ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ “နိုင်ငံပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး ဝါဒဖော်ဆောင်မှုဖြင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုများအား ပြည့်စုံကောင်းမွန်အောင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး” အဆင့်မြင့်အစည်းအဝေးတွင် ဝမ်ယိ သဘာပတိအဖြစ်ဆောင်ရွက်

ကုလသမဂ္ဂ၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ ရက် (ဆင်ဟွာ)

ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ယခုလအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံဖြစ်သော တရုတ်နိုင်ငံ၏ အဆိုပြုချက်အရ လုံခြုံရေးကောင်စီသည် ဒေသစံတော်ချိန် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ ရက်တွင် “နိုင်ငံပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝါဒ ဖော်ဆောင်မှုဖြင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုများအား ပြည့်စုံကောင်းမွန်အောင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး” နှင့်စပ်လျဉ်း၍ အဆင့်မြင့်အစည်းအဝေးကျင်းပခဲ့သည်။ အဆိုပါအစည်းအဝေးတွင် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ နိုင်ငံရေးဗျူရို အဖွဲ့ဝင်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိက သဘာပတိအဖြစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဂူတာရက်စ်က အခြေအနေအား ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ကာ လုံခြုံရေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်များစသည့် နိုင်ငံပေါင်း ၁၀၀ ကျော်မှ အဆင့်မြင့်ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် နိုင်ငံများမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ တက်ရောက် ခဲ့သည်။

ဝမ်ယိက ၂၀၂၅ ခုနှစ်သည် ကုလသမဂ္ဂ တည်ထောင်ခြင်း ၈၀ ပြည့်နှစ်ဖြစ်ကြောင်း၊ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း ၈၀ သည် ကမ္ဘာကြီး ဗဟုအသွင်ဖြစ်လာရေးနှင့် စီးပွားရေး ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းတို့ အရှိန်မြှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည့် နှစ်ပေါင်း ၈၀၊ နိုင်ငံအသီးသီးပြည်သူများ ရှေ့သို့လျှောက်လှမ်းကာ စိန်ခေါ်မှုများကို အတူရင်ဆိုင်သည့် နှစ်ပေါင်း ၈၀၊ “ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်း” က ဦးမော့ပြီး အင်အားကြီးမားလာသည့် နှစ်ပေါင်း ၈၀ ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့သည်။

လူသားမျိုးနွယ် လူမှုအသိုက်အဝန်းသည် စစ်အေးခေတ်၏ မှောင်မိုက်သည့်မြူများကြားမှ ထိုးဖောက်၍ အင်အားကြီး နှစ်ခု ထိပ်တိုက်အားပြိုင်ရင်ဆိုင်မှုကို ကျော်ဖြတ်လာခဲ့သော်လည်း ဘက်စုံငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် အတူတကွ စည်ပင် ဝပြောမှုကို မရရှိနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ၂၁ ရာစု၏ တတိယဆယ်စုနှစ်ကို ဝင်ရောက်လာနေပြီ ဖြစ်သော်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလုပ်ငန်းသည် တာဝန်ကြီးလေးပြီး ခရီးဝေးလံလျက်ရှိနေသေးကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ပြောင်းလဲရှုပ်ထွေးနေသော နိုင်ငံတကာအခြေအနေကို ရင်ဆိုင်ရာတွင် ကုလသမဂ္ဂကို ဗဟိုပြုသည့် နိုင်ငံတကာ စနစ်သည် လူသားမျိုးနွယ်တိုးတက်မှုလုပ်ငန်း၏ အရေးပါသည့်အာမခံချက်ဖြစ်ကာ ညှိနှိုင်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု ကို အခြေခံသည့် နိုင်ငံစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဝါဒ အယူအဆသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပြဿနာများကို ဖြေရှင်းသည့် အကောင်းမွန်ဆုံးနည်းလမ်းဖြစ်သည်ဟု သမိုင်းက မိမိတို့ကို ပြသပြီးကြောင်း ဝမ်ယိက ပြောကြားခဲ့သည်။

အေးအတူပူအမျှဟူသည့် သမိုင်းအလားအလာကြီးအား ရင်ဆိုင်ရာတွင် မည်သည့်နိုင်ငံကမျှ တစ်နိုင်ငံတည်း ကောင်းမွန်အောင် နေ၍မရကြောင်း၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်၍ အပြန်အလှန်အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေရေးသည်သာ မှန်ကန်သော ရွေးချယ်မှုဖြစ်ကြောင်း၊ နက်ရှိုင်းစွာပြောင်းလဲနေသည့် ကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းကို ရင်ဆိုင်ရာတွင် “ကမ္ဘာ့ တောင်ဘက်ခြမ်း” က ခေတ်မီအသွင်ပြောင်းမှုဆီသို့ အတူလျှောက်လှမ်းသည့် သမိုင်းဝင်လုပ်ဆောင်မှုကို ဖန်တီး ရမည့် အပြင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုစနစ် တိုးတက်ကောင်းမွန်လာစေရေး လုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း ရှေ့တန်း၌ လျှောက်လှမ်းရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မိမိတို့သည် မည်သည့်အချိန်ကထက်မဆို ကုလသမဂ္ဂ တည်ထောင်သည့် မူလရည်ရွယ်ချက်ကို ပြန်လည်အောက်မေ့ရန်လိုအပ်၍ စစ်မှန်သော နိုင်ငံပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဝါဒကို ပြန်လည်တိုးတက်လာအောင် ဖော်ဆောင်ကာ တရားမျှတ၍ တရားနည်းလမ်းကျသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံ အုပ်ချုပ်မှုစနစ် တည်ဆောက်မှုအား အရှိန်မြှင့်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆက်လက်၍ ဝမ်ယိက တရုတ်နိုင်ငံ၏ အဆိုပြုချက်လေးရပ်ကို ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ပါသည်။ ပထမအချက်မှာ အချုပ်အခြာအာဏာ တန်းတူညီမျှမှုကို အခိုင်အမာဆောင်ရွက်ရမည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို တွန်းအားပေး ဖော်ဆောင်ရာတွင် နိုင်ငံများက တန်းတူညီမျှပါဝင်၍ တန်းတူညီမျှဆုံးဖြတ်ကာ တန်းတူညီမျှ အကျိုးခံစားရမည်။ နိုင်ငံအသီးသီး ပြည်သူများ ကိုယ်တိုင်ရွေးချယ်ထားသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု လမ်းကြောင်းကို လေးစားကာ ပြည်တွင်းရေး မစွက်ဖက်သည့် အခြေခံမူကို ခိုင်မာစွာ ကိုင်စွဲ၍ မိမိ၏သဘောဆန္ဒကို သူတစ်ပါးထံ အတင်း အဓမ္မ ပေး၍မရပေ။ နိုင်ငံတကာဥပဒေအား ထိရောက်စွာ ဖော်ဆောင်ခြင်းအား အာမခံရန် နိုင်ငံတကာ တရား ဥပဒေ စိုးမိုးမှုကို တင်းကျပ်စွာ ဖော်ဆောင်၍ စံနှုန်းနှစ်မျိုးနှင့် ကိုက်ညီရာအား ရွေးချယ်ဆောင်ရွက်ခြင်းကို ကန့်ကွက်သည်။ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ထိန်းချုပ်နိုင်သောစွမ်းရည်ရှိပြီး နိုင်ငံများက လိုက်နာသင့်သည်။ လုံခြုံရေး ကောင်စီသည် ဩဇာတိက္ကမရှိပြီး နိုင်ငံအားလုံးက ၎င်းကိုကာကွယ်ထိန်းသိမ်းသင့်သည်။ ကြီးနိုင်ငယ်ညှဉ်း၊ အတင်း အဓမ္မလှည့်ဖျားလုယူမှု မှန်သမျှသည် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး အခြေခံမူအား ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ချိုးဖောက် နေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ လုံခြုံရေးကောင်စီအား ကျော်လွန်၍ ပြုလုပ်သော တစ်ဖက်သတ် ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှု မှန်သမျှ သည် ဥပဒေအရ အခြေအမြစ်မရှိ၊ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်မှုမရှိ၊ စာနာထောက်ထားမှုနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိပေ။

ဒုတိယအချက်မှာ တရားမျှတမှုနှင့် သမာသမတ်ကျမှုကို အခိုင်အမာဆောင်ရွက်ရမည်။ နိုင်ငံတကာ အရေးကိစ္စကို နိုင်ငံအနည်းငယ်မှ ဆက်လက်လက်ဝါးကြီးအုပ်ထားမှု မဖြစ်သင့်ဘဲ ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်းနိုင်ငံများကလည်း မိမိ၏ တရားဝင်လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အကျိုးစီးပွားကို အဆိုပြုကာ ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းခွင့်ရှိသည်။ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ရလဒ်များကိုလည်း နိုင်ငံအနည်းငယ်က ဆက်လက်အပိုင်စီးထားမှု မဖြစ်သင့်ဘဲ နိုင်ငံအားလုံးမှ ပြည်သူများက သာယာချမ်းမြေ့သောဘဝ ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိသည်။ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုသည် ဒီမိုကရေစီဆန်စွာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုကို အခိုင်အမာဖော်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ပြီး ယင်းသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ အထူးသဖြင့် အာဖရိက နိုင်ငံများ၏ ကိုယ်စားပြုခွင့်နှင့် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို မြှင့်တင်ကာ သမိုင်းကြောင်းအရ တရား မမျှတမှုကို လက်တွေ့ကျကျပြုပြင်ခြင်းဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်သည်။

တတိယအချက်အနေဖြင့် စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ညှိနှိုင်းပူးပေါင်းမှုကို အခိုင်အမာဆောင်ရွက်ရမည်။ အတူဆွေးနွေး၊ အတူမျှဝေ၊ အတူတည်ဆောက် ဟူသည့် အခြေခံမူကို အရင်းခံကာ အတိုက်အခံပြုမည့်အစား ညှိနှိုင်းရမည် ဖြစ်သလို ဘုံအကျိုးစီးပွားဖော်ဆောင်မှုဖြင့် အများအကျိုးကို ကာကွယ်ရမည် ဖြစ်ပြီး “စည်းလုံးညီညွတ်မှုကြီး” ဖြင့် “အုပ်စုငယ်များ” ကို တိုက်ဖျက်ရမည် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံစုံအဖွဲ့အစည်းများက အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်၍ မရခြင်းကြောင့် စွမ်းဆောင်ရည်ကျဆင်း၍ အကျိုးသက်ရောက်မှုမရှိသည်ကို လက်ပိုက်ကြည့်နေ၍မရပေ။ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီသည် ကျဉ်းမြောင်းသော ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများကို ကျော်လွန်၍ စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုစိတ်ဓာတ်ကို အရင်းခံကာ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်စာတမ်းက ပေးအပ်သော တာဝန်ဝတ္တရားကို ကောင်းမွန်စွာ ထမ်းဆောင်ပြီး နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံမှုအား ထိန်းသိမ်းကာကွယ်သည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ကောင်းမွန်စွာပါဝင်သင့်သည်။

စတုတ္ထအချက်အနေဖြင့် လှုပ်ရှားမှုဖြင့် ဦးတည်ချက်ကို အခိုင်အမာဆောင်ရွက်ရမည်။ အဆက်မပြတ် ဖြစ်ပွားနေသည့် စစ်မီးများ၊ အပြစ်မဲ့အသက်ဆုံးရှုံးမှုများ၊ ထွန်းသစ်စ နည်းပညာများ၏ စိန်ခေါ်မှုများကို ရင်ဆိုင်ရာတွင် ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းက ဆောင်ပုဒ်ကိုသာ ဟစ်ကြွေးနေ၍မရဘဲ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရမည်ဖြစ်သည်။ ကုလ သမဂ္ဂ “အနာဂတ် သဘောတူညီချက်” ကို ညှိနှိုင်းဖော်ဆောင်၍ “လမ်းပြမြေပုံ” အား “လုပ်ငန်းတည်ဆောက်သည့် ပုံ” အဖြစ်ပြောင်းလဲကာ သာယာကောင်းမွန်သော မျှော်မှန်းချက်ကို ပြည့်ဝသော လက်တွေ့ကျဖော်ဆောင်မှုအဖြစ် ပြောင်းလဲရမည် ဖြစ်သည်။ “နှစ်နိုင်ငံ ဖြေရှင်းမှုနည်းလမ်း” ကို အခိုင်အမာဖော်ဆောင်ပြီး ပါလက်စတိုင်း ပြဿနာ အား ဘက်စုံတရားမျှတစွာ ရေရှည်ဖြေရှင်းရေးကို တွန်းအားပေးကာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ ရေရှည်တည်ငြိမ် အေးချမ်းမှုကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရမည် ဖြစ်သည်။

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသည် ကုလသမဂ္ဂတွင် တရားဝင်နေရာပြန်လည်ရရှိပြီးနောက် မိမိတို့သည် အမြဲတစေ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုအတွက် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အကျိုးဆောင်မှု၊ တရုတ်နည်းလမ်းများ ထောက်ပံ့ပေးလျက် ရှိကြောင်း ဝမ်ယိက အလေးထားပြောကြားခဲ့သည်။ မိမိတို့သည် ငြိမ်းချမ်း၍ ဘေးကင်းလုံခြုံသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို ဖော်ဆောင်လိုပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သောလမ်းကြောင်း လျှောက်လှမ်းမှုအား အခိုင်အမာ ဖော်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနည်းလမ်းဖြင့် အငြင်းပွားမှုနှင့် ကွဲလွဲမှုများကို ဖြေရှင်းခြင်းအား အခိုင်အမာဖော်ဆောင်ကာ အားလုံးဂရုပြုကြသည့် ပြဿနာများဖြေရှင်းရေးအတွက် အပြုသဘောဆောင်သည့် အခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်ရန် အခိုင်အမာ ဖော်ဆောင်လျက်ရှိသည်ဟု ၎င်းကဆိုသည်။

ဝမ်ယိက မိမိတို့သည် အတူတကွဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို တွန်းအားပေးဖော်ဆောင် ၍ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အကျိုးဖြစ်ထွန်းကာ အားလုံးပါဝင်သည့် စီးပွားရေး ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းကို ဦးဆောင် အဆိုပြု၍ “ရပ်ဝန်းနှင့် ပိုးလမ်းမ” အား အရည်အသွေးမြင့် အတူတကွတည်ဆောက်ရန် တွန်းအားပေးလျက် ရှိကြောင်း၊ မိမိတို့သည် တံခါးဖွင့်၍ အားလုံးပါဝင်လက်ခံသည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို ဦးဆောင် အဆိုပြုကာ ယဉ်ကျေးမှုအမျိုးအစားစုံလင်မှုအား လေးစား၍ လူသားမျိုးနွယ်တို့၏ ဘုံစံတန်ဖိုးကို မြှင့်တင်ပြီး မတူညီသော ယဉ်ကျေးမှုများ ဖလှယ်ဆွေးနွေးမှု၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှု၊ သဟဇာတဖြစ်စွာ အတူ တည်ရှိမှုကို တွန်းအားပေး ဖော်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

မိမိတို့သည် နိုင်ငံပေါင်းစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို လက်တွေ့ဖော်ဆောင်ပြီး ယနေ့အထိ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အစိုးရကြားခံ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်း အားလုံးနီးပါးတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီးဖြစ်ကာ ကုလသမဂ္ဂ၏ နိုင်ငံတကာအရေးကိစ္စများတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်မှုကို ထောက်ခံအားပေးကြောင်း၊ ကုလသမဂ္ဂ၏ နောက်ထပ် နှစ် ၈၀ ကျရောက်မည့် အခါသမယတွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ဘက်ပေါင်းစုံနှင့်အတူ သမိုင်းသင်ခန်းစာအသိ ဉာဏ်ပညာကိုရယူကာ နိုင်ငံပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ရာစုနှစ်သစ်ကို စတင် ဖွင့်လှစ်ပြီး ပိုမိုတရားမျှတ၍ လျော်ကန်သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုစနစ်ကို တည်ဆောက်သွားလိုကြောင်း ဝမ်ယိက ပြောကြားခဲ့သည်။

အစည်းအဝေးတက်ရောက်သည့်ကာလအတွင်း ဝမ်ယိက ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဂူတာရက်စ် နှင့် ပါကစ္စတန်၊ ဟန်ဂေရီ၊ ယူဂန္ဓာ၊ ဆိုမာလီ၊ ဘိုလီးဗီးယားနိုင်ငံမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများနှင့် သီးခြားစီ တွေ့ဆုံ ခဲ့ပြီး အမေရိကန် နယ်ပယ်အသီးသီးမှ လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့်လည်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ 

ကိုးကား- ဆင်ဟွာ

Photo: South China Morning Post