လွန်ခဲ့သော(၁၁)ရာစုကတည်းက သနပ်ခါးလိမ်းခြယ်ခြင်းရှိနေကြောင်း အပယ်ရတနာဘုရား နံရံဆေးရေးပန်းချီမှလည်း မှတ်တမ်းပြုစုနိုင်ခဲ့
လွန်ခဲ့သော(၁၁)ရာစု ပုဂံခေတ်ကတည်းက သနပ်ခါးလိမ်းခြယ်ခြင်း ရှိနေကြောင်းကို အပယ်ရတနာဘုရား နံရံဆေးရေးပန်းချီမှလည်း မှတ်တမ်းပြုစုနိုင်ခဲ့ကြောင်း ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ သိရသည်။
မြန်မာ့သနပ်ခါးကို ရှေးဘုရင်များလက်ထက်ကတည်းက မြတ်မြတ်နိုးနိုး သုံးစွဲခဲ့ကြောင်း ပုဂံရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုဒေသမှ နံရံဆေးပန်းချီများ၌ တွေ့ရှိနိုင်ပြီး ပုဂံက စူဠာမဏိစေတီရှိ သနပ်ခါးလိမ်းခြယ်နေသောပုံကို လူသိများသော်လည်း အပယ်ရတနာဘုရားမှ နံရံဆေးပန်းချီရှိသည်ကို သိသူနည်းပါးပြီး အဆိုပါပုံများမှာ ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုအတွက် တန်ဖိုးဖြတ်မရသော သမိုင်းအမွေအနှစ်ပုံများ ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့်အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာနသည် ပုဂံဒေသရှိ ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များကို ထိန်းသိမ်းပြုပြင် စောင့်ရှောက် လျက်ရှိပြီး အပယ်ရတနာဘုရားရှိ သနပ်ခါးလိမ်းခြယ်မှုဟန်ပါဝင်သည့် နံရံဆေးပန်းချီများကို မှတ်တမ်းပြုစုထားရှိပြီးလည်း ဖြစ်ကြောင်း သိရ သည်။
ထို့ပြင် ၁၉၉၁ - ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာနနှင့် ကုလသမဂ္ဂဖွံ့ဖြိုးမှုအစီအစဉ်တို့ ပူးပေါင်း၍ ပြုပြင် ထိန်းသိမ်းရေးစီမံကိန်းလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ စူဠာမဏိစေတီ အတွင်း ရှိ နံရံဆေးပန်းချီကားများကို သန့်စင်ချေးချွတ်ရာမှ သနပ်ခါးလိမ်းခြယ် နေသောပုံများကို တွေ့ရှိမှတ်တမ်းပြုစုနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။
“မြန်မာ့ရိုးရာနှစ်သစ်ကူးအတာသင်္ကြန်ပွဲတော်” ကို ကမ္ဘာ့ဒြပ်မဲ့ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်းတွင် ပါဝင်စေရန်လုပ်ဆောင်ခဲ့ပြီးနောက်" မြန်မာ့ သနပ်ခါးယဉ်ကျေးမှုဓလေ့" ကိုလည်း UNESCO ၏ Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity တွင် စာရင်းဝင်နိုင်ရန် ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာနက ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၃၁ ရက်မတိုင်မီ ပြန်လည်တင်သွင်းရန် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။
ကိုးကား- ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန