အီရန်နိုင်ငံသည် နျူကလီးယားဗုံးထုတ်လုပ်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည် ဟူသော အထောက်အထား မတွေ့ရဟု ကုလသမဂ္ဂ၏ အဏုမြူစွမ်းအင်ဆိုင်ရာ စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့က ပြောကြား

အီရန်နိုင်ငံသည် အဏုမြူလက်နက် ထုတ်လုပ်ရန် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းမှု ရှိကြောင်း အထောက်အထား မတွေ့ရဟု အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဏုမြူ စွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA) ၏ အကြီးအကဲ Rafael Grossi က ပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်သည် နျူကလီးယားဗုံး ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အလားအလာရှိသည်ဟု စွပ်စွဲကာ အစ္စရေးနိုင်ငံက အီရန်ကို ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးနောက် နှစ်ဖက် စလုံးမှ အပြန်အလှန် တိုက်ခိုက်မှုများ ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က မကြာသေးမီက အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ရရှိရန် “အလွန်နီးကပ်နေပြီ” ဟု ယုံကြည်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ သို့သော် ၎င်း၏ အမျိုးသားထောက်လှမ်းရေး ဒါရိုက်တာ Tulsi Gabbard ၏ အီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်ရန် “လုပ်ဆောင်မှုမရှိ” ဟူသော အစောပိုင်း ထုတ်ပြန်ချက်နှင့် ဆန့်ကျင် နေသည်။ အီရန်အာဏာပိုင်များကမူ ၎င်းတို့၏ နျူကလီးယား အစီအစဉ် သည် ငြိမ်းချမ်းစွာအသုံးပြုရေးအတွက်သာဖြစ်ပြီး ၎င်းကို လုပ်ဆောင်ရန် အပြည့်အဝ အခွင့်အရေးရှိသည်ဟု ခိုင်ခိုင်မာမာ ပြောဆိုနေဆဲဖြစ်သည်။

ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် CNN ၏ Christiane Amanpour နှင့် အင်တာဗျူး တစ်ခုပြုလုပ်စဉ် ဂရိုစီက အီရန်အနေဖြင့် နျူကလီးယားဗုံးထုတ်လုပ်ရန် အချိန်မည်မျှလိုအပ်မည် ဆိုသည်နှင့်ပတ်သက်၍ “မည်သူမှားနေသည်၊ မှန်နေသည်ဆိုသည့် အငြင်းပွားမှုများ ရှိနေပါသည်” ဟု ဖြေကြားခဲ့သည်။ ၎င်းက “သေချာသည်က ဒီနေ့မဟုတ်ဘူး၊ နှစ်နှင့်ချီသည့်ကိစ္စလည်း မဟုတ်နိုင်ပါ” ဟု ထပ်လောင်းမှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။

IAEA အကြီးအကဲ ဂရိုစီ၏ ရှင်းပြချက်အရ အီရန်တွင် ကြွယ်ဝသော ယူရေနီယမ် ပမာဏ လုံလောက်စွာ ရှိနိုင်သော်လည်း ၎င်းကို နျူကလီးယား လက်နက်အဖြစ် ပြောင်းလဲရန် နည်းပညာနှင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် စမ်းသပ်မှုများလည်း လိုအပ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂ၏ စောင့်ကြည့်အဖွဲ့သည် အီရန်၏ နျူကလီးယား စီမံကိန်း နယ်မြေများကို နှစ် ၂၀ ကျော် စစ်ဆေးခဲ့သော်လည်း အီရန်ဘက်မှ “နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်ရန် စနစ်တကျ ကြိုးပမ်းမှုနှင့် ပတ်သက်သည့် မည်သည့်အထောက်အထားကိုမျှ မတွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း” ၎င်းက ပြောကြား ခဲ့သည်။

“မိမိတို့ ပြောနေသည်က မိမိတို့ သက်သေပြနိုင်သည့်အရာတွေပါ။ ကုန်ကြမ်း ပစ္စည်းတွေ ရှိနေသည်။ အရင်တုန်းက နျူကလီးယား လက်နက် ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် ဆက်စပ်သည့် လုပ်ဆောင်မှုတချို့ ရှိခဲ့ဖူးသော်လည်း ယခု အချိန်မှာတော့ အဆိုပါအချက်များ မတွေ့ရပါ” ဟု ဂရိုစီက အတိအလင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေးက အီရန်ကို ပထမဆုံးအကြိမ် တိုက်ခိုက်မှု မစတင်မီ တစ်ရက် အလိုတွင် IAEA သည် တီဟီရန်သည် နျူကလီးယားလက်နက် မပြန့်ပွားရေး ဆိုင်ရာ တာဝန်များကို မလိုက်နာကြောင်း ကြေညာသည့် ဆုံးဖြတ်ချက် တစ်ရပ်ကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ အခြားအချက်များအပြင် အီရန်သည် ၎င်း၏ နျူကလီးယားပစ္စည်းများကို စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအသုံးပြုနိုင်ရေး ပိုမိုကြွယ်ဝလာစေရန် လုပ်ဆောင်မှုများရှိသည်ဆိုခြင်းကို သက်သေမပြနိုင်ခဲ့ကြောင်း အေဂျင်စီက မှတ်ချက်ပြုခဲ့သည်။ 

ကိုးကား- RT

ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂