ဆေးဖက်ဝင်ကင်းပုံသီး၏ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာကောင်းကျိုးများ

ကင်းပုံပင်

ကင်းပုံပင်သည် နေရာတိုင်းတွင် အလေ့ကျပေါက်ရောက်လေ့ရှိသည့် အမြဲစိမ်းသစ်ပျော့နွယ်ပင်တစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ပင်စည်သေးသွယ်၍ နွယ်နှာမောင်း နှစ်ခုမှ လေးခုအထိခွဲထွက်တတ်သည်။ အင်္ဂလိပ်အမည်မှာ Wild Snake Gourd ဖြစ်ပြီး ရုက္ခဗေဒအမည်မှာ Coccinia Grandis နှင့် မျိုးစိတ်မှာ Cucurbitaceae ဖြစ်သည်။ ကင်းပုံသီးမှာ လုံး၍ ၂ လက်မကျော်ခန့်   အရှည်ရှိပြီး   အခွံပြောင်ချော၍  အစိမ်းပေါ်တွင် အဖြူစင်းများရှိသည်။ ရင့်မှည့်သောအခါ လိမ္မော်နီရောင်ရှိပြီး လွန်းပုံအစေ့လေးများပါဝင်သည်။ ကင်းပုံသီးသည် နွေရော၊ မိုးပါသီးသော်လည်း   မိုးရာသီတွင်ပိုသီးသည်။ အဖြူရောင်ပွင့်ဖတ် ငါးခုပါသည့် ပွင့်ညှာတံရှည်သော     ကင်းပုံပွင့်သည် ရွက်ညှာကြားမှထွက်ကာ ပွင့်ချပ်အစိမ်းရောင်ရှိပြီး  ထိပ်တွင်  နီညိုရောင်သန်းသည်။ နွယ်ပုံစံကင်းပုံရွက်မှာ အစိမ်းရောင်နုနုလေးဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့ အရွက်ရင့်လာသည်နှင့်အမျှ  အရောင်ရင့်လာပြီး အရွက်ခပ်ဖားဖားနှင့်   ကျစ်လျစ်သည့်ရိုးတံရှိသည်။

ကင်းပုံသီးသည် အနည်းငယ်ခါးသက်သောအရသာရှိပြီး ယင်းကိုပြုတ်ပြီးတို့စားကြသကဲ့သို့  ကြော်၍လည်း စားနိုင်ကာဟင်းချိုအနေဖြင့်လည်းချက်သောက်ကြသည်။ အဆိုပါကင်းပုံသီးကို မြို့တွင်နေထိုင်သူများအနေဖြင့်  ဈေးများ၌ အလွယ်တကူ  ဝယ်ယူစားသောက်နိုင်သကဲ့သို့  ကျေးလက် တောရွာများ၏ ခြံစည်းရိုးများတွင်   အလေ့ကျပေါက်ရောက်လေ့ရှိသောကြောင့် အလွယ်တကူ ခူးယူစားသုံးနိုင်သည်။

မြန်မာ့ဆေးကျမ်းဝင်ကင်းပုံပင်၏အသုံးဝင်ပုံများ

မြန်မာ့ဆေးကျမ်းများအလိုအရ ကင်းပုံပင်၏ ပဉ္စငါးပါးကို ဆေးဖက်ဝင်သည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ကင်းပုံသည်ခါး၏။

သလိပ်သည်းခြေကိုနိုင်၏။   ဝမ်းကိုသက်စေ၏။  ပင်စည်ပြုတ်ရည်ကို သလိပ်ရွှင်ဆေးအဖြစ်  အသုံးပြုရာ၏။ အရွက်သည် ဖန်၏။ ခန္ဓာကိုယ်ကြီးထွားသန်မာမှုနှင့် အရိုး၊ သွားများ တည်ဆောက်မှုကိုအားပေး၍ အာရုံကြောများကိုလန်းဆန်းစေသည်။ အရွက်စိမ်းကို ဆီးချိုရောဂါရှိသူများ  ကြော်ချက်စားသုံးရ၏။ ကင်းပုံရွက်နှင့်နံနံစေ့ ဆတူပြုတ်၍ အဖျားကျဆေး၊ ဝမ်းပျော့ဆေးအဖြစ်    အသုံးပြုသည်။  ကင်းပုံရွက်ကို သန်ချဆေးဖျော်စပ်ရာ၌သုံး၏။ ကင်းပုံရွက်အရည်ကို ရေယုန်နာပေါ်သို့ မကြာခဏတို့ပေးလျှင် ရေယုန်နာပျောက်ကင်းသည်။   ကင်းပုံရွက်ကို သည်းခြေပျက်ခြင်းနှင့် အဆုတ်ပြွန်ရောင်ရောဂါတို့အတွက်    ဖော်စပ်ထားသောဆေးများတွင် ထည့်သွင်းအသုံးပြုသည်။  ကင်းပုံသီးကို  မီးဖွားပြီးခါစမိခင်များ  နို့ထွက်စေရန်နှင့် လေရောဂါ၊ သွေးဖောက်ပြန်သောရောဂါ၊ ပန်းနာချောင်းဆိုးရောဂါများတွင် အသုံးပြုသည်။ အမြစ်ကို အဖျားကျဆေး၊ ဝမ်းသက်ဆေးအဖြစ်သုံးသည်။ ကင်းပုံတွင် အခါး၊ အချို နှစ်မျိုးရှိသည့်အနက် ဆေးဖော်စပ်ရာတွင် ကင်းပုံခါးကို အသုံးများသည်။

ကင်းပုံသီးနှင့်ကင်းပုံရွက်တွင်ပါဝင်သောအာဟာရများ

ကင်းပုံသီးတွင် အခါးနှင့်အချို နှစ်မျိုးရှိသည့်အနက် ကင်းပုံခါးသည် အထွေထွေရောဂါကုသရာ၌    ပို၍အကျိုးရှိသည်။ ကင်းပုံသီးတွင် ကယ်လိုရီဓာတ်၊ ရေငွေ့ဓာတ်၊ အသားဓာတ်၊ ကစီဓာတ်၊ သတ္တုဓာတ်၊ ထုံးဓာတ်၊ မီးစုန်းဓာတ်၊ သံဓာတ်၊ ဗီတာမင်- A ဓာတ်နှင့် ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် စသည့်အာဟာရဓာတ်များ များစွာပါဝင်သည်။ ကင်းပုံရွက်သည် ပင်စည် သို့မဟုတ်  ရိုးတံ၏  တစ်ဖက်တည်းမှထွက်သည်။ အဝိုက်သုံးဝိုက်ပါ၍  ထိပ်အဝိုက်ဘက်တွင် ထောင့်သုံးထောင့်ပါပြီး ဘေးအဝိုက်နှစ်ခုသည် လိပ်ပြာတောင်ပုံဖြစ်နေသည်။ ရွက်ရင်းဟိုက်ပြီး ရွက်ပြားပါး၍  ချောမွတ်ကာ ရွက်နားများတွင် လှိုင်းတွန့်ပုံသဏ္ဌာန်ရှိပြီး     ရွက်ညှာမှာအလွန်ရှည်သည်။ ထို့ကြောင့် ကင်းပုံရွက်ကို  ဆီးချိုရောဂါရှိသူများ  စားသုံးသင့်သည်။  ကင်းပုံရွက်ကို သည်းခြေဖျက်ခြင်းနှင့်    အဆုတ်ပြွန်ရောင်ရောဂါတို့အတွက်    ဖော်စပ်ထားသောဆေးများတွင်လည်း    ထည့်သွင်းအသုံးပြုသည်။   ကင်းပုံရွက်ကို  သန်ချဆေးဖော်စပ်ရာ၌လည်း   အသုံးပြုသည်။   ရေယုန်ပေါက်လျှင်လည်း    နှုတ်ခမ်းတွင်ပေါက်သည့် ရေယုန်ရောဂါမျိုးကို    "နင်ကရေယုန် ငါကကင်းပုံ" ဟုနှုတ်ကဆိုပြီး ကင်းပုံရွက်ဖြင့်    ပွတ်တိုက်ပေးပါက  သက်သာပျောက်ကင်းနိုင်သည်။ကင်းပုံရွက်ကို နှမ်း၊   နှမ်းဆီ၊နှမ်းထောင်းတို့နှင့်တွဲဖက်၍      စားသုံးရန်မသင့်ဟု   သိရသည်။   ကင်းပုံပွင့်သည်  ကင်းပုံရွက်၏ရွက်ညှာကြားမှထွက်၍     အဖြူရောင်ပွင့်ဖက်ငါးခုပါသည်။ ပွင့်ချပ်အစိမ်းရောင်ရှိပြီး    အပွင့်ညှာတံရှည်သည်။ ကင်းပုံပင်စည်ကိုပြုတ်၍ သလိပ်ရွှင်ဆေးအဖြစ် အသုံးပြုရာတွင်   အထူးထင်ရှားသည်။

ကင်းပုံမြစ်ကို အဖျားကျဆေး၊ ဝမ်းသက်ဆေးအဖြစ် သုံးနိုင်သည်။ ကင်းပုံတွင် အချိုနှင့်အခါး   နှစ်မျိုးရှိသည့်အနက် ဆေးဖော်စပ်ရာတွင် အခါးကို ပိုမိုအသုံးပြုကြသည်။

ကင်းပုံသီးစားခြင်းဖြင့် ပျောက်ကင်းစေနိုင်သောရောဂါများကင်းပုံအချို၏အရသာမှာ   ချိုခြင်း၊ အေးခြင်း၊ ဖန်ခြင်း၊ စိမ့်ခြင်း၊ ငန်ခြင်းနှင့် သလိပ်ကိုဖြစ်စေသည်။  ကင်းပုံသီးကိုစားသုံးခြင်းဖြင့် ဝမ်းချုပ်ခြင်း၊ လေနိုင်ခြင်း၊ နှုတ်မြိန်စေခြင်း၊ လေရောဂါနှင့်ချောင်းဆိုးရောဂါများ  သက်သာစေခြင်း၊ ကိုယ်တွင်းဇီဝဖြစ်စဉ်ကို     တိုးတက်စေခြင်း၊ ဆီးချိုကျခြင်း၊ ဆီးချိုကာကွယ်ပေးခြင်း၊ နှလုံးနှင့်အာရုံကြောစနစ်အတွက်ကောင်းခြင်း၊ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကိုထိန်းညှိပေးခြင်း၊    နှလုံးနှင့်အာရုံကြောစနစ်ကိုကောင်းစေခြင်း၊   အဝလွန်ခြင်းကို ထိန်းပေးခြင်း၊ သွေးအားနည်းခြင်းနှင့်     မောပန်းခြင်းကိုသက်သာစေပြီး ကျောက်ကပ်တွင်   ဖြစ်ပေါ်တတ်သော ကျောက်ကို   ကြေစေနိုင်သည်ဟုလည်း သိရသည်။   ကင်းပုံသီးသည်   ခပ်ပုပုအသီးမျိုးဖြစ်သော်လည်း ထူးခြားသောအာနိသင်မှာ အရပ်ရှည်စေသည်ဟုသိရသောကြောင့် အရပ်ပုသော တက်သစ်စလူငယ်များ ကင်းပုံသီးကိုစားသုံးသင့်ပါသည်။

ဆီးချိုရောဂါကာကွယ်ပေးနိုင်

ကင်းပုံသီးသည်     ဆီးချိုရောဂါကိုကာကွယ်ပေးနိုင်ပြီး ကင်းပုံသီးစားခြင်းအားဖြင့်    သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို သိသာစွာကျဆင်းစေနိုင်သည်။ ကင်းပုံသီးတွင်ပါဝင်သော Glucose-6-pho-sphate dehydrogenase  အင်ဇိုင်းက ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကိုတိုးတက်စေပြီး သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကိုလည်း ထိန်းညှိပေးနိုင်သည်။      Glucose-6-phosphate dehydrogenase   ဓာတ်ကို   ဟန့်တားပေးနိုင်သည့် ဒြပ်ပေါင်းများပါဝင်နေသောကြောင့်  ကင်းပုံသီး၊  ကင်းပုံခါးရွက်နှင့် ကင်းပုံသီးဟင်းရည်တို့ကိုစားသောက်ခြင်းဖြင့် ဆီးချိုရောဂါကို ကာကွယ်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဆီးချိုရှိသူများအနေဖြင့် နံနက်စောစောတွင် ကင်းပုံရွက်ကိုပြုတ်သောက်ခြင်း၊ ရေနွေးဖြောပြီးစားပေးခြင်းတို့ပြုလုပ်ပေးနိုင်သည်။  ဤကဲ့သို့  ပုံမှန်စားပေးမည်ဆိုပါက သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းညှိပေးနိုင်ပြီး သွေးချိုကို အကောင်းဆုံး  ထိန်းညှိပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အစာချေဖျက်မှုကောင်းစေနိုင်

ကင်းပုံသီးစားခြင်းအားဖြင့် ဝမ်းချုပ်ခြင်းကဲ့သို့  ခန္ဓာကိုယ်တွင်း အစာချေဖျက်မှုဆိုင်ရာပြဿနာများကိုလည်း လျော့နည်းသက်သာစေသည်။  ကင်းပုံသီးတွင်အမျှင်ဓာတ်များပါဝင်နေသောကြောင့်  အစာချေဖျက်မှုကို  အထောက်အကူပြုပြီး အစာအိမ်နှင့်အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာပြဿနာများကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။

ကင်ဆာရောဂါကိုကာကွယ်ပေးနိုင်

ကင်းပုံသီးတွင် ဘီတာကယ်ရိုတင်း၊  ခန္ဓာကိုယ်ထဲတွင်ရှိနေသည့်    ဆဲလ်များနှင့် DNA များ ပျက်စီးခြင်းမှကာကွယ်ပေးနိုင်သည့် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်သောကြောင့် မကြာခဏစားသုံးပေးခြင်းဖြင့် ကင်ဆာရောဂါကိုလည်း  ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ အဆိုပါဓာတ်များက အကျိတ်ဆဲလ်များကြီးထွားမှုကို   နှိမ်နင်းနိုင်ပြီး   ကင်ဆာဆဲလ်များပြန့်ပွားခြင်းကို   တားဆီးနိုင်သည်။

သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကိုထိန်းညှိပေးနိုင်

ရှေးခေတ်ဆေးပညာ၌    ကင်းပုံကို ဆီးချိုရောဂါကုသရာတွင်  အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ကင်းပုံပင်၏ရိုးတံနှင့်အရွက်ကို ကြော်ချက်စားခြင်း၊  ဟင်းချိုချက်သောက်ခြင်း သို့မဟုတ်  ကင်းပုံသီးနှင့်ကင်းပုံရွက်ကို တစ်ပတ်လျှင် နှစ်ကြိမ်ခန့်စားပေးခြင်းဖြင့်ဆီးချိုအတက်အကျကို  ထိန်းနိုင်သည်။

အဝလွန်ခြင်းကိုကာကွယ်ပေးနိုင်ကင်းပုံသီးက  အဝလွန်ခြင်းကို  ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်ဟု   သုတေသနများတွင်   ဖော်ပြထားကြသည်။ ကင်းပုံသီးက အဆီဆဲလ်မဖြစ်မီအခြေအနေတွင် ကြိုတင်တားဆီးပေးခြင်းဖြစ်ပြီး ဇီဝဖြစ်စဉ်ကိုပိုမြန်စေကာ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကိုလျော့ကျစေသည်။

ဇီဝဖြစ်စဉ်ကိုကောင်းမွန်စေနိုင်

ခန္ဓာကိုယ်၏ခွန်အားကိုဖြည့်တင်းပေးပြီး  ဇီဝဖြစ်စဉ်ကိုထိန်းညှိပေးသော အာဟာရဓာတ်ဖြစ်သည့် သိုင်ယာမင် (Thiamine) က ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်များကို ဂလူးကို့စ်အဖြစ်ပြောင်းလဲပေးသည်။ ကင်းပုံသီးတွင်ပါဝင်သည့် အဆိုပါ Thiamineကသွေးကလာပ်စည်းတွင်းသို့ဝင်ရောက်ပြီး ခွန်အားပိုမိုဖြစ်ပေါ်စေသည့်အပြင် သွေးနီဥဆဲလ်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်စေပြီး မျိုးဗီဇဆိုင်ရာရောဂါများကိုလည်းကုသပေးနိုင်သည်။

ကျောက်ကပ်ကျောက်မတည်အောင်ကာကွယ်ပေးသောကင်းပုံသီးကျောက်တည်ခြင်းဆိုသည်မှာ ကယ်လ်စီယမ်နှင့်တခြားသတ္တုဓာတ်များ   ဆီးလမ်းကြောင်းအတွင်းအနည်ထိုင်ပြီး အခဲပုံစံဖြစ်သွားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုက်သင့်သည့်ပမာဏထက်ကျော်ပြီး    အငန်စားသုံးမှုများလျှင် ကျောက်ကပ်ကျောက်တည်နိုင်သည်။ ကင်းပုံသီးတွင်ပါသည့် ကယ်လ်စီယမ်က ကျန်းမာရေးအတွက်ကောင်းပြီး   ဟင်းနုနယ်ကဲ့သို့  တခြားဟင်းသီးဟင်းရွက်များနှင့်တွဲစားပါက ကျောက်ကပ်ကျောက်တည်ခြင်းကို ကြေစေနိုင်သည်။

နှလုံးကျန်းမာရေးကိုကောင်းစေနိုင်

ကင်းပုံသီးတွင် ပိုတက်ဆီယမ်လည်း ကြွယ်ဝစွာပါဝင်ပြီး   ပိုတက်ဆီယမ်က သွေးလည်ပတ်မှုကို   ထိန်းညှိပေးကာ နှလုံးကျန်းမာရေးကိုကောင်းမွန်စေသကဲ့သို့နှလုံးရောဂါများမဖြစ်အောင် လည်း ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။

ခြေဖဝါး လက်ဖဝါး ပူစပ်ပူလောင်ဖြစ်ခြင်းကို သက်သာစေနိုင် ကင်းပုံရွက်ကိုကြိတ်ခြေပြီး ခြေဖဝါး၊ လက်ဖဝါးများတွင် ၁၅ မိနစ်ကြာ အုံထားပေးခြင်းဖြင့်ကိုယ်တွင်းအပူများလျော့စေပြီး ပူစပ်ပူလောင်ဖြစ်ခြင်းကို သက်သာစေမည်ဖြစ်သည်။ ကင်းပုံရွက်အုံထားစဉ် ခပ်ဖွဖွနှိပ်နယ်ပေးရန်လည်း လိုအပ်သည်။

သတိပြုရန်

ကင်းပုံရွက်ကဆေးဖက်ဝင်သည်ဆိုသော်လည်း အလွန်အကျွံစားသုံးခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ရပါမည်။  ကင်းပုံရွက်နှင့်ပတ်သက်ပြီးကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများကို သိပ္ပံနည်းကျ ဆက်လက်လေ့လာရန်လိုအပ်ပါသေးသည်။ ကင်းပုံသီးကိုလည်း ဆေးဖက်ဝင်တိုင်း အလွန်အကျွံစားသုံးရန်မသင့်ပါ။    ''တန်ဆေး လွန်ဘေး''ဟူသော ဆိုရိုးစကားရှိသောကြောင့်    အလွန်အကျွံစားသုံးမိပါက ဝမ်းပျက်ခြင်းနှင့်    ဗိုက်အောင့်ဗိုက်နာဖြစ်စေတတ်သည်။ ထို့ပြင် ကင်းပုံသီးကို နှမ်း၊ နှမ်းထောင်း၊ နှမ်းဆီတို့နှင့်တွဲဖက်၍ စားသုံးရန်မသင့်ကြောင်း  အာဟာရစွယ်စုံကျမ်းတွင်     ဖော်ပြထားသည်။

ထို့ကြောင့် အထက်ပါကျန်းမာရေးပြဿနာများဖြစ်ပွားသည့်အခါ ကင်းပုံရွက်တစ်ခုတည်းကိုသာအားမကိုးဘဲ နီးစပ်ရာဆေးရုံဆေးခန်း၌ပြသရန် လိုပါသည်။

Source: Myawady Web Portal