မက်မန်းသီး၏ကျန်းမာရေးကောင်းကျိုးများ

မက်မန်းသီး၏မူလအစ

မက်မန်းသီးနှင့်ပတ်သက်၍ ယခင်က မက်မန်း ပေါင်းထုပ်များကိုသာ မြင်တတ်ကြသော်လည်း ယခု နောက်ပိုင်း လတ်ဆတ်ချိုအိပြီး အရသာကောင်းသော မက်မန်းအချိုသီးများလည်း ဈေးဆိုင်များတွင် တွေ့ မြင်နေကြရပြီဖြစ်သည်။ မက်မန်းသီးကို အင်္ဂလိပ်လို Damson ဟုခေါ်ပြီး ပန်းပွင့်သောအပင်မျိုးစိတ်တစ် ခုဖြစ်သည်။ မက်မွန်ပင်၊ တရုတ်ဆီးသီးပင်၊ ချယ်ရီပင် များနှင့်အတူ Rosaceae မျိုးရင်းဖြစ်သော Prunus မျိုးစု၌ပါဝင်ပြီး ရုက္ခဗေဒအမည်မှာ Prunus Domes-tica ဖြစ်သည်။ မက်မန်းပင်သည် စိုစွတ်အေးမြသည့်ခဲသားမြေကိုနှစ်သက်ပြီး    မူလပေါက်ရာဒေသမှာဥရောပတိုက်တောင်ပိုင်းနှင့်  အာရှတိုက်အနောက် ပိုင်းတို့ဖြစ်သော်လည်း ထိုမှတစ်ဆင့် အမေရိကတိုက်၊ အာရှတိုက်နှင့် ဥရောပအနောက်ပိုင်းတို့သို့ ပျံ့နှံ့သွား ကြသည်။

မက်မန်းပင်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပေ ၃ဝဝဝ နှင့် အထက်မြင့်သော ကုန်းမြင့်များ၌သာ ပေါက်ရောက် သောကြောင့်  ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်းရှိ  အောင်ပန်း၊ကလော၊ နောင်ချိုနှင့် တောင်ကြီးမြို့တို့၏အနီးတစ် ဝိုက်၌ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းကြောင်း တွေ့ရသည်။ အထူး သဖြင့်  ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက်  အနိမ့်ဆုံး နေရာ၌  ၂၀၅  ပေရှိပြီး  အမြင့်ဆုံးနေရာ၌ ၄၂၉၅ ပေ ရှိသည့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် သစ်သီးဝလံပေါင်းစုံ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းသော ပြင်ဦးလွင်ဒေသ၌ မက်မန်း ပင်ကို အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြသည်။ မက်မန်းသီးကို မက်မန်းယို၊ တော်ဖီ၊  မက်မန်းချို၊   မက်မန်းချဉ်၊

မက်မန်းဝိုင်ပြုလုပ်ပြီး ပြည်တွင်းစျေးကွက်၌  ရောင်းချသည့်အပြင်နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှတစ်ဆင့်မလေးရှားနိုင်ငံသို့လည်း တင်ပို့ကြောင်း မက်မန်း လုပ်ငန်းရှင်များထံမှ သိရသည်။  မက်မန်းသီးကို အကြမ်းအားဖြင့် သီးစားမျိုးနှင့် ဆားရည်စိမ်ဟူ၍ နှစ်မျိုးခွဲခြားနိုင်သည်။  မက်မန်းကုန်ကြမ်းကို  ပြင် ဦးလွင်ရှိ အင်းထိပ်၊ ပန်းဥတောင်၊ ဆင်ဖြူအင်း၊ မျှော့ တောကျေးရွာများအပြင် နောင်ချိုနှင့် တခြားမက်မန်း စိုက်တောင်သူများထံမှလည်း ဝယ်ယူရရှိနိုင်သည်။

မက်မန်းပင်စိုက်ပျိုးမှုပုံစံ

မက်မန်းပင်သည် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ပေ ၃၅၀၀ တွင် ကောင်းမွန်စွာဖြစ်ထွန်းသောကြောင့် ပြင်ဦးလွင်ဒေသ၌ အများဆုံးစိုက်ပျိုးသည်။ မက်မန်း ပင်ကို ဇူလိုင်လနှင့်သြဂုတ်လတို့တွင် စတင်စိုက်ပျိုး ပြီး မေလနှင့်ဇွန်လတို့တွင်  အသီးခူးဆွတ်နိုင်သည်။ မက်မန်းပင်သည် ချုံငယ်မျိုး သို့မဟုတ် အပင်ငယ် မျိုးဖြစ်ပြီး အကိုင်းအခက်အလက်အမြောက်အမြား ထိုးထွက်သည်။ ပန်းပွင့်များသည် အဖြူနှင့်အစိမ်းနုနု အရောင်များဖြစ်ပြီး နွမ်းသွားသည့်အချိန်တွင် ပန်း ရောင်နှင့်အနီရောင်သို့ ပြောင်းသွားတတ်သည်။ များ သောအားဖြင့် ပန်းပွင့်များသည် အရွက်များမထွက်မီ ထွက်လာကြသည်။ မက်မန်းပင်သည် အပွင့်ပွင့်ခါနီးတစ်လခန့်အလိုတွင် တစ်ပင်လုံးအရွက်တစ်ရွက်မျှ မကျန်အောင်ကြွေလေ့ရှိပြီး ထိုသို့ကြွေပြီးမှ အကိုင်း မှစပြီး  အဖူးအပွင့်များဖူးပွင့်ခြင်းဖြစ်သည်။  အများ အားဖြင့်  မက်မန်းပွင့်များသည်  ဖေဖော်ဝါရီလနှင့် မတ်လခန့်တွင် ပင်လုံးကျွတ်ကြွေကျပြီး ထိုအပွင့်များ မကြွေမီတွင်မက်မန်းသီးကင်းများ ကိုင်းတစ်လျှောက်ထွက်လာကာ မက်မန်းသီးများကို ဇူလိုင် လခန့်တွင် ခူးဆွတ်လေ့ရှိသည်။

မက်မန်းသီးပုံစံ

မက်မန်းသီးသည် အစေ့မာတစ်စေ့တည်းရှိသည့် အသီးမျိုးဖြစ်ပြီး ချယ်ရီသီးအရွယ်မှ ကြက်ဥအရွယ် ထိအောင် အရွယ်အမျိုးမျိုးနှင့် ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုး ရှိသည်။ ပုံသဏ္ဌာန်အားဖြင့်လည်း တချို့သည် လုံးဝန်း ၍ တချို့မှာ ကြက်ဥပုံသဏ္ဌာန်ရှိပြီး တချို့ကား ထိပ် ချွန်ခြင်း၊  ထိပ်လုံးကြီးခြင်း၊  ရှည်မျောမျောဖြစ်ခြင်း စသည့် ပုံစံမျိုးစုံရှိသော်လည်း အခွံသည်ပါး၍ အရောင် အားဖြင့် နီညိုရောင်၊ အဝါရောင်၊ အစိမ်းရောင်၊ အဖြူ ရောင်၊ ခရမ်းရောင်၊ အနီရောင်၊ အနီရင့်ရောင်၊  ပန်း ရောင်ဟူ၍ အရောင်အမျိုးမျိုးရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၌ အများစုမှာ မက်မန်းသီးဆိုလျှင် လုံးဝန်းသောအနီရောင်အသီးမျိုးကိုသာ သိကြသည်။ မက်မန်းသီးသည် အသားများ၍ အရည်ရွှမ်းသည်။ အလယ်ကောင်တွင် ပြား၍မာသောအစေ့ကြီးတစ်စေ့ရှိပြီး   ထိုအစေ့ထဲ တွင်  မျိုးစေ့ရှိသည်။ မက်မန်းသီးသည် အလွန်အသုံး ဝင်သော အသီးဖြစ်သည်။ ယင်းနှင့်အမျိုးတူ အသီး သုံးမျိုးတွင် အာဟာရဓာတ်အများဆုံးပါသောအသီးဖြစ်သည်။ တခြားအသီးများထက် သကြား ၂ဝ ဒသမ ၁  ရာခိုင်နှုန်း ပို၍ပါကြောင်း တွေ့ရသည်။  တချို့ကို မသိုးစာ၊ ထောပတ်၊ ယိုများပြုလုပ်ရာ၌ အသုံးပြုကြ ပြီး တချို့ကို အခြောက်ပြုလုပ်၍ စည်သွတ်ကြသည်။

မက်မန်းသီးတွင်ပါဝင်သောအာဟာရဓာတ်များ

မက်မန်းသီးသည်  ကယ်လိုရီနည်းပါးပြီး   အဆီပါဝင်မှုမရှိသည့်အတွက် ကျန်းမာရေးကိုအထောက် အကူဖြစ်စေသည့်အပြင် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်အာနိသင် ရှိသည့်ပစ္စည်းများ (Antioxidants) နှင့် အာဟာရဓာတ် နှင့်သတ္တုဓာတ်များဖြစ်သည့်  ဗီတာမင် C၊ ဗီတာမင် E၊ ဗီတာမင် K၊ Folate၊ Iron၊ Choline၊ Potassium၊ Magnesium၊ Phosphorus၊ Manganese၊ Zinc နှင့် Copper ဓာတ်များပါဝင်သဖြင့် တစ်နေ့တာလိုအပ်သည့်အာဟာရဓာတ်များကို  ရရှိစေသည်။  ထို့ပြင် မက်မန်းသီးတွင်ပါသည့်    ပိုတက်ဆီယမ်ဓာတ်က လည်း သွေးကြောများကိုကျယ်စေနိုင်သည့် အာနိသင် ရှိသောကြောင့် နှလုံးကျန်းမာရေးအတွက်  များစွာ အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။ ဗီတာမင် C နှင့် Phy-tonutrients   များ  ကြွယ်ဝစွာပါဝင်သောကြောင့်

ကိုယ်ခံအားကိုကောင်းစေပြီး ကင်ဆာရောဂါဖြစ်ပွား နိုင်ခြေကို လျော့နည်းစေသည်။ ဗီတာမင်နှင့် သတ္တု ဓာတ်ကြွယ်ဝသော မက်မန်းသီးမှရနိုင်သည့် ကျန်းမာ ရေးကောင်းကျိုးများကို ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။

အဆီကျစေပြီး နှလုံးကျန်းမာရေးကိုထောက်ကူပေးခြင်း

မက်မန်းသီးတွင်ပါဝင်သည့် အမျှင်ဓာတ်၊ ပရိုတင်း ဓာတ်၊ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်ဓာတ်၊ ဗီတာမင် A၊ ဗီတာမင် C၊  ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်၊  သံဓာတ်၊   ပိုတက်ဆီယမ်ဓာတ်များကြောင့် မက်မန်းသီးပုံမှန်စားခြင်းဖြင့် ခန္ဓာ ကိုယ်တွင်းမှ   အဆီဓာတ်များကို    ထိန်းညှိပေးနိုင်ကာ မကောင်းသည့်ကိုလက်စထရောအဆီဓာတ်ကို ကျဆင်းစေနိုင်ပြီး နှလုံးကျန်းမာရေးအတွက် များစွာ အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။ မက်မန်းသီးတွင် အဆီ ဆဲလ်များအပါအဝင် အဝလွန်ခြင်းနှင့် ရောင်ရမ်းမှုကို တားဆီးပေးသည့်အာနိသင်ရှိ Bioactive Compound များ၊   Flavonoids  များပါဝင်သောကြောင့်   ကိုလက် စထရောများခြင်း၊ ဆီးချိုသွေးချိုနှင့် နှလုံးသွေးကြော ကျဉ်းရောဂါကဲ့သို့  အဝလွန်ခြင်းနှင့်ဆက်နွှယ်နေသည့် ပြဿနာများမဖြစ်အောင် ကာကွယ်တားဆီးပေးနိုင် သည်။

ဆီးချိုသွေးချိုထိန်းပေးခြင်း

မက်မန်းသီးသည်သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကိုထိန်းညှိပေးနိုင်သည့်အာနိသင်ကြောင့် ဆီးချိုရောဂါ အတွက် အထူးသင့်လျော်ပြီး အထောက်အကူပြုနိုင် သည်။ မက်မန်းသီးတွင်ပါဝင်သည့်  Flavonoids များ ကြောင့် ဆီးချိုဝေဒနာရှင်များတွင် အဖြစ်များသည့် အင်ဆူလင်မတုံ့ပြန်နိုင်ခြင်းပြဿနာကို  ကာကွယ် ပေးနိုင်သည်။

အရိုးပွရောဂါကာကွယ်ပေးခြင်း

မက်မန်းသီးခြောက်ကိုစားသုံးခြင်းဖြင့်အရိုးကျန်းမာရေးအတွက်လည်း အထောက်အကူပြုနိုင် သည်။ မက်မန်းသီးခြောက်တွင် ပါဝင်သည့် Caffeic Acid နှင့် Rutin တို့ကဲ့သို့  Flavonoids များကြောင့် အရိုးတစ်သျှူးများ၌ ယိုယွင်းပျက်စီးခြင်းကို တားဆီး ပေးပြီး အရိုးပွရောဂါကိုကာကွယ်ပေးသည်။ ထို့ပြင် မက်မန်းသီးခြောက်တွင်ပါဝင်သည့် ပိုတက်ဆီယမ် နှင့် Polyphenols က အရိုးထုထည်ကို အားဖြည့်ပေး သည်။ မဂ္ဂနီစီယမ်ဓာတ်၊ ဖော့စဖရက်ဓာတ်၊ ကော့ပါး ဓာတ်၊ သံဓာတ်၊ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်များ ကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်ခြင်းကြောင့်   အရိုးများကိုသန်မာကြံ့ခိုင်စေပြီးသွေးအားကောင်းစေသည်။

အစာခြေစနစ်ကိုကောင်းစေခြင်း

မက်မန်းသီးသည် အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်ဝသည့်အပြင် မက်မန်းသီးတွင်ပါဝင်သည့် Sorbitol နှင့် Isatin ဓာတ်များကြောင့် အစာခြေစနစ်ကို ကောင်းစွာအထောက် အကူပေးပြီးအစာမကြေခြင်းနှင့်ဝမ်းချုပ်ခြင်းကဲ့သို့ အစာခြေစနစ်ပြဿနာများကို ကုစားရာတွင် ထိရောက်မှုရှိသည်။

ဦးနှောက်ဉာဏ်ရည်တိုးတက်စေခြင်း

မက်မန်းသီးဖျော်ရည်သောက်လျှင် အသက်အရွယ်ကြောင့်ဖြစ်ပွားသည့်   မှတ်ဉာဏ်ယိုယွင်းမှုများကိုကာကွယ်ပေးနိုင်သည်ဟု သုတေသီများက တွေ့ရှိခဲ့ သည်။ အကျိုးပြု  Phytonutrients    များကြောင့် လေ့လာသင်ယူနိုင်စွမ်းနှင့်  မှတ်ဉာဏ်ကိုတိုးတက်စေသည်။   မက်မန်းသီးကို   ပုံမှန်စားပေးခြင်းဖြင့် အယ်လ်ဇိုင်းမားနှင့် ပါကင်ဆန်ရောဂါကဲ့သို့ မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းမှုရောဂါများကို ကာကွယ်နိုင်သည်။

မက်မန်းသီး၏တခြားအကျိုးကျေးဇူးများ

တခြားအကျိုးကျေးဇူးများအနေဖြင့် အာရုံကြောစနစ်အတွက်ကောင်းခြင်း၊   နှလုံးကျန်းမာစေခြင်း၊ ကိုယ်ခံအားကောင်းစေခြင်း၊   ကိုလက်စထရောကျစေခြင်း၊  သွေးအားကောင်းစေခြင်း၊   စိတ်ဖိစီးမှုကို လျော့ပါးသက်သာစေခြင်း၊   နှလုံးကျန်းမာစေခြင်း၊သွေးဖိအားကိုထိန်းပေးနိုင်ခြင်း၊  အဆုတ်နှင့်ခံတွင်း ကင်ဆာဖြစ်ပွားမှုကိုလျော့ကျစေနိုင်ခြင်း၊ တုပ်ကွေးကိုကုသနိုင်ခြင်း၊ ကင်ဆာကာကွယ်နိုင်ခြင်း၊ သွေးအားနည်းရောဂါကိုကာကွယ်ပေးနိုင်ခြင်း၊အသားအရေလှပစေခြင်း၊ အမြင်အာရုံကောင်းမွန်စေခြင်းနှင့်   မျက်စိမှုန်ခြင်းတို့ကို  ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ ထို့ပြင် မက်မန်းသီးသည်  ဓမ္မတာမမှန်ခြင်းကိုကုသရာတွင်   ထိရောက်သည့်အာနိသင်ရှိသည်ဟုဆိုကြသကဲ့သို့  အူလမ်းကြောင်းထဲမှ   အဆိပ်အတောက်များကိုဖယ်ရှားသန့်စင်နိုင်သည်ဟုလည်းသိရသည်။

မက်မန်းသီးကိုဘယ်လိုစားမလဲ

မက်မန်းသီးကို  သူ့အတိုင်းစားကြသကဲ့သို့   ဆား သို့မဟုတ် လျက်ဆားနှင့်လည်း တို့စားကြသည်။ တချို့က သုပ်စားခြင်း၊ မက်မန်းချိုပေါင်းလုပ်စားခြင်း၊ မက်မန်းတော်ဖီအနေဖြင့်လုပ်စားခြင်း၊ မက်မန်းယိုအနေဖြင့်စားခြင်းများလည်းရှိသည်။ ထို့ပြင် မက်မန်းဝိုင်လုပ်ပြီးသောက်ခြင်းများလည်းရှိသည်။

ဆေးဖက်ဝင်မက်မန်းဝိုင်

မက်မန်းဝိုင်သည် သုံးစွဲတတ်လျှင် ဆေးကောင်း တစ်လက်ဖြစ်နိုင်သည်။ မက်မန်းသီးမှ ဗီတာမင် C ဓာတ်ကို  များစွာထောက်ပံ့ပေးသကဲ့သို့  အစာချေ ဖျက်မှုကိုလည်း ကောင်းမွန်စေသည်။

Source: https://myawady.net.mm/stories