အမေရိကန်သမ္မတ Donal Trump ၏ ဒုတိယအကြိမ် သက်တမ်းကာလအတွင်း ASEAN အဖွဲ့အနေဖြင့် ကြားနေဝါဒများကိုသာ ကျင့်သုံးသင့်ကြောင်း

saceditor

Article_Author

နိုင်ငံတကာသတင်းထုတ်ပြန်ချက်များလေ့လာရေးအဖွဲ့ (International News Monitoring Team)

Posted_Date

MM-Article-Category
နိုင်ငံရေးကဏ္ဍဆောင်းပါး
နိုင်ငံရေး-နိုင်ငံတကာ

Image

အမေရိကန်သမ္မတ Donal Trump ၏ ဒုတိယအကြိမ် သက်တမ်းကာလအတွင်း ASEAN အဖွဲ့အနေဖြင့် ကြားနေဝါဒများကိုသာ ကျင့်သုံးသင့်ကြောင်း

Body

အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump ၏ ဒုတိယသက်တမ်းကာလအတွင်း မူဝါဒ ပြောင်းလဲမှုများသည် ASEAN အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအပေါ် သွယ်ဝိုက်၍ သက်ရောက်လျက်ရှိကြောင်းနှင့် နိုင်ငံ၏အကျိုးစီးပွားအတွက် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒများ စီးပွားရေး၊ လုံခြုံရေးနှင့် မဟာဗျူဟာမြောက် လွတ်လပ်မှုများကို ထိန်းညှိဆောင်ရွက်ရန်လိုအပ်ကြောင်း ရေးသားထားသည့် ဆောင်းပါးကို China Daily သတင်းဌာနတွင် ရေးသားဖော်ပြထားရှိပါသည်။"

တွေ့ရှိချက်

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ ရက်က ဖိလစ်ပိုင်တက္ကသိုလ် အာဆီယံစင်တာ (Asian Center-AC) ၌ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည့် အွန်လိုင်းမှတစ်ဆင့်ဆွေးနွေးပွဲ (Webinar) တွင် ပညာရှင်များသည် အာရှဒေသနှင့် Trump ဒုတိယသက်တမ်းအကြား အခြေအနေများ (Asia and Trump 2.0) ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း၊ ၎င်းဆွေးနွေးပွဲတွင် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအနေဖြင့် သမ္မတ Trump လက်ထက်အတွင်း ပထဝီနိုင်ငံရေးအခြေအနေများပြောင်းလဲရန်နှင့် ပြည်တွင်းလုပ်ငန်းများအပေါ် ပြည်ပမှယှဉ်ပြိုင်မှုများကို ကာကွယ်ရန်အတွက် ကုန်သွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ မိတ်ဖက်ဆက်ဆံမှုများ တိုးချဲ့လုပ်ဆောင်သင့်သည်ကို ဆွေးနွေးခဲ့ကြကြောင်း၊ ASEAN အဖွဲ့သည် သမ္မတ Trump ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် အဓိကဦးစားပေးအဖြစ် ပါဝင်နေခြင်းမရှိသော်လည်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် အခြားအင်အားကြီးနိုင်ငံများကြား မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးနှင့် သဘောတူညီချက်များသည် အမေရိကန်နိုင်ငံအတွက် အရေးပါသည့်ကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း၊ သမ္မတ Trump ၏ တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် စည်းကြပ်ခွန်မြှင့်တင်ခြင်းမူဝါဒသည် တရုတ်နိုင်ငံထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များတွင် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းပတ်သက်မှုရှိနေသည့် ASEAN အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအပေါ် သက်ရောက်မှုများရှိသည်ဟု ပြောကြားထားကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ထို့နောက် ပညာရှင်များက သမ္မတ Trump ၏ ရာသီဥတုပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးဆိုင်ရာ Paris သဘောတူညီမှုနှင့် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) တို့မှ နုတ်ထွက်လိုက်ခြင်းသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း၌ သက်ရောက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်ဟု သုံးသပ်ကြကြောင်း၊ ASEAN အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် အင်အားကြီးနိုင်ငံများ မဟုတ်သော်လည်း နိုင်ငံတကာမိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးတွင် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ လွှမ်းမိုးနိုင်သည်ဟု University of Copenhagen မှ ပညာရှင် Melissa Hubahib Loja က ပြောကြားထားကြောင်း၊ အင်အားကြီးနိုင်ငံမဟုတ်သည့် နိုင်ငံများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏လုပ်နိုင်စွမ်းများ ဆက်လက်ခိုင်မာအားကောင်းစေရန် နိုင်ငံရေးကဏ္ဍများတွင် စဉ်းစားချင့်ချိန်၍ နည်းလမ်းများချမှတ်ရန်လိုအပ်သည်ဟု ပြောကြားထားကြောင်း၊ စင်ကာပူနိုင်ငံ Nanyang Technological University မှ ပညာရှင် Collin Koh Swee Lean က စင်ကာပူနိုင်ငံသည် သေးငယ်ပြီး အဓိကစီးပွားရေးအနေဖြင့် ကုန်သွယ်ရေးကို အလေးထားလုပ်ကိုင်နေရသော်လည်း အမေရိကန်နှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့ကဲ့သို့ အင်အားကြီးနိုင်ငံများနှင့် မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးတွင် ကောင်းမွန်သည့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်သည်ဟု ပြောကြားထားကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

ထို့ပြင် ASEAN အဖွဲ့ဝင်ကဲ့သို့သော ဒေသတွင်းနိုင်ငံများသည် ၎င်းတို့၏ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားကိုအလေးထား၍ ကမ္ဘာ့လှုပ်ရှားမှုများတွင်ပါဝင်နိုင်ရန် မိတ်ဖက်ရွေးချယ်ဆက်ဆံခြင်းထက် နိုင်ငံအများနှင့်လက်တွဲလုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ စည်းကြပ်ခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံမှုသည် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏စီးပွားရေးကို ခြိမ်းခြောက်စေသည့်အတွက် ကုန်သွယ်ရေးကိစ္စရပ်များတွင် ဒေသတွင်းနိုင်ငံအချင်းချင်း သဘောတူညီချက်များ ပိုမို ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပြီး ASEAN အဖွဲ့အတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို ပိုမိုမြင်တွေ့နိုင်လိမ့်မည်ဟု ပညာရှင် Koh က ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ University of Tokyo မှ ပညာရှင် Maria Thaemar Tana က ASEAN အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် အုပ်စုတစ်စုတည်းနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းထက် မိမိတို့၏ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားအတွက် အခြားသောအုပ်စုများနှင့်ပါ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်းသည် ၎င်းတို့အတွက် အကောင်းဆုံးမဟာဗျူဟာဖြစ်သည်ဟု ယူဆ လျက်ရှိသည်ဟု ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ ၎င်းတို့အနေဖြင့် ဤသို့ဆက်လက်ယူဆနေမည်ဆိုပါက အာဆီယံအဖွဲ့၏ ဒေသအတွင်းဩဇာလွှမ်းမိုးနိုင်မှုသည် အဖွဲ့ဝင်အချင်းချင်း သဘောထားကွဲလွဲမှု၊ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု အားနည်းခြင်းနှင့်ပြည်ပဖိအားများကြီးထွားလာခြင်းကြောင့် ကန့်သတ်ချက်များ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

Asian Center မှ တွဲဖက်မောက္ခ Aaron Jed Rabena က Asian အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် သမ္မတ Trump ၏ ခန့်မှန်း၍မရသော ကုန်သွယ်ရေးနှင့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒပြောင်းလဲမှုများကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံအပေါ်မှီခိုနေမှုများ လျှော့ချလာခဲ့ကြသည်ကို တွေ့ရှိရကြောင်း၊ သို့သော် ASEAN အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ မဟာဗျူဟာများသည် ၎င်းတို့၏သဘောထားအမြင်၊ လက်တလောကြုံတွေ့ရသည့် ခြိမ်းခြောက်မှုနှင့် အခွင့်အလမ်းများအပေါ်မူတည်၍ အချိန်နှင့်အမျှပြောင်းလဲလျက်ရှိကြောင်း၊ ASEAN အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအများစုသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့်အငြင်းပွားမှု မရှိသော်လည်း ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံမှာမူ တရုတ်နိုင်ငံနှင့် တောင်တရုတ်ပင်လယ်အတွင်း အငြင်းပွားမှုများ ဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည့်အပြင် အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့်ပင် ကာကွယ်ရေးသဘောတူစာချုပ်တစ်ခု ချုပ်ဆိုထားကြောင်း၊ ၎င်းအခြေအနေသည် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအတွက် မဟာဗျူဟာမြောက် စိန်ခေါ် မှုများဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့အကြားသင့်တော်သည့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒများကျင့်သုံးနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်ဟု ပြောကြားထားကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

Asian Center မှ ပညာရှင် Noel Christian Moratilla က ကြားနေဝါဒဆိုသည်မှာ အချိန်တစ်ခု၌ အရေးကြီးသောအရာနှင့် ဆက်စပ်နိုင်မှုများကို ရှာဖွေသိရှိခြင်းပင်ဖြစ်ကြောင်း၊ ၁၉၆၁ ခုနှစ်၊ စစ်အေးကာလအတွင်း Non-Aligned Movement (NAM) ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြကြောင်း၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအနေဖြင့် အမေရိကန်၊ တရုတ်နိုင်ငံတို့နှင့် အငြင်းပွားခြင်းထက် အခြား ASEAN အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ နည်းလမ်းများကိုလေ့လာ၍ နှစ်နိုင်ငံအကြား ချိန်ညှိလုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည်ဟု ၎င်းက ပြောကြားထားကြောင်း၊ ထို့ပြင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှ သုတေသနပညာရှင် Irine Hiraswari Gayatri က အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် အမေရိကန်ဈေးကွက်အပေါ် မှီခိုနေမှုကို လျှော့ချနိုင်ရန် အခြားစီးပွားရေးမိတ်ဖက်များ ရှာဖွေလျက်ရှိကြောင်း၊ ဥပမာအားဖြင့် BRICS အဖွဲ့တွင် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံပါဝင်လာမှုသည် မဟာမိတ်အသစ်များ ဖန်တီးလိုသည့်ရည်ရွယ်ချက်ကို ပြသနေခြင်းဖြစ်ကြောင်းနှင့် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံသည် မဟာဗျူဟာဆိုင်ရာလွတ်လပ်မှု (strategic autonomy) ကို ထိန်းသိမ်းထားသော်လည်း တရုတ်၊ အမေရိကန်နိုင်ငံတို့နှင့်ပါ မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းညှိစီမံလျက်ရှိသည်ဟု ၎င်းကထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့ကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

သုံးသပ်ချက်

ဆောင်းပါးတွင် ASEAN အဖွဲ့ဝင်ဒေသတွင်းနိုင်ငံများအနေဖြင့် အမေရိကန်သမ္မတ Donald Trump ၏မူဝါဒများမှ သက်ရောက်မှုအား ကာကွယ်ရန်အတွက် အမေရိကန်နိုင်ငံအပေါ် မှီခိုနေရမှုကို လျှော့ချရန် လိုအပ်သည်ဟု Webinar ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုအတွင်း ပညာရှင်များက သုံးသပ်ချက်များ၊ ခန့်မှန်းချက်များကို ရေးသားဖော်ပြထားရှိပါသည်။ ASEAN အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ စည်းကြပ်ခွန်တိုးမြှင့်ခြင်း၊ ကမ္ဘာ့အဖွဲ့အစည်းများမှ နုတ်ထွက်ခြင်းတို့အပေါ် စိုးရိမ်လျက်ရှိပြီး ဒေသအတွင်း သက်ရောက်မှုများဖြစ်ပေါ်မလာစေရေး ကြိုတင်ပြင်ဆင် နေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဆွေးနွေးပွဲအရ ပညာရှင်များသည် ASEAN နိုင်ငံများအား အင်အားကြီးနိုင်ငံများဖြစ်ကြသည့် တရုတ်နှင့်အမေရိကန်နိုင်ငံတို့အကြား မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးကို ထိန်းညှိဆောင်ရွက်ရန် အကြံပြုနေခြင်းဖြစ်ပြီး ဒေသတွင်း ပိုမိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ လုပ်ဆောင်ရန် အကြံပေးပြောကြားနေခြင်းဖြစ်သည်ဟု ယူဆမိပါသည်။

အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ မူဝါဒပြောင်းလဲမှုများနှင့် တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ပစ်မှတ်ထားနေမှုများမှ အာဆီယံအပေါ်သက်ရောက်မှုများသည် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်သည့် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်လည်း ထိခိုက်မှုများ ရှိလာနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ရုရှားနိုင်ငံတို့နှင့် ဆက်ဆံရေးတည်ဆောက်ထားရှိမှုတို့ကြောင့် အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ မူဝါဒအပြောင်းအလဲများသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အဟန့်အတားအချို့ဖြစ်ပေါ်လာစေနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ပညာရှင်များ၏ အကြံပြုချက်များအတိုင်း တရုတ်နှင့်အမေရိကန်နိုင်ငံတို့အကြား အလွန်အကျွံမှီခိုအားထားနေမှုကို သတိထားခြင်းဖြင့် စီးပွားရေးအရ ASEAN အဖွဲ့အပြင် အခြားနိုင်ငံများနှင့် ဈေးကွက်စီးပွားရေးချဲ့ထွင်ခြင်း၊ ဒေသတွင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ တိုးမြှင့်ခြင်း၊ ပြည်တွင်းကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကဏ္ဍ အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်း၊ နိုင်ငံခြားရေးမှုဝါဒများ ချိန်ညှိချမှတ်ခြင်းများ လုပ်ဆောင်သင့်သည်ဟု ယူဆမိပါသည်။ ထို့ပြင် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ အကျိုးစီးပွားသည် နိုင်ငံ၏သဘောထားအမြင်နှင့် မူဝါဒများအပေါ် များစွာမူတည်လျက်ရှိသောကြောင့် ပြောင်းလဲလာနိုင်သည့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးရေချိန်ကို စောင့်ကြည့်လေ့လာ၍ သင့်တော်မှန်ကန်သည့်နိုင်ငံရေးမူဝါဒများချမှတ်နိုင်ရန် လိုအပ်သည်ဟု ယူဆမိပါကြောင်း သုံးသပ်တင်ပြအပ်ပါသည်။

ဆက်စပ်ဆောင်းပါးများ

အမေရိကန်အတွက် အဓိက ခြိမ်းခြောက်မှုကြီးက ရုရှားလား တရုတ်လား၊ ရှင်းလင်းတဲ့ အဖြေရှိပြီးသားပါ
အမေရိကန်အတွက် အဓိက ခြိမ်းခြောက်မှုကြီးက ရုရှားလား တရုတ်လား၊ ရှင်းလင်းတဲ့ အဖြေရှိပြီးသားပါ
“ကိုယ့်ဂုဏ် ကိုယ်ဖော် မသူတော်” ဟု ကမ္ဘာက သတ်မှတ်ထားသည့် အမေရိကန်ကို အဓိက ခြိမ်းခြောက်နေသူမှာ မည်သူနည်း။ မိမိကိုယ်ကို စစ်ရေးမဟာအင်အားကြီးနိုင်ငံ၊ စီးပွားရေး မဟာအင်အားကြီးနိုင်ငံ ဟု သတ်မှတ်ကြွေးကြော်ထားသူ ဝါရှင်တန်အတွက် အဓိက ပြိုင်ဘက်က ရုရှားလား ဒါမှမဟုတ် တရုတ်လား။ လေ့လာကြည့်ကြပါစို့။မကြာသေးမီက အမေရိကန်သမ္မတ၏ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး Pete Hegseth က “ပေကျင်း သည် မိမိတို့အတွက် တစ်ခုတည်းသော ခြိမ်းခြောက်မှု ဖြစ်ပါတယ်” ဟု ပြောကြားထား ခြင်းရှိပါသည်။ ဇန်နဝါရီက တက်လာသည့် ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ အစိုးရအဖွဲ့ကလည်း မိမိတို့ သည် အမျိုးသားလုံခြုံရေးအတွက် ပထမဦးစားပေး စဉ်းစားရသည်မှာ ပေကျင်းဖြစ်ကြောင်း မကြာခဏဆိုသလို ပြောဆိုကြပါသည်။ အမေရိကန်ကာကွယ်ရေးဌာန၏ အရင်းအမြစ်များ အဓိက အာရုံစိုက်ခံရမှုမှာ တရုတ်ဟု အမျိုးသားလုံခြုံရေးကောင်စီအဖွဲ့ဝင်အချို့က ဂုဏ်ယူစွာ ပြောဆိုသံများ ထွက်ပေါ်လာဖူးပါသည်။ တရုတ်ကို ပြိုင်ဆိုင်ရမှုမှာ ၎င်းတို့ အတွက် ဂုဏ်သတင်းတည်ဆောက်သလို တစ်ဖက်တွင်လည်း ယခုကဲ့သို့ အင်အားကြီး နိုင်ငံများ ပြိုင်ဆိုင်နေသည့်ခေတ်တွင် ဥရောပသည် မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်ရမည်ဟု မြူးနစ် ညီလာခံတွင် ငြင်းခုန်ရန်စောင်ဖူးကြပါသည်။အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒတွင် "တရုတ်ကို ဦးစားပေးခြင်း" မှာ ယခုမှ မဟုတ်ပါ။  အနီးစပ်ဆုံးဆိုရလျှင် အိုဘားမားအစိုးရလက်ထက်ကတည်းကပင်   တရုတ်သည် အမေရိကန်အတွက် အကြီးမားဆုံး ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်သည်ဟု ငြင်းခုံသူများမှာ ဝါရှင်တန် တွင် ဩဇာကြီးထွားခဲ့ကြပါသည်။ ယင်းအချက်မှာ သူတို့မှားနေပါသည်။ အကြောင်းရင်းမှာ ဤသို့ဖြစ်ပါသည်။မည်သည့်ခြိမ်းခြောက်မှုကိုမဆို အကဲဖြတ်ရာတွင် အမေရိကန်သည် မိမိ၏ အဓိက အကျိုး စီးပွားများအား စိန်ခေါ်မှုများကို အကဲဖြတ်ခြင်းဖြင့် စတင်ရပါမည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ဆိုရသော် အမေရိကန်မူဝါဒချမှတ်သူများသည် နိုင်ငံ၏ တည်နေရာ၊ လူဦးရေ၊ နယ်မြေ၊ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများကို တိုက်ရိုက်ခြိမ်းခြောက်နေသော ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ဦးစွာ ကြည့်သင့်ပါသည်။  ဤသို့ တွက်ချက်ပါက ရုရှားသည် ပထမ နေရာတွင်  ရှိနေပါသည်။နျူကလီးယားထိပ်ဖူး  ၅,၅၈၀ ခု ပိုင်ဆိုင်ထားသော  ရုရှားက တရုတ်ပိုင်ဆိုင်ထားသည့်  ၆၀၀ ခန့်ထက် များစွာ သာလွန်နေပါသည်။ စွမ်းအင်နှင့် စိုက်ပျိုးရေးတွင် ကိုယ်ပိုင်လုံလောက်မှုရှိနေသည့် ရုရှားသည် ပြည်ပဈေးကွက်သစ်များကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သော နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း၌ ပြင်းထန်သော နိုင်ငံတကာအရေးယူပိတ်ဆို့မှု ဒဏ်ကို ခံရသော် လည်း  စီးပွားရေးတိုးတက်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်အတွင်း ရုရှားသည် အမေရိကန်သမ္မတနှင့် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်ရွေးကောက်ပွဲများကို လွှမ်းမိုးရန် သတင်းမှားများ ဖြန့်ချိခဲ့ပြီး အမေရိကန်အဖွဲ့အစည်းများအပေါ် တိုက်ရိုက်ခြိမ်းခြောက်မှု ဖန်တီးပေးခဲ့ပါသည်။ ၁၉၇၉ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်နှင့် နယ်စပ်ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားပြီးနောက်ပိုင်း စစ်မက်ဖြစ်ပွားခြင်း မရှိတော့သည့် တရုတ်နှင့်မတူဘဲ ရုရှားစစ်တပ်သည် ဂျော်ဂျီယာ၊ ဆီးရီးယားနှင့် ယူကရိန်းတို့တွင် တိုက်ပွဲအတွေ့အကြုံများ ရှိလာခဲ့ပါသည်။ တရုတ်က ဓားသွေးနေစဉ်တွင် ရုရှားသည် ၁၉၄၅ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း အကြီးမားဆုံးသော စစ်မြေပြင် ကို ဥရောပမြေမှာ ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ခဲ့ပြီး လူပေါင်းများစွာ  သေဆုံးဒဏ်ရာရကာ မြို့တစ်မြို့လုံး  ပျက်စီးစေခဲ့ပါသည်။ဥရောပသည် အမေရိကန်အတွက် အရေးပါသော နေရာဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ဥရောပသမဂ္ဂ(EU)နှင့် EU အဖွဲ့ဝင်မဟုတ်သော NATO မဟာမိတ်များဖြစ်သည့် နော်ဝေနှင့် ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းတို့၏ စုစုပေါင်းဂျီဒီပီသည် ၂၂.၅ ထရီလီယံဒေါ်လာရှိပါသည်။ ထိုပမာဏမှာ တရုတ်၏ ၁၈.၅ ထရီလီယံထက်  သာလွန်နေပါသည်။ အမေရိကန်-ဥရောပ စီးပွားရေး မိတ်ဖက်ပြုမှုမှာ ကမ္ဘာ့ဂျီဒီပီ၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို ကိုယ်စားပြုသည့် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကုန်သွယ်မှုဆက်ဆံရေးလည်း ဖြစ်ပါသည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်-ဥရောပကုန်သွယ်မှုပမာဏသည် ခန့်မှန်းခြေ ၁.၂ ထရီလီယံဒေါ်လာရှိပြီး အမေရိကန်၏ တရုတ်နှင့်ကုန်သွယ်မှုထက် ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမိုများပြားပါသည်။ အမေရိကန်၏ ဥရောပရှိ တိုက်ရိုက်နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမှာ အာရှ-ပစိဖိတ်နိုင်ငံများထက် လေးဆနီးပါး ပိုမိုများပြားပါသည်။ အမေရိကန်ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းများအသင်းကြီးက "ကမ္ဘာပေါ်ရှိ မည်သည့်ဒေသ ၂ ခုမဆို  အမေရိကန်နှင့် ဥရောပလောက်  နက်ရှိုင်းစွာ ပေါင်းစည်းမှုမရှိပါ" ဟုဆိုထားပါသည်။  သို့ဖြစ်ရာ ယခုလို ကုန်သွယ်မှုဆက်ဆံရေးမျိုး  ပျက်ပြားသွားပါက အမေရိကန်နှင့် ကမ္ဘာ့ စီးပွားရေးအပေါ် ချက်ချင်းလက်ငင်း ဧရာမ အကျိုးသက်ရောက်မှု ဖြစ်ပေါ်လာမည်မှာ မလွဲ ဧကန်ပင် ဖြစ်ပါသည်။ဥရောပသည် အမေရိကန်၏ စာချုပ်စာတမ်းများအရ မဟာမိတ် ၃၀ ခု ခန့်ကို ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်နေသလို ကုလသမဂ္ဂကဲ့သို့သော အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများနှင့် စစ်မြေပြင်တွင် ဝါရှင်တန်ကို  ထောက်ခံပေးနေပါသည်။ အီရတ်နှင့် အာဖဂန်နစ္စတန်တို့တွင် ဥရောပစစ်သားထောင်ပေါင်းများစွာ သေဆုံးဒဏ်ရာရသွားခြင်းက သက်သေပြနေပါသည်။ အမေရိကန်သည် ဤမဟာမိတ်များနှင့်အတူ စစ်ရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် သံတမန်ရေးအရ ပိုမိုအားကောင်းလာရန် လုပ်ဆောင်သင့်ပါသည်။ ဥရောပရှိ သမိုင်းဝင် မဟာမိတ်များကို စွန့်လွှတ်မည်ဆိုပါက အမေရိကန်စာချုပ်အရ ပစိဖိတ်ရှိ မဟာမိတ်များလည်း မလွယ်ကူ  နိုင်ပါ။ အမေရိကန်ရှေးရိုးစွဲများ၏ ဝေဖန်မှုများကြားထဲကပင် အမေရိကန်နှင့် နေတိုးမဟာမိတ် များသည် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် ကာကွယ်ရေးအတွက် ဒေါ်လာ ၄၈၅ ဘီလီယံ သုံးစွဲခဲ့ကြပါသည်။ ထိုပမာဏမှာ ရုရှား၏ သုံးစွဲမှုထက် လေးဆကျော်ပိုမိုကာ ၎င်းတို့၏ ဂျီဒီပီ၏ ၂ ရာခိုင်နှုန်း ထက် ကျော်လွန်ခဲ့ပါသည်။ ထိုစစ်သုံးစရိတ်များမှာ နောက်ပိုင်းတွင်  ဆက်လက် တိုးတက်လာရန်သာ ရှိပါသည်။ သတိပြုရမည့်အချက်မှာ ထိုကိစ္စကို ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်သော အဆင်သင့်ဖြစ်မှုနှင့် စွမ်းဆောင်ရည်ကွာဟမှုများ ရှိနေသေးပါသည်။ မဟာမိတ်နိုင်ငံများစွာ၏ ကာကွယ်ရေးမူဝါဒများနှင့် စံနှုန်းများကို စေ့စပ်ညှိနှိုင်းခြင်းမှာ အမေရိကန် အတွက်  ပစိဖိတ်ဒေသတွင် စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ်ဖြစ်လာပါသည်။ သို့သော် ဥရောပသည် F-35 တိုက်လေယာဉ်၊ Patriot လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစနစ်၊ M1-series တိုက်ပွဲဝင်တင့်ကားများနှင့် အခြားကာကွယ်ရေးပစ္စည်းများ ရောင်းအားမြင့်တက်လာမှုကြောင့် အမေရိကန်ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် ကြီးမားစွာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားကြပါသည်။တဖန် အမေရိကန်၏ ဆက်လက်ထောက်ခံခြင်းနှင့် ဦးဆောင်မှုဖြင့် ဥရောပသည် ရုရှား၏ ခြိမ်းခြောက်မှုကိုရင်ဆိုင်နိုင်ပြီး ဥရောပတွင် စစ်ပွဲကျယ်ပြန့်မှုကိုတားဆီးကာကွယ်ရန် လိုအပ်သော လူအင်အား၊ ငွေကြေးနှင့် စစ်ရေးယန္တရားများ၏ အဓိကအရင်းအမြစ်ကို ပံ့ပိုးပေးနိုင်ပါသည်။ သို့သော် ထိုအင်အားသည်ခိုင်မာသော အတ္တလန္တိတ် ချိတ်ဆက်မှု အထူးသဖြင့် အမေရိကန်၏ နျူကလီးယား ခြိမ်းခြောက်မှုအပေါ် မှီခိုနေပါသည်။ အမေရိကန် ပါဝင်ပတ်သက်မှုလျော့နည်းသွားပါက ဥရောပတွင် စစ်ပွဲကျယ်ပြန့်လာနိုင်ခြေမှာ ဖြစ်နိုင်သည်သာမက ဖြစ်လာနိုင်ခြေလည်း များပါသည်။ ထိုအချက်က  အမေရိကန်၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကို တိုက်ရိုက်လာခြိမ်းခြောက်ကာ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးနှင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာစနစ်၏ တည်ငြိမ်မှုကိုထိခိုက်စေနိုင်ပါသည်။ရုရှားစစ်တပ်သည် ပြင်းထန်သော ဆုံးရှုံးမှုများရှိခဲ့သော်လည်း အလျင်အမြန် ပြန်လည် တည်ဆောက်နိုင်ပြီး တိုင်းတာချက်များအရ ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် ယူကရိန်းကို စစ်ပွဲမဆင်နွှဲမီကာလထက် ၎င်းစစ်အင်အားမှာ ပိုမိုကြီးမားလာခဲ့ပါသည်။ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်သည် ဤပဋိပက္ခကို ယူကရိန်းတစ်ခုတည်းနှင့်သာမက နေတိုးအဖွဲ့၊ အနောက်နိုင်ငံများနှင့်ဖြစ်ပွားနေသည့်စစ်ပွဲဟု အပြည့်အဝ ရှုမြင်ထားပါသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် ကတည်းက ဥရောပတွင် ရုရှား၏ ဖျက်ဆီးမှုနှင့် ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများလည်း သိသိ သာသာမြင့်တက်လာခဲ့သည်မှာ  ထိုအချက်ကို သက်သေပြနေပါသည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် မော်စကိုက ဂျော်ဂျီယာကို ကျူးကျော်ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ခရိုင်းမီးယားကို သိမ်းပိုက်ကာ ဒွန်ဘတ်စ်တွင် စစ်ပွဲစတင်ခဲ့သည့်တိုင်အောင်ဥရောပတွင် ရုရှား၏ အကြီးစားစစ်ပွဲတစ်ခု ဖန်တီးလာနိုင်မှု ဖြစ်နိုင်ခြေကို နိုင်ငံတကာလုံခြုံရေးကျွမ်းကျင်သူ များက နှစ်ကာလများစွာ လျှော့တွက်ခဲ့ကြပါသည်။ ယူကရိန်းကိစ္စပေါ်လာမှ ထိုအချိန်က ၎င်းတို့၏ အမြင်မှားယွင်းကြောင်း နောက်ပိုင်းတွင် အပြင်းအထန် ဝေဖန်ခံခဲ့ရပါသည်။  ပူတင်အနေဖြင့် အားနည်းချက်တွေ့ရှိပါက ပြတ်ပြတ်သားသား လုပ်ဆောင်သွားမည် ဆိုသည်ကို  ထပ်ခါထပ်ခါ ပြသသွားခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။အမေရိကန်၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးလိုအပ်ချက်များကို ဦးစားပေးလုပ်ဆောင်ရာတွင် တရုတ် ခြိမ်းခြောက်မှုအား  ပိုမိုကြီးကျယ်အောင် မပြောဆိုမိရန် အရေးကြီးလှပါသည်။ တရုတ်၏ ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော် ရေတပ်တွင် စစ်သင်္ဘောအရေအတွက် ပိုမိုများပြားကြောင်း အမေရိကန်ရေတပ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများ မကြာခဏပြောဆိုနေကြသော်လည်း အမေရိကန် ရေတပ်မှာ သာလွန်အားကောင်းနေဆဲဖြစ်ပါသည်။ အမေရိကန်ရေတပ်တွင်တရုတ်ရေတပ် ထက် ခေတ်မီဆန်းပြားသော မစ်ဆိုင်းများ၊ ပိုမိုအရွယ်အစားကြီးသော ဖျက်သင်္ဘော၊ ကရူဆာ သင်္ဘောနှင့် ဖရီဂိတ်သင်္ဘော  အများအပြား ပိုမိုပိုင်ဆိုင်ထားပါသည် (တရုတ်ရေတပ်၏ အများစုဖြစ်သော ကမ်းရိုးတန်းစောင့်ကြပ်ရေး သင်္ဘောငယ်များနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်)။ ထို့ပြင် အမေရိကန်၏ နျူကလီးယားတပ်ဆင်ထားသော လေယာဉ်တင်သင်္ဘောများနှင့် နျူကလီးယား တိုက်ခိုက်ရေး ရေငုပ်သင်္ဘောများသည် တရုတ်ပိုင် အရေအတွက်ထက် များစွာသာလွန်ပြီး အမေရိကန်၏ ရေတပ်နည်းပညာများသည်လည်း   ပိုမိုအဆင့်မြင့်မားပါသည်။ဂျပန်၊ ဩစတြေးလျ၊ တောင်ကိုရီးယားနှင့် ဖိလစ်ပိုင်တို့၏ မဟာမိတ်ရေတပ်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပါက အမေရိကန်ရေတပ် အားသာချက်သည်တရုတ်ထက် ပိုမိုကြီးမားလာပါသည်။ အမေရိကန်၏ လေတပ်အင်အားသည်လည်း အလားတူသာလွန်မှုရှိပြီး စတုတ္ထ မျိုးဆက်နှင့် ပဉ္စမမျိုးဆက်တိုက်လေယာဉ် အများအပြားရှိသည့်အပြင် C4ISR (စစ်တပ်၏  "အာရုံကြောစနစ်" ဟုခေါ်ဆိုလေ့ရှိသော ကွပ်ကဲမှု၊ ထိန်းချုပ်မှု၊ ဆက်သွယ်ရေး၊ ကွန်ပျူတာ၊ ထောက်လှမ်းရေးနှင့် စောင့်ကြည့်ရေး) တွင်လည်း အလွန်အမင်း သာလွန်နေ ပါသည်။ အမေရိကန်အတွက် မိမိသာလွန်မှုကို  မဟာမိတ်များက  ထပ်မံအားဖြည့်ပေးထား ပါသည်။ ကမ်းခြေဒုံးပစ်စနစ်များ၏ အကွာအဝေးအတွင်းတွင် တရုတ်သည် အန္တရာယ်ရှိသော ပြိုင်ဘက်ဖြစ်သော်လည်း ပင်လယ်ပြင်တွင် အမေရိကန်နှင့်၎င်း၏မဟာမိတ်များသည် ပိုမိုစွမ်းဆောင်နိုင်စွမ်းရှိပါသည်။ထို့အပြင် တရုတ်သည် မိမိအိမ်နီးချင်းမှာတွင်  ခိုင်မာသော မဟာမိတ်များ ကင်းမဲ့ခြင်း၊ မိမိ၏ စီးပွားရေးရှင်သန်ရေးအတွက် ရေကြောင်းကုန်သွယ်ရေးအပေါ် မှီခိုနေရခြင်းကြောင့် အားနည်းချက်ရှိနေပါသည်။ ထိုကုန်သွယ်ရေးလိုင်းများသည် စစ်ဖြစ်ပါက အလျင်အမြန် ပိတ်ဆို့ခံရနိုင်ပါသည်။ အမှန်စင်စစ်တရုတ်၏ ရေနံသွင်းကုန် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် မလက္ကာ ရေလက်ကြားမှတစ်ဆင့် ဖြတ်သန်းနေပြီး ထိုနေရာသည် တရုတ်ရေတပ်၏ လက်လှမ်း မမှီသောအကွာအဝေးတွင် တည်ရှိပါသည်။ ထို့ထက်ပို၍ အမေရိကန်၏ လေတပ်နှင့် ရေတပ်အင်အားဖြင့် အားဖြည့်ထားသော အင်အားကြီးစစ်တပ်များရှိသည့်နိုင်ငံများက တရုတ်ကို ဝန်းရံထားပါသည်။ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှေးကွေးပြီး ပြင်းထန်သော ပြည်တွင်း ပြဿနာများရှိနေသည့် တရုတ်သည် အကြီးစားဒေသတွင်းပဋိပက္ခ ဖြစ်ပွားပါက ထိထိ ရောက်ရောက်  တွန်းလှန်နိုင်မည် မဟုတ်ပါ။ သေချာသည်မှာ တရုတ်သည် ယနေ့အမေရိကန်နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များနှင့် မိတ်ဖက်များအတွက် အရေးကြီးသော စိန်ခေါ်မှုများကို ဖန်တီးနေပါသည်။ဤပြဿနာများကို လျစ်လျူရှုထားရန် မသင့်ပါ။ ထို့အပြင် တိုးတက်လာသော အဓိကအင်အားကြီးနိုင်ငံ ဖြစ်သည့် တရုတ်၏ ခြိမ်းခြောက်နိုင်စွမ်းနှင့် လိုအင်ဆန္ဒမှာ အနာဂတ်တွင် ပိုမိုမြင့်တက်လာဖွယ်ရှိ ပါသည်။ ပေကျင်းသည် ၎င်း၏အနီးတစ်ဝိုက်ရှိ နိုင်ငံများအပေါ်  နိုင်ရင်နိုင်သလို နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးနှင့်စစ်ရေးခြိမ်းခြောက်မှုများဖြင့် ဩဇာလွှမ်းမိုးရန် ကြိုးပမ်းပါလိမ့်မည်။ သို့သော် အကြီးစားစစ်ပွဲတစ်ခုက တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ၏ အသက်ရှင်ရပ်တည်ရေးကို ပြင်းထန်သော ခြိမ်းခြောက်မှုကို  ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။အမေရိကန်သည် ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် တစ်ခုတည်းသော စီးပွားရေးနှင့်စစ်ရေးမဟာအင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်ပါသည်။ သို့ရာတွင် မဟာဗျူဟာမြောက် အားလုံးကို တစ်နေရာတည်းတွင် စုစည်းထားပါက မလိုလားအပ်သည့်  မဆင်ခြင်မှုမျိုး ဖြစ်လာစေနိုင်ပါသည်။ အာရှ-ပစိဖိတ်ဒေသကို အလွန်အမင်းအလေးပေးပြီး ဥရောပကို သီးသန့်ထားခြင်းမှာ ကျရှုံးမည့် အန္တရာယ်ရှိပြီး လက်မခံနိုင်သော အကျိုးဆက်များကို ဖြစ်ပေါ်လာစေနိုင်ပါသည်။ ဥရောပနှင့် အာရှ-ပစိဖိတ်နှစ်ခုလုံးမှာ  ဝါရှင်တန်အတွက် အထူး အရေးကြီးလှပါသည်။ ထိုနှစ်ခုစလုံးမှာ  ဝါရှင်တန်၏ စစ်မှန်သော အလေးထားမှုနှင့် ကတိ ကဝတ်တို့နှင့်  ထိုက်တန်နေပါသည်။         ။
ပင်လယ်နီ (သို့မဟုတ်) အမေရိကန်အတွက် တရုတ်က ဖန်တီးထားသည့် ဗျူဟာမြောက်ထောင်ချောက်
ပင်လယ်နီ (သို့မဟုတ်) အမေရိကန်အတွက် တရုတ်က ဖန်တီးထားသည့် ဗျူဟာမြောက်ထောင်ချောက်
“ကြိုဆိုပါတယ် ဟူသီတွေရေ”။ အနောက်နိုင်ငံများမှ ကုန်စည်သင်္ဘောများသည် အစ္စရေးသို့ သွားလာနေကြသည်ဆိုသည့် အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ပင်လယ်နီတွင် ဒရုန်းနှင့် ဒုံးကျည်တိုက်ခိုက်မှုများ ရင်ဆိုင်နေရချိန်တွင် တရုတ်လူမှုကွန်ယက်များတွင် ယခုကဲ့သို့ ကြွေးကြော်သံများ ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် တရုတ်အမှတ်အသားပါ သင်္ဘောများသည် ထိုရေပိုင်နက်တွင် ဖြတ်သန်းခုတ်မောင်းလျက်ရှိသည်။ ထိုအချင်းအရာသည် တိုက်ဆိုင်မှုသက်သက်မဟုတ်ပေ။ ဟူသီ အာဏာပိုင်များက ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းဖော်ပြခဲ့သောအချက်များကို ရေကြောင်းခြေရာခံဒေတာများက အတည်ပြုခဲ့သည်။ ယင်းမှာ အမေရိကန်တို့၏အကျိုးစီးပွားကို ရန်လိုနေသည့် ပဋိပက္ခဇုန်အတွင်း၌ တရုတ်သင်္ဘောများသည် အထူးအလေးပေးဆက်ဆံမှုခံနေရခြင်းဖြစ်သည်။ဤအလေးပေးဆက်ဆံမှုသည် တိုက်ဆိုင်မှုမဟုတ်ဘဲ တရုတ်တို့၏ အထူးဂရုပြုစီစဉ် ဖန်တီးတတ်သည့် သံတမန်ရေးရာအတတ်ပညာ၏ ရလဒ်သာဖြစ်သည်။ အမေရိကန်ဘဏ္ဍာရေး ဌာန၏ မကြာသေးမီက ပိတ်ဆို့မှုများက ယီမင် နိုင်ငံရေးဦးသျှောင်ကောင်စီရုံးမှ မိုဟာမတ် အလီ အယ်လ်ဟူသီ အပါအဝင် ဟူသီခေါင်းဆောင်များသည် တရုတ်အာဏာပိုင်များနှင့် တိုက်ရိုက် ညှိနှိုင်းကာ ၎င်းတို့၏ သင်္ဘောများ ပစ်မှတ်မဖြစ်စေရန် အာမခံချက်ရယူခဲ့ကြောင်း ပေါ်လွင်စေခဲ့သည်။ ဤလျှို့ဝှက်သဘောတူညီချက်မှာ အိုမန်နိုင်ငံတွင်ကျင်းပသော နိုင်ငံတကာဆွေးနွေးပွဲများအတွင်း တရားဝင် ပေါ်ထွက်ပြီး အမေရိကန်နှင့် အနောက်နိုင်ငံများ၏ သင်္ဘောများကို ဒရုန်းနှင့်ဒုံးကျည် တိုက်ခိုက်မှုများမြင့်တက်နေချိန်တွင် တရုတ်သင်္ဘောများအတွက် လုံခြုံစွာဖြတ်သန်းခွင့် အာမခံချက် ရရှိခဲ့သည်။ ဟူသီအာဏာပိုင်များက အနောက်နိုင်ငံသင်္ဘောများနှင့် တရုတ်သင်္ဘောများကို ခွဲခြား ထားသည်ဟု အများသိအောင် ပြောဆိုနေသော်လည်း ၎င်းတို့၏ ပစ်မှတ်ချိန်တွယ်နည်းပညာမှာ အခြေခံအဆင့်တွင်သာရှိပြီး အမှားအယွင်းများဖြစ်တတ်ကာ ဘာဘ် အန် မန်ဒက်ရေလက်ကြားမှ ဖြတ်သန်းနေသော တရုတ်သင်္ဘောများကို အခါအားလျော်စွာ မှားယွင်းပစ်ခတ်မိသည့်ဖြစ်စဉ်မျိုး ရှိခဲ့သော်လည်း တရုတ်၏နည်းပညာထောက်ပံ့မှုကြောင့် ပစ်မှတ်တိကျမှုအပိုင်းတွင် တိုးတက် လာသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ပေကျင်းအစိုးရအတွက်မူ တိုက်ပွဲအစစ်အမှန်သည် အစ္စလာမ်မစ်ကမ္ဘာ၏ ကွန်ရက်များမှ တစ်ဆင့် အသက်သွေးကြောသဖွယ် ရေလမ်းကြောင်းများကို ထိန်းချုပ်ခြင်းသည် မည်သည့် ကုန်သွယ်ရေးသဘောတူညီချက်ထက်မဆို ပိုမိုကြီးမားသော အကျိုးကျေးဇူးများ ရရှိစေနိုင်သည့် စီးပွားရေးရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာပြင်မှ စတင်မည်ဖြစ်သည်။တရုတ်၏ ဤမဟာဗျူဟာမြောက်တွက်ချက်မှုသည် ၎င်း၏တရားဝင်သတင်းထုတ်ပြန်ချက် များတွင် ထင်ဟပ်နေသည်။ ဆင်ဟွာသတင်းဌာနက ဤအကျပ်အတည်းကို “ဟူသီကဲ့သို့သော အစဉ်အလာမဟုတ်သည့် ဆန့်ကျင်ဘက်အဖွဲ့များအပေါ် အမေရိကန်မှ ထိရောက်စွာမကိုင်တွယ် နိုင်မှု” အဖြစ်ရှုမြင်ပြီး အမေရိကန်၏ စစ်ရေးအရဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုသည် “ပိုမိုကြီးထွားသော ခုခံမှုကိုသာ ဖြစ်စေခဲ့ပြီး အမေရိကန်၏ စီးပွားရေးဩဇာလျော့နည်းမှုနှင့် မဟာမိတ်စနစ်ပြိုကွဲမှုကို ထင်ရှားစေခဲ့သည်” ဟုဆိုသည်။ ဤကြွေးကြော်သံ၏နောက်ကွယ်တွင် “ပင်လယ်နီကို ဖြတ်သန်း နိုင်ရန်” ဆိုသည့် ရှင်းလင်းသော စီးပွားရေးအရ အရေးပါမှုတစ်ခုရှိနေသည်။ ပေကျင်းအတွက် ဤရေလမ်းကြောင်းတွင် လွတ်လပ်စွာသွားလာခွင့်ကို ထိန်းသိမ်းခြင်းသည် အငြင်းပွားဖွယ် မရှိသော အရေးကြီးကိစ္စရပ်ဖြစ်သည်။ တိုက်ခိုက်မှုများစတင်သည့်အချိန်မှစ၍ ပင်လယ်နီကို ဖြတ်သန်းသော သင်္ဘောအရေအတွက် ၇၀% နီးပါးကျဆင်းသွားသော်လည်း တရုတ်သင်္ဘောများ၏ ကုန်တန်ချိန်ပမာဏမှာ သိသိသာသာတိုးတက်လာခဲ့ပြီး ၎င်းတို့သဘောတူညီမှု၏ ထိရောက်မှုကို အသံတိတ်သက်သေပြနေခြင်းဖြစ်သည်။ထိုဖြစ်စဉ်သည် ဥရောပစီးပွားရေးဈေးကွက်အပေါ်တွင်လည်း ပြင်းထန်စွာသက်ရောက် ခဲ့သည်။ ဥရောပ၏အဓိကရေကြောင်းကုမ္ပဏီကြီးများသည် ၎င်းတို့၏သင်္ဘောများကို ဂွတ်ဟုပ်အငူကို ပတ်၍ လမ်းကြောင်းပြောင်းလဲရန် တွန်းအားပေးခံခဲ့ရသည်။ ဤအခြေအနေသည် တရုတ် ကုန်ပစ္စည်းများအတွက် လူလုပ်ယှဉ်ပြိုင်မှုအားသာချက်တစ်ရပ်အဖြစ် ဖန်တီးပေးလိုက်ပြီး ဥရောပ ပြိုင်ဘက်များအနေဖြင့် နှောင့်နှေးမှုနှင့် ကုန်ကျစရိတ်တိုးလာမှုတို့ ကြုံတွေ့နေရစဉ် တရုတ်ကုန်စည် များမှာ ပင်လယ်နီရေလမ်းကြောင်းမှတစ်ဆင့် အဟန့်အတားမရှိ ဆက်လက်စီးဆင်းနေဆဲဖြစ်သည်။ ဂျာမနီနှင့် ပြင်သစ်ထုတ်လုပ်သူများသည် ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်ပြတ်တောက်မှုများနှင့် တရုတ် ပြိုင်ဘက်များထံ ဈေးကွက်ဝေစုဆုံးရှုံးမှုများ ကြုံတွေ့နေရပြီး ဤသည်မှာ အမေရိကန်နှင့် တိုက်ရိုက်ကုန်သွယ်ရေးယှဉ်ပြိုင်မှုထက် ကြားခံပဋိပက္ခ (Proxy Conflict) မှတစ်ဆင့် ရရှိခဲ့သော ပေကျင်းအတွက် သိသာထင်ရှားသည့် စီးပွားရေးအောင်ပွဲတစ်ရပ်ပင်ဖြစ်သည်။ဤသဘောတူညီချက်သည် ဗျူဟာမြောက် ရေတိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုထက် ပိုမိုနက်ရှိုင်း သည်။ တရုတ်ဂြိုလ်တုနှင့်ရေကြောင်းကုမ္ပဏီများအပေါ် အမေရိကန်၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများက ပေကျင်း၏နည်းပညာနှင့် ထောက်ပံ့ရေးအကူအညီများသည် ဟူသီတို့၏စွမ်းရည်ကို မြှင့်တင်ပေး ခဲ့ပြီး တရုတ်၏ ပင်လယ်ပြင်အကျိုးစီးပွားများအတွက် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးကြောင်း သက်သေပြနေသည်။ ဟူသီတို့၏ ဒုံးကျည်နှင့်ဒရုန်းစွမ်းရည်များကို မြှင့်တင်ပေးသည့် အရပ်ဘက်၊ စစ်ဘက် နှစ်မျိုးသုံးပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့နေသည်ဟူသော အကြောင်းပြချက်ဖြင့် ရှန်ကျန်း ဘိုယူ သွင်းကုန်ထုတ်ကုန်ကုမ္ပဏီအပါအဝင် တရုတ်ကုမ္ပဏီများစွာသည် ပိတ်ဆို့အရေးယူခံထားရသည်။ ပေကျင်းသည် ဒုံးကျည်များမပစ်ခတ်သော်လည်း ပစ်မှတ်ထိမှန်အောင်ကူညီပေးသည့် အစိတ် အပိုင်းများ၊ ဆော့ဖ်ဝဲများနှင့် ဂြိုလ်တုထောက်လှမ်းရေးစနစ်များကို ထောက်ပံ့ပေးနေသည်။ တရုတ်၏ နည်းပညာနှင့် သံတမန်ရေးထောက်ပံ့မှုကွန်ရက်ယီမင်ရှိဟူသီများအား ပင်လယ်နီရှိ အမေရိကန်ရေတပ်အင်အားစုများအပေါ် တိကျသော တိုက်ခိုက်မှုများပြုလုပ်နိုင်သည့် ဂြိုလ်တုပုံရိပ်များထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်ဟူသော အကြောင်းပြ ချက်ဖြင့် အမေရိကန်သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် ချန်ဂန်ဂြိုလ်တုနည်းပညာကုမ္ပဏီ (CGSTL) ကို ပိတ်ဆို့အရေးယူခဲ့သည်။ CGSTL ကုမ္ပဏီသည် ၂၀၂၃ ခုနှစ်ကလည်း ယူကရိန်းစစ်မြေပြင်တွင် တိုက်ပွဲဆိုင်ရာထောက်လှမ်းရေးအချက်အလက်များ ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်ဟူသော စွပ်စွဲချက်ဖြင့် ပိတ်ဆို့ခံခဲ့ရဖူးပြီး အမေရိကန်၏ရန်သူတော်များအတွက် တရားဝင်မဟုတ်သော ထောက်လှမ်းရေး အရင်းအမြစ်တစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေကြောင်း သက်သေပြနေသည်။ သို့သော် CGSTL သည် သာမန်ကုမ္ပဏီတစ်ခု မဟုတ်ပေ။ တရုတ်သိပ္ပံအကယ်ဒမီအတွင်း အခြေစိုက်ကာ ဂျီလင်ပြည်နယ်အစိုးရ၏ နောက်ခံထောက်ပံ့မှုဖြင့် လည်ပတ်နေသော အဆိုပါကုမ္ပဏီသည် တရုတ်၏ “စစ်ဘက်-အရပ်ဘက်ပေါင်းစပ်မှု မူဝါဒ” (Military-Civil Fusion Policy) ၏ ပြယုဂ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး လွတ်လပ်သောစီးပွားရေးလုပ်ငန်းထက် ပေကျင်း၏ထောက်လှမ်းရေးယန္တရား၏ တိုးချဲ့အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုအဖြစ် လုပ်ဆောင်နေသည်။ ဝါရှင်တန်၏ အကြိမ်ကြိမ်သတိပေးမှုများကို လျစ်လျူရှုလျက် ပေကျင်းသည် စစ်ရေးအထောက်အပံ့များကို ဆက်လက်ပေးပို့၍ ကြားနေဟန်ဆောင်ကာ မည်သည့် ထင်ရှားသော ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကိုမျှ မဆောင်ရွက်သည့် “နိုင်ငံရေးအရငြင်းဆိုမှု” (Strategic Denial) ဟူသော ခံယူချက်ကို ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းလျက်ရှိသည်။တရုတ်မှ ဟူသီတပ်ဖွဲ့များသို့ နည်းပညာစီးဆင်းမှုသည် ကြားခံစစ်ပွဲ (Proxy Warfare) ဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်ဗျူဟာတစ်ရပ်ကို ကိုယ်စားပြုနေသည်။ ပင်လယ်နီတွင် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဟူသီတို့၏ဒရုန်းများမှ ပြန်လည်ရရှိခဲ့သော တရုတ်နိုင်ငံထုတ် ဟိုက်ဒရိုဂျင် လောင်စာဆဲလ်များ (ဒရုန်းများ၏ ပျံသန်းအကွာအဝေးကို တိုးမြှင့်ပေးခြင်း၊ ထောက်လှမ်းနိုင်မှုကို လျှော့ချပေးခြင်း စသည်တို့ကို လုပ်ဆောင်နိုင်သည်) ကို နယူးယောက်တိုင်းမ်သတင်းဌာနက မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့အပြင် အိုမန်နယ်စပ်တွင် သိမ်းဆည်းရမိခဲ့သည့် တရုတ်နိုင်ငံထုတ် ဒရုန်းပန်ကာ ၈၀၀ သည် ဟူသီတပ်ဖွဲ့များ၊ အီရန်မှထောက်ခံသော အီရတ်ရှိ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ များနှင့် ရုရှားထောက်ခံသော ယူကရိန်းရှိတပ်ဖွဲ့များ အသုံးပြုနေသည့်ဒရုန်းများတွင် တွေ့ရှိရသည့် မျိုးတူစက်ပစ္စည်းများဖြစ်သည်။ တရုတ်သည် လက်နက်စနစ်အပြည့်အစုံကို တင်ပို့ခြင်းထက် လမ်းညွှန်စနစ်များ၊ မောင်းနှင်စနစ်များ၊ စွမ်းအင်ထောက်ပံ့မှုစနစ်များကို အွန်လိုင်းရောင်းချသူများ ကဲ့သို့သော ကြားခံများမှတစ်ဆင့်ရောင်းချခြင်းဖြင့် တရားဝင်မဟုတ်သောငြင်းဆိုနိုင်မှုကို ထိန်းသိမ်း ထားသည်။တန်ခိုးထွားလာသည့် အီရန်၊ ပိုမိုလွှမ်းခြုံနိုင်လာသည့် တရုတ်တရုတ်၏ အီရန်အား ဗျူဟာမြောက်ထောက်ပံ့မှုသည် ပေကျင်းအားတိုက်ရိုက်ပါဝင်မှု မရှိစေဘဲ ၎င်း၏ရည်မှန်းချက်များကို အောင်မြင်စေသည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလတွင် အီရန် သင်္ဘောနှစ်စီးသည် အီရန်ရှိ ဘန်ဒါအဘားစ်ဆိပ်ကမ်းသို့ ဒုံးလောင်စာထုတ်လုပ်ရန်အတွက် အဓိက ကုန်ကြမ်းတစ်ခုဖြစ်သည့် ဆိုဒီယမ်ပါကလိုရိတ် တန်ချိန် ၁,၀၀၀ ကျော်ကို တရုတ်မှ သယ်ဆောင် လာခဲ့သည်။ ယင်းသည် တာလတ်ပစ်ဒုံးကျည် ၂၆၀ ခန့် ထုတ်လုပ်ရန်လုံလောက်သည့် ပမာဏ ဖြစ်သည်။ တရုတ်သည် အီရန်အား ဒုံးကျည်နည်းပညာများကို ဆယ်စုနှစ်များစွာကတည်းက ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်။ ယခုကဲ့သို့ ပမာဏများစွာပို့ဆောင်မှုအပေါ် တရုတ်က ၎င်းပါဝင်ပတ်သက်မှု မရှိကြောင်းငြင်းဆိုနေဆဲဖြစ်သော်လည်း ဗျူဟာမြောက် မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးတိုးချဲ့မှုအဖြစ် ပေါ်လွင်ထင်ရှားသည်။ဤအခြေအနေသည် ဒေသတစ်ခုလုံးကို လှိုင်းထန်စေသည်။ အီရန်၏ ဒုံးကျည်အစီအစဉ် တိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှ ယီမင်ရှိ ဟူသီကဲ့သို့သော ကြားခံအုပ်စုများအား လက်နက်ကိုင်တွယ် နိုင်စွမ်းနှင့် ထိန်းသိမ်းနိုင်စွမ်းလည်း တိုးတက်လာသည်။ ယင်းအုပ်စုများအတွက် တာဝေးပစ် ဒုံးကျည်များ မလိုအပ်ဘဲ အဆင့်မြှင့်တင်ထားသောဒရုန်းများ၊ ပိုမိုကောင်းမွန်သော ပစ်မှတ်ချိန်တွယ် စနစ်များနှင့် ယုံကြည်စိတ်ချရသော ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များသာလိုအပ်ပြီး ထိုအရာအားလုံး သိသာစွာတိုးတက်လာသည်ကို မြင်တွေ့ရသည်။ တရုတ်သည် ဟူသီတို့အား လက်နက် တိုက်ရိုက် ထောက်ပံ့ရန် မလိုအပ်ပါ။ အီရန်အား အားဖြည့်ပေးခြင်းဖြင့် အမေရိကန်အား ကုန်ကျစရိတ် များပြားပြီး အကျိုးအမြတ်နည်းပါးသော ပဋိပက္ခနွံထဲတွင် သံသရာလည်နေစေပြီး တရုတ်၏ အကျိုးစီးပွားကို တိတ်တဆိတ်ဖြည့်ဆည်းပေးသည့် ဒေသတွင်းကွန်ရက်တစ်ခုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ပေကျင်းနှင့် တီဟီရန်ကြား တိတ်တဆိတ်ပူးပေါင်းမှုသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလ ၂၆ ရက်က ဘန်ဒါအဘားစ်ဆိပ်ကမ်း၌ ပေါက်ကွဲမှုကြီးဖြစ်ပွားချိန်တွင် ပိုမိုရှင်းလင်းစွာ ပေါ်လွင်လာ ခဲ့သည်။ အီရန်အာဏာပိုင်များက ဒုံးလောင်စာတင်သွင်းခြင်းမဟုတ်ကြောင်း ငြင်းဆိုခဲ့သော်လည်း ပုဂ္ဂလိကလုံခြုံရေးကုမ္ပဏီဖြစ်သည့် အမ်ဘရေးကုမ္ပဏီက အဆိုပါဓာတုပစ္စည်းများကို မတ်လ အတွင်းက တရုတ်နိုင်ငံမှ ရရှိခဲ့ကြောင်း အတည်ပြုခဲ့သည်။ ဂြိုလ်တုကုမ္ပဏီများကို ပိတ်ဆို့ အရေးယူခဲ့သည့် တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ဝါရှင်တန်သည် အီရန်မှ လောင်စာဆီများကို တရုတ်သို့ လျှို့ဝှက်သယ်ဆောင်ပေးနေသည့် ပနားမားအလံတင် တီနို့စ်-၁ ဆီတွဲသင်္ဘောနှင့် ဆက်စပ်နေသည့် ကုမ္ပဏီများကိုလည်း ပစ်မှတ်ထားခဲ့သည်။ ယင်းဆောင်ရွက်မှုကို အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်မှ ပံ့ပိုးပေးထားခြင်းဖြစ်ပြီး အီရန်အတွက် လောင်စာဆီရောင်းချမှုမှ ငွေကြေးရရှိပြီး တရုတ်အတွက် လောင်စာဆီနှင့် ဒေသဆိုင်ရာဩဇာလွှမ်းမိုးမှု နှစ်မျိုးလုံးရရှိသည့် နှစ်ဖက်အကျိုးရှိသော ဆောင်ရွက်မှု တစ်ရပ်ဖြစ်သည်။တရုတ်၏ ဗျူဟာမြောက် ဝိဝါဒနှင့် နှစ်လမ်းသွားဇာတ်ကြောင်းပေကျင်းသည် ပင်လယ်နီအကျပ်အတည်းကို ကိုင်တွယ်ရာတွင် လမ်းနှစ်သွယ်ချဉ်းကပ်မှုကို ကျွမ်းကျင်ပိုင်နိုင်စွာ အသုံးချလျက်ရှိသည်။ နိုင်ငံတကာအလယ်တွင် တရုတ်အာဏာပိုင်များသည် ဟူသီတို့၏ တိုက်ခိုက်မှုများကို အစောပိုင်းတွင် ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းမရှုတ်ချဘဲ “ဆက်စပ်နိုင်ငံများ အနေဖြင့် တည်ငြိမ်မှုကိုထိန်းသိမ်းရာတွင် အပြုသဘောဆောင်သော အခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်ရန်” ဟူသော ဝေဝါးသည့် ဖော်ပြချက်များဖြင့် တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံတကာဖိအားများ မြင့်တက်လာမှသာ တရုတ်၏ ကုလသမဂ္ဂကိုယ်စားလှယ်များက ဟူသီတို့၏ကုန်သွယ်ရေးဆိုင်ရာနှောင့်ယှက်မှုများကို အသိအမှတ် ပြုခဲ့သော်လည်း တရုတ်သင်္ဘောများသည် ဟူသီတို့ထိန်းချုပ်ထားသည့် ပင်လယ်ပြင်တွင် ဦးစားပေး အဆင့်အတန်းဖြင့် ဆက်လက်ဖြတ်သန်းခွင့် ရရှိနေဆဲဖြစ်သည်။တရုတ်တို့၏ ကြိုတင်တွက်ချက်ထားသော ဝိဝါဒသည် လူမှုကွန်ယက်မီဒီယာများသို့ပါ ကျယ်ပြန့်စွာသက်ရောက်နေပြီး တရုတ်မှ လူမှုကွန်ယက်အသုံးပြုသူများက အနောက်နိုင်ငံများ၏ အကျိုးစီးပွားများကို ဟူသီတို့၏တိုက်ခိုက်မှုများအား ပွင့်ပွင့်လင်းလင်း အားပေးနေကြသည်။ လူမှုကွန်ယက်အသုံးပြုသူတစ်ဦးက “အမေရိကန်နှင့်ဗြိတိသျှစစ်သင်္ဘောများ ပေါက်ကွဲပျက်စီးသည့် သတင်းများမြင်တွေ့လိုသည်” ဟု ရဲရဲတင်းတင်း ရေးသားထားသည်ကို တွေ့ရသည်။ ထိုကဲ့သို့ သဘောထားအမြင်များသည် ယူကရိန်းနှင့် ဂါဇာတို့တွင် အနောက်အုပ်စု၏အကျိုးစီးပွားကို ဆန့်ကျင်သည့်အဖွဲ့များအား အစောပိုင်းကာလများက ထောက်ခံအားပေးမှုများကို ထင်ဟပ်စေသည်။တရုတ်၏ ချဉ်းကပ်မှုပုံစံမှာ မဟာဗျူဟာမြောက် တိကျသေသပ်သည်။ ပေကျင်းသည် ဟူသီတပ်ဖွဲ့များ အပြီးအပိုင်အောင်ပွဲခံရန်လည်း မလိုလားသလို လုံးဝပြိုလဲသွားရန်လည်း မလိုလားပါ။ အမေရိကန်၏ရေတပ်အင်အားစုများ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အလုပ်ရှုပ်နေချိန်တွင် တရုတ်သင်္ဘောများကို အတားအဆီးနည်းနည်းဖြင့် ဖြတ်သန်းသွားလာနိုင်ရန် နှောင့်ယှက်မှုများကို တက်တက်ကြွကြွ ပြုလုပ်နေစေရန်သာ လိုအပ်သည်။ တရုတ်သင်္ဘောများကို ပစ်မှတ်မထားသော ဟူသီတို့၏ ဒုံးကျည်တိုင်းသည် အမေရိကန်၏တည်ရှိနေမှုအပေါ် ပေးဆောင်ရသော အခွန်တစ်ခု၊ ကမ္ဘာ့သင်္ဘောခရီးစဉ်များအတွက် ဖိအားစမ်းသပ်မှုတစ်ရပ်၊ အနောက်နိုင်ငံများ ဆုတ်ခွာခြင်း သို့မဟုတ် အရှိန်တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်ခြင်းမပြုမီ ၎င်းတို့အနေဖြင့် နှောင့်ယှက်မှုဒဏ်ကို မည်မျှအထိ ခံနိုင်ရည်ရှိသည်ကို သရုပ်ပြသည့် သာဓကတစ်ခု ဖြစ်လာသည်။ရုရှား-တရုတ်-အီရန် မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးဤမဟာမိတ်အင်အားစုသည် ယခုအခါ ဗျူဟာမြောက်ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများဖြင့် စနစ်တကျ ဖွဲ့စည်းလိုက်ပြီဖြစ်သည်။ အီရန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး အဘတ်စ် အရာ့ချီသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလအတွင်း အမေရိကန်နှင့်ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုမတိုင်မီ မော်စကိုနှင့်ပေကျင်းသို့ ဗျူဟာမြောက် ခရီးစဉ်များသွားရောက်ခဲ့ခြင်းမှာ ၎င်းတို့၏သံတမန်ရေးရာသဘောထားများကို အချိန်ကိုက်ထုတ်ဖော် ပြသလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လတွင် ပေကျင်း၌ကျင်းပခဲ့သော သုံးနိုင်ငံဆွေးနွေးပွဲတွင်အနောက်အုပ်စု၏ဖိအားကို ပူးပေါင်းတုံ့ပြန်ရန် သဘောတူညီခဲ့ကြပြီး အထူးသဖြင့် တရုတ်က အမေရိကန်၏သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို တိုက်ရိုက်စိန်ခေါ်မည့် အခြားရွေးချယ်စရာများကို တင်ပြခဲ့သည်။သံတမန်ရေးရာနောက်တွင် ရုရှားသည် အနာဂတ်သဘောတူညီချက်များ၌ အီရန်၏ အမြင့်ဆုံးသန့်စင်ထားသော ယူရေနီယမ်ကို လက်ဝယ်ထိန်းသိမ်းရန် အလားအလာရှိပြီး အီရန်၏ နျူကလီးယားအစီအစဉ်အတွက် နည်းပညာဆိုင်ရာအကာအကွယ်တစ်ခုအဖြစ် ဆောင်ရွက်လာနိုင်သည်။ တစ်ဖက်တွင်မူ တရုတ်ကုမ္ပဏီများက ဟူသီများအပါအဝင် အီရန်၏ ကြားခံအဖွဲ့များအား စွမ်းအားမြှင့်တင်ပေးသည့် စစ်ဘက်၊ အရပ်ဘက် နှစ်မျိုးသုံး နည်းပညာများကို ထောက်ပံ့ပေးလျက် ရှိသည်။ ယူကရိန်းတွင်တွေ့ရှိရသည့် ဒရုန်းအစိတ်အပိုင်းများနှင့် အတိအကျတူညီသောပစ္စည်း များကို ဟူသီလက်နက်သိုလှောင်ရုံများတွင် တွေ့ရှိရကြောင်း မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့သည်။ဤမဟာမိတ်အင်အားစုသည် ယခင်ကထက်ပိုမိုခိုင်မြဲလာပြီး ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဧပြီလတွင် ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်က အီရန်နှင့် နှစ်(၂၀) ဗျူဟာမြောက်မိတ်ဖက်စာချုပ်ချုပ်ဆိုခဲ့ခြင်းသည် ထင်ရှားသော သက်သေပင်ဖြစ်သည်။တရုတ်က နည်းပညာထောက်ပံ့ပြီး အီရန်က ကြားခံတပ်ဖွဲ့များကို စီမံခန့်ခွဲနေစဉ်တွင် ရုရှားက သံတမန်ရေးအကာအကွယ်နှင့် နိုင်ငံတကာ တရားဝင်မှုကို ဖန်တီးပေးလျက်ရှိသည်။ ၎င်းသည် တိုက်ရိုက်ရင်ဆိုင်မှုမရှိဘဲ ဒေသတွင်းအင်အားချိန်ခွင်လျှာကို ပြန်လည်ပုံဖော်ရန် အဆင့်မြင့် စနစ်တစ်ရပ်အဖြစ် ဖန်တီးထားပြီး တစ်ချိန်တည်းတွင် တရုတ်သင်္ဘောများအတွက် ရေကြောင်း ဖြတ်သန်းခွင့် အထူးအခွင့်အရေးကိုလည်း အာမခံချက်ရရှိထားသည်။စီးပွားရေးပြီးလျှင် ဩဇာလွှမ်းမိုးရေးပေကျင်း၏ ဟူသီအရေးအပေါ် ချဉ်းကပ်မှုသည် အခွင့်အရေးကို အရယူမှုသက်သက်မျှ မဟုတ်ဘဲ စနစ်တကျတွက်ချက်ထားသော နိုင်ငံရေးပရိယာယ်တစ်ရပ်ပင်ဖြစ်သည်။ ဟူသီတပ်ဖွဲ့ သည် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းမရှိသည့်အတွက် တရုတ်၏ဂြိုလ်တုနည်းပညာများ ဖြင့်သာ လုပ်ဆောင်နေရပြီး တရုတ်နိုင်ငံထုတ် လမ်းညွှန်စနစ်ပါ အီလက်ထရွန်းနစ်ပစ္စည်းများဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုများ ပြုလုပ်လျက်ရှိသည်။ အမေရိကန်အနေဖြင့် တရုတ်ကုမ္ပဏီတစ်ခုချင်းစီကို ပိတ်ဆို့ အရေးယူနိုင်သော်လည်း တရုတ်၊ အီရန်နှင့် ဒေသတွင်းကြားခံအဖွဲ့များအကြား သုံးပွင့်ဆိုင် ဆက်ဆံရေးကို တိုက်ရိုက်ရင်ဆိုင်ခြင်းမပြုသရွေ့ တရုတ်သင်္ဘောများသည် အငြင်းပွားဖွယ် ရေပြင်တွင် အတန်အသင့်လုံခြုံစွာ ဖြတ်သန်းနေဦးမည်သာဖြစ်ပြီး အမေရိကန်အနေဖြင့် အမြဲလိုလို နောက်ကျကျန်ရစ်မည်သာဖြစ်သည်။ဝါရှင်တန်အနေဖြင့် တရုတ်နှင့်စီးပွားရေးပြိုင်ပွဲတွင် အမှန်တကယ်အနိုင်ရရှိလိုပါကအကောက်ခွန်ကိစ္စထက် နယ်မြေအရေးကိစ္စများတွင် ပို၍အာရုံစိုက်သင့်သည်။ ဗျူဟာမြောက် အရေးပါသော ပင်လယ်နီကဲ့သို့ဒေသမျိုးမှ တရုတ်ကိုဖယ်ရှားပစ်ရန်လိုအပ်ပြီး စျေးကွက်၏ အနာဂတ်ကို စာရွက်ပေါ်ကကန့်သတ်ချက်များက ဆုံးဖြတ်မည်မဟုတ်ဘဲ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာတည်ရှိမှု ကသာ အဆုံးအဖြတ်ပေးမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်အနေဖြင့် ၎င်းနှင့်ပတ်သက်၍ တစ်နွယ်ငင်တစ်စင်ပါဖြစ်နေသော၊ ယခုအကျပ်အတည်း၏ စီးပွားရေးအကျိုးဆက်များကို ခံစားနေ ရသော၊ အရေးပါသော ရေလမ်းကြောင်းများမှတစ်ဆင့် လွတ်လပ်စွာသွားလာခွင့်ရရှိရေး အကျိုးတူ ဖြစ်သော ဥရောပမဟာမိတ်များနှင့် ပိုမိုခိုင်မာသော ဗျူဟာမြောက်ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။အလားတူအရေးကြီးသည်မှာ အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ လက်ပါးစေအဖြစ် အသုံးချခံရ ခြင်းကို စိတ်ပျက်နေပြီး မိမိတို့နိုင်ငံ၏အနာဂတ်ဆွေးနွေးပွဲများတွင် လျစ်လျူရှုခံနေရသည်ဟုခံစားနေရသော ယီမင်ပြည်သူများနှင့် တိုက်ရိုက်အပြန်အလှန်ဆက်ဆံရန်ဖြစ်သည်။ မည်သည့် ရေရှည်တည်တံ့သောဖြေရှင်းနည်းနှင့်မဆို ၎င်းတို့၏ သဘာဝကျသော မကျေနပ်ချက်များကို ဖြေရှင်းပေးရမည်ဖြစ်ပြီး ယီမင်ကို အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ ပြိုင်ကွင်းသက်သက်အဖြစ် သဘော ထားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရမည်ဖြစ်သည်။နိဂုံးချုပ်ရလျှင် ဝါရှင်တန်အနေဖြင့် ယီမင်အရေးသည် အရေးမပါသောပဋိပက္ခတစ်ခုမျှ မဟုတ်ကြောင်း နားလည်ရမည်။ ယခုအခါ ယီမင်အရေးသည် တရုတ်၏ စီးပွားရေးဝင်ဆံ့ရန် အတွက် ဗျူဟာမြောက်အသာစီးရအောင် မည်သို့ပြောင်းလဲခဲ့ပုံ၊ ပဋိပက္ခ ဖန်တီးခဲ့ပုံ၊ တာဝန်ယူမှု ရှောင်လွှဲခဲ့ပုံနှင့် အမေရိကန်၏အင်အားကို ကြားခံအဖွဲ့များစွာဖြင့် မည်သို့ဖြိုခွင်းခဲ့ပုံ စသည်တို့၏ ပြယုဂ်တစ်ခုဖြစ်နေပြီဖြစ်သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံရေးသမားများအနေဖြင့် ဟူသီအရေးသည် စိုးရိမ် စရာလိုအပ်ချင်မှ လိုအပ်မည်ဟု ငြင်းခုံနေကြစဉ် ပေကျင်းသည် ၎င်း၏သင်္ဘောများအတွက် လုံခြုံသောရေလမ်းကြောင်းများဖောက်လုပ်ရန်နှင့် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးတွင် အသာစီးရယူရန် အတွက် မတည်ငြိမ်မှုကို လက်နက်အဖြစ်အသုံးချရန် အလုပ်များနေသည်။ ထို့အပြင် တရုတ် အင်တာနက်အလွန်အကျွံသုံးစွဲသူများသည် ဟူသီများကို အွန်လိုင်းတွင် ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ကြိုဆို နေကြသည့်အတိုင်း ပင်လယ်နီရှိ ပေကျင်း၏ တွက်ချက်ထားသော ကစားကွက်သည် မည်သည့် ကုန်သွယ်ရေးညှိနှိုင်းမှုမျိုးကမျှမပေးနိုင်သည့် အကျိုးအမြတ်များကို ဆက်လက်ရရှိနေဦးမည် ဖြစ်ပေသည်။ Atlantic Council Website တွင် စာရေးသူ Fatima Abo Alasrar ရေးသားထားသည့် “How China turned the Red Sea into a strategic trap for the US” ဆောင်းပါးကို ဦးရဲကျော်တေဇ၊ ဒုတိယညွှန်ကြားရေးမှူး၊ နစက-၂ က ဆီလျော်အောင် ပြန်ဆိုထားပါသည်။Source : https://www.atlanticcouncil.org/blogs/menasource/how-china-turned-the-red-sea-into-a-strategic-trap-for-the-us/
ယခုနှစ် V-Day က ဥရောပ- ရုရှား အားပြိုင်မှုလား
ယခုနှစ် V-Day က ဥရောပ- ရုရှား အားပြိုင်မှုလား
၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မေလ ၉ ရက်တွင် ရုရှားနိုင်ငံ၊ မော်စကိုမြို့၌  ၁၉၄၁-၁၉၄၅ မဟာမျိုးချစ် စစ်ပွဲကြီးအောင်ပွဲ နှစ်(၈၀) ပြည့်အခမ်းအနားကို ခမ်းနားထည်ဝါစွာ ကျင်းပပြုလုပ်သွားမည်ဖြစ်ပါသည်။ V-Day ဟု လူအများ က အတိုကောက်ခေါ်ဝေါ်ကြသည့် မေလ ၉ ရက်တွင် မော်စကို၌ ကျင်းပမည့် ပွဲတော်ကို တစ်ကမ္ဘာလုံးက အထူးအာရုံစိုက်နေကြပါသည်။ ဥရောပအခင်းအကျင်းများအရ အဆိုပါအခမ်းအနားမှာ ယခင်နှစ်များထက် ပိုမိုစိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းနေပါသည်။ အကြောင်းအရင်းမှာ အမေရိကန်တွင် ဒေါ်နယ်ထရမ့် တက်လာ ပြီးနောက် ယူကရိန်းအရေးနှင့်ပတ်သက်၍ အနောက်ဥရောပနိုင်ငံများ၏ ရုရှားအပေါ်  အရေးယူဖိအားပေးမှုမှာပြောင်ကျကျတိုးမြှင့်လာမှုအပေါ် မီးမောင်းထိုးပြနေခြင်းကြောင့်ဟု ဆိုရပေမည်။ ရက်နီးကပ်လာသည် နှင့်အမျှ  မေ ၉ အခမ်းအနားကို တက်ရောက်ခြင်းမပြုကြရန်ကိုလည်း ဥရောပနိုင်ငံများက ဥရောပနိုင်ငံငယ် များကို ချော့တစ်လှည့်၊ ခြောက်တစ်ဖုံ   ပြောဆိုနေကြပါသည်။ယခုရက်ပိုင်းအတွင်း ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးထောက်လှမ်းရေး ဝန်ဆောင်မှု (SVR) ကလည်း မေလ ၉ ရက် တွင် ပြုလုပ်မည့် နာဇီဂျာမနီကို အောင်ပွဲခံသည့် နှစ် (၈၀) ပြည့်မြောက်သော ယခုအခမ်းအနားနှင့် ပတ်သက်၍ ဥရောပခေါင်းဆောင်များ၏ အဓိပ္ပာယ်မရှိသော သဘောထားနှင့်လုပ်ရပ်များကို အပြင်းအထန် ဝေဖန်လိုက်ကာ ထုတ်ပြန်ချက်တစ်စောင် ထုတ်ပြန်ကြေညာထားပါသည်။ SVR ထုတ်ပြန်ချက်အရ အချို့သော ဥရောပခေါင်းဆောင်များသည် ယူကရိန်းသမ္မတ ဇီလန်စကီး၏ ဖိတ်ကြားချက်ကို လက်ခံကာ မေလ ၉ ရက်တွင် ကိယက်မြို့သို့ သွားရောက်ကြမည်ဟု သိရပါသည်။ ယင်းသို့ သွားရောက်ခြင်းမှာ မော်စကိုရှိ V-Day အခမ်းအနားကို ပြိုင်ဆိုင်ခြင်းဟု ရုရှားက ရှုမြင်ထားပြီး ဥရောပ၏ စိတ်ခြောက်ခြားသည့် လှည့်ကွက်များဟု SVR က ရှုတ်ချပြောကြားလိုက်ပါသည်။တစ်ဖန် ဥရောပသမဂ္ဂ၏ ရာထူးအမြင့်ဆုံး နိုင်ငံခြားရေးကိုယ်စားလှယ် Kaja Kallas  က မေလ ၉ ရက် V-Day အခမ်းအနားတက်ရောက်မည့် ဥရောပခေါင်းဆောင်များအား အရေးယူမည်ဟု သတိပေးခဲ့ပါသည်။သို့သော် မည်သို့အရေးယူမည်ဆိုသည်ကို ရှင်းရှင်းလင်းလင်း ပြောကြားထားခြင်းမရှိချေ။ ထို့ပြင် ဥရောပ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနေဖြင့် ယူကရိန်းသို့ မကြာခဏ သွားရောက်ပေးကြရန်၊ လိုအပ်သည့် စစ်ရေး အကူအညီ အထောက်အပံ့များ ဖြည့်ဆည်းပေးကြရန်   Kallas က တိုက်တွန်းထားပါသည်။  ဂျာမနီအစိုးရကလည်း ရုရှားနှင့် ဘယ်လာရုစ်သံတမန်များအား နာဇီဆန့်ကျင်ရေးအခမ်းအနားများသို့ တက်ရောက်ခွင့်ကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း တားမြစ်ပိတ်ပင်သတိပေးထားပါသည်။ယူကရိန်းသမ္မတဇီလန်စကီးကလည်း “V-Day အခမ်းအနားတက်ရောက်သူ ငါ့ရန်သူ” ဟု ကြွေးကြော် ထားပြီး ပွဲတော်ရက်နီးကပ်လာသည်နှင့်အမျှ ရုရှားဒေသများကို အရှိန်မြှင့်တင် တိုက်ခိုက်နေရုံသာမက မြို့တော် မော်စကိုရှိ လေဆိပ်များ၊ အဆောက်အအုံများကို မောင်းသူမဲ့ဒရုန်းများဖြင့် တိုက်ခိုက်ကာ အသည်းအသန် ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိနေပါသည်။တစ်ဖက်တွင်လည်း ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်သည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် မေလ ၉ ရက် တွင် မော်စကိုရှိ ရင်ပြင်နီ၌ ကျင်းပမည့် Victory Day အခမ်းအနားသို့ နိုင်ငံတကာခေါင်းဆောင်များအား ဖိတ်ကြားထား ပါသည်။ ဘယ်လာရုစ်၊ မွန်ဂိုးလီးယားနှင့် မြန်မာအပါအဝင် နိုင်ငံများမှ စစ်ရေးပြတပ်ဖွဲ့များလည်း ပါဝင် ဆင်နွှဲမည်ဖြစ်ပါသည်။ မိမိနိုင်ငံ၏ ကြီးမြတ်လှသော အောင်ပွဲနေ့အထိမ်းအမှတ် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ကတည်း ဖြစ်ပွားနေသော ယူကရိန်းနှင့် စစ်ပွဲကိုလည်း ၃ ရက် (၇၂) နာရီ ယာယီ အပစ်အခတ်ရပ်စဲ ထားမည်ဟု ဗလာဒီမာပူတင်က ကမ္ဘာသိ ကြေညာထားပါသည်။ကရင်မလင်၏ လက်ရှိအတည်ပြုချက်အရ အဆိုပါ မေ ၉ Victory Day အခမ်း အနားသို့ BRICS အဖွဲ့ဝင် တရုတ်၊ ဘရာဇီးခေါင်းဆောင်များအပါအဝင် ရုရှားမဟာမိတ်နိုင်ငံ အများအပြားမှ ခေါင်းဆောင်များ၊ အစိုးရအကြီးအကဲများ လာရောက်တက်ရောက်ကြမည်ဖြစ်ပါသည်။ မေလ ၉ ရက်သည် ဆိုဗီယက်ယူနီယံ၏ နာဇီဂျာမနီအား ၁၉၄၅ တွင် အောင်နိုင်ခဲ့သည့် နှစ်ပတ်လည် နေ့ဖြစ်ပါသည်။ ထိုနေ့မှာ ရုရှားနှင့် ယခင် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုဝင်နိုင်ငံများအတွက် အထူး အရေးကြီး သော အမျိုးသားနေ့အဖြစ် ကျင်းပလေ့ရှိပါသည်။ ဥရောပနိုင်ငံအများစုက မေလ ၈ ရက်တွင် VE Day (Victory in Europe Day) ကို ကျင်းပသော်လည်း ရုရှားနှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ်များက မေလ ၉ ရက်တွင် ကျင်းပ လေ့ရှိပါသည်။အချုပ်ဆိုရသော် လာမည့် မေ ၉ ရက်တွင် ပြုလုပ်မည့် Victory Day အခမ်းအနားနှင့် တိုက်ဆိုင်ကာ ယူကရိန်းတွင် ဥရောပခေါင်းဆောင်များ တွေ့ဆုံကြမည့်ကိစ္စမှာ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးတွင် ရုရှားနှင့် အနောက်နိုင်ငံများအကြား အားပြိုင်မှု အစိတ်အပိုင်း ရှုမြင်နိုင်ပြီး ယူကရိန်းစစ်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ ဥရောပ၏ နိုင်ငံရေးအရှုပ်အထွေးများကို ထင်ဟပ်ပေါ်လွင်နေပါသည်။    ။
အမှောင်မှ အမှောင်သို့မသွား၊ အမှောင်မှအလင်း အလင်းမှအလင်းသို့သာ
အမှောင်မှ အမှောင်သို့မသွား၊ အမှောင်မှအလင်း အလင်းမှအလင်းသို့သာ
ဒီမိုကရေစီ အမည်ယူထားသော ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတွင် ပြုလုပ်ခဲ့သည့် မဲမသမာမှုများ ပြည့်နှက်ခဲ့သော ရွေးကောက်ပွဲသည် ဒီမိုကရေစီ၏တန်ဖိုးများကို အမှန်အကန်ပြသခဲ့သည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသလား။ ပြည်ပငွေကြေးအထောက်အပံ့ဖြင့် တန်ဖိုးသင့်ခဲ့သော ဒီမိုကရေစီတစ်နည်းပြည်ပသြဇာခံဒီမိုကရေစီဆိုသည်မှာ စစ်မှန်သောဒီမိုကရေစီ မည်သို့ဖြစ်နိုင်ပါမည်နည်း။ဒီမိုကရေစီတန်ဖိုးများ ဘာကြောင့်ကျဆင်းခဲ့ရသလဲယိမ်းယိုင်ခဲ့ရသည့် မြန်မာတို့၏အတွေးအခေါ်များ၊ ယုတ်လျော့ခဲ့ရသည့် မြန်မာ့စရိုက်၊ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု၊ မြန်မာ့စံတန်ဖိုးနှင့် အမျိုးသားရေးလက္ခဏာများ၊ ဆိုးဆိုးရွားရွားဖြစ်ခဲ့ရသည့် မြန်မာ့သမိုင်းကြောင်း တရားခံအစစ်ကို ဖွေရှာလိုက်တော့ မှားယွင်းသည့် ဒီမိုကရေစီကျင့်စဉ်နှင့်အတူ ကျင့်သုံး ခဲ့သူများ၊ အဖွဲ့အစည်းများကို တွေ့ရသည်။ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီကျင့်သုံးသူများ ကိုယ်တိုင်ပြည်ပနိုင်ငံ၊ ပြည်ပကုမ္ပဏီ၊ INGO ယောင်ယောင် ဖောင်ဒေးရှင်းများ၊ လူပုဂ္ဂိုလ်များ၊ ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့အစည်းများ၏ ငွေကြေး၊ နည်းပညာ၊ ကကွက်ကကြိုးအောက်တွင် အသုံးတော်ခံ၊ အချည်ခံရသည့် ဘဝရောက်ရလျှင် ထိုနိုင်ငံများ၏ သြဇာခံဘဝအဖြစ် အလိုလိုရောက်သွားရတော့သည်။ဤသို့ဖြင့် ပြည်ပသြဇာခံဘဝရောက်ခဲ့ရသည့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကျွန်တော်တို့လို ဒီမိုကရေစီချစ်မြတ်နိုးသော ပြည်သူများမှာ ဒီမိုကရေစီကို အလွဲသုံးစားလုပ်ခဲ့သော ပါတီနှင့် အစိုးရနှင့်အတူ နိုင်ငံရေးသမားအချို့၏ မရောင်ရာဆီလူး၊ တလွဲအတွေး၊ တလွဲအပြုအမူများကြောင့် ဒီမိုကရေစီတန်ဖိုးကျဆင်းခဲ့ရပြီး ပြည်သူတို့၏ဘဝများလည်း ရေတိမ်နစ်ခဲ့ရသည်။ အမှောင်သို့သာ သက်ဆင်းခဲ့ရသည်။အနှစ်သာရမဲ့သည့်ရွေးကောက်ပွဲဟု ဘာကြောင့်ဆိုရပါသလဲဒီမိုကရေစီရွေးကောက်ပွဲတစ်ခု၌ လူထုဆန္ဒအမှန်ကို မထင်ဟပ်သည့် နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်တစ်ခုခုက ထောက်ပံ့သည့်ငွေကို မိမိပါတီအကျိုးငှာ အသုံးပြုဖို့ လိုအပ်ပါသလား။ ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ထိုစဉ်က UEC နှင့် NLD တို့သည် အမေရိကန်သံရုံးဆီမှ ဒေါ်လာ ၄၆ သန်းကို မည်သည့်အတွက်ကြောင့် ရယူခဲ့ကြပါသလဲ။ အစိုးရနှင့် NLD အတွက် အမေရိကန်ကပေးခဲ့သည့် ဒေါ်လာသန်း ၉၅၀ ကကော မြန်မာပြည်သူအားလုံးအတွက် ပွင့်လင်းမြင်သာမှုရှိခဲ့ပါရဲ့လား။ ရွေးကောက်ပွဲ စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့များကိုကော စောင့်ကြည့်ခွင့်မည်သည့်အတွက်ကြောင့် မပေးခဲ့ပါသလဲ။ အောက်ခြေမှာ ပေါက်ပြဲနေသည့်ကြိုတင်မဲစာအိတ်များ၊ အထောက်အထားမရှိဘဲ မဲပေးခဲ့သူများ၊ မဲပေးနိုင်သည့်အရေအတွက်ထက် ပိုသွား​သော တရားမဝင်ပိုလျှံမဲအရေအတွက်များ၊ ပြည်သူအများစု သိခွင့်မရခဲ့သည့် ရိုက်နှိပ်မဲအရေအတွက်၊ နှစ်ခါ၊ သုံးခါပြန်မဲပေးခွင့်ရပြီး သေပြီးသူ၊ အသက်ရာကျော်အဘိုးအဘွားရာဂဏန်းမျှ မဲပေးခဲ့ကြသည့်ရွေးကောက်ပွဲ၊ မဲမသမာမှုဗီဒီယို၊ ဓာတ်ပုံအထောက်အထားများအပြင် နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် ပြည်သူများဆီမှ ထောင်ဂဏန်းရှိ တိုင်တန်းစာများ၊ ရွေးကောက်ပွဲအပေါ် မကျေနပ်သည့်ဆန္ဒပြပွဲများ စသည်စသည် အားလုံးကိုဖြေရှင်းမပေးဘဲမည်သည့်အတွက်ကြောင့် လျစ်လျူရှုခဲ့ကြပါသလဲ၊ တပ်မတော်ဘက်က သက်သေအခိုင်အလုံဖြင့် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် မဲမသမာမှုစာရင်းများအပေါ် တုံ့ပြန်မှုမရှိခဲ့သည့်အခြေအနေများ၊ ဒုတိယအကြိမ် နောက်ဆုံးပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်ကိုပင် မခေါ်ယူနိုင်ခဲ့သည့် အငြင်းပွားဖွယ်ကိစ္စ၊ တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် ၂၀၁၅ မဲစာရင်းများ မီးရှို့ခံရမှု၊ ထိုစဉ်က ဥပဒေကို လေးစားလိုက်နာပါသည်ဆိုသူတို့ကိုယ်တိုင် လုပ်ရပ်များက ဥပဒေနှင့် ညီ၊ မညီ၊ NLD အစိုးရနှင့် NLD ပါတီ၊ နိုင်ငံတော်၏ အတိုင်ပင်ခံ​ပုဂ္ဂိုလ်​ဟောင်း ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်တို့ မသိခဲ့ခြင်းမှာ ဝမ်းနည်းစရာကောင်းလှသည်။ထို့အတူ ပြည်ပအကူအညီရယူသော ရွေးကောက်ပွဲတစ်ခု၏ ရလဒ်သည် ပြည်သူ့ဆန္ဒအမှန်ကို ထင်ဟပ်ပါရဲ့လား၊ အနှစ်သာရကောရှိခဲ့ရဲ့လား မေးခွန်းထုတ်နေရမည်သာဖြစ်သည်။ ထိုစဉ်က ရွေးကောက်ပွဲကမ်ပိန်းကာလသည် ကိုဗစ် - ၁၉ ကို မြန်မာပြည်သူတစ်ရပ်လုံး အသည်းအသန်ရင်ဆိုင်နေရချိန်ဖြစ်သည်။ ပြည်သူကိုဗဟိုပြုသည်ဆိုသော အစိုးရအနေဖြင့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအန္တရာယ်ကို မည်သည့်အတွက်ကြောင့် မျက်ကွယ်ပြုခဲ့ကြပါသလဲ။ ကျန်းမာရေးစည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများ ဖောက်ဖျက်ပြီးမှ ရွေးကောက်ပွဲလှုပ်ရှားမှုနှင့် ရွေးကောက်ပွဲကို မည်သည့်အတွက်ကြောင့် အလျင်စလိုလုပ်ခဲ့ကြသနည်း။ စဉ်းစားစရာများ ရှိခဲ့မည်ဖြစ်သည်။ လွယ်လွယ်ကူကူ ကောက်ချက်ချနိုင်လောက်အောင်ကို ဘယ်အချိန်ပြိုင်ပြိုင်နိုင်သည်ဆိုသော NLD ပါတီဝင်များက ဤမျှ မိုက်မဲခဲ့ကြသည်ကို အံ့သြမဆုံးနိုင်ပါ။၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်မီ တပ်မဲရုံများကို တပ်ပြင်ပသို့ ဘာကြောင့်ထုတ်ရပါသလဲ၊ နိုင်ငံအကျိုးစီးပွားနှင့် နိုင်ငံလုံခြုံရေးအတွက် အမြဲစဉ်းစားဆောင်ရွက်နေရသည့်တပ်မတော်ကို တစ်ချိန်လုံးဆန့်ကျင်ရလောက်အောင်ကို မိုက်တွင်းနက်ခဲ့ကြပါသည်။ တပ်စစ်သည်၊ ရဲမေအင်အား၊ တပ်တည်တပ်လှုပ်သတင်းအချက်အလက်များစွာ ရန်သူ့လက်ထဲပါသွားနိုင်သည်ကို မသိရလောက်အောင်ပင် ဆင်ခြင်တုံတရားကင်းမဲ့ခဲ့ကြသည်။နောင်အနာဂတ်ရွေးကောက်ပွဲများတွင် ဒီမိုး၊ ဒီလေ၊ ဒီလူများနှင့် အလုပ်ဖြစ်ပါ့မလား။ တပ်မတော်နှင့် ပြည်သူသောကအပူထပ်မဖြစ်ရလေအောင် ကြိုတင်မြော်တွေးစဉ်းစားထားသင့်ပါသည်။ IFES ဟုခေါ်သည့် International Foundation of Electoral System ကို တချို့ကြားဖူးကြပါလိမ့်မည်။ နိုင်ငံတကာရွေးကောက်ပွဲအချို့မှာ ရွေးကောက်ပွဲများ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုနှင့် တရားမျှတမှုအတွက် ဆိုပြီးနည်းပညာပိုင်းအရ အကူအညီပေးရေးအစီအစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် ထိုအစီအစဉ်သည် အမေရိကန်အလိုကျရလဒ်ထွက်ပေါ်စေရန် CIA အစီအစဉ်ဖြင့် မဲကစားခြင်းတစ်ခုထက်မပိုခဲ့ပါ။ ထုံးစံအတိုင်း ၂၀၂၀ ရွေးကောက်ပွဲမှာ IFES အကူအညီဖြင့် ပံ့ပိုးထားသော ကွန်ပျူတာပညာရှင်များနှင့် ကွန်ပျူတာများအသုံးပြု၍ မဲမသမာမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပုံရသည်ဟု ဆိုလိုပါသည်။မလုပ်သင့်မလုပ်ထိုက်သည်ကို ဘာကြောင့် ကျူးလွန်ဝံ့ခဲ့ကြပါသလဲသို့ဖြစ်လျှင် ဤလူများက ယခုလို မလုပ်သင့်မလုပ်ထိုက်သည့် မဲမသမာမှုမျိုးကို မည်သည့်အတွက်ကြောင့် ကျူးလွန်ဝံ့ခဲ့ကြပါသလဲ၊၊ NLD နှင့် ပါတီထောက်ခံသူများစွာက ဤလို မသမာမှုမျိုးကို သူတို့ပါတီ၊ သူတို့ခေါင်းဆောင်များက ဘယ်တော့မှ ကျူးလွန်ခဲ့ခြင်းမရှိ၊ ကျူးလွန်မှာလည်းမဟုတ်ဟု မျက်စိပိတ်ငြင်းကြသည်။ အချို့က ပါတီနှင့် ခေါင်းဆောင်များအပေါ် ယုံကြည်မှုအစွန်းရောက် အစွဲလွန်ဝေဒနာဖြင့် ဗြောင်ငြင်းသည်။ အချို့က သိသိကြီးနှင့် ဘယ်လိုမှ အမှန်သိခွင့်ပေး​၍မရသည့် အခြေအနေများကြောင့် ငြင်းဆန်ရခြင်းဖြစ်သည်။တပ်မတော်နှင့် ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီဘက်က UEC နှင့် NLD မဲမသမာမှု များဖြစ်နေသည်၊ တိုင်းသိပြည်သိကမ္ဘာသိ ရှင်းလင်းပေးရန် အကြိမ်ကြိမ်တောင်းဆိုသည်၊ အဆင့်ဆင့်စနစ်တကျတောင်းဆိုခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခတစ်ခုကို နိုင်ငံရေးနည်းဖြင့် ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းရန် လမ်းဖွင့်ပေးသည်။ နိုင်ငံကို အဆိုးဘက်ရောက်မသွားစေရန် အနုနည်းဖြင့်အနူးအညွတ် တောင်းဆိုမှုအပေါ် တင်းမာခက်ထန်စွာ တုံ့ပြန်ခံရသည့် အထောက်အထားများ လည်းရှိခဲ့သည်။ နားမလည်နိုင်သည်က ဥပမာမိမိကို သူခိုးဟု အကြိမ်ကြိမ်စွပ်စွဲခံရလျှင် မိမိ၏ ဂုဏ်သိက္ခာအတွက် တာဝန်ယူတာဝန်ခံမှုအပြည့်ဖြင့် ပြန်လည်ချေပရမည်သာဖြစ်သည်။ တကယ်သူခိုးဖြစ်ခဲ့လျှင်တော့ ငြင်းဆန်ကောင်းငြင်းဆန်မည် သို့မဟုတ် တုဏှီဘာဝေနေကောင်းနေမည်။ ယခုမူ NLD ဘက်က ဘာကြောင့်များ တရားလွန်နှုတ်ဆိတ်နေခဲ့ကြသလဲ၊ ဆိတ်ဆိတ်နေခြင်းသည်ပင် ဝန်ခံရာရောက်ပါသည်။မထိန်းထိန်းအောင် မသိမ်း သိမ်းအောင် ထောင်ချောက်ဆင်ခဲ့ကြလေသလားပြည်သူအတွက်၊ နိုင်ငံအတွက်၊ မိမိပါတီဂုဏ်သိက္ခာအတွက် တစ်ခုခုထွက်မရှင်းသင့်ဘူးလား။ တစ်နည်း NLD ဘက်က တပ်မတော်အပေါ် အာဏာမသိမ်းသိမ်းဖြစ်အောင်ကို ထောင်ချောက်ဆင်ခဲ့ခြင်းလား၊ ဖြစ်တန်ရာသည်ဟုသာ မှတ်ချက်ပြုရမည်ဖြစ်သည်။ တကယ်တမ်းတပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များကသာ အာဏာမက်ခဲ့လျှင် ထိုအဆင့်များကို လုပ်နေမည်မဟုတ်ပါ။ အကယ်၍ တပ်မတော်က အာဏာမထိန်းခဲ့လျှင်လည်း NLD အနေဖြင့် ပိုနေမြဲ ကျားနေမြဲ ခပ်တည်တည်ဆက်လျှောက်မည်၊ အစီအစဉ်အတိုင်း လုပ်စရာရှိတာလုပ်မည်။ တပ်မတော်က အာဏာထိန်းခဲ့လျှင်လည်း ပြည်သူနှင့် ထိပ်တိုက်တွေ့မည်၊ နိုင်ငံနှင့် ပြည်သူအထိနာပြီး တပ်နှင့်ပြည်သူသွေးကွဲမည်၊ တပ်ကို ပြည်သူက ပိုမုန်းသွားလိမ့်မည်။ နောက်ဆုံး အဖြူအမည်းမသဲကွဲကတပ်လည်း ပြိုကွဲ၊ နိုင်ငံလည်း တစ်စစီဖြစ်၊ အနောက်အုပ်စုအလိုကျဖြစ်ရတော့မည်။ အမှန်မှာ တပ်မတော်က အာဏာသိမ်းခြင်း၏ အကျိုးဆက်များကို တပ်မတော်ခေါင်းဆောင်များက ပိုသိ၊ ပိုနားလည်ပါသည်။ ပြည်သူနာမည့်၊ တိုင်းပြည်နာမည့်အလုပ်ကို တပ်မတော်က မလုပ်လိုသော်လည်း NLD ဘက်က အပြုအမူများကသာ တိုင်းပြည်နှင့် ပြည်သူအထိနာမည့်အခြေအနေဆီ တွန်းပို့သလိုဖြစ်ခဲ့ကြောင်းကို မြင်အောင်ကြည့်နိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။ဘာကြောင့် နှုတ်ပိတ်နေရသနည်းဤတွင် NLD ဘက်က ဘာကြောင့် နှုတ်ပိတ်နေသည်ကို စဉ်းစားစရာများရှိလာသည်။ ကြားဖြတ်ရွေးကောက်ပွဲများတွင် တဖြည်းဖြည်းရလဒ်မကောင်းတော့သည့် NLD ၏ အခြေအနေများ၊ ရွေးကောက်ပွဲမှာ NLD ပါတီက ရာနှုန်းပြည့် နိုင်ကို နိုင်ရမည်ဟူသည့် တိကျသော ရည်မှန်းချက်ကြီး ပြည့်မီရန်၊ အနောက်အုပ်စုနှင့် OIC အလိုကျ ဖျက်သိမ်းပြီးသား နိုင်ငံလုံခြုံရေးဥပဒေများ၏ ကတိကဝတ်များ ပိုမိုခိုင်မာအားကောင်း​စေရန်၊ NLD သက်တမ်းအတွင်း စိတ်တိုင်းကျမပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့သည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို နောက်သက်တမ်းမှာ ပြင်ဆင်သွားနိုင်ရန်နှင့် နိုင်ငံအမာခံတပ်မတော်ကို ပို၍ အင်အားချည့်နဲ့သွားစေရန် စသည့် အကြောင်းတရားများကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ် နိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့်လည်း တပ်မတော်အပေါ် ပြည်သူများအထင်အမြင်လွဲအောင်၊ ဇာတ်နာအောင် အကြိမ်ကြိမ်ဇာတ်လမ်းဆင် ထိုးနှက်ခဲ့ကြ၊ လော်ဘီအင်အားများစွာဖြင့် ပြည်သူနှင့်တပ်မတော်အကြား သွေးခွဲခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။နောက်ဆုံး လွှတ်တော်အတွင်းတွင် လွှတ်တော်ကိုယ်စားလှယ်များက ပြည်သူအများ အကျိုးအတွက်မေးခွန်း၊ အဆိုများမေးမြန်းတင်သွင်း၊ ဥပဒေများပြုရမည့်အစား သူတို့ပါတီအကျိုးအတွက် အနောက်အုပ်စုအလိုကျ ဘယ်လိုမှမဖြစ်နိုင်သည့် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရေး ငြင်းခုံခြင်းဖြင့် အချိန်ကုန်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ ဥပဒေပြင်ဆင်ရေးကို နိုင်ငံအကျိုးငှာ လတ်တလောမလိုအပ်သေး၍ ဆန့်ကျင်ခဲ့ကြသည့် တပ်မတော်နှင့် ပြိုင်ဘက်ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီကိုမူပြည်သူများ အထင်လွဲဇာတ်နာအောင် ဖန်တီးနိုင်ခဲ့၍ NLD ၏လိုလားချက်များ ပြည့်ခဲ့သည်ဟုတော့ ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ ရွေးကောက်ပွဲနီးမှ ရွေးကောက်ပွဲ Campaign အဖြစ် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ရေး ကြိုးစားခဲ့ကြသည့် NLD ၏ စေတနာနှင့် လုပ်ရပ်ကို တွေးဆစေလိုပါသည်။ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ယခုလိုကာလ ယနေ့လိုအခြေအနေမျိုးတွင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးနှင့်အတူ မြန်မာပြည်သူတို့ ကြုံတွေ့နေရသည့်ဒုက္ခအပေါင်းအစု၏ တရားခံမှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၊ NLD ပါတီနှင့် ထိုစဉ်က UEC မှာသာ အဓိကတာဝန်ရှိပါသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သန့်ရှင်းလွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသော ရွေးကောက်ပွဲမဖြစ်ခဲ့ခြင်းက ဒီမိုကရေစီနှင့် ရွေးကောက်ပွဲအနှစ်သာရတို့ကို ဖျက်ဆီးလိုက်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေးနည်းဖြင့် မျှခြေနိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းတစ်ခုကို ဖန်တီးနိုင်မည့် စေတနာနှင့် ခံယူချက်ကောင်းများကို မထားနိုင်ခဲ့ကြခြင်းနှင့် ညှိနှိုင်းမှုစွမ်းရည် အရည်အချင်းများ မရှိခဲ့ခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်ပါသည်။ ကောင်းမွန်သော ညှိနှိုင်းမှုစွမ်းရည်မျိုးကသာ အမှန်တရားကိုရရှိစေပြီး သို့မှသာ လွှတ်တော်အတွင်း အဆုံးအဖြတ်ရယူရာတွင် အမှန်ထက်အများဆန္ဒအလေးထားသည့်စရိုက်ကို ရရှိစေမည်ဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ပါသည်။အတွေ့အကြုံအရ ထိုကဲ့သို့မဖြစ်ခဲ့သော ပါတီနှင့် နိုင်ငံရေးသမားများကို မြန်မာပြည်သူတို့ အနာဂတ်မှာ ဘယ်လိုယုံကြည်လို့ရနိုင်မည်လဲ၊ ဒီလိုပါတီနှင့် ဒီလိုနိုင်ငံရေးသမားမျိုးတို့က ကောင်းမွန်မျှတသည့် နိုင်ငံရေးရေခံမြေခံတစ်ခုကို ဖန်တီးနိုင်စွမ်းရှိပါ့မလား၊ မြန်မာတို့၏ စရိုက်လက္ခဏာနှင့် ကိုက်ညီသည့် ဒီမိုကရေစီကျင့်စဉ်များကို လိုက်ပါဆောင်ရွက်နိုင်သည့် အရည်အချင်းဒီလူတွေမှာရှိပါ့မလား။ သူတို့အတော်မှားခဲ့ကြပါသည်။ သူတို့မှားသည့် ဒဏ်ကို ကျွန်တော်တို့ အတော်ခံနေရသည်။ အရေးကြီးသည်က ပြည်သူ၏ ယုံကြည်မှုဖြစ်ပြီး ထိုယုံကြည်မှုကို လျစ်လျူရှု၍မဖြစ်ပါ။ နောက်တစ်ကြိမ် လက်ညှိုး ထိုးမခံရဖို့ အရေးကြီးနေပါသည်။ ။(ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်) Source: MOI
အမြဲအမှတ်ရနေရမယ့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကပေးသော သင်ခန်းစာများ
အမြဲအမှတ်ရနေရမယ့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကပေးသော သင်ခန်းစာများ
ဒီနှစ်က လက်ရှိရုရှားနိုင်ငံရဲ့ ယခင်ပြည်ထောင်စုကြီးဖြစ်တဲ့ ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုရဲ့ ၁၉၄၁-၁၉၄၅ မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲကြီး အနှစ်(၈၀)ပြည့် အောင်ပွဲအထိမ်းအမှတ်နှစ်ဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်စဉ် မေလ ၉ ရက်မှာ ကျင်းပလေ့ရှိတဲ့ အောင်ပွဲနေ့အခမ်းအနားက ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံရှိ ပြည်သူများအတွက် အလွန်နက်ရှိုင်းလေးနက်ပြီး အဓိပ္ပာယ်ရှိလှပါတယ်။ ဒီစစ်ပွဲကြီးရဲ့အမှတ်တရက နိုင်ငံရဲ့သမိုင်းကြောင်းမှာ ရဲစွမ်းသတ္တိရှိမှုနဲ့ ဝမ်းနည်းစရာကောင်းမှုဆိုတဲ့ အခန်းကဏ္ဍတစ်ခုအဖြစ် ကျွန်တော်တို့ရဲ့ စိတ်ထဲ၊ နှလုံးသားထဲမှာ တည်ရှိနေပါတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း နာဇီဂျာမနီနဲ့ သူတို့ရဲ့ဥရောပ အဆွယ်အပွားတွေကို ချေမှုန်းနိုင်ခဲ့တဲ့ ဒီစစ်ပွဲကြီးမှာ လူသားမျိုးနွယ်စုတစ်ခုလုံးကို ခြိမ်းခြောက်လာ တဲ့ရန်သူတွေကို တိုက်ခိုက်ခြင်းဖြင့် အသက်ပေးလှူခဲ့ကြရသူ ဆိုဗီယက်စစ်သည်နဲ့ အရပ်သားစုစုပေါင်း ၂၆ သန်းကျော်ရှိပါတယ်။ နှစ်ကာလတွေ မည်မျှပင်ကြာမြင့်လာသည်ဖြစ်စေ မေလ ၉ ရက်ကတော့ ရုရှားပြည်သူများအတွက် အောင်မြင်မှု၊ အမှန်တရားအတိုင်း အောင်နိုင်မှုနဲ့ ခံနိုင်ရည်ဇွဲ၊ လုံ့လတို့ကိုဖော်ကျူးနေတဲ့ အရေးအကြီးဆုံးနဲ့ တန်ဖိုးအရှိဆုံးသော နေ့ရက်တစ်ရက်အဖြစ် ထာဝရတည်ရှိနေမှာပါ။ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက ဟစ်တလာရဲ့ အစိုးရနဲ့သူ့ဥရောပအဆွယ်အပွားတွေရဲ့ စစ်အင်အားကို အလုံးစုံပျက်သုဉ်းအောင် ချေမှုန်းနိုင်ဖို့အတွက် တိကျပြတ်သားပြီးအခြေခံကျတဲ့ အခန်းကဏ္ဍကနေ ပါဝင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ မဟာမျိုးချစ်စစ်ပွဲရဲ့ ပထမသုံးနှစ်တာကာလအတွင်းမှာ ဆိုဗီယက် ပြည်ထောင်စုက နာဇီဂျာမနီတို့ကို တစ်ကိုယ်တည်း ကြံ့ကြံ့ခံရင်ဆိုင်ခဲ့ရပြီး အဲဒီအချိန်တုန်းက သိမ်းပိုက်ခံထားရတဲ့ ဥရောပဒေသတစ်ခွင်လုံးဟာ နာဇီတပ်တော်ကြီးအတွက်သာ အလုပ်တွေလုပ်ခဲ့ရတာပါ။ ဂျာမနီတို့က လက်နက်ချအညံ့ခံသွားပြီးနောက် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စုက မဟာမိတ်များအပေါ် ပေးထားတဲ့ သူ့ရဲ့ကတိပြုမှုများကို လိုက်နာတဲ့အနေနဲ့ စစ်သွေး စစ်မာန်တက်ကြွနေတဲ့ ဂျပန်တို့ကိုလည်း တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းခဲ့ပါတယ်။ ဂျပန်တို့ရဲ့တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် တရုတ်၊ ကိုရီးယားနဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများဟာ ဘေးဒုက္ခပေါင်းများစွာသင့်ခဲ့ရတာပါ။မိမိတို့အနေနဲ့ ဝင်ရိုးတန်းတပ်ဖွဲ့များဖြစ်တဲ့ နာဇီဂျာမနီ၊ ဖက်ဆစ်အီတလီနဲ့ ဂျပန်အင်ပါယာ တို့ကို တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းနိုင်ခဲ့တဲ့ မဟာမိတ်တပ်မတော်များ၊ ခုခံတိုက်ခိုက်ရေးသမားများ၊ တရုတ်နိုင်ငံမှစစ်သည်များနဲ့ ထောက်ခံသူများအားလုံးကို လေးစားဂုဏ်ယူလျက်ရှိပါတယ်။ ဒီလိုမျိုး စုပေါင်းစွမ်းအားတွေကြောင့်ပဲ ၁၉၄၅ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂ ရက်မှာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကို အဆုံးသတ်စေခဲ့တာပါ။ ဒါကြောင့် မိမိတို့က ဘုံရန်သူနဲ့ပတ်သက်ပြီး မိမိတို့ရဲ့ အတူတကွလက်တွဲ လှုပ်ရှားမှုများနဲ့ မဟာမိတ်များရဲ့ အစဉ်အလာများကို ထာဝရအမှတ်ရနေမှာဖြစ်ပါတယ်။မဟာအောင်ပွဲကြီးက အမျိုးသားလွတ်လပ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို ကြီးမားစွာ အားပေးမြှင့်တင်နိုင်ခဲ့ပြီး နယ်ချဲ့ကိုလိုနီအမြစ်ပြတ်ချေမှုန်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်ကိုလည်း စတင်လုပ်ဆောင်နိုင်စေခဲ့ပါတယ်။ ဥရောပစစ်မြေပြင်မှာ ဆိုဗီယက်တပ်တော်ကြီးရဲ့ စစ်ရေးအောင်မြင်မှုများက ဝင်ရိုးတန်းအင်အားစုနိုင်ငံများကိုချည့်နဲ့စေပြီး ၁၉၄၄ ခုနှစ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ (ယခင်ဗမာ)အတွင်း ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ချုပ်(ဖဆပလ) တည်ထောင်မှုအတွက် အုတ်မြစ်ချစေနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဖဆပလ အဖွဲ့ချုပ်ဆိုတာ ၁၉၄၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁ ရက်မှာ ဂျပန်နိုင်ငံက မြန်မာနိုင်ငံကို ရွှေရည်စိမ်လွတ်လပ် ရေးပေးခဲ့တဲ့အတွက် ဂျပန်နိုင်ငံရဲ့ အုပ်ချုပ်မှု အောက်ကနေလွတ်မြောက်ဖို့ ရည်မှန်းလုပ်ဆောင် တဲ့လှုပ်ရှားမှုမှာ မျိုးချစ်တပ်ဖွဲ့တွေကို စုစည်းခဲ့တဲ့ အဖွဲ့ကြီးဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ် မတ်လမှာ ဗမာ့အမျိုးသားတပ်မတော်ဦးဆောင်တဲ့ လူထုအုံကြွ တော်လှန်မှုကြီးက မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းကနေ ဂျပန်တပ်ဖွဲ့တွေကို မလွဲမသွေထွက်ခွာသွားစေပါတယ်။ အဲဒီနောက် ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်မှာ မြန်မာနိုင်ငံကို ဗြိတိသျှကိုလိုနီအုပ်ချုပ်မှုအောက်ကနေ လွတ်လပ်သောနိုင်ငံအဖြစ် ကြေညာနိုင်စေခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးအရ ပကတိအခြေအနေအသစ်များဆီသို့လည်း ရွေ့လျားဆင်းသက်လာစေတာ ဖြစ်ပါတယ်။အရေးအကြီးဆုံးသော ရလဒ်ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးကနေ ထွက်ပေါ်လာတဲ့ အရေးအကြီးဆုံးသော ရလဒ်များအနက်တစ်ခုမှာ ကုလသမဂ္ဂကိုမဏ္ဍိုင်ပြုတဲ့ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး ပုံစံအသစ်ထွက်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ အောင်နိုင်သူအင်အားကြီးနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ရုရှားနိုင်ငံက ဒီနှစ်မှာပဲ နှစ်(၈၀)ပြည့်မြောက်မယ့် အပြည်ပြည် ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းကြီး ပေါ်ပေါက်လာဖို့နဲ့ ကောင်းစွာရပ်တည်နိုင်စေဖို့ ကြီးမားသော ကူညီထောက်ပံ့မှုတွေပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အခုဆိုရင် ရုရှားနိုင်ငံက ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီမှာ အမြဲတမ်းအဖွဲ့ဝင်နေရာတစ်ခုကို မှန်ကန်စွာ ရယူ ထားနိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။ရုရှားနိုင်ငံက နောက်ထပ်ကမ္ဘာစစ်ပွဲကြီးတွေ ဖြစ်ပွားစေမယ့် ကပ်ဆိုးကနေ ကမ္ဘာကြီးကို ဘေးကင်းအောင် ကာကွယ်နိုင်စေဖို့အတွက် ရည်ရွယ်ဖွဲ့စည်းထားတဲ့ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ကြီးအတွက် သမိုင်းကြောင်းအရရယူရမယ့် တာဝန်ဝတ္တရားကို နားလည်သိရှိထားပါတယ်။ မိမိတို့ရုရှားနိုင်ငံရဲ့ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ သဘောတရားက လက်ရှိထွန်းသစ်စ ဗဟုဝင်ရိုးကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းမှာ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများရဲ့ အကျိုးစီးပွားနဲ့ စုပေါင်းဆုံးဖြတ်ချက်ချမှု ဗဟိုပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုယန္တရားအဖြစ် ကုလသမဂ္ဂရဲ့ အခန်းကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ပြန်လည်ဖော်ထုတ် ထိန်းသိမ်းရေးအပေါ် ဦးစားပေးထားပါတယ်။ ဒီရည်မှန်းချက်ဆီ ဦးတည်သွားရာမှာ ရုရှားနိုင်ငံက တစ်ကမ္ဘာလုံးကိုအများစုအဖြစ် ကိုယ်စားပြုတဲ့ စိတ်တူကိုယ်တူမိတ်ဖက်နိုင်ငံများနဲ့အတူ အနီးကပ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးက လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း ၈၀ မှာ ပြီးဆုံးခဲ့ပေမယ့်လည်း လက်ရှိကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ပဋိပက္ခကြီးတွေမှာ သူ့ရဲ့ပဲ့တင်ထပ်သံ ကို ကြားယောင်နေရဆဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီပဋိပက္ခတွေကို ဖန်တီးသူတွေက Das Dritte Reich ရဲ့ ဘာလင်စာအုပ်ထဲမှာ ဖော်ပြထားသလိုမျိုး မတူကွဲပြားသောဝါဒနဲ့ သာလွန်မှုကို ကြိုက်နှစ်သက်ပါတယ်ဆိုသောသူများဖြစ်ပါတယ်။ ကိုလိုနီနယ်ချဲ့မူဝါဒကို လိမ်လည်လှည့်စားမှုနဲ့ လှည့်ဖြားမှုတို့ဖြင့် ဖုံးကွယ်ထားတဲ့ အနောက်အုပ်စုအင်အားကြီး နိုင်ငံများကြောင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ဆိုတဲ့အကြောင်းရင်းများ၊ အကျိုးရလဒ်များနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သမိုင်းအချက်အလက်အမှားတွေကို မိမိတို့အနေနဲ့ သိမြင်ခဲ့ကြရပါတယ်။ သူတို့က မျိုးနွယ်စုများကြား၊ ဘာသာရေးအသိုက်အဝန်းများကြား ဒေသတွင်း ပဋိပက္ခများဖြစ်ပွားအောင် မီးထိုးပေးခြင်းအားဖြင့် ရောမအင်ပါယာရဲ့ အဆိုအမိန့်ဖြစ်တဲ့ “သွေးခွဲအုပ်ချုပ်” ဆိုတဲ့ဆိုရိုးစကားနဲ့အညီ တစ်ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဗဟိုချက်တွေကနေ အချုပ် အခြာအာဏာနဲ့ လွတ်လပ်သောနိုင်ငံများကို အခြားနိုင်ငံများနဲ့ခွဲထုတ်ဖို့ လုပ်ဆောင်လာတာ ဖြစ်ပါတယ်။ဥရောပဒေသအနှံ့အပြားမှာ နာဇီဝါဒကို အမွှမ်းတင်ဖို့လုပ်ဆောင်တဲ့ကြိုးပမ်းမှုတွေကို ထင်ထင်ရှားရှားမြင်တွေ့လာရပါတယ်။ ဘောတစ်ဒေသနိုင်ငံများနဲ့ ယူကရိန်းနိုင်ငံတို့မှာ ပြည်တွင်းနာဇီ ရာဇဝတ်သမားများနဲ့ ကြံရာပါပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သူများ ပြန်လည်နိုးထလာခြင်းဟာ ဥရောပသမဂ္ဂရဲ့တရားဝင်မူဝါဒနဲ့အညီဆိုသလိုဖြစ်လာပြီး ဒါဟာနိုင်ငံရေးနဲ့ စိတ်ဓာတ်ရေးရာမှာ နိမ့်ကျခြင်းတို့ရဲ့ ထင်သာမြင်သာရှိသော ဥပမာများကို မျက်စိစုံမှိတ် ထားသလိုဖြစ်နေပါတယ်။ထိုသို့ဆိုးလာသည့်တိုင်အောင် ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်းရှိ နာဇီကိုလိုလားတဲ့ အစွန်းရောက်အမျိုးသားရေးအင်အားစုများကို အနောက်အုပ်စုမှ ခေါင်းဆောင်များက မသိမသာ အတည်ပြုထောက်ခံ ပေးနေခြင်းကြောင့် ယူကရိန်းအစိုးရကိုယ်တိုင်က ရုရှားနိုင်ငံသားများ အများဆုံး နေထိုင်လျက်ရှိတဲ့ ဒေသများရှိ သာမန်ပြည်သူများနဲ့ နိုင်ငံရေးအတိုက် အခံအင်အားစုများအပေါ် ကြမ်းကြုတ်ရက်စက်မှုများစွာ ကျူးလွန်လာနိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှာဖြစ်ပွားတဲ့ သွေးမြေကျအာဏာသိမ်းမှု ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ယူကရိန်းအစိုးရက ဒွန်းဘက်ဒေသမှာ ဆိုးရွားပြင်းထန်လှတဲ့ စစ်ဆင်ရေးတစ်ရပ်ကိုဆင်နွှဲကာ မြို့ကြီးပြကြီးတွေမှာ မဆင်မခြင် ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုများနဲ့အတူ အရပ်သားပြည်သူထောင်ပေါင်းများစွာရဲ့ အသက်ဇီဝိန်များကို ခြွေယူခဲ့ပါတယ်။အခုဆိုရင် ယူကရိန်းခေါင်းဆောင်များက သူတို့ကိုယ်သူတို့ NATO တပ်ဖွဲ့အတွက် မြို့တံခါး ဖျက်သစ်တုံးအဖြစ်ကို ရွေးချယ်ခဲ့တာကြောင့် ဒါဟာရုရှားနိုင်ငံအတွက် စစ်ရေးအရ တိုက်ရိုက် ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်လာပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ပဋိပက္ခက မလွဲမသွေဖြစ်လာရတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်က ယူကရိန်းအထူး စစ်ဆင်ရေးဆင်နွှဲနေတဲ့ စစ်သည်တွေကို မိန့်ခွန်း ပြောကြားရာမှာ “ဒီကနေ့အချိန်အခါမှာ ရဲဘော်တို့က အတိတ်မှာဆိုရင်လည်း အမိမြေရဲ့လုံခြုံရေး နဲ့အနာဂတ်အတွက် တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ရသလို ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီးကပေးတဲ့ သင်ခန်းစာကိုလည်း ဘယ်သူ မှမေ့ပျောက်လို့မရအောင် စွမ်းဆောင်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာကြီးမှာ နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းသူများ၊ လူသတ်သမားများနဲ့ နာဇီများအတွက် နေစရာနေရာမရှိအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါတယ်” လို့ ပြောကြားခဲ့တာရှိပါတယ်။အာရှနဲ့ပစိဖိတ်ဒေသမှာဆိုရင် ဂျပန်အာဏာပိုင်များက အင်ပါယာစနစ်ဆိုးကြီးရဲ့ အမှားများကို ဘယ်တုန်းကမှ နောင်တမရခဲ့ဘဲ တရုတ်နိုင်ငံကို ထိန်းချုပ်ရန်နဲ့ ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်ရန် လိုအပ်တယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းပြချက်နဲ့ စစ်ပုံပြုခြင်းလမ်းကြောင်းပေါ် ပြန်လည်လျှောက်လှမ်းပြီး မဟာမိတ်ဖွဲ့စည်း တည်ထောင်မှုများကို လုပ်ဆောင်လာလျက်ရှိပါတယ်။မျှတမှုရှိသော ကမ္ဘာကြီးဆီသို့နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးမှာ အငြင်းပွားမှုများစွာ ရှိသော်လည်း ရုရှားနိုင်ငံကတော့ တူညီမှုရှိပြီး ခွဲခြား လို့မရနိုင်တဲ့ လုံခြုံရေးစနစ်တည်ဆောက်မှုကိုသာ အမြဲတမ်းထောက်ခံအားပေးခဲ့ပါတယ်။ ဒီလုံခြုံရေး စနစ်ဆိုတာ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းကြီးတစ်ခုလုံးအတွက် မရှိမဖြစ် အရေးကြီးတဲ့စနစ်ဖြစ်ပါတယ်။ ရုရှားနိုင်ငံက ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့နဲ့ BRICS အဖွဲ့တို့မှာရှိတဲ့ စိတ်တူသဘောတူရှိသော မိတ်ဖက်နိုင်ငံများနဲ့အတူ မဟာယူရေးရှား ဒေသနဲ့နောက်ပိုင်းမှာ လုံခြုံရေးပုံစံအသစ်ထွက်ပေါ်လာရေးကို အားကြိုးမာန်တက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဘုံရန်သူကို တိုက်ခိုက်ရာမှာ တွေ့ကြုံခဲ့ရတဲ့ စည်းလုံးညီညွတ်မှုနဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အတွေ့အကြုံတို့အပေါ် ယုံကြည်မှုက နိုင်ငံအားလုံးရဲ့ လွတ်လပ်ပြီး ကိုယ်ပိုင်သတ်မှတ်ချက်ရှိတဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု တစ်ခုအတွက် တူညီသောအခွင့်အလမ်း မူဝါဒများအပေါ် အခြေခံတဲ့မျှတမှုရှိသော ကမ္ဘာကြီးဆီသို့ လျှောက်လှမ်းရာမှာ အခြေခိုင်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။မိမိတို့အနေဖြင့် အနိုင်မခံအရှုံးမပေးသော အောင်နိုင်သူမျိုးဆက်များအဖြစ် ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားရပါတယ်။ သူတို့ရဲ့အရိုက်အရာကိုဆက်ခံတဲ့ မိမိတို့အနေနဲ့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မှကြမ်းတမ်းတဲ့ သင်ခန်းစာများကို မှတ်သားလေ့လာပြီး ဒီအမှားများကို နောက်တစ်ကြိမ်မကျူးလွန်စေဖို့နဲ့ နာဇီဝါဒကို အောင်နိုင်ခဲ့သူများရဲ့အမှတ်တရများကို ဆက်လက် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ဖို့အတွက် တာဝန်ရှိပါတယ်။ သူတို့က မိမိတို့ကို တာဝန်ဝတ္တရားနဲ့ နိုးကြားမှုရှိကာ နောက်ထပ်ကမ္ဘာစစ်ကြီးဖြစ်ပွားမှုကို ရှောင်လွှဲနိုင်ဖို့အတွက် အရာအားလုံးကို လုပ်ဆောင်မယ့်သူများအဖြစ် ယုံကြည်ကိုးစားခဲ့ကြတာဖြစ်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါတယ်။ ။Source: https://myawady.net.mm/stories 
အိန္ဒိယနဲ့ပါကစ္စတန်တို့ကြား တကယ်ပဲညှိနှိုင်းလို့မရနိုင်တော့ဘူးလား
အိန္ဒိယနဲ့ပါကစ္စတန်တို့ကြား တကယ်ပဲညှိနှိုင်းလို့မရနိုင်တော့ဘူးလား
ပါဟယ်ဂမ်ဒေသဆိုတာ သိပ်ကိုအေးချမ်းတဲ့ တောင်ပေါ်မြို့လေးတစ်မြို့ပါ။ သူ့ရဲ့တည် နေရာက အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ တို့ကြား ကက်ရှမီးယားဒေသမှာဖြစ်ပါတယ်။ သူတို့ နှစ်နိုင်ငံကြား စစ်ပွဲတွေဖြစ်ပြီးတဲ့နောက်ပိုင်း ပါဟယ်ဂမ်မြို့က ငြိမ်းချမ်းတဲ့နေရာတစ်ခု၊ အပန်းဖြေလို့ ကောင်းတဲ့နေရာတစ်ခု၊ ခရီးသွားတွေကိုဆွဲဆောင်ပေးနိုင်တဲ့နေရာတစ်ခု၊   ပြောရရင်သိပ်ကိုသာယာနာပျော်ဖွယ်ကောင်းလွန်းတဲ့ နေရာလေးတစ်ခုပေါ့။ဒါပေမဲ့ ဧပြီလ ၂၂ ရက်မှာတော့ အဲဒီလိုသာယာလွန်းလှတဲ့ တောင်ပေါ်မြို့လေးတစ်မြို့ဟာ အကြမ်းဖက်သမားများကြောင့် ငရဲခန်းတစ်ခုသဖွယ် ချောက်ခြားခဲ့ရပါတော့တယ်။ တကယ်တော့ အကြမ်းဖက်သမားဆိုတာ အကြမ်းဖက်သမားစိတ်ပဲရှိတာပါ။ ဘယ်သူ့မျက်နှာကိုမှမထောက်ဘဲ လူသတ်နေရရင်၊ သူတို့စိတ်ပျော်ရွှင်အောင် အဖျက်အမှောင့်လုပ်ငန်း တွေလုပ်နေရရုံနဲ့ ကျေနပ်နေတဲ့လူတန်းစားတစ်ရပ် ဖြစ်ပါတယ်။ အခုလည်း အကြမ်းဖက်သမားများရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပါဟယ်ဂမ်မြို့လေးကိုအလည် လာတဲ့ ခရီးသွား ၂၆ ယောက်ဟာ အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရ ပါတယ်။ သူတို့ထဲကမှ ၂၅ ယောက်က အိန္ဒိယနိုင်ငံ သားတွေဖြစ်ပြီး ကျန်တစ်ဦးကတော့ နီပေါနိုင်ငံသားပါ။အဲဒီအကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုကို ပါကစ္စတန်နိုင်ငံထဲ မှာအခြေချနေတဲ့ The Resistance Front အမည်ရှိ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ငယ်လေးက သူတို့လုပ်တာပါဆိုပြီး အတိအလင်းထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခု တိုက်ခိုက်မှုမှာ ပါကစ္စတန်အစိုးရရဲ့ထောက်ပံ့မှုပါနေ တယ်ဆိုပြီး အိန္ဒိယအစိုးရကပြောထားပါတယ်။ တစ် ချိန်တည်းမှာပဲ အိန္ဒိယထောက်လှမ်းရေးအေဂျင်စီ တွေကလည်း ပါကစ္စတန်ထောက်လှမ်းရေးဌာနဖြစ် တဲ့ ISI က ဒီအကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုမှာ လက်သည် အနေနဲ့ပါဝင်နေတယ်ဆိုတဲ့ သတင်းအချက်အလက် တွေကို အခိုင်အမာရရှိထားတယ်လို့ ဆိုထားပြန်ပါ တယ်။ အဲဒီအချက်အလက်တွေထဲမှာ တိုက်ခိုက်မှု လုပ်သူတွေဟာ မူဇာဖာရာဘတ်နဲ့ ကရာချိမြို့တို့မှာ ရှိတဲ့ ပါကစ္စတန်ထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ရဲ့ လျှို့ဝှက် နေအိမ်တွေဆီသွားခဲ့တာကိုတွေ့ရှိထားမှုလည်းပါဝင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီကိစ္စမှာပါကစ္စတန်ဘက်က ပါဝင် ကူညီမှုတွေ မလွဲမသွေရှိနေတယ်လို့ အိန္ဒိယဘက်က အတိအလင်းပြောထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ပါကစ္စတန် ကတော့ သူတို့အနေနဲ့ဒီကိစ္စမှာပါဝင်မှုမရှိဘူးလို့ တုံ့ပြန်ထားပါတယ်။အဲဒီအကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုလုပ်ခဲ့သူတွေထဲကသုံးဦးဟာ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံအခြေစိုက် လက်ရှကာ-အီး-တိုင်ဘာ (LeT) လို့အမည်ရတဲ့ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အဖွဲ့ဝင်တွေဖြစ်တယ်လို့ အိန္ဒိယရဲတပ်ဖွဲ့ကထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ LeT အဖွဲ့ဆိုတာ ကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့ကိုယ်တိုင်က အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းအဖြစ်သတ်မှတ်ထားတဲ့အဖွဲ့ဖြစ်ပါတယ်။ ပြောရရင် ကမ္ဘာသိအကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုပါ။ ဒါကြောင့် အိန္ဒိယရဲတပ်ဖွဲ့က အဲဒီအကြမ်းဖက်သမားသုံးဦးကိုဖမ်းဆီးနိုင်ဖို့အတွက် သတင်းပေးနိုင်သူကို ဆုတော်ငွေအဖြစ် ရူပီးနှစ်သန်းစီပေးမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ဒီဖြစ်စဉ်ကနေအသက်ရှင်သန်လွတ်မြောက်လာသူတွေရဲ့ ပြန်ပြောချက်အရသိရတာကအကြမ်းဖက် သမားများဟာ ဘာသာရေးကိုအခြေခံတဲ့အကြမ်း ဖက်တိုက်ခိုက်မှုလုပ်ခဲ့တာကိုတွေ့ရပါတယ်။ ပထမ ဦးစွာ စစ်ယူနီဖောင်းတွေဝတ်ဆင်ထားတဲ့ အကြမ်း ဖက်သမားများက ခရီးသွားတွေသာယာစွာရှုခင်းကြည့်နေတဲ့ မြက်ခင်းပြင်ရှိရာနေရာကိုဝင်လာပြီး တစ်ဦးချင်းစီရဲ့နာမည်တွေကိုမေးပါတယ်။ ပြီးရင် အစ္စလာမ်မစ်အဆိုအမိန့်တွေကို ရွတ်ခိုင်းပါတယ်။ မရွတ်နိုင်တဲ့သူတွေကိုတော့ သေနတ်နဲ့တေ့ပစ်သွားကြတာဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။အခုကိစ္စတွေဖြစ်ပြီးတဲ့နောက်မှာ အိန္ဒိယအစိုးရ က ပါကစ္စတန်နိုင်ငံနဲ့ဆက်ဆံရေးအဆင့်ကို လျှော့ချ လိုက်ပါတယ်။ သံတမန်ဝန်ထမ်းအရေအတွက်ကိုလည်း ၅၅ ယောက်ကနေအယောက် ၃၀ အထိလျှော့ချလိုက်ပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံကြားအဓိကကျတဲ့ နယ်စပ် ဂိတ်ကိုလည်းပိတ်လိုက်ပါတယ်။ နှစ်နိုင်ငံကြားမှာ အရေးပါလှတဲ့ ရေမျှဝေရေးသဘောတူစာချုပ်အပေါ် လိုက်နာမှုကိုလည်း ပထမဆုံးအကြိမ်အနေနဲ့ရပ်ဆိုင်း လိုက်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် တခြားသောလုပ်ဆောင်ချက် တွေကိုလည်း ဆောင်ရွက်လိုက်ပါသေးတယ်။ ဒီအချိန် မှာပဲ ပါကစ္စတန်ဘက်ကလည်း နှစ်နိုင်ငံကြားကုန် သွယ်မှုကိုရပ်ဆိုင်းလိုက်ခြင်းအပါအဝင် လက်တုံ့ပြန်မှုများစွာကိုလုပ်ဆောင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယကနိုင်ငံအတွင်းမှာရှိတဲ့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံသားတွေအားလုံးကို ဧပြီလ ၂၇ ရက်မတိုင်မီထွက်သွားခိုင်းပြီး ဗီဇာတွေ အားလုံးကိုပယ်ချလိုက်သလို ပါကစ္စတန်ကလည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံသားတွေရဲ့ဗီဇာတွေကို ခွင့်မပြုတော့ပါဘူး။ဧပြီလ ၂၄ ရက်မှာတော့ အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ်နာရန်ဒရာမိုဒီက နိုင်ငံအရှေ့မြောက်ပိုင်း ဘီဟာပြည်နယ် မှာမိန့်ခွန်းပြောစဉ် “အိန္ဒိယအစိုးရအနေနဲ့ အကြမ်းဖက်သမားတွေကို ကမ္ဘာမြေအဆုံးအထိ လိုက်လံရှာ ဖွေချေမှုန်းသွားမယ်” လို့ကတိပြုကြောင်းပြောခဲ့ပါတယ်။ ပုံမှန်အားဖြင့်ဆိုရင် အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ်ဟာ မိန့်ခွန်းပြောတဲ့အခါ ဟင်ဒီဘာသာစကားနဲ့သာပြော လေ့ရှိပေမယ့်   အခုတစ်ခေါက်မှာတော့ အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကားနဲ့ပါပြောလာတာဖြစ်ပါတယ်။ သူက ဘာတွေပြောသွားလဲဆိုတော့-“ကျွန်တော့်အနေနဲ့ ဘီဟာမြေပေါ်မှနေ၍ တစ်ကမ္ဘာလုံးကို ပြောချင်ပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေနဲ့ အကြမ်းဖက်သမားမှန်သမျှကိုသာမက သူတို့အပေါ် ထောက်ပံ့ပေးနေသူတွေကိုပါ လိုက်လံရှာဖွေပြီးအပြစ် ပေးသွားမှာပါ။ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့စိတ်ဓာတ်ဟာ အကြမ်း ဖက်ဝါဒကြောင့် ပြိုကွဲသွားမှာမဟုတ်ပါဘူး။ အကြမ်းဖက်ဝါဒကိုလည်း ဒီအတိုင်းလွှတ်ပေးထားမှာမဟုတ်ပါဘူး။ တရားမျှတမှုရရှိရေးအတွက် လုပ်ဆောင်နိုင်တာ မှန်သမျှအားလုံးလုပ်ဆောင်သွားမှာပါ။ တစ်နိုင်ငံလုံး ကလည်း ခိုင်ခိုင်မာမာရပ်တည်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။”ဧပြီလ ၂၄ ရက်မှာပဲ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် ရှီဘားရှာရစ်က တပ်မတော်ထိပ်တန်းအရာရှိကြီးတွေ ပါဝင်တဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးကော်မတီ အစည်းအဝေး ကိုကျင်းပပါတယ်။ အဲဒီအစည်းအဝေးပြီးနောက် ဝန်ကြီးချုပ်ကပါကစ္စတန်နိုင်ငံရဲ့အချုပ်အခြာအာဏာနဲ့ ပြည်သူလူထုရဲ့လုံခြုံရေးကိုထိခိုက်စေမယ့် ဘယ်လိုခြိမ်းခြောက်မှုမျိုးကိုမဆို  ပြင်းထန်တဲ့လက် တုံ့ပြန်မှုနဲ့ရင်ဆိုင်ရလိမ့်မယ်လို့ ပြောထားပါတယ်။အဲဒီလိုပြောပြီးလို့မကြာခင်မှာပဲ ပါကစ္စတန်တပ်မတော်အနေနဲ့ ဧပြီလ ၂၄ ရက်နဲ့ ၂၅ ရက်မှာ သူတို့ရဲ့ အထူးစီးပွားရေးဇုန်အတွင်းရှိကမ်းရိုးတန်းဒေသမှာမြေပြင်မှမြေပြင်ပစ်ဒုံးကျည်ပစ်ခတ်စမ်းသပ်မှုတွေ လုပ်ဖို့သတိပေးချက်ထုတ်ထားတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့လည်း အိန္ဒိယဘက်မှ သက်ဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများက ပါကစ္စတန်ရဲ့လှုပ်ရှားမှုကို အနီးကပ်စောင့်ကြည့်နေတယ်လို့ သတင်းအရင်းအမြစ်များကပြောထားတာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အိန္ဒိယလေကြောင်းလိုင်းတွေအတွက် ပါကစ္စတန်ရဲ့ ဝေဟင်ကိုပိတ်လိုက်ပြီလို့လည်း ကြေညာထားပါ သေးတယ်။အိန္ဒိယနိုင်ငံပိုင် ကက်ရှမီးယားဒေသမှာ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေဟာ မကြာခဏဆိုသလိုဖြစ်လေ့ ရှိပါတယ်။ အဲဒီလိုတိုက်ခိုက်မှုတွေဖြစ်တိုင်းလည်း အကြမ်းဖက်သမားတွေက ပါကစ္စတန်နိုင်ငံထဲအခြေ စိုက်ကြသူတွေများပါတယ်။ ပါကစ္စတန်ဘက်က သူတို့အနေနဲ့  အကြမ်းဖက်သမားတွေကိုလက်ခံထား တာမရှိဘူးလို့ ဘယ်လိုပင်ပြောပြော အိန္ဒိယကတော့ ပါကစ္စတန်ပိုင်နက်ထဲအထိဝင်ပြီး အကြမ်းဖက်သမား တွေရဲ့စခန်းကို ဗုံးကြဲခဲ့တဲ့ဖြစ်စဉ်တွေရှိပါတယ်။အိန္ဒိယနိုင်ငံနဲ့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံဆိုတာ ဘာသာရေးကိုအခြေခံတဲ့ပဋိပက္ခတွေနဲ့အတူ   နယ်မြေလုစစ်ပွဲတွေလည်းဖြစ်ပွားခဲ့ဖူးပါတယ်။ ဖြစ်ပွားခဲ့ဖူးတဲ့စစ်ပွဲတွေတိုင်းမှာလည်း နှစ်ဖက်စလုံးကထိခိုက်ဆုံးရှုံး မှုများနဲ့သာရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရတာပါ။ ဒီမတိုင်ခင်ကာလမှာလည်း နှစ်နိုင်ငံစလုံးက အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့အတွက် ကင်းလို့မရနိုင်တဲ့အခြေအနေကြောင့်ကောင်းဟန်ဆောင်ကာ ဆက်ဆံခဲ့ရတဲ့အနေအထားဖြစ်ပါတယ်။ အခုတကယ်တမ်းဖြစ်လာပြီလည်း ဆိုရော တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက်လက်တုံ့ပြန်မှုတွေနဲ့သာ စတင်ခဲ့တာပါ။ဒီဖြစ်စဉ်ကြောင့် နောက်ထပ်ဘာဆက်ဖြစ်လာနိုင်လဲဆိုရင် သူတို့နှစ်နိုင်ငံရဲ့ရှေ့ဆက်လှုပ်ရှားမှုအပေါ်မှာသာမူတည်နေပါတယ်။ လေ့လာသူတချို့ကတော့ အိန္ဒိယနဲ့ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတို့ကြား စစ်ရေးတင်းမာမှု ဖြစ်တဲ့အဆင့်အထိရောက်လာနိုင်တယ်လို့ ခန့်မှန်းထားတာတွေ့ရပါတယ်။ ဥပမာအနေနဲ့ ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဘလာကော့အရေးအခင်းမှာဆိုရင် အိန္ဒိယနိုင်ငံက ပါကစ္စတန်နိုင်ငံထဲဝင်ပြီး အကြမ်းဖက်သမားတွေကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုလုပ်ခြင်းနဲ့လက်တုံ့ပြန်ခဲ့ပါတယ်။ စစ်ရေးအရကြည့်မယ်ဆိုရင် ၂၀၁၉ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းမှာ အိန္ဒိယတပ်မတော်ကအင်အားပိုမိုတောင့်တင်းလာကာ ပါကစ္စတန်ကတော့ ပြည်တွင်းရေးအကျပ်အတည်းကြောင့် အရင်ကထက်အင်အားတောင့်တင်းလာတာမျိုးမရှိပါဘူး။ ဒါပေမဲ့လည်း အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်က  ပါကစ္စတန်နိုင်ငံထဲဝင်ပြီး အကြမ်းဖက်သမားတွေအပေါ်  လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မှုတွေလုပ်တယ်ဆိုရင် ပါကစ္စတန်ဘက်ကလည်း ငြိမ်ခံနေမယ့်အခြေအနေတော့မရှိပါဘူး။ဒီတစ်ကြိမ်အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်စဉ်မှာထူးခြားတာတစ်ခုက အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ်ကိုယ်တိုင်ကိုက အကြမ်းဖက်သမားတွေကို ကမ္ဘာမြေအဆုံးအထိလိုက် ရှာပြီးချေမှုန်းသွားမယ်လို့ဆိုထားတာပါ။ အရင်ဖြစ် စဉ်တွေတုန်းက အခုလိုမျိုးကတိပြုမှုကို မတွေ့ခဲ့ဖူး ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ဒီတစ်ခေါက်အကြမ်းဖက်သမား တွေရဲ့တိုက်ခိုက်မှုဖြစ်စဉ်ဟာ အိန္ဒိယနဲ့ပါကစ္စတန်တို့ကြား ဘယ်လိုမှညှိနှိုင်းလို့မရနိုင်တဲ့အခြေအနေဆီကို ရောက်စေမှာလား။ ဒါမှမဟုတ် ကြားဝင်စေ့စပ်ပေး သူတွေကြောင့် ပြန်ပြီးပြေလည်သွားမှာလားဆိုရင် ကျွန်တော်ကတော့ သူတို့နှစ်နိုင်ငံကြားတင်းမာမှု ပြေလျော့စေဖို့က အချိန်တော်တော်ကြာဦးမယ်လို့ မှတ်ချက်ပြုရပါလိမ့်မယ်။          ။Ref: AGCSource: https://myawady.net.mm/stories
© Copyright 2024 SAC All Rights Reserved.