေ ရုတ်တရက် တိုးလာပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဇွန် ၁၄ ရက် တစ်ရက် တည်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ သစ် ၂၆၉ ဦးတွေ့ရှိသဖြင့် ရောဂါကူးစက် ခံရသူစုစုပေါင်း ၇၃၈၃ အထိ တိုးလာပါတယ်။ ထို့ပြင် အဆိုပါရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူပေါင်း ၉၇ ဦးအထိ ရှိလာပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေဟာ ကီရာ၊ မဟာရက်ရှ်ထရာ၊ ရာဂျစ်စသန်၊ တမီးလ်နာဒူပြည်နယ်တွေက ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဖြစ်ပွားသူ တွေဟာ ဂူဂျာရတ်ပြည်နယ်မှာ ၁၄၃၇ ဦး၊ အနောက်ဘန်ဂေါပြည်နယ်မှာ ၇၄၇ ဦး၊ ‌ဒေလီမြို့မှာ ၆၇၂ ဦး၊ မဟာရက်ရှ်ထရာ ပြည်နယ်မှာ ၆၁၃ ဦး၊ ခါနာတာခါ ပြည်နယ်မှာ ၅၂၇ ဦးနဲ့ ဥတ္တရာပရာဒက်ရှ် ပြည်နယ်မှာ ၂၄၈ ဦးတို့ အသီးသီးရှိကြပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကို ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါအဖြစ် ကြေညာခဲ့ပြီး နောက် ငါးနှစ်ကျော်အကြာ ယခုနှစ်အတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း မြင့်တက်နေတဲ့နိုင်ငံတွေအနက် အိန္ဒိယနိုင်ငံလည်းအပါအဝင် ဖြစ်ပါတယ်။ ယခုအခါ ကိုဗစ်-၁၉ မျိုးကွဲသစ်ဟာလည်း ဆက်လက်ပေါ်ထွက်လာခဲ့တယ်။

အင်္ဂလန်နိုင်ငံ

အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှာ NB.1.8.1 မျိုးကွဲ ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူ ၁၃ ဦးရှိတယ်လို့ ယူကေကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီ(ယူကေအိတ်ချ်အက်စ်အေ)က ဆိုတယ်။ ဧပြီလနှောင်းအပိုင်းအထိ NB.1.8.1 မျိုးကွဲကူးစက်ဖြစ်ပွားသူမှာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တင်ပြချက်များ၏ ၁၀ ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (ဒဗလျူအိတ်ချ်အို)က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အဆိုပါအရေ အတွက်မှာ မတ်လအတွင်း ၂ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိရာကနေတိုးလာတာ ဖြစ်တယ်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှာလည်း ကိုဗစ်- ၁၉ ရောဂါ ကူးစက်မြင့်မားမှုကို ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့အတွက် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆေးရုံတွေကို သတိပေး တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ဗီယက်နမ် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါတွေ ကူးစက်မှု မြင့်တက်လာတဲ့အခါမှာ ကိုဗစ်လူနာ တွေကိုထားရှိဖို့ လိုအပ်တဲ့အထောက် အကူပစ္စည်းတွေ၊ သီးခြားနေရာတွေနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာပံ့ပိုးကူညီမှုတွေ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ဖို့ နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ ဆေးရုံတွေကို ညွှန်ကြားထားတယ်လို့ ဗီယက်နမ် သတင်းအေဂျင်စီက ထုတ်ပြန်ထားတယ်။

ဆက်လက်ပြီး ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ၊ ရောဂါအခံရှိသူများနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများအပါအဝင် ထိခိုက်လွယ်သည့်အုပ်စုများကို ကာကွယ်ရေးအစီအမံများ အကောင်အထည်ဖော်ရန် လိုအပ်ချက်များကို ဝန်ကြီးဌာနက အလေးပေးညွှန်ကြားထားပါတယ်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဟနွိုင်းမြို့တော်မှာ မေ ၃၀ ရက်မှ ဇွန် ၆ ရက်အထိ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူသစ် ၁၅၀ အတည်ပြု တွေ့ရှိတယ်လို့ ဗီယက်နမ်သတင်း အေဂျင်စီက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်မှစကာ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၅၅၈ ဦး တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ယင်းအရေအတွက်မှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ် အလားတူကာလနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက ၁၀၉ ယောက် လျော့နည်းကျဆင်းသွားတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်အရသိရပါတယ်။

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ

ဒေသတွင်းနေရာအချို့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုမြင့်တက်နေချိန် အရှေ့တောင်အာရှဖြစ်တဲ့ ဖိလစ်ပိုင်မှာလည်း ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုကို စိတ်ဝင်တစားစောင့်ကြည့်နေဆဲဖြစ်တယ်လို့ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဌာန(ဒီအိုအိတ်ချ်)က ဆိုတယ်။

ယခုနှစ် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားသူ ၁၇၇၄ ဦး တွေ့ရှိပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်က ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူ ၁၄၀၇၄ ဦးထက် ကျဆင်းသွားပါတယ်။ နိုင်ငံအတွင်း ရောဂါဖြစ်ပွားသူနဲ့ သေဆုံးသူအရေအတွက်မှာ ယမန်နှစ်ကနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက ၈၇ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းသွား တယ်လို့ ဒီအိုအိတ်ချ်က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

သေဆုံးသူနှုန်းမှာ ၁ ဒသမ ၁၃ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိပြီး အများပြည်သူတွေ သိရှိစေဖို့အတွက် ကူးစက်မှုအခြေအနေတွေ ပြောင်းလဲလာပါက အချိန်နဲ့တစ်ပြေးညီ တင်ပြသွားမယ်လို့ ဒီအိုအိတ်ချ်ကဆိုတယ်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ

အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေမှာ ကိုဗစ်-၁၉ မျိုးကွဲကူးစက်မှုသစ်တွေ မြင့်တက်လာတာကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ အင်ဒိုနီးရှား သမ္မတပရာဘိုဝို ဆူဘီယန်တိုက ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဘူဒီဂူနာဒီ ဆာဒီကင်ကို ဂျကာတာမြို့ရှိ နိုင်ငံတော်နန်းတော်သို့ ဆင့်ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။

အစည်းအဝေးမှာ ကျွန်းစုနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအတွင်း မျိုးကွဲသစ်တွေ ဝင်ရောက်မှုကို ကာကွယ်ဖို့နဲ့ အမျိုးသား ကျန်းမာရေးစနစ်အားကောင်းစေဖို့ မဟာဗျူဟာအစီအမံတွေ ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ် လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဆာဒီကင်က ပြောပါတယ်။

ပြည်သူတွေ စိုးရိမ်ထိတ်လန့်စရာ မလိုပါဘူး။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲဟာ အတော်ပျော့ပေမယ့်လည်း သတိထားနေထိုင်ကြဖို့ ဆာဒီကင်က ပြောပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှာ ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ မေလအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ စုစုပေါင်း လူ ၂၁၆၀ ကို စမ်းသပ်ခဲ့ရာမှာ ၇၂ ဦးကို အတည်ပြုတွေ့ရှိပါတယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်ရှိ ဆက်သွယ်ရေးနှင့် သတင်းအချက်အလက်ဌာနမှ အကြီးအကဲဖြစ်သူ အာဂျီမူဟော်ဝါမန်က ပြောပါတယ်။

နယူးဇီလန်နိုင်ငံ

နယူးဇီလန်နိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ တခြားအသက်ရှူလမ်းကြောင်း ဆိုင်ရာ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း သိသိသာသာမြင့်တက်လာတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်း မကြာသေးမီက ဆေးရုံတက်ရောက်ကုသမှုနဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေ တိုးလာတာကို အချက်အလက်တွေအရ သိရပါတယ်။

နယူးဇီလန်နိုင်ငံဟာ ယခုနှစ် ဆောင်းရာသီ အအေးဆုံးအပူချိန်နဲ့ ရင်ဆိုင်ရပြီး မကြာသေးမီက နိုင်ငံရဲ့ ဒေသအချို့မှာ အပူချိန်သုညအောက်ရှိတယ်လို့ မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး South Island ရဲ့ နေရာတွေကို ဆီးနှင်းတွေ ဖုံးလွှမ်းခဲ့ပါတယ်။

ယင်းသို့ အလွန်အေးတဲ့ ရာသီဥတုကြောင့်လည်း ယခုနှစ်အတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူအရေအတွက် တိုးလာခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အလားတူ လူပေါင်းတစ်သန်းကျော်ကလည်း တုပ်ကွေးရောဂါ ကူသမှုခံယူရတယ်လို့ အစိုးရရဲ့ စာရင်းအချက်အလက်တွေအရ သိရပါတယ်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာ ဇွန် ၁၀ ရက်နဲ့ ဇွန် ၁၁ ရက် နှစ်ရက်အတွင်း ကိုဗစ် -၁၉ ကူးစက်ခံရသူ ၂၃ ဦး တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာ ယခုနှစ်အတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ကြောင့် သေဆုံးသူရှိလာပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရဟာ ကိုဗစ် -၁၉ ရောဂါ ခုခံနိုင်စွမ်း ကျဆင်းလာမှုကို ပြန်လည်မြှင့်တင်ပေးဖို့အတွက် ကိုဗစ်- ၁၉ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးဖို့ စီစဉ်နေတယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ အသက် ၆၀ နှင့်အထက် ပြည်သူတွေ၊ ကျန်းမာရေးလုပ်သားတွေနဲ့ နာတာရှည်ရောဂါ ခံစားနေရသူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုများ ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် အမ်ဒီအဘူဂျက်ဖောက ပြောပါတယ်။ ။

Source: MOI

လူအများနေထိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်တွင်   ခြင်မပေါက်ပွားစေရန် ခြင်ပေါက်ပွားနိုင်သည့် ရေမြောင်းများကို   ရေစီးရေလာကောင်းမွန်အောင်   ပြုပြင်ခြင်း၊ ရေမြောင်းများအား စနစ်တကျ ဖုံးအုပ်ထားခြင်း၊ တစ်ပတ်တစ်ခါ ဆေးဖျန်းပေးခြင်း၊   အမှိုက်များအား စနစ်တကျစွန့်ပစ်ခြင်းနှင့်  ဖုံး၊ သွန်၊ လဲ၊ စစ်စနစ်ကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့်  ခြင်အန္တရာယ် ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။ ထိုသို့ ကာကွယ်သည့်ကြားမှ ခြင်များပေါက်ပွားလေ့ရှိသည့် မိုးရာသီတွင်   ခြင်ကြောင့်ဖြစ်တတ်သော    ရောဂါများကို ကြောက်ရွံ့သဖြင့်  လူတော်တော်များများသည် ခြင်ဆေးခွေအမျိုးမျိုးကို   အသုံးပြုကြပါသည်။   ထိုခြင်ဆေးခွေများတွင် ခြင်ကို နှိမ်နင်းနိုင်မည့် အတိုင်းအဆလောက်သာ ဓာတုပစ္စည်းများကို  ထည့်သွင်းထုတ်လုပ်ကြရန် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့(WHO)မှ သတ်မှတ်ထားသော်လည်း    စီးပွားဖြစ်ထုတ်လုပ် ရောင်းချသူများက ခြင်ကိုသေစေနိုင်ရုံသာမက လူတို့၏ကျန်းမာရေးကိုပါ  ထိခိုက်စေနိုင်သော ဓာတုပစ္စည်းများကို ပိုမိုထည့်သွင်းကြသဖြင့် ပိုးသတ်ဆေးဥပဒေ(Pesticide Law)အရ တားမြစ်ပိတ်ပင်ထားပါသည်။

ခြင်ဆေးခွေတွင်ပါလေ့ရှိသော Active Ingredient များခြင်ဆေးခွေများတွင် တွေ့ရှိရသည့် Active Ingredients  များမှာ ဂန္ဓမာပင်တစ်မျိုးမှ သဘာဝအမှုန့် (Pyrethrum) ဖြစ်သည်။ ထိုသဘာဝအမှုန့်အတွင်းရှိ   ပိုးသတ်ဆေးများထုတ်ယူသည့် ဓာတုပစ္စည်းများဖြစ်သည်။ ခြင်ဆေးမီးလောင်နေစဉ်အတွင်း Pyrethroid ဓာတ်တိုးခြင်းမှကာကွယ်ရန်    အသုံးပြုနိုင်သော စိတ်ကြိုက်ထည့်နိုင်သည့်    ပေါင်းထည့်ပစ္စည်း၏ ထိရောက်မှုကို မြှင့်တင်ရန် ရွေးချယ်နိုင်သောဖြည့်စွက်ဆေးတို့ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

ခြင်ဆေးခွေတွင် အများဆုံးသုံးသောဓာတုပစ္စည်းအကြောင်း

 ခြင်ဆေးခွေတွင် ခြင်ပြေးစေရန်သုံးသော ဓာတုပစ္စည်းတစ်မျိုးမှာ   Pyrethrin   ဖြစ်ပြီး   ယင်းကို    Pyrethrum Flower မှထုတ်လုပ်ပါသည်။ သို့သော် ယခုအခါတွင် Synthetic  ဓာတုဓာတ်ပေါင်းဖြစ်သော အယ်လ်ကာလီ ဓာတ်ပေါင်း (Pyrethrin Base) များဖြစ်သည့်  Allethrin ၊ Tetramethrin ၊ Permethrin၊ Cyphenothrin ၊ Cypermethrin ၊ Cyfluthrin  တို့ကို  WHO ၏ သတ်မှတ်ချက်အတိုင်း ထည့်သွင်းအသုံးပြုကြပါသည်။   ခြင်ပေါများသော  မြန်မာနိုင်ငံ၌ ခြင်ဆေးခွေတံဆိပ်အမျိုးမျိုးကို စျေးကွက်တွင် ကျယ်ပြန့်စွာ တွေ့ရှိရပါသည်။  ထိုခြင်ဆေးခွေများတွင် ခြင်ပြေးစေရန်အသုံးပြုသော ဓာတုပစ္စည်းမှာ Active Ingredients အနေဖြင့်   D-allethrin  ကို ၀.၁ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၀.၃  ရာခိုင်နှုန်းအထိ  အသုံးပြုကြပါသည်။

တခြားဓာတုပစ္စည်းအနေဖြင့် မီးလောင်လွယ်စေရန် အများအားဖြင့် Potassium Nitrate ကို အသုံးပြုပြီး တခြားပါဝင်သော ပစ္စည်းများမှာ မီးလောင်စေရန် လောင်စာအဖြစ် လွှစာမှုန့်၊ ကော်အဖြစ် ပီလောပီနံမှုန့် စသည်တို့ကို အသုံးပြုကြပါသည်။

ခြင်ဆေးငွေ့တွင်ပါဝင်သောအဆိပ်ငွေ့များခြင်ဆေးခွေကို မီးရှို့သောအခါတွင် ခြင်ပြေးစေရန် ထည့်ထားသည့်  Active Ingredients  များမှ ထွက်လာသော အငွေ့များသည် လေထဲတွင်ပျံ့လွင့်ပြီး ရှူမိသူများမှာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါများသာမက ကင်ဆာရောဂါများအထိ ဖြစ်ပွား စေနိုင်သည်။   နိုင်ငံတကာမှ  သုတေသနပညာရှင်များ၏ စမ်းသပ်ချက်များအရ ခြင်ဆေးခွေတစ်ခွေကို မီးရှို့ပါက ခြင်ဆေးအငွေ့ထဲ၌ Volatile Organic ဒြပ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ပါဝင်ပြီး ယင်းတို့ထဲတွင် အလွန် သေးငယ်သည့်    အမှုန်လေးများ၊    သတ္တုလေးများ စသည်တို့ထွက်ပေါ်လာပြီး လေထဲတွင်ပျံ့နှံ့နေပါက လေထုတွင်ရှိရမည့် စံချိန်စံညွှန်းများနှင့် မကိုက်ညီတော့ဘဲ  လူတို့၏ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစွာထိခိုက်စေပါသည်။ လေထုထဲတွင် ခြင်ဆေးခွေတစ်ခွေ၏ အငွေ့များသည် ဆေးလိပ် ၅၅ လိပ်မှ ၁၃၇ လိပ်ကို မီးရှို့သည်နှင့်ညီမျှပြီး   ဆေးလိပ်မသောက်သော်လည်း ဆေးလိပ်ကြောင့်ဖြစ်သည့်ရောဂါများ ဖြစ်ပွားစေနိုင်ကြောင်း  သိရှိရပါသည်။  ထိုအချက်များအပြင်  ခြင်ဆေးခွေအသုံးပြုမှုကြောင့်  မတော်တဆ မီးလောင်မှုဖြစ်ပွားသည့်   မီးဘေးအန္တရာယ်များလည်း ရှိနိုင်ပါသေးသည်။ 

ခြင်ဆေးခွေသုံး ဓာတုပစ္စည်းများနှင့် GHS စနစ်ဖြင့်အန္တရာယ်ခွဲခြားခြင်း

ခြင်ဆေးခွေတချို့တွင်  WHO မှသုံးစွဲခွင့်မပြုသည့်အစွမ်းထက် ဓာတုပစ္စည်း S-2(Octachlorodipropyl Ether) ကိုထည့်သွင်းအသုံးပြုနေကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိရပါသည်။ ထို S-2 ပါဝင်ပါက ခြင်ဆေးအငွေ့တွင်  Bis Chloro Methyl Ether (BCME)  ဆိုသည့် ဓာတ်ပေါင်းတစ်မျိုး ထွက်ပေါ်လာပါသည်။ ထို BCME ကို ဓာတုပစ္စည်းများ၏ အန္တရာယ်ကိုဆန်းစစ်ရာတွင် လက်ရှိတစ်ကမ္ဘာလုံးတွင်   တူညီစွာကျင့်သုံးလျက်ရှိသည့် ဓာတုပစ္စည်းများ၏ အဆင့်အား အမျိုးအစားခွဲခြား၍ အမှတ်တံဆိပ်ကပ်သည့် (Globally Harmo-nized System of Classifications  and Labeling of Chemicals-GHS) စနစ်ဖြင့် အမျိုးအစား ခွဲကြည့်သောအခါ Category  1  ဖြစ်သည့်အတွက် အန္တရာယ်အမြင့်ဆုံး အနေအထားတွင်ရှိနေပြီး အဆုတ်ကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ကြောင်း  တွေ့ရှိရပါသည်။  စျေးကွက်တွင် တရားဝင်မှတ်ပုံတင်ထားခြင်း မရှိသည့် ခြင်ဆေးခွေများ၌   အန္တရာယ်ရှိဓာတုပစ္စည်း တစ်မျိုးဖြစ်သည့်  Meper Fluthrin ပမာဏမှာ WHO ၏ အမြင့်ဆုံးသတ်မှတ်ချက်ကို ကျော်လွန်၍ ပါဝင်နေကြောင်း လေ့လာမှတ်သားဖူးပါသည်။

ခြင်ဆေးသုံးဓာတုပစ္စည်းနှင့် ယင်း၏အန္တရာယ်ဖော်ပြချက်များ

 အဆိုပါခြင်ဆေးခွေများတွင် ထည့်သွင်းထားသော ဓာတုပစ္စည်းများသည် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့လျှင်သော် လည်းကောင်း၊ ခြင်ဆေးကိုမီးရှို့၍ ထွက်လာသောအငွေ့များကို    ကြာရှည်ရှူရှိုက်မိလျှင်သော် လည်းကောင်း သက်ရှိများအတွက် အန္တရာယ်များစွာ ရှိပါသည်။ အထက်ပါ GHS စနစ်အရ ခြင်ဆေးခွေတွင် ထည့်သွင်းထားသောဓာတုပစ္စည်းတော်တော်များများကို  အမျိုးအစားခွဲခြား၍   အန္တရာယ်အမှတ် တံဆိပ်ကပ်ရာတွင် တွေ့ရှိရသော အန္တရာယ်အကြောင်းအရာ ဖော်ပြချက်များကို   ခြင်ဆေးသုံးစွဲသူများ  သတိထားမိစေရန် ဖော်ပြလိုပါသည်။  ခြင်ဆေးကိုမျိုချမိပါက   အဆိပ်ဖြစ်နိုင်ပြီး   ထိမိလျှင်အရေပြားကို ယားယံစေသည်။  ရှူမိလျှင်ဓာတ်မတဲ့မှု သို့မဟုတ် ရင်ကျပ်လက္ခဏာ သို့မဟုတ် အသက်ရှူရခက်ခြင်းများဖြစ်နိုင်သည့်အပြင် ကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သည်။အဆိုပါဓာတုပစ္စည်းသည် လူကိုသာမက သက်ရှိရေနေသတ္တဝါများ အတွင်း အချိန်ကြာမြင့်စွာ ပြင်းထန်သော အဆိပ်ဖြစ်စေပါသည်။

ကြိုတင်သတိထားရမည့်ဖော်ပြချက်များ

ဓာတုခြင်ဆေးခွေများ အသုံးပြုမှုကြောင့် လူတို့၏ ကျန်းမာရေးကို အနည်းနှင့်အများ ထိခိုက်စေသဖြင့် ကာကွယ်ရန်   Precaution  နည်းလမ်းများထဲမှ အရေးကြီးသည့် အချက်များကို ဖော်ပြလိုပါသည်။  ခြင်ဆေးသည် အသားအရေကို ယားယံစေသဖြင့် ယင်းကိုကိုင်တွယ်ရာတွင် လက်အိတ်နှင့် ကိုင်တွယ်ရပါမည်။  ကိုင်တွယ်ပြီးတိုင်း ဆပ်ပြာ၊ ရေတို့နှင့် စင်ကြယ်စွာ  ဆေးကြောသင့်ပါသည်။   အစားအသောက်များနှင့်    ထိတွေ့ခြင်းမရှိစေရန်နှင့် အသုံးပြုနေစဉ် အစာစားခြင်း၊    ရေသောက်ခြင်း၊   ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း မပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ခြင်ဆေးခွေကို ကလေးများ လက်လှမ်းမီသောနေရာများတွင် မထားသင့်ပါ။   ခြင်ဆေးခွေကိုအသုံးပြုလိုပါက လူမရှိသောအခန်းတွင် ထွန်းထားပြီး အငွေ့သေသော အချိန်မှသာ ဝင်ရောက်နေထိုင်သင့်ပါသည်။ အလုံပိတ်အခန်းတွင် ထွန်းညှိပြီး   လူများနေထိုင်ခြင်း မပြုလုပ်သင့်ပါ။ ပန်းနာရင်ကျပ်ရှိသူများ၊  နှလုံးရောဂါရှိသူများ  ခြင်ဆေးအငွေ့ကို ရှောင်ရှားသင့်ပါသည်အငွေ့များ ပတ်ဝန်းကျင်သို့ လွတ်ထွက်မသွားအောင် ထားသိုရန်နှင့်    ကြာရှည်စွာ မရှူရှိုက်မိစေရန် ဆက်တိုက် ထွန်းညှိခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

အရေးပေါ်တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရမည့်အချက်များ

ဓာတုပစ္စည်းပါဝင်သည့် ခြင်ဆေးခွေများကြောင့် အရေးပေါ် အခြေအနေများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့လျှင် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရမည့် အချက်များကိုလည်း  သတိထားဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ဆက်လက်ဖော်ပြအပ်ပါသည်။

ခြင်ဆေးကိုမျိုချမိလျှင် ဆရာဝန်ထံ ချက်ချင်းပြသရပါမည်။ ပါးစပ်ကိုရေဖြင့် ပလုတ်ကျင်းခြင်း၊ အော့အန်ခြင်းမပြုလုပ်ရပါ။ ခြင်ဆေးအရေပြားပေါ်ကျလျှင် ဆပ်ပြာနှင့်ရေများများဖြင့် ဆေးကြောရပြီး အရေပြားယားယံလျှင် သို့မဟုတ် အဖုအပိမ့်ထွက်လာလျှင် ဆေးဖက်ဆိုင်ရာ အကြံဉာဏ်နှင့် ကုသမှုကိုခံယူရပါမည်။ ခြင်ဆေးရှူမိ၍ အသက်ရှူရခက်ခဲလျှင် လေကောင်းလေသန့် ရသောနေရာသို့ပြောင်းရွှေ့ပြီး သက်သောင့်သက်သာ အသက်ရှူနိုင်သော အနေအထားဖြင့်  အနားယူရပါမည်။   မသက်သာပါက ဆရာဝန်ကိုချက်ချင်းခေါ်၍ ကုသမှုကို ဆောလျင်စွာ ခံယူဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။

အစားထိုးအသုံးပြုနိုင်သော အဆီအမျိုးမျိုး

ခြင်ဆေးထုတ်လုပ်သူများဘက်မှလည်း    ထည့်သွင်းအသုံးပြုသည့်   Active   Ingredient   များကို WHO မှ သတ်မှတ်ထားသော အချိုးအစားများအတိုင်းသာ ထည့်သွင်းအသုံးပြုရန်၊  ခွင့်မပြုဓာတုပစ္စည်းများကို     ထည့်သွင်းအသုံးမပြုကြရန်နှင့် လေးစားလိုက်နာကြရန်    အထူးလိုအပ်ပါသည်။   ဖြစ်နိုင်ပါက ဓာတုပစ္စည်းများအစား သဘာဝမှရရှိနိုင်သော သစ်ကြံပိုးခေါက်ဆီ၊ တမာဆီ၊ ရှောက်သီးဆီ၊ ယူကလစ်ဆီ အစရှိသည်တို့ကို အစားထိုး အသုံးပြုလျှင် ပိုမိုသင့်လျော်ပါသည်။

ပြည်သူလူထု၏တာဝန်ဝတ္တရားများ

 ခြင်ဆေးတွင်ပါဝင်သော ဓာတုပစ္စည်းများ၏ အန္တရာယ်နှင့်  ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်အချက်များကို သိပ္ပံနည်းကျဖော်ပြပြီးသည်နှင့်အညီ ပြည်သူလူထုမှ မိမိတို့၏အသိစိတ်ဓာတ်နှင့် ကြိုတင်ကာကွယ်ရမည့် အချက်များကိုလည်း ဆက်လက်တင်ပြအပ်ပါသည်။ တစ်ဖန် ပြည်သူလူထုဘက်မှလည်း မိမိတို့၏အသိ စိတ်ဓာတ်နှင့်   အလွယ်တကူ ဆောင်ရွက်နိုင်သော ကြိုတင်ကာကွယ်ရမည့် အချက်များဖြစ်သည့် ခြင် မပေါက်ပွားစေရန် ခြင်ပေါက်ပွားနိုင်သော ရေမြောင်းများကို ရေစီးရေလာကောင်းမွန်အောင် ပြုပြင်ခြင်း၊ ရေမြောင်းများအား  စနစ်တကျဖုံးအုပ်ထားခြင်း၊ ရေမြောင်းများကို တစ်ပတ်တစ်ခါ ခြင်ဆေးဖျန်းပေးခြင်း၊    အမှိုက်များအားစနစ်တကျစွန့်ပစ်ခြင်းနှင့်ဖုံး၊  သွန်၊လဲ၊စစ်စနစ်ကို   ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ကို ပြည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံးမှ  ဝိုင်းဝန်းဆောင်ရွက်ကြမည်ဆိုလျှင် ခြင်အန္တရာယ်နှင့် ဓာတုပစ္စည်းသုံး ခြင်ဆေးခွေများ၏ အန္တရာယ်မှ ကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း     ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

MWD Web Portal

ကိုယ်ခန္ဓာမှာရှိတဲ့ ဟော်မုန်းအားလုံးရဲ့ ဂိုဏ်းချုပ်က သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတဲ့။ ဒီတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းသွားဖြစ်ဖြစ် များနေရင်ဖြစ်ဖြစ် ကိုယ်ခန္ဓာအပေါ် သက်ရောက်တဲ့ ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေကတော့ အများကြီးပါ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းခြင်း ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း နည်းတယ်ဆိုတာ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကနေ ရှိသင့်တဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ အလုံအလောက်မထုတ်တဲ့ပြဿနာပါ။ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းဆိုတာ လည်ပင်းအရှေ့အောက်ဘက်နားလောက်မှာရှိတဲ့ endocrine ဂလင်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး larynx. အောက်မှာ ရှိနေတဲ့ လိပ်ပြာပုံစံ ဂလင်းတစ်ခုပါ။ သူကနေ ကိုယ်တွင်းဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကို ထိန်းချုပ်တဲ့ ဟော်မုန်းတွေကို ထုတ်ပေးပြီး ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေကိုထိန်းချုပ်နေတာပါ။ ဒီနေ့ဆောင်းပါးထဲမှာတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းနေတဲ့ ဆိုတာဘာလဲ ဘယ်လို ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေရှိလဲဆိုတာနဲ့ ဝေဒနာခံစားနေရတဲ့သူတွေ ရှောင်ရမယ့် ဆေးတွေ စားစရာတွေ အကြောင်းပြောပြပေးတော့မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့ပြဿနာ ဘာ့ကြောင့်ဖြစ်ရတာလဲ ။ ။

• ခုခံအားဆိုင်ရာပြဿနာရှိနေတဲ့သူတွေ

• ဓာတ်ရောင်ခြည်ထိတွေ့မှုခံထားရတဲ့သူတွေ

• သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း အရမ်းများတဲ့အတွက် radioactive iodine ကုသမှု ခံယူထားရတဲ့သူတွေ

• သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုလုံးကို ထုတ်ထားရတဲ့သူတွေ

• သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းစေတဲ့ အစားအသောက်တွေ ဆေးတွေ သောက်နေရတဲ့ အခါမျိုးတွေမှာ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့ ပြဿနာဖြစ်တတ်ပါတယ်။

ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာများ ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းနေတဲ့ သူတစ်ယောက်အဖို့ သူရှောင်သင့်တဲ့အစားအသောက်တွေရှိပါတယ်။ ဒီအစားအစာတွေကို ရှောင်ပါမှ အားနည်းနေတဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းကို ပြန်အားဖြည့်ရာရောက်သလို နည်းနေတဲ့သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ ပိုအားနည်းသွားတာမျိုး မဖြစ်ရလေအောင်ကာကွယ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာတွေကတော့

• ဟင်းနုနွယ်

• ကိုက်လန်

• ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်း၊ ဂေါ်ဖီထုတ်

• မုန်ညင်းတို့ကိုရှောင်ရပါမယ်။

နောက်ပြီး ပဲပိစပ်ကနေထုတ်တဲ့ ပဲနို့၊ ပဲပိစပ်ဆီ ပဲငံပြာရည်စတာတွေကိုလည်းရှောင်ဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။

သိုင်းရွိုက်များတဲ့သူတွေသာမက သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့သူတွေပါ ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာတွေကတော့ ကော်ဖီ လက်ဘက်ရည် ၊ အရက်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီးတွေ တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကော်ဖီ လက်ဘက်ရည်မှာပါတဲ့ ကဖင်းဓာတ်က သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကိုသက်ရောက်မှု ရှိတာကြောင့် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းနေတဲ့သူတွေ အတွက် သတိထားစရာပါပဲ။ နောက်ပြီး ဆေးရွက်ကြီးတွေမှာပါတဲ့ နီကိုတင်းဓာတ်ကြောင့်လည်း သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ ကမောက်ကမဖြစ်နိုင်တာကြောင့် အဲဒါတွေကို ရှောင်နိုင်ရင် အကောင်းဆုံးပါ။

ရှောင်ရမယ့် ဆေးတွေ 

ကိုယ့်သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းက ပုံမှန် မဟုတ်တာကြောင့် အခြားသူတွေလို ဆေးတွေ ဝယ်သောက်လိုက်တာမျိုး လုပ်လို့မရပါဘူး။ ဆေးသောက်ခါနီးတိုင်း ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဖို့လိုသလို ကိုယ်နဲ့မတည့်တဲ့ဆေးတွေက ဘာတွေလဲဆိုတာ သိထားဖို့လိုအပ်ပါတယ်။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတဲ့သူတွေကို ကုသတဲ့ antiပthyroid drugs ( သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆန့်ကျင်ဆေး) တွေကတော့ hypothyroidism ( သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းသူ) တွေ သတိထားရှောင်ရမယ့်ဆေးပါ။

• သူတို့တွေကတော့ radioactive iodine, methimazole and propylthiouracil တို့ဖြစ်ပြီး

• hypothyroidism ( သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းသူ)တွေ ရှောင်ရမယ့် အခြားဆေးတွေကတော့ lithium နဲ့ amiodrone တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါတွေကတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့သူတိုင်းသိထားသင့်တဲ့ ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာတွေနဲ့ ဆေးတွေ အကြောင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါလေးတွေ သိထားတော့ ကိုယ်နဲ့မတည့်တာကဘာလဲ ဘာကိုရှောင်မလဲဆိုတာသိသွားလို့ ကုသမှု မြန်မြန်ဆန်ဆန်နဲ့ ပိုထိရောက်တာပေါ့ ။ ။

Hello ဆရာဝန်

လူတို့၏သိုင်းရွိုက်ဂလင်းသည် သေးငယ်သော်လည်း ခန္ဓာကိုယ်ဇီဝဖြစ်ပျက်မှု၊ စွမ်းအင်အသုံးပြုမှုနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအခြေအနေများကိုဟန်ချက်ညီအောင်ထိန်းညှိရာတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင် ပါသည်။ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတွင်ဖြစ်သောရောဂါများသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း တွင် အဖြစ်အများဆုံးဟော်မုန်းရောဂါများဖြစ်ပြီး သွေးချိုဆီးချိုရောဂါပြီးလျှင်  ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်သည်။   အဖြစ်အများဆုံးသိုင်းရွိုက်ရောဂါအမျိုးအစားနှစ်မျိုးမှာ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းလွန်းခြင်း (Hypothy-roidism ) နှင့်  သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းလွန်ကဲခြင်း  (Hyperthyroidism)  တို့ဖြစ်သည်။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနှင့်စိတ်ခံစားချက်များ၏ဆက်စပ်မှု

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတွင် အဓိကအားဖြင့်T3 (Triiodothyronine) နှင့်T4 (Thyroxine) သည်  ဦးနှောက်လုပ်ဆောင်မှုအပေါ်   တိုက်ရိုက်လွှမ်းမိုးမှုရှိသည်။ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းလွန်းခြင်း (Hypothyroidism) နှင့် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းလွန်ကဲခြင်း (Hyperthyroidism) နှစ်မျိုးစလုံး သည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်သောကများခြင်းနှင့်ဆင်တူသည့် စိတ်ကျန်းမာရေးလက္ခဏာများဖြင့် အစပျိုးပေးနိုင်သည်။ သိုင်းရွိုက် ဟော်မုန်းနည်းလွန်းသောရောဂါတွင် လူနာများသည် အမြဲလိုလိုစိတ်ဓာတ် ကျခြင်း၊ နှေးကွေးခြင်း၊ စိတ်တိုခြင်း၊ အာရုံစူးစိုက်မှုအားနည်းခြင်းနှင့်မှတ်ဉာဏ်ကျဆင်းခြင်းများကို တွေ့ကြုံရတတ်သည်။ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း လွန်ကဲသော ရောဂါရှိသူသည် ဂနာမငြိမ်ခြင်း၊   ထိတ်လန့်ခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်းနှင့်စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ   မတည်ငြိမ်မှုများနှင့်တွေ့ကြုံရတတ်သည်။

လူနာများအတွက်  မရှင်းပြနိုင်လောက်အောင် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှု၊စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှု၊ မှတ်ဉာဏ်၊ အာရုံစူးစိုက်မှုနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်းဆိုင်ရာအခက်အခဲများသည်  စိတ်ဖိစီးမှု  သို့မဟုတ် အိုမင်းရင့်ရော်မှု၏နောက်ဆက်တွဲအဖြစ်   မကြာခဏ  ယူဆတတ်ကြသော်လည်း နောက်ခံသိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများ၏  ချို့ယွင်းမှုကြောင့် ဖြစ်သောအကြောင်းရင်းအမျိုးမျိုး၏ လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်နိုင်သည်။ သိုင်းရွိုက်ရောဂါ၏လက္ခဏာများသည်စိတ်ကျန်းမာရေးလက္ခဏာများနှင့်ထပ်တူညီမှုကြောင့် မကြာခဏဆိုသလို  ရောဂါရှာဖွေမှုမှားယွင်းခြင်းသို့မဟုတ်  ကုသမှုနှောင့်နှေးခြင်းတို့ဖြစ်စေတတ်သည်။အထူးသဖြင့် သိုင်းရွိုက်ပြဿနာရှိသော်လည်း စိတ်ရောဂါလက္ခဏာတစ်ခုတည်း သာရှိနေသောလူနာများတွင်ဖြစ်တတ်သည်။ လူနာများ၏စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလက္ခဏာများအတွက်   ပုံမှန်သိုင်းရွိုက်စစ်ဆေးမှုသည်သိုင်းရွိုက်လုပ်ဆောင်ချက်များ ကမောက်ကမဖြစ်မှုကို အချိန်မီသိရှိနိုင်သဖြင့်ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးသာမက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်မှုကိုလည်း သိသိသာသာတိုးတက်စေနိုင်ကြောင်း မကြာခဏတွေ့ ရှိရတတ်သည်။

သတိထားစောင့်ကြည့်သင့်သည့် လက္ခဏာများ

စိတ်နေစိတ်ထား  သို့မဟုတ်အပြုအမူရုတ်ခြည်းပြောင်းလဲခြင်း၊လုံလောက်စွာအနားယူနေသော်လည်း  ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှု  ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေခြင်း၊ အာရုံစူးစိုက်ရခက်ခဲခြင်း သို့မဟုတ် မှတ်ဉာဏ်လျော့ နည်းသောပြဿနာများ၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန်ပြောင်းလဲခြင်း၊ ဓမ္မတာမမှန်ခြင်း၊  ဆံပင်ပါးခြင်း   သို့မဟုတ်   ဆံပင်ကျွတ်ခြင်းစသည့်လက္ခဏာအမျိုးမျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ စိတ်ကျန်းမာရေးသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ သိုင်းရွိုက်ရောဂါများသည်  သတိပြုရန်ခက်ခဲနိုင်သောကြောင့်  လူအများစုတွင် အချိန်ကြာမြင့်စွာ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ ရှိနေတတ်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးများနှင့်သက်ကြီးရွယ်အိုများကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ရာတွင်စိတ်ခံစားချက် သို့မဟုတ် မှတ်ဉာဏ်နှင့်သိမြင်မှုဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများဖြစ်ပေါ်သည့်အခါ    သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကို    အမြဲထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်သည်။ ထို့ကြောင့် သိုင်းရွိုက်၏လုပ်ဆောင်မှုများကို ပုံမှန်စစ်ဆေးရန်နှင့် သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကျန်းမာသန်စွမ်းစေရန် လိုအပ်ချက်များအကြောင်း အသိပညာပေးနေရန်အရေးကြီးပါသည်။

သိုင်းရွိုက်ရောဂါများအကြောင်း အသိပညာပေးခြင်း၏အရေးပါမှု

လူများစွာတွင် ရောဂါလက္ခဏာများခံစားရနိုင်သော်လည်း သိုင်းရွိုက် ရောဂါနှင့်ဆက်စပ်မှုရှိကြောင်း သတိမပြုမိခြင်းကြောင့် နှစ်ပေါင်းများစွာ ရောဂါရှာမတွေ့ဘဲဖြစ်နေတတ်သည်။  ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊  ကိုယ်အလေးချိန်ပြောင်းလဲခြင်း၊ စိတ်ခံစားချက်ပြောင်းလဲခြင်းနှင့် ပုံမှန်မဟုတ် သောနှလုံးခုန်နှုန်းများသည် သိုင်းရွိုက်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်သော်လည်းတခြားအခြေအနေများနှင့် အလွယ်တကူလွဲမှားနိုင်သည်။ သိုင်းရွိုက် ကျန်းမာရေးအကြောင်း ပိုမိုလေ့လာသိရှိခြင်းဖြင့် သိုင်းရွိုက်ရောဂါ၏အစောပိုင်းလက္ခဏာများကို သတိပြုမိရန်နှင့် အမြန်အကူအညီရယူရန် အခွင့်အရေးရှိလာပါသည်။   သိုင်းရွိုက်ရောဂါအခြေအနေများသည်အထူးသဖြင့်  စောစီးစွာတွေ့ရှိသည့်အခါတွင် သာမန်ကုသမှုများဖြင့်စီမံခန့်ခွဲနိုင်သည်။ ထို့ပြင် သိုင်းရွိုက်ရောဂါနှင့်ပတ်သက်၍ အသိပညာပေး ခြင်းဖြင့်  စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကိုလျှော့ချနိုင်ပြီး   အချိန်မီစစ်ဆေးခြင်းဖြင့် သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကို  စောစီးစွာရှာဖွေသိရှိနိုင်ခြင်းနှင့် အချိန်မီကုသနိုင်မှုကြောင့် ထိခိုက်ခံစားရသူတိုင်းအတွက်      ပိုမိုကောင်းမွန်သောရလဒ်များကို ရရှိစေနိုင်ပါသည်။

သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကိုကာကွယ်ရန် အကြံပြုချက်များ

အိုင်အိုဒင်း၊ ဆီလီနီယမ်၊ သံဓာတ်နှင့် ဗီတာမင် D တို့လုံလောက်စွာ ပါဝင်သော ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သည့် အစားအစာများစားသုံးခြင်း၊ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ အရက်အလွန်အကျွံသောက် ခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ စိတ်ဖိစီးမှုကို စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ နေ့စဉ် လုံလောက်စွာအိပ်စက်ခြင်း၊ နေရောင်ခြည်နှင့်အန္တရာယ်ကင်းစွာထိတွေ့ပြီး လုံလောက်သော ဗီတာမင် D ပမာဏကို ထိန်းသိမ်းရန်လေ့ကျင့်ခြင်း၊ ကျန်းမာရေး နှင့်ညီညွတ်သော လူနေမှုပုံစံနှင့် အပြုအမူများကို လက်ခံကျင့်သုံးခြင်းဖြင့် သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကို ကာကွယ်နိုင်သည်။ ထို့ပြင် ပုံမှန်ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုနှင့်သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများ၏လုပ်ဆောင်မှုကို  စောင့်ကြည့် စစ်ဆေးခြင်းဖြင့်     သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကိုစောစီးစွာသိရှိနိုင်ပြီး အချိန်မီကုသနိုင်ပါသည်။

ကုသမှုနည်းလမ်းများ

သိုင်းရွိုက်နှင့်ပတ်သက်သောစိတ်ကျန်းမာရေးလက္ခဏာများကိုကုသရာတွင် ဟော်မုန်းအစားထိုးကုသခြင်း သို့မဟုတ် ဟော်မုန်းထိန်း ညှိပေးသောဆေးဝါးများဖြင့်ကုသခြင်းနှင့် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများကိုပုံမှန်စစ်ဆေးစောင့်ကြည့်ကုသရန်လိုအပ်ပါသည်။ အိုင်အိုဒင်း၊ ဆီလီ နီယမ်၊  သံဓာတ်နှင့်  ဗီတာမင်  D တို့ကို  လုံလောက်စွာစားသုံးခြင်း၊လုံလောက်စွာအိပ်စက်ခြင်း၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း၊ စိတ်ဖိစီးမှုလျှော့ချခြင်းနှင့် လိုအပ်ပါက စိတ်ကျန်းမာရေးကုထုံး သို့မဟုတ် လူနာအခြေပြု နှစ်သိမ့်ဆွေးနွေးအကြံဉာဏ်ပေးကူညီမှုရယူခြင်းတို့ဖြင့်ကုသရန် လိုအပ်ပါသည်။

သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကို စောစီးစွာရှာဖွေကုသနိုင်မှု၏ရလဒ်များသိုင်းရွိုက်ရောဂါများကို    စောစီးစွာရှာဖွေကုသနိုင်ခြင်း၏     အကျိုးသက်ရောက်မှုသည်   လူနာ၏သက်တမ်းကို ပြောင်းလဲစေနိုင်ပါသည်။

သိုင်းရွိုက်ပြဿနာများကို စောစီးစွာသိရှိနိုင်သည့်အခါ ရောဂါလက္ခဏာများမပြင်းထန်မီ  သို့မဟုတ် ကျန်းမာရေးမထိခိုက်မီ ကုသမှုကိုစတင်နိုင်သည်။ ဆေးဝါးသောက်သုံးမှုအနည်းငယ်နှင့် ရောဂါလက္ခဏာများ သက်သာလာပြီး နှလုံးပြဿနာများ သို့မဟုတ် မျိုးပွားမှုဆိုင်ရာပြဿနာ များကဲ့သို့ နောက်ဆက်တွဲရောဂါများဖြစ်နိုင်ခြေနှင့် မလိုအပ်ဘဲ စိတ်ကျန်းမာရေးဆေးဝါးများ သောက်သုံးရမှုလျော့နည်းစေနိုင်ပါသည်။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ သန်းပေါင်းများစွာသောလူတို့သည် သိုင်းရွိုက်ရောဂါ ရှိနေသည်ကို သတိမထားမိကြသောကြောင့်  စောစီးစွာရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းနှင့် အချိန်မီကုသခြင်းကို အာရုံစိုက်ရန် အထူးအရေးကြီးပါသည်။ နှစ်စဉ် မေလ ၂၅ ရက်မှ ၃၁ ရက်နေ့အထိကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာသိုင်းရွိုက်အသိပညာပေးရက်သတ္တပတ်အဖြစ်သတ်မှတ်၍ လူအများကို သိုင်းရွိုက် ရောဂါများအကြောင်း အသိပညာပေးခြင်းအခမ်းအနားများနှင့် လှုပ်ရှား မှုများကို တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင်ကျင်းပပါသည်။ သိုင်းရွိုက်ဂလင်း ကျန်းမာသန်စွမ်းစေရန် လိုအပ်ချက်များအကြောင်း   အသိပညာမြှင့်တင်ရေးကြိုးပမ်းမှုများလုပ်ဆောင်ရန်၊ အထူးသဖြင့် သိုင်းရွိုက်ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများ၊  ကလေးငယ်များနှင့်သက်ကြီးရွယ်အိုအများစုတွင် သိုင်းရွိုက်၏ လုပ်ဆောင်မှုကို အချိန်မီစစ်ဆေးကုသကာကွယ်ပေးရန်လိုအပ်ကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။

MWD Web Portal

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတဲ့ ပြဿနာဆိုတာ လူတိုင်းနဲ့ စိမ်းတဲ့ ပြဿနာတော့မဟုတ်ပါဘူး။ လည်ပင်းကြီးလာတယ် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း လုပ်ဆောင်မှုတွေ ပုံမှန်မဟုတ်တော့ဘူး သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများလာတယ်စတဲ့ ပြဿနာတွေက လူအများစုမဟုတ်တောင် လူအနည်းစု ကြုံတွေ့နေရတတ်တယ်လေ။ ဒီလိုပြဿနာတွေ ကြုံလာပြီဆို ဆေးခန်းသွားပြ ဆရာဝန်ပေးတဲ့ ဆေးတွေချည်းသောက် ကုသမှုတွေ ခံယူနေတာထက်စာရင် ကုသနည်းလေးတွေ အကြောင်းပါသိထားတော့ ပိုကောင်းတာပေါ့။ ဒီတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများနေရင် ဘယ်လိုကုသကြမလဲ ။ ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများခြင်း ( hyperthyroidism) အတွက် ကုသနည်းတွေ ။ ။

( ၁ ) beta-blockers

Hyperthyroidism ရဲ့ လက္ခဏာတွေထဲမှာ

ရင်တုန် နှလုံးတုန် လက်တုန်စတဲ့ လက္ခဏာတွေပါတာဆိုတော့ ဒါတွေကိုအရင်ထိန်းဖို့အတွက် beta-blockers ဆိုတဲ့ သောက်ဆေး က အရေးပါပါတယ်။ သူက များနေတဲ့သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းကို နည်းသွားအောင် လျှော့ချပေးတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများခြင်းကြောင့် ဖြစ်နေတဲ့ လက္ခဏာတွေကို သက်သာစေတဲ့ ဆေးပါ။

Anti- thyroid drugs

toxic nodular goiter တို့ Graves’ disease တို့လိုမျိုး ပြင်းထန်တဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများ ပြဿနာတွေမှာတော့ anti-thyroid medications လို့ခေါ်တဲ့ သိုင်းရွိုက် ဟော်မုန်း ဆန့်ကျင်ဆေးတွေကို သောက်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီဆေးတွေရဲ့ အဓိက အာနိသင်ကတော့ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း အများအပြားထုတ်ခြင်းကို လျှော့ချပေးတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အသုံးများတဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းလျှော့ချဆေး ၂ အုပ်စုရှိပါတယ်။

• Methimazole
• propylthiouracil (PTU) တို့ပါ။

ဒီဆေးတွေကို သေသေချာချာ ညွန်ကြားထားတဲ့အတိုင်း သောက်မယ်ဆိုရင် များနေတဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းကြောင့် ခံစားရတဲ့ ပြဿနာတွေ ရက်သတ္တပါတ် အနည်းငယ်အတွင်းမှာတင် သက်သာလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ခုသတိထားမှာက ဒီ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများနေခြင်းကို လျှော့ချတဲ့ ဆေးတွေမှာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ရှိပါတယ်။

• ကိုယ်ခန္ဓာပေါ်မှာအနီကွက်တွေပေါ်တာ
• ယားယံတာနဲ့
• ဖျားနာတာမျိုးတွေ။

ဖြစ်တတ်တာကြောင့် ဆေးသောက်နေရင်း ဒီလိုလက္ခဏာတွေ ရှိပြီဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ သွားပြန်ပြဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ အဖြစ်နည်းပေမယ့်လည်း ဒီသိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆေးလျှော့ချတဲ့ဆေးတွေက အသည်းကိုထိခိုက်နိုင်တဲ့အပြင် သွေးဖြူဥနည်းသွားအောင်လည်း လုပ်နိုင်တာကြောင့်ဆေးသောက်နေရင်း

• အသားဝါတာ၊

• အပြင်းဖျားတာ

• လည်ချောင်းနာတာမျိုးတွေဖြစ်ရင် လုံးဝမပေ့ါဆသင့်ပါ။

ဒီဆေးတွေကို အနည်းဆုံး ၂ နှစ်အထိ စွဲသောက်ရမှာ ဖြစ်ပြီး လုံးဝ ပျောက်သွားမယ့် ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဆေးဖြတ်လိုက်ရင် hyperthyroidism ပြန်ဖြစ်မယ့်ရာခိုင်နှုန်းက ၅၀း၅၀ ရှိနေပါတယ်။ ၂ နှစ်ပြည့်ချိန်ပျောက်သွားလို့ ဆေးဖြတ်လိုက်ပေမယ့် ပြန်ဖြစ်လာတဲ့အခါ ဒီဆေးပဲ ဆက်သောက်မလား အောက်မှ ာဖော်ပြမယ့် အခြားကုသနည်းတွေ လုပ်မလားဆိုတာ စဉ်းစားရတော့မှာပါ။

( ၂ ) Radioactive iodine treatment

ဒီကုသနည်းကတော့ အပေါ်မှာပြောထားတဲ Anti- thyroid drugs တွေနဲ့ မနိုင်တော့တာ၊ Anti- thyroid drugs

ဆေးတွေဖြတ်ပြီးချိန် hyperthyroidism ပြန်ဖြစ်တဲ့အခါမျိုးမှာ ဒီကုသနည်းကို စဉ်စားပါတယ်။ ဒီကုသနည်းကလည်း အာနည်းချက်ရော အားသာချက်ရောရှိတဲ့ကုသနည်းပါ။

အားသာချက်ကတော့

• သောက်လိုက်တဲ့ Radioactive iodine တွေကို စုပ်ယူတာ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုတည်းရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် အခြား ကိုယ်ခန္ဓာအစိတ်အပိုင်းတွေ ထိခိုက်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

• နောက်ပြီး Radioactive iodine ကို စုပ်ယူလိုက်တဲ့ သိုင်းရွိုက်ဆဲလ်လေးဟာ ပျက်စီးခံလိုက်ရတဲ့အတွက် hyperthyroidism ပြန်ဖြစ်ဖို့ အလားအလာနည်းသွားပါတယ်။

• အကြာကြီးစွဲသောက်စရာမလိုဘဲ အများဆုံး ၂ လလောက်နဲ့တင်ဖြစ်နေတဲ့ သိုင်းရွိုက်ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းပေးမှာပါ။

အားနည်းချက်

• အားနည်းချက်ကတော့ Radioactive iodine က သိုင်းရွိုက်ဆဲလ်တွေကို လုံးဝဖျက်ဆီးလိုက်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အများကြီးဖျက်ဆီးလိုက်မိတဲ့အခါမျိုးမှာ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ လုံဝ မထုတ်နိုင်တော့တာဖြစ်တဲ့ hypothyroidism အထိ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအခါကျ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းလုံးဝမထုတ်နိုင်တော့တာကြောင့် အပြင်ကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆေးတွေ ပြန်သောက်ပေးဖို့လိုအပ်ပါတယ်

( ၃ ) သိုင်းရွိုက်ဂလင်းအား ခွဲစိတ်ဖယ်ထုတ်ခြင်း။

hyperthyroidism အတွက် နောက်ကုသနည်းတစ်မျိုးကတော့ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကို ခွဲစိတ်ဖယ်ထုတ်လိုက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ခွဲစိတ်တဲ့နေရာမှာ သိုင်းရွိုက်တစ်ခုလုံးကို ထုတ်မှာလား အစိတ်အပိုင်းလေး တစ်ခုကိုပဲ ခွဲစိတ်ပြီးထုတ်မှာလားဆိုတာ ရှိပါသေတယ်။ ဂလင်းတစ်ခုလုံးထုတ်လိုက်ရင် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းထုတ်လုပ်နိုင်တော့မှာမဟုတ်တော့လို့ hypothyroidism ကို ကာကွယ်ဖို့ အပြင်ကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆေးတွေ ပြန်သောက်ရမှာဖြစ်ပြီး အစိတ်အပိုင်း နည်းနည်းလောက်ပိုပဲ ထုတ်မယ်ဆိုရင်တော့ ဟော်မုန်းဆေးတွေ ပြန်သောက်ဖို့ မလိုအပ်ပါဘူး။

• သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုလုံးထုတ်တာကို သိုင်းရွိက်ကင်ဆာသမားတွေမှာပဲလုပ်လေ့ရှိပြီး

• Anti- thyroid drugs ( သိုင်းရွိုက်ဆန့်ကျင်ဆေးတွေနဲ့ မတိုးတော့တာ) Radioactive iodine ဆေးတွေ လုံးဝသောက်လို့မရတဲ့ အခါမျိုးမှာတော့ သိုင်းရွိုက်အစိတ်အပိုင်းလေးကိုပဲ ခွဲစိတ်ထုတ်လေ့ရှိပါတယ်။

ထုံးစံအတိုင်း ခွဲစိတ်မှုကြောင့် မေ့ဆေးထုံဆေးရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာတွေ၊ ခွဲစိတ်မှုလုပ်စဉ် သိုင်းရွိုက်ဂလင်းပတ်ဝန်းကျင်က အစိတ်အပိုင်းတွေကို ထိခိုက်မိတတ်တာမျိုးတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ ဒါကလည်း ၁၀၀ မှာ ၁ ယောက်သာဖြစ်နိုင်တာမို့ အရမ်းကြီး စိုးရိမ်ရတဲ့ အထဲမှာတော့ မပါပါဘူး။

ဒါတွေကတော့ hyperthyroidism သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတဲ့ ပြဿနာအတွက် ကုသနည်းတွေပါ။ ဒါလေးတွေသိထားတော့ကိုယ်နဲ့သင့်တော်တာက ဘယ်လိုကုသနည်းလဲ ဘယ်လိုကုသနည်းမှာ အားသာချက် အားနည်းချက်တွေ ရှိသလဲ အတွင်းကျကျသိထားတော့ ကိုယ်ရှေ့ဆက်ဘယ်လိုကုသမလဲဆိုတာ ဆုံးဖြတ်လို့ရတာပေါ့ ။ ။

Hello ဆရာဝန်

နှလုံးအကြောင်း သိကောင်းစရာလူသားတို့၏နှလုံးသည်တစ်ပေါင်အောက်လေးပြီးအမျိုးသားတို့၏ နှလုံး က အမျိုးသမီးတို့ထက်နှစ်အောင်စခန့်ပိုလေးသည်။အရွယ်ရောက်ပြီး ကျန်းမာရေးကောင်းသူတစ်ဦး၏   နှလုံးသည် တစ်ရက်လျှင် အကြိမ် ၁၁၅၀၀၀ ခန့် စည်းချက်မှန်မှန်ခုန်သည်။ အမျိုးသမီးတို့က အမျိုးသား များထက် နှလုံးခုန်နှုန်းအနည်းငယ်ပို၍မြန်ဆန်သည်။ လူ့ခန္ဓာကိုယ်မှ နှလုံးကိုထုတ်လိုက်လျှင်စက္ကန့် တော်တော်ကြာသည်အထိ  နှလုံးက ဆက်လက်ခုန်နိုင်သည်။

ရင်ကွဲနာကျသည်ဆိုသည်မှာ ဖြစ်နိုင်ကြောင်း  သုတေသီများကအတည်ပြုထားကြပြီးယင်းကို ဆေးသိပ္ပံ နည်းအရ နှလုံးကွဲကြေရောဂါဟုခေါ်သည်။      ထိုရောဂါသည်   နှလုံးတိုက်ခိုက်ခံရခြင်းနှင့် ပုံစံတူညီကာ  ရုတ်တရက်အသက်သေဆုံးတတ်သည်။  နှလုံးသွေးကြောပိတ်ခြင်းကြောင့်လည်း  နှလုံးတိုက်ခိုက်ခံ ရတတ်သည်။ နှလုံးကွဲကြေရောဂါကမူ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ  အလွန်အမင်း ထိခိုက်ပင်ပန်းမှုများကြောင့်    ဖြစ်ပေါ်လာရသည်။ တစ်နည်းဆိုသော် စိတ်ဖိစီးမှု ဟော်မုန်းများကြောင့် နှလုံးကွဲကြေရောဂါ ဖြစ်ပွားရခြင်းဖြစ်သည်။

အထူးသဖြင့် အသက် ၇၀ ကျော်လာလျှင် လူကြီးများသည် သွားလာလှုပ်ရှားမှု နည်းပါးလာရာမှ နှလုံး ကျန်းမာရေး ကျဆင်းလာတတ်သည်။ ထိုသို့   နှလုံးကျန်းမာရေးဆုတ်ယုတ်လာကာ နောက်ပိုင်းတွင် အသက် ၈၀ မတိုင်မီ နှလုံးထိခိုက်မှုကြောင့် အသက်အန္တရာယ်ကိုပင် စိုးရိမ်ရသည်။ ထိုကြောင့်  အသက် ၇၀ ကျော်လာလျှင် အမျိုးသားရော အမျိုးသမီးပါ နှလုံးအားကောင်းစေရန်တစ်ရက်လျှင် မိနစ်  ၂၀  ကြာမျှကိုယ်လက်လှုပ်ရှားလေ့ကျင့်ခန်းများ  ပြုလုပ်သင့်သည်။ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုကြောင့်  သွေးလည်ပတ်စီးဆင်းမှုမြန်ဆန်လာကာ နှလုံးကျန်းမာရေး  ကောင်းမွန်လာရုံသာမက သွေးဖိအား၊ သွေးတွင်းရှိ သကြားဓာတ်ပါဝင်မှုတို့ကိုလည်း ထိန်းညှိပေးနိုင်သည်။

ဆီးချိုရောဂါ

ဆီးချိုရောဂါသည် နာတာရှည်ရောဂါဖြစ်ပြီး  ကုသပျောက်ကင်းရန် မဖြစ်နိုင်သော်လည်း ကျန်းမာ ရေးစောင့်ရှောက်မှုကို စနစ်တကျခံယူပါက သက်တမ်းစေ့နေနိုင်သည့်ရောဂါဖြစ်သည်။    မကူးစက်တတ် သောရောဂါဖြစ်သော်လည်း လူတို့၏  နေထိုင်စားသောက်မှုပုံစံအပြောင်းအလဲကြောင့် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု နှုန်း ပိုများလာသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် မျိုးရိုးဗီဇနှင့် နေထိုင်မှုဘဝပုံစံကြောင့်  ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသော်လည်း ယခုအခါ   ပတ်ဝန်းကျင်၏လွှမ်းမိုးမှုကြောင့်  ဖြစ်ပွားမှုနှုန်းပိုများလာသည်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့(WHO)၏ စာရင်းဇယားများအရကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ အရွယ်ရောက်ပြီးသူ  ၁၀ ဦးတွင် တစ်ဦးသည် ဆီးချို၊ သွေးချိုရောဂါ ခံစားနေရပြီး အဆိုပါရောဂါကြောင့်  နှစ်စဉ် လူဦးရေ နှစ်သန်းကျော်      အသက်သေဆုံးနေရကြောင်း သိရသည်။ ၂၀၂၁  ခုနှစ်က ထုတ်ပြန်ခဲ့သော အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာ ဆီးချိုရောဂါအဖွဲ့ချုပ် (IDF) ၏ ထုတ်ပြန်ချက်ကလည်း ကမ္ဘာပေါ်တွင်   အသက်  ၂၀ မှ  ၇၉ နှစ်အတွင်း   ဆီးချို၊   သွေးချိုရောဂါ  ဖြစ်ပွားနေသူ   ၅၃၇  သန်းရှိပြီး  ရောဂါဖြစ်ပွားသူထက်ဝက်နီးပါး ခန့်သည်  မိမိတွင် အဆိုပါရောဂါရှိနေသည်ကို မသိရှိကြဟုဆိုသည်။    

၂၀၃၀    ပြည့်နှစ်တွင်  လူဦးရေ ၆၄၃ သန်း၊  ၂၀၄၅ ခုနှစ်တွင်  ၇၈၃ သန်းအထိ ဆီးချို၊ သွေးချိုရောဂါ ဖြစ်ပွားသူ  မြင့်တက်လာမည်ဟုခန့်မှန်းထားသည်။

ဆီးချိုနှင့် နှလုံးရောဂါ ဆက်စပ်မှုရှိ

သွေးတွင်း ဂလူးကို့စ်ပမာဏ မြင့်မားခြင်းသည် သွေးကြောများ၏ ပျော့ပြောင်းမှုကို လျော့ကျ စေသည့်အပြင် သွေးကြောများကို ကျဉ်းမြောင်းစေပြီး သွေးစီးဆင်းမှုကို ဟန့်တားနိုင်သည်။ ထို့ပြင် သွေး နှင့် အောက်ဆီဂျင်ထောက်ပံ့မှုလျော့ကျစေပြီး သွေးတိုးရောဂါ၊ သွေးကြောငယ်များနှင့် နှလုံးသွေးကြော စနစ် ပျက်စီးနိုင်ခြေ အလားအလာတို့ကို မြင့်တက်စေသည်။ သွေးတိုးခြင်းသည် နှလုံးရောဂါအတွက် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသောအချက်ပြသင်္ကေတတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။    သွေးပေါင်ချိန်မြင့်မားခြင်းက  သွေးလွှတ်ကြောများမှ တစ်ဆင့်   သွေးဖိအားကိုတိုးစေပြီး သွေး လွှတ်ကြောနံရံများကို    ပျက်စီးစေနိုင် သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးနှင့် ကာကွယ်ဆေးစင်တာ  (CDC) ၏ အတည်ပြု ချက်အရ ဆီးချို ရောဂါရှိသော အရွယ်ရောက်ပြီးသူများ၏ ၇၄ ရာခိုင်နှုန်းမှာ သွေးတိုး ရောဂါရှိသူများ ဖြစ်ကြောင်း၊  သွေးတိုးနှင့် ဆီးချိုရောဂါ နှစ်မျိုးစလုံးရှိနေခြင်းသည်  နှလုံးရောဂါ ဖြစ်နိုင် မှုကို    မြင့်မား စေကြောင်း  သိရ သည်။

သွေးကြောကြီးများ ပျက်စီးခြင်း၏ နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများမှာရုတ် တရက် နှလုံးဖောက်ခြင်း နှင့် လေဖြတ်ခြင်း တို့ဖြစ်သည်။ သေးငယ်သော ဆံချည်မျှင် သွေးကြောများ ပျက်စီးခြင်းသည် မျက်စိ၊ ကျောက်ကပ်နှင့် အာရုံကြောစနစ်တို့ကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေသည်။ နှလုံးရောဂါ သည် ပြင်းထန်သောအခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်သော်လည်း နှလုံးခုန်ရပ်တန့်သွားခြင်း မျိုးမဟုတ်ဘဲ နှလုံးကသွေးကိုကောင်းစွာ စုပ်ယူနိုင်ခြင်းမရှိတော့ပေ။ ထိုအခါ ခြေထောက်များရောင်ရမ်းပြီး   အဆုတ်ထဲတွင် အရည်များစုနေသောကြောင့် အသက်ရှုရခက်ခဲစေသည်။  နှလုံးရောဂါ၏ သဘောသဘာဝသည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ  ပိုမိုဆိုးရွားလာတတ်သော်လည်း စောစီးစွာရောဂါရှာဖွေခြင်းနှင့် ကုသခြင်းဖြင့် ရောဂါလက္ခဏာများကိုသက်သာရာရစေသည်။  ထို့ပြင် ရောဂါအခြေအနေပိုမိုဆိုးရွားလာခြင်းကို ရပ်တန့်စေနိုင် သို့မဟုတ် နှောင့်နှေးစေနိုင်သည်။

ထို့ကြောင့်နောက်ဆက်တွဲကျန်းမာရေး ဆိုးကျိုးများ မဖြစ်ပေါ်စေရန် နှလုံးရောဂါကိုမွေးမထားဘဲ ဆောလျင်စွာကုသမှု ခံယူသင့်သည်။

ဆီးချိုရောဂါရှိသူများ  နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါအဖြစ်များ

ဆီးချိုရောဂါသည်  နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှင့်လည်း ဆက်စပ်နေသည်။   အဝလွန်လေ ဆီးချို၊ သွေးချို ရောဂါဖြစ်ရန် အခွင့်အလမ်းများလေဖြစ်သည်။ အဝလွန်သောအခါ မကောင်းသော  အဆီဓာတ်များခြင်းကြောင့် နှလုံးသွေးကြောနံရံများတွင် အဆီများစုကာ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါ ကိုဖြစ်စေနိုင်သည်။  ဆီးချို၊   သွေးချိုရောဂါရှိသူများ တွင် အာရုံကြော စနစ်အားနည်း ခြင်းအပြင် သွေးချိုဓာတ်များခြင်းကြောင့်   ဆဲလ်များတွင် မူမမှန်ပြောင်းလဲမှုများဖြစ်ပေါ်ကာ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်း ရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေပိုများသည်။

ဆီးချိုရောဂါလူနာများတွင်အလိုအလျောက် အာရုံကြောတုံ့ပြန်မှုစနစ်များ ချို့ယွင်းနေခြင်းကြောင့် နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါခံစားရသောအခါ တခြားသူများကဲ့သို့  ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ခြေနည်းသည်။ ဥပမာ-အစာမကြေခြင်း၊ ပျို့ချင်အန်ချင်ခြင်း၊   နုံးခြင်း စသည့် မသိသာသောဝေဒနာများ ခံစားရသည့်အတွက် ပေါ့ပေါ့ဆဆနေထိုင်မိခြင်းကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေများသည်။

ထို့ကြောင့်   ဆီးချိုရောဂါလူနာများတွင် နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါကို   အထူးဂရုပြုရန်လိုသည်။အောက်ဖော်ပြပါ နည်းလမ်းတို့ဖြင့်မိမိကျန်းမာရေးကို စစ်ဆေးသင့်သည်။

- သွေးချိုဓာတ် ပုံမှန်စစ်ဆေးပါ။

- သွေးတွင်းအဆီဓာတ်စစ်ဆေးပါ။

- ဆရာဝန်နှင့်ပုံမှန်ပြသပြီး ညွှန်ကြားသော ဆေးဝါးများကို ပုံမှန်သောက်သုံးပါ။

-  ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားလေ့ကျင့်ခန်း ပြုလုပ်ပါ။

- နှလုံးစစ်ဆေးမှု ပုံမှန်လုပ်ဆောင်ပါ။

ယာဉ်မမောင်းသင့်

နှလုံးရောဂါနှင့်ယှဉ်တွဲနေသော ဆီးချို၊ နှလုံးရောဂါဝေဒနာရှင်များသည်  ယာဉ် မောင်းနှင်ရာတွင်သာမန်လူများထက် ဂရုစိုက်သင့်သည်။အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် လမ်းဘေး ဝဲ၊ ယာ အာရုံစူးစိုက်၍ ယာဉ်မောင်းနှင်ရခြင်း၊  အချက်ပြမီးပွိုင့်များကို ဂရုစိုက်ခြင်း၊  ယာဉ်လမ်းကြောင်း ရွေးချယ်ရခြင်း၊ တခြားသောယာဉ်များကို သတိထားရခြင်းနှင့်အတူ မထင်မှတ်သော အချိန်၊နေရာတို့တွင်မထင်မှတ်သော တခြားယာဉ်တစ်စီးစီး၏ကျော်တက် ဖြတ်မောင်းသောအန္တရာယ်ကိုရှောင်ကွင်းရခြင်း စသည်တို့ကြောင့် မူလအရင်းခံ နှလုံးရောဂါရှိသူများတွင် ဘေးဖြစ်စေနိုင်သည်။ အကယ်၍ ဆီးချို၊ သွေးချို မြင့်တက်နေချိန်နှင့်တိုက်ဆိုင်နေပါက အန္တရာယ်ကိုရှောင်လွဲရန် ခက်ခဲလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

မဖြစ်မနေ ယာဉ်မောင်းရမည်ဆိုပါက  အဖော်တစ်ယောက်ခေါ်သွားပါ။ ယာဉ်မောင်းနှင်နေချိန်တစ်စုံတစ်ရာခံစားရပါက လမ်းဘေးတွင်ယာဉ်ခေတ္တရပ်ပြီး ရောဂါလက္ခဏာများ သက်သာသွားသည်အထိ အချိန်တစ်ခုမျှ အနားယူပါ။ (စကားချပ်)   ယာဉ်မောင်းနှင်ခြင်းဟုဆိုရာဝယ် အနှေးယာဉ်၊    အမြန်ယာဉ်၊   စက်ဘီး၊ ဆိုင်ကယ်အားလုံးကို ရည်ညွှန်းပါသည်။

နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါဖြစ်စေနိုင်သော အချက်အလက်များ

နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေများသော   အချက်အလက်တချို့ကိုကျန်းမာသုတအနေဖြင့်    အကြံပြုလိုပါသည်။    အသက်အရွယ်ကြီးရင့်လာခြင်း (ပျမ်းမျှ အမျိုးသားများတွင်  အသက် ၅၅ နှစ်ကျော်အရွယ်၊    အမျိုးသမီးများတွင် သွေးဆုံးပြီးချိန်)၊ သွေးပေါင်ချိန်များခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန်များ ခြင်း    သို့မဟုတ် အ၀လွန်ခြင်း၊ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုနည်းခြင်း၊   မိသားစုမျိုးရိုးတွင်  နှလုံးသွေးကြော ကျဉ်းရောဂါရှိခြင်း၊ ဆီးချို၊ သွေးချို ရောဂါ သို့မဟုတ် Metabolic Syndrome  (ခေါ်) ဇီဝဖြစ် ပျက်ရောဂါစုရှိခြင်း၊ LDL (ခေါ်)  မကောင်းသော   ကိုလက်စထရော  များနေပြီး၊   HDL  (ခေါ်)   ကောင်းသော ကိုလက်စထရောနည်းနေခြင်း၊ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း၊ စိတ်ဖိစီးမှုများခြင်း စသည်တို့ကြောင့် နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါ   ဖြစ်စေနိုင်သည်။ အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော်  ကျား၊ မ အားလုံးတွင် နှလုံးရောဂါ၊ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါနှင့်    ဆီးချိုရောဂါတို့   ဖြစ်ပေါ်ခံစားရနိုင်သည်။  ဓမ္မတာ မမှန်သော  အမျိုးသမီးများသည်  ဆီးချို၊သွေးချိုရောဂါနှင့် နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေပိုများကြောင်း၊ ဆေးလိပ်၊  အရက်သောက်သုံးသော အမျိုးသားများနှင့် အမျိုးသမီးများ မီးယပ်ဆုံးချိန်  (ဝါ) အသက် ၅၀ ကျော် အမျိုးသားများတွင်လည်း  ဆီးချို၊ သွေးချို ရောဂါနှင့်   နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေပိုများကြောင်း သုတေသီများ၏လေ့လာချက်အရ သိရသည်။

အထူးသတိပေးလိုသည်မှာယနေ့ကမ္ဘာတွင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ပုံပြောင်းဗိုင်းရပ်စ်သစ်များ အားကောင်းကောင်းဖြင့် ထွက်ပေါ်နေဆဲဖြစ်ရာ ယင်းဗိုင်းရပ်စ်များက နှလုံးကြွက်သားကို တိုက်ရိုက်ထိခိုက်စေကြောင်း   သုတေသနရလဒ်များအရ သိရသည်။ ထို့ပြင် နှလုံးနှင့် ဆီးချိုရောဂါတို့၏ဇီဝဖြစ်ပျက်မှု က   လူတစ်ဦးမှ တစ်ဦးဆီသို့  မကူးစက်နိုင်သော်လည်း လုံးဝပျောက်ကင်းရန်မလွယ်သည့် နာတာရှည်ရောဂါတစ်မျိုး    ဖြစ်သဖြင့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားနေစဉ်ကာလတွင်  အသက်ဘေးကိုခြိမ်းခြောက်နိုင်ကြောင်း၊ ယခင်က  နှလုံးလုပ်ငန်းဆောင်တာပျက်စီးမှုရှိခဲ့ဖူးသူက    ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာလအတွင်းသေဆုံးနိုင်ခြေ ၂ ဒသမ ၀၉ ဆ ပိုများကြောင်း၊ ယခင်က နှလုံးသွေး ကြောပိတ်ဆို့မှုရှိခဲ့ဖူးသူက သေဆုံးနိုင်ခြေ   ၁ ဒသမ ၁၁ ဆ ပိုများကြောင်း၊ ဆီးချိုရောဂါရှိသူများက ထို့ထက်ပင် ဘေးအန္တရာယ်ပိုများကြောင်း သတိပေးထားသည်။ ထို့ကြောင့်  ဆီးချို၊ နှလုံးရောဂါယှဉ်တွဲဝေဒနာခံစားရသူများအနေဖြင့်  ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါမဖြစ်အောင် အထူးသတိပြု၍ကိုဗစ်-၁၉   ရောဂါစည်းကမ်းချက်များနှင့်အညီလိုက်နာရင်း ကြိုတင်ကာကွယ်    ပြုမူနေထိုင်သင့်ပါကြောင်း     အကြံ ပြုရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။    

MWD Web Portal