ကင်ညာနိုင်ငံတွင် လူထုဆန္ဒပြမှုများ ထောင်နှင့်ချီ၍ ပါဝင်လာသည့် အချိန်တွင် ရဲတပ်ဖွဲ့မှ မျက်ရည်ယိုဗုံးများနှင့် ရေပိုက်ဖြင့် ထိုးဖြန်းခြင်းများ ပြုလုပ်နှိမ်နင်း

အစိုးရဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြမှုများ စတင်ခဲ့သည့် တစ်နှစ်ပြည့် အထိမ်းအမှတ် အဖြစ် လူထုထောင်နှင့်ချီ၍ လမ်းများပေါ်သို့ ထွက်လာစဉ် ဆန္ဒပြသူ များကို လူစုခွဲရန် ကင်ညာရဲတပ်ဖွဲ့မှ မျက်ရည်ယိုဗုံးများဖြင့် ပစ်ခတ်ခြင်း နှင့် ရေပိုက်များဖြင့် ထိုးဖြန်းခြင်းဖြင့် နှိမ်နှင်းခဲ့သည်။ ယမန်နှစ်က ဆန္ဒ ပြမှုများတွင် လူပေါင်းများစွာ သေဆုံးခဲ့ဖူးသည်။

ကင်ညာဆက်သွယ်ရေးအာဏာပိုင်အဖွဲ့ (Communications Authority of Kenya) မှ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ (ဇွန် ၂၅) က စတင်ခဲ့သည့် လူငယ် ဦးဆောင် ဆန္ဒပြမှုများအား တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်မှုများကို တားမြစ်ရန် တိုင်းပြည် အတွင်းရှိ ရုပ်မြင်သံကြားနှင့် ရေဒီယိုဌာနအားလုံးအား အမိန့်ချမှတ် ခဲ့သည်။

အစိုးရအေဂျင်စီမှ ဆန္ဒပြမှုများအား တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်ခြင်းသည် ကင်ညာ ဥပဒေများကို ချိုးဖောက်သည်ဟု မှားယွင်းစွာပြောဆိုကာ အဆိုပါ ညွှန်ကြားချက်ကို မလိုက်နာပါက အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ အရေးယူမှုများ ပြုလုပ်မည်ဟု ခြိမ်းခြောက်ခဲ့သည်။ သို့သော် CNN နှင့်ချိတ်ဆက် ထားသော Citizen TV အပါအဝင် မီဒီယာအများအပြားမှာ ထုတ်လွှင့်မှု ကို ချက်ချင်း မရပ်ဆိုင်းခဲ့ပေ။

ဆန္ဒပြမှုနှစ်ပတ်လည်အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် နိုင်ရိုဘီမြို့တော်၊ ကမ်းရိုးတန်း မြို့မိုမ်ဘာဆာနှင့် အခြားမြို့များတွင် လူထုထောင်ချီ၍ ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ နိုင်ရိုဘီတွင် ဆန္ဒပြမှုမစတင်မီကတည်းက ကင်ညာလွှတ်တော် အဆောက်အဦနှင့် သမ္မတရုံးသို့ သွားသည့်လမ်းများကို အတားအဆီးများ ပြုလုပ်ထားခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သည့် ဇွန်လက လွှတ်တော်အပြင်ဘက်တွင် လုံခြုံရေး တပ်ဖွဲ့များက ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းရာမှ လူများစွာ သေဆုံးခဲ့ပြီး တစ်နိုင်ငံလုံး အမျက်ထွက်ခဲ့ကြသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်က ဆန္ဒပြမှုများကြောင့် အခွန်တိုးမြှင့်သည့် အငြင်းပွားဖွယ် ဘဏ္ဍာရေးဥပဒေကြမ်းကို ရုပ်သိမ်းခဲ့ရသော်လည်း ကင်ညာလူငယ် များသည် ရဲတပ်ဖွဲ့၏ ကြမ်းကြမ်းတမ်းတမ်း ပစ်ခတ်နှိမ်နင်းမှုများအပေါ် ဆက်လက်အမျက်ထွက်နေဆဲဖြစ်သည်။ ထိုသို့သော အချက်များတွင် ရဲ အဖမ်းခံရစဉ် ဆရာတစ်ဦး သေဆုံးမှုနှင့် လက်နက်မဲ့ လမ်းဘေး ဈေးသည်တစ်ဦး ပစ်ခတ်ခံရမှု တို့ပါဝင်သည်။

CNN သတင်းဌာနက ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က နိုင်ရိုဘီတွင် အေးဆေးတည်ငြိမ်စွာ ဆန္ဒပြသူများကို လူစုခွဲရန် ရဲများက သေနတ်များဖြင့် ပစ်ခတ်နေသည်ကို မျက်မြင်တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ဆန္ဒပြသူအချို့က ပစ်ခတ်ပြီး ကျည်ခွံများကို ပြသခဲ့ကြသည်။ မြို့တော် တွင် မျက်ရည်ယိုဗုံးများ၊ မီးသတ်ကားများဖြင့် ဆန္ဒပြသူများကို ရှင်းလင်း ခဲ့ပြီး ၎င်းမှာ လွန်ခဲ့သည့်နှစ်က ဖြစ်ရပ်များကို ပြန်လည် အမှတ်ရစေ ခဲ့သည်။

Citizen TV မှ X (တွစ်တာ) တွင် နိုင်ရိုဘီဆေးရုံသို့ ဒဏ်ရာရသူများကို တွန်းလှည်းဖြင့် သယ်ဆောင်လာသည့် ဗီဒီယိုတစ်ခုကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ မိုမ်ဘာဆာတွင် ဆန္ဒပြသူအချို့ကို ဖမ်းဆီးပြီး အချုပ်ကားများအတွင်းသို့ ခေါ်ဆောင်ဆွဲထည့်နေသည့် အခြားဗီဒီယိုတစ်ခုလည်း ထွက်ရှိခဲ့သည်။ Citizen TV ၏ သတင်းအရ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ (ဇွန် ၂၅) နံနက်တွင် အရှေ့ ကင်ညာရှိ Machakos County တွင် ဆန္ဒပြမှုအတွင်း လူတစ်ဦး သေဆုံးခဲ့သည်ဟု သိရသည်။

Amnesty International Kenya နှင့် Law Society of Kenya၊ Police Reforms Working Group၊ Kenya Medical Association အပါအဝင် အဖွဲ့အစည်းများက ထုတ်ပြန်သည့် ကြေညာချက်တွင် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ (ဇွန် ၂၅) က ဆန္ဒပြသူ ၈ ဦး သေဆုံးပြီး အနည်းဆုံး ၄၀၀ ခန့် ဒဏ်ရာရခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ဒဏ်ရာရသူ ၈၃ ဦးမှာ အပြင်းအထန် ထိခိုက်ထားပြီး အနည်းဆုံး ဆန္ဒပြသူ ၈ ဦးမှာ သေနတ်ဒဏ်ရာများဖြင့် ကုသမှုခံယူနေရကြောင်း ဆိုသည်။

CNN မှ အသေအပျောက်အရေအတွက်ကို ချက်ချင်း အတည်မပြုနိုင်သေး သော်လည်း ရဲတပ်ဖွဲ့ထံ ထပ်ဆင့်သိရှိနိုင်ရန် မေးမြန်းထားသည်။

ကိုးကား- CNN

ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးဝင်းဇော်ထွန်း၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂