၂၀၂၄ ခုနှစ် ပဉ္စမအကြိမ် အမျိုးသားအားကစားပွဲတော် ကျင်းပရန် အချိန်ကာလ နီးကပ်လာပြီဖြစ်သည်။ အမျိုးသားအားကစားပွဲတော်သည် နိုင်ငံတော်အဆင့်ဖြစ်သည်နှင့်အညီ ဖွင့်ပွဲအခမ်း အနားကို ခမ်းခမ်းနားနား ထည်ထည်ဝါဝါ ကျင်းပနိုင်ရန်နှင့် ပြိုင်ပွဲများကျင်းပခြင်း၊ ယှဉ်ပြိုင်ခြင်းတို့တွင်လည်း အဆင့်အတန်းမီမီ၊ အောင်အောင်မြင်မြင် ကျင်းပနိုင်ရန် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုများ ပြုလုပ်လျက်ရှိသည်။ ပဉ္စမအကြိမ် အမျိုးသားအားကစားပွဲတော်တွင် ဝန်ကြီးဌာနအလိုက် ပြိုင်ပွဲများ၌ အားကစားနည်း ခြောက်မျိုး၊ တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်အလိုက် ပြိုင်ပွဲများတွင် အားကစားနည်း ၂၃ မျိုး ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်ပြီး အားကစားသမား စုစုပေါင်း ၆၅၀၀ ခန့် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သွားမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။

ယခုကျင်းပမည့် ပဉ္စမအကြိမ် အမျိုးသားအားကစားပွဲတော်မှ ထွက်ပေါ်လာမည့် အလားအလာရှိသည့် လက်ရွေးစင်အားကစားသမားများ၊ မျိုးဆက်သစ်အားကစားသမားများကို လာမည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ကျင်းပမည့် (၃၃) ကြိမ် မြောက် အရှေ့တောင်အာရှအားကစားပြိုင်ပွဲနှင့် အခြားနိုင်ငံတကာအားကစားပြိုင်ပွဲများအတွက် ရွေးချယ်သွားမည်ဖြစ်ရာ အမှန်တကယ် အရည်အချင်းရှိသူများ၊ အားကစားနည်းအလိုက် စံနှုန်းကောင်းမွန်သူများ ထွက်ပေါ်လာရန် လိုအပ်သည်။ သို့မှသာ နိုင်ငံတကာပြိုင်ပွဲများ၌ ယှဉ်ပြိုင်သည့်အခါ အဆင့်မီမီ၊ သူတင်ကိုယ်တင် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ကြမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် အမျိုးသား အားကစားပွဲတော်တွင် စွမ်းစွမ်းတမံ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင် ဆုတံဆိပ်ဆွတ်ခူးရရှိသည့် အားကစားသမားများကို ထိုက်ထိုက်တန်တန် ဆုချီးမြှင့်ခြင်း၊ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်း တိုးမြှင့်ပေးအပ်ခြင်းကဲ့သို့သော အားပေးချီးမြှင့်ခြင်းများလည်း ရရှိလာမည်ဖြစ်ရာ အားကစားသမားတိုင်းက မိမိတို့အားကစားနည်းအလိုက် ထူးချွန်အောင်၊ စံချိန်ကောင်းများရရှိအောင်၊ နိုင်ငံတကာအဆင့်ပြိုင်ပွဲများအထိ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်အောင် အစွမ်းကုန်ပြင်ဆင် လေ့ကျင့်ကြရန်လိုသည်။

ပဉ္စမအကြိမ် အမျိုးသားအားကစားပွဲတော်ကြီးကို ခမ်းခမ်းနားနား၊ ထည်ထည်ဝါဝါ၊ စည်စည်ကားကား၊ စံချိန်စံညွှန်းကောင်းကောင်း ကျင်းပနိုင်ရန် ဘက်စုံထောင့်စုံ ကြိုးပမ်းဆောင် ရွက်ကြရာတွင် အမျိုးသားအားကစားပွဲတော်ကြီးနှင့်တကွ ပြိုင်ပွဲတိုင်း၊ ပြိုင်ပွဲတိုင်းကို ပရိသတ်ပြည်သူများ စိတ်ပါဝင်စား အားပေးမှုမြင့်သထက်မြင့်မားလာစေရန်၊ အားကစားသမားတိုင်း၏ ပြိုင်ပွဲဝင်စိတ်ဓာတ် မြင့်သထက်မြင့်မားလာစေရန် မီဒီယာနည်းလမ်းများဖြင့် ကြိုတင်လှုံ့ဆော်မှုများ ပြုလုပ်နိုင်ရန် လွန်စွာအရေးကြီးသည်။ အားကစားနည်းအလိုက် ကျွမ်းကျင်သူ မီဒီယာသမားများ၏ တင်ပြမှုနှင့် အာဝဇ္ဇန်းကောင်းလျှင် ကောင်းသလောက် ပရိသတ်၏အားပေးမှုများ မြင့်မားလာခြင်းဖြစ်ရာ နည်းပညာများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည့်ခေတ်တွင် သတင်းစာ၊ ဂျာနယ်၊ ရေဒီယို၊ ရုပ်မြင်သံကြား၊ အွန်လိုင်းစသည့် မီဒီယာအမျိုးမျိုးတို့မှတစ်ဆင့် လှုံ့ဆော်ဆောင်ရွက်သွားကြရမည်ဖြစ်သည်။ 

မီဒီယာဟူ၍ သတင်းစာနှင့် ရေဒီယိုသာရှိခဲ့သည့်ခေတ်တွင် ရေဒီယိုမှ တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှုကို အားကစားပရိသတ်များ ရင်ခုန်စိတ်လှုပ်ရှားစွာ စုဝေးနားထောင်အားပေးခဲ့ကြရပြီး နောက်တစ်နေ့သတင်းစာများတွင်လည်း အားကစားသတင်းထောက်များ၊ သတင်းစာဆရာများ၏ ဝေဖန်ရေးသားချက်များကို စောင့်မျှော်ဖတ်ရှုခဲ့ကြရပြီး တိုင်းနှင့် ပြည်နယ်အလိုက်အားပေးမှုများ မြင့်မားခဲ့ကြသည်။ အားကစားအပေါ် ပရိသတ်ပြည်သူများ စိတ်ပါဝင်စားအားပေးမှု မြင့်မားခဲ့သည်နှင့်အမျှ ဘောလုံး၊ ဘော်လီဘော၊ ပြေးခုန်ပစ်စသည်တို့အပါအဝင် အားကစားနည်းအမျိုးမျိုးတို့တွင် မိမိတို့နိုင်ငံ၏ အားကစားသမားများ နိုင်ငံတကာတွင် အဆင့်မြင့်စွာ ယှဉ်ပြိုင်အနိုင်ယူနိုင်ခဲ့သည့် ရွှေရောင်သမိုင်း ရှိခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ 

သို့ဖြစ်ရာ မကြာမီကျင်းပတော့မည့် အမျိုးသားအားကစား ပွဲတော်ကြီးသည် အားကစားပြိုင်ပွဲအဖြစ်သာမက နိုင်ငံတော်အဆင့် အဓိပ္ပာယ်ရှိရှိ၊ အရည်အသွေးမြင့်မြင့်နှင့် စနစ်တကျ အောင်မြင်အောင် ဆောင်ရွက်သွားကြရမည့် အမျိုးသားရေးတာဝန်တစ်ရပ်အဖြစ် မှတ်ယူဆောင်ရွက်ကြရာတွင် မီဒီယာကဏ္ဍမှလည်း သွက်လက်ထက်မြက်သည့် တင်ပြမှုများဖြင့် ပြည်သူလူထု၏ တစ်ခဲနက်သော အားပေးမှုများရရှိနိုင်ရန် လှုံ့ဆော်မှုများ မကြာမီရက်များအတွင်း ဆောင်ရွက်ကြရပါမည့်အကြောင်း။ ။

Source- Myawady Webportal

ဒေါက်တာခင်မျိုးမြင့်ကြူ (ပညာရေး)

ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် မြန်မာဟူ၍ ထည်ထည်ဝါဝါရပ်တည်နိုင်ရန် စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ လူမှုရေးများ နည်းတူ ပညာရေးသည်လည်းအရေးကြီးသော ကဏ္ဍတစ်ခုအနေဖြင့် ပါဝင်နေပါသည်။ ပညာမြင့်မှ လူမျိုးတင့်မည် ဆိုသည့်စကားလည်းရှိပါသည်။ ဤ နေရာတွင် “စာ” နှင့် “ပညာ” ခွဲခြားသိရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။ 

“စာ” ဆိုသည်မှာ “ပညာကို များများနှင့်မြန်မြန် ခပ်ယူနိုင်သည့် ပစ္စည်းကိရိယာတစ်ခုဖြစ်သည်” ဟု ကျွန်မတို့၏ဆရာကြီး “ဦးမြင့်ဟန်” က ရှင်းပြခဲ့ဖူးပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ ကျွန်မတို့ မျိုးဆက်သစ်လူငယ် မောင်မယ်များအနေဖြင့် ပညာတတ်ကြီးများ ဖြစ်လာစေရန် စာတတ်ပုဂ္ဂိုလ်များဖြစ်ရန် အရေးကြီး ပါသည်။

အခြေခံပညာကျောင်းများသည် ကျောင်းသားများအတွက် လိုအပ်သည့် စာပေအခြေခံကောင်းများ ပေးရုံသာမက ကျောင်းသားများ၏ စိတ်ဓာတ်နှင့် စာရိတ္တကို ပြုပြင် ပုံသွင်းပေးသည့် နေရာလည်းဖြစ်ပါ သည်။ အခြေခံပညာဆရာများ ကလေးများကို ပညာသင်ကြားပေးသည်ဟုဆိုရာ၌ မိမိ၏တပည့်များ လူ့လောကအလယ်တွင် လူတစ်ယောက်အနေဖြင့် ရှင်သန်ရပ်တည်နေထိုင်သွားနိုင်စေရန် ပြင်ဆင်ပေး လိုက်ခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ 

အခြေခံပညာအဆင့်အလိုက် သုံးမျိုးရှိ

အခြေခံပညာဆရာများဟုဆိုရာတွင် မူလတန်းပြ၊ အလယ်တန်းပြနှင့် အထက်တန်းပြဟူ၍ အခြေခံပညာ အဆင့်အလိုက် သုံးမျိုးရှိပါသည်။ ကျောင်းအဆင့်အလိုက် ကွဲပြားနေခြင်းသာဖြစ်ပါသည်။ ဆရာများကို အဆင့်ခွဲခြားထားခြင်းမျိုးမဟုတ်ပါ။ အခြေခံပညာမည်သည့်အဆင့်တွင် ပြသည်ဖြစ်စေဆရာသည် ဆရာ သာဖြစ်ပါသည်။ ဆရာတစ်ယောက် တွင်ရှိရမည့် စိတ်ဓာတ်နှင့်တာဝန်ဝတ္တရားများမှာ မူ၊ လယ်၊ ထက်ခွဲခြားမှုမရှိပါ။ ကလေးများ၏ အသက်အရွယ်အလိုက်ဖွံ့ဖြိုးမှု၊ သင်ယူရန် အဆင်သင့်ဖြစ်မှုနှင့် သင်ယူမှုပုံစံများ မတူကွဲပြားခြားနားသည့်အတွက်သာ သင်ကြားမှုနည်းပညာနှင့် ချဉ်းကပ်နည်းများ ကွဲပြားခြားနားသွားကြပါသည်။ 

ယခုအခါ နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် မူလတန်းအထူးပြုနှင့် အလယ်တန်းအထူးပြုဆရာများ မွေးထုတ်ပေးရန် “ပညာရေးဒီဂရီကောလိပ်” များ ဖွင့်လှစ်ပေးနိုင်ခဲ့ခြင်းသည် အခြေခံပညာရေးဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် ရောင်နီသန်းလာခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ 

မူလတန်းအရွယ်ကလေးများမှာ များသောအားဖြင့် အသက်ငါးနှစ်မှ ၁၀ နှစ် ဝန်းကျင်ကလေးများ ဖြစ်ကြပါသည်။ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အရွယ်လွန်ကလေးများရှိနိုင်သော်လည်း အနည်းစုသာ ဖြစ်ပါသည်။ ဤအရွယ်ကလေးများမှာ ဖြူစင်ရိုးသား၍ပုံသွင်းရန် အကောင်းဆုံးအသက်အပိုင်းအခြား ဖြစ်ပါသည်။ မူလတန်းအရွယ်ကလေးများသည် ဆရာကို ချစ်ခင်မြတ်နိုး၍ ဆရာ၏ နေပုံထိုင်ပုံ၊ ပြောဆိုပုံတို့ကို အပြည့်အဝအတုယူကြပါသည်။ သို့ဖြစ်၍မူလတန်းပြဆရာများ၏ အခန်းကဏ္ဍသည် အလွန်အရေးကြီးလှပါသည်။ မူလတန်းပြဆရာများ၏ ထုဆစ်မှုမှားယွင်းပါက လယ်ဆင့်၊ ထက်ဆင့် ဆရာများ အခက်တွေ့နိုင်ပါသည်။ 

ထို့အတူ အလယ်တန်းပြဆရာများသည်လည်း အရေးကြီးပါသည်။ ကျောင်းသားအများစုမှာ အသက် ၁၁ နှစ်မှ ၁၅ နှစ်ကြားဖြစ်၍ ပျိုဖော်ဝင်စအရွယ်များဖြစ်ကြပါသည်။ မိဘနှင့်ဆရာများထက် အပေါင်းအသင်းသူငယ်ချင်းများကို ပိုမိုခင်တွယ် တတ်သောအရွယ်ဖြစ်၍ သွန်သင်ဆုံးမ ကိုင်တွယ်ရန် အလွန် ခက်ခဲပါသည်။ ဤအရွယ်ကလေးများတွင် ရှိတတ်သည့်စိတ်ဓာတ်နှင့် ချဉ်းကပ်နည်းဆိုင်ရာ နည်းလမ်းများကို ဆရာများသိရှိနားလည်ထားခြင်းဖြင့် ကလေးများလမ်းမှားမရောက်အောင် သွန်သင်ဆုံးမ ပြုပြင်ထိန်းကျောင်းပေးနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။ 

အထက်တန်းပြဆရာများ၏ တာဝန်သည်လည်း ကြီးမားပါသည်။ မိမိကျောင်းသားများ အဆင့်မြင့် ပညာဆက်လက်ဆည်းပူးနိုင်ရေးအတွက် မူလတန်းနှင့် အလယ်တန်းထက် ပိုမိုနက်နဲသော စာပေဘာသာ ရပ်များကို သင်ကြားပေးရပါသည်။ တစ်ဖန်ကျောင်းသားများ၏ အရွယ်မှာလည်း များသောအားဖြင့် အသက် (၁၆)၊ (၁၇)၊ (၁၈) ဝန်းကျင်ဖြစ်၍ မိမိကိုယ်မိမိ လူကြီးဖြစ်ပြီဟု အထင်ရောက်စအရွယ်များ ဖြစ်ပါသည်။ ထိုအရွယ်ကလေးများ၏ စိတ်ပညာနှင့် ချဉ်းကပ်နည်းများကို သိရှိနားလည်မှုသည် အထက် တန်းပြဆရာများအတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်ပါသည်။ 

အထက်ဖော်ပြပါ စာပိုဒ် သုံးပိုဒ်၏ ဆိုလိုရင်းမှာ မူ၊ လယ်၊ ထက်ကလေးများ၏ စိတ်ဓာတ်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုပုံစံများမတူ ကွဲပြားခြားနားကြသည့်နည်းတူ ထိုကလေးများအား ကိုင်တွယ်သင်ကြားပြုပြင် ဆုံးမရန်ချဉ်းကပ်နည်းများလည်းမတူ ကွဲပြားသည်ဆိုသည့်အချက်ပင် ဖြစ်ပါသည်။ အထက်တန်းပြ သို့မဟုတ် အလယ်တန်းပြဆရာတစ်ယောက်ကို မူလတန်းကလေးများအား သင်ကြားစေပါက ဆရာ အနေဖြင့် အခက်အခဲများစွာ ကြုံတွေ့စေနိုင်ပါသည်။ ထို့အတူ မူလတန်းပြ သို့မဟုတ် အလယ်တန်း ပြဆရာ တစ်ယောက်အား အထက်တန်းဆင့် ကျောင်းသားများအား သင်ကြားစေပါကလည်း အခက်တွေ့ရမည်မှာ မုချဖြစ်ပါသည်။ 

သို့ဖြစ်၍လည်း နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် မူပြမှလယ်ပြ၊ လယ်ပြမှထက်ပြ စသည်ဖြင့် ရာထူးတိုးရာတွင် သက်ဆိုင်ရာသင်တန်းများတက်နိုင်ရန် အစီအစဉ်များ ချမှတ်ထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဤနေရာတွင် နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် နစ်နာမှုများ ရှိနေမလားဟု ကျွန်မမြင်မိသည့်အချက်တချို့ကို ဖော်ပြလိုပါ သည်။ မူလတန်းပြဆရာတစ်ယောက်မွေးထုတ်ရန် နိုင်ငံတော်၏ ဘတ်ဂျက်သုံးစွဲခဲ့ရပါသည်။ သို့ရာတွင် လက်ရှိရာထူးတိုးမူအရ လုပ်သက်ရအတွေ့အကြုံရှိ မူလတန်းပြဆရာများသည် ရာထူးတိုးရေးအတွက် အလယ်တန်းပြဆရာဖြစ် သင်တန်းတက်ကြရပါသည်။ ထိုဆရာတစ်ယောက်အတွက် နိုင်ငံတော်၏ ဘတ်ဂျက်ထပ်မံသုံးစွဲရပါသည်။ ဆက်လက်ပြီး အထက်တန်းပြဆရာဖြစ်ရန် ပညာရေးတက္ကသိုလ်များ တွင် B.Ed. ဘွဲ့အတွက် ထပ်မံသင်တန်းတက်ရ ပြန်ရာ နိုင်ငံတော်ဘတ်ဂျက်သုံးရပြန်ပါသည်။ 

ဆရာအတတ်ပညာဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှုများတွင်လည်း အဟောသိကံဖြစ်နေသည်ဟု ကျွန်မ မြင်မိပါသည်။ မူ/လယ် အတန်းအဆင့်တစ်ခုအတွက် ကျွမ်းကျင်စပြုချိန် အတွေ့အကြုံရှိစပြုချိန်တွင် မိမိ၏ ကျွမ်းကျင်မှုကို စွန့်လွှတ်ပြီး နောက်တစ်ဆင့် တက်လှမ်းရသည့် ရာထူးတိုးစနစ်ကြောင့် နိုင်ငံတော် တွင်သာမက ကာယကံရှင်ဆရာများအတွက်ပါ အချိန်ကုန်၊ ငွေကုန်၊ လူပန်းဖြစ်ကြရသည်။ ကလေးများ၏ အသက်အရွယ်အလိုက် တစ်နည်းအားဖြင့် မူ၊ လယ်၊ ထက် အဆင့်အလိုက် မိမိတတ်ကျွမ်းထားသည့် သင်ကြားမှုနည်းပညာ၊ ချဉ်းကပ်နည်းနှင့် ကလေးစိတ်ပညာဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှုများ ပြုန်းတီးရာ ကျပါသည်။ 

ပညာရေးအဆင့်တစ်ဆင့်မှ နောက်တစ်ဆင့် (မူလတန်းပြမှ အလယ်တန်းပြ၊ အလယ်တန်းပြမှ အထက်တန်းပြ)သို့ တိုးမြှင့်၍ လစာချီးမြှင့်သည့်ပုံစံကြောင့် လုပ်သက်ရင့်အတွေ့အကြုံရှိဆရာများ၊ သင်ကြားရေးကျွမ်းကျင်သော ဆရာများ၊ ထက်မြက်သည့် ဆရာများသည် ၎င်းတို့၏ ဘဝတက်လမ်း အတွက် ကြိုးစား၍ မူမှ လယ်၊ လယ်မှထက်သို့ တက်လှမ်းသွားကြသည်ဖြစ်ရာ ကျွမ်းကျင်ဆရာများ အထူးလိုအပ်သည့် မူလတန်းတွင် အတွေ့အကြုံနုနယ်သေးသည့် ဆရာများနှင့် ဆရာအတတ်သင် လက်မှတ်မဲ့ဆရာများသာ ကျန်ရှိနေပါသည်။ ဤအချက်သည် မြန်မာ့ပညာရေးတိုးတက်မြင့်မားမှုကို အဟန့်အတားဖြစ်စေသည်ဟု မြင်မိပါသည်။ 

ဘက်စုံလွှမ်းခြုံနိုင်သော ပညာရေးကဏ္ဍ လေ့လာသုံးသပ်ရေးလုပ်ငန်းနှင့် ပညာရေးဆိုင်ရာ လုပ်ငန်း အစီရင်ခံစာများက လက်ရှိဆရာရာထူးတိုး စနစ်အစားလမ်းသွယ်တစ်ခုစီအလိုက် ရာထူးတိုး စနစ်သစ်သို့ ပြောင်းလဲကျင့်သုံးကြရန် ထောက်ခံအကြံပြုခဲ့ကြပါသည်။ အခြေခံပညာအဆင့် တစ်ခုချင်းအတွင်းတွင် အရည်အသွေးရှိသော ဆရာများ ရေရှည်တည်မြဲရေးအတွက် ဆရာလစာနှင့် ချီးမြှင့်ငွေကိုလည်း ပြန်လည်သုံးသပ်သင့်ကြောင်းနှင့် ဆရာရာထူးတိုးမြှင့်ခြင်းသည် လုပ်သက်နှစ်များကိုသာ အခြေခံခြင်းမဟုတ်ဘဲ အရည်အသွေးရှိသော ဆရာ၏ စွမ်းဆောင်ရည် သုံးသပ်အကဲဖြတ်ခြင်းစနစ်ကို အခြေခံ၍ ဆောင်ရွက်သင့်ကြောင်းကိုလည်း ဖော်ပြထားပါသည်။

၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည့် အခြေခံပညာရေးဥပဒေအခန်း (၉) “အခြေခံပညာဆရာများ၏ အခွင့်အရေး၊ တာဝန်၊ အရည်အချင်းနှင့် စွမ်းဆောင်ရည်များ”၊ ပုဒ်မ ၃၉၊ ပုဒ်မခွဲ (က)တွင် “အခြေခံပညာ ဆရာများသည် သတ်မှတ်ချက်နှင့်ကိုက်ညီပါက မိမိတာဝန်ထမ်းဆောင်နေသော ပညာရေးအဆင့် အတွင်းမှာပင် ရာထူးအဆင့် တိုးမြှင့်ရရှိပိုင်ခွင့်ရှိသည်”ဟုလည်း ဖော်ပြထားပါသည်။ 

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုတွင် ဆရာတစ်ယောက်သည် မိမိအထူးပြုထားသည့်၊ ကျွမ်းကျင်သည့် ပညာရေး အဆင့်အတွင်းမှာပင် ၎င်း၏စွမ်းဆောင်ရည်နှင့် ပညာအရည်အချင်းအလိုက် ရာထူးလစာတိုးပေးသည့် စနစ်ကို ကျင့်သုံးကြပါသည်။ ကောင်းမွန်စွာ ဒီဇိုင်းရေးဆွဲထားသော မြှင့်တင်ရေးစနစ်သည် ဆရာများကို ၎င်းတို့၏ လက်ရှိရာထူးများတွင် ထူးချွန်စေရန်အားပေးရုံသာမက အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ဆိုင်ရာ ဆရာအတတ်ပညာတိုးတက် ပြောင်းလဲမှုအတွက် လမ်းကြောင်းကိုလည်း ရှင်းရှင်းလင်းလင်း မြင်သာစေပါသည်။ 

မိမိဝါသနာပါသည့် စိတ်ပါဝင်စားသည့် ပညာရေးအဆင့်ကို အထူးပြုပြီး ထိုအဆင့်တွင် ကျွမ်းကျင်သည် ထက် ကျွမ်းကျင်အောင်၊ လုပ်ငန်းစွမ်းဆောင်ရည် မြင့်မားလာအောင် ကြိုးစားကြရပါသည်။ မူလတန်း အထူးပြု ပါရဂူဘွဲ့ရသူ ဆရာတစ်ဦး၏လစာကို ပါရဂူဘွဲ့ရတက္ကသိုလ်ဆရာတစ်ဦး၏ လစာနှင့် တူညီ အောင် ချီးမြှင့်ကြသည့်အတွက် မူလတန်းအထူးပြု၊ အလယ်တန်းအထူးပြု၊ အထက်တန်းအထူးပြု စသည်ဖြင့် မိမိတို့စိတ်ကြိုက်ရွေးချယ်ပြီး ဘွဲ့ကြို၊ ဘွဲ့လွန်နှင့် ပါရဂူဘွဲ့အထိကြိုးစားပြီး ရာထူး အဆင့်ကို တိုးတက်မြင့်မားလာအောင် ဆောင်ရွက်ကြပါသည်။

ရာထူးတိုးခြင်းနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု လမ်းကြောင်းစနစ်

အခြေခံပညာအဆင့်အသီးသီးတွင် ကျောင်းသားများအတွက် အရည်အသွေးမြင့် သင်ကြားရေးအတွေ့ အကြုံများကို သေချာစေရန် အရည်အချင်းရှိသော ဆရာများကို ဆွဲဆောင်ထိန်းသိမ်းခြင်းသည် အရေးကြီးပါသည်။ ပညာတတ်များကို လှုံ့ဆော်ပေးပြီး ချီးမြှင့်ရန်နည်းလမ်းတစ်ခုမှာ ခိုင်မာသောဆရာ ရာထူးတိုးခြင်းနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု လမ်းကြောင်းစနစ်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုစနစ်သည် ဆရာများ ၏ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် လုပ်ငန်းအပေါ်မြှုပ်နှံထားမှုကို အသိအမှတ်ပြုပြီး တန်ဖိုးထားရုံသာမက ၎င်းတို့၏ ဆရာအတတ်ပညာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် အထူးပြုမှုအတွက် အခွင့်အလမ်းများကိုပါပေးသည့် အတွက် ဆရာရာထူးတိုးခြင်းသည် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေပါသည်။ 

ထို့ပြင် ဆရာများအား ၎င်းတို့၏ သင်ကြားရေးအလေ့အကျင့်များ စဉ်ဆက်မပြတ် မြှင့်တင်ရန်၊ စဉ်ဆက်မပြတ် ဆရာအတတ်ပညာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး (အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး)တွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက် ရန်နှင့် ပညာရေးစနစ်အတွင်း ခေါင်းဆောင်မှုအခန်းကဏ္ဍများကိုရယူရန် လှုံ့ဆော်ပေးပါသည်။ 

အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း လမ်းကြောင်းများအတွင်း အထူးပြုခြင်းသည် ဆရာများကို စိတ်ဝင်စားသည့် သီးခြား နယ်ပယ်များ သို့မဟုတ် ကျွမ်းကျင်မှုအပေါ် အာရုံစိုက်စေနိုင်ပါသည်။ ၎င်းသည် ဆရာများအား ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာ အသိပညာနှင့်သင်ကြားရေး နည်းဗျူဟာများကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစွာ ထိုးထွင်းသိမြင်နိုင်စေကာ ကျောင်းသားများကို ပိုမိုထိရောက်သော ညွှန်ကြားချက်များ ပေးစေနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ပြင် ၎င်းတို့ရွေးချယ်ထားသော နယ်ပယ် များတွင် သင်ရိုးညွှန်းတမ်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ ပညာရေးဆိုင်ရာသုတေသန သို့မဟုတ် သင်ကြားရေးဆိုင်ရာ နည်းပေးလမ်းပြပြုနိုင်သည့် ခေါင်းဆောင်မှုရာထူးများရရှိရန် ဆရာများအတွက် လမ်းစများဖန်တီးပေးနိုင်ပါသည်။ 

အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း လမ်းကြောင်းများအတွင်း အထူးပြုခြင်းအားဖြင့် ဆရာများ၏ ကိုယ်ပိုင်စာသင်ခန်းများ အပြင် မူဝါဒများနှင့် အလေ့အကျင့်များကို လွှမ်းမိုးစေနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် စိတ်ဝင်စားမှုတူညီသည့် ဆရာများ အချင်းချင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို မြှင့်တင်ပေးပြီး အကြံဉာဏ်များဖလှယ်ခြင်း၊ အလေ့အကျင့်ကောင်းများနှင့် ပရော်ဖက်ရှင်နယ်သင်ယူမှု အသိုင်းအဝိုင်းများ ဖန်တီးခြင်းတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေပါသည်။ ဤစုပေါင်းကျွမ်းကျင်မှုသည် သင်ကြားရေးနှင့် သင်ယူမှုအပေါ် ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော အဆင့်တွင် အပြောင်းအလဲဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။

ထိရောက်သော ဆရာများမြှင့်တင်ရေးနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလမ်းကြောင်းစနစ်

ထိရောက်သော ဆရာများမြှင့်တင်ရေးနှင့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းလမ်းကြောင်းစနစ်အား အကောင်အထည် ဖော်ရာတွင် ဆရာများ၊ စီမံခန့်ခွဲသူများ၊ မူဝါဒချမှတ်သူများ၊ ပညာရေးကျွမ်းကျင်သူများ ပါဝင်သည့် သက်ဆိုင် သူများအကြားကွဲပြားသော အမြင်များကို ရယူနိုင်ရန်အတွက် ဒီဇိုင်းရေးဆွဲ အကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် သေချာစွာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ အခြေခံပညာရေးကဏ္ဍအတွင်း တိုးတက်ပြောင်းလဲနေသော လိုအပ်ချက်များနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိစေရန် မြှင့်တင်ရေးစံနှုန်းများ၊ အခန်းကဏ္ဍများနှင့် တာဝန်ဝတ္တရားများကို ပုံမှန် ပြန်လည်သုံးသပ်ပြင်ဆင်ရန်လည်း အရေးကြီးပါသည်။ 

အခြေခံပညာကဏ္ဍတွင် ဆရာအတတ်ပညာ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ဆရာများ ပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် လုံလောက်သော အခွင့်အရေးများလည်း ပေးသင့်ပါသည်။ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများ၊ စာတမ်းဖတ်ပွဲများ၊ နှီးနှောဖလှယ်ပွဲများ၊ ညီလာခံများ၊ အဆင့်မြင့်ဘွဲ့အစီအစဉ်များနှင့် ၎င်းတို့ ရွေးချယ်ထားသော အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း လမ်းကြောင်းများနှင့်ကိုက်ညီသော အထူးပြုလေ့ကျင့်မှုများ စသည်တို့မှတစ်ဆင့် ၎င်းတို့၏ ဆရာအတတ်ပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် စွမ်းဆောင်ရည်များကို မြှင့်တင်နိုင်ပြီး ဆရာများ၏ဘဝ အောင်မြင်မှုကို ရရှိစေနိုင်ပါသည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရလျှင် အခြေခံပညာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ပြီး ကျောင်းသားများ အရည်အသွေးအာမခံချက် အပြည့် ရှိသော အခြေခံပညာရရှိရေးအတွက် ဆရာများသည် အဓိကကျသည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေပါသည်။ အခြေခံ ပညာဆရာများအနေဖြင့် မိမိတို့၏ အရေးပါမှုကိုသိရှိပြီး မိမိတို့၏ လုပ်ငန်းစွမ်းဆောင်ရည်များ မြင့်မားတိုးတက် လာအောင် အစဉ်စွမ်းဆောင်နေကြရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ။

Source- Myawady Webportal

ပါကင်ဆန်ရောဂါကို အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဘီစီ ၅၀၀၀ ၀န်းကျင်ကတည်းက ဖြစ်ပေါ် ခံစားလာခဲ့ကြရပြီး  အိန္ဒိယလို Kampavata ရောဂါလို့  ခေါ်ပါတယ်။  အဲဒီ အချိန်က  ဒီရောဂါ ဘာကြောင့်ဖြစ်တယ်ဆိုတာကို သေချာအဖြေ မထုတ်နိုင်ခဲ့ကြသေးပါဘူး။ ၁၈၁၇ ခုနှစ် ရောက်လာတဲ့အခါမှာတော့ ဗြိတိသျှလူမျိုး ဒေါက်တာ James Parkin-son (၁၇၅၅ - ၁၈၂၄) ဆိုသူက ရောဂါဖြစ်လာရတဲ့အကြောင်းကို လေ့လာဖော်ထုတ် အဖြေရှာနိုင်ခဲ့တာကြောင့် အဲဒီ့ဒေါက်တာရဲ့အမည်ကို အစွဲပြုပြီး ဆေးသိပ္ပံနည်းအရ Parkinson’s disease (PD) လို့ ရောဂါအမည်တပ်ခဲ့ကြကြောင်း မှတ်သားရပါတယ်။

ပါကင်ဆန်ရောဂါ

ပါကင်ဆန်ဆိုတာ အကြောအားနည်းပြီး ခြေလက်တုန်တဲ့ နာတာရှည်ရောဂါတစ်မျိုးပါ။ အဲဒီရောဂါက အချိန်ကြာလာတာနဲ့အမျှ လူတစ်ယောက်ရဲ့ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားနိုင်မှုကို ထိခိုက်စေတဲ့ရောဂါဖြစ်ပြီး  တဖြည်းဖြည်း  အသက်ဆုံးရှုံးခြင်းဆီ ဦးတည်သွားနိုင်ပါတယ်။    

ခြေလက်တုန်ခြင်းအပြင်ကြွက်သားများတောင့်တင်းခြင်း၊  ခြေလက်များ ကွေးဆန့်ရာမှာ ပျော့ပျောင်းမှုမရှိတော့ခြင်း၊   လှုပ်ရှားမှုနှေးကွေးလာခြင်းတို့က ပါကင်ဆန်ရောဂါ လက္ခဏာ တွေဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလက္ခဏာအဆင့်မရောက်မီ အစပျိုးရောဂါအဖြစ်  အာရုံခံအင်္ဂါတွေဆုံးရှုံးသွားပြီး နှာခေါင်းအနံ့ခံ မကောင်းတော့ခြင်း၊  ၀မ်းချုပ်လာခြင်း၊  ညဘက်ကောင်းစွာ အိပ်မပျော်ခြင်းတွေကို ခံစားရပါတယ်။

ရောဂါဖြစ်ရတဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်းက ဦးနှောက်ထဲမှာရှိတဲ့ အာရုံခံဆဲလ်တွေ သေသွားတာကြောင့်  ဦးနှောက်ကို ထိန်းချုပ်ပေးနိုင်တဲ့  dopamine (ခေါ်) ဓာတုပစ္စည်းထွက်ရှိမှု  နည်းပါးလာပြီး ခြေလက်လှုပ်ရှားမှုတွေကို မူမမှန်စေတော့ပါဘူး။ ဒါကြောင့်  PD ရောဂါရင့်လာလေလေ ဦးနှောက်က ခြေလက်တွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်မှုစွမ်းအား ကျသွားလေလေဖြစ်ပါတယ်။ လူတစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး PD ရောဂါခံစားရပုံချင်း မတူညီကြပါဘူး။

ပျမ်းမျှအားဖြင့်  PD ရောဂါကို (က)  tremor (ခေါ်)လက်ချောင်း၊ လက်မောင်း၊ ခြေထောက်၊ မေးရိုး၊ မျက်နှာတို့ တဆတ်ဆတ်လှုပ်သောရောဂါ၊  (ခ) bradykinesia (ခေါ်) လှုပ်ရှားမှု တစတစ နှေးကွေးလာသောရောဂါ၊  (ဂ) rigidity (ခေါ်)ခြေဆံလက်ဆံများ တောင့်တင်းသောရောဂါ၊    (ဃ) postural instability (ခေါ်) မိမိကိုယ်ကို ဟန်ချက်ညီညီ မထိန်းနိုင်သောရောဂါဆိုပြီး   ခွဲခြားသတ်မှတ်ထားပါတယ်။

ရှေ့ပြေးရောဂါလက္ခဏာ

PD ရောဂါဝေဒနာသည်အများစုမှာ တွေ့ရလေ့ရှိတဲ့ ရှေ့ပြေးရောဂါလက္ခဏာများမှာ-

- ခန္ဓာကိုယ်လှုပ်ရှားနေချိန်မှာ မသိသာသော်လည်း   အနားယူငြိမ်နေတဲ့အခါမှာ လက်ချောင်း၊ လက်မ၊  လက်မောင်း၊  မေးစေ့၊  လျှာ၊  နှုတ်ခမ်း၊  ခြေထောက်တို့ တဆတ်ဆတ်လှုပ်နေခြင်း။

-  စက္ကူပေါ်စာရေးတဲ့အခါ  ပုံမှန်လို မဟုတ်တော့ဘဲ စာလုံးအရွယ်အစားကြီးလာခြင်း  သို့မဟုတ် သေးသွားခြင်း သို့မဟုတ် စာလုံးတွန့်စောင်းနေခြင်း    သို့မဟုတ် စာလုံးတွေထပ်သွားခြင်း။

-  အနံ့ခံအာရုံ သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားခြင်း။

-  အိပ်မောကျနေစဉ် ခြေထောက်က တစ်ခုခုကိုကန်ခြင်း  သို့မဟုတ် လက်သီးဖြင့်ထိုးခြင်း  သို့မဟုတ် ခုတင်ပေါ်က ပြုတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် အိပ်မက်ထဲမှာ မိမိကိုယ်မိမိ ကွက်ကွက်ကွင်းကွင်း ပြန်၍မြင်မက်ခြင်း။

-  ၀မ်းချုပ်ခြင်း။

-  ခါး၊  တံတောင်ဆစ်၊ တင်ပါး၊ ဒူးခေါင်း စတဲ့ ကြွက်သားများ တောင့်တင်းလာပြီး  ယင်းကြွက်သားများ ကောင်းစွာ အလုပ်မလုပ်နိုင်တော့ဘဲ အကွေးအဆန့် လှုပ်ရှားမှုတိုင်းမှာ သိသိသာသာ နာကျင်ကိုက်ခဲစွာ ခံစားရခြင်း။

-  လမ်းလျှောက်တဲ့အခါ လက်လွှဲ၍မရခြင်း၊ ခြေလှမ်းမမှန်ခြင်း၊ လမ်းစလျှောက်စဉ် သို့မဟုတ် ဦးတည်ရာကို ဘယ်/ညာသို့    ချိုးကွေ့ခါနီး သို့မဟုတ်     လမ်းလျှောက်မှုကို ရပ်တန့်စဉ်   စသည်တို့တွင်   ပုံမှန်မဟုတ်တော့ဘဲပြဿနာရှိလာခြင်း။

-  မိမိက ပုံမှန်လေသံဖြင့် စကားပြောနေသော်လည်း ပတ်၀န်းကျင်ရှိသူများက မိမိစကားပြောသံကို ခပ်တိုးတိုးအုပ်အုပ်သာကြားရခြင်း သို့မဟုတ်  ဗလုံးဗထွေး အသံကြားနေရခြင်း။

-  မျက်တောင်မခတ်ခြင်း၊ တစ်နေရာတည်းကို မျက်လုံးသေဖြင့်   စိုက်ကြည့်နေတတ်ခြင်း။

-  သွေးအားနည်းသလို  ခံစားရကာ မူး‌ဝေခြင်း၊  အော့အန်ချင်စိတ်ဖြစ်ခြင်း။

-  မတ်မတ်မရပ်နိုင်၊   ကောင်းစွာ မထိုင်နိုင်ဘဲ ပျော့တိပျော့ခွေဖြစ်၍ တစ်ခုခုကို အမှီသဟဲပြုနေရခြင်း။

-  စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊  စိတ်မကြည်မလင်ဖြစ်ခြင်းတို့ဖြစ်ပါတယ်။

ရောဂါနှင့် အသက်အရွယ်

ပျမ်းမျှ  အသက်  ၆၀  ကျော်တွင်  ပါကင်ဆန်ရောဂါဖြစ်တတ်ကြပြီး အသက်အရွယ်ကြီးလာလေ ရောဂါဖြစ်ဖို့ ရာခိုင်နှုန်းပိုများလေဖြစ်ပါတယ်။  ယနေ့ကမ္ဘာမှာ အသက် ၈၀ ကျော် လူဦးရေတစ်သိန်းမှာ ပျမ်းမျှ ၅၀၀ ကနေ ၇၀၀ အထိ  ဖြစ်ပွားနေကြောင်း၊  ဆန်းစစ်မှုမှတ်တမ်းများအရ  အသက်ငယ်သူတွေမှာလည်း ထိုရောဂါတွေ့ရတတ်ပြီး ပျမ်းမျှ  ပါကင်ဆန်လူနာ   ၁၀၀   မှာ  အသက် ၄၀ အောက်အရွယ် ၇ ရာခိုင်နှုန်းလောက် ရောဂါဖြစ်နေကြောင်း၊ တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာအရ လူပေါင်း ၁၀ သန်းအထိ ခံစားနေကြရကြောင်း ဆေးပညာရှင်များရဲ့အဆိုအရ လေ့လာသိရှိရပါတယ်။

ရောဂါဖြစ်ရသောအကြောင်းရင်းများ ပါကင်ဆန်ရောဂါဖြစ်ရတဲ့ အဓိက အကြောင်းရင်းနှစ်ရပ်ရှိပါတယ်။ မျိုးရိုးဗီဇ နှင့် ပတ်၀န်းကျင်ပြဿနာတို့ကြောင့်ဖြစ် ပါတယ်။  မိမိဆွေမျိုးရင်းချာတွေထဲမှာ အဲဒီရောဂါဖြစ်တဲ့သူရှိရင်  တခြားသူတွေထက်  ပါကင်ဆန်ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေပိုများပါတယ်။ စိတ်ရောဂါအတွက် သောက်သုံးနေရတဲ့ ဆေးဝါးတွေ၊ အအန်ပျောက်ဆေး၊ အမူးပြေဆေး၊ အတက်ရောဂါပျောက်ဆေး၊ မူးယစ်ဆေးဝါးဖြတ်ဆေး၊  တချို့ပဋိဇီ၀ အားဆေးတွေကြောင့်လည်း  ပါကင်ဆန် ရောဂါဖြစ်စေတတ်ပါတယ်။

ဆောင်ရန် အစားအစာများ

ပါကင်ဆန်ရောဂါအတွက် ဆောင်ရန်/ရှောင်ရန်  အစားအစာများမှာ-

-           သဘာ၀အော်ဂဲနစ် သား၊ ငါး၊ ဟင်း သီးဟင်းရွက်နဲ့ သစ်သီး၀လံတွေကို ရွေးချယ်စားသုံးပါ။

-           အမျှင်ဓာတ်ပါ၀င်တဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်စားပါ။

-           နာနတ်သီး၊  လိမ္မော်သီးစတဲ့ အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်၀တဲ့ သစ်သီး၀လံ များများစားပါ။

-           ပဲမျိုးစုံ၊  မြေပဲ၊  သီဟိုဠ်၊  ဗာဒံ၊ သစ်ကြားသီး စတဲ့ အစေ့အဆန်တွေစားပါ။

-           ကြက်သွန်ဖြူ၊ ကြက်သွန်နီ၊ နနွင်း၊ သစ်ကြံပိုး၊ လေးညှင်း စတဲ့ ဟင်းခတ် အမွှေးအကြိုင်တွေစားပါ။

-           ကြက်ဥ၊ ဘဲဥ၊ ငုံးဥ စားပါ။

-           ခွေးလှေးယားစေ့ စားပါ။

-           ကော်ဖီ၊ အနက်ရောင်ချောကလက် စားပါ။

-           အိပ်ရေး၀၀ အိပ်စက်ပါ။

-           နေ့စဉ် ခပ်သွက်သွက် လမ်းလျှောက် လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ပါ။

-           လေကောင်းလေသန့်ကို ခပ်ပြင်းပြင်း ရှူရှိုက်ပါ။

-           အဆီပါသော ပင်လယ်ငါးစားပါ။ ရေချိုရေငန်စပ်ငါးများ စားပါ။

-           ရေနွေးကြမ်းသောက်ပါ။

-           ဗီတာမင်ဘီ-6၊ ဗီတာမင်ဘီ-12၊ ဗီတာမင်ဒီ၊  ငါးကြီးဆီ၊  သံဓာတ်အားဆေး၊ မဂ္ဂနိစ်ဓာတ် အားဆေး များကလည်း    ပါကင်ဆန်ရောဂါအတွက်   ဖြည့်စွက်စာများဖြစ်ကြ ပါတယ်။

-          fava beans  (ခေါ်) အစိမ်းရောင် ပဲပင်တစ်မျိုးထဲရှိ ပဲစေ့လေးထဲမှာပါရှိတဲ့ ဆေးဖက်၀င်သဘာ၀  levodopa ဓာတ်က ဦးနှောက် အာရုံခံဆဲလ်တွေကို ကောင်းကျိုးပြုတာကြောင့် စားသုံးသင့်ပါတယ်။

ရှောင်ရန် အစားအစာများ

-  ခြေလေးချောင်းသားအဆီများ စားသုံးခြင်းမှ ရှောင်ပါ။

-  ကောက်ညှင်းနဲ့  စေးထန်းလွန်းသော ထမင်းလျှော့စားပါ။

-  ဆီကြော်အစားအစာများ ရှောင်ပါ။

- ခြင်ဆေးခွေ၊ အမွှေးတိုင်၊ ဆေးလိပ် ငွေ့၊ ကတ္တရာနံ့၊  ကားမီးခိုးနံ့အပါအ၀င်  မကောင်းသော  မသန့်ရှင်းသော အနံ့အသက်များ မရှူမိစေရန် သတိပြုပါ။

-  အတတ်နိုင်ဆုံး စိတ်ပူပင်သောက လျှော့၍ အိပ်ရေး၀၀ အိပ်စက်ပါ။

-  ဒန်အိုးဒန်ခွက်အစား အလူမီနီယမ် အိုးခွက်များကိုသုံး၍ ချက်ပြုတ်စားသောက်ပါ။

 အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုမှာ ထိုရောဂါကို လူဦးရေတစ်သန်းကျော် ခံစားနေကြရပြီး   ထိထိရောက်ရောက် ပျောက်ကင်းအောင် ကုသနိုင်ခြင်းမရှိသေးဘဲ  ရောဂါတိုးပြီး  မဆိုးရွားလာအောင် ခွဲစိတ်ကုသခြင်း၊  လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း၊ ဆေးသောက်ခြင်းတို့ဖြင့်သာ ကုသပေးနေပါတယ်။  

အနှစ်ချုပ်ဆိုရရင်  ပါကင်ဆန်ရောဂါက  ကမ္ဘာပေါ်မှာ  ဖြစ်ပွားမှုနှုန်း အမြန်ဆုံး နာ့ဗ်ဆဲလ်စနစ်ရောဂါများထဲမှာ တစ်ခုအပါအ၀င်ဖြစ်ပါတယ်။ လက်ရှိအချိန်ထိ ပါကင်ဆန်ရောဂါပျောက်ကင်းစေနိုင်တဲ့ ကုထုံးမျိုးမရှိသေးဘဲ ရောဂါလက္ခဏာသက်သာစေမယ့် ဆေးဝါးတွေသာ ရှိနေပါသေးတယ်။ ဒါကြောင့်  ရောဂါမဖြစ်အောင်   ကြိုတင်ကာကွယ်တဲ့နည်းလမ်းတွေကို   သိရှိလိုက်နာကျင့်သုံးကြရန် လိုအပ်ကြောင်း အကြံပြုရေးသားလိုက်ရပါတယ်။ 

Source- Myawady Webportal

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအလိုက်၊   လူမျိုးအလိုက်   ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှုများ ရှိကြသည်။ ရေအတိမ်အနက်ကို ကြာရိုးကြာစွယ်ကြည့်ခြင်းဖြင့် သိနိုင်သလို နိုင်ငံနှင့် လူမျိုးအဆင့်အတန်းကိုလည်း ယဉ်ကျေးမှုကိုကြည့်၍ စံပြုတိုင်းတာကြသည်။  မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုသည် နှစ်ပေါင်းထောင်ချီ၍   ဖြစ်ထွန်းလာခြင်းဖြစ်ပြီး ကိုယ်ပိုင် ယဉ်ကျေးမှု၊ ကိုယ်ပိုင်ဟန်၊ ကိုယ်ပိုင်ဓလေ့များဖြင့် ယနေ့တိုင်တည်တံ့ ခိုင်ခံ့လျက်ရှိသည်။

မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု၏ဓလေ့ထုံးတမ်း၊ ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းတို့မှာ အဆင့်မြင့်လှသည်ဖြစ်ရာ   နိုင်ငံတကာ အလယ်တွင် ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားနိုင်သည်။

ယဉ်ကျေးမှုသည် လူမျိုး၏ အသက်၊သိက္ခာဖြစ်ပြီး ယဉ်ကျေးမှုကင်းမဲ့ပါက နိုင်ငံ၏အဆင့်အတန်းလည်း နိမ့်ကျမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာတို့တွင် ကိုယ်ပိုင် ယဉ်ကျေးမှုဖြစ်သော သီချင်း(ဂီတ)၊ တူရိယာ၊ အဆို၊ အက၊ အတီးမျိုးစုံစွာရှိပြီး  အဆင့်အတန်းမြင့်လှသည်။   သာယာငြိမ့်ညောင်းသော အသံတို့သည်နရီစည်းချက်မှန်မှန်၊  အသံအနိမ့်အမြင့် ပြေပြစ်စွာဖြစ်ပေါ်ခြင်းကို ဂီတဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ မြန်မာတို့၌ စာရေးစာဖတ်မပေါ်မီကပင်   ဂီတသည်ပညာရပ်တစ်ခုအနေဖြင့် ရှိနှင့်နေပြီဟု ယူဆကြသည်။ စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံသည့်နိုင်ငံဖြစ်၍ ကောက်စိုက်သီချင်း၊ ကောက်ရိတ်သီချင်း၊ မောင်းထောင်းသီချင်း၊ ရက်ကန်းသီချင်းတို့ ပျံ့လွင့်လာသည်။ ခံစားချက်ကိုတေးသီဖွင့် ထုတ်ရာမှ ရိုးရာသီချင်းဖြစ်လာသည်။   ရိုးရာသီချင်းသည်   ခေတ်၏လူနေမှုစနစ်နှင့် အခြေအနေ အရပ်ရပ်ကို ထပ်ဟပ်ပြသော  ခေတ်၏ကြေးမုံတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

ဗုဒ္ဓဘာသာမပေါ်မီ နတ်ကိုးကွယ်ရာမှ နတ်ချင်းဟူသော သီချင်းအဖွဲ့တစ်မျိုး ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်။  ဗုဒ္ဓဘာသာ ပျံ့နှံ့ပြီးနောက်ပိုင်းတွင်လည်း  အယူဝါဒဆိုင်ရာ သီချင်းများစပ်ဆိုသီကုံးခဲ့ကြောင်း အထောက်အထားများရှိခဲ့သည်။   သရေခေတ္တရာခေတ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံသို့   ချစ်ကြည်ရေး သွားရောက်ခဲ့သော ပျူယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့သည် ဘုရားဂုဏ်တော်ကို အလေးအမြတ်ပြုသော သီချင်းများ သီဆိုကပြခဲ့ကြောင်း တရုတ်မှတ်တမ်းများတွင် ဖော်ပြကြသည်။ ရှေးမြန်မာ မင်းခမ်းမင်းနားများ၌ ခံ့ညားသော သီဆိုတီးမှုတ်မှုသည် အခမ်းအနားတစ်စိတ်တစ်‌ဒေသအဖြစ်ပါဝင်သည်။ ရှေးမြန်မာသီချင်းကြီး  သီချင်းခံများသည် ဂီတလောကတွင်   ထည်ဝါခံ့ညားစွာ  မြန်မာ့ဂုဏ်ကျက်သရေကို ဆောင်နိုင်ခဲ့သည်။ ဘုရင်တို့ချီးမြှောက်မှုကြောင့်လည်း သီချင်းဂီတ၏ အခြေအနေအဆင့်အတန်း တိုးတက်ခဲ့သည်။

မြန်မာစာပေတွင် ရှေးယခင်ကတည်းက လင်္ကာနှင့် သီချင်းနှစ်မျိုးကို ကဗျာ-လင်္ကာဟု မှတ်တမ်းတင်ထားရှိသည်။ သီချင်းတွင်   ရကန်၊ ဟောစာ၊ သာချင်း၊ ကာချင်း၊ အဲချင်း၊ အိုင်ချင်း၊ လေးချိုး၊ သံချို၊ ယိုဒယား၊ ပတ်ပျိုး၊ ကြိုး၊ ဘွဲ့၊ ဘောလယ်အရိုး၊ တေးအရိုးအဆန်း၊  သဖြန်အရိုးအဆန်း၊  ငိုချင်းအရိုးအဆန်း၊ ဒုံးချင်းအရိုးအဆန်း၊ ဟန်ချင်းအရိုးအဆန်း၊ လှေချင်းအရိုးအဆန်း၊ နတ်သံ၊ မှာတမ်း၊ ဇာတ်စကားစပ်ပုံဟူ၍ ၂၂ မျိုး ပါဝင်သည်။ တေးဂီတသည်ကား ထက်မြက်သော အကျိုးပြုအာနိသင်နှင့် ပြည့်စုံသည်။

တေးဂီတလောကသည်  ကျယ်ပြန့်သည်ထက်ပို၍ ကျယ်ပြန့်လာသည်ဖြစ်ရာ တိုင်းပြည်နှင့် လူမျိုး၏ ဂီတကိုအကဲခတ်ပြီး ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်းကို သတ်မှတ်နိုင်သဖြင့် ကျန်ရှိသော တေးဂီတများကို ထိန်းသိမ်းကြမှသာ လူမျိုးလည်း တင့်တယ်မည်ဖြစ်သည်။

တူရိယာဟူသည် သာယာသောအသံများ ထွက်ပေါ်လာအောင် တီးမှုတ်အပ်သော ကိရိယာဖြစ်သည်။

တီးမှုတ်ခြင်းကို အခြေခံသောတူရိယာကို ပိုင်းခြားလျှင် တီးရသောတူရိယာနှင့် မှုတ်ရသောတူရိယာဟူ၍ နှစ်မျိုးတွေ့ရသည်။ စောင်းကောက်၊ ပတ္တလား၊ ဆိုင်းဝိုင်းတို့မှာ တီးရသော တူရိယာဖြစ်ပြီး နှဲ၊‌ ပလွေတို့မှာ မှုတ်ရသောတူရိယာများဖြစ်သည်။ လေတုန်ခါ

မှု၊ ကြိုးတုန်ခါမှု၊ သားရေတုန်ခါမှုတို့ကြောင့် သဘာဝကိုခွဲခြား၍ ကြိုးတပ်တူရိယာ၊ လေမှုတ်တူရိယာနှင့် တီးခတ်တူရိယာဟူ၍ တူရိယာသုံးမျိုးကွဲပြားသည်။ မြန်မာတို့၏ တူရိယာများကို ပြုလုပ်သည့်ပစ္စည်းပေါ်မူတည်၍ ကြေး၊ ကြိုး၊ သားရေ၊ လေ၊ လက်ခုပ်ဟု ခွဲခြားသတ်မှတ်သည်။ တူရိယာတို့တွင် မြန်မာ့စောင်းကောက်သည်ကား ယနေ့အချိန်ထိ ကမ္ဘာကစိတ်ဝင်စားသော တူရိယာတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

မြန်မာ့ဆိုင်းဝိုင်းသည်လည်း    နိုင်ငံတကာကစိတ်ဝင်စားသော မြန်မာတူရိယာ ပစ္စည်းဖြစ်သည်။

ဆိုင်းဝိုင်းတွင် ကြေးဝိုင်း၊ မောင်းဆိုင်း၊ ပတ်မကြီး၊ နှဲစသည်တို့ပါဝင်သည်။ မြန်မာ့တူရိယာပစ္စည်းများတွင် မြန်မာဂီတ၊ ဘင်ဂျို၊ ဒုံမင်း၊ မယ်ဒလင်၊ ဝါးလက်ခုပ်၊ လင်းကွင်း၊ စည်း၊ ဝါး၊ ဒိုးပတ်၊ အိုးစည်၊ ဗုံကြီး၊ ဗြော စသည်တို့ပါဝင်သည်။    မြန်မာတူရိယာတို့သည် တီးမှုတ်လိုက်ခြင်းအားဖြင့်    အေးငြိမ်သာယာကြည်နူးမှု၊ စိတ်ဓာတ်တက်ကြွမှု၊ ပျော်ပါးမြူးထူးမှု၊ လွမ်းဆွေးသတိရမှုအစရှိသည့် ခံစားမှုရသမျိုးစုံကိုပေးစွမ်းနိုင်သည်။ ထို့ပြင်နိုင်ငံတကာ၌ မရှိသည့် သာရေးတွင် သာရေးအတီးအမှုတ်၊ နာရေးတွင် နာရေးအတီးအမှုတ်တို့ခွဲခြားထားပြီး   သာရေးတွင် သုံးသည့်သံစဉ်ကို   နာရေးတွင်မသုံးသလို    နာရေးသံစဉ်ကိုလည်း သာရေးတွင်မသုံးမှုက မြန်မာတို့၏ ရှေးရိုးအစဉ်အလာပင်ဖြစ်သည်။

မြန်မာတို့၏ သီဆိုတီးမှုတ်ကခုန်မှု သဘင်ပညာသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် လွန်ခဲ့သော နှစ်ပေါင်း  ၁၅၀၀ ခန့်မှစ၍ ဆင်းသက်ပေါက်ဖွားလာသော ပညာဖြစ်သည်။  ပုဂံခေတ်ကျောက်စာများအရ ကခြေသဘင်ဟူသော ဝေါဟာရစကားများကို တွေ့ရသည့်အပြင် ပုဂံဂူဘုရားနံရံများရှိ အချို့ပန်းချီဆေးရေးကားများတွင် ကဟန်အမူအရာများ အမျိုးမျိုးတွေ့မြင်နိုင်သည်။ မြန်မာတို့၏ ရှေးရိုးတစ်ပင်တိုင်အကသည် ညက်ညောသိမ်မွေ့စွာ ကပြရသော ကကွက်များဖြစ်သည့် အလျောက် နရီ၊ စည်း၊ ဝါး၊ အနှေး၊ အမြန်နှင့်ကကွက် ပြောင်းစေကာမူ ငြိမ့်ညောင်းစွာ လှုပ်ရှားကပြရသော အကတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ရှေးရိုးတစ်ပင်တိုင်အက  ၁၂ မျိုးရှိသည်။   ဗောင်းတော်ပြင်၊ မှန်တော်ရှု၊ ပန်းစိုက်၊ သားပိုက်၊ ကျောက်ကောက်၊ ဆံတော်သိမ်း၊ ဖျင်းချင်၊  ဖျင်းဖျတ်ဖျတ်၊ ချွတ်၊ ချွတ်အသေး၊ ကပီ၊ ကရောင်းဟူ၍ဖြစ်သည်။ ထို ၁၂ မျိုးအနက်  ပထမပိုင်းခြောက်ပိုင်းသည်အနုပိုင်းဖြစ်ပြီးအမျိုးသမီးက၍     အနု-ခြောက်ခန်းဟုခေါ်သည်။ ဒုတိယပိုင်းခြောက်ပိုင်းသည်ကား အကြမ်းပိုင်းဖြစ်၍ အမျိုးသားကပြီး အကြမ်း-ခြောက်ခန်းဟုခေါ်သည်။ ထိုကကွက်များကိုပင် တစ်နည်းဆိုသော်ယိုးဒယားချခန်းဟု ရှေးကခေါ်တွင်ခဲ့သည်။

အဆိုပါရှေးရိုးတစ်ပင်တိုင်အက(ဝါ) ယိုးဒယားချခန်းကိုပင် ကကွက်၊  ကဟန်များကိုလိုက်၍ ကန်တော့ခန်း၊ သားပိုက်၊ အဝေးမျှော်၊ အနီးမျှော်၊ ကျောက်ကောက်၊ သမင်လိုက်၊ ဖျင်းချင်၊ ကိန္နရာလည်ပြန်၊  ကပီ၊ ဆံသိမ်း၊ ချွတ်၊ မှန်တော်ရှု၊ ပန်းစိုက်၊ ဗောင်းတော်ပြင်ဟူ၍လည်း  ၁၄ မျိုးခွဲခြားဖော်ပြထားသည်လည်း ရှိသေးသည်။ မြန်မာ့ရှေးရိုးအကပညာသည် ခက်ခဲရှုပ်ထွေး၍ ကြိုးစားသင်နိုင်မှ အကပညာရရှိသည်။ ခြေဖျားမှ ဦးခေါင်းအထိ ဘယ်ခြေညာလက်၊ ဘယ်မြှောက်ညာချ၊ အင်္ဂါများလှုပ်ရှားပုံ၊ ရင်၊ ခါး၊ ဦးခေါင်းငဲ့၊ မေးတိမ်း၊ လက်ဖျားမှောက်လှန်၊ လက်ချောင်းထားပုံ ကကွက်များကို ဂရုပြုရသည်။

မြန်မာကကွက်များ သရုပ်ဖော်ဇာတ်များသည် စည်းကမ်းနှင့်ဟန်အလွန်ကြီးသည်။ အတီးနှင့်အက၊အကနှင့်ခြေဟန်လက်ဟန်၊ ခြေဟန်လက်ဟန်နှင့် မျက်နှာထားသုံးမျိုး ညီညွတ်ရသည်။ ဟန်ဆိုသည်မှာ တိမ်တောင်တိမ်လိပ်တက်သကဲ့သို့   တစ်ဟန်မှနှစ်ဟန်သို့ တရိပ်ရိပ်ဖြင့်  ကူးပြောင်းမှန်းမသိ သိမ်မွေ့စွာ ကူးပြောင်းခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ရာမဇာတ်တော်ကြီးတွင် ဘိုးတော်၊  ရာမ၊  လက္ခဏာ၊ သီတာတို့ထွက်လျှင် ဖရင်းချား သို့မဟုတ် ဖျင်းကိုတီးမှုတ်ပေးရသည်။

ဘီလူးထွက်လျှင်ထပ်တွန့်   သို့မဟုတ် ကရောင်းကို တီးမှုတ်ရသည်။  မျောက်ထွက်လာလျှင် ချွတ် သို့မဟုတ် ကပီကိုတီးမှုတ်ပေးရသည်။  သူ့စည်းကမ်းနှင့်သူဖြစ်၍ အလွန်စည်းကမ်းကြီးသည်။

မြန်မာ့ရုပ်စုံသဘင်နှင့် အငြိမ့်သဘင် ပေါ်ပေါက်လာချိန်ကို လေ့လာလျှင်သုတေသန ပညာရှင်များကပုဂံခေတ်တွင် မြန်မာ့ကကြိုးဆွဲရုပ်သေးပညာ ပန္နက်ရိုက်ဟန်တူသည်ဟု ဆိုကြသည်။ သို့သော်ပေါ်ပေါက်ပြီးဖြစ်သည်ဟု တိတိကျကျ မပြောနိုင်ဘဲ အင်းဝခေတ်သို့ရောက်မှသာ မြန်မာ့ရုပ်စုံသဘင် အသေအချာ ပေါ်လာသည်ဟု မှတ်တမ်းထားရှိကြသည်။ ရုပ်သေးအတတ်ပညာသည် အင်းဝခေတ်ခရစ်နှစ် ၁၅ ရာစုအတွင်းကပင်ရှိပြီးဖြစ်သလို ကုန်းဘောင်ခေတ်တွင် စနစ်တကျတိုးချဲ့ခဲ့သည်။ အငြိမ့်သဘင်ပညာတွင် အနိမ့်သဘင်၊ အမြင့်သဘင်၊ အတီးသဘင်၊ အဆိုသဘင်ဟူ၍ စဉ့်ကူးမင်းလက်ထက် မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၁၃၈ ခုနှစ် တပို့တွဲလဆန်း ၁၄ ရက်တွင်ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်း မှတ်တမ်းများအရ သိရသည်။ ရှေးခေတ်က အငြိမ့်အမျိုးမျိုးရှိရာ စောင်းအငြိမ့်၊ တယောအငြိမ့်၊မိကျောင်းအငြိမ့်၊   ပတ္တလားအငြိမ့်ဟူ၍   ရှိခဲ့ပြီး ၎င်းအငြိမ့်များတွင်   အကအခုန်မပါဘဲ  ယောက်ျား၊ မိန်းမတို့ထိုင်ဆိုကြသည်။  ဗဒုံမင်းလက်ထက်ညဉ့်ဦးယံတွင် ထိုင်ဆိုအငြိမ့် (နန်းတွင်းအငြိမ့်) ခေတ်စားစပြုလာသည်။  ထို့နောက်တွင်မှ နန်းတွင်းတစ်ပင်တိုင်အက(အငြိမ့်)ပေါ်ပေါက်လာရသည်။

မြန်မာ့သရုပ်မှန်အနုပညာသည် မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ် ထက်သန်ရေးနှင့်ဇာတိသွေး၊ ဇာတိမာန်ရှင်သန်မှုကို ရှေးရှုသည်။ အမျိုးဂုဏ်၊ ဇာတိဂုဏ်မြင့်မားရေးကို  များစွာအထောက်အကူပြုသည်။ သရုပ်မှန်အနုပညာတွင် ရသမြောက်သော   ဖျော်ဖြေမှုများပါဝင်ပြီး အမျိုးသားရေးကို  သွေဖည်ဆန့်ကျင်ခြင်းလုံးဝမရှိပါ။ ယခုဆိုလျှင်(၂၅)ကြိမ်မြောက် ငွေရတုအထိမ်းအမှတ် မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အဆို၊ အက၊ အရေး၊ အတီးပြိုင်ပွဲကြီးကို  အမျိုးဂုဏ်၊ ဇာတိဂုဏ်မြင့်မားရေးနှင့်ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များ၊   အမျိုးသားရေးလက္ခဏာများ မပျောက်ပျက်အောင်   ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေး၊ တိုင်းရင်းသားတို့၏ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အနုပညာအမွေအနှစ်များနှင့် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု စရိုက်လက္ခဏာများ မပျောက်ပျက်စေရန်ဖော်ထုတ်၊ထိန်းသိမ်း၊ မြှင့်တင်ရေး၊   မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များ အကြားတွင်   ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များကို ဖော်ထုတ်ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် ထပ်တူအမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ်များ ပိုမိုထွန်းကား ပြန့်ပွားနေစေရေး၊ နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးတို့အတွက် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု  အခန်းကဏ္ဍမှ တစ်တပ်တစ်အား  ပူးပေါင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်ရေးဟူသော ဦးတည်ချက်(၄)ရပ်နှင့်အညီ ထည်ဝါခံ့ညားစွာ  ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရသော် တိုင်းရင်းသားအားလုံး၏ အမျိုးဂုဏ်၊ ဇာတိဂုဏ်ကို အခြေခံသောခိုင်မာသည့် အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှုသည်  နိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့်  ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင် ကဏ္ဍတစ်ရပ်အဖြစ် ပါဝင်နေမည်ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသား တင်ပြလိုက်ရပါသည်။     ။

Source- Myawady Webportal

သီတင်းကျွတ်လသည် မြန်မာပြက္ခဒိန်၏ သတ္တမမြောက်လဖြစ်သည်။ ရက်မစုံလဖြစ်ပြီး ရာသီပန်းမှာ ကြာပန်းဖြစ်သည်။ စန်းယှဉ်နက္ခတ်မှာ အသဝနီနက္ခတ်ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ ဝါတွင်းကာလ ပြီးဆုံးသော အချိန်အခါလည်း ဖြစ်သည်။ “တော်ကျွတ်မုန်းရှေ့”ဆိုသော စကားအရ နဂါးဦးခေါင်းသည် အရှေ့အရပ်သို့လှည့်၏။ ရက်ရာဇာများမှာ အင်္ဂါနှင့်ကြာသပတေးတို့ဖြစ်ပြီး  တနင်္ဂနွေနှင့်တနင်္လာတို့မှာ ပြဿဒါးရက်များ ဖြစ်ကြသည်။

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် မြန်မာလူမျိုးတို့သည် သီတင်းကျွတ် လပြည့်နေ့ရောက်တိုင်း မီးထွန်းပွဲတော်ကို ဆင်နွှဲ ကြသည်။ ပုဂံမြို့  မြင်းကပါဂူပြောက်ကြီးဘုရားရှိ  ရှေးဟောင်းပန်းချီကားတွင်  ဘုရားရှင် ဆင်းသက် လာပုံနှင့် မီးထွန်းနေပုံကို ရေးဆွဲထားသောကြောင့် မီးထွန်းပွဲတော်သည် ပုဂံခေတ်ကတည်းက ကျင်းပခဲ့သည်မှာ  အထင်အရှားဖြစ်၏။

ရှေးမြန်မာမင်းများ လက်ထက်တွင် မင်းသား၊ မင်းမြေး၊ မှူးတော် မတ်တော်တို့၏ အဆင်တန်ဆာများ အသစ်လဲလှယ်ပေးခြင်းကို သီတင်းကျွတ်လတွင် ပြုလုပ်ကြသည်။ ထို့ပြင်ဘုရားစေတီတို့တွင် ဆီမီး ပူဇော်ထွန်းညှိခြင်းနှင့် ဝါကျွတ်ကန်တော့ပွဲကို ကျင်းပကြသည်။ ထို့ကြောင့် ဖိုးသူတော်ဦးမင်း၏ ဆယ့်နှစ်လ ရာသီဘွဲ့သဖြန်တွင် "ကြာငါးမည်ကြိုင်သင်းလို့၊ လျှံဝင်းတဲ့ပြောင်ထိန်၊ ရွှေနန်းတောင် တော်ဦးမှာလ၊ ကွန့်မြူးမြင်းမိုရ်မီး၊ ညီးတဲ့ခါချိန်၊ ရှိခိုးငယ်နှိမ်၊ သုံးကြိမ်ရိုပြောင်း၊ သက္ကစ္စဂါရဝါနှင့်၊ စဉ်အလာ ပူဇော်ပွဲကို၊ ခဲကြပေတောင်း" ဟု စပ်ဆိုခဲ့သည်။

ယနေ့ခေတ်တွင် စေတီ၊ ပုထိုး၊ ဘုရားကျောင်းကန်များနှင့် နေအိမ်ခြံဝင်းတို့၌ ရောင်စုံလျှပ်စစ်မီး၊ စက္ကူ မီးပုံး၊ ဖယောင်းတိုင်၊ မြေဆီမီးခွက်များဖြင့် အလှဆင်ထွန်းညှိကြသည်။ ကျေးလက်ဒေသများတွင်  ရွာသူ၊ ရွာသားများသည် အိုးစည်ဒိုးပတ်၊ အကအခုန်များဖြင့် ဘုန်းကြီးကျောင်းကို သွားရောက်ကာ မီးထွန်း ပွဲတော်ကို ကျင်းပကြ၏။ ရပ်ကွက်၊ ကျေးရွာအလိုက်ဘုရားပွဲတော်၊   နိဗ္ဗာန်ဈေးတို့တွဲဖက်ဆင်နွှဲကြကာ ဇာတ်ပွဲ၊ အငြိမ့်ပွဲများလည်း ကပြကြသည်။ ထို့ပြင်မိဘ၊ ဆရာသမား၊ မိမိထက်အသက်ဂုဏ်ဝါကြီးသူ၊ မြင့်မြတ်သူ၊ ရိုသေလေးစားထိုက်သူတို့အပေါ် အပြစ်ကြီးငယ်ရှိပါက ခွင့်လွှတ်ပါရန်ငယ်သူတို့က ရှိခိုး ကန်တော့ တောင်းပန်ကြသည်။

ယခုကဲ့သို့ အစဉ်အလာကောင်းသည် ယနေ့ထက်တိုင် တည်တံ့လျက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် စာဆိုရှင် ဦးပြုံးချိုက "ဂါရဝေ၊ သက္ကစ္စံ ပဏာမေဖြင့်၊ သဒ္ဓါခြွေကန်တော့ပွဲကိုလ၊ မစဲပေါင်ကုသိုလ်နှိုးကြတယ်၊ မျိုးမြန်မာ့တိုင်း" ဟု ရေးစပ်သီကုံးခဲ့သည်။

ဗုဒ္ဓဘာသာအနေဖြင့်  သီတင်းကျွတ်လတွင်“အဘိဓမ္မာအခါတော်နေ့”ဆိုသော နေ့တစ်နေ့ရှိသည်။  ၎င်းနေ့ ပေါ်ပေါက်လာပုံမှာ  မြတ်စွာဘုရားရှင်သည်   သတ္တမမြောက်ဝါကို   တာဝတိံသာနတ်ပြည်တွင် ဝါဆို ဝါကပ်တော်မူသည်။ နတ်ပြည်ရှိ ပဏ္ဍုကမ္ဗလာ ကျောက်ဖျာထက်တွင် မယ်တော်ဖြစ်ခဲ့ဖူးသော သန္တုဿိတနတ်သားကို ကျေးဇူးဆပ်လိုသည့် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အဘိဓမ္မာခုနစ်ကျမ်း တရားတော် ဟောကြား၏။ စကြဝဠာတိုက် တစ်သောင်းမှဗြဟ္မာ၊ နတ်အပေါင်းတို့သည်လည်း တရားနာရန် လာရောက် ကြသည်။

အဘိဓမ္မာဆိုသည်မှာ  သတ္တလောက၊ ဩကာသလောက၊ သင်္ခါရလောကတို့မှ အကြောင်းအရာများကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာကာ ပြည့်စုံစွာဟောကြားထားသော ပရမတ္တဒေသနာတော် ဖြစ်သည်။ ရုပ်၊ နာမ်တရားနှင့် ပတ်သက်၍ အရှိကိုအရှိအတိုင်း၊ အမှန်ကို အမှန်အတိုင်း ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျကျ ဟောပြသော တရားတော် ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် အဘိဓမ္မာတရားတော်တွင် ကုသိုလ်၊ အကုသိုလ်တို့ကို အကျဉ်းချုပ် ပြဆိုသည့် ဓမ္မသင်္ဂဏီကျမ်း၊ ခန္ဓာတရားတို့ကိုသုတ္ထနည်း၊ အဘိဓမ္မာနည်းဖြင့် အမေးအဖြေပြုကာ အကျယ်တဝင့် ဟောကြားသော ဝိဘင်းကျမ်း၊ ဇာတ်အမျိုးမျိုးကို ဟောကြားသည့် ဓာတုကထာကျမ်း၊ ပုဂ္ဂိုလ် အမျိုးမျိုးတို့ကို ခွဲခြားသတ်မှတ်အမည်တပ်ကာ ဟောကြားသော ပုဂ္ဂလပညတ်ကျမ်း၊ အယူဝါဒနှင့် ဆိုင်သော စကား၏ တည်ရာဖြစ်ပြီး အဘိဓမ္မာအနှစ်သာရပြည့်စုံသော ကထာဝတ္ထုကျမ်း၊ အနုလုံပဋိလုံ၊ ပုစ္ဆာနှင့်ဝိသဇ္ဇနာ၊ သန္နိဋ္ဌာန်နှင့် သံသယအစုံစုံကို ပြုပြီးဟောကြားသည့် ယမိုက်ကျမ်း၊ ကုသိုလ်တရားတို့ ကို ၂၄ ပစ္စည်းဖြင့်ဝေဖန်ဟောကြားပြီး   သဗ္ဗညုတဉာဏ်တော်၏ကျက်စားရာဖြစ်သောပဋ္ဌာန်းကျမ်းဟူ၍   ကျမ်းခုနစ် ကျမ်းရှိသည်။ အဘိဓမ္မာတရားတော်သည် သာမန်ပုဂ္ဂိုလ်တို့ နားလည်ရန်ခက်ခဲပြီး ဗုဒ္ဓ ဘုရားရှင် ကသာအကုန်အစင်သိတော်မူ၏။ ပရိယတ္တိသာသနာကွယ်ပရာတွင် အဘိဓမ္မာ ပိဋကတ်တော် ကစတင်ကွယ်လိမ့်မည်ဟု အဋ္ဌကထာများတွင် ရေးသားထားသောကြောင့် ရှေးပုဂ္ဂိုလ်ပညာရှိတို့သည် အဘိဓမ္မာကို အထူးအားစိုက် သင်ကြားကြသည်။

မြတ်ဗုဒ္ဓသည် အဘိဓမ္မာကို ဝါဆိုလပြည့်နေ့မှ သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့အထိ သုံးလတာ ဟောကြား သည်။ ဘုရားရှင်ဆွမ်းခံနေချိန်၊ ဆွမ်းကွမ်းဘုဉ်းပေးနေချိန်နှင့် နားနေချိန်များတွင် ဘုရားရှင် ကိုယ်စား နိမ္မိတရုပ်ပွားတော်ကို ဖန်ဆင်းပြီး စဉ်ဆက်မပြတ် ဟောကြား၏။ ဘုရားရှင်က မြောက်ကျွန်း ဥတ္တရကုရတွင် ဆွမ်းခံပြီးသောအခါ ဟိမဝန္တာအနောက်ဘက်ရှိ အနောတတ်အိုင်အနီးရှိ ကျောက်ဖျာ ပေါ်သို့ ကြွရောက်သည်။ ထိုအချိန်တွင်ရှင်သာရိပုတ္တရာမထေရ်က ဘုရားရှင်ကို ဝတ်ကြီးဝတ်ငယ် ပြုစုသည်။ ဘုရားရှင်သည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်တွင် တစ်နေ့တာဟောကြားခဲ့သည့် အဘိဓမ္မာ တရား အား သင်္ခေပ(အကျဉ်း)နည်းဖြင့် ရှင်သာရိပုတ္တရာကို နေ့စဉ်ဟောကြား၏။ သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့တွင် အဘိဓမ္မာတရားတော် ဟောကြားမှုပြီးဆုံးသောကြောင့် ၎င်းနေ့ကို အဘိဓမ္မာ အခါတော်နေ့ဟု ခေါ်ဆို ကြသည်။

မြတ်စွာဘုရားရှင်သည်   အဘိဓမ္မာတရားတော် ဟောကြားမှုပြီးဆုံးသောအခါ လူ့ပြည်သို့ဆင်းသက်မည့် အကြောင်း သိကြားမင်းကို မိန့်ကြားလိုက်သည်။ လူ့ပြည်သို့ မဆင်းသက်မီ ရေမီးအစုံဖြင့် လောကဝိ ဝရဏ တန်ခိုးပြာဋိဟာ ပြတော်မူသည်။ သိကြားမင်းသည် မြင်းမိုရ်တောင်ထိပ်တွင် ရွှေစောင်းတန်း၊ ငွေစောင်းတန်း၊  ပတ္တမြားစောင်းတန်းတို့ ဖန်ဆင်းလိုက်၏။ လက်ယာဘက်ရွှေစောင်းတန်းတွင် နတ်များ၊ လက်ဝဲဘက်ငွေစောင်းတန်း၌ ဗြဟ္မာကြီးများက လိုက်ပါပို့ဆောင်သည်။ ဘုရားရှင်သည် အလယ်တွင် ရှိသောပတ္တမြား စောင်းတန်း၌ နေတော်မူပြီး ရောင်ခြည်တော် ခြောက်သွယ်ကွန့်မြူးကာ  ဆင်းသက် တော်မူ၏။

မြတ်စွာဘုရား၏ လက်ယာနံပါးတွင် ပဉ္စသီခနတ်သားက ဗေလုဝစောင်းတီးပြီးလိုက်ပါသည်။ လက်ဝဲ ဘက်နံပါးတွင် မာတလိနတ်သားက နတ်ပန်းနံ့သာ အမွှေးအကြိုင်တိုင်များကို ကိုင်စွဲကာလိုက်ပါ၏။ သုယာမနတ်မင်းက စာမရီသားမြီးဖြင့် ယပ်ခတ်၍လည်းကောင်း၊ သန္တုဿိတ နတ်မင်းက ပတ္တမြား ယပ်ဝန်းဖြင့် ယပ်ခတ်၍လည်းကောင်း လိုက်ပါလာသည်။ သိကြားမင်းကလည်း ဝိဇယုတ္တရ ခရုသင်း မှုတ်ကာ မြတ်ဘုရား၏ လက်ယာဘက်မှ ဆင်းသက်လိုက်ပါ၏။ လက်ဝဲဘက်ငွေ စောင်းတန်းတွင် သဟမ္ပတိဗြဟ္မာကြီးသည် ထီးဖြူကြီးဖြင့် ဆောင်မိုးပူဇော်ပါသည်။

အဂ္ဂသာဝကဓမ္မသေနာပတိ ရှင်သာရိပုတ္တရာ မထေရ်နှင့် ပရိသတ်အပေါင်းသည် သာဝတ္ထိပြည်၊ သင်္ကဿနဂိုရ်မြို့တံခါးတွင် ဘုရားရှင်ကို သောင်းသောင်းဖြဖြ ကြိုဆိုကြသည်။ သာဝတ္ထိပြည်သူ ပြည်သားအပေါင်းတို့ကလည်း   မြတ်စွာဘုရားကို ဖူးမြော်ရန် လာရောက်ကြကာ မီးတိုင်၊ မီးပန်း၊ ဆီမီး၊ ပန်း၊ ရေချမ်းတို့ဖြင့် ကပ်လှူကြ၏။ ဘုရားရှင်၏ အသရေကို ဖူးမြင်ကြရသော ၃၆ ယူဇနာအတွင်းရှိ ပရိသတ်တို့မှာ ဘုရားဖြစ်လိုကြောင်း ဆုပန်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် သီတင်းကျွတ် လပြည့်နေ့ ကို "ဘုရားဆုပန်နေ့" ဟုလည်းကောင်း၊ ဘုရားရှင်သည် တာဝတိံသာနတ်ပြည်မှ ကြွချီတော်မူသည်ကို အကြောင်းပြုကာ"တာဝတိံသာပွဲ"    ဟုလည်းကောင်း၊    မြင်းမိုရ်တောင်ထိပ်မှ     ဆင်းသက် သည်ကို အစွဲပြုပြီး "မြင်းမိုရ်ပွဲ" ဟုလည်းကောင်းခေါ်ဆိုကြသည်။

ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့ကို “ပဝါရဏာနေ့”ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသေးသည်။ ၎င်းနေ့ ပေါ်ပေါက်လာပုံမှာ ဘုရားရှင်လက်ထက်က ကောသလတိုင်း  ဇနပုဒ်ရွာကျောင်း တစ်ကျောင်းမှ ရဟန်းတို့သည် ငြင်းခုံမှုမရှိရအောင် ဝါတွင်းကာလတွင် အချင်းချင်း စကားမပြောဘဲ နေထိုင်ကြ၏။ထိုအကြောင်းအရာကို ဘုရားရှင်သိတော်မူသည့်အခါ စကားမပြောဘဲနေခြင်းသည် တိရစ္ဆာန်တို့ နေထိုင်နည်း (ပသုသံဝါသ)နှင့် လူအတို့အကျင့် (မူဂပဗ္ဗတ)များ ဖြစ်ကြောင်း ဆုံးမတော်မူသည်။ ထို့ပြင် သီတင်းကျွတ်လပြည့်နေ့တွင် ရဟန်း အပေါင်းတို့သည် သိမ်တစ်ခုတည်းတွင် စုဝေးပြီး အချင်းချင်း အပြစ်ကြီးငယ်ရှိပါက သည်းခံခွင့်လွှတ်ရန်၊ လမ်းမှန်ကိုညွှန်ပြရန်၊ သွန်သင်ဆုံးမရန် တောင်းပန်ကြ ရမည်ဟု ဘုရားရှင်က ပညတ်တော်မူ၏။ ထိုသို့ပြုမူသည်ကို ပဝါရဏာပြုသည်ဟု ခေါ်ဆိုသည်။ ပဝါရဏာ ပြုခြင်းသည် သံဃာအချင်းချင်း ညီညွတ်မှု၊ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ စကားပြောရမှု၊ အချင်းချင်း ငြင်းခုံမှုမရှိဘဲ ချမ်းသာစွာနေရမှု အကျိုးတရားများ ရရှိစေသည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရလျှင် သီတင်းကျွတ်လသည် မိုးရာသီကုန်ဆုံးကာ ခြေခင်းလက်ခင်း သာယာသော လတစ်လဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် မြန်မာလူမျိုးတို့သည် မီးထွန်းပွဲတော်ကို စည်ကား သိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပကြသည်။ ဘုရားရှင်က ကျယ်ဝန်းနက်နဲလှသော အဘိဓမ္မာတရားတော်ကို ဤလတွင် ဟောကြားတော်မူခဲ့သည်။ ရဟန်းသံဃာများ၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုကိုပြသသော ပဝါရဏာနေ့သည်လည်း တည်ရှိသည်။ ဘိုးဘွားမိဘဆရာသမားတို့ကိုလည်း ကန်တော့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် သီတင်းကျွတ်လသည် သဘာဝအနေဖြင့်လည်း  သာယာနေသည်။ လောကီလောကုတ္တရာအရေးတို့တွင် ကောင်းခြင်း မင်္ဂလာနှင့် ပြည့်စုံနေပေရာ“သဘာဝသာယာမင်္ဂလာရှိရာ သီတင်းကျွတ်ချိန်ခါ”ပင်ဖြစ်ပါတော့သည်။    ။

စိန်ဌေးလှိုင်(ပခုက္ကူ)

Source- Myawady Webportal

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာ‌ရေးအဖွဲ့က မျောက်ကျောက်ရောဂါ ရှာဖွေစမ်းသပ်မှုအတွက် မှတ်တိုင်တစ်ခုအဖြစ် ပထမဆုံး ရောဂါရှာဖွေစမ်းသပ်ကိရိယာ အသုံးပြုခွင့်ကို အတည်ပြုလိုက်ပြီ ဖြစ်ကြောင်း စက်တင်ဘာ ၄ ရက်က ပြောကြားသည်။ 

အာဖရိကတွင် ရောဂါရှာဖွေစမ်းသပ်မှုစွမ်းရည်ကို အကန့်အသတ်ဖြစ်စေပြီး ဗိုင်းရပ်စ်ပျံ့နှံ့မှုကြောင့် ဆက်လက်ရုန်းကန်နေရချိန်တွင် အဆိုပါ အတည်ပြုချက် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ 

ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ၊ ဘူရွန်ဒီနှင့်နိုင်ဂျီးရီးယားတို့တွင် ယခုနှစ်အတွင်း မျောက်ကျောက် ရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုပေါင်း ၃၀၀၀၀ ကျော်တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ကွန်ဂိုသမ္မတနိုင်ငံတွင် ယခုနှစ်အတွင်းသံသယရှိသူ ၃၇ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ စမ်းသပ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးအေဂျင်စီမှ သိရသည်။ 

Alinity m MPXV ဆန်းစစ်ချက်ဟု လူသိများသော လျင်မြန်ပြီး တိကျသည့် ရလဒ်ကို ရရှိနိုင်သော အဆိုပါ စမ်းသပ်ကိရိယာသည် မျောက်ကျောက်ဖြစ်ပွားမှုနှင့် ကြုံတွေ့နေရသော နိုင်ငံများတွင် ရောဂါရှာဖွေနိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၏ ဆေးဝါးနှင့် ကျန်းမာရေးထုတ်ကုန်များဆိုင်ရာ လက်ထောက်ညွှန်ကြားရေးမှူး ယူကီကို နာကာတာနီက ပြောသည်။

ဆင်ဟွာ

ဟေတီနိုင်ငံတွင် ဇွန်လအှ စကာ ဒေသတွင်း ရွှေ့ပြောင်းသူ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းတိုးလာခဲ့ပြီး ၇၀၀၀၀၀ ကျော် အထိ ရှိလာခဲ့ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ တစ်ဦးက အောက်တိုဘာလ ၂ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဒေသတွင်း ‌ရွှေ့ပြောင်းသူ ထက်ဝက်‌ကျော်မှာကလေးများ ဖြစ်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ စတီဗင်ဒူဂျာရတ်က ပြောကြားခဲ့သည်။

အုပ်စုဖွဲ့အကြမ်းဖက်မှုများပြင်းထန်လာခြင်းကြောင့် နိုင်ငံအတွင်းလူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ဆိုင်ရာအကျပ်အတည်းကို ပိုမိုနက်ရှိုင်းစေသည့်အတွက် လအနည်းငယ်အတွင်းယခုလိုဒေသတွင်း ရွှေ့ပြောင်းသူအရေအတွက် မြင့်တက်လာခြင်းအပေါ် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းရေးရုံးက စိတ်မကောင်းဖြစ်မိကြောင်း  ဒူဂျာရတ်က ပြောသည်။

ဒေသတွင်းအဖွဲ့အစည်းများနှင့်ပူးပေါင်းပြီး ကုလသမဂ္ဂကလေးများ ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ကလည်း ပုံစံအမျိုးမျိုးဖြင့် ကူညီထောက်ပံ့မှုများ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း ဒူဂျာရတ်က ဆက်လက် ပြောကြားသည်။ ယခုနှစ် ကလေးသူငယ်များကို ပညာရေးတွင် ထောက်ပံ့ပေးရန် လိုအပ်သော အမေရိကန် ဒေါ်လာသန်း ၃၀ ၏ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ရရှိခဲ့ကြောင်းလည်း ၎င်းကပြောသည်။

ဆင်ဟွာ