ဗာဒံပင်သည် အသီးရော အရွက်ပါ ဆေးဖက်ဝင်ပြီး ကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးများစွာရရှိစေနိုင်သည်။ ဗာဒံစေ့ ၂၈ ဂရမ်တွင် အမျှင်ဓာတ် ၃ ဒသမ ၅ ဂရမ်၊ အသားဓာတ် ၆ ဂရမ်၊ အဆီ ၁၄ ဂရမ်၊ ဗီတာမင်- E ၃၇ ရာခိုင်နှုန်း၊ မဂ္ဂနိစ် ၃၂  ရာခိုင်နှုန်း၊ မဂ္ဂနီဆီယမ် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်သည့်အပြင် ဗီတာမင် B2၊  ကော့ပါး နှင့်    ဖော့စပရပ်စ်ဓာတ်များလည်း    အနည်းငယ်စီ ပါဝင်သည်။

ဗာဒံစေ့တွင်   ခန္ဓာကိုယ်အတွက်   လိုအပ်သောအာဟာရဓာတ်ပြည့်ဝစွာပါဝင်နေသဖြင့် လိုအပ်သည့် ဗီတာမင်နှင့်သတ္တုဓာတ်များကို ပြည့်ဝအောင်စားသုံးခြင်းဖြင့် စိတ်ဖိစီးမှု၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို လျော့ကျစေကာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကို ကောင်းမွန်စေနိုင်သကဲ့သို့ သွေးပေါင်ချိန်ကို အကောင်းဆုံးထိန်းညှိပေးနိုင်သည်။ ဗာဒံစေ့သည် အသားအရေကိုနုပျိုစေပြီး   မှတ်ဉာဏ်စွမ်းအားလည်း ကောင်းစေသောကြောင့် အမျိုးသား၊ အမျိုးသမီး အရွယ်သုံးပါးမရွေး  စားသုံးသင့်ကြောင်းကို အမေရိကန်စိုက်ပျိုးရေးဌာနမှ အကြံပြုထားသည်။ ဗာဒံစေ့ကို တစ်ကြိမ်စားလျှင် ၄-၅ စေ့စားနိုင်ပြီး တစ်ရက်လျှင်  နှစ်ကြိမ်ခန့်စားနိုင်သည်။

အရွယ်တင်နုပျိုစေသောဗာဒံစေ့

ဗာဒံစေ့စားခြင်းအားဖြင့်   အူသိမ်၊ အူမများနှင့် အတွင်းပိုင်းအကျဆုံးရှိ အူအားလုံးကိုသန့်စင်စေသည်။ ဗာဒံစေ့ကို ပုံမှန်စားပေးခြင်းဖြင့် အစာအိမ်ထဲရှိအကျိုးပြုဗက်တီးရီးယားများကို လှုံ့ဆော်ပေးသောကြောင့် အစာချေဖျက်မှုကိုအားပေးကာ ဝမ်းပုပ်များ သက်စေပြီး  အစာခြေအင်္ဂါအဖွဲ့အစည်းကိုလည်းသန့်စင်စေကာ အသားအရေကိုကောင်းမွန်စေသည်။လူတစ်ဦး၏အသားအရေသည် အစာခြေအင်္ဂါအဖွဲ့အစည်း၏   အလုပ်လုပ်နိုင်စွမ်းအားနှင့်   တိုက်ရိုက်အချိုးကျနေသည်။   အစာခြေအင်္ဂါများ  အားနည်းလာ‌သည့်အခါ ဝမ်းချုပ်ခြင်းကိုဖြစ်စေပြီး ဝက်ခြံစို၊ ဝက်ခြံခြောက်များဖြစ်ပေါ်လာစေသည်။  ဝက်ခြံစို၊ ဝက်ခြံခြောက်၊  ဆားဝက်ခြံအမျိုးမျိုးနှင့်  မျက်နှာပေါ်ရှိ   အမည်းစက်များ၊   အမာရွတ်များအတွက်   ဗီတာမင်-E   သောက်သုံးနိုင်သည်။ ထိုဗီတာမင်-E ဆေးတောင့်နှင့်  ဗီတာမင်-E  ဓာတ်ပါသော    ဆေး အားလုံးသည် Alpha-Tocopherol  ဓာတ်ပစ္စည်းနှင့်ဖော်စပ်ထားခြင်းကြောင့် အသားအရေကိုကောင်း မွန်စေသည်။ ဗီတာမင်- E ကြွယ်ဝရာအရင်းအမြစ် ဖြစ်သော ဗာဒံစေ့သည် ဝက်ခြံပေါက်သူများသာမက အရေပြားရောဂါရှိသူများလည်း  မဖြစ်မနေ စားသုံးသင့်သည်။ 

အသားအရေကိုလှပစေသောဗာဒံစေ့

ဗာဒံစေ့ကိုမှန်မှန်စားသည့်အပြင်  ဗာဒံစေ့အဆီနှင့်  မျက်နှာကို  အသာအယာနှိပ်နယ်ပေးခြင်းဖြင့် အရေးအကြောင်းများမဖြစ်စေနိုင်ဘဲ အသားအရေကို ပိုကောင်းစေနိုင်သည်။ မျက်လုံးအောက်တစ်ဝိုက် ဗာဒံစေ့အဆီမှန်မှန်လိမ်းပေးခြင်းဖြင့်    မျက်ကွင်းညိုခြင်းကို    ရက်အနည်းငယ်အတွင်း    လျော့ပါးစေသည်။

ကင်ဆာအကျိတ်ကိုချေဖျက်ပေးနိုင်သောဗာဒံစေ့

အမျိုးသမီးတော်တော်များများတွင်    ခံစားနေရသော ရင်သားကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုမရှိစေရန် ဗာဒံစေ့ စားသုံး၍  ကာကွယ်နိုင်သည်။   ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင် အာနိသင်(Antioxidant)  ကြွယ်ဝသော   ဗာဒံစေ့ သည် ကင်ဆာရောဂါအမျိုးမျိုးကို အထိရောက်ဆုံး  ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။    ဗာဒံစေ့တွင်    ဓာတ်တိုး ဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများပါဝင်သည့်အတွက်    ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွားခြင်းကိုလျော့ကျစေပြီး    အူမကြီး ကင်ဆာ၊   ရင်သားကင်ဆာနှင့်    ဆီးကျိတ်ကင်ဆာ ဖြစ်ပွားမှုများကို   အဓိကလျော့ကျစေနိုင်သည်ဟု လေ့လာချက်များအရ သိရှိရသည်။  ဗာဒံစေ့ကိုပုံမှန် စားသုံးပေးခြင်းဖြင့်   အူမကြီးတစ်လျှောက်  အစာလှုပ်ရှားမှုကိုအားကောင်းစေသည်။ 

လူမမာများစားသုံးသင့်သောဗာဒံစေ့

အာဟာရပိုမိုရရှိစေရန်နှင့် အစာကြေညက်စေရန် ဗာဒံစေ့အဆန်ကို ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်များ ဖြစ်သည့် ငရုတ်ကောင်း၊ နနွင်း၊ ဖာလာတို့နှင့်တွဲဖက်စားသုံးလေ့ရှိသည်။ နွေရာသီနှင့်ပူအိုက်သည့် အခြေအနေ များတွင် ဗာဒံသီးစားပါက အပေါ်ယံအခွံပါးကိုဖယ်ရှားပြီးစားရန်လိုသည်။  သို့မဟုတ်ပါက  ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း အလွန်ပူလာနိုင်သည်။ ဗာဒံစေ့သည် ဖွံ့ဖြိုးစ အရွယ်ကလေးများအတွက်  အားဆေးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။  ဗာဒံစေ့အဆန် သုံးခုမှခြောက်ခုကို   ရေစိမ်၊အခွံပါးကိုခွာ၍   ကြိတ်ပြီး   နို့နှင့်ပျားရည်တစ်ဇွန်းထည့်ကာ   ကလေးငယ်များကို    တစ်နေ့နှစ်ကြိမ် နှစ်လဆက်တိုက်ကျွေးပါက ခန္ဓာကိုယ်ကြီးထွားပြီး   အရိုးများသန်မာစေသည်။  အပျိုဖော်ဝင်နောက်ကျ သော    အမျိုးသမီးငယ်များအတွက်    အထူးသင့်လျော်သည်။  နာလန်ထလူမမာများအတွက်လည်း အကောင်းဆုံးအစားအစာဖြစ်သည်။

အားကောင်းစေသောဗာဒံစေ့

ဗာဒံစေ့အဆန် ၁၂ ခုမှ ၁၅ ခုခန့်ကို ရေနွေးဖြင့်စိမ် ပြီး အခွံပါးကိုဖယ်၍  ညက်အောင်ကြိတ်ကာ နို့နှင့် ရောပြီးနောက် ငှက်ပျောသီးအမှည့်တစ်လုံးကိုခြေထည့်ပြီး အဖတ်များကို အဝတ်ပါးဖြင့်စစ်၍ ပျားရည် လေးဇွန်းထည့်ကာ တစ်နေ့နှစ်ကြိမ်ခန့် စားသုံးခြင်း ဖြင့်  အားနည်းခြင်းကို  သက်သာပျောက်ကင်းစေသည်။ ဆံပင်ကျွတ်သူများအနေဖြင့် ဗာဒံဆီကိုလိမ်း ပေးနိုင်သည်။ သွေးထဲရှိ ကိုလက်စထရောပမာဏကို လျော့နည်းစေသောကြောင့်    နှလုံးကျန်းမာစေပြီး  မှတ်ဉာဏ်နှင့် ကိုယ်ခံစွမ်းအားများ   တိုးပွားလာစေ သည်။  အယ်လ်ဇိုင်းမား (ခေါ်)  ဦးနှောက်ဇရာအကြို ရောဂါဝေဒနာရှင်များ     ဗာဒံစေ့ကို     ဖြည့်စွက်စာအားဆေးအဖြစ် စားပေးနိုင်သည်။

ဗာဒံရွက်၏အကျိုးကျေးဇူးများ

ဗာဒံရွက်တွင် ပိုးသတ်ဆေးအာနိသင်ပါဝင်သဖြင့် ဗာဒံရွက်သတ္တုရည်ကို  ထိခိုက်ဒဏ်ရာများအတွက် လိမ်းဆေးအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သကဲ့သို့ ဓာတ်မတည့်မှုကြောင့် အရေပြားယားယံခြင်း၊ အရေပြားနီမြန်းခြင်း၊ နာကျင်ခြင်းနှင့် ရောင်ရမ်းခြင်းများဖြစ်လျှင်လည်း အရွက်သတ္တုရည်ကို     လိမ်းပေးခြင်းဖြင့်သက်သာစေသည်။   သွေးအားနည်းခြင်းအတွက်   ဗာဒံရွက် သတ္တုရည်  ဟင်းစားဇွန်းတစ်ဇွန်းကို  တစ်ရက်လျှင် နှစ်ကြိမ်မှ   သုံးကြိမ်အထိ   သောက်ပေးနိုင်သည်။ အသည်းရောင်ခြင်းနှင့် အသည်းဆိုင်ရာရောဂါများအတွက် ဗာဒံရွက်ပြုတ်ရည် ရေနွေးကြမ်းတစ်ခွက်ကို  တစ်ရက်လျှင် နှစ်ကြိမ်မှသုံးကြိမ်အထိ သောက်ပေးနိုင်သည်။       ဝမ်းကိုက်ရောဂါရှိသူများအတွက်  အခေါက်ပြုတ်ရည် ရေနွေးကြမ်းတစ်ခွက်ကို တစ်ရက်လျှင် နှစ်ကြိမ်မှ သုံးကြိမ်အထိ သောက်ပေးနိုင်သည်။ မျက်စိနာခြင်းအတွက် ဗာဒံရွက်သတ္တုရည်ကိုမျက်စဉ်း ခတ်ပေးနိုင်သည်။ သွားနှင့်ခံတွင်းရောဂါများအတွက် ဗာဒံပင်၏အခေါက်ပြုတ်ရည်ကို     ငုံဆေးအဖြစ် အသုံးပြုနိုင်သည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော်  ဗာဒံစေ့သည်  ဗီတာမင်- E ကြွယ်ဝသည့် အရင်းအမြစ်တစ်ခုဖြစ်သောကြောင့် ဝက်ခြံပေါက်သူများသာမက  အရေပြားရောဂါရှိသူ များလည်း မဖြစ်မနေစားသုံးသင့်သည်။ ဗီတာမင်-E သည်    အသားအရေတစ်ခုတည်းအတွက်သာမက  နှလုံးရောဂါ၊   ကင်ဆာရောဂါနှင့်     အယ်လ်ဇိုင်းမား ရောဂါကဲ့သို့  ရောဂါများဖြစ်ပွားနိုင်ခြေကိုပါ လျော့နည်းစေသည်။  မဂ္ဂနီဆီယမ်ဓာတ်ပါဝင်နေခြင်းကလည်း ခန္ဓာကိုယ်၏သွေးဖိအားကျဆင်းရန် အထောက် အကူပြုသည်။     ခန္ဓာကိုယ်တွင်   သွေးဖိအားတက်နေမည်ဆိုလျှင်    လေဖြတ်ခြင်းအပြင်     နှလုံးနှင့် ကျောက်ကပ်ကို ထိခိုက်နိုင်သောကြောင့် မဂ္ဂနီဆီယမ် ဓာတ်ရရှိမည်ဆိုပါက သွေးဖိအားကျဆင်းရန် များစွာ ကူညီနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ဗာဒံစေ့တွင်ပါဝင်သည့်  အမျှင်ဓာတ်များက စားသုံးလိုက်သောအစားအစာများတွင်ပါလာသည့် ပြင်ပအဆီများအား     ခန္ဓာကိုယ်မှစုပ်ယူခြင်းကို   ဟန့်တားပေးသည်။  ထို့ပြင် ဗာဒံစေ့တွင်  ဗီတာမင်-E၊  ပြည့်ဝဆီများ၊   မဂ္ဂနီဆီယမ်နှင့်    ခန္ဓာကိုယ်အကျိုးပြုဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ လုံလောက်စွာပါဝင်နေသောကြောင့် နှလုံးသွေးလည်ပတ်စီးဆင်းမှုအားကောင်းစေသည်။ ဗာဒံစေ့သည် ကိုယ်ခံစွမ်းအားကိုမြှင့်တင်ပေးခြင်း၊ ရောင်ရမ်းမှုကိုဆန့်ကျင်ခြင်းနှင့် အသည်းအဆိပ်သင့်ခြင်းတို့ကို   တားဆီးပေးသောကြောင့် ကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းမွန်သည့်ဓာတ်စာတစ်ခုဖြစ်သည်။  ဗာဒံစေ့က  နာကျင်ရောင်ရမ်းမှုကိုသက်သာစေနိုင်သကဲ့သို့   ဗာဒံစေ့တွင်ပါဝင်သည့်အဆီက  ဝမ်းဗိုက်ပိုင်းတွင် ဖြစ်သည့် နာကျင်ရောင်ရမ်းမှုကိုသက်သာစေနိုင်သည်။

ဗာဒံစေ့တွင်  Linolenic   အက်စစ်နှင့်  Linolenic   အက်စစ်ကဲ့သို့   အကျိုးပြု  Fatty  Acid  များပါဝင် နေသောကြောင့်  ခန္ဓာကိုယ်တွင်ဖြစ်သည့် ရောင်ရမ်းမှုများကိုသက်သာစေနိုင်သည်။  Fatty   Acid  က  သွေးတွင်းရှိ အကျိုးမပြုသောကိုလက်စထရောများကို  ကျဆင်းစေနိုင်သည်။  ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်တွင်    မိခင်ရော ကလေးပါလိုအပ်သည့် ဖောလစ်အက်စစ် ကို ဗာဒံစေ့မှရရှိနိုင်သည်။  ဗာဒံစေ့က စိတ်ကျေနပ်မှု ရစေပြီး   မကြာခဏအစာစားချင်စိတ်မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။     အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်သောကြောင့် အဆာခံနိုင်ပြီး အစာခြေစနစ်နှင့် အူမကြီးကို ကျန်းမာစေနိုင်သည်။ ဗာဒံစေ့ကိုပုံမှန် စားသုံးပေးခြင်းဖြင့် ဝမ်းမှန်စေနိုင်ပြီး ကိုယ်အလေး ချိန်ကို အကောင်းဆုံး ထိန်းညှိပေးနိုင်ကာ ဦးနှောက် စွမ်းဆောင်ရည်ကောင်းစေသည်။

ဗာဒံစေ့ကို အတန်အသင့်စားသုံးခြင်းဖြင့် ကျန်းမာ ရေးအကျိုးကျေးဇူးများ  ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သော်လည်း အလွန်အကဲစားသောက်ခြင်းဖြင့်     ဝမ်းချုပ်ခြင်း၊ ဗိုက်အောင့်ခြင်း၊   မူးဝေခြင်း၊   ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ အမြင်မှုန်ဝါးခြင်း၊  ဝမ်းလျှောခြင်း၊  ထုံထိုင်းခြင်းတို့ ဖြစ်စေနိုင်သည်။    ဓာတ်မတည့်သူများအနေဖြင့် အသက်ရှူရခက်ခြင်း၊ အဖုများထွက်ခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်း တို့ဖြစ်နိုင်သောကြောင့်   ဗာဒံစေ့နှင့် ဓာတ်မတည့်သူများ   ဗာဒံပင်ထွက်ပစ္စည်းများကို   ရှောင်ကြဉ်သင့်ပါ ကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။

MWD Web Portal

မုတ်သုံမိုးက ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း နေ့စဉ်နီးပါးရွာသွန်းလျက်ရှိသည်။ မိုးကြောင့်ပတ်ဝန်းကျင်သည် စိမ်းစိုလန်းဆန်းနေသည်။ ကျောင်းတက်ကျောင်းဆင်းချိန်နှင့် ကြုံကြိုက်ပါက ဝန်းကျင်တစ်ခိုသည် ပို၍ စိမ်းမြသစ်လွင်နေတော့သည်။ သည်မြင်ကွင်းကား အခြေခံပညာကျောင်းများဖွင့်လှစ်ချိန် ဇွန်လရောက်လျှင် တွေ့မြင်နေကျမြင်ကွင်းတစ်ခုဖြစ်သော်လည်း ဘယ်သောအခါမျှမရိုးနိုင်ပါပေ။ စိတ်အစဉ်ကို ကြည်နူးချမ်းမြေ့စေသည်။

ယခုနှစ် ၂၀၂၅-၂၀၂၆ ပညာသင်နှစ်တွင် နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ အခြေခံပညာကျောင်းများ၊ ဘုန်းတော်ကြီးသင်ပညာရေးကျောင်းများနှင့် ကိုယ်ပိုင်ကျောင်းများတွင် ကျောင်းသား ကျောင်းသူ စုစုပေါင်း ခြောက်သန်းနီးပါး တက်ရောက်ပညာသင်ကြားလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၅-၂၀၂၆ ပညာသင်နှစ်တွင် အခြေခံပညာမူလတန်း၊ အလယ်တန်းနှင့် အထက်တန်း ကျောင်းသား ကျောင်းသူများကို ကျောင်းအပ်နှံချိန်တွင် သင်ရိုးညွှန်းတမ်းစာအုပ်များ၊ ဗလာစာအုပ်များ၊ စာရေးကိရိယာများကိုအခမဲ့ပေးဝေပြီး KG နှင့် မူလတန်း ကျောင်းသား ကျောင်းသူများအား ကျောင်းဝတ်စုံများလည်း အခမဲ့ပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ငယ်စဉ်အခါမှာ ပညာရှာကြရပေမည်။ ပညာခေတ်တွင် ပညာရေးသည် လူတိုင်းအတွက် အရေးပါသည်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးကလည်း မိမိတို့နိုင်ငံအလိုက် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ပညာရေးကဏ္ဍတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများစွာ ပြုလုပ်လာကြသည်။

တီထွင်ဆန်းသစ်မှုရှိလာစေရန် ဉာဏ်အလင်းဖွင့်ပေး

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသည် ကျောင်းသား ကျောင်းသူများကို သိပ္ပံပညာအကြောင်း ပြောပြလာနိုင်စေရန်၊ သိပ္ပံပညာရပ်ကိုသင်ယူလာနိုင်စေရန်၊ သိပ္ပံပညာရပ်ကို အသုံးပြုလာနိုင်စေရန်နှင့် တီထွင်ဆန်းသစ်မှုရှိလာစေရန် ဉာဏ်အလင်းဖွင့်ပေးပြီး လက်တွဲခေါ်ဆောင်ပေးလျက်ရှိသည်။

CRI သတင်း၏ အဆိုအရ ၂၀၂၅ ခုနှစ် မေလ ၂၇ ရက်နေ့နံနက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံစန်းကျန့်မြို့၊ ပေကျင်းမြို့၊ ဟော်ပေပြည်နယ်၊ စန်းတုန်းပြည်နယ်တို့မှ အာကာသဝါသနာရှင် အထက်တန်းကျောင်းသားများကိုယ်တိုင် စမ်းသပ်ပြုလုပ်ထားသော ပထမဆုံး မိုးလေဝသနှင့် အာကာသစူးစမ်းလေ့လာရေးဒုံးပျံ “ဖေးယန့်-၁” (Feiyan-1)ကို ချင်းဟိုင် ပြည်နယ်လန်ဟူမြို့နယ်တွင် အောင်မြင်စွာပစ်လွှတ်နိုင်ခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ ဒုံးပျံပစ်လွှတ်ပြီးနောက်တွင် မြေပြင်ဂြိုဟ်တုလက်ခံစခန်းမှ ရှာဖွေစုဆောင်းရန်စီစဉ်ထားသည့် မိုးလေဝသအချက်အလက်များကို အောင်မြင်စွာလက်ခံရရှိခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

ဖေးယန့်-၁ ၏ တီထွင်စမ်းသပ်မှုကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၆ ရက်နေ့တွင်စတင်ခဲ့ပြီး အဆိုပါအာကာသဝါသနာရှင် အထက်တန်းကျောင်းသားများက ပေကျင်း-ကျင်ရှို့အာကာသနှင့် လေကြောင်းသိပ္ပံ နည်းပညာအခြေစိုက်စခန်းသို့ သွားရောက်လေ့လာဆည်းပူးခဲ့ကြပြီး အစီအစဉ်များ ဆန်းစစ်သုံးသပ်ခဲ့ကြကာ ဒုံးပျံ၏ ပဏာမဒီဇိုင်းကို ပြီးမြောက်အောင်ရေးဆွဲခဲ့ကြသည်။

ယင်းနောက် သက်ဆိုင်ရာကျောင်းများသို့ ပြန်သွားခဲ့ကြပြီး ကျောင်းပြင်ပအချိန်ကို အသုံးချကာ ဒုံးပျံစမ်းသပ်ထုတ်လုပ်မှုဆိုင်ရာ စံချိန်စံညွှန်းလုပ်ငန်းစဉ်များနှင့်အညီ ဒုံးပျံဒီဇိုင်းရေးဆွဲမှု၊ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှု၊ အချောသပ်မှု၊ စုပေါင်းမှု၊ တပ်ဆင်မှုနှင့် စမ်းသပ်စစ်ဆေးမှုတို့ကို ပြီးမြောက်သည်အထိ စနစ်တကျလုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။

စန်းကျန့်မြို့ ယန့်ချွမ်းအထက်တန်းကျောင်းမှ အထက်တန်းကျောင်းသားတစ်ဦးဖြစ်သူ ဝမ်ယွိနင်က ဒီဇိုင်နာချုပ်အဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ ဝမ်ယွိနင်သည် ငယ်စဉ်ကတည်းက ဒုံးပျံနှင့် အာကာသဆိုင်ရာ ပညာရပ်များကို စူးစမ်းလိုစိတ်ရှိပြီး လေကြောင်းအာကာသ အသိပညာများကို စနစ်တကျ လေ့လာဆည်းပူးခဲ့သည်။ ယန့်ချွမ်းအထက်တန်းကျောင်းလေကြောင်းနှင့် အာကာသဆိုင်ရာ အထူးပညာသင်ကြားရေးစနစ်၏ အားပေးမှုနှင့်အတူ အာကာသအသင်းကို ဦးဆောင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး ဒုံးပျံဒီဇိုင်း ရေးဆွဲမှု၊ လောင်စာဖော်စပ်မှု၊ လေကြောင်းအီလက်ထရောနစ်ထိန်းချုပ်ရေး စသည့်အသိပညာများကို သင်ယူခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။

ဖေးယန့်-၁ အာကာသစူးစမ်းလေ့လာရေးဒုံးပျံသည် တရုတ်နိုင်ငံနေရာဒေသအနှံ့မှ အာကာသဝါသနာရှင် အထက်တန်းကျောင်းသားများ ကိုယ်ပိုင်သဘောဆန္ဒဖြင့် စတင်ခဲ့သည့် အာကာသသိပ္ပံတီထွင်မှု စီမံကိန်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး ဒုံးပျံပညာရှင်များ၏ လမ်းညွှန်မှုအောက်တွင် အထက်တန်းကျောင်းသားများ ကိုယ်တိုင်တီထွင်ပြုလုပ်ခဲ့ကြသော ပထမဆုံးအာကာသစူးစမ်းလေ့လာရေးဒုံးပျံဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ရေကြောင်း၊ လေကြောင်း လူငယ်သင်တန်းကျောင်းများ နှစ်စဉ်ဖွင့်လှစ်

မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း ကျောင်းသား ကျောင်းသူ မျိုးဆက်သစ်လူငယ် မောင်မယ်များ နွေရာသီကျောင်းပိတ်ရက်ကာလအတွင်း လေကြောင်းနှင့် အာကာသသိပ္ပံပညာရပ်များတွင် စိတ်ဝင်စားမှုတိုးပွားလာစေရန်၊ လေယာဉ်ပျံသန်းမှုနှင့် သက်ဆိုင်သောပညာရပ်များကို တတ်သိနားလည်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် အထောက်အကူဖြစ်လာစေရန်၊ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များ မွေးထုတ်ပေးနိုင်ရန်စသည့် ရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် တပ်မတော်(လေ)က လေကြောင်းလူငယ်သင်တန်းများကိုလည်းကောင်း၊ တပ်မတော်(ရေ)က ကျောင်းသား ကျောင်းသူ မျိုးဆက်သစ်လူငယ်မောင်မယ်များကို နွေရာသီကျောင်းပိတ်ရက်ကာလအတွင်း အသိပညာ များဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်၊ အားလပ်ရက်များကို အကျိုးရှိစွာအသုံးချနိုင်ရန်၊ မိမိဝါသနာပါသည့် ပညာရပ်များကို လေ့လာဆည်းပူးနိုင်စေရန်နှင့် နိုင်ငံတော်အတွက် ရေကြောင်းပညာကျွမ်းကျင်သော အနာဂတ်မျိုးဆက်သစ် လူငယ်များပေါ်ထွန်းလာစေရန် ရည်ရွယ်၍ ရေကြောင်းလူငယ်သင်တန်းများကို လည်းကောင်း နှစ်စဉ်ဖွင့်လှစ်သင်ကြားပေးလျက်ရှိသည်။

အိမ်နီးချင်း လာအိုနိုင်ငံတွင်လည်းပညာရေး၏ တန်ဖိုးကိုမြှင့်တင်ရန်၊ ကျောင်းထွက်နှုန်းလျှော့ချရန်နှင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်း အခြေခံပညာသင်ကြားခွင့်ကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရရှိနိုင်စေရန် ရည်ရွယ်၍ လှုံ့ဆော်မှုအစီအစဉ်တစ်ရပ်ကို ဖော်ဆောင်ရန် ပညာရေးနှင့်အားကစားဝန်ကြီးဌာနမှ တာဝန်ရှိသူများ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

အဆိုပါအစည်းအဝေးသည် စီးပွားရေးကျပ်တည်းခြင်းနှင့် ပညာရေးတန်ဖိုးအပေါ် ယုံကြည်မှုကင်းမဲ့ခြင်းတို့ကြောင့် ကျောင်းထွက်နှုန်းမြင့်မားလာခြင်းကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ရာတွင် ကနဦး ခြေလှမ်းတစ်ရပ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ကျောင်းတက်ရခြင်း၏ အရေးပါမှုကို မီးမောင်းထိုးပြနိုင်ရန်နှင့် ပညာရေးသည် လူမှုဘဝအတွက်ရော လုပ်ငန်းခွင်အတွက်ပါ အခြေခံအုတ်မြစ်ဖြစ်ကြောင်းကို လာအိုပြည်သူများ နားလည်ပြီး လက်ခံလာအောင် တိုက်တွန်းလှုံ့ဆော်နိုင်မည့် ဗီဒီယိုတစ်ခုဖန်တီးနိုင်ရန် ဇာတ်ညွှန်းရေးသားခြင်းနှင့် ပုံပြောခြင်းတို့ကို အဓိကထားဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။

ပညာရေး၏တန်ဖိုးနှင့်ပတ်သက်၍ ဘဝဇာတ်ကြောင်းများ

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင် မြန်မာလူမျိုးတို့အဖို့မူ ငယ်စဉ်တောင်ကျေးကလေးဘဝကပင် ပညာရေး၏ တန်ဖိုးနှင့်ပတ်သက်၍ ငယ်စဉ်အခါမှာပညာမရှာခဲ့၍ ကြီးခါမှခွက်လက်စွဲကာ တောင်းရမ်းစားသောက်နေရသော ဗာရာဏသီပြည်မှကုဋေရှစ်ဆယ်သူဌေးသားတစ်ဦး၏ ဘဝဇာတ်ကြောင်း၊ မြတ်စွာဘုရားရှင် လက်ထက်တော်ကာလက ပထမအရွယ်တွင် လုံ့လဝီရိယဖြင့် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ပါက လောကီအရာတွင် ပထမတန်းထိပ်တန်းသူဌေးကြီး၊ လောကုတ္တရာနယ်ပယ်တွင် ကိလေသာအာသဝေါ တရားကင်းစင်သော ရဟန္တာအရှင်မြတ်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ဒုတိယအရွယ်တွင် အသိတရားရပြီး ကြိုးစားအားထုတ်ပါက လောကီအရာတွင် ဒုတိယတန်းစားသူဌေး၊ လောကုတ္တရာနယ်ပယ်တွင် အနာဂါမ်၊ သကဒါဂါမ်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ တတိယအရွယ်တွင်လည်း အချိန်မနှောင်းမီကြိုးစားခဲ့ပါက လောကီအရာတွင် တတိယတန်းစားသူဌေးတစ်ဦး၊ လောကုတ္တရာနယ်ပယ်တွင် သောတာပန်ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးအဖြစ်လည်းကောင်း လောကီ၊ လောကုတ္တရာနှစ်ဝနှစ်ဌာနတွင် တစ်ဖက်ဖက်က အကျိုးများ နိုင်ဖွယ်ရှိမည်ဖြစ်သော်လည်း အရွယ်သုံးပါးလုံးကို အချည်းနှီးကုန်ဆုံးခဲ့သဖြင့် အရွယ်လွန်အချိန်နှောင်းကာ အသက် အရွယ်ကြီးမြင့်ချိန်ရောက်မှ ခွက်လက် စွဲကာ တောင်းရမ်းစားသောက်ခဲ့ရသော အဘိုးအို ဇနီးမောင်နှံနှစ်ဦးတို့၏ ဘဝဇာတ်ကြောင်းတို့ကို လေ့လာမှတ်သားခဲ့ကြဖူးပေမည်။

မျက်မှောက်ခေတ်တွင်လည်း ပညာသည် လူသားတို့၏ စဉ်းစားတွေးခေါ်နိုင်စွမ်း၊ ပြဿနာဖြေရှင်းနိုင်စွမ်း၊ လူမှုဘဝနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကို နားလည်သဘောပေါက်နိုင်စွမ်းတို့ကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်၍ မိမိကိုယ်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်၊ မိမိမိသားစုနှင့် လူမှုအဖွဲ့အစည်းအားအကျိုးပြုရန်နှင့် မှန်ကန်သောဆုံးဖြတ်ချက်များကို ချမှတ်နိုင်ရန်အတွက် ငယ်စဉ်အခါကတည်းက ပညာရှာကြရလေသည်။ ပညာသင်ကြားကြရပေသည်။ ဘဝတက်လမ်းအမြင့်သို့ တက်လှမ်းလိုသူတိုင်းအဖို့မူလည်း ပညာရေးနောက်ခံကောင်းမှ၊ ပညာတတ်မှ၊ ပညာရှိမှ လိုရာခရီး ပန်းတိုင်ကို တက်လှမ်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံအချို့တွင် စီးပွားရေးကျပ်တည်းခြင်းနှင့် ပညာရေးတန်ဖိုးအပေါ် ယုံကြည်မှု ကင်းမဲ့ခြင်းတို့ကြောင့် ကျောင်းထွက်နှုန်းမြင့်မားလာခြင်း၊ ကျောင်းအပ်နှံမှုနည်းပါးလာခြင်းတို့နှင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့လာခဲ့ကြသော်လည်း ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေသော နိုင်ငံကြီးများအဖို့မူ ပညာရေး၏တန်ဖိုးကို ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများထက် ဆယ်စုနှစ်များစွာရာစုနှစ် နီးပါးစောစီးစွာ နားလည်သဘောပေါက်ခဲ့ကြပြီး လက်ရှိပညာရေးစနစ်ကိုလည်း ခေတ်နှင့်လျော်ညီစွာ အထပ်ထပ်မွမ်းမံ တည်ဆောက်ခဲ့ကြ၍ ယနေ့ကမ္ဘာတွင် ဦးဆောင်မှုအခန်းကဏ္ဍကို ဆက်လက်ရယူနိုင်ခြင်းဖြစ်ပေသည်။

သို့ဖြစ်၍ ပညာခေတ်တွင် ကျောင်းသား လူငယ်မောင်မယ်များသာမက ကျောင်းသားမိဘများကိုယ်တိုင် ပညာရေး၏တန်ဖိုးကို နားလည်သဘောပေါက်ကာ မိမိတို့ရင်သွေးငယ်များ ၂၀၂၅-၂၀၂၆ ပညာသင်နှစ်တွင် မပျက်မကွက် ပညာသင်ကြားသင်ယူနိုင်ရေးအပေါ် အလေးထား အားပေးဆောင်ရွက်နိုင်ရန် တိုက်တွန်းနှိုးဆော်လိုက်ရပါသည်။ ။

MOI

မိုးတွင်းမှာမိုးရွာတာ ဘာဆန်းလို့လဲ။ မိုးရွာရင် ထီးဆောင်းတာ ပုံမှန်ပါပဲ။ မိုးရွာတာကို ထီးဆောင်းပြီး ကာပါဆိုတာက ဥပမာအနေနဲ့ တင်စားထားတာပါ။မိုးရွာတာကို ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုး၊ တုပ်ကွေးရောဂါပိုး အနေနဲ့မြင်ပြီး ထီးဆောင်းတာကို ကာကွယ်ဆေး(VACCINE) ထိုးတာလို့ မြင်စေလိုပါတယ်။

ပုံမှန်ကျန်းမာသူလူငယ်တစ်ဦးအတွက်ကတော့ တုပ်ကွေးရောဂါဖြစ်ပြီဆိုရင်ဖျားနာတာ၊ နှာစေးတာ၊ ချောင်းဆိုးတာ၊အဆစ်အမျက်ကိုက်တာလောက်ပဲဖြစ်တာပါ။ အစားအသောက်မပျက်ဘူး၊ အလုပ် အကိုင်မပျက်ဘူး။

အသက်အရွယ်ကြီးသူတွေ အသက် ၆၀ ကျော် တွေဆိုရင်တော့ အိပ်ရာထဲလဲသွားတဲ့အထိ နေထိုင် မကောင်းဖြစ်နိုင်ပါတယ်။    ဆောင်းဝင်စဆိုရင် တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးထိုးဖို့လိုပါတယ်။ အဆုတ်ပွ ရောဂါ၊ ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ၊ နှလုံးအားနည်းရောဂါ၊ ကျောက်ကပ်အားနည်းရောဂါ၊ လေဖြတ် ရောဂါရှိသူတွေဆိုရင် ပြင်းထန်တုပ်ကွေးဖြစ်တတ်ကြပါတယ်။

ဒါကြောင့် တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးကို နှစ်စဉ် မှန်မှန်ထိုးသင့်ပါတယ်။   တုပ်ကွေးပိုးက  အင်မတန် ဉာဏ် ကောင်းပါတယ်။ကျွန်မတို့လူသားတွေက တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးတီထွင်လိုက်တာနဲ့ တုပ်ကွေးပိုး ကလည်း ဒီကာကွယ်ဆေးကို ဘယ်လိုလွတ်အောင်ရှောင်ရမလဲဆိုတာ အမြဲတမ်း ကြိုးစား ပါတယ်။

ဥပမာ ဒီနှစ်မှာ တုပ်ကွေးပိုးက ကုတ်အင်္ကျီအနက်  ဝတ်ဆင်ရင် ကျွန်မတို့လူသားတွေကလည်း ကုတ်အင်္ကျီအနက်ဝတ်တဲ့  တုပ်ကွေးပိုးကို  ဦးတည်ပြီး ကာကွယ်ဆေးထုတ်ကြတယ်။ ဒါကို အကင်း ပါးတဲ့ တုပ်ကွေးပိုးက နောက်နှစ်မှာ ကုတ်အင်္ကျီအနီရောင်ပြောင်းဝတ်လိုက်တယ်။   ဒီတော့   ကျွန်မတို့ က ကာကွယ်ဆေးကို အနီရောင်ကုတ်အင်္ကျီဝတ်တဲ့ပိုးကို ရည်ရွယ်ပြီးထုတ်တယ်။ ဒါဆိုရင် နောက်တစ် နှစ်ကြာရင်  သူက  ကုတ်အင်္ကျီအဝါရောင်ပြောင်းဝတ်တာပေါ့။

ဒီတော့ မိုးရွာတာနဲ့ ဥပမာပေးထားတဲ့ တုပ်ကွေး ပိုးက ပုံစံအမျိုးမျိုးပြောင်းနေတော့ ကာကွယ်ဆေး (VACCINE) ဆိုတဲ့ ထီးကလည်း အမြဲတမ်းလုံအောင် ဘယ်ကာနိုင်ပါ့မလဲ။

မိုးရွာထဲမှာ ထီးမဆောင်းဘူးဆိုရင် အအေးမိမှာတော့    ရာနှုန်းပြည့်သေချာပါတယ်။   ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့အားလုံး ရတဲ့ထီးဆောင်းပြီး မိုးကို ကာရပါမယ်။  မိုးသဲကြီးမဲကြီးရွာရင် ဘယ်ထီးမှ မလုံပါဘူး၊ဆိုလိုတာက တုပ်ကွေးပိုးက အားပြင်းရင် ကာကွယ်နိုင်စွမ်းအား လျော့သွားပါတယ်။ ဒီသဘောတရားကို ကျွန်မတို့အားလုံး မြင်ကြရပါမယ်။

တုပ်ကွေးပိုးလိုမျိုး    အလားသဏ္ဌာန်တူတာက တော့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုးဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကလည်း ကျွန်မတို့ကို ဒုက္ခပေးလာတာ ငါးနှစ်နီးနီးရှိပြီလေ။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာကွယ်ဆေးမပေါ်မီက ကျွန်မတို့တွေ နေမကောင်းဖြစ်ကြရတာလည်း အတုံးအရုံးပဲလေ။ ကာကွယ်ဆေးပေါ်လာတော့မှ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်နှုန်းက အရမ်းလျော့ပါးသွားတာပါ။ ကျွန်မတို့တွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ကိုယ်ခံစွမ်းအား တက်လာ တာလည်း ပါတာပေါ့။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုးကလည်း တုပ်ကွေးပိုးလိုပဲ မျိုးကွဲဗီဇတွေ ပြောင်းပြောင်းလာတော့ အသစ်အသစ် တွေက ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာကွယ်ဆေးကို နည်းမျိုးစုံနဲ့ ယဉ်ပါးလာကြတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုးသတ် ဆေးကိုလည်း   ယဉ်ပါးလာကြတယ်။   ကျွန်မတို့လူသားတွေရဲ့ ကိုဗစ်နဲ့ဆိုင်တဲ့ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကလည်း သိပ်မဆိုးတာမို့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဆိုးဆိုးဝါးဝါးဖြစ်နှုန်းက အရင်နှစ်တွေကနဲ့ယှဉ်ရင် အလွန်နည်းပါး တယ်လို့ ပြောလို့ရပါတယ်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေမှာတော့ အခုဖြစ်နေတဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါရဲ့ အဖိတ်အစဉ်နှုန်း အနည်းငယ်ရှိကြောင်း သတင်းမှာဖော်ပြထားပါတယ်။

အနှစ်ချုပ်ရရင် မိုးရာသီနဲ့ မိုးရွာတာက အမြဲရှိနေမှာပါ။ တုပ်ကွေးရောဂါလိုမျိုး၊ ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါလို မျိုးကလည်း အမြဲရှိနေမှာပါ။ ကျွန်မတို့အဘိုးအဘွားလက်ထက်ကတည်းကရှိနေတဲ့  တုပ်ကွေးရောဂါကလည်း    အခုချိန်အထိ  လူသားတွေနဲ့  နှလုံးရည်ပြိုင်ဆိုင်ပြီး လူသားတွေကို ဒုက္ခပေးနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကလည်း ဒီသဘောတရားပဲဆောင်ပါတယ်။   ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့အားလုံး ကာကွယ်ဆေးပုံမှန်ထိုးရင်း ရောဂါကို ခုခံကာကွယ်နိုင်ကြပါစေကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါတယ်။       ။

MWD Web Portal

Photo - presse.inserm

အဆုတ် လို့ ပြောလိုက်ရင် အသက်ရှူတာထက် ပိုပြီးဘာကိုမှ မတွေးကြပါဘူး။ အဆုတ်က အသက်ရှူရုံတင် အသုံးဝင်တာလားဆိုတော့ မဟုတ်သေးပါဘူး။ အဆုတ်က တစ်နေ့တာမှာ အကြိမ်ရေ ၂၅၀၀၀ လောက် အသက်ရှူပါသည်။ အသက်ရှူတာ တစ်ချက်တိုင်းမှာ အောက်ဆီဂျင်တွေကို ရယူပြီး အဆုတ်ထဲကနေ သွေးကြောတွေဆီ ပို့ဆောင် ပေးပါသည်။

အသက်ရှင်သန်ဖို့အတွက် နှလုံးက အရေးကြီးသလို အဆုတ်ကလည်း အရေးကြီးပါသည်။ ယခုနောက်ပိုင်း ပြောင်းလဲလာသည့် လူနေမှုပုံစံ နှင့် ညစ်ညမ်းမှုတွေ ပိုများလာသည့် ပတ်ဝန်းကျင် အနေအထားကြောင့် အဆုတ်ထိခိုက်တာတွေ ပိုများလာသလို အဆုတ်ရောဂါတွေကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးတာတွေလည်း များလာပါသည်။ အဆုတ်ရောဂါကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးသူတွေထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေက အမျိုးသားတွေထက် ပိုများပါသည်။

အခုတစ်ခေါက်တော့ အသက်ဆုံးရှုံးသည်အထိ ပြင်းထန်သည့် အဆုတ်ရောဂါတွေကို ကြိုတင်သိရှိပြီး ကာကွယ်နိုင် စေဖို့အတွက် အဆုတ်ရောဂါ၏ သတိပေးလက္ခဏာများအကြောင်း ပြောပြပေးချင်ပါသည်။

အဆုတ်ရောဂါမှာ သတိပေးလက္ခဏာတွေ ရှိလား

အဆုတ်ရောဂါမှာ သတိပေးလက္ခဏာတွေ ရှိလား ဆိုတော့ ရှိပါသည်။ တစ်ခါတလေမှာ အဆုတ်ရောဂါ၏ အစောပိုင်း လက္ခဏာတွေက အအေးမိတာ၊ ဓာတ်မတည့်တာတွေနှင့်တော့ ခပ်ဆင်ဆင် တူနေတတ်သော်လည်း သေချာလေး ခွဲခြားမည်ဆိုပါက မတူပါဘူး။ ဒီတော့ အဆုတ်ရောဂါ၏ သတိပေးလက္ခဏာများ အကြောင်း အတူတူ လေ့လာလိုက် စို့နော်။

အဆုတ်ရောဂါ၏ သတိပေးလက္ခဏာများ

အဆုတ်ရောဂါ ခံစားနေရပြီဆိုရင် အခြား ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေလိုပဲ သတိပေးလက္ခဏာတွေ ခံစားရနိုင်ပါသည်။ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို စောစောသိပြီး စောစော ကုသမယ်ဆိုရင် ကျန်းကျန်းမာမာ နေထိုင်နိုင်မှာပဲ ဖြစ်ပါသည်။ အဆုတ်ရောဂါ၏ သတိပေးလက္ခဏာများ က ဘာတွေလဲဆိုတော့

အသက်ရှူရခက်တာ ဒါမှမဟုတ် အသက်ရှူတာ ပြတ်တောင်းတောင်း ဖြစ်တာ

အကြောင်းအရင်းတစ်ခုခု မရှိဘဲ ပြင်းပြင်းထန်ထန် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ထားတာ၊ လမ်းတွေအကြာကြီး လျှောက်ထားတာ၊ လှုပ်ရှားမှု ပြင်းပြင်းထန်ထန် လုပ်ထားတာမျိုး မရှိဘဲ အသက်ရှူတာ ပုံမှန် မဟုတ်ဘဲ အသက်ရှူရ ခက်နေတာ၊ အသက်ရှူ မဝ ဖြစ်နေမည်ဆိုရင် အဆုတ်ကျန်းမာရေးကို ဂရုစိုက်ဖို့ လိုနေပါပြီ။

လေမဝသလို ခံစားနေရတာ

အသက်ရှူနေသော်လည်း လေမဝသလို ခံစားနေရတာ နှာခေါင်းပိတ်နေသလိုမျိုး လေဝဝ မရဘူးလို့ ခံစားနေရတာ၊ အသက်ရှူသွင်း ရှူထုတ်လုပ်ရတာ ခက်ခဲနေတာမျိုး ဖြစ်မည်ဆိုပါက အဆုတ် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်နေပါပြီ။ ဆရာဝန် နှင့် ပြသကြည့်ဖို့ လိုပါမည်။

နာတာရှည် ချောင်းဆိုးနေတာ

ချောင်းဆိုးတာက တစ်လကျော်နေပြီ။ ချောင်းဆိုးပျောက်စေသည့် အိမ်တွင်းကုထုံးတွေ၊ ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးတွေ ဝယ်သောက်နေသော်လည်း မသက်သာဘူး ဖြစ်နေမည်ဆိုလျှင် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း နှင့် အဆုတ်မှာ ကျန်းမာရေး ထိခိုက်တာတွေ ရှိနေပါပြီ။

ချောင်းဆိုး သွေးပါတာ

ချောင်းဆိုးလိုက်ချိန်မှာ သွေးပါလာတာ အဆုတ် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်နေတာ သိသာသည့် လက္ခဏာ တစ်ရပ်ပါ။ သွေးစ တွေက အဆုတ်တွေနှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း အထက်ပိုင်းကနေ ထွက်လာတာပါ။ ဒါက အဆုတ်ကို ကုသမှု ခံယူဖို့ လိုအပ်နေတာ ပြနေတာပါ။

အမြဲလိုလို ချွဲသလိပ်တွေ ထွက်နေတာ

ချွဲသလိပ်တွေက ကူးစက်ရောဂါ ပိုးတွေနှင့် ဓာတ်မတည့်မှု ဖြစ်စေသည့်အရာတွေကို ကာကွယ်ပေးတာပါ။ သို့သော် ချွဲသလိပ်တွေက ၁ လလောက်အထိ ဆက်တိုက် ထွက်နေမယ်ဆိုရင်တော့ အဆုတ်ရောဂါ ရှိနေတာပါ။ အရောင် ပါသည့် သလိပ်တွေထွက်နေရင် ပိုပြီးသတိထားသင့်ပါသည်။

အမြဲလိုလို ရင်ဘတ်အောင့်နေတာ

အကြောင်းအရင်း တစ်စုံတရာ မရှိဘဲ ရင်ဘတ်အောင့်တာက ၁ လ သို့မဟုတ် ၂ လထက် ကျော်နေမည်ဆိုပါက သို့မဟုတ် ချောင်းဆိုးလျှင် အသက်ရှူလိုက်လျှင် ရင်ဘတ်အောင့်တာက ပိုဆိုးလာမည်ဆိုရင် အဆုတ် ကျန်းမာရေး ပြဿနာ ရှိနေတာပါ။

အထက်ဖော်ပြပါ လက္ခဏာလေးတွေကို ကြည့်ပြီး မိမိကိုယ်တိုင် ဆန်းစစ်လိုက်နော်။

ကျောက်ကပ် ရောဂါရှိတယ်။ ဘာတွေရှောင်စားရမလဲ……. ဆိုတာကို လေ့လာလိုက်ရအောင်နော်။

ဆီးချို၏နောက်ဆက်တွဲကြောင့်ဖြစ်ဖြစ်၊ သွေးတိုးကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် ကျောက်ကပ် ထိခိုက်ပျက်စီးနေသည်။ ထို့အတွက် ကျောက်ကပ် ပျက်စီးနေတာကြောင့် အနေအထိုင် အစားအသောက်ဂရုစိုက်ဖို့လိုလာပါသည်။ အစားတလုတ်ကြောင့် ကျောက်ကပ်ကို မထိခိုက်စေချင်ဘူး။ သို့သော် ဘာတွေရှောင်စားရမှန်းမသိဘူးဆိုသည့် ပုဂ္ဂိုလ်များအတွက် ရေးသား ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

ကျောက်ကပ် ဘာတွေများလုပ်ပေးလဲ……

ကျောက်ကပ်ဆိုတာက နံရိုးများ၏အောက်ဘက်နားမှာရှိသည့် လက်သီးဆုပ်အရွယ် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းပါ။ ကျောရိုး၏ တစ်ဖက်တစ်ချက်ဆီမှာရှိကြပါသည်။ကျောက်ကပ်က ခန္ဓာကိုယ်၏ အလုပ်အများဆုံး အစိတ်အပိုင်း တစ်ခု ဆိုလည်း မမှားပါဘူး။

ကျောက်ကပ်၏ အဓိကတာဝန်က ခန္ဓာကိုယ်တွင်းက အညစ်အကြေးတွေကိုစစ်ထုတ်ပေးတာပါ။ သွေးတွင်းက အညစ်အကြေးတွေကိုလည်း သန့်စင်ပေးပါသည်။ စစ်ထုတ်လိုက်သည့် အညစ်အကြေးတွေကို ဆီးအိမ်ထဲမှာ သိမ်းထားပြီး ဆီးအဖြစ် ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပကို စွန့်ထုတ်ပေးပါသည်။

ထို့အပြင်ကျောက်ကပ်က ကိုယ်တွင်း pH ပမာဏကို ထိန်းညှိပေးပြီး ပိုတက်ဆီယမ်ပမာဏကိုလည်း ထိန်းညှိ ပေးပါသည်။ ဟော်မုန်းတွေကို ထုတ်လုပ်ပေးပြီး သွေးပေါင်ချိန်ကို ထိန်းညှိပေးသလို သွေးနီဥဆဲလ်တွေ ထုတ်လုပ်မှု ကိုလည်း ထိန်းညှိပေးပါသည်။ အရိုးများသန်မာစေပြီး ကြွက်သားများ အကောင်းဆုံး လုပ်ဆောင်မှုတွေ ရရှိ စေဖို့အတွက်လည်း ကယ်လ်ဆီယမ်ကို စုပ်ယူနိုင်စေဖို့ ဗီတာမင် D ဖြစ်ပေါ်အောင် လှုံ့ဆော်ပေးပါသည်။

ဒီလောက်တာဝန်အများကြီးကို ယူထားမှတော့ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံး ကျန်းမာဖို့အတွက်  ကျောက်ကပ်ကျန်းမာဖို့က မရှိမဖြစ်လိုအပ်မည်ဆိုတာ ထွေထွေထူးထူးပြောနေစရာမလိုအောင်ပါ။

ကျောက်ကပ်ပျက်စီးနေပြီလား…………

ကျောက်ကပ်ပျက်စီးနေပြီဆိုရင် ယခုလိုလက္ခဏာတွေ တွေ့ရနိုင်ပါသည်။

• အာရုံစိုက်ရခက်နေမည်

• ခြေကုန်လက်ပမ်းကျနေမည်

• အကြောင်းအရင်းသေချာ မရှိဘဲ ပင်ပန်းနေမည်

• အိပ်စက်မှုဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေရှိမည်

• အသားတွေ ခြောက်သွေ့ယားယံမည်

• ဆီးခဏခဏသွားနေရမည်

• ဆီးထဲ သွေးပါမည်

• ဆီးထဲ အမြှုပ်တွေထမည်

• ခြေဆစ်လက်ဆစ်တွေရောင်မည်

• အစားစားချင်စိတ်နည်းမည်

• ကြွက်တက်မည်

• မျက်အိတ်တွေ မို့နေမည်။ အဆိုပါ လက္ခဏာတွေခံစားနေရပြီဆိုပါက ကျောက်ကပ် ကျန်းမာရေးအားနည်းနေပါပြီ။

ကျောက်ကပ် ရောဂါရှိတယ်။ ဘာတွေရှောင်စားရမလဲ…….

ကျောက်ကပ် ရောဂါရှိတယ်။ ဘာတွေရှောင်စားရမလဲ……. ဆိုတော့ ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူတစ်ယောက်အနေဖြင့် ဒီအစားအစာတွေက မစားသင့်ပါဘူး။ အကြောင်းကတော့ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးမှုကို ပိုဆိုးသွားစေနိုင်တာကြောင့်ပါ။

အရောင်ရင့် ကိုလာ

ကိုလာက အရောင်ရင့်လေလေ ကယ်လ်လိုရီနှင့်သကြား ပါဝင်မှုမြင့်သလို phosphorus ပါဝင်မှုလည်းများပါသည်။ တာရှည်ခံဆေးနှင့် ဆိုးဆေးများလည်း ပါဝင်နေပါသည်။ ဒါတွေက စွဲလမ်းစေနိုင်သလို ခန္ဓာကိုယ်ကလည်း phosphorus ကို စုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်တက်နေတတ်ပါသည်။ ထိုအခြေအနေက ကျောက်ကပ် နှင့် မသင့်တော်တာ ကတော့ အမှန်ပါ။ ထို့ကြောင့် ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေမည်ဆိုပါက အရောင်ရင့်ရင့် ကိုလာ သောက်သုံးခြင်းကို ရှောင်စေ ချင်ပါသည်။

ထောပတ်သီး 

ထောပတ်သီးမှာ အာဟာရပါဝင်မှုမြင့်သလို နှလုံးကျန်းမာစေသည့် အဆီ၊ အမျှင်ဓာတ်၊ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတွေ များစွာပါဝင်နေပါသည်။ ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သည့် အစားအစားတစ်မျိုးဆိုသော်လည်း ကျောက်ကပ် ရောဂါရှိနေ သူတွေအတွက်တော့ မသင့်တော်ပါ။ အကြောင်းကတော့ ထောပတ်သီးက အာဟာရတန်ဖိုးမြင့်သလို ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်မှုကလည်း မြင့်ပါသည်။

ဆီသွတ်အစားအစာ

ဆီသွတ်ဗူးတွေက စားရတာအဆင်ပြေပါသည်။ မြန်လည်းမြန်တယ်ဆိုပေမယ့် ဆိုဒီယမ်ပါဝင်မှုမြင့်ပါသည်။ ဆိုဒီယမ် ပါဝင်မှုမြင့်တာက ကျန်းမာရေးအတွက်မကောင်းသလို ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူတွေအတွက် လုံးဝမသင့်တော်ပါဘူး။ ထို့ကြောင့် ဆီသွတ်အစားအစာတွေကို ရှောင်စေချင်ပါသည်။

ဂျုံကြမ်း ပေါင်မုန့်

ဂျုံကြမ်းပေါင်မုန့်က ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သည့် အစားအစာတစ်ခုပါ။ အာဟာရပြည့်ဝသလို အမျှင်ဓာတ်ပါဝင်မှုလည်း များပါသည်။ ဂျုံကြမ်းပေါင်မုန့်က ဆိုဒီယမ် ပါဝင်မှုမြင့်သလို ပိုတက်ဆီယမ်လည်းတော်တော်လေးပါဝင်နေပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကျောက်ကပ်ရှိသူတွေအနေဖြင့် ဂျုံကြမ်း ပေါင်မုန့်အစား၊ ပေါင်မုန့်အဖြူကိုပဲစားပေးပါ။

ဆန်လုံးညို

ဆန်လုံးညိုမှာ ဆန်ဖြူထက် ပိုတက်ဆီယမ် နှင့် phosphorus ပါဝင်မှုများသည့်အတွက် ကျောက်ကပ်ရောဂါ ရှိနေမည် ဆိုပါက ဆန်လုံးညိုမစားပါနှင့်။

ငှက်ပျောသီး

ငှက်ပျောသီးမှာ ပိုတက်ဆီယမ်ပါဝင်မှုမြင့်တာကြောင့် ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူတွေ မစားသင့်ပါဘူး။ ငှက်ပျောသီးအပြင် တရုတ်ဇီးသီး၊ နာနတ်သီးတို့ကလည်း ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူတွေအတွက် မသင့်တော်ပါဘူး။

နို့ထွက်ပစ္စည်း

နို့ နှင့် နို့ထွက်ပစ္စည်းတွေမှာ ဗီတာမင် နှင့် အာဟာရဓာတ်တွေကြွယ်ဝစွာပါဝင်နေတာမှန်သော်လည်း ပရိုတင်း ပါဝင်မှု များတာက ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေသူတွေအတွက် တကယ်ကို မသင့်တော်ပါဘူး။

လိမ္မော်သီး

လိမ္မော်သီးက ဗီတာမင် C ကြွယ်ဝသလို ပိုတက်ဆီယမ်ပါဝင်မှုလည်း မြင့်သောကြောင့် ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေပြီ ဆိုပါက လိမ္မော်သီး မစားပါနှင့်။

ပြုပြင်ထားသည့် အသားတွေ

ပြုပြင်ထားသည့် အသားတွေမှာ ဆိုဒီယမ်ပါဝင်မှုမြင့်သလို တာရှည်ခံပစ္စည်းတွေ၊ ဆိုးဆေးတွေ တော်တော်များများ ပါဝင်နေပါသည့်အတွက် ကျန်းမာသည့်သူတွေအတွက်တောင် ရေရှည်မှာ အဆင်မပြေနိုင်ပါဘူး။ ထို့ကြောင့် ကျောက်ကပ် ရောဂါခံစားနေရပြီဆိုပါက ပြုပြင်ထားသည့် အသားတွေ မစားပါနှင့်။

ထို့အပြင်ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူတွေအနေဖြင့် အာလူး၊ ကန်စွန်းဥ၊ စွန်ပလွံသီး၊ စပျစ်သီးခြောက်လိုမျိုး အသီးခြောက်၊ အချဉ်စိမ်ထားသည့်အရာတွေ၊ ဆားရည်စိမ်ထားသည့်အရာတွေ၊ ငါးပိ၊ ငါးခြောက်၊ ပုဇွန်ခြောက်တို့ကို မစားသင့်ပါ။

ပညာရေးစီမံကိန်းတစ်ခု

၁၉၅၂ ခုနှစ်ကတည်းက ပြည်ထောင်စုတစ်ဝန်း လူမှုဘဝမြင့်မားရေး ပညာရေးစီမံကိန်းတစ်ခုထဲက တစ်နိုင်ငံလုံး စာအရေး၊ အဖတ်၊ အတွက်အချက်တတ်ဖို့ အားထုတ်ခဲ့တာဟာ ယနေ့အချိန်အခါအထိ ဖြစ်ပါတယ်။

မူလတန်းပညာကို သင်ခွင့်မရခဲ့တဲ့ ကျောင်းနေအရွယ်ကလေး သူငယ်အရေအတွက်ဟာ တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာအရ ကြီးမားခဲ့ပါတယ်။ ဂဏန်းမသင်လာဘ်မမြင်သူတွေ၊ စာမတတ် စာမဖတ်နိုင်သူတွေ ပေါများခဲ့ရပါတယ်။ ယနေ့ခေတ်အချိန်အခါမှာတောင် အလယ်တန်းပြီးမြောက်သူဟာ ၁၈ သန်းဆိုတော့ တိုင်းပြည်ရဲ့သုံးပုံနှစ်ပုံဟာ အလယ်တန်းပညာကို လက်လှမ်းမမီလေရော့သလား၊ စဉ်းစားစရာဖြစ်နေပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်စေ ဒီကိန်းဂဏန်းတွေဟာ စိတ်ချောက်ချား ဖွယ်ဖြစ်နေပါတယ်။ အသက်အရွယ်အရ သင်ယူရမယ့်ပညာရေးဟာ တစ်ခါက အဟောသိကံဖြစ်ခဲ့ရတာကို ယနေ့သင်ခန်းစာယူကြရလိမ့်မယ်။

ခေတ်အဆက်ဆက် မြန်မာ့ပညာရေးဟာ မညံ့ခဲ့ပါဘူး။ သင်ရိုးအဆင့်တွေဟာလည်း နိုင်ငံတကာနဲ့ မယှဉ်နိုင်တောင် အရှေ့တောင်အာရှကို ကောင်းကောင်း ယှဉ်နိုင်တယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။ ပညာသင်စရိတ်ဟာ အခမဲ့ပါပဲ။ ထောက်ပံ့စာအုပ်စာတမ်းဆိုတာဟာလည်း ကျောင်းတက်မယ့် သူအားလုံးအတွက် ဖူလုံနေပါတယ်။ နိုင်ငံရဲ့သားငယ်၊ သမီးငယ်ဆယ်ကျော်သက်တွေ ကျောင်းဖွင့်ရာသီမှာ ကျောင်းတက်ဖို့ တိုက်တွန်းတာကြောင့် ခေါင်းလောင်းသံတညံညံနဲ့ ကျောင်းတွေဟာ လှုပ်လှုပ် ရှားရှားရှိခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းသားဦးရေဟာလည်း မြင့်သထက်မြင့်လာပေမယ့် ရာနှုန်းပြည့်မဖြစ်သေးတော့ နိုင်ငံအနေနဲ့ အားမလိုအားမရ ဖြစ်ရတာအမှန်ပဲ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ စာတတ်ပေတတ် ပညာတတ်တွေပေါများမှ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေးတွေကို မယ်မယ်ရရလုပ်နိုင်မှာဖြစ်လို့ ကျောင်းတက်ဖို့၊ ကျောင်းထွက်နှုန်းနည်းဖို့ နိုင်ငံတစ်ဝန်း အာပေါက်အောင်ပြောရ၊ လူကြီးတွေကိုယ်တိုင် နေရာအရောက် ထောက်ပံ့နေတာတွေမြင်ရတော့ ကြည့်မကောင်း ရှုမကောင်းဖြစ်ရပါတယ်။

ပညာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ၊ မြှင့်တင်မှုတွေအရ ပညာရေးပြက္ခဒိန်မှာ မေလနဲ့ဇွန်လအတွင်း ကျောင်းအပ်နှံရေးသီတင်းပတ်၊ ဇူလိုင်လမှာ ကျောင်းနဲ့ဝန်းကျင် စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေး၊ ဩဂုတ်လမှာ ကျောင်းကျန်းမာရေးသီတင်းပတ်ရယ်လို့ ပညာရေးအစီအစဉ်တွေရေးဆွဲပြီး ဆရာကျောင်းသားအပေါင်းဟာ တက်ကြွစွာလုပ်ဆောင်နေကြတာတွေမြင်ရပါတယ်။ ပညာရေးပြက္ခဒိန်မှာ ဘာကြောင့် ကျောင်းအပ်နှံရေးသီတင်းပတ်ကို မေလနဲ့ ဇွန်လအတွင်း သတ်မှတ်ပြီး သိုက်သိုက်ဝန်းဝန်းဆောင်ရွက်ရသလဲဆိုရင် ကျောင်းနေအရွယ် ကလေးအားလုံး ကျောင်းနေစေချင်လို့ပါပဲ။ တစ်နိုင်ငံလုံးရေးတတ်၊ ဖတ်တတ်၊ ဂဏန်းသင်္ချာတွက်တတ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘဝကို အစစ်အမှန် ထိန်းကျောင်းနိုင်တာတစ်ခုက အနိမ့်ဆုံး KG + 9 ပညာလောက် အခြေခံပညာလောက်တတ်မှဖြစ်မယ်။ ဘယ်နိုင်ငံက ပညာရှင်ကို မေးမေး ဒီအဖြေကို ပေးလိမ့်မယ်။

သင်ခန်းစာတွေဟာ ခက်လို့၊ သင်တဲ့နည်းတွေဟာ ဟန်မကျလို့၊ ကျောင်းကဝေးလို့၊ စစ်ပွဲရှောင်နေရလို့၊ ဘာလို့ညာလို့ဆိုပြီး အမျိုးမျိုးသော ဆင်ခြေတွေနဲ့ ကျောင်းတက်သူ၊ ကျောင်းအပ်နှံသူအရေအတွက် အမြင့်ဆုံးသို့ မရောက်ဖြစ်နေပါတယ်။ ပညာစီးပွားခေတ် (Knowledge economy) မှာ ကျောင်းသား လူငယ်တွေ စာမသင်၊ ပညာမသင်လို့ ကတော့ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ပြောဖွယ်ရာမလိုတော့ ပြီ။ အုပ်ထိန်းသူကဖြစ်စေ၊ မိဘကဖြစ်စေ သူ့ကလေးပညာရေးအတွက် ကလေးကို ကျောင်းလာအပ်တယ်ဆိုရင်ပဲ ရပ်ရွာရဲ့ကျောင်းဟာ ဥပစာ ဖြစ်လာပါတယ်။

ကျောင်းဟာ ကျွမ်းကျင်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်တယ်။ အသိဉာဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးတယ်။ ဗြဟ္မစိုရ်တရား ထွန်းကားအောင် လုပ်ပေးတယ်။ စိတ်ဓာတ်ရေးရာ ပြုပြင်ပေးတယ်။ လူ့ဘဝနဲ့ လူသားအချင်းချင်း ချစ်မြတ်နိုးအောင် လုပ်ပေးနိုင်တာဟာလည်းကျောင်းပဲ။ စာသင်ကျောင်းက အစပြုလိုက်တဲ့ လောကနီတိ ကျင့်ဝတ်တွေကသာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး တန်ဖိုးထားလေးစားမှု၊ နားလည်ပေးမှု၊ ရိုးသားဖြူစင်မှု၊ အမျိုးချစ်စိတ်နိုင်ငံချစ်စိတ်ရှိတဲ့ နိုင်ငံသားကောင်းများကို မွေးထုတ်ပေးရာရောက်တယ်။ စိန်ခေါ်မှုကို ဉာဏ်နဲ့ယှဉ်ပြီး ရင်ဆိုင်နိုင်ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ စွန့်စားကြရလိမ့်မယ်။ မစွန့်စားရင် မစားရဘူးလို့ဆိုသလိုပါပဲ။ မြန်မာ့တံခါးကိုဖွင့်၊ ကမ္ဘာကိုကြည့်လိုက်ပါ၊ ဒီနေ့လှုပ်ရှားရမယ့်ကိစ္စဟာ နိုင်ငံသားတိုင်း အရွယ်ရောက်သူကလေးတိုင်းဟာ ခေါင်းလောင်းသံတညံညံနဲ့ ကျောင်းတက်ဖို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။

“မျက်မှောက်ကာလဖြစ်သော ပညာခေတ်၏ စိန်ခေါ်မှုကို ရင်ဆိုင်နိုင်သည့် အစဉ်လေ့လာသင်ယူနေသော လူဘောင်အဖွဲ့အစည်းကို ဖန်တီးပေးနိုင်သည့် ပညာရေးစနစ်တစ်ခုဖြစ်ထွန်းစေရန်” ဖြစ်ပါတယ်။ Lifelong learning ဖြစ်ပါတယ်။ ပညာရေးနဲ့ ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံတည်ဆောက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောင်းလည်းမတက်၊ မိဘရဲ့ လုပ်ငန်းမှာလည်း အထောက်အပံ့မဖြစ်ရင်၊ အနိမ့်ဆုံးမိခင်ရဲ့မီးဖိုချောင်အလုပ်ကို ဝင်မကူဖြစ်ရင်၊ အိမ်ခန်းရှင်းဖို့ ဝင်ရောက်မကူကြရင်၊ ခြေမွေး မီးမလောင်လက်မွေးမီးမလောင် ငယ်စဉ်ဘဝကတည်းက လက်ကြောမတင်းရင် ၂၁ ရာစုမှာ ဝင်ဆံ့ဖို့ဆိုတာ ဝေးစွ၊ ၁၈ ရာစုမှာ ပြန်နေဖို့ ဖြစ်နေလိမ့်မယ်။

ကုန်းဘောင်ခေတ်ကို ပြန်ကြည့်ရင်စစ်ထွက်ကြရင်း ရောက်တဲ့အရပ်မှာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူတဲ့ အတတ်ပညာနဲ့ စစ်ပွဲတွေအောင်မြင်ဖို့ ခက်ခက်ခဲခဲ အားထုတ်ခဲ့တဲ့သမိုင်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဋ္ဌာရဿ ၁၈ ရပ်ကို တတ်မြောက်ကြရတယ်။ ဒါတွေကို ဘုန်းကြီးကျောင်းပညာရေးနဲ့ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြရတယ်။ ၂၁ ရာစုခေတ်မှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ပထဝီနိုင်ငံရေးတွေဟာ ရှုပ်ထွေးလွန်းလှတော့ အခြေခံပညာလောက်မှ မတတ်မြောက်တဲ့ လူထုဖြစ်နေရင် ဆင်းရဲဒုက္ခတွင်းဟာ နက်သထက်နက်၊ ပြန်တက်ဖို့ ခက်လိမ့်မယ်။

ပြည်တွင်းမငြိမ်မသက်၊ အငြင်းပွားမှုတွေ၊ ဝရုန်းသုန်းကားနဲ့ စိတ်ဆင်းရဲ၊ ကိုယ်ဆင်းရဲဖြစ်နေလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးသူငယ်ကအစ မိဘတွေ၊ နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ကဏ္ဍအသီးသီးမှာ တာဝန်ရှိသူတွေဟာ ကိုယ့်နိုင်ငံအနာဂတ်အတွက် ပညာရေးကို ပိုရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြမှ၊ ကြီးမားတဲ့တာဝန်ကြီးတွေကို ထမ်းဆောင်နေကြရတယ်လို့ခံယူပြီး သားသမီးအရေး၊ ကျောင်းတက်ဖို့အရေး၊ ပိုတွေးမှတော်ကာကျလိမ့်မယ်။ ကလေးတွေရဲ့ အနာဂတ်အရေး မြော်တွေးပြီး ဝိုင်းဝန်းကူညီစောင့်ရှောက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကြိုးစားမှုကြောင့် ဖြစ်ထွန်းလာမယ့် ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးတွေ ရာနှုန်းပြည့်နီးပါး ကျောင်းနေပြီး စာဖတ်တတ်၊ ရေးတတ်၊ တွက်တတ်တဲ့ ကျောင်းသင်ပညာရေးဟာ ဗလငါးတန်အထိ ရှေးရှုနိုင်တာမို့ တန်ဖိုးကြီးလှပါတယ်။ ကျောင်းဟာ အနည်းဆုံးဆိုးသွမ်းလူငယ်မဖြစ်ဘဲ စည်းကမ်းရှိတဲ့သူဖြစ်အောင် လုပ်ပေးတယ်။ ကျောင်းဟာ မဖွံ့ဖြိုးသေးတဲ့ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးအောင်လုပ်ပေးနိုင်တယ်။ ဖွံ့ဖြိုးဖို့ဆိုရာမှာ စည်းကမ်းကောင်းမွန်ရေး၊ တရား ဥပဒေလိုက်နာရေး၊ ဆိုးသွမ်းလူငယ်မဖြစ်ရေး၊ ဒုစရိုက်ကင်းတဲ့သူဖြစ်ရေး၊ သိပ္ပံနည်းကျတွေးခေါ်နိုင်ရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး၊ ရေမီးပေါကြွယ်ဝရေးထိ အကျုံးဝင်ပါ တယ်။

ပညာဆိုတာ ရှေ့မှာရှိမယ့် ကောင်းကျိုး၊ ဆိုးကျိုးကိုမြင်နိုင်တယ်။ ထွင်းဖောက်မြင်နိုင်တယ်။ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုတွေကို သူကိုယ်တိုင်ရှာဖွေနိုင်စွမ်းရှိလာတယ်။ မြင့်မားတဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုတွေနဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ၊ စိုက်ပျိုးရေးနယ်ပယ်တွေမှာ တိုးတက်လာနိုင်တယ်။ နိုင်ငံတစ်ခုကို ပိုလုံခြုံအောင် ပညာရေးက ဆောင်ကြဉ်း ပေးနိုင်တယ်ဆိုတာ ဒါပါပဲ။

ကောင်းပါပြီ၊ ဒီဆောင်းပါးကို ဒီလို နိဂုံးချုပ်ချင်ပါတယ်။

ပညာရေးလောကသားအနေနဲ့ “ပညာပေးကာလ” ကုန်လွန်ပြီလို့ ယူဆပြီး ကျောင်းအပ်နှံရေး၊ ကျောင်းတက်ရေး၊ မတက်ရေးထပ်မံမပြောလိုတော့ပြီ။ ကိုယ့်ဘဝ၊ မိသားစုဘဝ၊ နိုင်ငံရဲ့ဘဝကံကြမ္မာကို ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ကောင်းအောင်တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ပဲ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။ ကျောင်းတက်မှု၊ ကျောင်းအပ်နှံမှုနည်းရင် စာသင်သူ နည်းလိမ့်မယ်။ ဒီလိုဆိုရင်လည်း ဝမ်းမနည်းလေနဲ့၊ ဆရာ ဆရာမများက ပိုထိရောက်တဲ့ သင်ကြားမှုကို ကျောင်းတက်တဲ့ကလေးတွေ၊ ဆယ်ကျော်သက်တွေ ရသွားလိမ့်မယ်။ ငွေကြေးတတ်နိုင်သူတွေက လည်း ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေမှာ အနည်းဆုံး KG + 9 တတ်မြောက်မှ လူလားမြောက်မယ်ဆိုတာ သိကြတာမို့ သူတို့သားသမီးတွေကို ကျောင်းကို ပို့လိုက်ကြလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ထပ်မံပြောရရင် တစ်နိုင်ငံလုံး အခြေခံကျောင်းပေါင်း လေးသောင်းကျော်မှာ ကျောင်းအပ်နှံဖို့၊ ကျောင်းတက်ဖို့၊ ကျောင်းထွက်နှုန်း နည်းဖို့ကိစ္စမှာ ပညာရေးလောက သားတာဝန်ရှိသူတွေက အကောင်းဆုံး၊ အတတ်နိုင်ဆုံး ပြင်ဆင်ပေး ထားပြီး ပံ့ပိုးမှုတွေဟာလည်း ပြောမဆုံးနိုင်ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုယ်တိုင်တွေး၊ ကိုယ်တိုင်ဆုံးဖြတ်၊ ကိုယ်တိုင်လုပ်ကြရန်သာ ကျန်ပါတော့သတည်း။ ။

MOI

ကျွန်တော်တို့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေ၏ အစာချေစနစ်မှာ အသည်းသည် အရေးပါသည့် အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ အဆိပ်ဖြေခြင်း၊ ပရိုတိန်းဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ကစီဓာတ်၊ အသားဓာတ်၊ အဆီဓာတ်၊ သည်းခြေ အရည်ထုတ် ပေးခြင်း၊ ဗီတာမင်ဓာတ်များကို ပြုပြင်ပေးခြင်း နှင့် အစာချေရာမှာ လိုအပ်သည့် ဓာတ်ပစ္စည်းများကို ထုတ်ပေးခြင်း တို့ကို လုပ်ဆောင်ပေးပါသည်။ ယနေ့ခေတ်ဆေးပညာတွင် အသည်းကို ဂရိဘာသာမှဆင်းသက်လာသည့် Hepato (သို့မဟုတ်) Hepatic ဟုခေါ်ယူကြပါတယ်။ ဥပမာ အသည်းရောင် ရောဂါကို Hapatitis ဟုခေါ်ဝေါ်ကြပါသည်။ အသည်းသည် ကျွန်တော်တို့ ခန္ဓာကိုယ်မှာ မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည့် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါသည်။

ဘယ်လိုအချက်တွေက အသည်းရောဂါဖြစ်တတ်သလဲ?

အသည်းကအဓိကထုတ်ပေးသည့် အဆီတစ်မျိုးဖြစ်သည့် ကိုလက်စထရောသည် ကိုယ်ခန္ဓာ၏ ဆဲလ်တွေအတွက် လိုအပ်သည်။ သို့သော် အဆီဓာတ်တွေ အလွန်များပြားလာသောအခါ အသည်းက မချေဖျက်ပေးနိုင်တော့ပဲ ဒဏ် ပို လာနိုင်ပြီး အသည်းအဆီဖုံးဆိုသည့် ရောဂါမျိုး ဖြစ်လာစေပါသည်။ ထို့ကြောင့် အသား၊ အဆီ၊ အချိုများသည့် အစားအစာတွေ၊ ကြက်ဥအနှစ်များ၊ ဆားများသော အစားအစာတွေကို အဓိကထားရှောင်ကြဉ်ပြီး အသီးအရွက်များကို ပိုမိုစားသုံးသင့်ပါသည်။

ညအချိန်အိပ်တာနောက်ကျခြင်းသည် အသည်းကို အဓိက အနှောက်အယှက်ဖြစ်စေတတ်သည့် အလေ့အကျင့် တစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ အသည်းသည် ညအိပ်ချိန်မှသာ အဆိပ်အတောက်တွေ ချေဖျက်သည့် အလုပ်ကို စတင် လုပ်ဆောင်ပါသည်။ ပြန်ရည်ကြောတွေက အဆိပ်တွေကို အရင်စွန့်ပစ်ပါသည်။ အဆိပ်ထုတ်သည့်လုပ်ငန်းစဉ်ကို ညအချိန် ၁၂ နာရီမှ ၂ နာရီအတွင်းလုပ်ဆောင်ပါသည်။ အဆိုပါလုပ်ဆောင်ချက်သည် ကျွန်တော်တို့ နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက် အိပ်ပျော်နေသောအချိန်မှာမှ စတင်လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်သည့်အတွက် အိပ်ရေးဝဝလင်လင်အိပ်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါသည်။

နံနက်အချိန် ကျွန်တော်တို့အိပ်ယာနိုးသည့်အချိန်မှာ အရေးတကြီး ဆီးမသွားနိုင်ခြင်း၊ ဆီးမသွားခြင်း၊ အချိန် အတော်ကြာမှသာ အိမ်သာသွားခြင်းဟာ အန္တရယ်များစေသည့် အလေ့အကျင့်တစ်ခုပဲဖြစ်ပါသည်။ ဆီးကို အချိန် ကြာရှည်စွာ အောင့်ထားခြင်းက အသည်းကိုရော ကျောက်ကပ်ကိုပါ ထိခိုက်စေနိုင်သည့် အကျင့်ဖြစ်ပါသည်။

ခန္ဓာကိုယ် အချိုဓာတ်အနည်းပါးဆုံးအချိန်က ကျွန်တော်တို့နံနက်အိပ်ယာ နိုးထသည့်အချိန်ဖြစ်ပါသည်။ အချိုဓာတ် နည်းပါးနေချိန်တွင် အသည်းသည် သူလုပ်ဆောင်ရမည့် အလုပ်များကို မလုပ်ကိုင်တော့ပါဘူး။ ထို့ကြောင့် နံနက်စာကို ရှောင်ရှားခြင်း လုံး၀ မပြုလုပ်ပါနှင့်။ နံနက်စာက ခန္ဓာကိုယ်တစ်လုံးအတွက် အကောင်းဆုံးအစား စားချိန်ဖြစ်ပါသည်။ နံနက်ခင်းတိုင်းဟာ ခန္ဓာကိုယ်၊ အသည်းနှင့် ဦးနှောက်တွေအတွက် အစာအာဟာရကို အလိုအပ်ဆုံးအချိန်ဖြစ်ပါသည်။

နောက်ဆုံးတစ်ခုအနေဖြင့် ကျွန်တော်တို့ အခုခေတ်မှာ အချိန်မရတာကြောင့် အလုပ်တွေကြောင့် Fast Food ( အသင့်စား အစားအစာ)တွေကို စားသုံးမိတတ်ကြပါသည်။ ဒါတွေဟာ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ကယ်လိုရီ၊ အချို၊ အငန်နှင့် အဆီတွေက သွေးတိုးနှင့် သွေးအတွင်းက အဆီဓာတ်တွေ တိုးပွားစေပြီး ကျန်းမာရေး နှင့်မညီညွတ်ဘူးဆိုတာ မေ့ထား လို့မရပါဘူး ။ အရက်က အသည်း ထိခိုက်စေနိုင်တယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ အားလုံး သိထားသည့် အချက်တစ်ခုပါပဲ။ အရက်ဟာ အသည်း၏ ချေဖျက်ခြင်း လုပ်ငန်းတွေကို အနှောက်အယှက်ပေးရုံသာမကဘဲ အသည်း၏ ဆဲလ်တွေကို ဖျက်ဆီးတတ်ပါသည်။ အရက်ကြောင့် အသဲအဆီဖုံးခြင်း၊ အသည်းရောင်ခြင်းနှင့် အသည်းခြောက်ခြင်း တို့ကို ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။

ထို့ကြောင့်အသည်းကောင်းလို့ ပွဲမတောင်းခင် အသည်းကောင်းဖို့အတွက် ဆောင်ရန်ရှောင်ရန်လေးတွေကို ပြုမူ လေ့ကျင့်နေထိုင်ပြီး ပျော်ရွှင်ကျန်းမာသော ဘဝမျိုးကိုပိုင်ဆိုင်နိုင်ပါစေကြောင်း ကျွန်တော်တို့ အာရှတော်ဝင် ဆေးရုံကြီး မိသားစုမှ ဆုမွန်ကောင်းတောင်းလိုက်ပါတယ်ခင်ဗျာ။

Photo – Medstar Health

နေမကောင်းလို့ဆေးကုသမှုခံယူတယ်ဆိုတဲ့အချက်က ဒီလောက်နဲ့တင်ပြီးမသွားပါဘူး။ ကုသမှုခံယူပြီးသည့်အခါ အပြည့်အဝ ကျန်းမာလာစေဖို့အတွက် လိုအပ်သည့် အာဟာရပြည့်ဝစေဖို့နှင့် ကျန်းမာစွာနေထိုင်တတ်ဖို့ကလည်း မဖြစ်မနေ ဂရုစိုက်ဖို့လိုမည့်အချက်ပါ။ ဒီတစ်ခေါက်တော့ ဆီးချို၏နောက်ဆက်တွဲကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် သို့မဟုတ် အခြားအကြောင်း တစ်ခုခုကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် ကျောက်ကပ်မကောင်းတော့လို့ ကျောက်ကပ်အစားထိုးကုသမှုခံယူရသူတွေအတွက် ကျန်းမာစွာ နေထိုင်နည်းလေးကိုပြောပြပေးပါရစေ။

ကျောက်ကပ်က ခန္ဓာကိုယ်အတွက်ဘာတွေလုပ်ပေးလဲ…..

ကျောက်ကပ်က နံရိုးတွေ၏ အောက်ဘက်နားမှာရှိသည့် လက်သီးဆုပ်အရွယ် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းပါ။ ကျောရိုး၏ တစ်ဖက်တစ်ချက်ဆီမှာရှိကြပါသည်။ ကျောက်ကပ်က ခန္ဓာကိုယ်၏ အလုပ်အများဆုံး အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဆိုလည်း မမှားပါဘူး။

ကျောက်ကပ်၏ အဓိကတာဝန်က ခန္ဓာကိုယ်တွင်းက အညစ်အကြေးတွေကိုစစ်ထုတ်ပေးတာပါ။ သွေးတွင်းက အညစ်အကြေးတွေကိုလည်း သန့်စင်ပေးပါသည်။ စစ်ထုတ်လိုက်သည့် အညစ်အကြေးတွေကို ဆီးအိမ်ထဲမှာ သိမ်းထားပြီး ဆီးအဖြစ် ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပကို စွန့်ထုတ်ပေးပါသည်။ ထို့အပြင်ကျောက်ကပ်က ကိုယ်တွင်း pH ပမာဏကို ထိန်းညှိပေးပြီး ပိုတက်ဆီယမ်ပမာဏကိုလည်း ထိန်းညှိပေးပါသည်။ ဟော်မုန်းတွေကို ထုတ်လုပ်ပေးပြီး သွေးပေါင်ချိန် ကို ထိန်းညှိပေးသလိုသွေးနီဥဆဲလ်တွေထုတ်လုပ်မှုကိုလည်း ထိန်းညှိပေးပါသည်။ အရိုးတွေသန်မာစေပြီး ကြွက်သားတွေ အကောင်းဆုံးလုပ်ဆောင်မှုတွေရရှိစေဖို့အတွက်လည်း ကယ်လ်ဆီယမ်ကို စုပ်ယူနိုင်စေဖို့ ဗီတာမင် D ဖြစ်ပေါ်အောင် လှုံ့ဆော်ပေးသည့်အပြင် ကျောက်ကပ်ကကိုယ်တွင်းမှာ ရှိသည့် ပိုနေသည့် ရေတွေကို စွန့်ထုတ်ရပါသည်။ သောက်လိုက်သည့် ဆေးတွေကိုစစ်ထုတ်ရပါသည်။ ဓါတ်ဆားဓာတ်တွေ မျှတအောင် လုပ်ပေးသည်။

ကျောက်ကပ်အစားထိုးကုသမှုခံယူတယ်ဆိုတာ

ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာရှိနေသည့် ကျောက်ကပ်လေးတွေက သူတို့၏ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို အပြည့်အဝ မလုပ်ဆောင်နိုင်သည့် အခါမှာကျောက်ကပ်ဆေးသည့် လုပ်ငန်းစဉ်ကို အရင်လုပ်ကြရပါသည်။ ထိုသို့ လုပ်ဆောင်သော်လည်း ကျောက်ကပ်၏ လုပ်ဆောင်မှုက ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာတာမျိုးမရှိသည့်အခါ ကျောက်ကပ်အစားထိုးမှုကိုလုပ်ဆောင်ရပါသည်။ ရှိရင်းစွဲကျောက်ကပ်တွေအပြင် အခြားသူဆီကနေရရှိသည့်ကျောက်ကပ်ကိုပါ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်မည့် လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို အတူတွဲပြီးလုပ်ဆောင်စေပါသည်။

ဒီလိုအစားထိုးကုသမှုခံယူသည့်အခါအလှူရှင်နှင့် လက်ခံသူ သွေးအမျိုးအစားလည်းတူ တစ်ရှူးလည်းတူရင် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းတောင်အောင်မြင်သည့် ခွဲစိတ်မှု ကြီးတစ်ခုပါ။ ကျောက်ကပ်ဆိုတာ တစ်ခုတည်းရှိရင်တောင် ၎င်း၏ လုပ်ငန်းတာဝန်တွေကို ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းလုပ်နိုင်သည့်အတွက် ပျက်စီးနေသည့်ကျောက်ကပ်တွေနေရာမှာ ကျန်းမာသည့်ကျောက်ကပ် တစ်ခုကို အစားထိုးလိုက်မည်ဆိုပါက ကျောက်ကပ်၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေက အကောင်းဆုံး ပြန်လည် လုပ်ဆောင်နိုင်မှာပါ။ ဒီအစားထိုးကုသမှု ကျောက်ကပ်ပေးလှူသူကို ထိခိုက်မှုမရှိသလို လက်ခံသူအတွက်လည်း အဆင်ပြေသည့် အစားထိုးကုသမှုတစ်ရပ်ပါ။

ကျောက်ကပ်အစားထိုးကုသမှုခံယူပြီးရင် ဘာတွေသတိထားမလဲ………

ကျောက်ကပ်အစားထိုးကုသမှုခံယူပြီးသည့်အခါ ကျန်းမာနေစေဖို့အတွက်ဆိုရင် အချက်တွေကို ဂရုစိုက်ဖို့လိုပါမည်။

ရောဂါပိုးတွေ ကူးစက်မခံရအောင်ကာကွယ်ပါ – အစားထိုးကုသမှုခံယူပြီး ရက်ပေါင်း ၉၀ အတွင်းမှာ ကိုယ်ခံအားက တော်တော်လေးကျဆင်းနေနိုင်ပါသည်။ ဒီလိုကိုယ်ခံအားကျဆင်းနေမှုကရောဂါတွေအလွယ်တကူဝင်ရောက်စေနိုင်သည့် အကြောင်းအရင်းတစ်ခုပါ။ ထို့ကြောင့် လူထူထပ်သည့်နေရာကို မသွားပါနှင့်။

မကြာခဏလက်ဆေးပါ – အပြင်ကပြန်လာတိုင်း၊ ညစ်ပေသည့်အရာတွေကို ကိုင်တွယ်ထိတွေ့မိပြီးတိုင်း၊ အစာမစားခင်၊ အစာစားပြီးချိန်၊ ရေအိမ်ကနေဆင်းလာတိုင်းမှာ လက်ကို ရေနှင့် ဆပ်ပြာ သုံးပြီးဆေးကြောပါ။ ရေမလို လက်သန့်ဆေးရည်သုံးပြီးဆေးကြောပါ။

ရေဓာတ်ပြည့်ဝအောင်နေပါ -ကျောက်ကပ်အစားထိုးကုသမှုခံယူထားသူအဖို့ ရေဓာတ်ပြည့်ဝနေဖို့ကလည်း အရေးပါသည့်အချက်တစ်ခုပါ။ ထို့ကြောင့် တစ်နေ့ကို ၂ လီတာသောက်ပေးပါ။ ကဖင်းနှင့် အယ်လ်ကိုဟောကို လုံးဝရှောင်ပေးပါ။

သေချာကျက်အောင် မချက်ထားသည့် အစားအစာတွေ – ကိုယ်ခံအားနည်းနေချိန်မှာ အစားအစာတွေကို အစိမ်းစားတာက ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည့်အတွက်ကြောင့် အသားငါးတွေကို အစိမ်းစားတာ၊ သေချာကျက်အောင် မချက်ဘဲ စားတာမျိုးတွေမလုပ်ပါနှင့်။

ပရိုတင်းပြည့်ဝအောင် စားသုံးပါ – ကိုယ်ခံအားပြန်လည်ကောင်းမွန်လာစေဖို့အတွက် လိုအပ်သည့် ပရိုတင်းကို ပြည့်ဝအောင်စားသုံးဖို့လည်းလိုသည့်အတွက်ကြောင့် အဆီမပါသည့် ကြက်သားကို စွပ်ပြုတ်လုပ်သောက်ပေးပါ။

ကမ္ဗလာသီး မစားပါနှင့်-ဆေးဝါးတွေသောက်သုံးနေရတာကြောင့် ကမ္ဗလာသီး နှင့် ကမ္ဗလာသီးဖျော်ရည်တွေကို မစားပါနှင့်။

အရောင်ကျဆေးတွေမသောက်ပါနှင့် – ဒီလိုမျိုး ကိုယ်ခံအားပြန်ကောင်းအောင်လုပ်ဆောင်နေချိန်မှာ မလိုအပ်ဘဲ အရောင်ကျဆေးတွေကို မသောက်ပါနှင့်။

ဗီတာမင် အားဖြည့်ဆေးတွေ၊ဆေးဖက်ဝင်ရေနွေးကြမ်းတွေကို မသောက်ပါနှင့်-ကျောက်ကပ် အစားထိုးကုသမှု ခံယူပြီးသူတစ်ယောက်အနေဖြင့် ဗီတာမင် အားဖြည့်ဆေးတွေသောက်တာ၊ ဆေးဖက်ဝင် ရေနွေးကြမ်းတွေ သောက်သုံးတာမျိုးကို လုံးဝရှောင်ကြဉ်ရပါမည်။

"ရောဂါမူလံ အာစိဏ္ဏကံ"

စာရေးသူသည်၁၉၈၀ပြည့်နှစ်က မန္တလေးမြို့ရှိ တိုင်းရင်းဆေးသိပ္ပံတွင် ပညာဆည်းပူးခဲ့စဉ် ရောဂါရောက်ကြောင်း ပညာရပ်တွင် အထက်ဖော်ပြပါ ပါဠိစာသားလေးကို သင်ကြားခဲ့ရသည်။ ဆိုလိုရင်းမှာ ရောဂါဟူသမျှ အစာမကြေခြင်းမှစသည်ဟု ဆိုလိုသည်။

ပြီးခဲ့သောလပိုင်းကစာရေးသူ၏ ငယ်သူငယ်ချင်း  ကျောင်းဆရာမတစ်ဦး သားအိမ်ကင်ဆာရောဂါဖြင့်   ဆုံးပါးသွားသည်။ ထူးဆန်းသည်မှာ သူသည် လွန်ခဲ့သောတစ်နှစ်ခန့်မှစပြီး အစာမကြေ၊ လေအန်သည်။  အစာစားလျှင် များများစားမရ၊      ရင်ဘတ်ထဲမှတောင့်တင်းပြီး နေမကောင်းဟု  စာရေးသူထံ  ဖုန်းဆက်ပြောသည်။ စာရေးသူ၏ဆေးခန်းမှ  အစာကြေဆေးတစ်မျိုးမျိုး လိုချင်သည်ဟုပြောသဖြင့် ဝမ်းမီးတောက်အစာကြေဆေးနှင့်လေအန်လျှင်သောက်ရန်  အစာအိမ်လေနှိမ်ဆေးနှစ်မျိုးကို   ကျောင်းသူလေးတစ်ဦးမှတစ်ဆင့်ပေးခိုင်းလိုက်သည်။

ဆေးပေးပြီးနောက် တစ်လခန့်အကြာတွင် သူ့ထံမှ ဖုန်းလာပြန်ပါသည်။ ဆေးသောက်ပြီး သက်သာသွားသလိုဖြစ်သော်လည်း  ယခုပြန်ဖြစ်လာသဖြင့် အထူးကု ဆရာဝန်ကြီးတစ်ဦးနှင့်ပြနေကြောင်း၊ ဆေးစစ်၊ ဓာတ်မှန်ရိုက်၊ Ultrasound နှင့်လည်း   စစ်ဆေးကြောင်း၊    ရောဂါမှာ အစာအိမ်ရောင်နေခြင်းနှင့် သည်းခြေတွင် ကျောက်တည်နေခြင်းကို  တွေ့ရသဖြင့် ခွဲစိတ်ကုသရမလိုဖြစ်နေကြောင်း ပြောပါသည်။

သူ့အစားအသောက်၊ အနေအထိုင်ကို မေးကြည့်သောအခါ ကျောင်းသို့ ထမင်းကို ဘူးဖြင့်ထည့်လာပြီး ဟင်းပါမလာ၊ ထမင်း စားချိန်ကျမှ ကျောင်းရှေ့တွင်ရောင်းချသောငါးအူချောင်း၊ ဝက်အူချောင်းနှင့် ဆော့စ်ခေါ် အချဉ်ရည်၊ ငရုတ်ရည်တို့နှင့် စားလေ့ရှိပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ဗယာကြော်၊ ပဲကြော် စသည့် အကြော်စုံဝယ်စားလေ့ရှိ ကြောင်းပြောသည်။  သူသည် လက်ဖက်သုပ်ကိုလည်း     ပဲကြော်၊    နှစ်ပြန်ကြော်တို့ဖြင့်စားရသည်ကို    ကြိုက်နှစ်သက်၍ တစ်ခါတစ်ရံ လက်ဖက်သုပ်နှင့်ထမင်းစားလေ့ရှိကြောင်း ပြောသည်။

အမှန်တော့   အစားအသောက်မမှန်၊ ယမ်းစိမ်းပါသော ငါးအူချောင်း၊ ဝက်အူချောင်းများက သူ့အစာအိမ်ကို ရောင်ရမ်းစေခဲ့ခြင်းဖြစ်ပုံရသည်။  ထို့ပြင်ထိုဆိုင်များမှပေးသော  ဆော့စ်ခေါ် အချဉ်ရည်များတွင်လည်း အနီရောင်ဆိုးဆေးမကင်းပါ။ လက်ဖက်နှင့် မြန်မာလူမျိုးများ မကင်းကြပါ။ ရှေးမြန်မာ လူမျိုးများ စားခဲ့သောအစာ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် လက်ဖက်ကို အချိုမှုန့်ခေါ်  ဟင်းချိုမှုန့် သို့မဟုတ် အချဉ်ခဲများဖြင့်  ပြုပြင်ထားလျှင်  မကောင်းပါ။ မကြာခဏစွဲမြဲစွာစားလျှင်ရောဂါရနိုင်သည်။

ထို့အတူနှစ်ပြန်ကြော်အစားများသူများမှာ ဆီကြောင့်မကောင်းသော ဘေးဥပဒ်ရသည့်အပြင် သည်းခြေကျောက်တည်ရောဂါဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဆေးပညာရှင် များက သတိပေးတားမြစ်ထားကြသည်။ သုံးပြီးသားဆီဖြင့်  ပြန်ကြော်သောအစာများသည် ကင်ဆာရောဂါဖြစ်နိုင်သည်ဟုလည်းပြောကြသည်။      လူများတွင်ဖြစ်လေ့ရှိသော  ဆီးကျောက်တည်ခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ်ကျောက်တည်ခြင်းမှာ ရေတွင် ထုံးဓာတ်များ၍ဖြစ်သော်လည်း သည်းခြေအိတ်ကျောက်တည်ခြင်းမှာ   ဆီကြော်၊ နှစ်ပြန်ကြော်များကြောင့်သာ   ဖြစ်လေ့ရှိ သည်။

စာရေးသူ၏   သူငယ်ချင်းဆရာမမှာ ဆေးရုံတက်ပြီး သည်းခြေတွင်ကျောက်တည်ခြင်းကို ခွဲစိတ်ကုသလိုက်သည်။ ထို့နောက် ဆေးရုံမှဆင်းလာပြီး မကြာမီ ဆေးရုံပြန်တက်ရသည်ဟု ကြားသိရသည်။  သူ့အစာအိမ်မှ အောင့်ပြန်သဖြင့် ဆေးရုံတက်ရသည်ဟုစာရေးသူက  ထင်မိသဖြင့်  သတင်းသွားမေးသောအခါ စာရေးသူထင်သလိုမဟုတ်ပါ။ သူ့ဝမ်းဗိုက်အောက်ပိုင်းတစ်လျှောက် ကိုက်ခဲကာ ဆီးသွားလျှင်နာကျင်ပြီး ခက်ခဲစွာသွားရသဖြင့်ဆေးရုံတက်ရသည်ဟုသိရပါသည်။

ဆေးရုံ၌စစ်ဆေးသောအခါသူ၏ သားအိမ်တွင်ကင်ဆာဟုယူဆရသော အလုံးတွေ့နေသည်ဟုပြောသည်။ ထိုကင်ဆာမှာလည်း  အတော်ပျံ့နှံ့နေပြီဟုယူဆနိုင်သလိုတခြားဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုမှာ အစာအိမ်ကင်ဆာမှတစ်ဆင့် ဆီးအိမ်နှင့် သားအိမ်သို့ပျံ့နှံ့လာမှ သိရခြင်းလည်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း ပြောပါ သည်။

သူငယ်ချင်းဆရာမသည် ဆေးရုံဆင်းလိုက်၊ တက်လိုက်နှင့် သုံးလကျော် ခံစားသွားရပါသည်။ ကင်ဆာဆေးများဒဏ်ကို ခံစားရင်း  ဆုံးပါးသွားရသော်လည်း သေသည်အထိသူ့ကိုယ်သူ  ကင်ဆာရောဂါရနေသည်ကို သိမသွားရရှာပါ။ မိသားစုက အစာအိမ်ရောင်သည်၊ သားအိမ်တွင် အလုံးတွေ့၍ ဆေးသွင်းရမည် စသည်ဖြင့် လှီးလွှဲပြောထားကြသည်။

စာရေးသူ၏စိတ်ထဲတွင် လွန်ခဲ့သော တစ်နှစ်ကျော်က  ဖုန်းဆက်ပြီး သူ့တွင် အစာမကြေဖြစ်နေကြောင်းပြောခဲ့သည်ကိုပင် အမှတ်တရဖြစ်နေမိပါသည်။ အစာမကြေခြင်းက    အစလား၊    သည်းခြေကျောက်က  အစလား၊ သားအိမ်ကင်ဆာအထိ မည်ကဲ့သို့ဖြစ်သွားရသနည်း။ တွေးထင်ချက်မျိုးစုံဖြင့်  တဝဲလည်လည်ဖြစ်လျက်ရှိပါတော့သည်။ အစာမကြေရောဂါသည်အဖြစ်အများဆုံး ရောဂါဖြစ်ပြီး   လူတိုင်း တစ်နေ့မဟုတ်တစ်နေ့၊ တစ်ကြိမ် မဟုတ်တစ်ကြိမ်ဖြစ်ပွားကြမည်ဖြစ်သည်။ သို့မဟုတ်ဖြစ်ဖူးခဲ့ကြမည်ဖြစ်သည်။ အစာမကြေရောဂါသည် အစာအိမ်ရောဂါများထဲတွင် အစဦးရောဂါ ဖြစ်လေသည်။ မြို့ကြီးပြကြီးတွင်နေထိုင်ကြသူများသည်ကျေးလက်တောရွာတွင် နေထိုင်သူများထက်အစာအိမ်ရောဂါ ပို၍ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ လူဦးရေထူထပ်  ခြင်း၊ စိတ်လှုပ်ရှားမှု၊ စိတ်ပူပန်မှု၊ သောက များခြင်း၊ ဝမ်းနည်းဝမ်းသာ၊ ပူဆွေးသောက များခြင်း၊ အလိုကြီး၍ လောဘများခြင်း၊ ရတာမလို၍  လိုတာမရခြင်း စသည်တို့ သည် အစာအိမ်ရောဂါ၏အခြေခံစေ့ဆော် မှုအကြောင်းရင်းများပင်ဖြစ်သည်။

စိတ်လှုပ်ရှားမှုဖြစ်သည့်အခါတိုင်းတွင် အစာအိမ်တွင် အစာခြေရည်များထွက်လာ လေ့ရှိသည်။ ထိုအစာခြေရည်များသည် ခြေရန်အစာမရှိသောအခါ အစာအိမ်နံရံ ကိုပြန်လည် လောင်ကျွမ်းလေသည်။ အကြိမ်များသောအခါ အစာအိမ်အနာဖြစ် လာလေသည်။    အစာအိမ်အနာ သည် အချိန်ကြာမြင့်စွာ  ကုသရပြီး ပူ၊ စပ်၊ ချဉ် သောအစာများ၊ မာကျောသောအစာများ၊ အကြော် အလှော်များ စသည်ဖြင့်ရှောင် ရသောအစာများသဖြင့် ပိန်ချုံး၍ အားနည်းလာလေသည်။အားနည်းသောသူတွင်ပြင်ပမှ ရောဂါအမျိုးမျိုး ဝင်ရောက်ကပ်ငြိရန်လွယ်ကူလေသည်။သာမန်ဥတုအပြောင်းအလဲကြောင့် ဖြစ်သော ပူ၊ အိုက်၊  ချမ်းအေး ဒဏ်များကိုလည်း   အားနည်း၍   ခံနိုင်ရည်မရှိဖြစ်လာလေသည်။

ဒေါသကြီးသူ၊ စိတ်တိုသူ၊ စိတ်မြန်သူတို့ သည် အစာအိမ်ရောဂါဖြစ်ပွားရန် အလွန် နီးစပ်သူများဖြစ်သည်။ အစာကို မြန်မြန် စားသူ၊ ကြေညက်အောင်မစားသူ၊ အလုပ် တစ်ဖက်ဖြင့်အစာစားသူ၊ အေးစက်သော အစာ၊ အချိန်လွန်၍ နောက်ကျသောအစာ၊ အရည်သောက်မပါဘဲ   စားရသောအစာတို့သည်  အစာမ ကြေရောဂါဖြစ်စေသည့်အစာများဖြစ်သည်။မကြေညက်သောအစာများသည်အစာအိမ်ကိုပင်ပန်း စေပြီး  အူသိမ်၊ အူမတို့မှလည်း အာဟာရကို   မစုပ်ယူနိုင်ပေ။     အစာမကြေလျှင်   ဝမ်းချုပ်သည်။  ဝမ်းချုပ်ခြင်း၏ နောက်ဆက်တွဲရောဂါများမှာ   အကြောတင်းခြင်း၊ ဇက်ကြောတက်ခြင်း၊ ထိုင်းမှိုင်း လေးလံခြင်းတို့ဖြစ်သည်။

လူတချို့တွင်      ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသော ခေါင်းကိုက်ရောဂါ၊  ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ရောဂါနှင့်  မျက်ရိုးကိုက် ရောဂါများသည် မစာမကြေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ကများ သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ဝမ်းတစ်လုံးကောင်းလျှင် ခေါင်းတစ်လုံးမခဲဟု ဆိုစကားရှိခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။ ခေါင်းကိုက်ပျောက်ဆေးများကို သောက်ကြ သောအခါ အစာအိမ်ကိုလောင်ကျွမ်းသဖြင့်   အစာအိမ်ရောင်ခြင်း၊ အစာအိမ်မှသွေးယိုစိမ့်ခြင်း၊ အစာအိမ်ပေါက်ခြင်းအထိ ဖြစ်တတ်သဖြင့် ဆေးအတွက်ဘေးမဖြစ်စေရန်နှင့်   အစာဟောင်းများအောက်သို့ ကျစေရန် နေ့စဉ် မှန်မှန် လမ်းလျှောက်ပေးခြင်းဖြင့် ကုစားလျှင် ပျောက်ကင်းနိုင်သော သဘာဝ ကုထုံးများရှိသည်။

တိုင်းရင်းဆေးပညာတွင် ခန္ဓာကိုယ်သို့ ရောဂါရောက်ကြောင်းပညာရပ်ကို သင်ကြားရသည့်အခါ ကံ၊ စိတ်၊ ဥတု၊ အာဟာရ ဟူသော     အကြောင်းတရားလေးပါးရှိသည်။ ထိုအကြောင်းတရားတို့တွင် လေးခု မြောက်ဖြစ်သည့်   အာဟာရဟူသော အကြောင်းတရားသည်    စားသင့်သည့် အစာမစားသင့်သည့် အစာ၊  စားရမည့် အတိုင်းအတာ၊ စားသင့်သည့်အချိန်အခါ၊ မစားသင့်သည့်အချိန် အခါတို့ပေါ်မူတည် ၍ စားတိုင်းအာဟာရမဖြစ်သောသဘော တရားကို ညွှန်ပြနေသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ   မြစ်ဖျားခံလာသော အာယု‌ဗ္ဗေဒဆေးပညာတွင်  လေ၊ သည်း ခြေ၊   သလိပ်အကြောင်း တရားများနှင့် အစာစားခြင်းကို ဆက်စပ်သောအခါ-

နံနက် သလိပ်

သလိပ်ဆိုသည်မှာပါးစပ်မှထွေးပစ်သည့်သလိပ်ကိုမဆိုလိုပါ။ ခန္ဓာကိုယ် အတွင်းရှိ ဆူဖြိုးဝဖြိုးစေသော အေးသည့်ဓာတ်သဘောကိုဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ နံနက်စာစားသောအခါအထူးသဖြင့် အရုဏ်တက်နံနက်စောစောကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်သည်။သံဃာတော်များအရုဏ် ဆွမ်းစားချိန်နှင့် ကိုက်ညီသည်။ နံနက်စာ စားသူသည် အာဟာရဖြစ်ပြီး ဝဖြိုးသည် ဟု ဆိုလိုသည်။ ထို့ကြောင့် ပိန်ချင်သူများသည် နံနက်စောစောအစာကို ရှောင်ရမည် ဖြစ်သည်။   ပိန်ချင်၍ ညစာမစားဘဲနေသည်ဆိုသည်မှာသဘာဝမကျပါ။  ပိန်လည်းပိန်မည်  မဟုတ်ပါ။   ပိန်ချင်လျှင် နံနက်အိပ်ရာထအစာကို ထမင်းမစားနှင့်၊ အဝမစားနှင့်။  စွပ်ပြုတ်၊ ခေါက်ဆွဲပြုတ်၊ ကော်ဖီ၊ မုန့်တို့ကဲ့သို့ အစာခံပဲ စားရန်သင့်သည်။

နေ့လယ် သည်းခြေ

နေ့လယ်သည်းခြေဆိုသည်မှာနေ့လယ်စာစားသောသူများသည်အစာကြေစေခြင်း၊  လှုပ်ရှားမှု မြန်ဆန်စေခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်မှ အရောင်အဆင်းထွက်ခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ်ကောင်းခြင်း၊  တွေးခေါ်ဉာဏ်ကောင်းခြင်း၊   စိတ်ဓာတ်တက်ကြွခြင်း၊ ပင်ပန်းမှုဒဏ်ခံနိုင်ခြင်း စသည့်အကျိုးတရားများကိုရသည်ဟု ဆိုလိုသည်။

ညနေ လေ

ညနေစာစားသောသူများသည်စားလိုက်သည့်အစာကြောင့်အာဟာရမဖြစ်ဘဲ လေဖြစ်သွားသည်။ ခန္ဓာကိုယ်တွင် လေလွန်ကဲလျှင် အစားပျက်ခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ ယားယံခြင်း၊ ဂနာမငြိမ်စိတ်ပျံ့လွင့် ခြင်း စသောရောဂါများ    ဖြစ်ပွားတတ်သည်။

ည အပုပ်

နံနက်စာ၊ နေ့လယ်စာများသည် အကျိုးပြုသောအစာများဖြစ်ပြီး ညနေစာ၊ ညစာ များသည်အကျိုး မပြုသောအစာများဖြစ်သည်။  ညဉ့်နက်မှစားသောအစာကို အပုပ်စာဟုခေါ်သည်။ အပုပ်ဓာတ်သည် အသားအရေညစ်နွမ်းခြင်း၊ မွဲခြောက်ခြင်း၊ ဆံပင်ကျွတ်ခြင်း၊ ခြေသည်း၊ လက်သည်းများကွဲခြင်း၊ ငိုက်မျဉ်းခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်မှ မကောင်းသောအနံ့အသက်များ    ထွက်ခြင်း စသည်တို့ ဖြစ်ပွားစေသည်။ အောင်မြင်မှုတစ်ခုခုကြုံသောအခါနှင့်  မင်္ဂလာပွဲများတွင် ညစာစားပွဲများ  ပြုလုပ်လေ့ရှိကြသည်။ ညစာ စားပွဲများတွင် ညဉ့်နက်မှ စားသောအစာများသည်  လူကို  အကျိုးမပြုဘဲ   အကျိုးယုတ်စေသော အစာများဖြစ်သည်။

တချို့မှာ   ညဘက်တွင်   အစာစားကြသည်။ ညစာများကို မခြေနိုင်သည့် အစာအိမ်မှရောဂါစဖြစ်လေသည်။အပုပ်ဓာတ်ကြောင့်ဆံပင်ဖြူခြင်း၊ သွားဖုံးကြွပြီး  သွားများကျိုးလွယ်ခြင်း၊   အသားအရေ ညစ်မွဲခြင်းများဖြစ်လာသော်လည်း သတိမမူမိကြပေ။ နှစ်ချီကြာပြီး ရောဂါမျိုးစုံဝင်လာမှ သိကြသော အခါ နောက်ကျနေလေပြီ။

နိဂုံးချုပ်တင်ပြလိုသည်မှာအစာကို ဆာမှစားပါ။  သင့်တင့်သောအစာကိုသာ စားပါ။ သန့်ရှင်းသော အစာ၊ သဘာဝအစာ များကိုသာစားပါ။   ဓာတုဗေဒနည်းဖြင့် ပြုပြင်ထားသောအစာများကို ရှောင်ပါ။ နံနက်စောစောစားသောအစာနှင့် နေ့လယ် စားသောအစာများသည် အစာအိမ်တွင်ကြေကျက်ပြီး   လူကိုအကျိုးပြုသည်။ ညနေစာစားလျှင်လေကိုဖြစ်စေသည်။ ညစာ(ညဉ့် နက်စာ)စားလျှင် လူကိုအကျိုးမပြု၊ အပုပ်ဓာတ်ကိုဖြစ်စေသည်။

ရောဂါမူလံ အာစိဏ္ဏကံ ရောဂါဟူသမျှ အစာမကြေခြင်းက စသည်ဟူသောစကား ကို အမြဲဆင် ခြင်နိုင်ကြပါစေ။

MWD Web Portal

Photo - Gastroenterology Consultant

“ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ၁၁-၅-၂၀၂၅ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီမှ ၁၈-၅-၂၀၂၅ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီအထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၂၄၆၁ ခုကိုစစ်ဆေးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာသစ်တစ်ဦးတွေ့ရှိ” ဆိုတဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အသိပေးထုတ်ပြန်ချက်ကို မေလ ၁၉ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီမှာ ကြားသိလိုက်ရပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်ပြီး နှစ်နှစ်ကျော်ကာလမှာ ပထမဆုံးပြန်လည်ကြားသိလိုက်ရတဲ့ ကျန်းမာရေးအချက်ပေးခေါင်းလောင်းထိုးသံဖြစ်ပါတယ်။

အသိပေးထုတ်ပြန်

နောက်ထပ် မေလ ၂၆ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီမှာ “မေ ၁၈ ရက် ည ၈ နာရီမှ မေ ၂၅ ရက် ည ၈ နာရီအထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၂၇၅၄ ခုကို စစ်ဆေးပြီးစီးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာသစ် ခြောက်ဦးတွေ့ရှိ” ဆိုတဲ့သတင်းကို ထပ်မံကြားသိရပြန်ပါတယ်။ နောက်ထပ် ရက်သတ္တတစ်ပတ်ကျော်အကြာမှာ “မေ ၂၅ ရက်မှ ဇွန် ၁ ရက်အထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၁၇၇၈ ဦးကိုစစ်ဆေးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အတည်ပြုလူနာသစ် ၁၇ ဦးတွေ့ရှိ” ဆိုတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အသိပေးထုတ်ပြန်ချက်သတင်းကို ဆက်လက်ကြားသိရပြန်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် “ဇွန် ၈ ရက် ည ၈ နာရီမှ ဇွန် ၁၅ ရက် ည ၈ နာရီအထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၂၂၈၅ ခုကို စစ်ဆေးပြီးစီးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ အတည်ပြုလူနာသစ် ၅၂ ဦးတွေ့ရှိ”ဆိုတဲ့ ဖော်ပြပါသတင်းတွေအရ မေလ ၁၁ ရက်နေ့မှ ဇွန်လ ၈ ရက်နေ့အတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာသစ် စုစုပေါင်း ၁၀၀ ကျော် တွေ့ရှိခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ တစ်ကျော့ပြန်လာတယ်လို့ဆိုနိုင်ပေမယ့် လတ်တလောမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဟာ မျိုးရိုးဗီဇအသစ်နဲ့ ထပ်မံဖြစ်လာတဲ့ စိုးရိမ်စရာမရှိနိုင်ဆိုတဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရောဂါမျိုးဆက်သစ်ဟာ ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားမှုနဲ့ သေဆုံးမှုမှာ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာမရှိပေမယ့် ပတ်ဝန်းကျင်နိုင်ငံတွေမှာ ကူးစက်ဖြစ်ပွားနှုန်းမြင့်မားပြီး သေဆုံးသူရှိတဲ့အတွက် ဂရုစိုက်ဖို့လိုပါတယ်။

သတိမူလိုက်နာ

လက်ရှိကာလဟာ ရာသီအကူးအပြောင်းကာလဖြစ်လို့ ဒီကာလမှာဖြစ်ပွားတတ်တဲ့ ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါ၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါစတဲ့ ကူးစက်တတ်တဲ့ ရောဂါတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့အချိန်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဟာ ပထမရက်သတ္တပတ်မှာ ကူးစက်မှု သုည ဒသမ ၀၄ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဒုတိယရက်သတ္တပတ်မှာ သုညဒသမ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ တတိယရက်သတ္တပတ်မှာ ကူးစက်မှုသုညဒသမ ၉၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ စတုတ္ထရက်သတ္တပတ်မှာ ကူးစက်မှု ၁ ဒသမ ၄၄ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ရာခိုင်နှုန်းတွေ တဖြည်းဖြည်းတိုးလာတာဟာ စိုးရိမ်စရာဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အသိပေးထုတ်ပြန်ချက်တွေ၊ ဆောင်ရန်/ရှောင်ရန်အချက်တွေ ထုတ်ပြန်ပေးနေတာကို ပြည်သူတွေအနေနဲ့ သတိမူလိုက်နာဆောင်ရွက်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်အတွင်းက မိမိကိုယ်တိုင်၊ မိမိမိသားစု၊ မိမိမိတ်ဆွေအသိုင်းအဝိုင်းတွေကြားမှာ ကိုယ်လက်မအီမသာဖြစ်တာ၊ ကိုက်ခဲတာ၊ ဖျားနာတာ၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောဖြစ်တာတွေ တစ်ယောက်ပြီးတစ်ယောက် ဖြစ်ခဲ့ကြတဲ့အချိန်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အိုမီခရွန်ဗီဇမျိုးကွဲသစ်ရောဂါ ကူးစက်မှုဟာ မြန်မာတို့ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဖြစ်နေပြီဆိုတဲ့ သတင်းတွေနဲ့အတူ လတ်တလောကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေမှာ အိုမီခရွန်လား၊ တုပ်ကွေးလား၊ ဘာလား၊ ညာလာ မဝေခွဲတတ်အောင်ဖြစ်ခဲ့ကြတာ အမှန်ပါ။ ဖြစ်နေတဲ့ရောဂါကို နီးစပ်ရာဆေးခန်းတွေမှာပြသကြတော့ ဆေးခန်းဆရာဝန်ကဖြစ်တဲ့ ရောဂါကို ပျောက်ကင်းအောင်ကုသပေးပြီး အိုမီခရွန်ရောဂါဟာ ပတ်ဝန်းကျင်မှာဖြစ်နေပေမယ့် စိုးရိမ်စရာမရှိပါဘူးလို့ပြောတဲ့အတွက် စိတ်သက်သာရာရကြပါတယ်။

ကိုဗစ်နဲ့အတူယှဉ်တွဲ

ဒါပေမဲ့လည်း ကျွန်တော်တို့လူ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အိုမီခရွန်ဗီဇမျိုးကွဲသစ် ကူးစက်ဖြစ်ပေါ်နေတယ်ဆိုတာကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တရားဝင်အသိပေးထုတ်ပြန်ထားတာဖြစ်လို့ သတိပြုလိုက်နာ ဆောင်ရွက်ကြရပါမယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်လို့ စိုးရိမ်စရာမရှိသည်ဖြစ်စေ၊ ရှိသည်ဖြစ်စေကူးစက်မှုမဖြစ်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ရောဂါဟာ ဘယ်သောအခါမှ ပျောက်ကွယ်သွားဖွယ်မရှိဘဲ ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသား တွေအနေနဲ့ HIV ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဆက်လက်နေထိုင်နေရသလို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့နေထိုင်ဖို့ သင်ယူရတော့ မှာဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ရဲ့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မေလ ၁၄ ရက်နေ့ သတိပေးစကားကို သတိပြုမိပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က နိုင်ငံတကာပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့မှာ သတ်မှတ်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးအနေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတကာပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ကြေညာထားတာကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၅ ရက်နေ့မှာ ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းခဲ့ပေမယ့်လည်း ကမ္ဘာအနှံ့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုဟာ အသွင်ပြောင်းမျိုးရိုးဗီဇကွဲအနေနဲ့ ဆက်လက်တည်ရှိနေဆဲပင်ဖြစ်လို့ ကိုဗစ်နဲ့အတူ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးယဉ်ကျေးမှုကို မိမိတို့အားလုံးတည်ဆောက်ကြရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ထပ်မံသေဆုံးသူမရှိ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံတော်အစိုးရရဲ့ ဦးဆောင်လမ်းညွှန်ပံ့ပိုးမှု၊ တာဝန်သိကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ၊ နှီးနွှယ်ဝန်ကြီးဌာနတွေ၊ လူမှုရေးအသင်းအဖွဲ့တွေ၊ ပြည်သူတွေရဲ့ တက်ညီလက်ညီ ပူးပေါင်းပါဝင် ဆောင်ရွက်မှုတွေကြောင့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ တတိယလှိုင်းအပါအဝင် ပြင်းထန်တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို အချိန်တိုအတွင်း ကာကွယ်ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့တာဟာ သမိုင်းတွင်မှတ်တမ်းတင်ရမယ့် ဖြစ်စဉ်တစ်ခုအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုထိရောက်စွာ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ဆောင်ရွက်နိုင်တာကြောင့် ၁၃-၅-၂၀၂၃ ရက်နေ့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ သေဆုံးသူကို နောက်ဆုံးတွေ့ရှိခဲ့ရပြီး ကိုဗစ်နဲ့ ထပ်မံသေဆုံးသူမရှိတော့တာ နှစ်နှစ်ကျော်ကြာသည့်တိုင် ရှိပြီဖြစ်ပါတယ်။

လတ်တလောမှာ ကမ္ဘာ့မီဒီယာတွေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနတွေရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ ထိုင်း၊ စင်ကာပူ၊ တရုတ်(ဟောင်ကောင်)နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ စတဲ့ ဒေသတွင်းနိုင်ငံအချို့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု ပြန်လည်မြင့်တက်လာတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှ မေလ ၁၇ ရက်နေ့အထိ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားသူ ၁၀၆၄၈၁ ဦးရှိပြီး ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၂၆ ဦးရှိကြောင်း ကြားသိလိုက်ရပါတယ်။ ယခုနှစ်အတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အမြင့်မားဆုံးကာလဟာ မေလ ၁၁ ရက် နေ့မှ ၁၇ ရက်နေ့အတွင်းဖြစ်ပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားသူ လူနာသစ် ၃၃၀၃၀ ရှိပြီး ဆေးရုံတက်သူ ၁၉၁၈ ဦးနဲ့ သေဆုံးသူ နှစ်ဦးရှိကြောင်း သိရပါတယ်။

ကူးစက်နှုန်းမြင့်မား

ရှေ့ရက်သတ္တပတ်တွေမှာလည်း ရောဂါဖြစ်ပွားသူ လူနာသစ်တွေ၊ ဆေးရုံတက်ရောက်သူတွေနဲ့ သေဆုံးသူတွေရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုမြင့်မားရခြင်းအကြောင်းရင်းဟာ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ မိုးရာသီကာလစတင်ခြင်း၊ ကျောင်းတွေ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခြင်းနဲ့ သင်္ကြန်ပွဲတော်လို လူစုလူဝေးနဲ့ ခရီးသွားလာတာတွေ များပြားခဲ့တဲ့အကြောင်းတွေကြောင့်လို့ သိရပါတယ်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်လို့ သင်ခန်းစာယူ သတိပြုရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဓိကကူးစက်ပျံ့နှံ့တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲဟာ ကူးစက်လွယ်အိုမီခရွန်အုပ်စုမှ ဆက်လက်မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲလာတဲ့ JN.1 အုပ်စု၊ ထိုမှဆက်၍ မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလာတဲ့ XEC မျိုးကွဲ အများစုဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဗန်ကောက်၊ ချွန်ဘူရီနဲ့ ရယောင်းစတဲ့ နေရာတွေမှာ ကူးစက်မှုနှုန်းမြင့်မားပြီး ကလေးတွေမှာ ကူးစက်နှုန်းမြင့်မားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုဟာ မျိုးဟောင်းအနေနဲ့ရော မျိုးသစ်အနေနဲ့ပါ ကမ္ဘာအနှံ့ခြေဆန့်ခဲ့တာမှာ ယခုအခါ အချိန်ကာလအားဖြင့် ငါးနှစ်နဲ့သုံးလကျော်ခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ အိုမီခရွန်မျိုးကွဲသစ် (XEC) ဟာ ရောဂါပြင်းထန်မှုနည်းပါးသော်လည်း ကူးစက်မှုနှုန်းမြန်ဆန်တဲ့အတွက် သတိထားစောင့်ကြည့် ကာကွယ်ထားဖို့လိုပါတယ်။ XEC မျိုးကွဲရဲ့ အဓိကလက္ခဏာတွေထဲကတစ်ခုဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာဖြစ်ပါတယ်။ အဆက်မပြတ် ချောင်းဆိုးတာဟာ ကိုဗစ် XEC အမျိုးအစားရဲ့ နောက်ထပ်ထင်ရှားတဲ့ လက္ခဏာဖြစ်ပါတယ်။ လူနာတွေဟာ မကြာခဏချမ်းတုန်ခြင်းနဲ့ ချွေးထွက်ခြင်းတို့နဲ့အတူ အဖျားကြီးခြင်းကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ပုံမှန်စောင့်ကြည့်ခြင်းဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို စောစီးစွာသိရှိနိုင်စေဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။

ဆေးဝါးကုသမှုခံယူ

ကိုဗစ် XEC မျိုးကွဲဟာ အဆုတ်အတွင်း လေအိတ်တွေကို ရောင်ရမ်းစေတဲ့၊ ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုမြင့်မားတဲ့ အဆုတ်ရောင်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနဲ့ ဆက်စပ်နေပါတယ်။ လူနာဟာချောင်းဆိုးခြင်းလို လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။ အဖျားရောဂါချမ်းတုန်ခြင်း၊ အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်း အဆုတ်ရောင်နာ XEC မျိုးကွဲကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အထူးသဖြင့် ပြင်းထန်နိုင်ပြီး ဆေးရုံတက်ကုသဖို့နဲ့ အလေးထားတဲ့ကုသမှုတွေ လိုအပ်ပါတယ်။ နာမကျန်းမှုရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့အဆင့်မှ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာပြီးနောက်မှာ ကိုဗစ် XEC မျိုးကွဲ ကူးစက်ခံထားရတဲ့လူနာတွေဟာ ရေရှည်အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရနိုင်ပါတယ်။ ၎င်းတို့မှာ နာတာရှည်ချောင်းဆိုးခြင်း၊ အဆုတ်လုပ်ဆောင်ချက်လျော့ကျခြင်းနဲ့ အသက်ရှူကျပ်ခြင်းတို့ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်လာရင် ဆေးဝါးကုသမှုဆက်လက်ခံယူဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

ကိုဗစ် XEC မျိုးကွဲကူးစက်ခံထားရရင် အသက်အန္တရာယ်မထိခိုက်ပေမယ့်ခံစားရတဲ့ ဝေဒနာတွေဟာ မနည်းပါဘူး။ အလုပ်ပျက်အကိုင်ပျက်နဲ့ ဆေးဝါးကုသနေရတဲ့ ရောဂါဝေဒနာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ်မှာ သေချာပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကိုဗစ်-၁၉ XEC မျိုးကွဲကူးစက်မခံရအောင် ကာကွယ်ကြဖို့လိုပါတယ်။ ကလေးသူငယ်တွေ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေနဲ့ ရောဂါအခံရှိတဲ့ သက်ကြီးပိုင်းတွေအနေနဲ့ ရောဂါကူးစက်ခံရရင် အသက်အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်တဲ့အထိ အခြေအနေဆိုးနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် နှာစေး၊ ချောင်းဆိုး၊ ကိုယ်အပူချိန်မြင့်မားလာရင် နီးစပ်ရာကျန်းမာရေး ဆေးခန်း၊ ဆေးရုံကို သတင်းပို့ဖို့နဲ့ ဆေးကုသမှုခံယူကြဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ မျိုးရိုးဗီဇပြောင်း ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးတဲ့အခါမှာလည်း မပျက်မကွက်ထိုးနှံကြဖို့ တိုက်တွန်းအပ်ပါတယ်။ ။

MOI