ထူးခြားဆန်းပြား ကဆုန်လအကြောင်း သိကောင်းစရာ
Posted_Date
Image
Body
ကဆုန်လပြည့်နေ့သည် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏ ဖွား၊ ပွင့်၊ ဟော၊ စံ ဆိုသည့်နေ့ထူးနေ့မြတ်ကြီး များဖြစ်ပေါ်ခဲ့သောကြောင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များ အထွတ်အမြတ်ထားရှိသည့်နေ့တစ်နေ့ဖြစ်သည်။ ကဆုန်လပြည့်နေ့တွင်ကျင်းပသည့် ကဆုန်ညောင်ရေသွန်းပွဲတော်တွင် ဗောဓိညောင်ပင်ကို ရေသွန်းလောင်းခြင်း၊ ဇီဝိတဒါနအဖြစ် ငါးသက်စေ့လွှတ်ခြင်း၊ ဥပုသ်သီတင်းဆောက်တည် ခြင်းစသည်ဖြင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်တို့ အစဉ်အလာမပျက်ကျင့် သုံးလျက်ရှိကြသည်။
သို့သော် ကဆုန်လ၏ထူးခြားဆန်းပြားပုံများအကြောင်းကိုမူ သိသူနည်းသည်။ သို့ပါ၍ အောက်ပါအတိုင်း အကျယ်တဝင့်ရေးသားဖော်ပြလိုက်ရသည်။
ထူးခြားဆန်းပြား ကဆုန်လအကြောင်း သိကောင်းစရာမြန်မာအဘိဓာန်တွင်ဖော်ပြသော ဆယ့်နှစ်ရာသီ အရုပ်၊ ပွဲ၊ ပန်း၊ နက္ခတ်ပြဇယားအရ ကဆုန်လ၏ရာသီမှာ ပြိဿရာသီ၊ ရာသီရုပ်မှာ “နွားလား” ၊ ရာသီပွဲမှာ “ညောင်ရေသွန်းပွဲ” ၊ ရာသီပန်းမှာ “စံကားပန်း” ၊ စန်းယှဉ်နက္ခတ်မှာ “ဝိသာခါနက္ခတ်”ဖြစ်ကြောင်းဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင် ကဆုန်လနှင့် ကဆုန်လပြည့်နေ့ကို “လ၏ ပန္နရသီ ပုဏ္ဍာတိထီ” ပြည့်ညီသောကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဂိမှာန်ဥတု နွေရာသီအချိန်အခါ အချက်အချာအလယ်ကာလ ဖြစ်သောကြောင့်လည်းကောင်း၊ ကောင်းကျိုး တရားကို ထူးခြားစွာပေးနိုင်သည့် “ဝိသာခါနက္ခတ်” နှင့် “စန်း” ဟုခေါ်သော တနင်္လာဂြိုဟ် ငွေလမင်းတို့ယှဉ်တွဲလျက် ထွန်းပေါ်လာသည့်အခါဖြစ်သောကြောင့် လည်းကောင်း အထူးကဲဆုံး၊ အမြင့်မြတ်ဆုံးအချိန်ကာလဖြစ်သည်ဟူ၍ ရှေးပညာရှိများက ညွှန်းဆိုကြ သည်။
ထို့ကြောင့် မြန်မာပြက္ခဒိန်၏ ဒုတိယလဖြစ်သော ကဆုန်လသည် ဆယ့်နှစ်လရာသီအနက် ဗုဒ္ဓဘာသာ ဝင်တို့၏ မွန်မြတ်ထူးခြားလှသော လတစ်လဟုဆိုရပေမည်။ ထို့ပြင် “ကဆုန်လပြည့်ဗုဒ္ဓနေ့” ဟူသော ဝိသေသထူးရှိနေသည်။ ပုဂံကျောက်စာတွင် ကုဆုန် ဟူသောအရေးအပြင် ခူဆုန်၊ ခုဆုန် ဟူသော ကွဲလွဲချက်များကိုတွေ့ရသော်လည်း သဘောမှာအတူတူဖြစ်သည်။ “ကု” သည် “ရေ” ဟုအဓိပ္ပာယ်ရပြီး “ဆုန်” မှာ “သွန်းလောင်းခြင်း” အဓိပ္ပာယ်ရှိသည့်အတွက် အလွန်ပူပြင်းသည့် နွေရာသီ၏အပူဒဏ်ကြောင့် သစ်ပင်ကြီးငယ်တို့ကို ရေလောင်းပေးရသည်ဟုဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ ညောင်ရေသွန်းပွဲကို ကဆုန်လပြည့်နေ့တွင်ကျင်းပကြသည်။
ကဆုန်လသည် ရေများခန်းခြောက်ကာ ရေအရှားပါးဆုံး လတစ်လဖြစ်သောကြောင့် ရှေးလူတို့သည် ဘုရားအလောင်းတော်ဘုရားအဖြစ်သို့ရောက်တော်မူရာတွင် မဟာဗောဓိပင်မှကူးယူစိုက်ပျိုးခဲ့သောမဟာဗောဓိပင်ကြီးရေခန်းခြောက်မူကြောင့်သေဆုံးမသွားစေရန်ရေအပြတ်လပ်ဆုံးဖြစ်သော ဤကဆုန်လတွင် ညောင်ရေသွန်းလောင်း၍ပူဇော်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ ညောင်ရေသွန်းခြင်း အပြင် ဗုဒ္ဓနေ့ သရုပ်ဖော်မှုကိစ္စတစ်ရပ်ရှိသည်။ ၎င်းမှာ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်များအား အနေကဇာတင်ခြင်း ဖြစ်သည်။
ကဆုန်လညောင်ရေသွန်းလောင်းခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍လောကဗျူဟာအင်ရုံစာတမ်းတွင် ထူးခြားသော မှတ်ချက်တစ်ခုကို ယခုလိုလေ့လာသိရှိရသည်။ “ကဆုန်နယုန် ဆွေ့ဆွေ့ခုန်” ဆိုရိုးစကားအတိုင်း နွေကာလ၏ အပူဆုံးလများဖြစ်၍ ရေများခန်းခြောက်သည်။ ရမည်းသင်းမင်းတရားလက်ထက်တွင် ကဆုန်လ မိုးမရွာ၍ အိပ်မက်မြင်မက်ရာ ထိုအိပ်မက်ထဲကအတိုင်း ပတ္တမြားစေတီ၌ညောင်ရေသွန်း ခြင်းကိစ္စကိုစီရင်သည်။ ညောင်ရေသွန်းပြီးနောက် နန်းတော်သို့အပြန်မှာပင် မိုးသည်းစွာရွာချသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ ပတ္တမြားစေတီ၌ ညောင်ရေကို နှစ်စဉ်မပြတ်သွန်းလောင်းခဲ့ကြောင်းနှင့် မိုးခေါင်ရေရှား အရပ်များတွင်မိုးကြီးရွာချစေရန် ညောင်ရေသွန်းသောဓလေ့ရှိခဲ့ကြောင်း လေ့လာမှတ်သားရသည်။
ထူးခြားဆန်းပြားသော ကဆုန်လ
ကဆုန်လနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မှတ်သားဖွယ် (၁၆) ချက် ရှိသည်။ ၎င်းတို့မှာ-
(၁) အလောင်းတော်သုမေဓာသည် ဒီပင်္ကရာမြတ်စွာဘုရားထံ နိယတ ဗျာဒိတ်ခံယူသောလ။
(၂) အလောင်းတော်သိဒ္ဓတ္ထမင်းသားဖွားမြင်တော်မူသောလ(ခရစ်တော်မပေါ်မီ ၆၂၃ ဝိသာခါ (ကဆုန်လ) ၏ လပြည့်နေ့တွင်လုမ္ဗိနီအင်ကြင်းတော၌ဖွားမြင်တော်မူခဲ့သည်။)၊
(၃) တောထွက်တော်မူသောလ၊
(၄)သစ္စာလေးပါးနှင့်တကွ ဘုရားအဖြစ်ကို ရယူသောလ၊
(၅)ပရိနိဗ္ဗာန် စံဝင်တော်မူသောလ၊
(၆)ဗောဓိပင်မြတ်ကို ညောင်ရေဓာတ်သွန်းလောင်းသောလ၊
( ၇)စံကားပန်းပွင့်သောလ၊
(၈)ဝိသာခါနက္ခတ်နှင့် စန်းယှဉ်၍ပြည့်သောလ၊
(၉) တံငါတာရာထွန်းသောလ (သက္ကဋ နက္ခတ္တဒီပနီအလို ဆင်တာရာထွန်းသောလ)၊
(၁၀) နေ့ ၃၂ နာရီ ၊ ည ၂၈ နာရီရှိ၍ ညတာတိုသောလ၊
(၁၁) ရက်စုံသတ်သောလ (ရက်သုံးဆယ်ရှိသောလ)၊
(၁၂)နဂါးဦးခေါင်း အနောက်မြောက်မှာဝမ်းပြင်တောင်ခွင်ကျောသားမြီးကား အရှေ့သို့ထားသောလ၊
(၁၃)စနေနှင့် ကြာသပတေး ရက်ရာဇာ၊ ဗုဒ္ဓဟူးနှင့် သောကြာ ပြဿဒါးဖြစ်သောလ၊
(၁၄) နှစ်ဖဝါးဖြင့် မွန်းတည့်သောလ၊
(၁၅) ပြိဿရာသီမည်သောလ၊
(၁၆) ဖွားဖက်တော်ခုနစ်ပါးမွေးဖွားဖြစ်ပေါ်သောလ (ညီတော် အာနန္ဒာထေရ်၊ ဗောဓိပင်၊ ကာဠုဒါယီထေရ် သို့မဟုတ် အမတ်၊ ယသော်ဓရာမိဖုရား၊ ဆန္ဒထေရ် သို့မဟုတ် အမတ်၊ ရွှေအိုးကြီးလေးလုံး၊ ကဏ္ဍက မြင်းဖြူတော်) စသည်တို့ဖြစ်ကြသည်။
ထို့ကြောင့် ၁၉၉၈ ခုနှစ် နို၀င်ဘာလ ၅ ရက်မှ ၁၄ ရက်အထိ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ ကိုလံဘိုမြို့၌ကျင်းပသောအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာဗုဒ္ဓဘာသာကွန်ဖရင့်တွင် ထူးခြားချက်အပေါင်းနှင့်ပြည့်စုံသော ကဆုန်လပြည့်နေ့ကို ကမ္ဘာ့ရုံးပိတ်ရက်အဖြစ်သတ်မှတ်နိုင်ရန် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။
သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက ကမ္ဘာ့ရုံးပိတ်ရက်အဖြစ် သတ်မှတ်ရေးအဆိုကို ၁၉၉၉ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေညီလာခံသို့တင်သွင်းခဲ့သည်။ (၅၄) ကြိမ်မြောက် အထွေထွေညီလာခံသို့ တင်သွင်းသော ယင်းအဆိုကို မြန်မာနိုင်ငံအပါအ၀င် နိုင်ငံပေါင်း ၃၄ နိုင်ငံက ထောက်ခံခဲ့ကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် ကဆုန်လပြည့်နေ့ကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာရုံးပိတ်ရက် (Vesak Universal Holiday) အဖြစ် ကုလသမဂ္ဂက သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။
အချုပ်ဆိုရသော် ကဆုန်လသည် မြန်မာပြက္ခဒိန်၏ နွေလများထဲမှ ဗဟိုချက်မ အလယ်လဖြစ်၍ ကဆုန်လမှာ ဆွေ့ဆွေ့ခုန်ရလောက်အောင် ရာသီဥတုပူပြင်းသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ကဆုန်လတွင် ဝိသာခါနက္ခတ်နှင့်စန်းယှဉ်၍ပွင့်သော “စံကားပန်း" ၏ ရနံ့သည် ပူပြင်းသောရာသီကို အန်တုပေးကာ အမှန်တကယ်ပင် အမောပြေလန်းဆန်းစေသည်။ သို့ပါ၍ ကဆုန်လတွင် ညောင်ရေသွန်းကြရင်း ရှားရှားပါးပါး ခါတော်မီ ရာသီပန်းတစ်မျိုးဖြစ်သော စံကားပန်းပွင့်လေးများကိုလည်း ဘုရားလှူနိုင်ကြပါစေကြောင်းနှင့် နေ့အပူချိန်မြင့်တက်လျက်ရှိသော ယခုနှစ်နွေရာသီတွင် ဗောဓိညောင်ပင်ကိုရေသွန်းလောင်းလှူပြီးမြန်မာပြည်သူပြည်သားအားလုံး ကြည်သာရွှင်ပျအေးမြကြပါစေကြောင်း ဆန္ဒပြုဆုတောင်းလိုက်ရပါသည်။ ။
Source: https://myawady.net.mm/stories
