မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသောဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုနိုင်သည့် ထိန်းချုပ် ဓာတုပစ္စည်းများကုန်သွယ်မှု၊ အသုံးပြုမှုနှင့် ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်မှုများ  အပိုင်း(၃)

sacadmin

Article_Author

ဒေါက်တာလပြည့်ခင်

Posted_Date

MM-Article-Category
အထွေထွေဆောင်းပါး
အထွေထွေ-ပြည်တွင်း

Image

narcotic drugs

Body

အရေးပါသည့်ထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်းများ(ပရီကာဆာများ)ကို တရားဝင်နှင့်တရားမဝင် အသုံးပြုခြင်းများ အပိုင်း(၂)တွင်ဖော်ပြခဲ့သော United Nations Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs  and Psychotropic Substances က ကြေညာထားသည့် ထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်း ၄၃ မျိုး၏တရားဝင် အသုံးပြုမှုများနှင့် တရားမဝင်အသုံးပြုမှုများကို ဆက်လက်ဖော်ပြသွားပါမည်။

၁။ N-acetylanthranilic Acid (အင်-အက်စီတိုင်းလ်အင်သရာနီလစ်အက်စစ်) C9H9NO3 ကို ဆေးဝါးများ၊ ပလတ်စတစ်များနှင့် သန့်စင်သောဓာတုပစ္စည်းများ၊ ပြင်းအားပျော့သော ဓာတုပစ္စည်းများ နှင့် ပလတ်စတစ်များထုတ်လုပ်ရာတွင် တရားဝင်အသုံးပြုပြီး မက်သာကွာလုံး (Methaqualone) နှင့် မက်ကလိုကွာလုံး (Mecloqualone) ကို ဖန်တီးထုတ်လုပ်ရာတွင် တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။

၂။ Ephedrine (အက်ဖီဒရင်း) C10H15NO မှာ အနံ့မရှိသော အဖြူရောင်ပုံဆောင်ခဲအမှုန့်ဖြစ်ပြီး အက်ဖီဒရာအပင်မှ ဓာတုဗေဒနည်းဖြင့် ထုတ်လုပ်ရရှိသည်။ ၎င်းသည် Alcohol တွင် ပျော်ဝင်ပြီး Ether Chloroform တို့တွင် ပျော်ဝင်ခြင်းမရှိပါ။ ထိုအမှုန့်ကို ရှူရှိုက်လျှင်အန္တရာယ်ရှိသည်။ ပန်းနာရင်ကျပ် ကဲ့သို့ အသက်ရှူကျပ်သောရောဂါကာကွယ်ဆေး၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း သန့်ရှင်းစေသောဆေးဝါးများ ထုတ်လုပ်ရာတွင်သုံးပြီး မက်သာအဖက်တမင်း (Metham-phetmine) တရားမဝင် ထုတ်လုပ်ရာတွင် လည်း အသုံးပြုကြသည်။

၃။ Ergometrine (အာဂိုမတ်ထရင်း) C23H27N3O6 ကို ခေါင်းကိုက်ရောဂါသက်သာစေသည့် ဆေးဝါး၊ သားဖွား/မီးယပ်တွင် သားအိမ်ညှစ်ဆေးနှင့် သားဖွားရာတွင် အသက်ရှူဝစေရန်အသုံးပြုပြီး လိုင်ဆာဂျစ် အက်စစ် (Lysergic Acid) နှင့် လိုင်ဆာဂျစ်အက်စစ်ဒိုင်အီသိုင်းလမိုဒ်  (Lysergic Acid Diethylamide (L.S.D))ဖန်တီးထုတ်လုပ်ရာ၌ တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။

၄။ Ergotamine (အာဂိုတမင်း) C33H35N5O5 ကို သားဖွား/မီးယပ်သည့်မိခင်အား ကုသရာတွင် မရှိမဖြစ် အသုံးပြုရသောပစ္စည်းဖြစ်သည်။  ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ခြင်းကိုကုသပေးသည့်ဆေးဖြစ်ပြီး နာကျင်ခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်း၊  စိတ်တိုခြင်းနှင့် ယာယီအမြင်အာရုံဆုံးရှုံးခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဤဆေးပြားများသည်  နာကျင်ခြင်းအချက်ပြမှုများကိုပိတ်ဆို့ကာ ဦးနှောက်အတွင်းရှိ သွေးကြောများကို ကျဉ်းစေရန် လုပ်ဆောင်သည်။    ဆေးအရည်ပျော်စေရန် လျှာအောက်တွင်ထား၍ သောက်နိုင်သည်။ Aura နှင့် ဦးခေါင်းအစုလိုက်အပြုံလိုက်ကိုက်ခြင်း ရှိ/မရှိ စစ်ဆေးသည့် Alpha-1 Selective Adrenergic Agonist Vasoconstrictor ဆေးဖြစ်သည်။ Lysergic Acid နှင့် L.S.D(Lysergic Acid Diethylamide) တို့ ထုတ်လုပ်ရာ၌လည်း တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။

၅။ Isosafrole (အိုင်ဆိုဆာဖရိုး) C10H10O2 သည် အမွှေးရနံ့လုပ်ငန်းတွင် အသုံးပြုသော အော်ဂဲနစ်ဒြပ် ပေါင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး စမုန်နက် သို့မဟုတ် နွယ်ပင်၏ရနံ့ကိုရရှိစေသည်။ ယင်းကို ပိုင်ပါရိုနယ်လ် (Piperronal)၊ အဆင့်မြင့်ရေမွှေး (Perfume) ဖြစ်စေရန် ပြုပြင်ရာ၌လည်းကောင်း၊ အရည်အသွေး ကောင်းသော ဆပ်ပြာမွှေးဖြစ်စေရန်လည်းကောင်း၊ ဆာဆပါရိလ်အမွှေးနံ့ပြုလုပ်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ ကပ်ရောဂါကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ရာတွင်လည်းကောင်း  အသုံးပြုသည်။ ဘီယာပြုလုပ်ရာ၌ မီသိုင်းလ် ဆီလီကိတ်(Methyl Silicate) နှင့်အတူ Isosafrole ပမာဏအနည်းငယ်ကို ထည့်သုံးခြင်းဖြင့် အနံ့ပိုမို ကောင်းမွန်စေသည်။ တရားမဝင်အနေဖြင့် MDA (3,4-Methylene-dioxyamphetamine)၊ MDE (3,4-Methylenedioxy-N-ethylamphetamine)၊ MIMA နှင့် Normalhy-droxitine Amphetamine တို့ထုတ်လုပ်ရာ၌ အသုံးပြုသည်။

၆။ Lysergic Acid  (လိုက်ဆာဂျစ်အက်စစ်) C16H16N2O2 ကို d-lysergic acid နှင့် (+)-lysergic acid ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ LA ကိုဆေးဝါး (Phamaceutical) အဖြစ်လည်းကောင်း၊ စိတ်အားထက်သန် စေသော ဆေးဝါးများ (Psychedelic Drugs) အဖြစ်လည်းကောင်း၊ အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်းများ (Organics) ထုတ်လုပ်ရာ၌ အသုံးပြုနိုင်ပြီး L.S.D (Lysergic Acid Diethylamide) တရားမဝင် ထုတ်လုပ်ရာ၌ လည်းကောင်းအသုံးပြုသည်။

၇။ 3,4-Methylenedioxyphenyl-2-Propanone (၃၊ ၄-မီသိုင်းလ်လင်းဒိုင်အောက်ဆီဖီနိုင်းလ် -၂-ပရိုပန်နုန်း) (MDP-2-P/PMK) C10H10O3 ကိုပိုင်ပါရိုနောနှင့် အခြားသောအမွှေးဆီများ၊ ရေမွှေးများ ထုတ်လုပ်ရာ၌သုံးပြီး Amphetamine၊ MDA (3,4-Methylenedioxyamphetamine)၊ MDE (3,4-Methylenedioxy-N-ethylamphetamine)၊ MDMA (3,4-Methylenedioxymethamphetamine) Normalhydroxydine, Amphetamine (N-OM MDA) တို့ကို တရားမဝင်စိတ်ကြွဆေးများ ထုတ်လုပ်ရာ၌လည်း အသုံးပြုသည်။

MDMA (3,4-Methylenedioxymetham-phetamine) or Ecstasy“Ecstasy” ဟု ပို၍ လူသိများထင်ရှားသော MDMA သည် Schedule I ဆေးဖြစ်ပြီး ရေတွင် အလွန်ပျော်ဝင်နိုင်သော အဖြူရောင် Semisolid ဓာတုပစ္စည်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကြည်လင်ပြီး အရောင်မဲ့အရည်ကို ရေတွင်  အယ်ကို ဟောရနံ့အနည်းငယ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ MDMA ကို အစာစားချင်စိတ်ကိုသက်သာစေသည့် ဆေးဝါး အဖြစ်လည်းကောင်း၊ စိတ်ကုထုံးတွင် အသုံးပြုခဲ့ပြီး ပါကင်ဆန်ရောဂါနှင့် စိတ်ဒဏ်ရာလွန်စိတ်ဖိစီးမှု ရောဂါတို့ကိုကုသရာတွင်လည်းကောင်း အသုံးပြုကြသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် MDMA (C11H15NO2.HCl) သည် “စိတ်ကြွဆေးပြား” သို့မဟုတ် “Molly” ဟု အများအားဖြင့် ရည်ညွှန်းသည့်  လူသိများသောအပန်းဖြေဆေးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပြင်းထန်သော ကြည်နူးမှု၊ စိတ်ခံစားမှု၊ ပွင့်လင်းမှုနှင့် စာနာမှုတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသကဲ့သို့ အာရုံခံနိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးပြီး စွမ်းအင်အဆင့်ကို တိုးမြှင့်ပေးသည်။

MDMA အသုံးပြုခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော Serotonin များအလွန်အကျွံထုတ်လွှတ်မှုသည် ဦးနှောက်အတွင်းရှိ အာရုံကြောထုတ်လွှတ်မှုစနစ် (Neurotransmitter) ကို  သိသိသာသာ လျော့ကျ သွားစေနိုင်သည်။ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် လူများသည် MDMA အသုံးပြုပြီးနောက် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ စိုးရိမ်စိတ်နှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းကဲ့သို့သော အပျက်သဘောဆောင်သော    စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကျိုး သက်ရောက်မှုများကို ရက်အတော်ကြာ ကြုံတွေ့ရနိုင်သည်။ MDMA သည် Norepinephrine ထွက်လာခြင်းကြောင့် အဓိကအားဖြင့် နှလုံးခုန်နှုန်းနှင့် သွေးပေါင်ချိန်တိုးခြင်းကဲ့သို့သော Adrenergic သက်ရောက်မှုများကို တစ်သမတ်တည်းဖြစ်ပေါ်စေသည်။

MDMA သည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ MDMA သည် နှလုံးခုန်နှုန်း ကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး နှလုံးတိုက်ခိုက်ခံရနိုင်ခြေကိုတိုးစေသည်ဟု   လူသိများသည်။ ရေတိုဘေးထွက် ဆိုးကျိုးအနေဖြင့် ပျို့ခြင်း၊ အန်ခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ်ကိုလျော့ကျစေခြင်း၊ ဝမ်းသာပီတိစိတ်ဖြစ်ခြင်း၊ အဆိုးမြင်စိတ်များလျော့ပါးလာခြင်း၊ မလုံခြုံမှုများလျော့ပါးလာခြင်း၊  ခံစားချက်ခိုင်မာလာခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်စေပြီးရေရှည်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအနေဖြင့် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ ပူပင်သောက ဖြစ်ခြင်း၊ အဆိုးမြင် စိတ်များတိုးလာခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ်ကို လျော့ကျစေခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ် ပြဿနာ များဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့် စိတ်တိုစရာခံစားချက်များကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

MDA (3,4-Methylenedioxyamphetamine) or Sassafras"Sally" သို့မဟုတ် "Sassafras" ဟုလည်း ခေါ်သော MDA (C10H13NO2) သည် ကျေနပ်ပျော်ရွှင်မှု၊ စွမ်းအင်အဆင့်တိုးမြှင့်မှု၊  အာရုံခံစားမှုနှင့် စာနာမှုတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ပြောင်းလဲလာသော အချိန်သညာကို ထုတ်ပေးသည်။ MDA သည် MDMA နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ပိုမိုအားကောင်းသော အမြင်အာရုံနှင့် အကြားအာရုံယောင်များကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး စွမ်းအင်အဆင့်ကို ပိုမိုမြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။ MDA ခန္ဓာကိုယ်မှ အပြည့်အဝဖယ်ထုတ်ပစ်ရန် MDMA ထက် ၂ နာရီမှ ၄ နာရီ ပိုကြာတတ်သည်။ MDMA နှင့်ခံစားချက်ချင်း ဆင်တူသော်လည်း MDA ၏ serotonin receptors များပေါ်တွင် MDA ၏လုပ်ဆောင်ချက်သည် အသုံးပြုပြီး နောက်ရက်အတော်ကြာ ခံစားရနိုင်သည့် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်းနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းကဲ့သို့သော အနုတ်လက္ခဏာ ဆောင်သော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

MDA နှင့် MDMA နှစ်မျိုးလုံးကို စိတ်ကြွဆေးများအဖြစ်ခွဲခြားထားပြီး ဦးနှောက်အတွင်းရှိ Serotonin၊ Dopamine နှင့် Norepinephrine တို့ကို တိုးမြှင့်နိုင်သည်။ ဆေးဝါးနှစ်မျိုးလုံးသည် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အန္တရာယ်များကို သယ်ဆောင်လာပြီး ဆိုးရွားသောကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများရှိသည်။ ပစ္စည်းတစ်ခုစီ၏ တိကျသောအန္တရာယ်သည် သောက်သုံးသောပမာဏ၊ သန့်ရှင်းမှု၊ တစ်ဦးချင်း ဇီဝကမ္မဗေဒနှင့် ကွဲပြားမှုနှင့်အသုံးပြုမှုအခြေအနေကဲ့သို့သော အချက်များပေါ်တွင် မူတည်၍ ကွဲပြားနိုင် သည်။

MDA သို့မဟုတ် MDMA လွန်ကဲစွာသုံးစွဲခြင်းသည် အန္တရာယ်ရှိသောခန္ဓာကိုယ်အပူချိန် (Hyperthermia)၊ နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများဖြစ်သည့် သွေးပေါင်ချိန်တက်ခြင်း၊ နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်ခြင်း သို့မဟုတ် ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း၊ နှလုံးရပ်ခြင်း၊ ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်း၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးမှုဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ မထိန်းချုပ်နိုင်သောတုန်လှုပ်ခြင်း သို့မဟုတ် တက်ခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်း   စသည့်   အသက်အန္တရာယ်ကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်သော အကျိုးဆက်များဖြစ်စေနိုင်သည်။

ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။

 MWD Web Portal

Photo - iPleaders

 

ဆက်စပ်ဆောင်းပါးများ

မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသောဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုနိုင်သည့် ထိန်းချုပ် ဓာတုပစ္စည်းများကုန်သွယ်မှု၊ အသုံးပြုမှုနှင့် ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်မှုများ  အပိုင်း(၃)
မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသောဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုနိုင်သည့် ထိန်းချုပ် ဓာတုပစ္စည်းများကုန်သွယ်မှု၊ အသုံးပြုမှုနှင့် ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်မှုများ  အပိုင်း(၃)
ယမန်နေ့မှအဆက်MDMA Tablet များကို “Adam”၊ “Batman”၊ “Bibs”၊ “Blue Kisses” ၊ “Blue Nile”၊ “Charity” ၊ “Clearity” ၊ “Debs”၊ “Decadence” အစရှိသော အမည်အမျိုးမျိုးဖြင့် ရောင်းချခဲ့ကြသည်။ အနောက်နိုင်ငံများတွင် လူငယ်လူရွယ်များကြား၌ ရေပန်းစားတွင်ကျယ်စွာရှိနေသေးပြီး  Dancer အကအဖွဲ့ အခင်းအကျင်းများတွင် အဓိကအားဖြင့် အသုံးပြုကြသည်။MDMA နှင့် MDA တို့သည် ထပ်နေသော်လည်း ကွဲပြားသော အကျိုးသက်ရောက်မှုများရှိသော အလားတူ  စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တက်ကြွစေသောအရာများဖြစ်သည်။ MDA သည် ၎င်း၏ ပြင်းထန်သော အာရုံစူးစိုက်မှုဆိုင်ရာဂုဏ်သတ္တိများနှင့် စိတ်ကြွစေသော အာနိသင်များကြောင့် လူသိများပြီး MDMA သည် ၎င်း၏ခံစားရစေသော ခံစားမှုနှင့် ပျော်ရွှင်ဖွယ်အတွေ့အကြုံများအတွက် အသိအမှတ်ပြု ထားသည်။ဒြပ်စင်နှစ်ခုစလုံးသည် အာရုံကြောထုတ်လွှင့်မှုစနစ်များ အထူးသဖြင့် Serotonin များအပေါ် သိသိသာသာ သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ပြီး   ကြာရှည်စွာ    သို့မဟုတ် ပြင်းထန်စွာအသုံးပြုခြင်းသည် ဆိုးကျိုးများဖြစ်နိုင်ခြေကို တိုးစေနိုင်သည်။ သတိလစ်ခြင်း၊ မူးဝေခြင်း၊ တက်ခြင်း၊   အထိတ်တလန့် တိုက်ခိုက်ခံရခြင်း၊ သွေးတိုးခြင်းနှင့် ချွေးအလွန်အမင်းထွက်ခြင်းတို့ ဖြစ်စေနိုင်သည်။  မူးယစ်ဆေးအဆိပ်သင့်မှုသည် ဆေးပမာဏ၊ ဆက်တင်၊ နောက်ဆက်တွဲအမူအကျင့်များနှင့် အခြားအရာများကို ပူးတွဲအသုံးပြုမှုဖြင့် ကွဲပြားနိုင်သည်။၈။1-Phenyl-2-Propanone (၁-ဖီနိုင်းလ်-၂-ပရိုပန်နုန်း) C9H10O သည် အော်ဂဲနစ်ပျော်ရည်များတွင်ပျော်ဝင်နိုင်သော အရောင်မဲ့အဆီဖြစ်သည်။ 1-Phenyl-2-Propanone ကို ဆေးပေါင်း စက်ရုံများမှ Amphetamine ၊ Methamphetamine နှင့် Propanehaxidrine ထုတ်လုပ်ရန် အချို့သောဘေးထွက်ပစ္စည်းများ၊ သန့်စင်သောဓာတုဆေးရည်များ ပေါင်းစပ်ထုတ်လုပ်ရာ၌ အသုံးပြုသည်။ Amphetamine နှင့် Methamphetamine အချို့သော ၎င်းတို့၏ဘေးထွက်ပစ္စည်းများထုတ်လုပ်ရာတွင်  တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။၉။Piperonal (ပိုင်ပါရိုနယ်လ်) C8H6O3 သည် ပန်းနံ့ရသည့် အရောင်မဲ့ပုံဆောင်ခဲဖြစ်ပြီး ယင်းကို အမွှေးနံ့သာများ၊ ချယ်ရီနံ့၊ ဗင်နီယာရနံ့များ၊ အော်ဂဲနစ်ဓာတုပစ္စည်းများနှင့် ခြင်နိုင်ဆေးရည်များထုတ်လုပ်ရာတွင် တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ်သုံးပြီး သန့်စင်ဆေးရည်များတွင် ပေါင်းစပ် ထုတ်လုပ်ရာ၌လည်း အသုံးပြုသည်။ Amphetamine၊ MDA (3,4-Methylenedioxyamphetamine)၊ MDE၊ MDMA ၊ Normalhydroxydine၊ Amphetamine (N-OM MDA) အစရှိသည့် စိတ်ကြွဆေးများ၊ စိတ်ပြောင်းဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင် တရားမဝင် အသုံးပြုကြသည်။  ၁၀။  Pseudoephedrine (ဆူဒိုအက်ဖီဒရင်း) C10H15NO မှာ ပုံဆောင်ခဲအမှုန့်ဖြစ်ပြီး Ephedrine (အက်ဖီဒရင်း) နှင့်တူသည်။ Streao Isomer တစ်ခုဖြစ်ပြီး Ephedrine နှင့်အတူ ပူးတွဲတွေ့ရသည်။ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း သန့်ရှင်းစေသောဆေးဝါးနှင့် နှာခေါင်းသွေးလျှံသောရောဂါကာကွယ်ဆေးများ၊ ပန်းနာရင်ကျပ်နှင့် အအေးမိရောဂါများထုတ်လုပ်ရာတွင်အသုံးပြုပြီး နှလုံးရောဂါ၊ သွေးတိုးရောဂါ၊  ဆီးချိုရောဂါ၊ သိုင်းရွိုက်ရောဂါများ ကုသရာတွင်သုံးသည်။ Amphetamine၊ Methamphetamine နှင့် Phencyclidine ထုတ်လုပ်ရာ၌လည်း တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။၁၁။  Safrole (ဆာဖရိုးလ်) C10H10O2 သည်အရောင်မဲ့ဆီအရည်ဖြစ်ပြီး ယင်းကို အမွှေးနံ့သာပစ္စည်း (ဥပမာ - Piperonal) ထုတ်လုပ်ရာ၌လည်းကောင်း၊ Root Beer၊ ပီကေ၊ သွားတိုက်ဆေး၊ ဆပ်ပြာပြုလုပ်ရာတွင်သုံးသည့် ဖန်တီးထားသော ဓာတုဗေဒအဆီများထုတ်လုပ်ရာ၌လည်းကောင်း၊ အချို့သော ဆေးဝါးပြင်ဆင်ရာတွင် ဖြည့်စွက်ပစ္စည်းအဖြစ်လည်းကောင်း၊ အင်းဆက်သတ်ဆေး Piperronyl Butaoxide ပေါင်းစပ်မှုတွင် ရှေ့ပြေးအဖြစ်လည်းကောင်း အသုံးပြုသည်။ စိတ်ကြွဆေးပြား Amphetamine ၊ MDA (3,4-Methylenedioxyamphetamine)၊ MDE, MDMA (3,4-Methylenedioxymethamphetamine)၊  Normalhydroxydine, Amphetamine (N-OM  MDA) တို့ တရားမဝင်ထုတ်လုပ်ရာ၌လည်း အသုံးပြုသည်။၁၂။  Acetic Anhydride (အက်စစ်တစ်အင်ဟိုက်ဒရိုက်) C4H6O3 သည်အရောင်မရှိ၊ အက်စစ်နံ့ စူးရှသည့် မီးလောင်လွယ်သောအရည်ဖြစ်သည်။ Chloroform နှင့် Ether တွင် ပျော်ဝင်သည်။ အငွေ့သည် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း၊ အရေပြားနှင့် မျက်စိတို့ကို ထိခိုက်စေသည်။ Acetone Compound ကို ဓာတုပစ္စည်းနှင့် ဆေးဝါးစက်ရုံများတွင် Cellulose Acetate ထုတ်လုပ်သည်။ ချည်မျှင်အမျိုးမျိုး၊ အအေးခံချွတ်ဆေး၊ သတ္တုပစ္စည်းအရောင်တင်ခြင်း၊ အရည်များခွဲခြားစစ်ယူခြင်း၊   Nitrate ပစ္စည်းကဲ့သို့ Nitric Acid  နှင့်ပေါင်းစပ်ခြင်း၊ ဆိုးဆေးများ၊ ပေါက်ကွဲစေတတ်သောပစ္စည်းများထုတ်လုပ်ခြင်း၌ အသုံးပြုသည်။ တရားမဝင်အသုံးပြုပုံမှာ Heroin ထုတ်လုပ်ရာတွင် ဓာတ်ပြုရာ၌ အသုံးပြုသည်။ Methaqualone နှင့် Mecloqualone ထုတ်လုပ်သည်။ M-acetyl-Anthranilic၊ Alpha-Methyl Phetanine၊ 1-Phenyl-2- Propanone (P2P) ထုတ်လုပ်ရာတွင် ဓာတ်ပြုစေသည်။၁၃။  Acetone (အက်စီတုန်း) C3H6O သည် အရောင်မရှိ၊ အနံ့စူးရှ၍ ချိုသောအရသာရှိသော အရည်ဖြစ်ပြီး မီးလောင်လွယ်သဖြင့် မီးလောင်နိုင်သောပစ္စည်းများနှင့် ဝေးဝေးတွင်ထားရသည်။ ရေနှင့် Chloroform  တို့ဖြင့် ရောနှောနိုင်သည်။ ခဲတံ၊ ဘောပင်၊ ရေယွန်နှင့် ပလတ်စတစ်ပစ္စည်းများနှင့်ထိတွေ့ပါက ပျော်ပြီးပျက်စီးနိုင်သည်။  အက်စီတုန်းကို အသုံးများသော ဓာတ်ခွဲခန်းသုံး ဓာတုဆေးရည်များနှင့် ဓာတုပစ္စည်းများ၊ ဆေးဝါးထုတ်သည့်စက်ရုံများ၊ ဘိန်းစမ်းသပ်စစ်ဆေးရာ၌လည်းကောင်း၊ အလှဆီ၊ ကလိုရိုဖောင်းထုတ်လုပ်ရာတွင်လည်းကောင်း ဆက်စပ်အသုံးပြုသည်။ အချိုရည်အမျိုးမျိုး၊ ဆေးဝါးများနှင့် ပိုးသတ်ဆေးများ၊ သုတ်ဆေးများ၊ အရောင်တင်ဆီသုတ်ဆေးများ၊ ပလတ်စတစ်များ၊  ရော်ဘာများ  ထုတ်လုပ်ရာတွင်  အသုံးများသည်။ ဟီးရိုးအင်း (Heroin) နှင့် ကိုကင်း (Cocaine) ထုတ်လုပ်ရာတွင် ဘိန်းနှင့် ကိုကာရွက်အား Chloroform ဖြင့် ဓာတ်ပြုစေခြင်းဖြင့် အသုံးပြုပြီး   Amphetamine နှင့်  L.S.D ထုတ်လုပ်ရာ၌ တရားမဝင် အသုံးပြုကြသည်။ အနောက်နိုင်ငံတချို့တွင် ကိုကင်းသည် အပျံ့နှံ့ဆုံးတရားမ၀င် မူးယစ်ဆေးဝါးဖြစ်ပြီး ဒုတိယမှာ Canna-binoids ဖြစ်သည်ဟုဆိုသော်လည်း အချို့နိုင်ငံများရှိ လေ့လာမှုများတွင် ကိုကင်းသည် ပျံ့နှံ့မှုနည်းပါးပြီး ဒုတိယအဖြစ်အများဆုံး တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးပင်မဟုတ်သည့် Cannabinoids သည်  အပျံ့နှံ့ဆုံး မူးယစ်ဆေးဖြစ်ကြောင်း   ဖော်ပြတင်ပြလိုက်ရပါသည်။    ။MWD Web Portal
narcotic drugs
မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသောဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုနိုင်သည့် ထိန်းချုပ် ဓာတုပစ္စည်းများကုန်သွယ်မှု၊ အသုံးပြုမှုနှင့် ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်မှုများ  အပိုင်း(၃)
အရေးပါသည့်ထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်းများ(ပရီကာဆာများ)ကို တရားဝင်နှင့်တရားမဝင် အသုံးပြုခြင်းများ အပိုင်း(၂)တွင်ဖော်ပြခဲ့သော United Nations Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs  and Psychotropic Substances က ကြေညာထားသည့် ထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်း ၄၃ မျိုး၏တရားဝင် အသုံးပြုမှုများနှင့် တရားမဝင်အသုံးပြုမှုများကို ဆက်လက်ဖော်ပြသွားပါမည်။၁။ N-acetylanthranilic Acid (အင်-အက်စီတိုင်းလ်အင်သရာနီလစ်အက်စစ်) C9H9NO3 ကို ဆေးဝါးများ၊ ပလတ်စတစ်များနှင့် သန့်စင်သောဓာတုပစ္စည်းများ၊ ပြင်းအားပျော့သော ဓာတုပစ္စည်းများ နှင့် ပလတ်စတစ်များထုတ်လုပ်ရာတွင် တရားဝင်အသုံးပြုပြီး မက်သာကွာလုံး (Methaqualone) နှင့် မက်ကလိုကွာလုံး (Mecloqualone) ကို ဖန်တီးထုတ်လုပ်ရာတွင် တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။၂။ Ephedrine (အက်ဖီဒရင်း) C10H15NO မှာ အနံ့မရှိသော အဖြူရောင်ပုံဆောင်ခဲအမှုန့်ဖြစ်ပြီး အက်ဖီဒရာအပင်မှ ဓာတုဗေဒနည်းဖြင့် ထုတ်လုပ်ရရှိသည်။ ၎င်းသည် Alcohol တွင် ပျော်ဝင်ပြီး Ether Chloroform တို့တွင် ပျော်ဝင်ခြင်းမရှိပါ။ ထိုအမှုန့်ကို ရှူရှိုက်လျှင်အန္တရာယ်ရှိသည်။ ပန်းနာရင်ကျပ် ကဲ့သို့ အသက်ရှူကျပ်သောရောဂါကာကွယ်ဆေး၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း သန့်ရှင်းစေသောဆေးဝါးများ ထုတ်လုပ်ရာတွင်သုံးပြီး မက်သာအဖက်တမင်း (Metham-phetmine) တရားမဝင် ထုတ်လုပ်ရာတွင် လည်း အသုံးပြုကြသည်။၃။ Ergometrine (အာဂိုမတ်ထရင်း) C23H27N3O6 ကို ခေါင်းကိုက်ရောဂါသက်သာစေသည့် ဆေးဝါး၊ သားဖွား/မီးယပ်တွင် သားအိမ်ညှစ်ဆေးနှင့် သားဖွားရာတွင် အသက်ရှူဝစေရန်အသုံးပြုပြီး လိုင်ဆာဂျစ် အက်စစ် (Lysergic Acid) နှင့် လိုင်ဆာဂျစ်အက်စစ်ဒိုင်အီသိုင်းလမိုဒ်  (Lysergic Acid Diethylamide (L.S.D))ဖန်တီးထုတ်လုပ်ရာ၌ တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။၄။ Ergotamine (အာဂိုတမင်း) C33H35N5O5 ကို သားဖွား/မီးယပ်သည့်မိခင်အား ကုသရာတွင် မရှိမဖြစ် အသုံးပြုရသောပစ္စည်းဖြစ်သည်။  ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ခြင်းကိုကုသပေးသည့်ဆေးဖြစ်ပြီး နာကျင်ခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်း၊  စိတ်တိုခြင်းနှင့် ယာယီအမြင်အာရုံဆုံးရှုံးခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဤဆေးပြားများသည်  နာကျင်ခြင်းအချက်ပြမှုများကိုပိတ်ဆို့ကာ ဦးနှောက်အတွင်းရှိ သွေးကြောများကို ကျဉ်းစေရန် လုပ်ဆောင်သည်။    ဆေးအရည်ပျော်စေရန် လျှာအောက်တွင်ထား၍ သောက်နိုင်သည်။ Aura နှင့် ဦးခေါင်းအစုလိုက်အပြုံလိုက်ကိုက်ခြင်း ရှိ/မရှိ စစ်ဆေးသည့် Alpha-1 Selective Adrenergic Agonist Vasoconstrictor ဆေးဖြစ်သည်။ Lysergic Acid နှင့် L.S.D(Lysergic Acid Diethylamide) တို့ ထုတ်လုပ်ရာ၌လည်း တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။၅။ Isosafrole (အိုင်ဆိုဆာဖရိုး) C10H10O2 သည် အမွှေးရနံ့လုပ်ငန်းတွင် အသုံးပြုသော အော်ဂဲနစ်ဒြပ် ပေါင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး စမုန်နက် သို့မဟုတ် နွယ်ပင်၏ရနံ့ကိုရရှိစေသည်။ ယင်းကို ပိုင်ပါရိုနယ်လ် (Piperronal)၊ အဆင့်မြင့်ရေမွှေး (Perfume) ဖြစ်စေရန် ပြုပြင်ရာ၌လည်းကောင်း၊ အရည်အသွေး ကောင်းသော ဆပ်ပြာမွှေးဖြစ်စေရန်လည်းကောင်း၊ ဆာဆပါရိလ်အမွှေးနံ့ပြုလုပ်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ ကပ်ရောဂါကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ရာတွင်လည်းကောင်း  အသုံးပြုသည်။ ဘီယာပြုလုပ်ရာ၌ မီသိုင်းလ် ဆီလီကိတ်(Methyl Silicate) နှင့်အတူ Isosafrole ပမာဏအနည်းငယ်ကို ထည့်သုံးခြင်းဖြင့် အနံ့ပိုမို ကောင်းမွန်စေသည်။ တရားမဝင်အနေဖြင့် MDA (3,4-Methylene-dioxyamphetamine)၊ MDE (3,4-Methylenedioxy-N-ethylamphetamine)၊ MIMA နှင့် Normalhy-droxitine Amphetamine တို့ထုတ်လုပ်ရာ၌ အသုံးပြုသည်။၆။ Lysergic Acid  (လိုက်ဆာဂျစ်အက်စစ်) C16H16N2O2 ကို d-lysergic acid နှင့် (+)-lysergic acid ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ LA ကိုဆေးဝါး (Phamaceutical) အဖြစ်လည်းကောင်း၊ စိတ်အားထက်သန် စေသော ဆေးဝါးများ (Psychedelic Drugs) အဖြစ်လည်းကောင်း၊ အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်းများ (Organics) ထုတ်လုပ်ရာ၌ အသုံးပြုနိုင်ပြီး L.S.D (Lysergic Acid Diethylamide) တရားမဝင် ထုတ်လုပ်ရာ၌ လည်းကောင်းအသုံးပြုသည်။၇။ 3,4-Methylenedioxyphenyl-2-Propanone (၃၊ ၄-မီသိုင်းလ်လင်းဒိုင်အောက်ဆီဖီနိုင်းလ် -၂-ပရိုပန်နုန်း) (MDP-2-P/PMK) C10H10O3 ကိုပိုင်ပါရိုနောနှင့် အခြားသောအမွှေးဆီများ၊ ရေမွှေးများ ထုတ်လုပ်ရာ၌သုံးပြီး Amphetamine၊ MDA (3,4-Methylenedioxyamphetamine)၊ MDE (3,4-Methylenedioxy-N-ethylamphetamine)၊ MDMA (3,4-Methylenedioxymethamphetamine) Normalhydroxydine, Amphetamine (N-OM MDA) တို့ကို တရားမဝင်စိတ်ကြွဆေးများ ထုတ်လုပ်ရာ၌လည်း အသုံးပြုသည်။MDMA (3,4-Methylenedioxymetham-phetamine) or Ecstasy“Ecstasy” ဟု ပို၍ လူသိများထင်ရှားသော MDMA သည် Schedule I ဆေးဖြစ်ပြီး ရေတွင် အလွန်ပျော်ဝင်နိုင်သော အဖြူရောင် Semisolid ဓာတုပစ္စည်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကြည်လင်ပြီး အရောင်မဲ့အရည်ကို ရေတွင်  အယ်ကို ဟောရနံ့အနည်းငယ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ MDMA ကို အစာစားချင်စိတ်ကိုသက်သာစေသည့် ဆေးဝါး အဖြစ်လည်းကောင်း၊ စိတ်ကုထုံးတွင် အသုံးပြုခဲ့ပြီး ပါကင်ဆန်ရောဂါနှင့် စိတ်ဒဏ်ရာလွန်စိတ်ဖိစီးမှု ရောဂါတို့ကိုကုသရာတွင်လည်းကောင်း အသုံးပြုကြသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် MDMA (C11H15NO2.HCl) သည် “စိတ်ကြွဆေးပြား” သို့မဟုတ် “Molly” ဟု အများအားဖြင့် ရည်ညွှန်းသည့်  လူသိများသောအပန်းဖြေဆေးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပြင်းထန်သော ကြည်နူးမှု၊ စိတ်ခံစားမှု၊ ပွင့်လင်းမှုနှင့် စာနာမှုတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသကဲ့သို့ အာရုံခံနိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးပြီး စွမ်းအင်အဆင့်ကို တိုးမြှင့်ပေးသည်။MDMA အသုံးပြုခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော Serotonin များအလွန်အကျွံထုတ်လွှတ်မှုသည် ဦးနှောက်အတွင်းရှိ အာရုံကြောထုတ်လွှတ်မှုစနစ် (Neurotransmitter) ကို  သိသိသာသာ လျော့ကျ သွားစေနိုင်သည်။ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် လူများသည် MDMA အသုံးပြုပြီးနောက် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ စိုးရိမ်စိတ်နှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းကဲ့သို့သော အပျက်သဘောဆောင်သော    စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကျိုး သက်ရောက်မှုများကို ရက်အတော်ကြာ ကြုံတွေ့ရနိုင်သည်။ MDMA သည် Norepinephrine ထွက်လာခြင်းကြောင့် အဓိကအားဖြင့် နှလုံးခုန်နှုန်းနှင့် သွေးပေါင်ချိန်တိုးခြင်းကဲ့သို့သော Adrenergic သက်ရောက်မှုများကို တစ်သမတ်တည်းဖြစ်ပေါ်စေသည်။MDMA သည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ MDMA သည် နှလုံးခုန်နှုန်း ကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး နှလုံးတိုက်ခိုက်ခံရနိုင်ခြေကိုတိုးစေသည်ဟု   လူသိများသည်။ ရေတိုဘေးထွက် ဆိုးကျိုးအနေဖြင့် ပျို့ခြင်း၊ အန်ခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ်ကိုလျော့ကျစေခြင်း၊ ဝမ်းသာပီတိစိတ်ဖြစ်ခြင်း၊ အဆိုးမြင်စိတ်များလျော့ပါးလာခြင်း၊ မလုံခြုံမှုများလျော့ပါးလာခြင်း၊  ခံစားချက်ခိုင်မာလာခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်စေပြီးရေရှည်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအနေဖြင့် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ ပူပင်သောက ဖြစ်ခြင်း၊ အဆိုးမြင် စိတ်များတိုးလာခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ်ကို လျော့ကျစေခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ် ပြဿနာ များဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့် စိတ်တိုစရာခံစားချက်များကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။MDA (3,4-Methylenedioxyamphetamine) or Sassafras"Sally" သို့မဟုတ် "Sassafras" ဟုလည်း ခေါ်သော MDA (C10H13NO2) သည် ကျေနပ်ပျော်ရွှင်မှု၊ စွမ်းအင်အဆင့်တိုးမြှင့်မှု၊  အာရုံခံစားမှုနှင့် စာနာမှုတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ပြောင်းလဲလာသော အချိန်သညာကို ထုတ်ပေးသည်။ MDA သည် MDMA နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ပိုမိုအားကောင်းသော အမြင်အာရုံနှင့် အကြားအာရုံယောင်များကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး စွမ်းအင်အဆင့်ကို ပိုမိုမြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။ MDA ခန္ဓာကိုယ်မှ အပြည့်အဝဖယ်ထုတ်ပစ်ရန် MDMA ထက် ၂ နာရီမှ ၄ နာရီ ပိုကြာတတ်သည်။ MDMA နှင့်ခံစားချက်ချင်း ဆင်တူသော်လည်း MDA ၏ serotonin receptors များပေါ်တွင် MDA ၏လုပ်ဆောင်ချက်သည် အသုံးပြုပြီး နောက်ရက်အတော်ကြာ ခံစားရနိုင်သည့် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်းနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းကဲ့သို့သော အနုတ်လက္ခဏာ ဆောင်သော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။MDA နှင့် MDMA နှစ်မျိုးလုံးကို စိတ်ကြွဆေးများအဖြစ်ခွဲခြားထားပြီး ဦးနှောက်အတွင်းရှိ Serotonin၊ Dopamine နှင့် Norepinephrine တို့ကို တိုးမြှင့်နိုင်သည်။ ဆေးဝါးနှစ်မျိုးလုံးသည် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အန္တရာယ်များကို သယ်ဆောင်လာပြီး ဆိုးရွားသောကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများရှိသည်။ ပစ္စည်းတစ်ခုစီ၏ တိကျသောအန္တရာယ်သည် သောက်သုံးသောပမာဏ၊ သန့်ရှင်းမှု၊ တစ်ဦးချင်း ဇီဝကမ္မဗေဒနှင့် ကွဲပြားမှုနှင့်အသုံးပြုမှုအခြေအနေကဲ့သို့သော အချက်များပေါ်တွင် မူတည်၍ ကွဲပြားနိုင် သည်။MDA သို့မဟုတ် MDMA လွန်ကဲစွာသုံးစွဲခြင်းသည် အန္တရာယ်ရှိသောခန္ဓာကိုယ်အပူချိန် (Hyperthermia)၊ နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများဖြစ်သည့် သွေးပေါင်ချိန်တက်ခြင်း၊ နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်ခြင်း သို့မဟုတ် ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း၊ နှလုံးရပ်ခြင်း၊ ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်း၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးမှုဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ မထိန်းချုပ်နိုင်သောတုန်လှုပ်ခြင်း သို့မဟုတ် တက်ခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်း   စသည့်   အသက်အန္တရာယ်ကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်သော အကျိုးဆက်များဖြစ်စေနိုင်သည်။ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။ MWD Web PortalPhoto - iPleaders 
အဆိုးကျော့ သံသရာ
အဆိုးကျော့ သံသရာ
မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာ၏ လက်ရှိအခြေအနေမြန်မာနိုင်ငံတွင်  ကြုံတွေ့ခံစားနေရသောမူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာကိုလေ့လာကြည့်လျှင် လူငယ်ထု အတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲခြင်း၊ နိုင်ငံအတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်ခြင်း၊ ကြားခံနိုင်ငံအဖြစ် အသုံးချခံနေရခြင်း၊ နိုင်ငံဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ    ပါဝင်ပတ်သက်မှုမြင့်မား လာခြင်းနှင့်အတူ မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်သူများ၏နယ်စပ်များမှ တရားမဝင်ဝင်ရောက်လာခြင်း တို့ကို ကြုံတွေ့ရသည်။နိုင်ငံတော်၏လက်ရှိကြုံတွေ့နေသော  အခြေအနေနှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချို့မှ မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာတွင် နက်ရှိုင်းစွာပါဝင်နေမှုကလည်း ပြဿနာဖြေရှင်းရာ၌ အဆိုးသံသရာကို ရှည်စေလျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံကြုံတွေ့နေရသည့်မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာတွင် အရင်းခံအချက်များစွာရှိသည့်အနက်  သိသာထင်ရှားသောပြဿနာမှာ နယ်မြေတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုအားနည်းနေခြင်းနှင့်  လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ပါဝင်ပတ်သက်မှုမြင့်မားနေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ နယ်မြေတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုအားနည်းရခြင်း၏အဓိကပြဿနာမှာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ အမြင်ကျဉ်းမြောင်းခြင်းနှင့်   ကိုယ်ကျိုးစီးပွား ရလိုမှုများခြင်း၊ မတော်လောဘနှင့် ကိုယ်ချင်းစာတရားနည်းပါးခြင်း၊ နယ်မြေဒေသဖွံ့ဖြိုးမှုကို အမှန်တကယ် လိုလားမှုမရှိခြင်း၊   ရိုးသားသောဒေသခံတိုင်းရင်းသားများအပေါ်ခေါင်းပုံဖြတ် အမြတ်ထုတ်လိုခြင်းနှင့်အမြော်အမြင်နည်းပါးစွာဖြင့် အကြမ်းဖက်လိုခြင်း စသည့်အကြောင်းများပေါ် အခြေခံနေသည်။ ထိုလိုလားချက်များသည်ပင် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်၊  သယ်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်မှုများတွင်  လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက  နက်ရှိုင်းစွာပါဝင်ပတ်သက်မှုရှိနေသည်ကို ဖမ်းဆီးရမိမှုများမှ သက်သေခံနေလျက်ရှိသည်။ ထို့အတူ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အတွင်း ကိုယ်တိုင်မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုများကလည်း တစ်နေ့ ထက်တစ်နေ့ မြင့်မားလာလျက်ရှိသည်။နိုင်ငံတော်အပေါ်ခြိမ်းခြောက်လာမှုများနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအတွင်း လူငယ်နှင့်လူလတ်ပိုင်းများ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုမြင့်တက်လာခြင်းသည် နိုင်ငံ့အနာဂတ်အတွက် အဓိကခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်သည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲရာမှ နိုင်ငံအတွင်း ပညာရည်မြင့်မားသောလူဦးရေနည်းပါးလာခြင်းနှင့်အလုပ်လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းရှိသော လူလတ်ပိုင်းအတွင်း မူးယစ်ဆေး ဝါးသုံးစွဲနေခြင်းကြောင့် စွမ်းရည်မြင့်မားသော ကုန်ထုတ်လုပ်သူစွမ်းအားစုများ လျော့နည်းလာစေခြင်း တို့ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အနာဂတ်တွင် ပညာရည်မြင့်မားပြီး အရည်အချင်းရှိသော လူ့စွမ်းအားအရင်း အမြစ်များနည်းပါးလာခြင်းကပင် နိုင်ငံ့အနာဂတ်နှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ကံကြမ္မာကို အဆုံးစွန်ထိဆွဲချသွား မည်ဖြစ်သည်။မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲသူနှင့်  ၎င်းတို့၏မိသားစုအတွင်း ဦးစွာကြုံတွေ့ရမည့်ပြဿနာမှာ စီးပွားရေး ပြဿနာဖြစ်သည်။  ပညာရည်နည်းပါးခြင်းကြောင့်  အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းနည်းပါးနေမှုနှင့် မိသားစုစီးပွားရေးအဆင်မပြေသူများအဖို့ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲလာမှုသည် မိသားစုအတွင်း ကြီးစွာသော စီးပွားရေးပြဿနာကိုပေါ်ပေါက်စေသည်။ မူးယစ်ဆေးစွဲသူအဆင့်သို့ ကျရောက်သွားပါက မူးယစ်ဆေးဝါးဝယ်ယူသုံးစွဲနိုင်ရန်အတွက်  လိုအပ်သောငွေများရရှိရန်အတွက် မသမာသောနည်းလမ်းများဖြင့် ရှာဖွေရာမှ  မှုခင်းများကျူးလွန်လာခြင်းနှင့် နောက်ဆက်တွဲလူမှုရေးပြဿနာများ ကြီးထွားလာခဲ့သည်။ ထို့အတူ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲရာမှဖြစ်ပေါ်လာသော ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာပြဿနာများက မိသားစုတစ်ခု လုံး၏လူမှုစီးပွားဘဝကို အနိမ့်ဆုံးအခြေအနေသို့ကျရောက်သွားစေလျက်ရှိသည်။   နိုင်ငံတော်အစိုးရ၏  မူးယစ်ဆေးဝါးတားဆီးနှိမ်နင်းရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုများကြောင့် ဖမ်းဆီးရမိမှုများ နှစ်စဉ်တိုးတက်လာလျက်ရှိသည်။ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး မူးယစ်ဆေးဝါးဖမ်းဆီးရမိမှုအနေဖြင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း အမှုပေါင်း ၆၅၃၉ မှုမှ တရားခံ ၈၈၅၃ ဦးအား တန်ဖိုးငွေကျပ် ၁၀၅၇ ဘီလီယံကျော်အားလည်းကောင်း၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း အမှုပေါင်း ၅၅၉၃ မှုမှ တရားခံ ၇၈၂၈ ဦးအား တန်ဖိုးငွေကျပ် ၉၉၈ ဒသမ ၆ ဘီလီယံကျော်အားလည်းကောင်း ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမလေးလပတ်အတွင်း အမှုပေါင်း ၁၈၂၅ မှုမှ တရားခံ ၂၅၃၅ ဦးအား တန်ဖိုးငွေကျပ် ၃၅၆ ဘီလီယံ ကျော်တန်ဖိုးရှိသော  မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်ဆက်စပ်ပစ္စည်းများအား ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ ဖမ်းဆီးရမိမှုများ တိုးမြင့်လာခြင်းသည် မူးယစ်ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်၊ သယ်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်မှုနှင့်သုံးစွဲမှုများ နိုင်ငံအတွင်း မြင့်မားလာသည်ကို ဖော်ညွှန်းနေလျက်ရှိသည်။မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရာဒေသများနိုင်ငံအတွင်း အချို့ဒေသများတွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုအားနည်းနေခြင်းနှင့်လုံခြုံမှုမရှိခြင်းက မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်သည့် ဒုစရိုက်သမားများအတွက် အခွင့်အလမ်းကောင်းများ ကိုဖြစ်ပေါ်စေလျက်ရှိသည်။   ဤနေရာတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရာနေရာများ အားလေ့လာ ဆန်းစစ်ရန်လိုအပ်သည်။ ယခင်က ဘိန်းစိုက်ပျိုးရာဒေသများမှာလမ်းပန်းဆက်သွယ်မှုခက်ခဲပြီး အုပ်ချုပ်မှုအလှမ်းကွာဝေးသည့်တောင်ပေါ်ဒေသများ၌ဖြစ်ပြီး ရှမ်းပြည်နယ်သည် အဓိကဘိန်းစိုက်ပျိုး ရာဒေသတစ်ခုဖြစ်သည်။  အုပ်ချုပ်မှုအလှမ်းကွာဝေးသော တောင်ပေါ်ဒေသများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပကတိအခြေအနေအရ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ ခိုအောင်းရာ၊  လွှမ်းမိုးရာဒေသများဖြစ်သည်။ပြောင်းလဲလာသောအခြေအနေများအရ ဘိန်းနှင့်ဘိန်းဖြူထုတ်လုပ်မှုအပြင် လူလုပ်မူးယစ် ဆေးဝါးပြဿနာသည်လည်း တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာဖြင့်ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။ လူလုပ်မူးယစ် ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်သည့်နေရာများမှာ ယခင်ဘိန်းနှင့်ဘိန်းဖြူစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့်နယ်မြေများထက်ပိုမိုကျယ်ဝန်းလာပြီးထိုနယ်မြေများသည်လည်း အုပ်ချုပ်မှုအလှမ်းကွာဝေးသော လက်နက်ကိုင်များ ကြီးစိုးရာနယ်မြေများဖြစ်သည်။လူလုပ်မူးယစ်ဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင်  ဓာတုပစ္စည်းများ ဖြင့်သာချက်လုပ်ရသည်ဖြစ်ရာ လိုအပ်သည့်ဓာတုစ္စည်းများကို  တရားမဝင်မှောင်ခိုတင်သွင်းရာ၌ ပိုမိုလွယ်ကူသည့်နယ်စပ်ဒေသနယ်မြေများ၌ပါ လူလုပ်မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်လာသဖြင့် မူးယစ် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရာနယ်မြေများ ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာသည်ကိုတွေ့ရသည်။မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုများသည် အခြားသောမည်သည့်စီးပွားရေးထက်မဆို အမြတ်အစွန်းများစွာရရှိသည်ဖြစ်ရာ လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ၊ ဂိုဏ်းဖွဲ့ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများအတွက် ကျင်လည်ကျက်စားရာနေရာများဖြစ်လာသည်။ နိုင်ငံဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများဝင်ရောက်လာမှုကလည်း ပြဿနာ၏အဝန်းအဝိုင်းကို ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာစေသည်။ နိုင်ငံတကာတွင်ဖြစ်ပေါ်နေသော နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမျိုးရေးနှင့်ဝါဒရေးရာပဋိပက္ခများက မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးဈေးကွက်ပြောင်းလဲမှုကို ဖြစ်ပေါ်လာစေသဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်မှု (ဈေးကွက်) များ မြင့်တက်လာလျက်ရှိသည်။လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များပါဝင်ပတ်သက်မှုနိုင်ငံအတွင်းတည်ရှိနေသော လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့များပေါ်ပေါက်မှုကို လေ့လာကြည့်လျှင် လူမျိုးစွဲ၊  ဒေသစွဲနှင့်ဘာသာရေးကိုအခြေခံပြီး အင်အားအနည်းငယ်ဖြင့်စတင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ၊ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ၏အင်အားများ ကြီးထွားလာသည်ကိုတွေ့ရသည်။ လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ၊ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းများရေရှည်ရပ်တည်နိုင်ရေး အဓိကလိုအပ်ချက်မှာ လူအင်အားစုဆောင်းခြင်း၊ လိုအပ်သောစားရေရိက္ခာနှင့်လက်နက်ခဲယမ်းများ၊ စစ်ဘက်အသုံးအဆောင်များဝယ်ယူတပ်ဆင်ရန်ဖြစ်သည်။ ထိုအချက်များကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ရန်လိုအပ်သော ဝင်ငွေရလမ်းများမှာ တရားမဝင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို နယ်မြေအတွင်းဆောင်ရွက်ခြင်း၊ သဘာဝသယံဇာတများတရားမဝင်ထုတ်လုပ်ခြင်း၊  စီးပွားရေးလမ်းကြောင်းများတွင် အခွန်ကောက်ခံခြင်း(ဆက်ကြေးကောက်ခြင်း)များသာဖြစ်ပြီး အဓိကဝင်ငွေရလမ်းမှာ အမြတ်အစွန်းများစွာရရှိသည့်မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်၊ သယ်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ ကြီးစိုးထားရာနယ်မြေများတွင်   အစိုးရ၏အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရား နည်းပါးနေမှုကြောင့် တားဆီးနှိမ်နင်းရေးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ရသည့် တပ်/တပ်ဖွဲ့ဝင်များအနေဖြင့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုအပေါ်ကြီးစွာသောအခက်အခဲကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဝင်ငွေရလမ်းလွယ်ကူမှုနှင့် နယ်မြေလုံခြုံမှုအားနည်းခြင်းကြောင့် တားဆီးနှိမ်နင်းရေးတပ်/တပ်ဖွဲ့များမရောက်ရှိနိုင်ခြင်းက မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်သယ်ဆောင်မှုများ လွတ်လပ်စွာဆောင်ရွက်နိုင်သည့်အခြေအနေကို ဖန်တီးပေးရာရောက်စေသည်။ထိုအချက်များကြောင့်ပင်လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများကြီးစိုးရာနယ်မြေများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်မှုကို အမြောက်အမြားဆောင်ရွက်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံရေး၊ လူမျိုးရေး၊ ဝါဒရေးရာအရ မည်သို့ပင်ပြောဆိုနေခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်မှုက   လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအတွက် အခွင့်အလမ်းများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေသဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်မှု၊ သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှု၊ မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်မှုအပေါ်ခွင့်ပြုပေးမှု၊လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်မှုကို အကာအကွယ်ပေးမှု၊ သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုများတွင် ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျပါဝင်ဆောင်ရွက်မှုများသည် အမြစ်တွယ်လာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ မူးယစ်ဝါးချက်လုပ်ရန်အတွက်   လိုအပ်သောဓာတုပစ္စည်းများနှင့်ပစ္စည်းကိရိယာများ   တရားမဝင် ဝင်ရောက်မှုကိုအခကြေးငွေရယူပြီး ဆောင်ရွက်ပေးနေသကဲ့သို့ မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်သူများအား ဝင်ရောက်ခွင့်ပေးခြင်း၊ အခကြေးငွေရယူပြီး နယ်မြေအတွင်း   ချက်လုပ်ခွင့်ပေးခြင်းနှင့်သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုပြုခြင်းကလည်း တစ်ဆက်စပ်တည်း ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။  အဆိုးကျော့ သံသရာ(၁)အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများ ကြီးစိုးရာနယ်မြေများတွင် ပညာသင်ကြားနိုင်သည့်အခွင့်အလမ်းနည်းပါးနေပြီး ကျန်းမာရေးနှင့်စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများလည်း ဆုံးရှုံးနေရလျက်ရှိသည်။ပညာရည်နည်းပါးခြင်း၊ ဘဝရပ်တည်ရေးအတွက် စီးပွားရေးဆိုင်ရာအခွင့်အလမ်းများ နည်းပါးနေခြင်းက ဒေသအလိုက် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲသူများပြားလာခြင်းကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဒေသခံများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုများပြားလာသည်နှင့်အမျှ ဘိန်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ပေးသူ သားကောင်၊ မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်ရာတွင် ခိုင်းစေမည့်သူ/ခိုင်းစေခံရသူနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်ရာတွင်   အသုံးချနိုင်မည့် သားကောင်များ များပြားလာမည်ဖြစ်သည်။ အချို့သောမူးယစ်သားကောင်များမှာ ကိုယ်တိုင်သုံးစွဲခြင်းမှ လက်လီရောင်းချသူများ၊ သယ်ဆောင်သူများအဖြစ်ပါဝင်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။မူးယစ်ဆေးဝါးပြစ်မှုကြောင့်ဖမ်းဆီးခံရသူများထဲတွင် ပညာရည်နည်းပါးသူ၊ ဘဝရပ်တည်ရေးအတွက်စီးပွားရေးအဆင်မပြေသူနှင့်မူးယစ်ဆေးဝါးကိုယ်တိုင်သုံးစွဲသူအများစုဖြစ်နေသည်ကို စစ်ကြောချက်များအရတွေ့ရှိရသည်။ပြစ်ဒဏ်ကျခံပြီး ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာသူ  အများစုမှာလည်း မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုနှင့်သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်သူများအဖြစ် ပြန်လည်အသုံးချခံနေရသည်ကိုတွေ့ရသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲခြင်း၊ သယ်ဆောင်ခြင်း၊ ရောင်းချခြင်း၊ပြစ်ဒဏ်ကျခံရခြင်း၊ ပြစ်ဒဏ်မှ ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာသော်လည်းမူးယစ်ဆေးဝါး၏သားကောင်အဖြစ်သို့ ပြန်လည်ကျရောက်သွားပြီး သုံးစွဲခြင်း၊  သယ်ဆောင်ခြင်း၊ ရောင်းချခြင်းများမှပြစ်ဒဏ်ထပ်မံကျခံရခြင်းဖြင့်  အဆိုးကျော့သံသရာကို ရှည်လျားစေလျက်ရှိသည်။အဆိုးကျော့သံသရာ (၂)လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့များစတင်ဖွဲ့စည်းစဉ်က  အင်အားအနည်းငယ်ဖြင့်သာ စတင်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင်အင်အားများစွာ  ကြီးထွားလာလျက်ရှိသည်။ လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ၏   လက်ရှိကာလဆောင်ရွက်နေမှုများကိုကြည့်လျှင်  အင်အားချဲ့ထွင်ခြင်း၊  လက်နက်တပ်ဆင်ခြင်း၊ နယ်မြေချဲ့ထွင်ခြင်း၊ တပ်/လုံခြုံရေးစခန်းများ၊ အစိုးရရုံးဌာနများကို တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ အများပြည်သူသွားလာနေသော လမ်း/တံတားများကို ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခြင်း၊ သာသနာ့ဝန်ထမ်းများအား  သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ သာသနိကအဆောက်အအုံများအား ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ဝန်ထမ်းများအား ခြိမ်းခြောက်သတ်ဖြတ်ခြင်း၊   အငြိမ်းစားဝန်ထမ်းများအား သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရား၏ အခြေခံအကျဆုံးဖြစ်သော   ရပ်ကွက်/ကျေးရွာအဆင့် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဝန်ထမ်းများ၊ ဆယ်အိမ်မှူး၊ ရာအိမ်မှူးများ၊ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများအား သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ အပြစ်မဲ့ပြည်သူများအား သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ စိုးမိုးထားရာနယ်မြေများအတွင်း အမည်အမျိုးမျိုးတပ်ကာ အခွန်(ဆက်ကြေး)ကောက်ခံခြင်းများဆောင်ရွက်လျက်ရှိနေသည်။ အဆိုးရွားဆုံးဖြစ်စဉ်များမှာ ပြည်သူများ၏ အသိပညာ နှင့်အနာဂတ်ကို လမ်းပြပေးနေသော ဆရာ၊ ဆရာမများကို သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ စာသင်ကျောင်းများအား ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့်ပညာသင်ကြားနေသော  လူငယ်လူရွယ်များအား ခြိမ်းခြောက်အကျပ်ကိုင်ခြင်းများပင်ဖြစ်သည်။အခြားတစ်ဖက်တွင်လည်း သာမန်ပြည်သူများ၏ နေ့စဉ်လူမှုစီးပွားဘဝကို အကြောက်တရားလွှမ်းမိုးနေစေရန်အတွက် ခရီးသွားပြည်သူများအပေါ်ခြိမ်းခြောက်ခြင်း၊ ပစ်ခတ်ခြင်း၊  မိုင်းထောင်ခြင်း၊ ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခြင်း၊   ဆက်ကြေးမြင့်မားစွာကောက်ခံခြင်း၊ ဒေသအတွင်းနေထိုင်သော မိသားစုဝင်များအား အတင်းအကျပ်လူသစ်စုဆောင်းခြင်း၊ ဥပဒေမဲ့ဖမ်းဆီး/အပြစ်ပေးခြင်းများ ကြုံတွေ့နေရပြီး လူငယ်များ ပညာသင်ကြားခွင့်နှင့် ပြည်သူများစားဝတ်နေရေးအတွက် စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများနည်းပါးစေရန်လုပ်ဆောင်နေလျက်ရှိသည်။ ပညာတတ်သူနည်းပါးခြင်း၊ မိသားစုစီးပွားရေးအဆင်မပြေခြင်းများဖြစ်ပွားလာရာမှ အနာဂတ်ပျောက်ဆုံးကာ   မှုခင်း/ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများပြားလာစေပြီး နောက်ဆုံးတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးသားကောင်များ ပိုမိုများပြားလာစေရန်ဖြစ်သည်။ပြည်သူလူထုအတွင်း ပညာမတတ်သူများပြားလာစေရန်နှင့်စီးပွားရေးအရချွတ်ခြုံကျစေရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းအားဖြင့် သက်ဆိုင်ရာနယ်မြေများအလိုက် အင်အားစုဆောင်းမှု ပိုမိုလွယ်ကူစေခြင်း၊ မှုခင်းနှင့်ပြစ်မှုများထူပြောလာခြင်း၊ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များ ပိုမိုလုပ်ဆောင်လာခြင်း၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးတပ်ဖွဲ့များအား အကြောက်တရားများ ဖုံးလွှမ်းနေစေခြင်းဖြင့်  လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုကို ဟန့်တားခြင်း၊ နှောင့်ယှက်ခြင်း၊ ဖိအားပေးခြင်းများကိုဖြစ်ပေါ်စေပြီး ပြည်သူလူထုအတွင်း အကြောက်တရားတိုးပွားလာခြင်းနှင့်အခြားနယ်မြေများတွင်ပြစ်မှုနှင့်ဒုစရိုက်မှုများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေခြင်းမှနယ်မြေဒေသလုံခြုံရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုကို ပျက်စီးစေလျက်ရှိသည်။ နယ်မြေလုံခြုံရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုပျက်ပြားစေခြင်းက  အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားကို အားနည်းစေပြီး တားဆီးနှိမ်နင်းရေးလုပ်ငန်းများနှောင့်ယှက်ခံရခြင်းက မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်၊ သယ်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်မှုများတိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်၊ သယ်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်ရာမှရရှိလာသော   အကျိုးအမြတ်များဖြင့် နယ်မြေဒေသအတွင်း အဖျက်အမှောင့်လုပ်ငန်းများ၊ အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းမှုများကို တိုးမြှင့်လုပ်ကိုင်လာပြီး နယ်မြေဒေသလုံခြုံရေးနှင့်တည်ငြိမ် အေးချမ်းမှုများကို    ပျက်ပြားစေလျက်ရှိသည်။     တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု ပျက်ပြားစေခြင်းသည် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်၊ သယ်ဆောင်၊  ရောင်းဝယ်မှုများကို တိုးမြှင့်ဖြစ်ပေါ်စေခြင်းဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါး အဆိုးကျော့သံသရာကိုရှည်လျားစေလျက်ရှိသည်။အဆိုးကျော့သံသရာ (၃)မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုများသည် အခြားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများထက်  အကျိုးအမြတ်များစွာရရှိစေသဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်ရာနယ်မြေများသို့ ပြည်တွင်းဝိသမလောဘသမားများနှင့် နိုင်ငံဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ ဝင်ရောက်မှုမှာလည်း မြင့်မားလာစေလျက်ရှိသည်။လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူနယ်မြေများတွင်ထုတ်လုပ်သောမူးယစ်ဆေးဝါးများအားဝယ်ယူရာတွင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များမှ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ခြင်း၊ ပို့ဆောင်ပေးခြင်း၊ လက်နက်ကိုင်လုံခြုံရေးအစောင့်များဖြင့် လိုက်ပါပို့ဆောင်ပေးခြင်းနှင့်နယ်မြေဖြတ်ကျော်သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုများအတွက် အခကြေးငွေရယူပြီး   ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။မူးယစ်ဆေးဝါးကုန်သွယ်ရာ၌     လမ်းခရီးတစ်လျှောက်  မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ယူပို့ဆောင်ရာတွင် စီးပွားရေးအရ  အဆင်မပြေသူများကို မက်လုံးပေးခြင်း၊ ရိုးသားစွာလုပ်ကိုင်နေသူများကို လိမ်လည်အသုံးချပြီးဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖမ်းဆီးရမိစစ်ကြောချက်များအရ   သိရှိရသည်။မူးယစ်ဆေးဝါးဖမ်းဆီးခံရပါက  နောက်ကွယ်မှကြိုးကိုင်သူ အဓိကတရားခံများသည် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရာနေရာများဖြစ်သောအကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများ၏နယ်မြေများသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ကာ ပုန်းခိုနေထိုင်ခြင်းဖြင့် တားဆီးနှိမ်နင်းရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ဖမ်းဆီးမှုများမှ လွတ်မြောက်နေလျက်ရှိသည်။ဖမ်းဆီးခံရပြီးနောက်   မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ယူပို့ဆောင်ပေးသူများ  ပြောင်းလဲသွားသော်လည်း မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ခိုင်းသည့်အဓိကတရားခံများမှာ ယခင်ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသူ လူနည်းစုဖြစ်သည်ကိုတွေ့ရသည်။   နောက်ကွယ်မှအဓိကကြိုးကိုင်သည့်    တရားခံများမှာအကြမ်းဖက် သောင်းကျန်းသူများ၏နယ်မြေအတွင်း    ပုန်းခိုနေထိုင်ရင်း မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုများကို အခြားသူများဖြင့် ထပ်မံလုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ ဖမ်းဆီးခံရမှုများထပ်မံဖြစ်ပေါ်လာပါက မူလပုန်းခိုရာအကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူနယ်မြေများအတွင်းသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေမှုများက မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုအဆိုးကျော့သံသရာကို ရှည်လျားစေလျက်ရှိသည်။အဆိုးကျော့သံသရာ (၄)လူငယ်ထုအတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါးစတင်သုံးစွဲခြင်းတွင်   အပေါင်းအသင်းများ၏ တိုက်တွန်းမှုကို ရှောင်ရှားနိုင်မှုမရှိခြင်းက စတင်သည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုသည် ခဏတာပျော်ရွှင်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး၏ အာနိသင်ပျက်ပြယ်သွားသည်နှင့် ခဏတာပျော်ရွှင်မှုများမှာ ပျောက်ဆုံးသွားမည်ဖြစ်သည်။ ခဏတာပျော်ရွှင်စေရခြင်းမှာလည်း မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုကြောင့် ဦးနှောက်အတွင်း ပျော်ရွှင်မှုကိုဖြစ်ပေါ်စေသည့် Dopamine ဟော်မုန်းများကို အဆမတန်ထုတ်လုပ်ပေးခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။မူးယစ်ဆေးအာနိသင်ပျက်ပြယ်သွားချိန်တွင် ဟော်မုန်းထုတ်လုပ်ပေးမှုများ သာမန်အခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသွားသော်လည်း ယခင်ပျော်ရွှင်စွာနေနိုင်သည့်အခြေအနေများတွင် ပျော်ရွှင်နိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုမှဖြစ်ပေါ်လာသည့် ပျော်ရွှင်မှုအခြေအနေမျိုးရောက်ရှိပါမှသာ ပျော်ရွှင်သည်ဟုခံစားလာရစေသည်။မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုကြာလာသည်နှင့် ပုံမှန်ပမာဏဖြင့်သုံးစွဲရာမှဖြစ်ပေါ်လာသော ပျော်ရွှင်မှုများသည် လုံလောက်မှုမရှိတော့သဖြင့်  မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲသည့်အကြိမ်အရေအတွက်နှင့်သုံးစွဲသည့်ပမာဏများတိုးလာပြီးနောက်ဆုံးတွင်မူးယစ်ဆေးစွဲသည့်အဆင့်သို့ရောက်ရှိစေသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးစတင်သုံးစွဲစဉ်က မိမိကိုယ်ကိုထိန်းသိမ်းနိုင်မည်ဟု ထင်မှတ်ထားခဲ့သော်လည်း စတင်သုံးစွဲမိရာမှ ထပ်မံသုံးစွဲလိုသည့်စိတ်များဖြစ်ပေါ်လာကာ သုံးစွဲမှုကိုရပ်တန့်နိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ နောက်ဆုံးတွင် ဆေးစွဲသည့်အဆင့်သို့ ရောက်ရှိသွားစေသည်။ရေကူးခြင်း၊ စက်ဘီးစီးခြင်း၊ ဆိုင်ကယ်စီးခြင်းတို့သည် စတင်တတ်မြောက်သွားချိန်မှ သေဆုံးချိန်အထိ မေ့ပျောက်သွားခြင်းမရှိဘဲ မည်သည့်အချိန်တွင်မဆို ပြန်လည်ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။ ထိုသို့ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းမှာ  ဦးနှောက်အတွင်းမှတ်သားထားမှုသည် မည်သည့်အခြေအနေမျိုးတွင်မဆို  ပျောက်ပျက်သွားခြင်းမရှိသကဲ့သို့ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုသည် ဦးနှောက်အတွင်း    စွဲထင်ကျန်ရစ်စေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်ပင်  မူးယစ်ဆေးဝါးစတင်သုံးစွဲရာမှာ မူးယစ်ဆေးစွဲခြင်း၊ မူးယစ်ဆေးစွဲမှုအားကုသခြင်းနှင့် နောက်ဆက်တွဲကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများ မည်မျှပင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သော်လည်း ဆေးဖြတ်ပြီးသူအများစုသည် မူးယစ်ဆေးဝါးပြန်လည်သုံးစွဲမှုကိုဖြစ်ပေါ်စေပြီး သေဆုံးချိန်အထိ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှု အဆိုးကျော့သံသရာကို  ရှည်လျားစေလျက်ရှိသည်။  မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲရာမှ   စတင်ဖြစ်ပေါ်လာသောပြဿနာရပ်များသည် လူတစ်ဦးချင်းထံမှ စတင်ခဲ့သော်လည်း  မိသားစုအတွင်း  မိသားစုဝင်များ၊  လူမှုအသိုက်အဝန်းမှ ဒေသအထိ၊  ထိုမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံတော်အဆင့်နှင့်ဒေသဆိုင်ရာအဆင့်ထိပါ ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေလျက်ရှိသည်။ ဝိသမ လောဘသမားများ၊ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများနှင့် အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများ၏ မီးလောင်ရာလေပင့်ဆောင်ရွက်ချက်များသည် နိုင်ငံနှင့်ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးကို  ပျက်စီးခြင်း/ပျက်သုဉ်းခြင်းအဆင့်ထိသို့ပင်ရောက်ရှိသွားစေမည်ဖြစ်သည်။ထို့ကြောင့် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းလုပ်ငန်းများကို တစ်နိုင်ငံလုံး၊ တစ်မျိုးသားလုံးအတိုင်းအတာဖြင့်ဆောင်ရွက်ပြီး မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုအဆိုးကျော့သံသရာအား ဖြတ်တောက်သွားရမည်ဖြစ်သည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်းနိုင်ငံဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ၊ အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများ၊ ဝိသမလောဘသမားများကို ချေမှုန်းနိုင်ပါမှသာ ပြည်သူတစ်ရပ်လုံး ခံစားနေရသည့် အဆိုးကျော့သံသရာမှ လွတ်မြောက်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။   ။"The evidence is clear: invest in prevention""Break the Cycle. # Stop  Organized Crime"
ပြီးပြည့်စုံသည့် ကလေးတစ်ယောက်၏ ဘဝအစခြေလှမ်း
ပြီးပြည့်စုံသည့် ကလေးတစ်ယောက်၏ ဘဝအစခြေလှမ်း
တကယ်တော့ ပြီးပြည့်စုံသည့် ကလေးတစ်ယောက်၏ ဘဝအစခြေလှမ်းက မိဘများ၏ ပြုစုစောင့်ရှောက်မှုအပေါ်မှာ မူတည်နေပါသည်။ ကလေးတွေဆိုတာ မိဘတွေ ထားရာနေ၊ ကျွေးတာစား၊ သင်ပေးသည့်အတိုင်း ကြီးပြင်းလာရ တာမလား။ ကလေးတစ်ယောက် ပြီးပြည့်စုံသည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရရန် တစ်နည်းအားဖြင့် ဦးနှောက်လည်း ဖွံ့ဖြိုး၊ ခန္ဓာကိုယ်လည်း ဖွံ့ဖြိုးစေဖို့ မိဘတွေ ဘယ်လိုများ စောင့်ရှောက်ကြရင် ကောင်းမလဲ။ပြီးပြည့်စုံသည့် ကလေးတစ်ယောက်၏ ဘဝအစခြေလှမ်း ကို စတင်လှမ်းလျှောက်နိုင်ရန်ကလေးတစ်ယောက်၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုတာ ကလေးလေး ပေါင်ချိန်တက်လာတာနှင့်တင် မပြီးသေးပါ။ သူ့အရွယ်အလိုက် milestones တွေ၊ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုတွေရှိဖို့ လိုသလို ကျန်းကျန်းမာမာနှင့် ကြီးပြင်းလာဖို့လည်း လိုသေးတယ်မလား။ဒီလိုဆိုတော့ ကလေးတစ်ယောက်ကို ပြီးပြည့်စုံသည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရအောင် လုပ်ရတာ မလွယ်ပါလားလို့ မေမေတို့ တွေးမိကြတယ်ဟုတ်။ ဒါတွေကို တစ်ခုချင်းဆီ ရှင်းပြသွားမှာမို့လို့ ဆောင်းပါးအဆုံးကျရင် မေမေတို့ ဘာလုပ်ရမလဲ ဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိသွားမှာပါ။ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက်ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆိုတာ ကလေးတွေမှာ ကိုယ်အလေးချိန် ပုံမှန်တက်တာ၊ milestones တွေအတိုင်း ကြီးထွားလာတာ၊ မကြာခဏ နေမကောင်းမဖြစ်တာ စတာတွေ ပါဝင်ပါသည်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် မေမေတို့ ကူပေးနိုင်တာကတော့ကလေးတွေ milestones တက်ဖို့ ကူညီလေ့ကျင့်ပေးပါ။မှောက်တာ၊ ထိုင်တာ၊ မတ်တပ်ရပ်တာ၊ လမ်းလျှောက်တာ၊ စကားပြောတာတွေက သူ့အလိုလိုဖြစ်လာမှာဆိုပေမယ့် ဘေးနားက မိဘများ၏ ပံ့ပိုးမှုလည်း လိုပါသည်။ ဥပမာ ကလေးကို tummy time ကျင့်ပေးတာ၊ သူစကားပြော လာအောင် မြှူပေးတာမျိုးပေါ့။အာဟာရပြည့်ဝအောင် ကျွေးမွေးပါ။ကလေးတွေ ထိုင်တာ၊ ထတာတွေက ကြွက်သားတွေ အသုံးပြုရသလို ဒီကြွက်သားတွေကိုလည်း ဦးနှောက်က ထိန်းချု ပ်ထားတာပါ။ ဒီတော့ ကြွက်သားတွေ၊ ဦးနှောက်တွေအတွက် လိုအပ်သည့် အာဟာရတွေ ဖြည့်ပေးဖို့ လိုတာပေါ့။ မိခင်နို့တိုက်သည့် ကလေးတွေကတော့ မိခင်နို့နဲ့တင် ပြည့်စုံနေပြီမို့လို့ ဘာမှမလိုတော့ပါ။အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဖော်မြူလာတိုက်ရမယ်ဆိုရင်တော့ ကလေးတွေအတွက် လိုအပ်သည့် ဗီတာမင်နှင့် သတ္တုဓာတ်တွေ၊ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုး ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်ဖို့ အတွက် DHA ပါတာတွေ ရွေးချယ်သင့်ပါသည်။ကာကွယ်ဆေးတွေ အပြည့်အစုံထိုးထားပါကလေးတွေမှာ ခုခံအားက မိခင်နို့ကနေတစ်ဆင့် ရတယ်ဆိုပေမယ့် ကြာလာလေလေ နည်းလာလေလေ ဖြစ်လို့ ကိုယ်တိုင် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတာက ပိုပြီး စိတ်ချရပါသည်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ကာကွယ်ရသည့် ရောဂါတွေက ဖြစ်လာရင် ကုစရာဆေးမရှိသလို ကလေးတွေကို သေဆုံးတာ၊ မသန်စွမ်း ဖြစ်သွားစေနိုင်တာကြောင့် အသက်အလိုက် စုံစုံလင်လင် ထိုးထားပေးဖို့ လိုပါသည်။ဦးနှောက်နှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက်မွေးစကနေ ၅နှစ်အထိက ဘဝတစ်လျှောက်လုံးမှာ ဦး‌နှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှု အဖြစ်ဆုံးအရွယ်ပါ။ ဒါကြောင့် အဆိုပါ အရွယ်လေးတွေကနေစပြီး ကလေးများ၏ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးဖို့ (IQ)၊ စိတ်ခံစားချက်ကောင်းမွန်ဖို့ (EQ) မိဘတွေက ကူညီပေးရမှာပါ။မေမေတို့ လုပ်ပေးရမယ့် နည်းလမ်းတွေကတော့ကလေးနှင့် အဆက်အသွယ်ပြုလုပ်နေပါမွေးစကလေးတွေက မေမေတို့ ပြောနေတာကို နားလည်ချင်မှ နားလည်မှာပါ။သို့သော် သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်က မေမေ တို့နှင့် ဆက်သွယ်ဖို့ ကြိုးစားနေတာကြောင့် ကလေးကို မြှူပေးပါ။ စကားပြောပေးပါ။ စာဖတ်ပြတာ၊ အရုပ်လေးတွေ ပြတာ လုပ်ပေးပါ။ကလေးနှင့် အတူဆော့ပေးပါဆော့တတ်သည့် အရွယ်ရောက်ပြီဆိုရင် သူနှင့်အတူ ကစားစရာလေးတွေ အသုံးပြုပြီး ဆော့ပေးပါ။ ကလေးတွေက learn through play လို့ခေါ်သည့် နေ့စဉ်ဆော့ကစားရာကနေ ပတ်ဝန်းကျင်ကအရာတွေကို သင်ယူနေတာ ဖြစ်ပါသည်။ကလေးကို စိတ်ဖိစီးအောင် မလုပ်ပါနှင့်ကလေးကို ရိုက်နှက်တာ၊ ထမင်းကုန်အောင် မစားလို့ ဆူပူကြိမ်းမောင်းတာ၊ ကလေးကို တစ်ယောက်တည်း ပစ်ထားတာ ဒါတွေကို မလုပ်ရပါဘူး။ အဆိုပါအချက်တွေက ကလေး၏ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့် စိတ်ခံစားချက်ကို ထိခိုက်စေနိုင် ပါသည်။ စိတ်ဒဏ်ရာရထားသည့်က‌လေးတွေက ဖွံ့ဖြိုးမှုနှေးကွေးသလို နောက်ပိုင်း စာသင်သည့်အခါမှာလည်း အခက်အခဲ ရှိနိုင်ပါသည်။ ယင်းအစား ကလေးကို နွေးနွေးထွေးထွေး ဆက်ဆံတာ၊ ကလေးရင်ဖွင့်တာကို နားထောင် ပေးတာ၊ အခက်အခဲတွေကို ကူညီဖြေရှင်းပေးတာက ကလေးများ၏ စိတ်ကို လုံခြုံမှုဖြစ်စေမှာပါ။အာဟာရပြည့်ဝအောင် ကျွေးပါဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးဖို့အတွက်လည်း အာဟာရက အရေးပါသည့် နေရာကနေ ပါဝင်နေပါသည်။ အနည်းဆုံး ကလေး အသက် ၆ လ အထိ မိခင်နို့တိုက်ပါ။ ကလေးအသက်၂နှစ်အထိ တိုက်နိုင်ရင် ပိုကောင်းပါသည်။ ဖြည့်စွက်စာ စားသည့် အချိန်ရောက်ရင် အာဟာရပြည့်ဝအောင် စုံစုံလင်လင် ကျွေးမွေးပါ။ ဖော်မြူလာနို့တွေ တိုက်မယ်ဆိုရင်လည်း ဦးနှောက် ဖွံ့ဖြိုးမှုကို အားပေးသည့် DHA ပါတာကို ရွေးချယ်ပါ။ဦးနှောက်ကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာများနှင့် ကူးစက်ရောဂါများကနေ ကာကွယ်ပါဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးစ အရွယ်မှာ မတော်တဆ ဦးခေါင်းထိခိုက်ဒဏ်ရာတွေ ရခဲ့ပါက ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးဆော့သည့်အခါ၊ ကလေးနှင့် အပြင်သွားသည့်အခါ၊ ကားစီးသည့်အခါ သတိထားပါ။ကူးစက်ရောဂါများအတွက်က ကာကွယ်ဆေးတွေကို အသက်အလိုက် ပြည့်ပြည့်စုံစုံထိုးထားပါ။ ဒါဆိုရင် ဦးနှောက်ကို ထိခိုက်နိုင်သည့် ပိုးတွေကနေ ကာကွယ်ပြီးသားဖြစ်မှာပါ။ပြီးပြည့်စုံသည့် ကလေးတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ မေမေတို့အနေဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ဖွံ့ဖြိုးမှု၊ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့် စိတ်ခံစားချက် ဒါတွေအကုန်လုံးကို မျှမျှတတ ဂရုစိုက်ဖို့ လိုပါသည်။ ထိုအရွယ်လေးတွေက ဘဝ၏ တာထွက်အစ ဖြစ်တာကြောင့် သေချာဂရုစိုက်ပေးမှု ပြီးပြည့်စုံစွာ ကြီးပြင်းလာမှာ ဖြစ်ပါသည်။
Terrible Two ကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲ
Terrible Two ကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲ
ကလေးဆိုတာမျိုးက ထားသလိုနေတုန်းလေးသာ ချစ်စရာကောင်းတာ စကားကောင်းကောင်း ပြောတတ်လာပြီ။ လမ်းကောင်းကောင်းလျှောက်တတ်လာပြီဆိုရင် အိပ်နေချိန်သာ အိန်ဂျယ်လ်လေးနှင့်တူတာ နိုးပြီး တောက်တောက် တောက်တောက် လျှောက်သွားတာနှင့် မေမေဖေဖေတို့ခမျာ သူ့နောက် တကောက်ကောက်လိုက်ရင်း ထိန်းရတာ အတော်ကို မလွယ်တာနော်။ နောက်ပြီး ဒီအရွယ်မှာ မိဘက ဒါဆို မဒါတော့ဘူး။ ဟင့်အင်းပေါင်း များစွာ လုပ်တတ် လာကြပါသည်။ အဆိုပါကာလလေးကို ကလေးကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေကတော့ Terrible Two လို့ အမည်တပ်သတဲ့။ ဒီလို သားသားမီးမီးတို့ကို ထိန်းရသိမ်းရခက်သည့် Terrible Two ကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲ ဆိုတာကို ဖေဖေမေမေတို့ သိပြီးရဲ့လား! မသိသေးဘူးဆိုရင်တော့ နည်းလမ်းကောင်းလေးတွေကို ပြောပြပေးထား တာမို့ အတူတူ ကြည့်လိုက်ရအောင်နော်။Terrible Two ဆိုတာ ဘာများပါလိမ့်Terrible Two ဆိုတာက ကလေးတစ်ယောက်၏အသက် ၁ နှစ်ခွဲ ၂ နှစ်ဝန်းကျင်ကနေ ၄ နှစ်ကျော် ၅ နှစ်တာ အတွင်းမှာ တွေ့ကြုံရနိုင်သည့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ အပြုအမူပိုင်းဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲပါ။ ဒီအချိန်မှာ ကလေးက မကြာခဏ စိတ်တိုစိတ်ဆတ်တာ၊ ဘာလုပ်ပေးပေး စိတ်တိုင်းမကျတာမျိုးနှင့် ဖေဖေမေမေ နားလည်ရခက်သည့် အပြုအမူလေးတွေကို ပြုမူတတ်ကြပါသည်။ ခုလေးတင် အရမ်းသဘောကျတယ်ဆိုသည့် အရုပ်နှင့် ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် ဆော့နေရာက တော်ကြာနေတော့ မကြိုက် တော့ဘူး စိတ်တိုတယ်ဆိုပြီး အရုပ်ကို ထကောက်ပစ်တာမျိုး၊ လူကြားထဲမှာ သူလိုချင်တာမရလို့ လှဲချပြီး အော်ငို ပစ်တာမျိုး ဂျစ်ကျတာမျိုးတွေကို လုပ်တတ်သည့် အရွယ်ပေါ့။ဒီလို ဖြစ်ရတာက ကလေးက စိတ်ခံစားမှု အပြောင်းအလဲမြန်တာ၊ စိတ်ရှုပ်တာမျိုးတွေနှင့် သူကိုယ်တိုင်တောင် နားမလည်ဘဲ ရှုပ်ထွေးလှသည့် ခံစားချက်တွေကို ခံစားနေရတာကြောင့်လည်း ဖြစ်ပါသည်။ ထိုအရွယ်မှာ ကလေးက သိချင်တာတွေ များနေသလို သူကိုယ်တိုင်က သူသိချင်တာတွေ နောက်ကို မနည်းမီအောင် လိုက်ရင်း သူဖြစ်ချင်တာ၊ သူ့စိတ်ခံစားချက်တွေကို နားမလည်တာကြာင့် မေမေဖေဖေတို့အပေါ်မှာ ဂျစ်ကျသလို ဖြစ်ရတာပါ။နားလည်လွယ်အောင် ပြောပြရရင် မြန်ဆန်လှသည့် အပြောင်းအလဲမှာ အသားကျအောင် ကြိုးစားနေရသည့် အချိန်ပါ။ ဒါကြောင့် ဒီကာလမှာ ကလေးတိုင်းက ဒီလိုပဲ ဖြစ်တတ်တာမို့ မေမေဖေဖေတို့က စိတ်ရှည်ရှည်နှင့် ကလေးကို ကူညီ ဖို့တော့ လိုပါမည်။ သားသားမီးမီး Terrible Twos ခံစားနေရတာလားသားသားမီးမီးတို့မှာ Terrible Twos ခံစားနေရပြီဆိုရင် အခုလို အပြုအမူလေးတွေ တွေ့ရနိုင်ပါသည်။ ဟင့်အင်းကို တွင်တွင်သုံးမည် – အဆိုပါကာလမှာ မြင်သာတာ တစ်ခုက ဒါလေး လုပ်ပါလားဆိုလည်း မလုပ်ချင်ဘူး။ ဒါစားဆိုရင် ဟိုဟာစားချင်တာဆိုမျိုး ဒါမှမဟုတ်လည်း မစားဘူးဆိုတာမျိုး လုပ်တတ်လာပြီ။ မိဘက အိပ်တော့ ပြောရင်တောင် ထဆော့နေတာမျိုးပေါ့။ လူကြီးက ဒါဆို၊ သူတို့က ဟိုဟာ လုပ်ရမှာကျေနပ်တယ်လို့ မေမေဖေဖေတို့ ညည်းတွားကြသည့် ကာလပေါ့။ စိတ်တိုလွယ်မည်– အဆိုပါကာလက အရာရာကို အလွယ်တကူ စိတ်တို ပေါက်ခွဲရင်း သူတို့လေးတွေ၏ စိတ်ရှုပ် ထွေးမှုကို ဒေါသအဖြစ် ပြောင်းလဲပြသတတ်သည့် အရွယ်ပေါ့။ စိတ်တိုင်းမကျမှု များနေတတ်သလို စိတ်တိုလွယ်ကြ ပါသည်။စကားနားမထောင်ကြဘူး – အဆိုပါကာလမှာ မေမေဖေဖေပြောသမျှကို လိုက်လုပ်တာမျိုး မဟုတ်ဘဲ သူတို့ လုပ်ချင်တာ၊ စားချင်တာ၊ သွားချင်တာကို မလုပ်ရရင် ငိုတာမျိုး၊ ဂျီကျနေတာမျိုးတွေ လုပ်တတ်ကြပါပြီ။ ပုံမှန် လိုက်နာ နေကျ အရာလေးတွေကိုတောင် မလိုက်နာတော့တာမျိုးပေါ့။ ရန်လိုသည့် အပြူအမူတွေ လုပ်လာမည် – အဆိုပါအရွယ်မှာ ရွယ်တူ အချင်းချင်းကို ဖြစ်ဖြစ်၊ လူကြီးတွေကို ဖြစ်ဖြစ် ရိုက်တာ၊ ကိုက်တာမျိုးတွေကို လုပ်တတ်ကြသလို ပစ္စည်းတွေကို ပေါက်ခွဲတာ၊ အရုပ်တွေကို ချိုးပစ်တာမျိုးတွေ လုပ်လာတတ်ကြပါသည်။ အခုဆိုရင် Terrible Twos ကဘာလဲ။ ဘယ်လို လက္ခဏာတွေ တွေ့ရနိုင်လဲဆိုတာကို သိပြီဆိုတော့ ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမလဲဆိုတာကို ဆက်ပြောပြပေးမယ်နော်။ Terrible Two ကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲTerrible Two ကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲဆိုတော့ ကလေးကို စိတ်ဖိစီးမှု ကင်းနိုင်သမျှ ကင်းအောင် ထားတာပါ။ ဒီလို ပြောလို့ ကလေးကို အလိုလိုက်ပြီး သူလုပ်ချင်တာ အကုန်ပေးလုပ်ရမှာလားဆိုတော့ ဟုတ်ပါဘူး။ ကလေးကို ဖိအား မပေး၊ အပျက်သဘောမဆောင်ဘဲ အပြုသဘောဆောင်သည့် အရာတွေနှင့်ပဲ ထိတွေ့စေတာက ကလေးအတွက်ရော မေမေ ဖေဖေတို့အတွက်ရော ပိုမိုလွယ်ကူမှာပါ။ စည်းကမ်းနှင့် တစ်ဖက်ကနေ ထိန်းကျောင်းပေးဖို့ လိုသလို ကလေးနှင့်အပြိုင် စိတ်ဆိုးဒေါသထွက်တာမျိုးတွေ မလုပ်မိဖို့ လိုပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးကို အဆိုပါကာလတွင် ကလေး အသားကျနေပြီဖြစ်သည့် အနေအထားကို ထိန်းထားပေးပါ ကလေးက ယင်းကာလမှာ စိတ်ခံစားမှု အပြောင်းအလဲကို ဖြေရှင်းနေရင်း ထပ်တိုး စိတ်ဖိစီးတာမျိုး မဖြစ်စေဖို့ သူတို့လေးတွေ၏ တစ်နေ့တာကို သူတို့လေးတွေ အသားကျပြီးသား အခြေအနေမျိုးဖြင့် ကျော်ဖြတ်နိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင် ပေးပါ။ အိပ်ချိန်၊ စားချိန်၊ ကစားချိန်တွေကို အချိန်မှန်စေဖို့ ဂရုစိုက်ပေးပါ ကလေးကို နံနက်စာ၊ နေ့လယ်စာ၊ ညစာတွေကို အချိန်လေးတွေ တိတိကျကျ သတ်မှတ်ပေးထားပြီး အချိန်မကျော် စေဘဲ ပြင်ဆင်ပေးတာ၊ ကစားချိန်မှာ ပေးကစားတာ၊ အိပ်ရာဝင်ချိန်ကို တိတိကျကျ သတ်မှတ်ပေးတာကလည်း ကလေးကို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပင်ပန်းမှုကနေ အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ သက်သာစေပြီး Terrible Two ကာလကို ကောင်းကောင်း ကျော်ဖြတ်နိုင်စေဖို့ ထောက်ကူပေးနိုင်မှာပါ။ကလေးကို ရွေးချယ်ခွင့်ပေးပါ ကလေးကို နံနက်စာကစလို့ သူ့အတွက် ပြင်ဆင်ပေးသည့် အရာရာတိုင်းကို သူစိတ်ကြိုက် ရွေးချယ်ခွင့်ပေးပါ။ ဥပမာ –နံနက်စာကို နို့နှင့် ပေါင်မုန့်စားမလား။ ဒါမှမဟုတ် ထမင်းကြော်စားမလား စသဖြင့်ပေါ့။ ရေခွက်ကိုဆိုရင်လည်း ဘယ်အရောင်ခွက်နှင့် သောက်မလဲ။ အဝတ်အစားဆိုရင်လည်း ဘာလေးဝတ်ချင်လဲ စသဖြင့်ပေါ့။ ကလေးကို စိတ်ခံစားချက်တွေအကြောင်းတွေ နားလည်အောင် ပြောပြပေးပါကလေးက တစ်ခုခုကို စိတ်တိုင်းမကျလို့ အော်ဟစ်ပေါက်ကွဲတာမျိုး လုပ်တဲ့အခါမျိုးမှာလည်း ကလေးကို ဆူတာ မျိုးထက် ကလေးကို နားလည်အောင် ပြောပြပေးပါ။ ဝမ်းနည်းတယ်ဆိုတာ ဘယ်လို၊ လိုချင်တာမရလို့ ဒေါသထွက်တယ်ဆိုတာ ဘယ်လိုမျိုး ဆိုတာကိုပေါ့။ စိတ်ခံစားချက် တွေကို နားလည်စေပြီး ဒါကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ရမလဲဆိုတာကို သင်ပေးတာမျိုးပါ။ဥပမာ– သားသားလိုချင်တာ မရလို့ ဒေါသထွက်တာကို နားလည်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒေါသထွက်တိုင်း ပစ်လှဲပြီး အော်ဟစ် တာမျိုး မလုပ်ရဘူးဆိုတာမျိုးပေါ့။ ကလေးခံစားချက်ကို ကိုယ်က နားလည်ပါတယ်ဆိုသည့် သဘောမျိုး ပြသပြီး ဖြည်းဖြည်းချင်း သင်ပေးရမှာပါ။ကလေးကို စိတ်ပျော်စေမှာလေးတွေ လုပ်ပေးပါဒီကာလမှာ ကလေးက အပြုအမူ ဆန်းလေးတွေကို လုပ်တတ်ကြပါသည်။ ဥပမာ – စကားကို ပြောင်းပြန်ပြောတာမျိုး၊ သီချင်းတွေကို သက်သက် မှားအောင် အော်ဆိုတာမျိုးတွေပေါ့။ လူကြီးတွေအတွက် ပေါတောတော အပြုအမူလို့ ထင်စရာ ရှိသော်လည်း သူတို့လေးတွေအတွက်တော့ ဒီလို အပြုအမူလေးတွေက စိတ်သက်သာရာ ရစေပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးနှင့် အတူတူ သီချင်းတွေ အော်ဆိုတာအပါအဝင် သူလုပ်နေသည့် အရာတွေကို အတူတူ လိုက်လုပ်ပေးလိုက်ပါ။ကလေးကို တစ်ယောက်တည်း ပစ်မထားပါနှင့်အဆိုပါကာလမှာ ကလေးက အရာရာကို စိတ်တိုင်းမကျ ဂျီကျနေတာက မေမေဖေဖေတို့ကို စိတ်ပင်ပန်း စေနိုင်သော် လည်း ကလေးကို ပစ်ထားတာမျိုး မလုပ်ပါနှင့်။ ဒီလို လုပ်တာက ကလေးကို အထီးကျန်စေပြီး စိတ်ခံစားမှုပိုင်းမှာ ထိခိုက်တာမျိုးတွေ ဖြစ်သွားနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးက ပြောရခက်ရင်တောင် ကလေးကို တစ်ယောက်တည်း ပစ်ထားတာမျိုး မလုပ်ပါနှင့်။ အာဟာရပြည့်ဝစေဖို့ မမေ့ပါနှင့်အဆိုပါကာလမှာ ကလေးက ဘာကိုမဆို မစားချင်ဘူးဆိုပြီး ငြင်းတာမျိုးတွေ၊ နည်းနည်းပဲ စားပြီး ဆက်မစားတာ မျိုးတွေ ရှိနိုင်ပါသည်။ ထိုအခြေအနေမှာ ကလေးက မစားဘူး ငြင်းနေရင်တောင် ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် အရေး ပါသည့် အဆိုပါကာလမှာ ကလေး အာဟာရ ပြည့်ဝဖို့ကလည်း တော်တော်လေးကို အရေးပါပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးရန် လိုအပ်မည့် အာဟာရတွေကို ပြည့်ဝစေရန် အစာအုပ်စုတွေကို စုံလင်အောင် ကျွေးပေးဖို့ လိုပါမည်။ ဥပမာ – ပရိုတင်း ပြည့်ဝစေဖို့ အသား၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ ဥအမျိုးမျိုး၊ ကယ်လ်ဆီယမ် ပြည့်ဝစေဖို့ နို့နှင့် နို့ထွက်ပစ္စည်း၊ ဖော်မြူလာနို့ ဗီတာမင်တွေ ပြည့်ဝစေဖို့ အသီးအရွက်တွေ၊ သစ်သီးတွေ စသဖြင့်ပေါ့။ အကယ်၍ ကလေးက မေမေပြင်ဆင်ပေးသည့် ထမင်းနှင့် ဟင်းတွေကို စားဖို့ ငြင်းမည်။ နည်းနည်းပဲ စားတာမျိုးတွေ လုပ်နေလျှင် အာဟာရ မပြည့်မှာစိုးပါက တစ်ခွက်တည်းမှာတင် သားသားမီးမီးတို့ ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးဖို့ လိုအပ်သည့် ပရိုတင်း၊ သံဓာတ်၊ ကယ်လ်ဆီယမ်၊ ဗီတာမင် နှင့် သတ္တုဓာတ်တွေ အပြင် Dual Fiber၊ DHA ပါဝင်နေသည့် ဖော်မြူလာနို့လေးကို ပြင်ဆင်ပေးတာကလည်း စားစရာ တွေကို မစားချင်ဘဲ ဘာကျွေးကျွေး ဟင့်အင်း ငြင်းတတ်သည့် သားသားမီးမီးတို့အတွက် အာဟာရလိုအပ်ချက် မရှိစေဖို့ ဖြည့်ဆည်းပေးမှာပါ။ ထို့ကြောင့် ကလေးကို ဘာကျွေးကျွေး ငြင်းတတ်သည့် အဆိုပါကာလတွင် ကလေး၏ နေ့စဉ်စားသုံးမှုမှာ ဖော်မြူလာနို့လေး ပါဝင်အောင် ပြင်ဆင်ပေးတာကလည်း နည်းလမ်းကောင်းပါ။ ကဲ …. အခုပြောပြခဲ့သည့် နည်းလမ်းလေးများဖြင့်Terrible Two ကာလကို ကလေးရော မေမေဖေဖေတို့ပါ အကောင်းဆုံး ကျော်ဖြတ်နိုင်ပါစေကြောင်း ……
မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသော ဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုနိုင်သည့် ထိန်းချုပ် ဓာတုပစ္စည်းများကုန်သွယ်မှု၊ အသုံးပြုမှုနှင့်ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်မှုများ   (အပိုင်း-၂)
မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသော ဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင် အသုံးပြုနိုင်သည့် ထိန်းချုပ် ဓာတုပစ္စည်းများကုန်သွယ်မှု၊ အသုံးပြုမှုနှင့်ထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်မှုများ   (အပိုင်း-၂)
ဟီးရိုးအင်းဆိုတာဟီးရိုးအင်း(Heroin)သည် မော်ဖင်းမှထုတ်ယူရရှိသောဆေးဝင်ပစ္စည်းတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ဓာတုဗေဒ ဝေါဟာရအားဖြင့် Diamorphine ဟုခေါ်၍ ဓာတုသင်္ကေတမှာ C21H23NO5 ဖြစ်သည်။ မော်ဖင်းကို ဘိန်းမှထုတ်ယူရရှိခြင်းဖြစ်သောကြောင့် ဟီးရိုးအင်းသည်လည်း မူးယစ်စေတတ်သော ဘိန်းတစ်မျိုး ပင်ဖြစ်သည်။ အဖြူရောင်ဖြစ်သောကြောင့် ဟီးရိုးအင်းကို ဘိန်းဖြူဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဆေးဖြူမှုန့် ဟူ၍လည်းကောင်း၊ နံပါတ်ဖိုးဟူ၍လည်းကောင်း အမည်များဖြင့် လူသိများထင်ရှားသည်။ ဟီးရိုးအင်း သည် မော်ဖင်းနှင့်အကျိုးပေးပုံချင်းဆင်တူသဖြင့် ဆေးဘက်တွင်  မော်ဖင်းကို အသုံးပြုသည့်အတိုင်း ဟီးရိုးအင်းကိုလည်း အသုံးချလေ့ရှိသော်လည်း အကျိုးအာနိသင်အရာ၌မူ ဟီးရိုးအင်းသည် မော်ဖင်း နှင့် ဘိန်းတို့ထက် အဆပေါင်းများစွာ ပြင်းထန်ထိရောက်ပြီး ပိုမို၍ အဆိပ်ပြင်းထန်ကာ ပိုမိုလွန်ကဲစွာပင် အလေ့အကျင့်အထုံ စွဲမြဲမြန်ဆန်စေသည်။  ဟီးရိုးအင်းသည် နာကျင်မှုဝေဒနာကို  မငြိမ်းစေတတ်သလို အိပ်ပျော်အောင်လည်း အလျင်အမြန်မဖြစ်စေတတ်ဘဲ မှီဝဲသူအား  တုံ့နှေးခြင်း ဖြစ်စေတတ်သည်။ဟီးရိုးအင်းနှင့် လူမှုကျင့်ဝတ် လစ်ဟင်းမှုဟီးရိုးအင်းကို ဘိန်းစွဲသူများကမှီဝဲလေ့ရှိပြီး   ဟီးရိုးအင်းသည် အခြားမည်သည့်ယစ်မျိုးနှင့်မျှမတူဘဲ မှီဝဲသူ၏စိတ်ကို ပိုမိုလွန်ကဲစွာထိခိုက်စေသည်။ မှီဝဲစ၌ ပေါ့ပါးပျော်ရွှင်လာစေကာ ငါသာလျှင်အဓိက၊  ငါလုပ်လျှင် မည်သည့်အရာမဆိုအောင်မြင်ရမည် စသည့်အမြင်အစွဲများဝင်လာပြီးနောက် အရှိကိုအရှိ အတိုင်း မမြင်နိုင်တော့ဘဲ ပုံကြီးချဲ့ထင်မြင်လာကာ မဆင်မခြင်ပြုလုပ်တတ်သော သတ္တိများပေါက်ဖွားလာစေသည်။ ဟီးရိုးအင်းစွဲသူများသည် ကိုယ်ချင်းစာ တရားနှင့် စောင့်ထိန်း လိုက်နာအပ်သော လူမှုကျင့်ဝတ်နှင့်တာဝန်များ မေ့ပျောက်လစ်ဟင်းကာ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် အပြုအမူများ ပြုလုပ်လာပြီးနောက် အချိန်ကြာလာလျှင် လူ့အသိုင်းအဝိုင်းပတ်ဝန်းကျင်မှ ဖယ်ကြဉ်ကာ ရာဇဝတ်ကောင်များဘဝသို့ ကူးပြောင်းသွားတတ်သည်။ ထို့ကြောင့် လူညွန့်တုံးစေသော မူးယစ်ဆေးဝါး ဟီးရိုးအင်းကို မြန်မာနိုင်ငံနှင့်တကွ ကမ္ဘာအရပ်ရပ်ရှိ နိုင်ငံများတွင် တရားဝင် ရောင်းဝယ်သုံးစွဲခြင်းကို ပိတ်ပင်တားမြစ်ထားသည့်အပြင် ဟီးရိုးအင်းကို ထုတ်ယူရရှိနိုင်သော ဘိန်းပင်စိုက်ပျိုးခြင်းကိုလည်း  တားမြစ်ထားသည်။ဟီးရိုးအင်းထုတ်လုပ်ရာတွင် ပါဝင်သည့်ဓာတုပစ္စည်းများအဆိုပါ ဟီးရိုးအင်း ၁ တန်ထုတ်လုပ်ရာတွင် အဓိကကုန်ကြမ်း ဘိန်းနှင့်ဓာတုပစ္စည်းများဖြစ်သည့် တိုင်းရင်းဆေး(ပရဆေးများ)တွင် “ဇဝက်သာ” ဟုအများသိကြသော   အမိုနီယမ်ကလိုရိုက် (Ammonium Chloride)၊ အက်စီတစ်အင်ဟိုက်ဒရိုက် (Acetic Anhydride)၊ ဟိုက်ဒရိုကလိုရစ် အက်စစ် (Hydrochloric Acid)၊ အက်စီတုံး (Acetone) နှင့်အခြားပစ္စည်းများ ပါဝင်ထုတ်လုပ်ရသည်။စိတ်ပြောင်းဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင် ပါဝင်သည့်ဓာတုပစ္စည်းများစိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသော  ဆေးဝါးဖြစ်သည့် အမ်ဖက်တမင်း (Amphetamine)နှင့် မက်အဖက်တမင်း (Methamphetamine)  ထုတ်လုပ်ရာတွင်  Acetic Acid ၊ Acetic Anhydride၊ Acetone ၊  Acetyl  Chloride ၊ Chloroform ၊ Ethyl Ether ၊ Ephedrine ၊ Hydrochloric Acid ၊ Phenyl Acetic Acid ၊ Phosphrous Pentachloride ၊ Pseudoe-phedrine၊ Sulphuric Acid၊ Thionyl Chloride နှင့် Toluene အစရှိသည့် ဓာတုပစ္စည်းများကို ထည့်သွင်းအသုံးပြုရသည်။ ထို့ကြောင့် အဆိုပါဓာတုပစ္စည်းများကို မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသောဆေးဝါးများ သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်ခြင်းကို ဆန့်ကျင်တိုက်ဖျက်ရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂကွန်ဗင်းရှင်းမှ ထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်းများအဖြစ် သတ်မှတ်ကြေညာထားသကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသော ဆေးဝါးများဆိုင်ရာဥပဒေအရလည်းကောင်း၊ စက်မှုဝန်ကြီးဌာနမှ ဓာတုပစ္စည်းနှင့်ဆက်စပ်ပစ္စည်းများ အန္တရာယ်မှတားဆီးကာကွယ်ရေးဥပဒေအရလည်းကောင်းကန့်သတ်ဓာတုပစ္စည်းများ (Restricted Chemicals) အဖြစ် အမိန့်ကြော်ငြာစာများထုတ်ပြန်၍  ဥပဒေလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများအတိုင်း ကြပ်မတ်ကွပ်ကဲလျက်ရှိသည်။ မက်အဖက်တမင်း (Methampheta-mine) ထုတ်လုပ်ရာတွင်  အက်ဖီဒရင်း (Ephedrine) နှင့် သိုင်အိုနိုင်းလ်ကလိုရိုက် (Thionyl Chloride)၊ ကလိုရိုဖောင်း (Chloroform) ၊ အက်စီတစ်အက်စစ် (Acetic Acid) ၊ ပလာဒီယမ် (Palladium)နှင့် ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဓာတ်ငွေ့ (Hydrogen Gas) တို့ သတ်မှတ်အချိုးအစားအလျောက်ပါဝင်ကြသည်။စိတ်ကြွဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင်  အသုံးပြုသော ပရီကာဆာဓာတုပစ္စည်းများမှာ အက်စီတစ်အက်စစ် (Acetic Acid)၊ အက်စီတုန်း (Acetone)၊ ကလိုရိုဖောင်း (Chloroform)၊ အီသိုင်းလ်အီသာ (Ethyl Ether)၊ ဟိုက်ဒရိုကလိုရစ်အက်စစ် (Hydro-chloric Acid )၊ ဆာလ်ဖျူရစ်အက်စစ် (Sulphuric Acid)၊ အိုင်ဆိုဆာဖရိုးလ် (Isosafrole)၊ တော်လူအင်း (Toluene)၊ ပိုက်ပါရိုနောလ် (Piperonal)၊ ဆာဖရိုးလ်(Safrole)၊ ၃၊ ၄ မီသိုင်းလင်းဒိုင်အောက်စီဖီနိုင်းလ်-၂ ပရိုနန်း (3,4 Methylenedio-xyphnyl-2 Pronone) တို့ဖြစ်သည်။ MDMA အက်တက်စီ (Ecstasy) ဆေးဝါးများမှာ  အမ်ဖက်တမင်း (Amphetamine) နှင့် မက်အဖက်တမင်း (Methamphetamine) ဆေးဝါးတို့ထက်ပိုမိုအစွမ်းထက်ပြီး ပို၍စျေးကြီးသည်။ထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်း (PrecursorChemicals) (၄၃) မျိုးမြန်မာနိုင်ငံတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးတားဆီးနှိမ်နင်းရေးလုပ်ငန်းများ ပိုမိုထိရောက်အောင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂကွန်ဗင်းရှင်းနှင့်အညီ မြန်မာနိုင်ငံ၏လိုအပ်ချက်အရ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ၂၅-၂-၂၀၂၅ ရက်နေ့ အမိန့်ကြော်ငြာစာအမှတ် (၂၆/၂၀၂၅)ဓာတုပစ္စည်း စုစုပေါင်း ၄၃ မျိုးကို Schedule-I၊ Schedule-II နှင့် Schedule -III ဟု အုပ်စုသုံးစုသတ်မှတ်၍ ပြင်ဆင်ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။ အဆိုပါထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်းများကို စက်မှုဝန်ကြီးဌာနမှ ဓာတုပစ္စည်းနှင့် ဆက်စပ်ပစ္စည်းများအန္တရာယ်မှတားဆီးကာကွယ်ရေးဥပဒေအရ ၂၀၁၆ ခုနှစ်တွင်  ကန့်သတ်ဓာတုပစ္စည်း ၂၆ မျိုးနှင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း ၁၁ မျိုးကို ထပ်မံ၍ထုတ်ပြန်ကြေညာ၍ ထိန်းကျောင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။Schedule-I တွင် ပါဝင်သော ထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်း (၂၅) မျိုး(က)   ၁၉၈၈ ခုနှစ် မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသောဆေးဝါးများ သယ်ဆောင်ရောင်း ဝယ်ခြင်းကို ဆန့်ကျင်တိုက်ဖျက်ရေးဆိုင်ရာ ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂကွန်ဗင်းရှင်း၏ ဇယား(၁)ပါ ထိန်းချုပ် ဓာတုပစ္စည်းများ-          ( ၁  )        Acetic Anhydride (အက်စီတစ် အင်ဟိုက်ဒရိုက်):C4H6O3 (108-24-7)          ( ၂  )        N-acetylanthranilic Acid (အင်-အက်စီတိုင်းလ်အင်သရာနီလစ်အက်စစ်)  :C9H9NO3 (89-52-1)     ( ၃ )    4-anillino-N-phenethyl-   piperidine (ANPP)/  Fentanyl analogues (၄-အနီလီနို- အင်ဖီနိုင်သိုင်းလ် ပိုင်ပါရီဒင်း)(အေအင်ပီပီ) :C19H24N2 (21409-26-7)          ( ၄ )        Ephedrine(အက်ဖီဒရင်း)C10H15NO (299-42-3)          ( ၅ )        Ergometrine (အာဂိုမတ်ထရင်း)  :  C23H27N3O6(60-79-7)          ( ၆  )        Ergotamine (အာဂိုတမင်း) : C33H35N5O5 (113-15-5)          ( ၇ )        Isosafrole (အိုင်ဆိုဆာ ဖရိုးလ်):C10H10O2 (120-58-1)          (  ၈ )        Lysergic Acid  (လိုက်ဆာဂျစ်အက်စစ်) :C16H16N2O2 (82-58-6)       ( ၉)        3,4-MDP-2-P methyl glycidate (PMK glicidate)(all stereoisomers)(၃၊ ၄-အမ်ဒီပီ-၂ပီ မီသိုင်း ဂလိုက်စီဒိတ်):C12H12O5 (13605-48-6)          (၁၀ )        3,4-MDP-2-P methyl glycide acid (PMK glycidic acid) (all stereoisomers)(၃၊ ၄-အမ်ဒီပီ-၂-ပီ-မီသိုင်း  ဂလိုက်စီဒစ်အက်စစ် (ပီအမ်ကေဂလိုက်စီဒစ် အက်စစ်): C11H9O5.Na (62167189-50-4)             ( ၁၁ )        3,4 - Methyllenedio- xyphenyl-2 Propane (၃-၄  မီသိုင်းလ်လင်ဒိုင်အောက်ဆီ ဖီနိုင်းလ်-၂-ပရိုပန်နုန်း) :C10H10O3 (4676-39-5)          ( ၁၂ )        Norephedrine (နော်အက်ဖီ ဒရင်း) : C9H13NO (14838-15-4)          ( ၁၃ )        N-phenethyl-4-piperidone (NPP) (အင်-ဖီနိုင်းသိုင်းလ်-၄-ပိုက်ပါရီဒုန်း (အင်ပီပီ):C13H17NO (39742-60-4)          (  ၁၄ )        Phenylacetic Acid (ဖီနိုင်းလ်အက်စစ်တစ် အက်စစ်):C8H8O2(103-82-2)          (  ၁၅ )        1-phenyl - 2 Propanone  (၁-ဖီနိုင်းလ်-၂-ပရိုပန်နုန်း) :C9H10O (103-79-7)          ( ၁၆ )        Alpha-phenylacetoa-cetamide (APAA) (including  its optical isomer)(အလ်ဖာ-ဖီနိုင်းလ်အက်စီတိုအက်စီတမိုဒ်(အေပီ အေအေ):C10H11NO2(4433-77-6)          (  ၁၇ )        Alpha-Phenylacetoace-tonitrile (APAAN) အလ်ဖာ-ဖီနိုင်းလ်အက်စီတိုအက်စီတိုနိုဒ်ထရေး (အေပီအေအေအန်):  C10H9NO (4468- 48-8)          (  ၁၈  )        Piperonal (ပိုက်ပါရိုနယ်လ်):C8H6O3 (120-57-0)          (  ၁၉ )        Potassium Permanganate(ပိုတက်စီယမ်ပါမင်းဂနိတ်):KMnO4(7722-64-7)          ( ၂၀ )        Pseudophedrineဆူဒိုအက်ဖီဒရင်း)  : C10H15NO(345-78-8)          (  ၂၁ )        Safrole (ဆာဖရိုးလ်):   C10H10O2  (94-59-7)          (၂၂ )        tert-Butyl 4-(phenylamino)  piperidine-1- carboxylate (1-boc-4-AP) တာတ်- ဗြူတိုင်း ၄-(ဖီနိုင်အမိုင်နို)ပိုင်ပါရီဒင်း-၁-ကာဘောက်စီလိတ် (၁-ဘီအိုစီ-၄-အေပီ): C16H24N2O2 (125541-22-2)          ( ၂၃  )        Methyl alpha-phenylacet-  oacetate (MAPA) မီသိုင်းလ် အယ်ဖာ- ဖီနိုင်းအက်စီတို အက်စီတိတ် (အမ်အေပီအေ):C9H10O2 (101-41-7)          (  ၂၄  )        Norfentanyl နော်ဖင်တာနိုင်း :C14H20N2O (1609-66-1)          ( ၂၅  )        N-Phenyl-4-piperidinamine (4-AP) အင်-ဖီနိုင်းလ်-၄-ပိုင်ပီရီဒီနာမိုက် (၄-အေပီ) :C11H16N2(23056-29-3)ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။MWD Web Portal
© Copyright 2024 SAC All Rights Reserved.