သင့်နှလုံးမှာ ဘယ်လို ပြဿနာတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲ

saceditor

Article_Author

Hello ဆရာဝန်

Posted_Date

MM-Article-Category
လူမှုရေးကဏ္ဍဆောင်းပါး
လူမှုရေး-ကျန်းမာရေး

Image

သင့်နှလုံးမှာ ဘယ်လို ပြဿနာတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲ

Body

နှလုံးဆိုတာ လူ့ကိုယ်ခန္ဓာ တစ်ခုအတွက် တစ်ကယ်ကို အရေးအပါဆုံး အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး သူနှင့်ပတ်သက် ဆက်နွှယ်ပြီး ဖြစ်သည့်ရောဂါတွေကလည်း အများကြီးပါ။ ကြားဖူးပြီးသားဖြစ်သူတွေလည်း ရှိကြသလို နှလုံးရောဂါ ဘယ်နှစ်မျိုးရှိလဲ။ ဘာတွေလဲဆိုတာ မသိကြသေးသည့်သူတွေ ရှိကြမည်ဟု ထင်ပါသည်။ ဒါဆို သင့်နှလုံးမှာ ဘယ်လို ပြဿနာတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲ။ 

ခန္ဓာ ဗေဒအရ နှလုံးတစ်ခုကို

  • နှလုံးကြွက်သား (cardiac muscle)

  • အဆို့ရှင် (valves)

  • သွေးပြန်ခန်း (atrium) နှစ်ခု

  • သွေးလွှတ်ခန်း (ventricles) နှစ်ခု

  • သွေးခန်းတွေကို ခြားထားသည့် အလယ်က ကြွက်သား

  • နှလုံးအပြင်ဘက်ကို ဖုံးထားပေးသည့် အလွှာပါး (pericardium)

  • နှလုံးသွေးကြော၊ (veins နှင့် artries) တို့အပြင် အခြားသွေးကြောတွေ အများကြီးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားတာပါ။ ဆိုတော့ အဲဒီနေရာတွေမှာဖြစ်သည့် ပြဿနာတိုင်းသည့် နှလုံးရောဂါဖြစ်စေသည့် အရာတွေပါပဲ။

သင့်နှလုံးမှာ ဘယ်လို ပြဿနာတွေ ဖြစ်နိုင်သလဲ ဆိုတော့

Congenital heart disease (မွေးရာပါ နှလုံးရောဂါ ) 

အမေ့ဗိုက်ထဲမှာနေသည့် အချိန်တည်းက ဖွံဖြိုးမှု အပိုင်းမှာ တစ်စုံတရာ ချို့ယွင်းခဲ့သဖြင့် မွေးရာပါ နှလုံးရောဂါ ဖြစ်ရတာပါ။

  • နှလုံးသွေးခန်းတွေ ဆက်သည့်ကြားက ကြွက်သားလေးက ပိတ်မနေဘဲ အပေါက်ပါသောကြောင့် ဖြစ်ရသည့် ရောဂါ (Septal defects)

  • နှလုံးမှာ သွေးတွေ စီးဝင်သည့် ပြန်ထွက်သည့် အပေါက်တွေ ပိတ်နေတာ (Obstruction defects)

  • နှလုံးသွေးညှစ်အားမကောင်းသဖြင့် တစ်ကိုယ်လုံးကို အောက်ဆီဂျင်တွေ အပြည့်အဝ မရောက်တော့ဘဲ တစ်ကိုယ်လုံး ပြာလာသည့် ရောဂါ (Cyanotic heart disease) တို့သည် မွေးရာပါ နှလုံးရောဂါတွေပါ။

နှလုံးကြွက်သား မှာ ဖြစ်တတ်သည့် ရောဂါများ ( Cardiomyopathy)

နှလုံးကြွက်သား myocardium မှာ အများဆုံးဖြစ်သည့် ပြဿနာတွေပါ။

  • နှလုံးကြွက်သားတောင့်သွားတာ -Hypertrophic cardiomyopathy

  • ကြီးလာတာ -Dilated cardiomyopathy

  • ရှုံ့သွားတာ – Restrictive cardiomyopathy တို့သည် အများဆုံးဖြစ်တတ်သည့် နှလုံးကြွက်သားဆိုင်ရာ ပြဿနာ တွေပါ။ ၎င်းတို့ကိုဖြစ်စေသည့် အကြောင်းအရင်းတွေကို သေချာ မသိသော်လည်း အရက်ကြောင့်၊ ဆေးဝါး တချို့ကြောင့် ဖြစ်ရသည်ဟု ယူဆထားကြပါသည်။

နှလုံး အဆို့ရှင်မှာ ဖြစ်တတ်သည့် ရောဂါ (Heart valves disease)

နှလုံးနှင့် သွေးကြောများ ကြားထဲက သွေးများ အဝင်အထွက်လုပ်လျှင် အဖွင့်အပိတ်တာဝန်ကို ယူထားရသည့် အဆို့ရှင်လေးများသည် မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်ကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး ကြောင့်ပဲဖြစ်ဖစ်၊ သွေးတိုး ရောဂါကြော့င့် ဖြစ်ဖြစ် ပြဿနာတက်နိုင်သည့်အပြင် Endocarditis ဟုခေါ်သည့် ဘက်တီးရီးယားကြောင့် နှလုံးပိုးဝင်သည့်အခါမှာ အဆို့ရှင်လေးတွေ ထိနိုင်သလို rheumatic fever ကြောင့် နှလုံးထိသွားသည့် Rheumaticheart disease မှာလည်း အဆို့ရှင်လေးတွေ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။

Coronary Artery Disease (CAD) (နှလုံးသွေးကြောများတွင် ဖြစ်တတ်သည့်ရောဂါ) 

အဖြစ်အများဆုံး နှလုံးရောဂါ တစ်ခုပါ။ အသက်အရွယ်ကြီးလာသောကြောင့် နှလုံးသွေးကြောများ  တောင့်လာတာ၊ အဆီတွေအစားများသဖြင့် သွေးကြောထဲ အဆီစုပြီး နှလုံး သွေးကြောကျဉ်းတာ၊ ဆေးလိပ်ကြောင့်၊ စိတ်ဖိစီးမှုကြောင့်၊ သွေးကြောတွေ ကျဉ်းသွားတာမျိုးတွေဟာ (CAD) ကို ဖြစ်စေရသည့် အကြောင်းအရင်းတွေပါ။ ယခုလိုသွေးကြောတွေ ကျဉ်းသွားတာကြောင့်

  • နှလုံးဆီကို သွေးရောက်တာနည်းသွားပြီး နှလုံးကြွက်သားပုတ်တာ (Ischemic heart disease)

  • နှလုံးအောင့်တာ (angina နှင့် myocardial infarction) တို့အပြင်

  • နှလုံးမှာရှိသည့် သွေးကြောတွေ အကုန်ပိတ်သွားသဖြင့် ရုတ်တရက် သေဆုံးခြင်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

နှလုံးခုန် စည်းချက် မမှန်တာ

နှလုံးခုန် စည်းချက် မမှန်သည့် ရောဂါ တွေဖြစ်သည့်

  • Tachycardia (arrythemia) – နှလုံးခုန်မြန်ခြင်း

  • Bradycardia – နှလုံးခုန် နှေးခြင်း တို့သည် နှလုံးခုန် စည်းချက် မူမှန်သည့် ပြဿာနာတွေပါ။

နှလုံး အပြင်ဘက်ကို ဖုံးထားပေးသည့် အလွှာပါး (pericardium)

ဘက်တီးရီးယားကြောင့် pericardium ရောင်တာ၊ နှလုံးနှင့် pericardium ကြားထဲမှာ အရည်တွေ စုလာသဖြင့် ဖြစ်သည့် pericardial effusion တို့သည်လည်း ဖြစ်တတ်သည့် နှလုံး ရောဂါတွေပါ။

Heart failure ( နှလုံး ကိုယ်တိုင်က မခုန်နိုင်တော့တာ)

အပေါ်မှာပြောထားသည့် အကြောင်းအရာတွေ ကြောင့် နှလုံးဆိုးဆိုးဝါးဝါးထိခိုက်ပြီး နောက်ဆုံး အဆင့်မှာ နှလုံး လုံးဝ အလုပ် မလုပ်နိုင်တော့တာမျိုးပါ။ လုံးဝကို သွေးတွေ မညှစ်နိုင်၊ မခုန်နိုင်တော့လို့ နှလုံးဆီလည်း သွေးတွေ မရောက်၊ အခြား ကိုယ်ခန္ဓာ အစိတ်အပိုင်းကိုလည်း သွေးတွေ မရောက်နိုင်တော့ဘဲ လူလည်းမောလာ၊ အသက်ရှူရခက် လာတာ မျိုးပါ။

ဒါတွေကတော့ နှလုံးမှာဖြစ်တတ်သည့် ရောဂါအမျိုးအစားတွေပါ။ နှလုံးကိုယ်တိုင်ကြောင့်လည်းဖြစ်နိုင်လို အခြား သွေးတိုး၊ ဆီးချို၊ရောဂါ၊ စိတ်ဖိစီးမှု၊ အသက်အရွယ်၊ မိမိနေထိုင်စားသောက်သည့် ပုံစံများနှင့် သောက်နေသည့် ဆေးဝါး များ၏ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကနေ ယခုလို နှလုံးရောဂါတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။

ဆက်စပ်ဆောင်းပါးများ

အစာအိမ်ရောဂါ ကြိုတင်ကာကွယ်နည်းနှင့် ကုသနည်း
အစာအိမ်ရောဂါ ကြိုတင်ကာကွယ်နည်းနှင့် ကုသနည်း
လူ၏ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း ဝမ်းခေါင်း၏ လက်ဝဲဘက်အထက်ပိုင်းတွင် အစာအိမ်တည်ရှိသည်။ ထိုအစာအိမ်သည် လူတို့စားသောက်သော အစားအစာမှန်သမျှကို ကြေညက်စေသော အချွဲအရည်တို့ဖြင့် ရောပြွန်းစေကာ အချဉ်ဓာတ်အရည်တစ်မျိုးဖြင့် အစာချေပေးသည်။အစာအိမ်သည် အစားအစာများဝင်သွားသောအခါ  ကြီးလာပြီးအစာများမရှိလျှင် သေးငယ်နေတတ်သည်။ ယင်းအစာအိမ်တွင်ဖြစ်ပေါ်သော ရောဂါဟူသမျှကို အစာအိမ်ရောဂါဟု ခေါ်သည်။ သို့ရာတွင် အစာအိမ်တွင်ဖြစ်သော အစာအချဉ်ပေါက်ရောဂါသည် အစာအိမ်အတွင်းရှိ အက်စစ်ဓာတ် လောင်ကျွမ်းခြင်းကြောင့် အစာအိမ်ပါးခြင်း၊  ပေါက်ခြင်းစသည်တို့ ဖြစ်ပေါ်လာကာ အစာအိမ်ရောဂါကိုရရှိလေသည်။ရောဂါဖြစ်ရသည့်အကြောင်းရင်းအစာအိမ်ရောဂါဖြစ်ရသည့် အကြောင်းရင်းနှင့် ပတ်သက်၍ မည်သူမျှတိကျစွာ ဖော်ထုတ်နိုင်ခြင်း မရှိသေးသော်လည်း နောက်ဆုံးတွေ့ရှိချက်အရ အိပ်ချ်ပိုင်လိုရီ (H.pylori) ဗက်တီးရီးယားကြောင့် အစာအိမ်အနာဖြစ်သည်ဆိုကြသည်။ H.pylori က အစာအိမ်အနာဖြစ်စေသဖြင့် အဆိုပါဗက်တီးရီးယားကိုသတ်ရန် ပဋိဇီဝဆေးများဖြစ်သည့် Amoxicillin 500mg၊ Metronidazole 400mg၊ Ranitidine 150mg၊ Entacid ဆေးလေးမျိုး တစ်ရက်လျှင်နှစ်ကြိမ်(၁-၂)လဆက်တိုက်ကျွေးခြင်းဖြင့်အစာအိမ်ထဲမှ H-pylori ကို ပျောက်ကင်းစေသည်။အစာအိမ်ရောဂါသည်  အမျိုးသားများထက် အမျိုးသမီးများတွင်အဖြစ်များသည်။   သွေးအမျိုးအစားပေါ်မူတည်၍   ဖြစ်တတ်သည်။ အလုပ်ပင်ပန်းသူများ၊   စိုးရိမ်စိတ်ကြီးသူများနှင့်  ဦးနှောက်အသုံးချမှုများသူများ၊   အချိန်မှန်မစားသူများနှင့် အိပ်ချိန်မမှန်သူများတွင်အစာအိမ်ရောဂါဖြစ်တတ်သည်။ အာရုံကြောများ လှုပ်ရှားရာတွင် အစာအိမ်အတွင်းရှိ သွေးကြောငယ် များ ကျဉ်းမြောင်းလာခြင်းကြောင့် သွေးအသွားအလာနည်းပါးလာပြီး အစာအိမ်အတွင်းရှိ အက်စစ်ဓာတ်လောင်ကျွမ်းမှုကိုလွန်ကဲစေကာ အစာအိမ်အတွင်း H.pylori များလာခြင်းကြောင့် အစာအိမ်ရောဂါ ဖြစ်ပေါ်လာရသည်။အစာအိမ်ရောဂါလက္ခဏာများမှာ ရင်ပြည့်ရင်ကယ်ဖြစ်ခြင်း၊ မကြာခဏမအီမသာဖြစ်ပြီး နေထိုင်မကောင်းခြင်း၊ စားသမျှအစာများ ကြေညက်မှုမရှိသဖြင့် အစာမကြေခြင်း၊ ရင်ခေါင်းအောင့်ခြင်း၊ အစာစားပြီးတိုင်းအစာအိမ်အပေါ်ပိုင်း လက်ဝဲဘက်နာကျင်ခြင်း၊ တစ်ခါတည်းစုပြုံ၍ ထွက်လာသောအစာများတွင် သွေးနီများပါလာခြင်း၊ အမြဲတမ်းဝမ်းဗိုက်ပွ၍ ချောင်းဆိုးမြန်ခြင်း စသည့်ရောဂါ လက္ခဏာများပြတတ်သည်။ကြိုတင်ကာကွယ်နည်းမည်သည့်အစားအသောက်မဆို ကြေညက်အောင်ဝါးပြီးမှ မျိုချသင့်သည်။ အစားအသောက်ကို အချိန်မှန်မှန် စားသောက်သင့်သည်။ အပူ၊အစပ်နှင့်အချဉ်များကို တရားလွန်မစားသင့်ပေ။ အလွန်မာသောအစာများစားသောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။ နွားနို့ကို ကျက်အောင်ကျိုချက်၍သောက်သင့်သည်။ သွေးအန်လျှင် နွားနို့မတိုက်သင့်ပေ။ ဗိုက်နာသည့်အခါ   ဗိုက်ကိုမနှိပ်သင့်ပေ။   အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးများ ရှောင်သင့်သည်။ကုသနည်းအစာအိမ်ရောဂါကို ကုသရာတွင် H-pylori ဗက်တီးရီးယားကို ဖော်ပြသည့်ဆေးများ တိုက်၍ ကုသသင့်သည်။   အစာအိမ်ရောဂါရှိသူများ လုံလောက်စွာ အနားယူသင့်သည်။ ရေကို နေ့စဉ်(၂-၃)လီတာ‌သောက်သင့်သည်။ ဆေးလိပ်၊ အရက် စသည်တို့မသောက်သင့်ပေ။ ကော်ဖီ၊ လက်ဖက်ရည် လွန်စွာမသောက်သင့်ပေ။ အက်စစ်ဓာတ်လွန်ကဲနေလျှင် အက်စစ်ဓာတ်အားနည်းအောင် Antacid၊ Omeprazole ဆေးဝါးများသောက်သုံးသင့်သည်။ အစာအိမ်နာအတွက် Gelmag၊  Sodamint တစ်နေ့နှစ်ကြိမ်ဖြင့်(၁-၂)လပြည့်အောင် သောက်သင့်သည်။ အစားမှန်မှန် စားသင့်သည်။အစာအိမ်ရောဂါသည် အစာအိမ် သို့မဟုတ် အူသိမ်ဦးပိုင်း အနာဒဏ်ရာကြောင့် ဖြစ်သောရောဂါဖြစ်သည်။ အစာအိမ်နံရံများရောင်ခြင်း အပါအဝင်   ကုသမှုခံယူရန်   ဆရာဝန်နှင့်ချက်ချင်း ပြသသင့်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် မကုသဘဲထားပါက အမျိုးမျိုးသော နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများနှင့် ပြင်းထန်သော အစာအိမ်ကင်ဆာကိုဖြစ်စေနိုင်သည်။အစာအိမ်ရောင်ခြင်းလက္ခဏာများအစာအိမ်ရောင်ခြင်းလက္ခဏာများ ဖြစ်သော ရင်ဘတ်အထက်ပိုင်း သို့မဟုတ် ဝမ်းဗိုက်အပေါ်ပိုင်း နာကျင်မှုနှင့် ဝမ်းဗိုက်နာခြင်းသည် လနှင့်ချီ၍ကြာတတ်သည်။ ဝမ်းဗိုက်နာခြင်း၊ ပူလောင်ခြင်း၊ ပြည့်လျှံခြင်းတို့ခံစားရတတ်သည်။ ဗိုက်ဆာနေချိန် သို့မဟုတ် ဗိုက်နာချိန် သို့မဟုတ် အစာမစားမီ သို့မဟုတ် အစာစားပြီးနောက် နာကျင်ခြင်း သို့မဟုတ် အိပ်နေစဉ်နာကျင်ခြင်း၊ ဗိုက်အောင့်ခြင်း၊ ဝမ်းဗိုက်အတွင်း အငွေ့ထွက်ခြင်း၊ ဗိုက်ပူခြင်း၊ ပျို့ခြင်း‌၊ အော့အန်ခြင်းများဖြစ်တတ်သည်။အစာအိမ်ရောဂါကိုသိရှိနိုင်ရန် စေ့စေ့စပ်စပ် ရာဇဝင်နှင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာစစ်ဆေးမှုများ ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်သည်။ အစာအိမ်နှင့်အူလမ်းကြောင်း မှန်ပြောင်းဖြင့် အသားစများ အပိုင်းပိုင်းဖြတ်၍ မြင်ရနိုင်သည်။ ထပ်လောင်းအတည်ပြုချက် လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။နာတာရှည်ဝမ်းဗိုက်နာခြင်းများတွင် အစာအိမ်မှန်ပြောင်းကြည့်ခြင်းကို ပြုလုပ်နိုင်သည်။ ဆေးသောက်ပြီးနောက် နာကျင်မှုမသက်သာပါက သွေးအားနည်းခြင်းနှင့် ကိုယ်အလေးချိန် ကျဆင်းခြင်းတို့ဖြစ်တတ်သည်။အစာအိမ်ရောဂါကုသရာတွင် အချိန်မှန်စားခြင်း၊ အပူအစပ်ရှောင်ခြင်း၊ လက်ဖက်ရည်၊ ကော်ဖီရှောင်ခြင်း၊ ဆေးလိပ်နှင့်ကွမ်းရှောင်ခြင်း၊ လုံလောက်စွာအနားယူခြင်းအပါအဝင် မိမိ၏အပြုအမူကို ပြောင်းလဲသင့်သည်။ အစာကိုနည်းနည်းနှင့် မကြာခဏစားပေးသင့်သည်။ အစားအစာများကို  သေချာကျက်အောင် ချက်ပြုတ်စားသောက်သင့်သည်။ရောဂါကူးစက်မှုကို ကာကွယ်နိုင်ရန် အစာမစားမီ လက်ကိုရေနှင့်ဆပ်ပြာတို့ဖြင့် စက္ကန့်၂၀ ကျော်ကြာ ပွတ်တိုက်ဆေးကြော သင့်သည်။ အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးကို ဆရာဝန်ညွှန်ကြားချက် မရှိဘဲ မသောက်သုံးသင့်ပေ။  ညစဉ်(၆-၈)နာရီပြည့်အောင် အိပ်စက်သင့်သည်။ အရက်၊ ကွမ်း၊ ဆေးလိပ်ဖြတ်သင့်သည်။  အစာအိမ်အနာမှတစ်ဆင့်   ကင်ဆာထိမပြောင်းလဲစေရန် H.pylori ရောဂါကိုအမြစ်ပြတ်အောင် ကုသသင့်ပါကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။MWD         
ကျောင်းသား ကျောင်းသူကျန်းမာဖို့ ဝိုင်းဝန်းကူညီ ဆောင်ရွက်စို့
ကျောင်းသား ကျောင်းသူကျန်းမာဖို့ ဝိုင်းဝန်းကူညီ ဆောင်ရွက်စို့
ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ၏ ကျန်းမာရေး အဆင့်မြှင့်တင်နိုင်ရန် ကျောင်းအခြေပြုကျန်းမာရေး အသိပညာမြှင့်တင်ရေးလုပ်ငန်းကို ဂရုပြုဆောင်ရွက်ကြရန်လိုသည်။ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများအား ကျန်းမာရေး အသိပညာပေးခြင်းကို သင်ထောက်ကူပစ္စည်းများ အသုံးပြုကာ နည်းမျိုးစုံဖြင့် ဆောင်ရွက်ကြရန်လိုအပ်သည်။ ကျန်းမာရေး အသိပညာပေး စာစောင်များဖြန့်ဝေခြင်း၊ ပရိုဂျက်တာနှင့် ကျန်းမာရေးပညာပေးဇာတ်လမ်းများ ပြသခြင်း၊ ကျောင်းကျန်းမာရေး လှုပ်ရှားမှုမှတ်တမ်းဓာတ်ပုံများ၊ ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းများပြသခြင်း၊ ဟောပြောချက်များ ပြသခြင်း စသည်ဖြင့် နည်းမျိုးစုံသုံး၍ ကျန်းမာရေးအသိပညာမြင့်မားလာအောင် ဆောင်ရွက်ရန်လိုသည်။ ကျောင်းသင်ဘာသာရပ်များတွင် ဘဝတွက်တာ ကျွမ်းကျင်စရာ(LifeSkill Education) ဘာသာရပ် သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးမှုဖြင့်   ဘဝတစ်သက်တာတွင် ကျန်းမာစွာနေထိုင်တတ်သော နည်းလမ်းကောင်းများကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီး မှန်ကန်သော ကျန်းမာရေးအပြုအမူ အကျင့်စရိုက်များ လက်ခံကျင့်သုံး တတ်လာအောင် ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ ကျန်းမာရေးကို မြှင့်တင်ရာတွင် ကျောင်းပတ်ဝန်းကျင် သန့်ရှင်းရေးလုပ်ငန်းများသည်လည်း အရေးပါသောလုပ်ငန်းများဖြစ်သည်။ ကျောင်းတိုင်း လက်သန့်၊ အစားအစာသန့်၊ သောက်ရေသန့်၊ အိမ်သာသန့် ဟူသော သန့်လေးသန့်နှင့်ပြည့်စုံအောင် ကြိုးစားဖြည့်ဆည်းဆောင် ရွက်ကြရပေမည်။ ကျောင်းတွင် သန့်ရှင်းသောသောက်သုံးရေ လုံလောက်စွာရရှိရေးနှင့် ယင်လုံအိမ်သာများ ရာနှုန်းပြည့်သုံးစွဲနိုင်ရေး အလေးပေး ဆောင်ရွက်ကြရမည်။ အစာမစားမီနှင့် အိမ်သာအဆင်းလက်ဆေးခြင်း အလေ့အကျင့်များ ဖြစ်ထွန်းစွဲမြဲလာစေရန် လက်ဆေးရန်နေရာများ၊ ရေနှင့် ဆပ်ပြာများ အဆင်သင့်စီမံဆောင်ရွက်ပေးထားပြီး လေ့ကျင့်လုပ်ဆောင်ရန် သင်ကြားညွှန်ပြရမည်။ကျောင်းခန်းများနှင့် အခန်းဝန်းကျင်တွင် အမှိုက်ပုံးများထားရှိ၍ အမှိုက်များကို စနစ်တကျသိမ်းဆည်းတတ်ရန်၊ စည်းကမ်းတကျ စွန့်ပစ်တတ်ရန် လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးရမည်။ ဤနည်းဖြင့် အမှိုက်ကင်းစင် ကျောင်းများထူထောင်၍ ကြွက်၊ ခြင်၊ ယင်ကင်းစင်သောပတ်ဝန်းကျင်ကိုထူထောင်ရပေမည်။ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများအာဟာရဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် အစားအစာများ အန္တရာယ်ကင်းဝေးရေးသည်လည်း အရေးကြီးသည်။ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတိုင်း အာဟာရမျှတ၍ အန္တရာယ်ကင်းသော အစားအစာများအကြောင်း  နားလည်စွာရွေးချယ် စားသုံးတတ်စေရန် ပညာပေးခြင်းနှင့် အလေ့အကျင့်ပျိုးထောင်ခြင်းကို  ဆောင်ရွက်ပေးရမည်။ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ  အာဟာရပြည့်ဝရေးအတွက် ကျောင်းတွင်းအာဟာရ ကျွေးမွေးခြင်းကို အခါအားလျော်စွာ ဆောင်ရွက်ပေးသင့်သည်။ ဂျပန်နိုင်ငံသည် ဤနည်းဖြင့်  အာဟာရပြည့်ဝ၍ သန်မာထွားကျိုင်းကာ ကျန်းမာသော လူမှုဝန်းကျင်ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ကျောင်းမုန့်ဈေးဆိုင်များကိုလည်း ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သော မုန့်နှင့် အစားအစာများ၊ အန္တရာယ်ကင်းသော အစားအစာများ  စီမံရောင်းချရေးအတွက် စျေးသည်များကို ပညာပေးခြင်း၊ ကျောင်းကျန်းမာရေးအဖွဲ့က စိစစ်ကြပ်မတ်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် အကောင်အထည်ဖော်ကြရပေမည်။ ကျန်းမာရေးနှင့်ပတ်သက်၍  ကာကွယ်ခြင်းသည် ကုသခြင်းထက်ကောင်း၏ဟု ဆိုထားသည်။ ရောဂါဘယများကို ဖြစ်လာမှကုသခြင်းထက်  မဖြစ်မီကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုထိရောက်မှုရှိမည်ဖြစ်သည်။ ရောဂါများကိုကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းဟုဆိုရာ၌ ကူးစက်တတ်သောရောဂါများနှင့် မကူးစက်တတ်သော ရောဂါများမဖြစ်ပွားအောင် ကာကွယ်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ကူးစက်တတ်သော ရောဂါများတွင် ကျောင်းသားများတွင်အဖြစ်များသော သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ၊ ငှက်ဖျားရောဂါ၊ တီဘီရောဂါများ မကူးစက်မဖြစ်ပွားနိုင်အောင် အသိပညာပေး၍ လိုက်နာနေထိုင်တတ်အောင် လေ့ကျင့်ပေးရမည်။ သွားနှင့် ခံတွင်းရောဂါ၊ သန်ကောင်ရောဂါစသောအဖြစ်များသောရောဂါကြိုတင်ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းများတွင်လည်း ကျောင်းသားလူငယ်များ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်တတ်စေရေးအတွက် လေ့ကျင့်ပျိုးထောင် ပေးရမည်။ မကူးစက်တတ်သောရောဂါများ ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးအတွက် မှန်ကန်သော ကျန်းမာရေး အလေ့အကျင့်များရရှိစေရန် ကျောင်းသားများအား အသိပညာပေးခြင်း၊ အလေ့အကျင့်ပျိုးထောင် ပေးခြင်းများကို ဟန်ချက်ညီညီ ဆောင်ရွက်ပေးရန် လိုအပ်သည်။ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကို ကျန်းမာရေးအဆင့်မြှင့်တင်ရန် ကျောင်းကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းများကို စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်ကြရမည်။ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများအား တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေးနှင့် ကိုယ်ကာယဖွံ့ဖြိုးရေးကို ပုံမှန်စစ်ဆေးပေးရသည်။ ကျန်းမာရေး စစ်ဆေးခြင်း၊ သွားနှင့်ခံတွင်း  စစ်ဆေးခြင်းတို့ ဆောင်ရွက်ရသည်။ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများအား ကျန်းမာရေး ပုံမှန်စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် တွေ့ရှိသောရောဂါများကို ကုသပေးခြင်းနှင့် လိုအပ်သလို ဆက်လက်ညွှန်ပို့ခြင်းများ ပြုလုပ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ကျောင်းဈေးသည်များကိုလည်း ကျန်းမာရေး စစ်ဆေး၍ လိုအပ်သလိုညွှန်ကြား ကုသစေရမည်ဖြစ်သည်။ကျောင်းကျန်းမာရေးလုပ်ငန်းများကို ကျောင်းသားများ၏ မိဘအုပ်ထိန်းသူများ နားလည်လက်ခံလာအောင် တင်ပြဆွေးနွေးခြင်း၊ ဟောပြောခြင်းများ ဆောင်ရွက်ရမည်။ ကျောင်းတွင်းအာဟာရ ဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းများ၊ လှုပ်ရှားမှုများ၊ ကျန်းမာရေးပညာပေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်တိုင်းတွင် လည်းကောင်း၊  ကလေးများအား ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးပေးရာတွင် လည်းကောင်း မိဘများအားဖိတ်ခေါ်ခြင်း၊ မိဘဆရာအသင်း အစည်းအဝေးများ ပုံမှန်ကျင်းပခြင်းဖြင့် ပူးပေါင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်ကာ  ကျောင်းမှပြည်သူအတွင်းသို့ မူမှန်လူနေမှုဘဝဟန်များ ရောက်ရှိရေး ဆောင်ရွက်ကြရမည်။ကျန်းမာရေးကိစ္စ နှစ်သိမ့်ပညာပေး ဆွေးနွေးခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ဆရာများအား လေ့ကျင့်သင်တန်းပေးခြင်း၊ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများက လိုအပ်ပါက နှစ်သိမ့်ပညာပေး ဆွေးနွေးခြင်းနှင့် လူမှုရေးပြဿနာများကို ညှိနှိုင်း၍   ပံ့ပိုးကူညီခြင်းတို့ ပြုလုပ်ပေးရမည်။ ထို့ပြင် မြို့နယ်တိုင်းတွင်  တစ်နှစ်လျှင် အနည်းဆုံးတစ်ကြိမ် ကျောင်းကျန်းမာရေးသင်တန်း၊ ကျောင်းအဆင့် ကျောင်းကျန်းမာရေး သင်တန်းများ ပေးနိုင်ရန် ဆောင်ရွက်ရမည်။ ကျောင်းသားထုအတွင်း ကျန်းမာရေး အလေ့အကျင့် အပြုအမူများဆိုင်ရာ သုတေသနလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ပေးရမည်။ ကျန်းမာရေးကို အထောက်အကူပြုသော ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားအားကစားများ ပြုလုပ်နိုင်ရန် ကာယပညာနှင့်အားကစား လုပ်ငန်းသင်ကြားနိုင်မည့် နည်းပြများ၊ ဆရာများ၏ အကူအညီဖြင့် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှား ကစားခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးများကို အသိပညာပေးခြင်း၊ နေ့စဉ်ပုံမှန် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှား အားကစားဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ညှိနှိုင်း၍ ပံ့ပိုးကူညီမှုများပေးခြင်းဖြင့် ကျန်းမာသော ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများဖြစ်လာစေရေး ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်ကြရမည် ဖြစ်ပေသည်။   ။MWD
ဆေးဖက်ဝင်သော ကညွတ်ပင်
ဆေးဖက်ဝင်သော ကညွတ်ပင်
ကညွတ်တွင်ပါဝင်သော သတ္တုဓာတ်များနှင့် ပျောက်ကင်းနိုင်သော ရောဂါများကညွတ်တွင်ပါဝင်သော   သတ္တုဓာတ်များသည် ခန္ဓာကိုယ်ကျန်းမာရေးအတွက်    အရေးကြီးသည်။ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်သော  သတ္တုဓာတ်များကို ကညွတ်မှရရှိနိုင်သည်။  ကယ်လ်စီယမ်ပါဝင်သောကြောင့်  အရိုးနှင့်သွားတည်ဆောက်ပုံ မာကျောမှုကို အထောက်အကူပြုသည်။  ကညွတ်တွင်ပါဝင်သော ကယ်လ်စီယမ်သည် အင်ဆူလင်စွန့်ထုတ်မှုကို ထိန်းညှိသော ပန်ကရိယဆဲလ်များအပေါ် တိုက်ရိုက်အာနိသင်ရှိသည်။ ဖော့စဖရပ်ပါဝင်မှုကြောင့် ကြွက်သားများ ကျုံ့နိုင်ဆန့်နိုင်ပြီး  နှလုံးခုန်နှုန်းနှင့် နာဗ့်ကြောတို့ကို ထိန်းသိမ်းပေးသည်။ ကညွတ်တွင် ပိုတက်ဆီယမ် အများဆုံးပါဝင်သည်။ ပိုတက်ဆီယမ်သည် ကိုယ်တွင်း ကျောက်ကပ်လုပ်ဆောင်မှုနှင့် နှလုံးခုန်နှုန်းကို  ထိန်းသိမ်းပေးသောဆဲလ်နှင့်    ကိုယ်တွင်းအရည်များကို   ထိန်းညှိပေးသည်။    သွေးဖိအားကိုလျော့ကျစေပြီး  သွေးတိုးခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးသည်။  သွေးဖိအားနှင့် ပတ်သက်သော အာနိသင်များရှိသည့်  မဂ္ဂနီဆီယမ်ပါဝင်‌မှုကြောင့် သွေးတိုးကိုထိန်းနိုင်ပြီး ကယ်လ်စီယမ်နှင့် ရုတင်ဓာတ်ကြောင့်လည်း  ပိုအကျိုးရှိစေသည်။ ကော့ပါးဓာတ်သည် တွယ်ဆက်တစ်သျှူးများကို ပြန် လည်ကောင်းမွန်စေသည့်အတွက် နာကျင်မှု၊ တောင့်တင်းမှုများကို သက်သာစေနိုင်သည်။ အမျိုးသမီးများ ဓမ္မတာလာချိန်တွင် ဖြစ်တတ်သောဝေဒနာများ၊ ကိုက်ခဲခြင်း၊ သွေးဆင်းများခြင်းတို့ကို သက်သာစေသည်။ကညွတ်၏ အစွမ်းသတ္တိများကညွတ်တွင်   ဗီတာမင်- A  ကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်နေသည့်အတွက်    မျက်စိကျန်းမာရေးကို ကောင်းမွန်စေပြီး အတွင်းတိမ်ဖြစ်ခြင်းကို သက်သာစေသည်။ အမြင်အာရုံတွင်  အမည်းစက်၊ အမည်းပြောက်များ မြင်ခြင်းမှ    သက်သာစေသည်။    ဆီးချိုရောဂါကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သည့်အပြင်  သွေးချိုရောဂါဝေဒနာရှင်များလည်း    စားသုံးနိုင်သည်။    သွေးပေါင်ချိန် ရုတ်တရက်မြင့်တက်ခြင်းကို   ကာကွယ်ပေးသည်။ကညွတ်သည်  အသည်းထဲရှိ အဆိပ်ကို ထုတ်ပေးနိုင်သည့်အတွက် အရက်ကိုကြာရှည် သောက်သုံးသူများ  ကညွတ်ကို  ပုံမှန်စားပေးသင့်သည်။  အရက်အလွန်အကျွံသောက်၍ မအီမသာဖြစ်ပါက သက်သာစေနိုင်သည်ဟု သုတေသီများက ဆိုထားသည်။ ဗီတာမင်- K  ကောင်းစွာပါဝင်သောကြောင့် အရိုးနှင့်ပတ်သက်သော ရောဂါများအတွက် အစွမ်းထက်သည်။ အရိုးသိပ်သည်းမှု ပိုကောင်းစေသည်။ ဗီတာမင်- K သည် ကယ်လ်စီယမ်စုပ်ယူမှုကို   ပိုအားကောင်းစေသောကြောင့် အရိုးပွရောဂါနှင့် အရိုးကျိုးအက်မှု ရောဂါများကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ကညွတ်တွင်   Asparagine   ခေါ်သည့်    အမိုင်နိုအက်စစ် ပါဝင်သောကြောင့်   ဆီးရွှင်ဆေးအဖြစ်သုံးသည်။  ဒူလာပါဒရက်၊ ‌လေးဖက်နာ၊ ဖောရောင်ခြင်းတို့ အတွက်လည်း အစွမ်းထက်သည်။ ဆီးပူ၊ ဆီးအောင့်နှင့်  သည်းခြေရောဂါများအတွက်  အပင်အမြစ်ရည်ကို ပျားရည်၊ နွားနို့တို့ဖြင့်ရောသောက်ပါက သက်သာပျောက်ကင်းစေသည်။သုတေသီများ၏ အဆိုအရ အစာခြေစနစ်ကို ကောင်းမွန်စေကာ  ဝမ်းဗိုက်အဆီကျစေသဖြင့် ကိုယ်အလေးချိန်လျှော့လိုသူများ စားသင့်သည်။ကညွတ်သည် Glutathione  ဓာတ်ပေါင်းကြွယ်ဝပြီး အစွမ်းထက်သော ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်မှုကိုဖြစ်စေ၍    ကိုယ်ခံအားကို     ပိုမိုတိုးတက်ကောင်းမွန်စေသည်။ နေလောင်ခြင်းနှင့် အသက်ကြီးလာ၍  အသားအရေညစ်ခြင်းတို့ဖြစ်စေသော   အရေပြားဆိုင်ရာပြဿနာများကို ကာကွယ်ပေးသည်။ ရောင်ရမ်းမှုကိုလျော့ကျစေပြီး   အသည်းကျန်းမာရေးကို   ကောင်းမွန်စေသည်။ ထို့ပြင် ကညွတ်သည် အဆိပ်အတောက်ကိုဖယ်ရှားပေးပြီး ကင်ဆာဖြစ်စေတတ်သော ဒြပ်ပေါင်းများနှင့် တခြားအန္တရာယ်ဖြစ်စေတတ်သော  ဖရီးရယ်ဒီကယ်ကဲ့သို့ ဒြပ်ပေါင်းများကို  ပြိုကွဲစေသည်။  ကညွတ်ကိုစားသုံးခြင်းဖြင့်  အရိုးကင်ဆာ၊ ရင်သားကင်ဆာ၊ အူမကြီးကင်ဆာ၊ လည်မျိုကင်ဆာနှင့် အဆုတ်ကင်ဆာတို့ကို ဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်နိုင်သည်။  ကညွတ်သည် အိုမင်းရင့်ရော်မှုကို နှေးကွေးစေသည့်အပြင်   ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်    သို့မဟုတ် ပြင်ပလေထုညစ်ညမ်းမှုကြောင့် ဖြစ်တတ်သော အရေပြားရောင်ရမ်းမှုကို ကာကွယ်ပေးသည်။ ကညွတ်တွင် Thiocyanin ဓာတ် ပြည့်ဝစွာပါဝင်မှုကြောင့် အရေပြားထဲရှိ   အဆိပ်အတောက်များကို    လျော့ပါးစေပြီး  နေလောင်ဒဏ်ကို ကာကွယ်ပေးသည်။ကညွတ်နှင့်ဓာတ်မတည့်သူများကညွတ်သည် ကယ်လိုရီအလွန်နည်းသည်။ ကညွတ် ၁၀၀ ဂရမ်တွင်   ကယ်လိုရီ ၂၀ ခန့်သာပါသည်။ အမျှင်ဓာတ်အရင်းအမြစ်ဖြစ်သော ကညွတ်ကိုစားသုံးခြင်းဖြင့် အစာကြေ၊ လေကြေစေပြီး ကိုယ်ခံစွမ်းအားကို  တိုးတက်မြင့်မားစေသည်။ ဆီးစွန့်ရာ တွင် နာကျင်သည့်  ဆီးအိတ်ရောင်ရောဂါနှင့်  အဆစ်ရောင်ရောဂါရှိသူများသည် ကညွတ်စားသုံးရန်မသင့်လျော်ပေ။ ကညွတ်သည် မတူညီသောအခြေအနေ၊ အမျိုးအစားနှင့် စိုက်ပျိုးမှုအနေအထားတို့ပေါ် မူတည်၍   တချို့လူနှင့်တိရစ္ဆာန်များကို   အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည်။ ကညွတ်နုနုကိုအစိမ်းစားပါက  လူကိုအဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသည်။  အဆိပ်ရှိ၍  စားနိုင်သောအစိတ်အပိုင်းသည်    ချက်ပြုတ်မှသာ    အဆိပ်ကိုပျောက်ကွယ်စေနိုင်သည်။အရွယ်တင်နုပျိုစေခြင်းရှေးယခင်ကတည်းက ကညွတ်ရိုးကို အူမကြီးနှင့်ပတ်သက်၍ ခံစားရသောရောဂါများတွင် ဆေးအဖြစ် သုံးခဲ့ကြသည်။  Lutein၊  Zeaxanthin၊ Carotene   နှင့်    Cryptoxanthin   တို့ကဲ့သို့သော   ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်မှုကို ကောင်းစွာကာကွယ်နိုင်သော အရင်းအမြစ်များပါဝင်သည်။  အင်ဆူလင်  ခေါ် ကစီဓာတ်တစ်မျိုးပါရှိနေသောကြောင့် ဝမ်းမချုပ်စေဘဲ အူကိုသန့်စင်စေကာ အူမကြီးကင်ဆာဖြစ်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးသည်။  ကညွတ်ထဲရှိ   Glumatic၊ Glycine၊ Cysteine  ဟူသော   အစွမ်းထက်မြက်သည့်   အမိုင်နိုအက်စစ်ပါရှိသည့်အတွက် အရွယ်တင်နုပျိုစေသည်။ ကညွတ်သည်   သဘာဝဆီးဆေးဖြစ်သောကြောင့်    သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကို ထိန်းညှိပေးပြီး  အရွယ်တင်နုပျိုစေသည်။ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ခြင်းကို သက်သာပျောက်ကင်းစေခြင်း ကညွတ်သည်  ဆီးရွှင်စေပြီး ခန္ဓာကိုယ်ထဲတွင် Lithium များစေနိုင်သောကြောင့်    အလွန်အကျွံ စားသုံးသောအခါ  Lithium များခြင်း၏  ဆိုးကျိုးများ ရှိလာစေနိုင်သည်။ စားသုံးမှုလွန်ကဲလျှင် သန္ဓေ သား၏ဖွံ့ဖြိုးမှုကိုထိခိုက်စေပြီး  မိခင်နို့ကိုပါ အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေနိုင်သောကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်နှင့်   နို့တိုက်မိခင်များ  အလွန်အကျွံမစားသင့်ပေ။  ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှ ရေများကို   ထုတ်ပယ်ပေးပြီး   မလိုသောအငန်ဓာတ်နှင့် အရည်ဓာတ်ပါဝင်မှုကို လျော့နည်းစေသည်။ သွေးတိုးရောဂါ သို့မဟုတ် ခန္ဓာကိုယ်တစ်သျှူးများတွင်  ရေစုနေတတ်သော  Edema ရောဂါခံစားနေရသူများအတွက်   အကျိုးပြုပေးနိုင်သော ဓာတ်စာဖြစ်သည်။  ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ခြင်းကို    သက်သာပျောက်ကင်းစေနိုင်သော  အာနိသင်ရှိပေသည်။ကညွတ်၏ကောင်းကျိုးများကညွတ်တွင် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ ပါဝင်သောကြောင့်     ကင်ဆာရောဂါကို ကာကွယ်ခြင်း၊ အရွယ်တင်ခြင်း၊ အဆိပ်အတောက်များ ဖယ်ရှားပေးခြင်း၊ ရောင်ရမ်းခြင်း၊ ဆီးချိုရောဂါနှင့် နှလုံးကျန်းမာရေးတို့အတွက် သင့်လျော်သည်။    အမျိုးသမီးများ ဟော်မုန်းမညီညွတ်ခြင်း၊ ကျောက်ကပ်နှင့် သည်းခြေတို့တွင်  ကျောက်တည်ခြင်း၊   အစာအိမ်နှင့်အူလမ်းကြောင်း၌   လေပွခြင်း၊    နာတာရှည်အဆုတ်တီဘီကဲ့သို့သော မြစ်ခြောက်နာ၊ ကိုယ်ခံအားနည်းရောဂါ၊ အရည်ဝမ်းလျှောခြင်း၊  အာရုံကြောနာကျင်ခြင်း၊ ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ခြင်း၊ လေးဖက်နာရောဂါများ အတွက်  စားသုံးနိုင်သည်။  တချို့တွင်  ကညွတ်ကို အနာစိမ်း၊ အနာခြောက်၊ တင်းတိပ်တို့တွင် ပွတ်လိမ်းပေးနိုင်သော အကျိုးကျေးဇူးများရရှိစေသည်။ ကညွတ်တွင်  ကောင်းကျိုးများရှိသကဲ့သို့  ဆိုးကျိုးများလည်းရှိသည်။ချင့်ချိန်စားသုံးသင့် ကညွတ်တွင်ပါဝင်သော Oxalic Acid ဓာတ်ပေါင်းကြောင့် ဆီးအနံ့ပြောင်းခြင်း၊  ဓာတ်မတည့်သည့်သူများတွင်    ခြေဖျား၊     လက်ဖျားများရောင်ရမ်းခြင်း၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်နှင့်  နို့တိုက်မိခင်များ   ဟော်မုန်းကိုထိန်းစေတတ်ခြင်းတို့ကြောင့် အစားအစာပမာဏတစ်ခုအနေဖြင့်သာ စားသုံးသင့်သည်။ ကညွတ်စားသုံးခြင်းဖြင့် သွေးထဲရှိ  Uric  Acid  ကို ထုတ်ပေးတတ်သောကြောင့်   အရိုးအဆစ်ရောင်ရမ်းနာ တစ်မျိုးဖြစ်သော   ဂေါက်ရောဂါအခံရှိသူများ အနေဖြင့်  ချင့်ချိန်စားသုံးသင့်သည်။    တချို့သောသူများတွင်   ဓာတ်မတည့်မှုကြောင့်  အနည်းငယ်စားရုံဖြင့်  ဒုက္ခရောက်တတ်သည်။ ဓာတ်မတည့်မှု လက္ခဏာရှိပါက အရေပြားနှင့်မျက်စိတွင်   ယားယံနီရဲစေနိုင်ပြီး  ဗိုက်အောင့်၊ ဗိုက်နာဖြစ်တတ်သည်။    ကညွတ်နှင့်    ဓာတ်မတည့်မှုပြင်းထန်လျှင် နှာပိတ်ခြင်း၊ ဖောရောင်ခြင်း၊ ချွဲကျပ်ခြင်း၊  ပန်းနာ၊  ဝမ်းလျှောခြင်း၊  ခေါင်းမူးခြင်းတို့ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း အကြံပြု ရေးသားလိုက်ပါသည်။MWD 
လူသားတို့အတွက် မရှိမဖြစ် ကယ်လ်စီယမ်
လူသားတို့အတွက် မရှိမဖြစ် ကယ်လ်စီယမ်
လူတစ်ယောက်က မိခင်ဝမ်းတွင်းမှာ  ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်ကတည်းကစပြီး ဘဝ တစ်လျှောက်လုံး အသက်အရွယ်အပိုင်းအခြားအလိုက်   ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် လိုအပ်ပါတယ်။  လူတစ်ယောက်ရဲ့ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် လိုအပ်ချက်ပမာဏ မှာ မွေးကင်းစမှ  အသက်ခြောက်လအထိ  ၂၁၀ မီလီဂရမ်၊   အသက်ခြောက်လမှ တစ်နှစ်အထိ ၂၇၀ မီလီဂရမ်၊ အသက် တစ်နှစ်မှ  သုံးနှစ်အထိ ၅၀၀ မီလီဂရမ်၊  အသက်လေးနှစ်မှ     ရှစ်နှစ်အထိ ၈၀၀ မီလီဂရမ်၊  အသက်ကိုးနှစ်မှ ၁၈ နှစ်အထိ ၁၃၀၀ မီလီဂရမ်၊ အသက် ၁၉ နှစ်မှ နှစ် ၅၀  အထိ ၁၀၀၀ မီလီဂရမ်၊ အသက် ၅၁ နှစ်နှင့်အထက်   ၁၂၀၀  မီလီဂရမ်နှင့် အသက် ၅၁ နှစ်နှင့်အထက် ( *မ* ဟော်မုန်းဆေးဖြင့် ကုသမှုခံယူနေသော   အမျိုးသမီးများ) ၁၅၀၀ မီလီဂရမ် လိုအပ်ပါတယ်။သက်ငယ်ပိုင်းနဲ့ သက်လတ်ပိုင်းအရွယ် မွေးကင်းစမှ   အသက်  ၁၈  နှစ်အတွင်း ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးစဉ် ကာလတစ်လျှောက်လုံး ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် လိုအပ်ပါတယ်။  အဲဒီကာလအတွင်း ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် ပမာဏပြည့်မီတဲ့  အစားအသောက်တွေ စားပေးမှသာ အရိုးခိုင်မာခြင်းနဲ့  အရိုးတွေ     ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုး လာစေမှာဖြစ်ပါတယ်။သက်လတ်ပိုင်းနဲ့ ကိုယ်၀န်ဆောင်အရွယ် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်မှာ   မိခင်နဲ့ကလေး အတွက် ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် လုံလောက်စွာရရှိဖို့    အရေးကြီးပါတယ်။   ကလေးဖွံ့ဖြိုးကြီးထွားဖို့အတွက် မိခင်ကိုယ်တွင်းကနေ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်ကို ထုတ်ယူ သုံးစွဲရတာကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုး သမီးတွေအနေနဲ့ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်မှာ သာမန်လိုအပ်တဲ့   ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် ပမာဏထက်     ပိုမိုစားသုံးပေးဖို့လိုပါ တယ်။သွေးဆုံးပြီးချိန်နဲ့ သက်ကြီးပိုင်းအရွယ် အမျိုးသမီးတွေ သွေးမဆုံးခင်မှာ သားဥအိမ်ကနေထုတ်လုပ်တဲ့  မဟော်မုန်းဓာတ် ရှိနေတာကြောင့်  အရိုးထဲမှာရှိတဲ့ ကယ်လ် စီယမ်ဓာတ်နဲ့   တခြားသတ္တုဓာတ်တွေကို လျော့နည်းမသွားအောင် အလိုအလျောက် ထိန်းသိမ်းပေးနိုင်ပါတယ်။      ဒါပေမဲ့   သွေးဆုံးပြီးချိန်ကစပြီး မဟော်မုန်းဓာတ် တွေ  လျော့နည်းသွားတာကြောင့် အရိုး တည်ဆောက်မှုဖြစ်စဉ်ထက်  အရိုးကနေ ကယ်လ်စီယမ်ကို ထုတ်ယူသုံးစွဲမှု ပိုမိုများပြားလာပါတယ်။ ဒါကြောင့်  သွေးဆုံးပြီး အမျိုးသမီးတွေမှာ    တဖြည်းဖြည်းနဲ့   အရိုးပါးလာလေ့ရှိပါတယ်။ ပျမ်းမျှ အသက် ၅၀ ကျော် အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း ခန့်မှာ  ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် ချို့တဲ့ခြင်းရဲ့ နောက်ဆက်တွဲအဖြစ်        အရိုးကျိုးခြင်း ပြဿနာနဲ့ရင်ဆိုင်ကြရပါတယ်။ အထူး သဖြင့် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု နည်းသူတွေ၊ ပုံမှန်ရှိသင့်တဲ့ ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်ထက် ၂၅  ရာခိုင်နှုန်းကျော်   တိုးနေသူတွေ၊  သွေးဆုံးချိန်စောသူတွေနဲ့   မျိုးရိုးမှာ အရိုးကျိုးရောဂါဖြစ်တဲ့ ရာဇဝင်ရှိသူတွေမှာ အရိုးပါးရောဂါဖြစ်လာနိုင်ဖို့  အလားအလာ ပိုနေလို့ အထူးသတိပြုသင့်ပါတယ်။လူသားတို့အတွက် မရှိမဖြစ်ကယ်လ်စီယမ်ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်က  အရိုးနဲ့သွား တွေကိုကြံ့ခိုင်စေခြင်း၊ အာရုံကြောတွေကို အလုပ်လုပ်စေနိုင်ခြင်း၊ ကြွက်သားတွေကို ကျုံ့နိုင်ဆန့်နိုင်ခြင်း၊  ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်နေတဲ့ ဟော်မုန်းနဲ့ အင်ဇိုင်းတွေကို စစ်ထုတ်ပေးနိုင်ခြင်း    စတဲ့ကောင်းကျိုးတွေ ရရှိစေပါတယ်။ ကျန်းမာရေးသုတေသီ တွေရဲ့လေ့လာတွေ့ရှိချက်အရ   ကယ်လ် စီယမ်ဓာတ်ချို့တဲ့ရင်    ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ  အဆီပိုတွေ စုဝေးလာနိုင်တဲ့အပြင် နောက် ဆက်တွဲဆိုးကျိုးတွေအဖြစ်  ခြေချောင်း၊ လက်ချောင်းတွေ  အကွေးအဆန့်ခက်ခဲ ခြင်း၊   နာကျင်ခြင်း၊  ကြွက်တက်ခြင်း၊ အသားတွေအထိမခံနိုင်လောက်အောင် နာကျင်ခြင်း၊  လေးလံထိုင်းမှိုင်းခြင်း၊ အာဟာရချို့တဲ့ခြင်း၊  နှလုံးခုန်မမှန်ခြင်း၊  ကြွက်သားတွေ တင်းမာခြင်းနဲ့ သွေးကြော ဆိုင်ရာရောဂါတွေဖြစ်ကြတဲ့  လေဖြတ် ခြင်းနဲ့    နှလုံးရောဂါဖြစ်ခြင်း စတဲ့ရောဂါ ဝေဒနာတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။  ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့  အစားအစာတွေ ကို စားပေးခြင်းဖြင့် သွေးတိုးရောဂါ၊ သွေး ထဲရှိ မလိုလားအပ်တဲ့ ကိုလက်စထရော မြင့်မားမှုတွေကို လျှော့ချပေးနိုင်တဲ့အပြင် သွေးထဲရှိ သကြားပမာဏကိုလည်း  ထိန်းချုပ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်ကြွယ်ဝသော အစားအစာများကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်ကြွယ်၀တဲ့ အစားအစာကို နို့နှင့်နို့ဖြင့်ပြုလုပ်သော အစား အစာများကိုသာ  လူသိများကြပြီး အောက်ပါအစားအစာတွေကနေလည်း  ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်တွေကို       အလုံ အလောက်ရရှိနိုင်ပါတယ်။- အလေးချိန် ၁၀၀  ဂရမ်ရှိတဲ့ လတ်လတ် ဆတ်ဆတ်ကန်စွန်းရွက်ကနေ ကယ်လ် စီယမ်ဓာတ်   ၁၂   ရာခိုင်နှုန်းရရှိနိုင်ပါ တယ်။-  အလေးချိန် ၁၀၀ ဂရမ်ရှိတဲ့ အဆီနည်းတဲ့ ချိစ်ကနေ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းရရှိနိုင်ပါတယ်။- အလေးချိန် ၁၀၀ ဂရမ်ရှိတဲ့ အဆီနည်း တဲ့ ဒိန်ချဉ်ကနေ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ် ၁၃ ရာခိုင်နှုန်းရရှိနိုင်ပါတယ်။-  အလေးချိန် ၁၀၀ ဂရမ်ရှိတဲ့ လတ်လတ် ဆတ်ဆတ်မုန်လာထုပ်အဖြူရောင်က နေ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်  ၁၁ ရာခိုင်နှုန်း  ရရှိနိုင်ပါတယ်။- အလေးချိန်  ၁၀၀  ဂရမ်ရှိတဲ့    ပဲပုပ် သို့မဟုတ်  ပဲနဲ့ပြုလုပ်ထားတဲ့ တိုဟူး ကနေ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်  ၃၅ ရာခိုင် နှုန်းရရှိနိုင်ပါတယ်။- အလေးချိန် ၁၀၀ ဂရမ်ရှိတဲ့ ချက်ပြုတ် ပြီးတဲ့   ရုံးပတီသီးကနေ  ကယ်လ်စီ ယမ်ဓာတ်    ၈   ရာခိုင်နှုန်းရရှိနိုင်ပါ တယ်။- အလေးချိန် ၁၀၀ ဂရမ်ရှိတဲ့ လတ်လတ် ဆတ်ဆတ် အစိမ်းရောင်ပန်းဂေါ်ဖီကနေ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်   ၅  ရာခိုင်နှုန်း ရရှိနိုင်ပါတယ်။- အလေးချိန် ၁၀၀ ဂရမ်ရှိတဲ့ လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် ဗိုလ်စားပဲသီးကနေ ကယ်လ် စီယမ်ဓာတ်   ၄  ရာခိုင်နှုန်းရရှိနိုင်ပါ တယ်။- အလေးချိန် ၁၀၀ ဂရမ်ရှိတဲ့ ဗာဒံစေ့ကနေ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်  ၂၆ ရာခိုင်နှုန်း ရရှိနိုင်ပါတယ်။- အလေးချိန် ၁၀၀ ဂရမ်ရှိတဲ့ ချက်ပြုတ် ပြီးတဲ့  ငါးသေတ္တာကနေ  ကယ်လ်စီ ယမ်ဓာတ်   ၃၈   ရာခိုင်နှုန်းရရှိနိုင်ပါ တယ်။- အလေးချိန်    ၂၇၇  မီလီဂရမ်ရှိတဲ့ အဖြူရောင်နှမ်းစေ့ကနေ    ကယ်လ်စီ ယမ်ဓာတ် ၂၈ ရာခိုင်နှုန်းရရှိနိုင်ပါတယ်။-  အလေးချိန် ၁၅၈ မီလီဂရမ်ရှိတဲ့ လတ် လတ်ဆတ်ဆတ် ထိုင်ဝမ်ဂေါ်ဖီထုပ်က နေ ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်  ၁၆ ရာခိုင်နှုန်း ရရှိနိုင်ပါတယ်။- အလေးချိန် ၉၈ မီလီဂရမ်ရှိတဲ့ အဆီ မလိုင်ပြည့်ချိစ်ကနေ   ကယ်လ်စီယမ် ဓာတ် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းရရှိနိုင်ပါတယ်။- အလေးချိန် ၉၃   မီလီဂရမ်ရှိတဲ့ လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် ကိုက်လန်ကနေ ကယ်လ်စီယမ် ဓာတ် ၉ ရာခိုင်နှုန်းရရှိ နိုင်ပါတယ်။- အလေးချိန်  ၆၀ မီလီဂရမ်ရှိတဲ့ လတ် လတ်ဆတ်ဆတ် ဟင်းနုနယ်ရွက်ကနေ ကယ်လ်စီယမ် ဓာတ် ၆ ရာခိုင်နှုန်းရရှိ နိုင်ပါတယ်။ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်  ချို့တဲ့သူတွေ အနေနဲ့ ဖြည့်စွက်စာအဖြစ်  ကယ်လ်စီယမ် အားဆေးကို  မှီဝဲကြရတဲ့အခါ ကယ်လ် စီယမ်အားဆေးကို  အစားစားပြီးချိန်မှာ သောက်သင့်ပါတယ်။ အစာနဲ့တွဲသောက်ရင်   ကယ်လ်စီယမ်စုပ်ယူမှု  ပိုမိုကောင်းမွန်နိုင်ပါတယ်။   ကိုယ်သောက်သုံးမယ့် ကယ်လ်စီယမ်ပမာဏကို   နှစ်ကြိမ်   သို့မဟုတ် သုံးကြိမ်ခွဲပြီး မနက်စာ၊ နေ့လယ်စာ၊ ညစာစားပြီးချိန်တွေမှာ သောက်သုံး သင့်ပါကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါတယ်။MWD
အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု ယွန်းအနုပညာနှင့် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရမည့်တာဝန်
အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု ယွန်းအနုပညာနှင့် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရမည့်တာဝန်
မြန်မာလူမျိုးတို့သည် ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်ကာ သူတထူးအား ယဉ်ကျေးစွာဆက်ဆံတတ်သည့် လူမျိုးများဖြစ်သည်။ မိမိတို့အိမ်သို့ ဧည့်လာလျှင် ကွမ်း၊ ဆေး၊ လက်ဖက်၊ အချိုအချဉ် အစုံအလင်နှင့် ဧည့်ခံလေ့ရှိသလိုပင် မိမိကအခြားတစ်ပါးသို့ ခရီးသွားလျှင်လည်း ကောင်းနိုးရာရာ လက်ဆောင်ပစ္စည်းများအား ယူဆောင်သွားလေ့ရှိသည်။ ရှေးမြန်မာဘုရင်များ လက်ထက်ကတည်းကပင် မိတ်ဖက်နိုင်ငံများနှင့် အပြန်အလှန်ကမ်းလှမ်းသည့် လက်ဆောင်များတွင် တန်ဖိုးကြီးမားမှုရှိသလို နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ဂုဏ်ရည်ကို ပြသနိုင်သည့် လက်ဆောင်များပေးလေ့ရှိသည်။နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ၏ ဘီလာရုဇ်နိုင်ငံတွင် ကျင်းပခဲ့သော ဥရောပ-အာရှစီးပွားရေးဖိုရမ်သို့ သွားရောက်သည့် ခရီးစဉ်တွင် ထိုကဲ့သို့ သဘောဆောင်သည့် လက်ဆောင်များကို အပြန်အလှန် လဲလှယ်ပေးအပ်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ ဂုဏ်ရည်ကိုပြသနိုင်ပြီး မြန်မာလူမျိုးတို့၏ ဧည့်ဝတ် ကျေပွန်ခြင်း ယဉ်ကျေးမှုအစဉ်အလာအား စောင့်ထိန်းခဲ့သည်ကို တွေ့ရပါသည်။နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ ပေးခဲ့သော လက်ဆောင်များတွင် ထူးခြားသည့် လက်ဆောင်များမှာ မြန်မာ့ယွန်းထည်များပင် ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ယွန်းထည်ပြုလုပ်သည့် နိုင်ငံများစွာ ရှိနေသော်လည်း မြန်မာ့ယွန်းထည်များ သည် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ဟန် အပြည့်အဝအသုံးပြုထားသော ထူးခြားသည့် ယွန်းထည်များဖြစ်သည်။ ယွန်းလုပ်ငန်းနှင့်ပတ်သက်ပါက မြန်မာနိုင်ငံ သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အစုံလင်ဆုံးနှင့် အထွန်းကားဆုံးနိုင်ငံဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုပုံစံအား သမိုင်းပညာရှင်များ သုံးသပ်ကြသည်မှာ “Adept and Adopt” ဖြစ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။ မိမိ၏ ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှု အတွင်းသို့ အခြားယဉ်ကျေးမှု ဝင်ရောက်လာပါက တိုက်ရိုက်ကူးယူခြင်းထက် မြန်မာတို့နှင့် ကိုက်ညီမည့်ပုံစံသို့ ပြောင်းလဲကာ မိမိတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ပုံစံအသစ်ဖြင့် ရောနှောစေပြီးမှ မွေးစားသည့်သဘောရှိခြင်းကြောင့် ထိုသို့ သတ်မှတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ မြန်မာပညာရှင်များသည်လည်း ရှေးယခင်ကတည်းကပင် “အရိုးအားအရွက်မဖုံးရာ” ဟူသော ဆိုရိုးစကားဖြင့် မိမိတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှုအား အခြားယဉ်ကျေးမှုမှ ဖုံးလွှမ်းခြင်းမပြုစေရန် သတိပေးစကားထားရှိခဲ့ကြပါသည်။နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌသည် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုအနုပညာနှင့် သက်ဆိုင်သည့် အခမ်းအနားများတွင် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှု၊ ကိုယ်ပိုင် အနုပညာနှင့် ကိုယ်ပိုင်အမျိုးသားရေး စရိုက်လက္ခဏာများကို ဆက်လက်ရှင်သန်ထွန်းကားနေအောင် စွမ်းဆောင် ပေးကြရန်၊ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု (National Culture)၊ အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ် (National Spirit) နှင့် တန်ဖိုးထားမှုစနစ် (Value System)များသည် ဒေသတစ်ခု၏ အချုပ်အနှောင်မဲ့တိုးတက်မှု (Independent Development) အတွက် လွန်စွာအရေးပါ သည့် အခြေခံအကြောင်းတရားများပင် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် ပြည်ပမှ ယဉ်ကျေးမှုများ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက် လာနေမှုများကို အမျိုးသားရေးအမြင် ဖြင့်ရှုမြင်ကြရမည်ဖြစ်ပြီး အန္တရာယ်ရှိ သည်ကို သတိထားကြရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီပြီး ခမ်းနားထည်ဝါစွာ ဖွံ့ဖြိုးစည်ပင်ခဲ့သည့် မြန်မာ့ရိုးရာ ယဉ်ကျေးမှုအနုပညာစစ်စစ်ကို မြတ်နိုးထိန်းသိမ်းရင်း အမျိုးသားရေး ကိုယ်ခံ စွမ်းအားများ မြင့်မားလာအောင်နှင့် မိမိ တို့၏ ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှုအား တိုင်းတစ်ပါးယဉ်ကျေးမှုများမှ ဖုံးလွှမ်းမခံရအောင် တစ်နည်းဆိုရသော်အရိုးပေါ် အရွက်မဖုံးရန် ဆောင်ရွက်ပေးကြဖို့ တိုက်တွန်းမှာကြားထားသည်မှာလည်းအစဉ်သတိပြု လိုက်နာဖွယ်ဖြစ်သည်။မြန်မာ့ယွန်းထည်သမိုင်းမြန်မာ့ယွန်းထည် သမိုင်းအားဆန်းစစ်သုံးသပ်ရာတွင် မြန်မာ့ယွန်းထည်ပညာဖြစ်သော ပန်းယွန်းသည် အခြားနိုင်ငံများနှင့် ခေတ်ပြိုင်ပေါ်ထွန်းလာခဲ့ပြီး ရိုးရှင်းလှသောပုံစံမှ အဆင်တန်ဆာများ ခြယ်မှုန်းသည့်ပုံစံစသည်ဖြင့် တည်ရှိခဲ့ပြီး အရှေ့တောင်အာရှကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းပေါ်တွင် တည်ရှိနေသဖြင့် အခြားနိုင်ငံများဆီမှ ယွန်းထည်ပုံစံများအား နမူနာယူကာ မြန်မာ့ဟန်ပြောင်းလဲ၍ အမျိုးအမည်များပြား စုံလင်လှသော ယွန်းထည်များ ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်ဟု ယူဆကြပါသည်။ ထိုယူဆချက်အား “Lacquerware Journeys: The Untold Story of Burmese Lacquer” ISBN (International Standard Book Numbers) 9786167339238 စာအုပ်တွင် မြန်မာ့ယွန်းထည်သည် နှစ် ၇,၀၀၀ ကျော်ကြာမြင့်ပြီဖြစ်သည့် တရုတ်ယွန်းပညာဆီမှာ မြစ်ဖျားခံခြင်း မဟုတ်ဘဲ ထူးခြားသော ကိုယ်ပိုင်ဟန်များဖြင့် တိုးတက်လာပြီး အေဒီ ၁၀ ရာစုတွင် ပြည့်စုံသော မြန်မာ့ယွန်းထည်ပုံစံ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်ဟု သုတေသနပြုလုပ်ချက်များအရ သိရှိရပါသည်။ မြန်မာ့ယွန်းထည်များတွင် ရိုးရှင်းသော သစ်စေးသုတ်အထည်များ၊ ဆေးရောင်များဖြင့် အဆင်တန်ဆာ ခြယ်သသောအထည်များ၊ ရွှေ၊ ငွေ၊ ဖန်မှန် ကျောက်မျက်များဖြင့် အလှဆင်သော အထည်များ၊ ရွှေပိန်းချ ရွှေဇဝါရေး အထည်များ၊ ရုပ်လုံးရုပ်ကြွ အထည်များစသည်ဖြင့် အမျိုးအစားများ စုံလင်စွာတွေ့ရှိရပါသည်။ အောက်ခံ ထည်အဖြစ် အရှေ့တောင်အာရှ ပုံစံကြိမ်နှင့် ဝါးနှီးများအပြင် အရှေ့အာရှပုံစံဖြစ်သော သစ်သားသုံးသည့် ပုံစံလည်းရှိသဖြင့် မြန်မာ့ယွန်းပညာသည် နည်းစနစ်များစွာ ပါဝင်နေသည့် ထူးခြားသောကိုယ်ပိုင်ဟန်ကို ပိုင်ဆိုင်ပါသည်။မြန်မာ့ယွန်းထည်အမျိုးအစားများမြန်မာနိုင်ငံတွင် ယွန်းလုပ်ငန်းအား ပုဂံဒေသတွင် ယွန်းထည်လုပ်ငန်းအား နည်းစနစ်အစုံလင်ဆုံး တွေ့ရှိရပါသည်။ မြန်မာ့ယွန်းထည်များအား ဖော်ပြပါအတိုင်း ပြုလုပ်နည်းပေါ် မူတည်၍ အမည်ပေးကြပါသည်-ကျောက်ကာထည်။ ရိုးစင်းကာ အဆင်တန်ဆာမပါသော ပုံစံဖြစ်ပြီး မြန်မာ့ယွန်းထည်၏ မူလပုံစံဟု ယူဆရပါသည်။ အောက်ခံအဖြစ် သစ်သားနှင့်နှီးအား အသုံးပြုကာ အပေါ်မှနေ၍ သစ်စေးထူထဲစွာ အထပ်ထပ်လိမ်းကြံသည့် နည်းစနစ်ဖြင့် ပြုလုပ်ပါသည်။ ကျောက်ကာထည်များအား စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ကျောက်ကာမြို့နယ်၌ ပြုလုပ်ပါသည်။ ယနေ့အချိန်တွင် ကျောက်ကာထည်တွင် ယွန်းလုပ်ငန်းများ ဆက်လက်လုပ်ကိုင်ခြင်း မရှိသလောက် နည်းပါးနေပြီ ဖြစ်ပါသည်။ယွန်းထည်ရိုးရိုး။ ဆေးသွင်းယွန်းထည်ဟုလည်း ခေါ်ဆိုသော ယွန်းထည်အား ပုဂံမြို့၌ အဓိက ထုတ်လုပ်ပါသည်။ သစ်စေးသုတ်လိမ်း၍ အခြောက်ခံထား သော ယွန်းထည်ပေါ်တွင် ကညစ် အသုံးပြုကာ လှပသောပုံစံများရေးဆွဲပြီး ဆေးရောင်များ ထည့်သွင်းကာ ပြုလုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ရာတွင် ယွန်းထည်များအား လုပ်ဆောင်မှုတစ်ခုပြီးစီးတိုင်း မြေတိုက်ဟူသည့် အေးမြခြောက်သွေ့သော နေရာတွင် ပြန်လည်သိုလှောင် အခြောက်ခံပြီးမှ လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ရာ အနုစိတ်၍ ဂရုတစိုက် လုပ်ဆောင်ရသောနည်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ လုပ်ဆောင်ရသည့် အဆင့်များမှာ အောက်ခံထည်အပြီး သစ်စေးအကြမ်းသုတ်လိမ်းခြင်း၊ အပေါ်ယံသစ်စေးလွှာ သုတ်လိမ်းခြင်း၊ ပုံဖော်ခြင်း၊ ဆေးရောင်သွင်းခြင်း၊ အချောသတ်ခြင်းတို့ပင် ဖြစ်ပါသည်။ ဤနည်းစနစ်တွင် မြန်မာ့ယွန်းထည်များသည် အခြားနိုင်ငံများမှ ယွန်းထည်နည်းစနစ်များနှင့် မတူညီသည့် ပုံစံအား တွေ့ရှိရသည်။ အောက်ခံထည် ပြုလုပ်ရာတွင် ဝါးနှီးအပြင် မြင်းလည်ဆံမွေးအား ထည့်သွင်းကာ ပြုလုပ်ထားသဖြင့် ဖိလျှင်မပိ၊ ချိုးလျှင်မကျိုး၊ သွင်းသည့် ယွန်းသား ကျေပျက်ခြင်းမရှိဟူသည့် မြန်မာ့နည်း ဟန်အား တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ရွှေယွန်းထည်။ ဆေးရောင်နေရာတွင် ရွှေမျက်ပါးများအား ဓားငယ်ဖြင့် ကျွမ်းကျင်စွာ ပုံဖော်ကာ သစ်စေးပေါ်တွင် ကပ်၍ပြုလုပ်ထားသော ယွန်းထည်များ ဖြစ်သည်။ ရွှေယွန်းထည်များအား ပုဂံ တွင် အဓိကလုပ်ဆောင်ကာ နိုင်ငံတကာ ဈေးကွက်သို့ပင် တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိသော ယွန်းထည်အမျိုးအစားများ ဖြစ်ပါသည်။သရိုးထည်။ ရုပ်လုံးရုပ်ကြွပြုလုပ်ထားသော ယွန်းထည်များဖြစ်ကာ သစ်စေးအား အရိုးပြာမှုန့်၊ စပါးခွံနှင့် သစ်လွှစာ မှုန့် တစ်ခါတစ်ရံတွင် နွားချေးဖြင့် သမအောင် ရောစပ်ကာ ရရှိလာသော သရိုးအား ရုပ်လုံးရုပ်ကြွအဖြစ် ပြုလုပ်၍ ထိုရုပ်လုံးရုပ်ကြွများအား ဆေး၊ ရွှေမျက်ပါး စသည်တို့ဖြင့် တန်ဆာဆင်၍ ပြုလုပ်သော နည်းစနစ် ဖြစ်ပါသည်။မှန်စီရွှေချယွန်းထည်။ ဆေးသွင်း၊ ရွှေသွင်းယွန်းထည်များနှင့် လုပ်ဆောင်ပုံ မတူညီဘဲ ထူထပ်စွာသုတ်လိမ်းထားသော သစ်စေးအတွင်းတွင် ဖန်(မှန်)၊ ကြွေ၊ ကျောက်သလင်း၊ ခရုခွံ၊ ပုလဲ၊ ဘော် ကြယ်၊ ရွှေဆိုင်းတို့ဖြင့် မြှုပ်နှံထည့်သွင်း ကာ လှပစွာ စီရင်ထားသော ယွန်းထည် ဖြစ်သည်။ မြန်မာဘုရင်များ လက်ထက်တွင် ရာထူးဌာန အဆောင်အယောင်ကို ပြသသည့် မင်းခမ်းမင်းနားပစ္စည်းများအဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြပါသည်။ ထုတ်လုပ်မှု ကုန်ကျစရိတ်ကြီးမားကာ ပြုလုပ်ရန်အချိန်များစွာ လိုအပ်သဖြင့် မြန်မာ့ယွန်းထည်များထဲတွင် တန်ဖိုးအကြီးမားဆုံး ယွန်းထည်လည်း ဖြစ်ပါသည်။နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ လက်ဆောင်ပေးခဲ့သော မြန်မာ့ယွန်းထည်များနိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် အေးချမ်း သာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌ၏ ခရီးစဉ် အတွင်းတွင် အခြားနိုင်ငံမှ ခေါင်းဆောင်များအား မြန်မာမှုလက်မှုလက်ရာထဲတွင် အကောင်းဆုံးဟု ဖော်ပြနိုင်မည့် ယွန်းထည်များအား လက်ဆောင်အဖြစ် ပေးအပ်ခဲ့သည်ကို တွေ့မြင်ရပါသည်။ အိမ်ရှင် ဖြစ်သည့် ဘီလာရုဇ်သမ္မတကြီးအား ပေးအပ်သည့် ဝေသန္တရာဇာတ်တော်ရုပ်စုံ ယွန်းဆွမ်းအုပ်သည် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ အနုပညာလက်ရာတင်မက ဗုဒ္ဓဘာသာအပေါ် ယုံကြည်ကိုင်းရှိုင်းမှုအား ဖော်ပြသည့် လက်ဆောင်ပစ္စည်းဖြစ်ပါသည်။ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံ သမ္မတကြီးအား ပေးအပ်ခဲ့သည့် ကုန်းဘောင်ခေတ် လူနေမှုဘဝရုပ်စုံ ဆွမ်းအုပ်ဆိုပါက မြန်မာတို့သည် ယဉ်ကျေးသော လူမျိုး ဖြစ်ရုံမက ကြီးကျယ်ခမ်းနားသည့် သမိုင်းကို ပိုင်ဆိုင်သည်ဟူသော အဓိပ္ပာယ် အား ဖော်ဆောင်နိုင်သည့် လက်ဆောင်ပစ္စည်း ဖြစ်ပါသည်။ကာဇက်စတန်နိုင်ငံ သမ္မတအားပေးအပ်ခဲ့သည့် ဆင်ရုပ်စုံဆွမ်းအုပ်ဆိုပါက မြန်မာ့ယွန်းပညာ၏ အနုစိတ်ကျန သော လက်ရာအား ဖော်ပြနိုင်သည့် လက်ဆောင်ပင် ဖြစ်ပါသည်။ကျူးဘားနိုင်ငံသမ္မတအား ပေးအပ်ခဲ့သော ဆယ့်နှစ်လရာသီရုပ်စုံ ဆွမ်းအုပ်သည် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု ဆယ်နှစ်ရာသီပွဲတော်များအကြောင်း ဖော်ပြထားသည့် လက်ဆောင်ကောင်း ဖြစ်ပါသည်။ဘူရားတီးနား ပြည်နယ်အကြီးအကဲထံ ပေးအပ်ခဲ့သော ဂြိုဟ်ကြီးရှစ်ခွင် ယွန်းဆွမ်းအုပ်သည် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ ယုံကြည်မှုနှင့်အစဉ်အလာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သော ဇာတာတွက်ချက်သည့် နည်းလမ်းအား ယနေ့အထိ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်ကို ပြသနိုင်သည့် လက်ဆောင်ဖြစ်ပါသည်။အဆိုပါ ယွန်းထည်လက်ဆောင်များသည် ငွေကြေးတန်ဖိုးထက်ပင် ယဉ်ကျေးမှုအစဉ်အလာနှင့် အနုပညာတန်ဖိုး ပိုမိုကြီးမားသည့် လက်ဆောင်များဖြစ်သဖြင့် နိုင်ငံတကာခေါင်းဆောင်များ နှစ်ခြိုက်စွာ လက်ခံခဲ့သည့် မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု လက်ရာများပင် ဖြစ်ပါသည်။ခရီးစဉ်အတွင်း နိုင်ငံတကာခေါင်း ဆောင်များကိုသာမက အာရှ-ဥရောပ စီးပွားရေးဖိုရမ်သို့ တက်ရောက်လာသော တာဝန်ရှိသူများ၊ မိတ်ဆွေများအတွက်လည်း မြန်မာ့ရိုးရာ ယွန်းပညာနှင့် လှပစွာတန်ဆာဆင်ထားသော ကလပ်များ၊ လက်ဖက်အုပ်များ၊ ယွန်းပန်းချီများအား ပေးအပ်ခဲ့ကြောင်း သိရှိရ ပါသည်။နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌပေးခဲ့သော လက်ဆောင်များတွင် ရှေးရိုးအစဉ်အလာ ယွန်းထည်များအပြင် ခေတ်နှင့်လျော်ညီစွာ ဆန်းသစ်တီထွင်ထားသည့် ယွန်းထည်သေတ္တာများနှင့် လက်ဖက်အုပ်များ ပါဝင်သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ မြန်မာ့ယွန်းထည်များသည် ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်ကတည်းကပင် ဥရောပနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိကာ အခြားနိုင်ငံများမှ ယွန်းထည်များနှင့်မတူ ခြားနားစွာလှပသည့် အနုပညာပစ္စည်းများဖြစ်သည်။ ဥရောပဈေးကွက်တွင် တန်းဝင်သည့် တန်ဖိုးကြီးလက်မှုပစ္စည်းများအဖြစ် နာမည်ကျော်ကြားပါသည်။မြန်မာ့ယွန်းထည်များတွင် များသောအားဖြင့် နီညိုရောင်၊ ရွှေရောင်၊ အစိမ်း၊ အဝါကဲ့သို့သော အရောင်များအား အဓိကအသုံးပြုကာ လုပ်ဆောင်ပြီး ကနုတ်ပန်းခက်များ၊ ပန်းချီပုံများဖြင့် တန်ဆာဆင်ကြလေ့ရှိပါသည်။ ယနေ့ခေတ်တွင် ကုန်သွယ်ရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသဖြင့် ဝယ်သူများအနေဖြင့်လည်း မိမိတို့၏ စိတ်ကြိုက်ပုံစံအား ရွေးချယ်ဝယ်ယူနိုင်လေရာ ထုတ်လုပ်သူများအနေဖြင့် ဝယ်ယူသူ၏ အကြိုက်ပေါ်မူတည်ကာ ထုတ်လုပ်မှုပုံစံများ ပြောင်းလဲထုတ်လုပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးနှင့် အေးချမ်းသာယာရေးကော်မရှင်ဥက္ကဋ္ဌက လက်ဆောင်အဖြစ်ပေးခဲ့သော ယွန်းထည်များတွင် ဥရောပသားများနှစ်သက်သည့် ဒီဇိုင်းပုံစံများအပြင် ရိုးရှင်းလှပသော ရှေးရိုးအစဉ်အလာ ယဉ်ကျေးမှုလက်ရာများကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်ဖြစ်ရာ မြန်မာ့ယွန်းထည်လုပ်ငန်းနှင့် ရှေးရိုးအစဉ်အလာ အနုပညာလက်ရာများ၏ အဆင့်အတန်းမြင့်မားပုံကို နိုင်ငံတကာသို့ ပြသနိုင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။(ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်)MOI
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူငယ်များနေ့
အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူငယ်များနေ့
လူငယ်တို့၏သဘာဝမှာ လျင်မြန်ခြင်း၊ နိုးကြားတက်ကြွခြင်း၊ ခွန်အားရှိခြင်း၊ စူးစမ်းတတ်ခြင်း၊ စွန့်စားခြင်း၊  ရဲရင့်ခြင်း၊  တတ်မြောက်လွယ်ခြင်းနှင့် ဖန်တီးနိုင်စွမ်းအား ရှိသူများဖြစ်ကြပြီး နောင်တစ်ချိန်တွင် နိုင်ငံတော်ကို တာဝန်ယူကြရမည့်သူများ ဖြစ်ပေရာ လူငယ်များကိုစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အရည်အသွေးရှိအောင် ပြုစုပျိုးထောင်ခြင်းဖြင့် အနာဂတ်နိုင်ငံတော်ကို အလှဆင်ကြရမည်ဖြစ်ပါသည်။ လူငယ်များ၏အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍကို အသိအမှတ်ပြုရန် ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ဩစတြီးယားနိုင်ငံ ဗီယင်နာမြို့၌  ပထမအကြိမ် လူငယ်ဖိုရမ်ကို ကျင်းပခဲ့သည်။ အဆိုပါဖိုရမ်မှအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူငယ်များနေ့ ကျင်းပနိုင်ရန် အဆိုပြုခဲ့ရာမှ ၁၉၉၈ ခုနှစ်တွင် ပေါ်တူဂီနိုင်ငံ၌ ကုလသမဂ္ဂနှင့် ပူးပေါင်း၍ ပထမအကြိမ် လူငယ်ဆိုင်ရာဝန်ကြီးများ၏ ကမ္ဘာ့ညီလာခံက ဩဂုတ်လ ၁၂ ရက်ကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူငယ်များနေ့အဖြစ် အကြံပြုခဲ့သည်။ ၁၉၉၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်တွင် ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေ ညီလာခံကြီးမှ  ဆုံးဖြတ်ချက်အမှတ်(၅၄/၁၂၀)ဖြင့် ဩဂုတ်လ ၁၂ ရက်ကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူငယ်များနေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ်အတွက်ဆောင်ပုဒ်မှာ “လူငယ်စွမ်းအားမှသည် စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှု ပန်းတိုင်ဆီသို့”    ဟူ၍သတ်မှတ်ပေးထားသည်။ ထို့အတွက် အောက်ဖော်ပြပါအကြောင်းအရာများကို အသိပညာဗဟုသုတ ရရှိစေရန် ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်-လူငယ်နှင့်ပညာရေးလူငယ်များသည် အနာဂတ်လူ့ဘောင်ကို ပုံဖော်ပေးကြမည့်သူများဖြစ်ပြီး  အနာဂတ်လူ့ဘောင်ကို ဖန်တီးတည်ဆောက်ကြမည့်နိုင်င ံ့အရင်းအမြစ်များဖြစ်ကြသည်။ လူငယ်များကို စိတ်ဓာတ်မြင့်မားသူ၊ အတွေးအခေါ် မှန်ကန်သူ၊   ရိုးသားဖြောင့်မတ်သူ၊ စွမ်းရည်ပြည့်စုံကြသည့်   လူငယ်များဖြစ်အောင် ပြုစုပျိုးထောင် ပေးကြရမည်ဖြစ်သည်။  လူငယ်များစနစ်တကျမှန်မှန်ကန်ကန် လေ့ကျင့်ပျိုးထောင်ပေးနိုင်မှသာ အနာဂတ်နိုင်ငံတော်ကို မြင့်မားတိုးတက်အောင် တည်ဆောက်သွားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှု၏အခြေခံအုတ်မြစ်သည် ပညာတတ်အရင်းအမြစ်များ   ပေါများခြင်းပင်ဖြစ်သည်။  ပညာဆိုသည်မှာ အသေးစိတ်သိခြင်း၊ သိအောင်လုပ်ခြင်း၊ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်သိခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ပညာသင်ကြားခြင်းဆိုရာတွင် ကျောင်းသင်ခန်းစာများကို သင်ယူခြင်းအပြင် ကျောင်းပြင်ပသင်ယူခြင်းနှင့် အတွေ့အကြုံများမှ  ကိုယ်တိုင်လေ့လာ သင်ယူသွားကြရမည်ဖြစ်သည်။  ပညာတတ်ဖြစ်မှသာ လူ့ဘဝရှင်သန် ရပ်တည်ရန်အတွက်   မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည့် လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်မှု  အရည်အသွေးများကိုရရှိပြီး   စဉ်းစားတွေးခေါ်မှု၊    ပြဿနာကိုဖြေရှင်းတတ်မှု၊  ဝေဖန်ပိုင်းခြားတတ်မှု၊  တီထွင်ကြံဆတတ်မှု၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တတ်မှု   စသည့်ပင်ကိုအရည်အသွေးများကို  ပိုင်ဆိုင်လာမည်ဖြစ်သည်။အရည်အသွေးမြင့်သည့်   ပညာရပ်များကို တတ်ကျွမ်းသူများသည် ကောင်းမွန်သည့်အလုပ်အကိုင်ကောင်းများကို ရရှိနိုင်သည်။ ဆန်းသစ်တီထွင်တတ်သူ၊ ဉာဏ်ရည်မြင့်မားသူ၊ ဝီရိယရှိပြီး ကြိုးစားအားထုတ်သူများသည် သက်ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းများတွင် အောင်မြင်သူများဖြစ်လာကြသည်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် တစ်နိုင်ငံလုံးအသိပညာ၊ အတတ်ပညာမြင့်မားတိုးတက်စေရေး၊  ကုန်ထုတ်လုပ်မှုအထောက်အကူပြုပညာရှင်များ ထွန်းကားလာစေရေးအတွက် လူတိုင်းလက်လှမ်းမီသည့် ဘက်စုံပညာရေးစနစ်ကို  အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိသည်။  ထို့ပြင် နိုင်ငံ၏ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ၌  လူငယ်များအနေဖြင့်  အဓိကစွမ်းအားစုအဖြစ် ပါဝင်နိုင်ရေး ဗလငါးတန်နှင့်ပြည့်စုံသော လူငယ်များဖြစ်စေရန်လူငယ်ကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။လူငယ်နှင့်စာပေလူငယ်ဘဝ   ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအကြောင်းကို ပြောမည်ဆိုပါက လူငယ်နှင့်စာပေမှာ ခွဲခြား၍မရပေ။ လူငယ်များသည် စာပေနှင့်ပတ်သက်၍ ဖတ်ရှုလေ့လာခြင်း၊ ကြည့်ရှုလေ့လာခြင်းတို့ဖြင့် ရရှိလာသည့် ဗဟုသုတအတွေ့အကြုံများဖြင့် အနာဂတ်ဘဝကို ပုံဖော်ရမည်ဖြစ်သည်။ဖတ်ရှုလေ့လာခြင်း(Reading and Studying)ဆိုသည်မှာ  စာပေ၊  အချက်အလက် သို့မဟုတ် အကြောင်းအရာတစ်ခုကို  စနစ်တကျဖတ်ရှုပြီး နားလည်သဘောပေါက်၍ လက်တွေ့အသုံးချနိုင်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဆောင်ရွက်သော လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ စာမေးပွဲအတွက် လေ့လာခြင်း၊ ဘာသာရပ်အသစ်ကို သင်ယူခြင်းတို့တွင် အသိပညာ၊ အတွေ့အကြုံ သို့မဟုတ် ကျွမ်းကျင်မှုရရှိရန် ရည်မှန်းချက်ဖြင့်   ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ ဖတ်ရှုရမည်။ ဖတ်ရှုလေ့လာခြင်းမှတစ်ဆင့် ပညာရှာမှီးရန်၊  အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ တိုးတက်စေရန်၊    အတွေးအခေါ်၊  ဉာဏ်ရည်နှင့်ဆုံးဖြတ်ချက်များ  ပိုမိုကောင်းမွန်စေရန်၊ဘဝအတွေ့အကြုံများကို  ကျယ်ပြန့်စွာနားလည်နိုင်ရန် အရေးကြီးပါသည်။   ထို့ကြောင့် ဖတ်ရှုလေ့လာခြင်းသည် စာသားများကိုသာမက လောကကြီး၏ အရှိတရားများကိုပါ နက်ရှိုင်းစွာနားလည်နိုင်သည့်အ ခြေခံလိုအပ်ချက် တစ်ရပ်လည်းဖြစ်သည်။ကြည့်ရှုလေ့လာခြင်း(Observation and Study)ဆိုသည်မှာ မျက်စိ၊ နား သို့မဟုတ် အခြားအာရုံခံနိုင်သောကိရိယာများဖြင့် အရာဝတ္ထု၊ ဖြစ်စဉ်၊ အပြုအမူ သို့မဟုတ် ပတ်ဝန်းကျင်ကိုစနစ်တကျ သတိပြု၍ မှတ်သားကာ နားလည် သဘောပေါက်အောင်  ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် သိပ္ပံနည်းကျလေ့လာမှု၊ လက်တွေ့ဘဝအတွေ့အကြုံနှင့် ပညာရေးဆိုင်ရာလုပ်ငန်းစဉ် တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ ကြည့်ရှုလေ့လာခြင်း၏ အဓိကလက္ခဏာများမှာ အာရုံစိုက်မှတ်သားခြင်း၊  အချက်အလက်စုဆောင်းခြင်း၊ ဆန်းစစ်သုံးသပ်ခြင်း၊ ရလဒ်များကို သုံးချခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ ကြည့်ရှုလေ့လာခြင်း၏ အရေးပါမှုများမှာ သဘာဝတရားကို လေ့လာခြင်းဖြင့် နည်းပညာ အသစ်ျား  တီထွင်နိုင်ခြင်း၊  ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်ကို လေ့လာပြီး စီးပွားရေးအစီအမံများ ရေးဆွဲခြင်း၊  အတွေ့အကြုံမှတစ်ဆင့် အမှားအမှန်ကို ဆင်ခြင်တတ်ခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကြည့်ရှုလေ့လာခြင်းသည် လက်တွေ့ဘဝနှင့် သုတေသနလုပ်ငန်းများအတွက် အခြေခံကျသော စွမ်းရည်တစ်ရပ်ဖြစ်သည်။လူငယ်နှင့် Social Mediaမြန်မာနိုင်ငံတွင် လူငယ်အများစုသည် Facebook၊ TikTok၊ Instagram၊ YouTube စသည့် Social Media ပလက်ဖောင်းများကို အချိန်အကြာကြီး အသုံးပြုလျက်ရှိသည်။   အထူးသဖြင့်   စမတ်ဖုန်းများ လွယ်ကူစွာရရှိလာခြင်း၊    အင်တာနက်လိုင်းများ ပိုမိုမြန်ဆန်လာခြင်းတို့ကြောင့်  Social   Media အသုံးပြုမှုနှုန်းသိသိသာသာမြင့်တက်လာပါသည်။Social Media ကိုအသုံးပြုခြင်းဖြင့် သတင်းအချက် အလက်နှင့်အသိပညာ ရရှိခြင်း၊ မိတ်ဆွေအပေါင်းအသင်းများနှင့်   ဆက်သွယ်နိုင်ခြင်း၊   အနုပညာ၊ စီးပွားရေးနှင့်ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးနိုင်ခြင်း စသည့်အကျိုးကျေးဇူးများ  ရရှိနိုင်သော်လည်း ထိခိုက်မှုများကိုမူ သတိကြီးစွာ ထားရပါမည်။တစ်နေ့လျှင် ၂-၃ နာရီထက်မပိုစေရန် Screen Time ကို  ကန့်သတ်ခြင်း၊ Social Media ကို အလုပ်မစတင်မီ၊ အိပ်ရာမဝင်မီ အချိန်တိုသာသုံး၍ အချိန်စီမံခန့်ခွဲမှု(Time Management)ထားခြင်း၊ ကိုယ်ရေးကိုယ်တာအချက်အလက်များ (ဖုန်းနံပါတ်၊ လိပ်စာ)ကို Public မထားပါဘဲ  Privacy &  Security ကို အလေးထားခြင်း၊ မိသားစု၊ သူငယ်ချင်းများနှင့်တွေ့ဆုံပြီး အားကစား၊ စာဖတ်ခြင်း၊ အနုပညာလှုပ်ရှားမှုများလုပ်ခြင်း၊  စကားပြောချိန်များများဖန်တီးပြီး  Real-Life Interaction ကို ဦးစားပေးခြင်း၊ Social Media အစား ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ Skill Development ဆိုင်ရာ Page/Channel များကို  Follow လုပ်ကာ အသိပညာတိုးပွားစေရန် Positive Content များကို  ရွေးချယ်ကြည့်ရှုခြင်း၊  Fake News နှင့် အကြမ်းဖက်အကြောင်းအရာများကို Report & Block လုပ်ခြင်းတို့ဖြင့်  Social Media ကြောင့် ထိခိုက်မှုများမဖြစ်စေရန် ဆောင်ရွက်သင့်သည်။လူငယ်နှင့်သိပ္ပံနည်းပညာ ခေတ်သစ်ကမ္ဘာတွင် နည်းပညာသည် လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် ပညာရေးကဏ္ဍများကို အခြေခံမှပြောင်းလဲနေသည်။ လူငယ်များအနေဖြင့် နည်းပညာကိုအသုံးချ၍  ဘက်စုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ(Multi-Stakeholder Collaboration) မြှင့်တင်ခြင်းဖြင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များကို အရှိန်မြှင့်နိုင်သည်။  နည်းပညာခေတ်တွင် လူငယ်များအနေဖြင့်  ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ပိုမိုထိရောက်စွာ လုပ်ဆောင်နိုင်ရန်  ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းလမ်းများက အရေးပါလာသည်။ လူငယ်များသည် Zoom၊ Slack၊ Trello၊ Microsoft Teams စသည့် Online Colla-boration Tools များကိုအသုံးပြု၍  အုပ်စုလိုက်ဆွေးနွေးခြင်း(Virtual Meetings)၊ လုပ်ငန်းတာဝန်များခွဲဝေခြင်း(Task Management)၊ ပရောဂျက်များကို အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ စီမံခြင်း(Real-Time Collaboration) စသည့်ဒစ်ဂျစ်တယ် ပလက်ဖောင်းများမှတစ်ဆင့်  အဝေးမှပူးပေါင်း အလုပ်လုပ်ခြင်းတို့ကို လွယ်ကူစွာ လုပ်ဆောင်နိုင်သည်။ ဒေတာမျှဝေခြင်း(Cloud Computing & AI)ဖြင့်  အချက်အလက်များ လျင်မြန်စွာဆွေးနွေးနိုင်ခြင်းဖြင့် Cloud Storage (Google Drive၊ Dropbox) ဖြင့် ဖိုင်များကို အဖွဲ့ဝင်အားလုံး အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ခြင်း၊ AI-Based Tools (ChatGPT၊ Notion AI)များဖြင့် အလိုအလျောက် အချက်အလက်စုစည်းခြင်း၊   အစီရင်ခံစာများပြုစုခြင်း စသည့်နည်းပညာသည် အချက်အလက် မျှဝေမှုကို လွယ်ကူမြန်ဆန်စေသည်။   လူငယ်များသည် အွန်လိုင်းပလက်ဖောင်းများကို အသုံးပြု၍   အခမဲ့အွန်လိုင်းသင်တန်းများ(Coursera၊ edX၊  Khan Academy)တက်ရောက်ကာ   ကျွမ်းကျင်မှုများ တိုးတက်အောင်လုပ်ခြင်း၊  Facebook  Groups၊ LinkedIn၊ Discord စသည့်အသိုင်းအဝိုင်းများတွင် ပညာရပ်ဆိုင်ရာဆွေးနွေးခြင်း၊ Mentorship ရယူခြင်း စသည့်အွန်လိုင်းပညာရေးနှင့်လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းများမှ တစ်ဆင့် အသိပညာဖလှယ်ခြင်း တို့ကို ပြုလုပ်နိုင်သည်။                            လူငယ်နှင့် Gameမြန်မာနိုင်ငံရှိ   လူငယ်အများအပြားသည် အွန်လိုင်း/အော့ဖ်လိုင်းဂိမ်းများကို အချိန်ကြာမြင့်စွာကစားခြင်း၊ စွဲလမ်းခြင်းပြဿနာနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသည်။ အထူးသဖြင့် Mobile Legends၊ Free Fire၊ PUBG၊ Roblox စသည့် Online Multiplayer Games များကို အလွန်အကျွံကစားခြင်းကြောင့် ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေး၊  လူမှုရေးနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထိခိုက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါသည်။   ဂိမ်းကစားချိန်များလွန်းပါက စာကျက်ချိန်နည်းပြီး စာမေးပွဲအမှတ်ကျဆင်းကာ ပညာရေးတွင် နောက်ကျကျန်ရစ်နိုင်သည်။   ဂိမ်းကစားပြီးနောက် စာသင်ခန်းတွင် စိတ်မပါဖြစ်ကာ အာရုံစူးစိုက်မှုလျော့နည်းခြင်း၊ သင်ယူမှုစွမ်းရည်ကျဆင်းခြင်းများဖြစ်တတ်သည်။ မိဘအုပ်ထိန်းသူများ၊ ဆရာများအနေဖြင့်  လူငယ်များ အလွန်အကျွံ Game ကစားခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်အတွက်  ကလေး၏  Screen Time ကို တစ်နေ့ ၂-၃ နာရီထက် မပိုစေရန်ကန့်သတ်ခြင်း၊ အခြားအားကစား/အနုပညာ လှုပ်ရှားမှုများကို အားပေးခြင်း၊ ပညာရေးတွင် အာရုံစူးစိုက်မှုပိုမို ရရှိလာအောင်  အချိန်ပေးခြင်းတို့ဆောင်ရွက်သင့်သည်။  လူငယ်နှင့် မူးယစ်ဆေးဝါး လူငယ်လူရွယ်များကို လုံးဝဖျက်ဆီးပစ်နိုင်သည့် တစ်ခုတည်းသောအရာမှာ မူးယစ်ဆေးဝါးပင်ဖြစ်သည်။ ကျောင်းသားလူငယ်များ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှု ကြိုတင်ကာကွယ်ရေးအနေဖြင့်  တက္ကသိုလ်၊ ဒီဂရီကောလိပ်၊  ကောလိပ်များ၊  ပညာရေးဒီဂရီကောလိပ်များ၊  အခြေခံပညာကျောင်းများနှင့် ကျောင်းပြင်ပစခန်းများတွင်  မူးယစ်ဆေးဝါးကင်းစင် နယ်မြေဖြစ်စေရေးအတွက် မူးယစ်ဆေးဝါး အသိပညာပေး ဟောပြောပွဲများ၊  ပြပွဲ၊  ပြိုင်ပွဲများနှင့်လူငယ် စကားဝိုင်းများကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး လက်ကမ်းစာစောင်များ ဖြန့်ဝေခြင်းနှင့်  အသိပညာပေး ဘုတ်များ  စိုက်ထူခြင်းတို့ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။မူးယစ်ဆေးဝါးစကားလုံးသည် အလွန်ကျယ်ပြန့်လှသည်။ ကွမ်းယာစားသုံးခြင်းမှစ၍ အရက်၊ ဆေးလိပ်၊ ဘီယာသောက်သုံးခြင်း၊ စိတ်ငြိမ်ဆေး၊ ဆေးပြား၊ ဘိန်းဖြူ၊ ဘိန်းမည်းများ သုံးစွဲခြင်းအထိ ပါဝင်သည်။   ယနေ့ခေတ်သည် တိုးတက်ပြောင်းလဲလာသည်နှင့်အမျှ လူငယ်များအတွက် အားကစားနှင့်ကစားခုန်စား လှုပ်ရှားမှုများပြုလုပ်ခြင်း၊ အားကစားသင်တန်းများ    တက်ရောက်သင်ကြားခြင်း၊ ပြိုင်ပွဲများ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခြင်း စသောအားလပ်ချိန်အား အကျိုးရှိစွာ အသုံးချမှုများသည် လူငယ်များ၏စိတ်ဓာတ်ဖွံ့ဖြိုးမှု၊ ဉာဏ်ရည်ဖွံ့ဖြိုးမှု၊ ကိုယ်ကာယကြံ့ခိုင်ဖွံ့ဖြိုးမှုများအတွက်လည်း အရေးကြီးလှသည်။လူငယ်နှင့်အားကစားအနာဂတ်ကာလတွင် နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းများကိုပခုံးပြောင်းတာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်သွားကြရမည့် လူငယ်များအား အရည်အချင်းပြည့်ဝသော လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များအဖြစ် ပြုစုပျိုးထောင်နိုင်ရေးအတွက် နိုင်ငံသားများအား အားကစားမှတစ်ဆင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှု ခိုင်မာစေရန်နှင့် လူမှုဝန်ထမ်း လုပ်ငန်းများကို စိတ်ပါဝင်စားစွာ ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လာစေရေး စည်းရုံးဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။သို့ဖြစ်၍ မျိုးဆက်သစ် လူငယ်လူရွယ်များအား အချိန်ကိုအကျိုးရှိစွာ အသုံးချနိုင်စေရေးနှင့် ကျန်းမာကြံ့ခိုင်စေရေးအတွက် ကျောင်းပိတ်ရက်များတွင် အားကစားသင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ပို့ချပေးခြင်း၊ နွေရာသီ၊ မိုးရာသီ၊ ဆောင်းရာသီ(အခြေခံနှင့်အဆင့်မြင့်)အားကစားသင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ပေးခြင်းများဖြင့် အားလပ်ချိန်များတွင် စိတ်လေလွင့်နေမည့်လူငယ်များကို အားကစားဖြင့် ကာယ၊ ဉာဏ၊ စာရိတ္တဘက်စုံဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးနေခြင်းတို့သည်    နိုင်ငံတော်ကို အားကစားဖြင့်   အကျိုးပြုနေသည့်အချက်တစ်ချက်ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။လူငယ်နှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက် အခြေခံအကျဆုံးကိုညွှန်းဆိုရပါလျှင် လူငယ်ကဏ္ဍပင်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်အနေဖြင့် လူငယ်များကို  အထူးအလေးထားသောအားဖြင့် လူငယ်များ၏အနာဂတ်ကောင်းများကို ဖန်တီးတည်ဆောက် ပေးလျက်ရှိသည်။ နိုင်ငံတော်၏လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များ ဖြစ်ကြသည့်လူငယ်များ ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အတွက် လူငယ်ရေးရာကိစ္စရပ်များကို စနစ်တကျထိထိရောက်ရောက် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်နှင့် လူငယ်များပညာသင်ယူခြင်းနှင့်အတူ  အားကစားလိုက်စား၍ ကျန်းမာကြံ့ခိုင်ပြီး ဗလငါးတန်နှင့်ပြည့်ဝသည့် နိုင်ငံ့သားကောင်းများဖြစ်လာအောင် ပြုစုပျိုးထောင်နိုင်ရေး ရည်ရွယ်လျက် အားကစားနှင့်လူငယ်ရေးရာ ဝန်ကြီးဌာနကိုဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံ၏ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ၌ လူငယ်များအနေဖြင့် အဓိကစွမ်းအားစုအဖြစ်ပါဝင်နိုင်ရေး ဗလငါးတန်နှင့်ပြည့်စုံသော လူငယ်များဖြစ်စေရန် လူငယ်ကဏ္ဍကို မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။ယနေ့ခေတ် လျင်မြန်စွာပြောင်းလဲနေသော ကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းတွင် လူငယ်များသည် အပြောင်းအလဲ၏ အဓိကမောင်းနှင်အားများအဖြစ်ပေါ်ထွက်လာပြီး နိုင်ငံတကာစိန်ခေါ်မှုများကို   ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်အတွက် နည်းပညာနှင့်ဗျူဟာမြောက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ၏ စွမ်းအားကို အသုံးချနေကြသည်။၂၀၃၀ ပြည့်နှစ်တွင်  လူငယ်လူဦးရေသည် ကမ္ဘာ့လူဦးရေစာရင်း၏ ၅၇ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ပါဝင်လာမည်ဟုခန့်မှန်းထားပြီး လူငယ်များအား ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်းနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်မှုတွင် အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝသော အခန်းကဏ္ဍများ ပါရှိသည့်လူငယ်များအား အခွင့်အာဏာပေးရန်  အရေးတကြီးလိုအပ်မှုကို အလေးပေးဖော်ပြလျက်ရှိသည်။ ဤလူဦးရေ အပြောင်းအရွှေ့သည်  ဘက်စုံမူဝါဒများ၏အကျိုးခံစားခွင့်များသာမက လူငယ်များကို ပုံဖော်ရာတွင် မရှိမဖြစ်မိတ်ဖက်များ အဖြစ်နေရာယူထားသည်။လူငယ်များနှင့် အောင်မြင်ရေးလူငယ်များသည် နည်းပညာ၏ အရှိန်အဟုန်ကို အသုံးချ၍ ဘက်စုံပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုများကို   ဦးဆောင်နိုင်စွမ်းရှိသည်။  ဒစ်ဂျစ်တယ်စွမ်းရည်၊ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုနှင့်  လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းတို့ကို ပေါင်းစပ်ခြင်းဖြင့် ရေရှည်တည်တံ့သော    ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းကို ဖော်ဆောင်နိုင်သည်။ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုသည် အနာဂတ်၏သော့ချက်ဖြစ်သည်ဆိုပါက နည်းပညာက ထိုသော့ကို ပိုမိုလွယ်ကူစွာ  လှည့်နိုင်စေမည်ဖြစ်သည်။ထို့ကြောင့်   မိဘ၊ ဆရာများအနေဖြင့် လူငယ်များ၏ဘဝကောင်းမွန်စွာ   ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နိုင်ရန်အတွက်  စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စွမ်းရည်များကို  တိုးတက်ကောင်းမွန်လာအောင်   စနစ်တကျပြုစုပျိုးထောင်ကြရန်  အလွန်အရေးကြီးသလို ယနေ့ခတ်လူငယ်များအနေဖြင့်လည်း   မိမိတို့၏စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာများကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင်   လေ့ကျင့်ကြိုးစား ဆောင်ရွက်ကြရန် အရေးကြီးသည်။ သို့မှသာ အနာဂတ်ကိုကောင်းမွန်စွာ ဦးဆောင်နိုင်မည့် လူငယ်လူရွယ်    လူကောင်းလူတော်များ ပေါ်ထွန်းလာမည်ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားရင်း ၂၀၂၅ ခုနှစ်   ဩဂုတ်လ  ၁၂  ရက်တွင်ကျရောက်သည့်  အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူငယ်များနေ့ကို ဂုဏ်ပြုရေးသား ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။    ။MWD
© Copyright 2024 SAC All Rights Reserved.