“ကမ္ဘာကကျွန်တော်တို့ကိုမေ့သွားသလိုပါ” အီရန်-အစ္စရေး ပဋိပက္ခ ပိုမို ဆိုးရွားလာချိန်တွင် ဂါဇာပြည်သူများ ခံစားနေရသည့် ဒုက္ခများကို ကမ္ဘာက မသိမြင်တော့မည်ကို စိုးရိမ်နေကြ

အသက်ငယ်ငယ်ကလေးမတစ်ယောက် ဖုန်ထူထပ်နေသော ကြမ်းပြင်ပေါ်ထိုင်ပြီး သူမ ဖခင်၏ ဖိနပ်ကို ရင်ဘတ်တွင်ဖက်ထားလျက် ဒေါသထွက်ငိုကြွေးနေပါသည်။ ဘီဆန် ကွိုင်ဒါး (Bisan Qwaider) ကို မည်သူမျှ မနှစ်သိမ့်နိုင်ခဲ့ပေ။ သူမ၏ဖခင်သည် သူမနှင့် သူမ၏ဆာလောင်နေသည့် မောင်နှမငယ် ၁၀ ယောက်အတွက် အစားအစာရှာဖွေရင်း သေဆုံးသွားခဲ့ရသည်။

အဆိုပါအခိုက်အတန့်ကို တနင်္ဂနွေနေ့ (ဇွန် ၁၅) က ဓာတ်ပုံရိုက်ကူးခဲ့သည့် ဓာတ်ပုံဆရာ ခါလစ်ဒ် ရှာအာသ် (Khaled Sha’ath) က CNN ကို ပြောပြချက်အရ ဘီဆန်၏ဖခင် ရှာဒီ (Shadi) သည် မိသားစုနှင့်အတူ ဂါဇာတောင်ပိုင်း မာဝါစီ (Mawassi) ဒေသရှိ တဲတစ်လုံးထဲတွင်နေထိုင်ပြီး မကြာသေးမီ ကပင် ခါန်ယူနစ် (Khan Younis) ၏အရှေ့ဘက် မာအန် (Ma’an) ဒေသကို ထွက်ခွာသွားခဲ့သည်ဟု သိရပါသည်။

အဆိုပါဒေသကို သွားခြင်းသည် အန္တရာယ်များသည်ဆိုခြင်းကို ရှာဒီသိရှိထားပြီး မာအန်ဒေသသည် အစ္စရေး၏ ရွှေ့ပြောင်းအမိန့်အောက်တွင် ကြာမြင့်စွာရှိနေကာ အစ္စရေးတပ်များ၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှု များလည်း ခံနေရသောနေရာဖြစ်သည်။သို့သော် အန္တရာယ်ရှိသည်ကို သိရှိထားသော်လည်း ၎င်း၏ကလေး ငယ်များ ဆာလောင်ငတ်မွတ်နေခြင်းကြောင့် အဆိုပါနေရာတွင် အစားအစာရနိုင်မည်ဟု ယုံကြည် ချက်ဖြင့် သွားရောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ဂါဇာသည် ယခုအချိန်တွင် အစာရေစာပြတ်လပ်မှု အရေးပေါ်အခြေအနေနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး ဧပြီလကုန်ပိုင်းက ကုလသမဂ္ဂထောက်ခံသည့် အစီရင်ခံစာတစ်ခု၌ ဂါဇာရှိ လူငါးယောက်တွင် တစ်ယောက်သည် အငတ်ဘေးနှင့် ရင်ဆိုင်နေရပြီး ဒေသတစ်ခုလုံးနီးပါး အစာငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု ဘေးနှင့် နီးစပ်နေပြီဟု သတိပေးထားပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂအဆိုအရ လက်ရှိအချိန်တွင် အခြေအနေများ ပိုဆိုးရွားလာနေပါသည်။

ရှာအာသ်ပြောပြချက်အရ ရှာဒီသည် လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုတစ်ခုတွင် သေဆုံးခဲ့ပြီး တနင်္ဂနွေနေ့ (ဇွန် ၁၅) က ၎င်း၏အလောင်းကို အမှိုက်ပုံထဲမှ ထုတ်ယူခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ ဂါဇာကျန်းမာရေးဌာန၏ အဆိုအရ ၎င်းသည် မကြာသေးမီကပင် အစားအစာရှာဖွေစဉ် သေဆုံးခဲ့သော ရာနဲ့ချီသည့် လူများထဲမှ တစ်ဦးဖြစ်ပါသည်။

CNN က အစ္စရေး ကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့ (IDF) ထံ Ma’an ဒေသရှိ အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ မေးမြန်းခဲ့ရာ IDF မှ ဂါဇာမြေပုံတစ်ခုကို ပြန်လည်ပေးပို့ခဲ့ပြီး “စစ်မက်ဖြစ်ပွားနိုင်သည့် အန္တရာယ်ရှိ ဇုန်များ” ကို အနီရောင်ဖြင့် မှတ်သားထားသည်။ ၎င်းတွင် Ma’an ဒေသ အပါအဝင် ဂါဇာ၏ တစ်ဝက် ကျော်မျှပါဝင်နေသည်။ မေလနှောင်းပိုင်းတွင် အစ္စရေးသည် ဂါဇာကို ၁၁ ပတ်ကြာ လုံးဝပိတ်ဆို့ ထားမှုကို ယာယီရုတ်သိမ်းခဲ့သော်လည်း လူသားချင်းစာနာမှုအဖွဲ့များက ဝင်ရောက်လာသော အကူအညီမှာ လိုအပ်ချက်၏ အနည်းငယ်မျှသာ ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

ကုလသမဂ္ဂ၏ လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ အကြီးအကဲ Tom Fletcher က “အသက်ရှင်ရန် အခြေခံ လိုအပ်ချက်များကို ချက်ချင်းနှင့် အများအပြား ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ခြင်းမရှိပါက ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှု၊ ကပ်ဘေးနှင့် လူအသက်ဆုံးရှုံးမှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်” ဟု လွန်ခဲ့သည့်သီတင်းပတ်က သတိပေးခဲ့သည်။

ဂါဇာရှိ လူသားချင်းစာနာမှုအရေးပေါ်အခြေအနေသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်း ဒေါသမီးများကို လှုံ့ဆော်ပေး ခဲ့ပြီး အစ္စရေး၏ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများကပါ ဝေဖန်မှုများ စတင်လာသည်။

လွန်ခဲ့သည့်လက ပြင်သစ်၊ ဗြိတိန်နှင့် ကနေဒါတို့မှ အစ္စရေးကို ဝေဖန်သည့် ရှားပါးသော ပူးတွဲ ထုတ်ပြန်ချက်ထုတ်ပြန်ကာ ဂါဇာအခြေအနေ မတိုးတက်ပါက “ထိရောက်သော အရေးယူမှုများ” ချမှတ်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။ ဗြိတိန်သည် အစ္စရေးနှင့် ကုန်သွယ်ရေးညှိနှိုင်းမှုများကို ယာယီ ရပ်ဆိုင်းခဲ့ပြီး အနောက်ဘက်ကမ်းခြေရှိ နယ်မြေချဲ့ထွင်အခြေချသူများကို ဒဏ်ခတ်အရေးယူခဲ့သည်။ ဥရောပသမဂ္ဂကလည်း အစ္စရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသဘောတူညီချက်ကို ပြန်လည်သုံးသပ် မည်ဟု ကြေညာခဲ့သည်။

အစ္စရေးနှင့် အီရန်ကြား တင်းမာမှုများ ဆက်လက်မြင့်တက်နေချိန်တွင် ဂါဇာပြည်သူများက ၎င်းတို့၏ ဒုက္ခကို ကမ္ဘာကအာရုံမစိုက်နိုင်တော့ဘဲ အစ္စရေးအပေါ် ဖိအားလျော့နည်းသွားမည်ကို စိုးရိမ်နေ ကြသည်။

“အစ္စရေးနဲ့ အီရန်စစ်ပွဲက လူတွေကကျွန်တော်တို့ကို အပြီးမေ့သွားစေတယ်။ အခုဘယ်သူမှ ကျွန်တော်တို့ဘက်ကို မကြည့်ကြတော့ဘူး။ အစားအစာ၊ ရေသန့်၊ ဘာမှမရှိတော့ဘူး။ နေ့တိုင်း လူတွေက အစားအစာ အရှာထွက်ကြတယ်၊ အဆုံးမှာတော့ သူတို့အလောင်းတွေကို အိတ်ထဲထည့် ပြန်သယ်လာရတယ်” ဟု မိုဟာမက်အမည်ရှိ ဂါဇာသားတစ်ဦးက တနင်္လာနေ့ (ဇွန် ၁၆) တွင် CNN ကို ပြောကြားခဲ့သည်။

အခြားဂါဇာသူတစ်ဦးဖြစ်သူ အွမ်မွတ်စ်တာဖာက “အီရန်နဲ့ အစ္စရေးကြား ပဋိပက္ခက ကျွန်မတို့ရဲ့ ဒုက္ခတွေကို နိုင်ငံတကာသတင်းတွေကနေ ပျောက်ကွယ်သွားစေတယ်” ဟု ရှင်းပြခဲ့သည်။

မွတ်စ်တာဖာက “ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသကို မြေပုံကနေဖျက်ပစ်လိုက်ပြီလို့ဆိုရမယ့်တိုင် အခုလူတွေရဲ့ အာရုံက အစ္စရေး-အီရန်စစ်ပွဲကိုပဲ လှည့်သွားတယ်” ဟု ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။

ဂါဇာမြို့တော်နေသူ အဘူဂျူမာအာက “ဂါဇာအတွက် လူသားချင်းစာနာမှုအကူအညီတွေ ဝင်ခွင့်ပြုဖို့ တောင်းဆိုနေတဲ့အသံတချို့ရှိပေမယ့် အစ္စရေး-အီရန်စစ်ပွဲကြောင့် ဂါဇာမှာ အစားနဲ့ရေရရှိဖို့ တောင်းဆို နေသူ ဘယ်သူမှမရှိတော့ဘူး” ဟု ဝမ်းနည်းစွာရှင်းပြခဲ့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့မှစတင်၍ ဂါဇာတွင် လူဦးရေ ၅၅,၃၀၀ ကျော်သေဆုံးပြီး 

၁၂၈,၇၀၀ ကျော် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း ဒေသဆိုင်ရာကျန်းမာရေးအာဏာပိုင်များက ထုတ်ပြန်ထား သည်။

ဤအရေအတွက်များသည် လုံးဝအံ့အားသင့်စရာဖြစ်ပြီး ဂါဇာလူဦးရေ၏ ၂.၅% နီးပါးသေဆုံးခဲ့ ရပြီဖြစ်သည်။ (စစ်မဖြစ်မီ ဂါဇာတွင်နေထိုင်သူ ၄၀ တွင် ၁ ဦး သေဆုံးနေပြီဖြစ်သည်) The Lancet ဂျာနယ်တွင် ဖော်ပြခဲ့သော လေ့လာမှုအရ သေဆုံးသူအရေအတွက်သည် ဂါဇာအာဏာပိုင်များ ထုတ်ပြန်သည်ထက် ပိုမိုများပြားနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ အောက်တိုဘာ ၇ ရက်နေ့မှစ၍ အစ္စရေးက နိုင်ငံတကာသတင်းသမားများအား ဂါဇာသို့ လွတ်လပ်စွာသွားရောက်ခွင့်ကို တားမြစ်ထား ခြင်းကြောင့် CNN အနေဖြင့် အဆိုပါကိန်းဂဏန်းများကို သီးခြားအတည်ပြုနိုင်ခြင်းမရှိပေ။

အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကြက်ခြေနီကော်မတီ (ICRC) က အစ္စရေး၏ ကန့်သတ်မှုများကြောင့် အခြေခံ လိုအပ်ချက်ပစ္စည်းမျာရရှိရန် ပြည်သူများအခက်တွေ့နေကြောင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေးထောက်ခံသော Gaza Humanitarian Foundation (GHF) အဖွဲ့သည် အကူအညီ ဖြန့်ဖြူးရေးတွင် အခက်အခဲများရှိနေသည်။ GHF ကို အစ္စရေးက ဟားမက် အကူအညီများကို ခိုးယူ ရောင်းချပြီး အမြတ်ထုတ်နေသည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်များကြားတွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဤအဖွဲ့သည် အငြင်းပွားဖွယ်ရာဖြစ်ပြီး ၎င်း၏လုပ်ငန်းတာဝန်များကို ထိထိရောက်ရောက် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ရုန်းကန်နေရသည်။ Gaza Humanitarian Foundation (GHF) အဖွဲ့အပေါ် နိုင်ငံတကာအကူအညီအဖွဲ့များက “လုပ်ငန်းတာဝန်နှင့် မကိုက်ညီ” ဟု ဝေဖန်မှုများ ဆက်လက်ရှိ နေသည်။

မေလနှောင်းပိုင်းမှစ၍ GHF ၏ အကူအညီဖြန့်ဖြူးရေးစခန်းများ ဖွင့်လှစ်ခဲ့သော်လည်း ထိုနေရာ များသည် စစ်မက်ဖြစ်ပွားနေသော အန္တရာယ်ရှိဇုန်များ အနီးတွင် တည်ရှိပြီး၊ ဂါဇာကျန်းမာရေး အာဏာပိုင် များအဆိုအရ လူဦးရေ ၃၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂ၏ လူသားချင်းစာနာမှုရေးရာ ညှိနှိုင်းရေးရုံး (OCHA) ၏ ပြောကြားချက်အရ အစ္စရေး အာဏာပိုင်များက အချို့သော ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့များနှင့် NGO များကိုသာ ဂါဇာသို့ အကူအညီ သယ်ယူခွင့် ကန့်သတ်ပေးထားသည်။ “အစားအစာ၊ အာဟာရထောက်ပံ့မှု၊ ကျန်းမာရေးပစ္စည်းနှင့် ရေသန့်စင်ပစ္စည်းအနည်းငယ်သာ” ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုထားပြီး၊ခိုလှုံရန် ပစ္စည်း၊ သန့်ရှင်းရေးပစ္စည်းနှင့် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာကိရိယာများကိုမူ ဆက်လက်တားမြစ်ထားသည်။

ဂါဇာတွင်နေထိုင်သူ အဘူမိုဟာမက် က “လူတွေမှာ စားစရာ၊ သောက်စရာ ဘာမှမရှိတော့ဘူး။ ဂျုံအိတ် တစ်အိတ်ရဲ့ ဈေးဟာ အရင်ကထက် အဆ ၃၀၀ ကနေ ၅၀၀ ပိုများနေပြီ... ကမ္ဘာကြီးက ကျွန်တော် တို့ကို အမှန်တကယ်မေ့သွားသလိုပဲ” ဟု CNN သို့ ဝမ်းနည်းစွာ ဖွင့်ဟလေသည်။

ဖခင်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့် ဘီဆန် ကွိုင်ဒါး သည် သူမ၏ဖခင်၏ ဖိနပ်တစ်ဖက်ကိုသာ ဆုပ်ကိုင်ထားနိုင်ခဲ့ သည်။ ဖခင်အတွက် ငိုကြွေးရင်း၊ မိုးကုတ်စက်ဝိုင်းကို ကြည့်ကာ “ဘုရားသခင်က သင်တို့ကို တရားစီရင် ပါစေ” ဟု ကြွေးကြော်ခဲ့သည်။

ဘာသာပြန်ဆိုသူ - ဦးဝင်းဇော်ထွန်း ၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂

ကိုးကား - https://edition.cnn.com/2025/06/16/middleeast/gaza-forgotten-israel-iran-conflict-latam-intl