အိန္ဒုမြစ်ကြောင်းသဘောတူညီချက်ကို အိန္ဒိယဘက်ကဆိုင်းငံ့မှုနဲ့ ဖြစ်ပေါ်လာမယ့်သက်ရောက်မှုများ

အိန္ဒိယနိုင်ငံကထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ကက်ရှမီးယားဒေသရှိ ပါဟယ်ဂမ်မြို့မှာ အကြမ်း ဖက်သမားများရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ခရီးသွားပြည်သူ ၂၆ ဦးသေဆုံးခဲ့တာအားလုံး အသိပါပဲ။ အဲဒီအကြမ်းဖက် တိုက်ခိုက်မှုကို ကျူးလွန်သူတွေက ပါကစ္စတန်နိုင်ငံထဲမှာ အခြေစိုက်တဲ့အပြင် ဒီဖြစ်စဉ်မှာပါကစ္စတန် နိုင်ငံကလည်း ပါဝင်ပတ်သက်နေတယ်လို့ အိန္ဒိယအစိုးရက ကောက်ချက်ချလိုက်ပါတယ်။ နောက်ဆက်တွဲအကျိုးဆက်က နှစ်နိုင်ငံကြား ရရှိထားတဲ့ သဘောတူညီချက်များကို      ရပ်ဆိုင်းလိုက်တဲ့အပြင် တစ်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အခြားတစ်နိုင်ငံမှ နိုင်ငံသားများကို အပြန်အလှန် နှင်ထုတ်ကြတဲ့ အထိ ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်က ဆိုင်းငံ့လိုက်တဲ့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံနဲ့ သဘောတူညီချက်တွေထဲမှာ အိန္ဒုမြစ်ကြောင်း သဘောတူညီချက်လည်း တစ်ခုအနေနဲ့ပါဝင်ပါတယ်။ အဲဒီသဘောတူညီချက်က အိန္ဒိယနဲ့ပါကစ္စတန် တို့ကြားဆက်ဆံရေးကို အသက်ဆက်စေ တဲ့သဘောတူညီချက်လို့ပြောရင် မမှားပါဘူး။ ဒီတော့ အဲဒီသဘောတူညီချက်က ဘာလဲ။  အဲဒီသဘောတူညီချက်ကို ဆိုင်းငံ့လိုက်တဲ့အတွက် ဘယ်လိုမျိုး အကျိုးသက်ရောက်မှုတွေ ရှိလာနိုင်တယ် ဆိုတာတွေကို ဒီကနေတစ်ဆင့်  တင်ပြပေးသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အိန္ဒုမြစ်ကြောင်းဆိုတာ အိန္ဒုမြစ်ကြီး အပါအဝင် မြစ်လက်တက်ခြောက်ခုပါဝင်တဲ့ မြစ်ကြောင်းစနစ်ကြီး တစ်ခုပါ။ အဲဒီ မြစ်လက်တက်ခြောက်ခုအနက် ငါးခုက အိန္ဒုမြစ်ရဲ့ဘယ်ဘက်ကမ်းမှာဖြစ်ပြီး ကျန် တစ်ခုက ညာဘက်ကမ်းမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအိန္ဒုမြစ်ကြောင်းကြီးဆိုတာ အိန္ဒိယ နိုင်ငံနဲ့ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ တို့အတွက် ပင်မအသက်သွေးကြောကြီးလို့ ပြောရင်မမှားပါဘူး။ စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ ဆည်ရေသောက် စနစ်အတွက် အဲဒီမြစ်ကြောင်းကြီးကိုပဲ အားကိုးနေကြရတာပါ။

အိန္ဒုမြစ်ကြောင်းကြီးကို အုပ်စုနှစ်ခု ခွဲထားပါတယ်။ အိန္ဒုမြစ်ရဲ့ဘယ်ဘက်ခြမ်း မှာရှိတဲ့ ရာဗီ၊ ဘီးနဲ့ ဆုလတ်မြစ်တို့ကို အရှေ့ပိုင်းမြစ်များလို့ခေါ်ပြီး ချီနပ်၊ ဂျီလမ် နဲ့ အိန္ဒုမြစ်တို့ကိုတော့ အနောက်ပိုင်းမြစ် များလို့ခေါ်ပါတယ်။ အိန္ဒိယနဲ့ပါကစ္စတန်တို့ကြား နှစ်ပေါင်းများစွာကြာဆွေးနွေးပြီးနောက် ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ်မှာ ကမ္ဘာ့ဘဏ်ရဲ့ ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးမှုနဲ့ သူတို့နှစ်နိုင်ငံက အိန္ဒုမြစ်ကြောင်း သဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြတာပါ။

အဲဒီသဘောတူညီချက်အရ အရှေ့ပိုင်း မြစ်များမှာရှိတဲ့ရေအရင်းအမြစ်များအားလုံးကို အိန္ဒိယနိုင်ငံက အပြည့်အဝအသုံး ချပိုင်ခွင့်ရှိပြီး အနောက်ပိုင်းမြစ်များမှာရှိ တဲ့ရေအရင်းအမြစ်များအားလုံးကို ပါကစ္စတန်က အသုံးချပိုင်ခွင့်ရှိပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း ပါကစ္စတန်နိုင်ငံက မြစ်အောက်ပိုင်းမှာရှိပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံက မြစ်အထက်ပိုင်း မှာရှိနေတဲ့အတွက် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံအနေနဲ့ နိုင်ငံအတွက်လိုအပ်တဲ့ ရေအရင်းအမြစ် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကိုရရှိဖို့ အိန္ဒုမြစ်ကြောင်း သဘောတူညီချက်အပေါ် မှီခိုနေရတာဖြစ်ပါတယ်။

လက်ရှိအချိန်မှာ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံက မြေအောက်ရေကုန်ခန်းမှုနဲ့လည်း ရင်ဆိုင်နေရတဲ့အတွက် ကရာချိလိုမျိုးမြို့ကြီးတွေတောင်မှ ရေသယ်ယာဉ်များအပေါ်မှီခို အားထားနေရတာပါ။ ဒါကြောင့် အိန္ဒုမြစ်ကြောင်းကနေ ရေစီးဆင်းမှုရပ်တန့်သွားမယ်ဆိုရင် ပါကစ္စတန်နိုင်ငံအနေနဲ့ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေ ပျက်စီးပြီး စားရေရိက္ခာ ပြတ်လပ်မှုနဲ့အတူ စီးပွားရေးမတည် ငြိမ်မှုတွေလည်း ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

အခုဆက်လက်ပြီးတော့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ အနေနဲ့ အိန္ဒုမြစ်ကြောင်း သဘောတူညီချက်ကို ဆိုင်းငံ့လိုက်တဲ့အတွက် ဘယ်လိုမျိုးအကျိုးသက်ရောက်မှုတွေရှိလာစေနိုင် တယ်ဆိုတာကို ဆက်လက် တင်ပြသွားပါမယ်။ ပထမဆုံးအချက်က ရေစီးဆင်းမှု၊ နှင်းခဲအရည်ပျော်မှု၊ မြစ်ရေလွှတ်မှု အစရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေကို အိန္ဒိယက ပါကစ္စတန်ကိုပေးတော့မှာမဟုတ်ပါဘူး။

နောက်တစ်ချက်က အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် သဘောတူညီချက်ပါ အချက်အလက်များကို မလိုက်နာ ရတော့တဲ့အတွက် အနောက် ပိုင်းမြစ်များမှရေကို မိမိသဘောရှိသည့် အတိုင်း အသုံးပြုလာနိုင်ပါတယ်။ ဖြစ်နိုင်ခြေအများဆုံးကတော့ ပါကစ္စတန်နိုင်ငံ ထဲကိုစီးဆင်းနေတဲ့ အနောက်ပိုင်းမြစ်များ ရဲ့ အထက်ပိုင်းမှာ ရေလှောင်ကန်ကြီးတွေ ထပ်ဆောက်တာ၊ ရေအားလျှပ်စစ်ဓာတ် အားပေးစက်ရုံ အသစ်တွေ တည်ဆောက်တာမျိုးနဲ့အတူ ရေစီးဆင်းမှုကိုစိတ်ကြိုက် ခြယ်လှယ်လာနိုင်ပါတယ်။

အိန္ဒိယဘက်က အခုသဘောတူညီချက် ကိုရပ်ဆိုင်းခြင်းမဟုတ်ဘဲနဲ့ ဆိုင်းငံ့ခြင်းသာလုပ်ထားတဲ့အတွက် သံတမန်ရေးအရ အပေါ်စီးကနေရှိနေစေပါတယ်။ ဒီအချက် ကိုလက်ဆုပ်လက်ကိုင်ပြုပြီး ပါကစ္စတန် အနေနဲ့ နယ်စပ်ဒေသမှာအကြမ်းဖက်မှု တွေကိုအားမပေးဖို့အတွက် ဖိအားပေး လာနိုင်ပါတယ်။ လက်ရှိအခြေအနေမှာ အိန္ဒိယဘက်က သဘောတူညီချက်ကို ဆိုင်းငံ့လိုက်တယ်ဆိုပေမယ့် ပါကစ္စတန်ထဲ ကိုမြစ်ရေစီးဆင်းမှု လျော့နည်းစေမယ့် ဒါမှမဟုတ် ရပ်တန့်သွားစေမယ့် အခြေခံ အဆောက်အဦ မရှိသေးပါဘူး။ ဒါကြောင့် လတ်တလောမှာတော့ အိန္ဒိယရဲ့သဘော တူညီချက်ကို ဆိုင်းငံ့မှုက ပါကစ္စတန်နိုင်ငံအပေါ် ချက်ချင်းကြီး အကျိုးသက်ရောက် စေမှာမဟုတ်ပါဘူး။

သို့ပေသော်လည်း အထက်မှာပြောခဲ့သည့်အတိုင်း ပါကစ္စတန်နိုင်ငံဆိုတာမြစ် အောက်ပိုင်းမှာရှိပြီး အိန္ဒိယနိုင်ငံဆိုတာ မြစ်အထက်ပိုင်းမှာရှိတဲ့အတွက် အိန္ဒုမြစ်နဲ့ပတ်သက်လာရင် ပါကစ္စတန်ဘက်က အားသာချက်ဆိုတာမရှိပါဘူး။ အခုလိုမျိုး အိန္ဒိယနိုင်ငံက ပါကစ္စတန်နိုင်ငံအတွက် အလွန်အရေးပါတဲ့ ရေအရင်းအမြစ်ကြီးနဲ့ ခြိမ်းခြောက်လိုက်တဲ့အတွက် နှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်မှာမှ အိန္ဒိယနိုင်ငံဘက်အခြမ်းမှာဖြစ်ပွားနေတဲ့ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှုတွေမှာ ပါကစ္စတန်က ဘယ်လိုပင်ပါဝင်ပတ် သက်မှုမရှိဘူးပဲ ပြောပြော သူ့ရဲ့နယ်စပ်မှာ ခိုအောင်းနေတဲ့ အကြမ်းဖက်သမားတွေကို      အတိုင်းအတာ တစ်ခု အထိတော့ ဟန့်တားထိန်းချုပ်မှုတွေ လုပ်ဆောင်လာနိုင်ဖွယ် ရှိတယ်လို့ မျှော်လင့်ရပါတယ်။

Ref: TOI

H.M

Source: https://myawady.net.mm/