ဒေါ်နယ်ထရမ့်က နေတိုးကို ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်တိုးမြှင့်ရန် တိုက်တွန်းနိုင်မည်လား
အမေရိကန်ရွေးကောက်ခံ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က နေတိုးအဖွဲ့ဝင်များကို ကာကွယ်ရေး အတွက် GDP ၏ (၅) ရာခိုင်နှုန်းကို သုံးစွဲစေလိုကြောင်း မကြာသေးခင်က တိုက်တွန်းချက်နှင့် ပတ်သက်၍ နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား သဘောထားများကွဲလွဲလာခဲ့ သည်။ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ လိုလားချက်အရ နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ လက်ရှိထည့်ဝင်နေသော အသုံးစရိတ်ထက် နှစ်ဆပိုများနေသည်။ထိုကဲ့သို့ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် ကြီးကြီးမားမားတိုးမြှင့်ရန် အဆိုပြုချက်ကို နေတိုးကအလေးအနက်ထားကြောင်း မပြသ သော်လည်း ၎င်း၏လက်ရှိ ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ်သတ်မှတ်ချက်ထက် ကျော်လွန်သုံးစွဲရန် သဘောတူဖွယ်ရှိနေကြောင်း တာဝန်ရှိသူများနှင့်လေ့လာသုံးသပ်သူများထံမှသိရသည်။
လက်ရှိတွင် နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအများစုသည် GDP ၏ (၂) ရာခိုင်နှုန်းသာ ကာကွယ်ရေး အတွက် သုံးစွဲနေကြခြင်းဖြစ်ပြီး (၅) ရာခိုင်နှုန်းသို့ တိုးမြှင့်ရန်ကိစ္စမှာမူ ထင်သလောက် လွယ်ကူမည့်ကိစ္စမဟုတ်ပေ။ယင်းအဆိုပြုချက်ကို ဦးဆောင်တိုက်တွန်းသည့် အမေရိကန် ပင်လျှင် ၎င်းသတ်မှတ်ချက်ကို ပြည့်မီရန်လိုအပ်နေသေးသည်။ဂရင်းလန်း၊ကနေဒါ၊ပနားမား တို့နှင့်ပတ်သက်၍ ထရမ့်၏ခြိမ်းခြောက်စကားများကြောင့် နေတိုးအဖွဲ့ဝင်များအကြား စိုးရိမ်မှုများ မြင့်တက်နေချိန်တွင် ၎င်း၏ပထမသက်တမ်းအတွင်း နေတိုးအသုံး စရိတ်အပေါ်အာရုံစိုက် ထားပြီး သတ်မှတ်ချက်မပြည့်မီသည့် မဟာမိတ်များကို အကာအကွယ်ပေးသွားမည် မဟုတ်ကြောင်း ခြိမ်းခြောက်မှုများကလည်း နေတိုးအဖွဲ့ဝင်များကို နှစ်ဆတိုးစိုးရိမ်ကြောင့်ကြ မှုဖြစ်စေသည်။နေတိုးနိုင်ငံများမှတာဝန်ရှိသူများက ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကိုထပ်မံတိုးမြှင့်ရန် လိုအပ်ကြောင်းထောက်ခံကြသော်လည်း (၅)ရာခိုင်နှုန်းအထိတိုးမြှင့်ရန်မှာမူ အဖွဲ့ဝင်အားလုံး နီးပါးအတွက် နိုင်ငံရေးအရနှင့်သာမက စီးပွားရေးအရပါ မဖြစ်နိုင်ဟု လေ့လာသုံးသပ်သူ များက ပြောကြားထားသည်။
သို့သော် ရုရှားသည် ယူကရိန်းပြီးနောက် အခြားနေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံကို ထပ်မံတိုက် ခိုက်လာနိုင်သည်ဟူသော ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့်အတူ ထရမ့်၏တိုက်တွန်းချက် များကြောင့် လာမည့် ဇွန်လတွင် သဟိဂ်၌ပြုလုပ်မည့် နေတိုးထိပ်သီး အစည်းအဝေးတွင် သတ်မှတ်ချက်အသစ်ကို သဘောတူဖွယ်ရှိကြောင်း တာဝန်ရှိသူများကပြောကြားခဲ့သည်။ အဆိုပါ သတ်မှတ်ချက်အသစ်သည် မည်သည့်အတိုင်းအတာအထိရှိနေသည်ဆိုသည်နှင့် ၎င်းသည် ထရမ့်ကို စိတ်ကျေနပ်မှုရှိစေမည်လားကိုမူ စောင့်ကြည့်ရဦး မည်ဖြစ်သည်။နေတိုး အဖွဲ့ဝင်(၃၂)နိုင်ငံက GDP ၏ (၃)ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကိုဆွဲတင်ရန် အပြင်းအထန် ငြင်းခုံမှုများ ဖြစ်ပြီးနောက် ယခုအခါ သဘောတူနိုင်လိမ့်မည်ဟု အချို့က မျှော်လင့်နေကြသည်။သို့သော် အချို့အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကမူ (၂) ရာခိုင်နှုန်းသို့ ရောက်အောင်ပင် ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုကြာခန့် ကြိုးစားခဲ့ရကြောင်းတွေ့မြင်ခဲ့ရပြီးဖြစ်သည်။
အီတလီကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး Guido Crosetto က အပြောင်းအလဲတစ်ခု ဖြစ်လာ မည်ဟု မျှော်လင့်ကြောင်း၊သို့သော်ကမ္ဘာပေါ်ရှိ နိုင်ငံတိုင်းနီးပါးအတွက်(၅) ရာခိုင်နှုန်းဆိုသော ပမာဏမှာ မဖြစ်နိုင်ကြောင်း၊ယခင် (၂)ရာခိုင်နှုန်းကိုပင် မနည်းဖြစ် မြောက်အောင် လုံးပန်း နေရကြောင်း ၎င်းကမှတ်ချက်ပြုထားသည်။အီတလီသည် ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ် အတွက် GDP ၏ (၁.၅) ရာခိုင်နှုန်း ခန့်သာ ထည့်ဝင်နိုင်သောကြောင့် ၎င်းသည် လက်ရှိ သတ်မှတ်ချက်ကိုပင် ပြည့်မီအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ခြင်းမရှိသော အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ (၈) နိုင်ငံတွင် ပါဝင်နေသေးသည်။ယူကရိန်းနှင့်နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသော ပိုလန်သည် နေတိုးအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများအနက် ကာကွယ်ရေးတွင် GDP ၏ အမြင့်ဆုံးဝေစုကို သုံးစွဲသည့်အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်ပြီး ယမန်နှစ်က (၄.၁၂) ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိမည်ဖြစ်ကြောင်း မဟာမိတ်အဖွဲ့က ခန့်မှန်းထားသည်။ ၎င်း၏နောက်တွင် အက်စ်တိုးနီးယားက(၃.၄၃)ရာခိုင်နှုန်းနှင့်အမေရိကန်က (၃.၃၈) ရာခိုင်နှုန်း သုံးစွဲနေကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။
ပြီးခဲ့သောနှစ်တွင် GDP ၏ (၂.၁) ရာခိုင်နှုန်းကို ကာကွယ်ရေးအတွက် သုံးစွဲခဲ့သည့် ဆွီဒင်သည်လည်း ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကို တိုးမြှင့်သုံးစွဲသင့်ကြောင်း အကြံပြုထားသည်။ ဆွီဒင်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Maria Malmer Stenergard က “မိမိတို့၏ ကာကွယ်ရေးတွင် ပို၍ရင်းနှီးမြှုပ်နှံရန် လိုအပ်နေကြောင်း ကောက်ခံထားသည့် စစ်တမ်းများက ဖော်ပြနေကြောင်း” ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် ဥရောပနိုင်ငံအများစုသည် ဘတ်ဂျက်အကျပ်အတည်းများဖြင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး လက်ရှိသတ်မှတ်နှုန်းထား(၂)ရာခိုင်နှုန်းရောက်ရန်ပင် ရုန်းကန်နေကြရသည်။ နေတိုးသည် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများထည့်ဝင်သော ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကို (၂၀၂၄) ခုနှစ်တွင် အမေရိကန် ဒေါ်လာ(၁.၄၇၄) ထရီလီယံရှိမည်ဟု ခန့်မှန်းတွက်ချက်ထားပြီး ယင်းတို့အနက် အမေရိကန်မှ(၉၆၈)ဘီလီယံနှင့် ဥရောပနိုင်ငံများနှင့်ကနေဒါတို့မှ (၅၀၇) ဘီလီယံခန့်ရှိမည် ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ စုစုပေါင်းပျမ်းမျှသည် နေတိုး GDP ၏ (၂ ဒသမ ၇၁) ရာခိုင်နှုန်းခန့် ဖြစ်သည်။ အချို့သောအရာရှိများနှင့် လေ့လာသုံးသပ်သူများက နေတိုးသည် ထရမ့်၏ (၅) ရာခိုင်နှုန်း အကြံပြုချက်ကို လပေါင်းများစွာစေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီး နောက်ဆုံးတွင်(၃) ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ပိုမိုအနီးစပ်ဆုံးအနေအထားဖြင့် ဆုံးဖြတ်နိုင်ခြေရှိကြောင်း သုံးသပ်ထား ကြသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နှစ် အမေရိကန်သမ္မတ ရွေးကောက်ပွဲမဲဆွယ် စည်းရုံးမှုအတွင်း ထရမ့် သည် (၃) ရာခိုင်နှုန်း သတ်မှတ်ချက်ကို အဆိုပြုခဲ့ပြီး ထိုကဲ့သို့တိုးမြှင့်နိုင်မှုက နေတိုးနိုင်ငံ အများစုအတွက် ကာကွယ်ရေးအသုံး စရိတ်(၃၀)ရာခိုင်နှုန်းခန့်တိုးလာမည်ဟုဆိုသည်။
ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခနှင့်အတူတိုးမြှင့်သုံးစွဲရန်လိုလာသည့်နေတိုးကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ်ယူကရိန်းတွင် ရုရှားဘက်မှဆင်နွှဲလာသောစစ်ပွဲကြောင့် ဥရောပနိုင်ငံအများအပြားက ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်သွားကာ မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကို တိုးမြှင့် ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် အချို့နိုင်ငံများတွင် ပြည်သူ့ဘဏ္ဍာ ငွေကျပ်တည်းလာခြင်းနှင့်အတူ ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်များသည် နိုင်ငံရေးအရ ရေပန်းစားခြင်းမရှိတော့သောကြောင့် နေတိုးနိုင်ငံအစိုးရများအနေဖြင့် ကာကွယ်ရေးအတွက် GDP ၏(၃)ရာခိုင်နှုန်းကို သုံးစွဲရန် လှုံ့ဆော်ရေးမှာမူ လွယ်ကူမည်တော့မဟုတ်ပေ။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာပညာရှင်များ အသိုင်း အဝိုင်းမှ ကာကွယ်ရေးဘောဂဗေဒပညာရှင် Fenella McGerty က မကြာသေးမီက တိုးတက်မှု များသည် သိသာထင်ရှားသော်လည်း သတ်မှတ်ချက်အသစ်များ ပြည့်မီနိုင်ရေးဆိုလျှင် နိုင်ငံများ အတွက် နှစ်ပေါင်းများစွာအချိန်ယူရမည်ဖြစ်ကြောင်းဖော်ပြခဲ့သည်။“ ဥရောပသည် တိုးတက်မှု များအတွက် အကောင်အထည်ဖော်ရန် အရှိန်အဟုန်ဖြင့်သွားမည် ဆိုလျှင်တောင် သတ်မှတ် ချက်ကို ပြည့်မီရန် နောက်ထပ်(၁၀)နှစ်လောက် အချိန်ယူရမည်ဖြစ်ပါကြောင်း” ဟု ၎င်းက ပြောသည်။ သို့သော် ဥရောပနိုင်ငံအစိုးရအများစုက ဥရောပတိုက်ကြီးကို ကာကွယ်ရန် အတွက် ဆိုလျှင် အမေရိကန်ကို အားကိုးနေခြင်းထက် ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးသင့်ကြောင်း ဖော်ပြထား ကြသည်။
ပြင်သစ်နှင့် ဘောလ်တစ်နိုင်ငံတို့က ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် ရန်ပုံငွေအတွက် ဥရောပသမဂ္ဂမှချေးငှားရန် တွန်းအားပေးလျက်ရှိသည်။အဆိုပါဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု၏ ရလဒ်သည် လာမည့်လတွင် ကျင်းပမည့် ဂျာမနီနိုင်ငံ ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် မူတည်နေမည်ဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ဂျာမနီသည် ယင်းအချက်ကိုကန့်ကွက်နေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ယခုအချိန်တွင် ဥရောပမဟာမိတ်များအနေဖြင့် ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးရန် နေတိုးကာကွယ်ရေး ရင်းနှီး မြှုပ်နှံမှု အပိုင်းတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သော Camille Grand က ဆိုသည်။ အကြောင်းမှာ ဥရောပ မဟာမိတ်များသည် လက်ရှိတွင် ဝေဟင်ထဲမှာပင် ဆီဖြည့်ခြင်း၊ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ လေကြောင်း ပို့ဆောင်ရေးနှင့်အီလက်ထရွန်နစ်စစ်လက်နက်များ စသည့်ကဏ္ဍများတွင် အမေရိကန်အပေါ် မှီခိုအားထားနေရဆဲကြောင့်ဖြစ်သည်။၎င်းကဏ္ဍအားလုံးမှာ ငွေကုန်ကြေးကျ အလွန်များသည်။ ထိုသို့သော လုံခြုံရေး လိုအပ်ချက်များကြောင့် ဥရောပအနေဖြင့် ကာကွယ်ရေး အသုံးစရိတ် အတွက်တိုးမြှင့်သုံးစွဲသင့်နေသည်။
နေတိုး၏ ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကိုမည်သူက အများဆုံးသုံးနေသနည်း
အမေရိကန်သည် ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် GDP ခွဲဝေမှု တိုးမြှင့်ရေးအတွက် တက်တက်ကြွကြွ ကတောင်းဆိုနေသော်လည်း ၎င်းသည် နေတိုးကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် အများဆုံးအသုံးချသည့် အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်ပေ။ထို့ပြင် ၎င်း၏စီးပွားရေး အရွယ်အစားအရ ၎င်းသည် နေတိုးကို အများဆုံး ထောက်ပံ့ပေးနေသည့် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်နေသည်။ဥပမာအနေဖြင့် (၂၀၂၃) ခုနှစ်က စတော့ဟုမ်း နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေး သုတေသနဌာနမှပြုစုထားသော စာရင်းဇယား များအရ အမေရိကန်သည် နေတိုးအသုံးစရိတ်၏ (၆၈) ရာခိုင်နှုန်းကို တာဝန်ယူထားပြီး အခြားသော ဥရောပမဟာမိတ်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက (၂၈) ရာခိုင်နှုန်းခန့်သာ တာဝန်ယူထားကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။
ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်အများဆုံး သုံးစွဲသည့်အဖွဲ့ဝင်ကို လေ့လာကြည့်ရာ ရုရှား၊ ယူကရိန်းနှင့်ရုရှားမဟာမိတ် ဘီလာရုစ်တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်နေသော ပိုလန်နိုင်ငံက အကြီးမားဆုံး သုံးစွဲသူဖြစ်နေကြောင်းတွေ့ရသည်။ (၂၀၁၄) ခုနှစ်တွင် နေတိုး GDP ၏ (၁ .၉) ရာခိုင်နှုန်းကို သုံးစွဲနေသော ၎င်းက (၂၀၂၃) ခုနှစ်တွင် (၃.၉) ရာခိုင်နှုန်းသို့ ခုန်တက်သွားခဲ့ သည်။ ထို့ကြောင့် ၎င်းသည် နေတိုးရှိအဖွဲ့ဝင်(၃၁)နိုင်ငံအနက် ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ် အများဆုံးသုံးစွဲသူဖြစ်လာခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးလေ့လာသုံးသပ်သူများ၏ တွက်ကိန်းများအရ တတိယကမ္ဘာစစ်သည် ဥရောပက စတင်မည်ဟု သုံးသပ်ထားကြသည်။ထို့ကြောင့် ရုရှား-ယူကရိန်းစစ်မီး တောက်လောင်ဆဲဖြစ်သော ဥရောပတိုက်အနေဖြင့် ကာကွယ်ရေးကို အရှိန် မြှင့်တင်ရေးကအရေးကြီးနေသည်။သို့သော် နေတိုးအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ ကြားမှာပင် သဘောထား ကွဲလွဲမှုများ၊ရပ်တည်ချက်ကွဲလွဲမှုများကြောင့် နေတိုး၏ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ရန်မှာ ခဲယဉ်းနေဦးမည်ဖြစ်သည်။သို့ပါသောကြောင့် (၂၀၂၅)ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၂၀) ရက်တွင် အမေရိကန်၏ တရားဝင်သမ္မတဖြစ်လာခဲ့သည့် ဒေါ်နယ်ထရမ့်အနေဖြင့် ၎င်း၏အဆိုပြုချက်ကို အောင်မြင်အောင်တိုက်တွန်းဖို့ရာ ၎င်း၏မူအတိုင်း ခြိမ်းခြောက်မှုများဖြင့် ရှေ့ဆက်သွားလော သို့တည်းမဟုတ် အခြားနည်းလမ်းများဖြင့် လုပ်ဆောင်မည်လော စောင့်ကြည့်လေ့လာရဦးမည် ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။
Source: (တင်ဇာ) NP News