မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံအတွင်း တောင်ကိုရီးယား မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်များကို ထပ်မံတွေ့ရှိပါက ပြုံယမ်းအနေဖြင့် လက်တုံ့ပြန်မည်ဖြစ်ကြောင်း မြောက်ကိုရီးယားခေါင်းဆောင်ကင်ဂျုံအန်၏ ညီမဖြစ်သူ ကင်ယိုဂျောင်က အလေးပေးပြောကြားသည်။

အထက်ပါကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံပိုင် ကိုရီးယား ဗဟိုသတင်းအေဂျင်စီမှတစ်ဆင့် အောက်တိုဘာ ၁၂ ရက်တွင် ကြေညာချက်တစ်ရပ်ထုတ်ပြန်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ဝါဒဖြန့်စာရွက်များကို ဖြန့်ဝေ

တောင်ကိုရီးယား မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်များသည် ယခုအစောပိုင်းတွင် ပြုံယမ်းမြို့ရှိ ဝေဟင်ပေါ်တွင် ပျံဝဲပြီး ဝါဒဖြန့်စာရွက်များကို ဖြန့်ဝေခဲ့ကြောင်း မြောက်ကိုရီးယားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ယမန်နေ့ တွင် ကြေညာခဲ့သည်။

အဆိုပါကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြုံယမ်း၏ ပြောကြားချက်ကို တောင်ကိုရီးယားတပ်မတော်က အတည်ပြု ပြောကြားခြင်းမရှိသေးပေ။

မောင်းသူမဲ့လေယာဉ်ဒရုန်းများကို အစိုးရမဟုတ်သော အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုမှ လွှတ်တင်ခြင်းဖြစ်ပါက ယင်းလွှတ်တင်မှုသည် တောင်ကိုရီးယားတပ်မတော်၏ ခိုင်းစေမှုသာဖြစ်ကြောင်း ကင်ယိုဂျောင်က ဆိုသည်။

အဆိုပါကိစ္စနှင့်ပတ်သက်ပြီး ထိန်းထိန်းသိမ်းသိမ်းလုပ်ဆောင်ရန် တောင်ကိုရီးယားတပ်မတော်အား မြောက်ကိုရီးယားဘက်မှ တိုက်တွန်းထားပြီး ပြည်သူများ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုကို ခြိမ်းခြောက်လာပါက ပြင်းပြင်းထန်ထန်တုံ့ပြန်သွားမည်ဟု ကင်ယိုဂျောင်က သတိပေးပြောကြားသည်။

အင်န်အိတ်ချ်ကေ

၂၀၂၅ခု မတ်လ ​နောက်ဆုံးပတ်တွင် NSPNC အ​နေဖြင့် ငြိမ်းချမ်း​ရေးစကားဝိုင်းကို ပါတီများ၊တိုင်းရင်းသားများ၊ သု​တေသီများ၊ ​​လေ့လာသူများဖြင့် ၃ရက်တိုင်ကျင်းပခဲ့သည်။ ၃လအကြာ ယခု ဇွန်လ​နောက်ဆုံးပတ်တွင် ငြိမ်းချမ်း​ရေးဖိုရမ်ကို ကျင်းပမည်ဖြစ်ပြီး နစက ဥက္ကဋ္ဌလည်း တက်ရောက်မည်ဟုသိရသဖြင့် ဖိုရမ်နှင့်ပတ်သက်ပြီး NSPNC အတွင်း​ရေးမှူးအား ​ပေါ်ပြူလာနယူးစ်က ဆက်သွယ်​​မေးမြန်းထားသည်များကို ​ဖော်ပြသွားပါမည်။

Q. ငြိမ်းချမ်း​ရေးအတွက် ယုံကြည်မှုနှင့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ တည်ဆောက်ဖို့ လိုအပ်ချက်များက ဘာတွေပါလဲ။ လက်ရှိအခြေအနေနှင့် ထပ်လုပ်ကြမည့် အချက်များက ဘာပါလဲ

A. လိုအပ်ချက်​တွေက လုပ်ဆောင်ချက်တွေပွင့်လင်းမြင်သာမှု (Transparency)၊ အပြောနဲ့ အလုပ်တူညီမှု (Consistency)၊ အပြန်အလှန်လေးစားမှု (Mutual Respect) အားလုံးပါဝင်နိုင်တဲ့ အခင်းအကျင်းဖန်တီးနိုင်မှု (Inclusivity)၊ ရေရှည်ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ထားနိုင်မှု (Long-term Engagement)တို့လိုပါတယ်။

လက်ရှိအ​ခြေအ​နေမှာ Capacity Building Plans, Stakeholder Mapping, Policy Influence Roadmap တွေကို ကောင်းကောင်းရေးဆွဲဖို့ လိုအပ်သလို အရင်က ရေးဆွဲပြီး သဘောတူညီထားခဲ့တဲ့ သ​ဘောတူညီချက်တွေကိုလည်း အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ လိုပါတယ်။

Q. လူသားချင်းစာနာ​ထောက်ထားမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး မဟာဗျူဟာထဲ ဘာတွေပါဝင်သင့်ပါလဲ။

A.တကယ့်မြေပြင်မှာ လိုအပ်နေတဲ့ အကူအညီတွေကို ဦးစားပေးလုပ်ဆောင်ရပါမယ်။ လူထုပါဝင်တဲ့ ပုံစံမျိုးခိုင်မာ​အောင်တည်ဆောက်ပြီးမှ ဒေသခံအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ CBOs/CSOs တွေနဲ့ပူးပေါင်းပြီး ထောက်ပံ့ရေးလုပ်ငန်း​တွေ​ဆောင်ရွက်ရမယ်။ အကာကွယ်​ပေး​ရေး လုပ်ငန်းစဥ်မှာ ထိခိုက်လွယ်တဲ့အုပ်စု​တွေဖြစ်တဲ့ ကလေးများ၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများ၊ မသန်စွမ်းသူများ၊ အမျိုးသမီးများနှင့် လူမျိုးရေးလူနည်းစုတွေရဲ့ အခွင့်အရေးကာကွယ်ရေးတွေကိုပါ မဟာဗျူဟာထဲ မှာထည့်သွင်းသွားနိုင်ရေးဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားရမှာဖြစ်ပါတယ်။

Q.တိုင်းပြည် ပိုအဆင်​ပြေလာစေမယ့်မူဝါဒများ ပြောင်းလဲသွားနိုင်​ရေး ​ကြားခံအဖွဲ့​တွေ ထားဖို့ရှိပါလား

A.တိုင်းပြည်အတွက် ပို​ကောင်းလာ​စေနိုင်တဲ့ မူဝါ​ဒ​တွေ (ဥပမာ ဆန်ရှင်၊ isolation တို့အစား engagement ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုတွေကနေသွားသင့်တာလိုမျိုးပေါ့ဗျာ) ပြောင်းလဲသွားဖို့ ​ကြားခံအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က လုပ်​ပေးတဲ့ အဖွဲ့ပုံစံမျိုးက တစ်စိတ်တစ်ဒေသအနေနဲ့တော့ ပါဝင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ တစ်ခုသတိပြုရပါမယ်။ ပဋိပက္ခ တွေအတွက် Myanmar Owned.Myanmar Led ဖြင့်ရေရှည်တည်တံ့သည့်ဖြေရှင်းနည်းကိုကျနော်တို့ရှာဖွေကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။

Q.​ဘာ​တွေ ဦးစား​ပေးဆွေး​နွေးကြပါမလဲ

A.ဆွေးနွေးမဲ့ Topic ၅ ခုကို ကျနော်တို့အလေးထား ရွေးချယ်ပြင်ဆင်ထားပါတယ်။ ခေါင်းစဥ်တွေဟာချိတ်ဆက်နေပါတယ်။” နိုင်ငံတော်ကြီးတည်ငြိမ်အေးချမ်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက်” ဆိုတဲ့ စိတ်ခံစားချက် ​တွေနဲ့နားစွင့်​ပေးဖို့​ပြောချင်ပါတယ်။

Q.ဘယ်သူ​တွေကိုဖိတ်ကြားထားပါလဲ

A. သံရုံး ၁၇ ရုံးက သံအမတ်ကြီးတွေ သံရုံးယာယီတာဝန်ခံတွေအပါအဝင် ၃၀ကျော် တက်ရောက်ဖို့ပဏာမသိထားရပါတယ်၊ ထပ်တိုးလာဖို့ဘဲရှိပါမယ်။ နိုင်ငံတွင်းကဆို အခုပွဲမှာ NGOs၊ INGOs အဖွဲ့၂၀ကျော်က ခေါင်းဆောင်/ကိုယ်စားလှယ်တွေတက်ကြပါမယ်။ နိုင်ငံ ၆ နိုင်ငံက resource persons တွေလဲ တက်ရောက်ပြီး သူတို့ရဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေးဆိုင်ရာအတွေ့အကြုံတွေ၊ နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာ အတွေ့အကြုံတွေ လေ့လာတွေ့ရှိချက်တွေ မျှဝေဆွေးနွေးကြပါမယ်။

နိုင်ငံတွင်းက ဖိတ်ကြားသင့်တဲ့သူတွေကိုလည်း အလေးထားဖိတ်ကြားထားပါတယ်၊ ဖိတ်ကြားခံရသူတွေတက်လာကြမယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ရဲ့ အားလုံးပါဝင်ရေးအပေါ် အလေးထားမှုကို ပွဲနေ့မှာမြင်တွေ့လာမယ်လို့ထင်ပါတယ်။

Q. ဒီဖိုရမ် အပြီးသက်ဆိုင်သူများအကြားနားလည်မှု ရာခိုင်နူန်း ဘယ်လောက်တက်လာမယ်လို့ မှန်းထားပါလဲ

A.ဒါက​တော့ ပါဝင်တက်​ရောက်​ဆွေး​နွေးကြမယ့် သူ​တွေရဲ့ ယုံကြည်ချက်၊ ခံယူမှု​တွေက​နေ ထွက်​ပေါ်လာမယ့် ရလဒ်​တွေ၊ အ​ကောင်ထည်​ဖော်လုပ်​ဆောင်မှု​တွေ​ပေါ်မူတည်ပါမယ်။ ရပ်​နေတာထက်စာရင် ​ခြေလှမ်း​တွေဆက်လှမ်း​နေတာက တိုးတက်မှု​တွေဖြစ်လာ​စေမယ်လို့ ယူဆပါတယ်ဗျ။

Popular Myanmar

ထရမ့်အနေဖြင့် ၂၀၂၅ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၂၀ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ၎င်း၏ ဒုတိယအကြိမ်မြောက် ပြန်လည်ရွေးကောက်ခံခဲ့ရသည့် ၄၇ ဦးမြောက် အမေရိကန်သမ္မတအဖြစ် ကျမ်းသစ္စာ ကျိန်ဆိုပွဲသို့ တက်ရောက်ရန်အတွက် တရုတ်သမ္မတ ရှီ ကိုဖိတ်​ကြားခဲ့သော်လည်း ရှီက ဒုတိယသမ္မတ ဟန်ရှန် (Han Zheng) ကိုသာ စေလွှတ်ခဲ့ပါသည်။ ယခု ရုရှားနိုင်ငံ၏ အရေးပါသည့် Great Patriotic War နှစ် ၈၀ ပြည့် အခမ်းအနားသို့ တက်ရောက်ရန် ရုရှားသမ္မတပူတင်၏ ဖိတ်ကြားမှုအပေါ် ထရမ့်အနေဖြင့် အဆိုပါ အခမ်းအနားသို့  ပုံမှန်အားဖြင့် ဒုတိယသမ္မတ ဂျေဒီဗန့်စ် (JD Vance) ကိုသာ စေလွှတ်နိုင်ခြေရှိပါသည်။ သို့သော် မကြာမီက ထရမ့်နှင့် ပူတင်၏ အချိန်ကြာမြင့်စွာ ဖုန်း​ပြောဆိုခဲ့မှုနှင့်  ယူကရိန်းငြိမ်းချမ်း​ရေးကိစ္စ နှင့်ပတ်သက်၍ ပူတင်ကို ဆွဲ​ဆောင်ရန်အတွက်ဆိုပါက ထရမ့် ကိုယ်တိုင်တက်ရောက်မည်ဆိုလျှင် သမိုင်းဝင် အရွေ့( Historic move) တစ်ခု ဖြစ်သွားနိုင်ပါသည်။

ဖြေကြားသူ - ဦးကိုကိုလှိုင်၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး၊ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌရုံးဝန်ကြီးဌာန(၂)

မြန်မာနိုင်ငံ၌ ယခင်ရွေး‌ကောက်ပွဲတွင် FPTP (First Past the Post) စနစ်ကို ကျင့်သုံးခဲ့ပါသည်။

မိုဒီသည် ထိုင်းဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း သက်ဆင် ရှီနာဝါထရာ နှင့် ဧပြီ ၃ ရက်တွင် တွေ့ဆုံခဲ့ပြီး ၎င်းအား “အိန္ဒိယ၏ ကြီးမြတ်သော မိတ်ဆွေ” ဟု ဂုဏ်ပြုခဲ့ပါသည်။

မိုဒီ၏ အဆိုပါဂုဏ်ပြုမှုသည် ထိုင်း-အိန္ဒိယ နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး၏ သမိုင်းကြောင်းနှင့် အနာဂတ်အလားအလာ ကို အလေးပေး ပြောဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။ 

အဆိုပါတွေ့ဆုံမှုများသည် အာရှဒေသတွင်း မဟာဗျူဟာမြောက် ပူးပေါင်းမှုများ (အထူးသဖြင့် တရုတ်၏ ဩဇာလွှမ်းမှုကို ဟန်ချက်ညီ စေရန်) အတွက် အရေးပါသော အဆင့်တစ်ခုဖြစ်သည်။ 

အိန္ဒိယသည် ထိုင်းနှင့် BIMSTEC (ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ဒေသ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့) မှတစ်ဆင့် ဒေသဆိုင်ရာဆက်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်း များ ဖွံ့ဖြိုးရေးကို အလေးထားလျက်ရှိသည်။

ကိုးကား-PTI, Reuters