ရွှေစိမ်း ခေါ် ဝါး (ဝါးအကြောင်းသိကောင်းစရာနှင့် ဝါးပျိုးထောင်စိုက်ပျိုးခြင်းနည်းလမ်းများ)
Posted_Date
Image

Body
သစ်အစားထိုးနိုင်သည့်ရွှေစိမ်း
ယခုအခါ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည့်နည်းပညာနှင့် ခေတ်မီစက်ကိရိယာများ၏ ပေါင်းစပ်တီထွင်လာမှုနှင့် အတူ တန်ဖိုးမြှင့်ဝါးထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများဖြစ်သည့် ဝါးပါကေး၊ ဝါးကြမ်းခင်းပြား၊ ဝါးအထပ်သား၊ ဝါးဖျာဘုတ်ပြား၊ Bamboo particle Board၊ Bamboo Lumber များ ထုတ်လုပ်သုံးစွဲလာနိုင်ခြင်းကြောင့် သစ်၏နေရာတွင် အစားထိုးအသုံးပြုနိုင်လာသည့် အလားအလာရှိသော ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲ သဘာဝ သယံဇာတတစ်မျိုးလည်းဖြစ်လာခြင်း၊ ထို့ပြင် ဝါးထုတ်ကုန်ပစ္စည်းထုတ်လုပ်ရာမှထွက်ရှိလာသည့် ဝါးအပိုင်းအစများမှ ဘေးထွက်ပစ္စည်းထုတ်ကုန်အဖြစ် ဝါးမီးသွေးထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ဝါးအချဉ်ရည်မှ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းနှင့်ဆေးဝါးများ၊ ဝါးအမျှင်မှ အဝတ်အထည်များ စသည့်ဝါးထုတ်ကုန်ပစ္စည်း အမျိုးမျိုးထုတ်လုပ်နိုင်သည်။ ဝါးအခြေခံထုတ်ကုန်လုပ်ငန်းများ ယခုထက်ပိုမိုတွင်တွင်ကျယ်ကျယ် ထွန်းကားလာမည်ဆိုပါက ကျေးလက်နေပြည်သူများအတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းနှင့် ဝင်ငွေ ရရှိလာနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ယခုအခါ ဝါးကို “ရွှေစိမ်း” ဟူ၍လည်း တင်စားခေါ်ဝေါ်လာခဲ့ကြသည်။
မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝါးသယံဇာတအရင်းအမြစ်များ
ဤကဲ့သို့အရေးပါသည့် သစ်မဟုတ်သည့် အခြားသစ်တောထွက်ပစ္စည်းတစ်မျိုးဖြစ်သည့် ဝါးသယံဇာတ အရင်းအမြစ်အားလေ့လာကြည့်ပါက ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဝါးမျိုးစု ၇၅ မျိုးနှင့် ဝါးမျိုးစိတ် ၁၂၅၀ မျိုးခန့်ရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဝါးမျိုးစု ၂၁ မျိုးနှင့် ဝါးမျိုးစိတ် ၁၀၂ မျိုးရှိသဖြင့် ကမ္ဘာ့ဝါးမျိုးစိတ် အရေအတွက်၏ ၈ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် နိုင်ငံတစ်ဝန်း ပျံ့နှံ့ပေါက်ရောက်လျက်ရှိကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။ တရုတ်ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံ ပေကျင်းမြို့အခြေစိုက် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဝါးနှင့်ကြိမ်အဖွဲ့အစည်း (International Bamboo and Rattan Organization-INBAR) ၏ စံသတ်မှတ်ချက်များဖြစ်သည့် ကျယ်ပြန့်စွာပျံ့နှံ့ ပေါက်ရောက်မှု၊ မျိုးပွားခြင်းနှင့်စိုက်ပျိုးရန် နည်းလမ်းရှိမှု၊ ဘက်စုံအသုံးချနိုင်မှု၊ ဈေးကွက်ဝင်မှုစသည့် စံသတ်မှတ်ချက်များအရ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဝါးမျိုး ၁၀၂ မျိုး အနက် ဖော်ပြပါဝါးမျိုးစိတ် ၁၈ မျိုးအား စီးပွားရေးအသုံးဝင်ဝါးမျိုးစိတ်များအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ထားသည်ကိုလေ့လာတွေ့ရှိရသည်-
ဝါးပေါက်ရောက်ပုံသဘာဝ
ဝါးပင်နှင့်ပတ်သက်သည့် ပင်ပိုင်းဖွဲ့စည်းပုံဆိုင်ရာ ရုက္ခဗေဒသွင်ပြင်လက္ခဏာအခြေခံအချက် အလက် များ၊ ပေါက်ရောက်ပုံအလေ့အထ၊ ကြီးထွားရှင်သန်ပုံ အစရှိသည့်အကြောင်းအရာများကို လေ့လာသိရှိ နားလည်ထားခြင်းဖြင့် ဝါးမျိုးများပျိုးထောင်စိုက်ပျိုးခြင်း၊ ဝါးစိုက်ခင်းများတည်ထောင်ခြင်းနှင့် သဘာဝ ဝါးတောများ ထာဝစဉ်ရေရှည်တည်တံ့စေရန် စီမံအုပ်ချုပ်ရာတွင် အထောက်အကူပြုနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
မိုးရေချိန်၊ အပူချိန်၊ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် အနိမ့်အမြင့်နှင့် မြေဆီလွှာအနေအထားပေါ်မူတည်၍ ကွဲပြားသောဝါးမျိုးစိတ်များ ရှင်သန်ပေါက်ရောက်ကြသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ ဝါးကောင်းမွန်စွာ ပေါက်ရောက်နိုင်သည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အခြေအနေများမှာ အပူချိန် ၈ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်မှ ၃၆ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် လိုအပ်ပြီး မိုးရေချိန်အနည်းဆုံး ၃၉ လက်မရှိရန်လိုအပ်သည်။ စိုထိုင်းဆများရန်လည်း လိုအပ်သည်။ များသောအားဖြင့် မိုးရေချိန် ၄၇ လက်မ မှ ၁၅၇ လက်မအတွင်းရှိ ဒေသများတွင်လည်း သဘာဝအလျောက် ဝါးပေါက်ရောက်လေ့ရှိသည်။ ဝါးပေါက်ရောက်မှုကောင်းသည့် မြေအမျိုးအစားမှာ မြေချဉ်ငန်ဓာတ် (pH ၆ ဒသမ ၅-၇) ရှိ အချဉ်ဓာတ်အနည်းငယ်ရှိသော သဲဆန်သည့်နုန်းမြေမျိုးဖြစ်သည်။ အဆိုပါမြေမျိုးသည် ရေစီးရေလာကောင်းမွန်သည့်အပြင် အစိုဓာတ်ကိုလည်း ထိန်းသိမ်းနိုင်ပြီး ဝါး အတွက်လိုအပ်သည့် အာဟာရနှင့်ပြည့်စုံသောမြေလည်းဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝါးပေါက်ရောက်မှုကိုလေ့လာကြည့်ပါက သစ်တောများအတွင်း ဝါးသည် သစ်တော သစ်ပင်များအောက်တွင် အောက်ခံပင်များအဖြစ်လည်းကောင်း၊ သစ်တောသစ်ပင်များနှင့် မိတ်ဖက် အပင်အနေဖြင့်လည်းကောင်း ပေါက်ရောက်ကြပြီး အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် သစ်ပင်များအလင်းပွင့် သွားပါက ထိုနေရာတွင် သဘာဝအလျောက် ဝါးများတိုးချဲ့ဝင်ရောက်ပေါက်ရောက်ကြသည်။ ရွက်ပြတ် ရောနှောတော၊ တောစိုများတွင် အထူးသဖြင့် တနင်္သာရီနှင့် ရခိုင်ရိုးမရှိ သစ်တောများတွင် ကရင်ဝါး မျိုးများ တစ်ဆက်တစ်စပ်တည်း ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ပေါက်ရောက်ကြပြီး သစ်တောသစ်ပင်များ လျော့နည်းသွားပါက ထိုနေရာများတွင် ထူထပ်စွာအစားထိုးဝင်ရောက်ပေါက်ရောက်တတ်ကြသည်။ ရွက်ပြတ်ရောနှောတောများတွင် ကြသောင်း၊ မြင်၊ တင်း၊ ဝါးဖြူတို့သည် ကျွန်း၊ ပျဉ်းကတိုးကဲ့သို့သော တန်ဖိုးရှိအပင်ကြီးမျိုးများနှင့် ကောင်းမွန်စွာရောနှောပေါက်ရောက်လျက်ရှိတတ်သည်။
ဝါးပင်၏အစိတ်အပိုင်းများ
ဝါးရုံတစ်ရုံ၌ နှစ်ချင်းပေါက်တစ်နှစ်သားဝါးကို ဝါးနုဟူ၍လည်းကောင်း၊ နှစ်နှစ်သားဝါးကို တညင်ဝါး ဟူ၍လည်းကောင်း၊ သုံးနှစ်နှင့်အထက်ဝါးများကို ဝါးရင့်ဟူ၍လည်းကောင်း ဝါးလုံး၏သက်တမ်းပေါ်မူ တည်၍ သတ်မှတ်ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ ဝါးရုံတစ်ရုံတွင် မြေအောက်ပင်စည်အဖွဲ့ အစည်းနှင့် မြေပေါ်ပင်ပိုင်း အဖွဲ့အစည်းဟူ၍ နှစ်ပိုင်းခွဲခြားလေ့လာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
ဝါးပေါက်ရောက်ပုံသဘာဝ၊ရာသီဥတုအပိုင်းအခြား(အပူပိုင်း၊ နွေးသမပိုင်း၊ သမပိုင်း) ပေါ်မူတည်၍ ဝါး ပေါက်ရောက်ပုံအား သုံးမျိုးခွဲခြားလေ့လာနိုင်သည်။
ယင်းတို့မှာ-
(က) တစ်ပင်ချင်းပေါက်သောဝါးအမျိုးအစား
( ခ ) အစုလိုက်အရုံလိုက်ပေါက်သောဝါးအမျိုးအစားနှင့်
(ဂ ) အထက်ပါအုပ်စုနှစ်စုစပ်ဝါးအမျိုးအစား ဟူ၍လေ့လာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
တစ်ပင်ချင်းပေါက်သောဝါးအမျိုးအစား
တစ်ပင်ချင်းစီပေါက်သော ဝါးအမျိုးအစားတွင် ရှည်လျားသော မြေအောက်ပင်စည်ရှိသည်။ မိခင်မြေ အောက်ပင်စည်၏အဆစ်များရှိ ဘေးဖူးမှဖြစ်ပေါ်လာသော မြေလျှောက်ပင်စည်အသစ်သည် မြေကြီး အတွင်း မြေပြင်ညီအနေအထားအတိုင်း အတော်အတန် အကွာအဝေးထိ လျှောက်သွားကာ မြေပေါ်သို့ အပင်သစ်တစ်ပင်(မျှစ်)အဖြစ် ရှင်သန်ပေါက်ရောက်လေ့ရှိသည်။ ဤကဲ့သို့ မိခင်ဝါးပင်၏ ရှည်လျားသော မြေလျှောက်ပင်စည်မှ အပင်သစ်တစ်ပင်(မျှစ်)ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ဝါးပင်များသည် ခပ်ကျဲကျဲအနေ အထားဖြင့် တစ်ပင်ချင်းပေါက်ရောက်နေသကဲ့သို့ဖြစ်နေသည်။ တစ်ပင်ချင်းပေါက်သောဝါးမျိုးများကို သဘာဝအလျောက် ကမ္ဘာ့အအေးပိုင်းဒေသနှင့် နွေးသမပိုင်းဒေသများဖြစ်သည့် တရုတ်နှင့် ဂျပန်နိုင်ငံတို့ တွင် အများဆုံးတွေ့ရှိနိုင်သည်။ တစ်ပင်ချင်းပေါက်သော ဝါးမျိုးများတွင် ထင်ရှားသောဝါးမျိုးစိတ်မှာ Phyllostachys pubescens ဖြစ်ပြီး (Moso Bamboo)ဟုထင်ရှားသည်။
အစုလိုက်အရုံလိုက်ပေါက်သောဝါးမျိုး (Sympodial Type of Bamboo)
ဤဝါးမျိုးတွင် တိုတောင်းသော မြေအောက်ပင်စည်ရှိသည်။ မြေအောက်ပင်စည်၏ အဆစ်များရှိဘေး ဖူးမှမိခင်အပင်၏အနီးသို့မဟုတ်ဘေးဘက်တွင်ကပ်လျက်မြေအောက်ပင်စည်အသစ်တစ်ခုထပ်မံဖွံ့ဖြိုးလာပြီး မျိုးပွားသောကြောင့် အစုလိုက်သဘောဖြင့် ပေါက်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ အစုလိုက်ပေါက် သောဝါးမျိုးများကိုအပူပိုင်းဒေသဖြစ်သည့် မြန်မာ၊ အိန္ဒိယ စသည့်နိုင်ငံတို့တွင်တွေ့ရှိနိုင်သည်။ အပူပိုင်း ဒေသတွင် ပေါက်ရောက်သည့် အစုလိုက်အရုံလိုက်ပေါက်သော ဝါးမျိုးတို့၏ ကြီးထွားမှုသည် နေ၊ ရေနှင့် အပူချိန်ကောင်းစွာရရှိမှုကြောင့် အကြီးမြန်စွာပေါက်ရောက်တတ်သည်။
အထက်ပါအုပ်စုနှစ်စုစပ်ဝါးမျိုး
ဤဝါးအမျိုးအစားတွင် မတိုလွန်းမရှည်လွန်းသော မြေအောက်ပင်စည်ရှိသည်။ မိခင်မြေအောက်ပင်စည် ၏ ဘေးဖူးမှဖြစ်ပေါ်လာသော မြေလျှောက်ပင်စည်အသစ်သည် မြေကြီးအတွင်း မြေပြင်ညီအနေအထား အတိုင်း မြေလျှောက်နိုင်ပြီး အပင်သစ်တစ်ပင်အဖြစ် မျိုးပွားနိုင်သည်။
ဤကဲ့သို့ မိခင်ဝါးပင်၏ မြေလျှောက်ပင်စည်မှ အပင်သစ်တစ်ပင်ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းကြောင့် ဝါးပင်များ သည် ကျပ်ညပ်၍မနေဘဲ ခပ်ကျဲကျဲအနေအထားဖြင့် ပေါက်ရောက်လေ့ရှိသည်။ Melouccana baccifera ခေါ် ကရင်ဝါးမျိုးသည် ဤအုပ်စုဝင်ဝါးမျိုးဖြစ်သည်။
မျှစ်စတင်ဖြစ်ထွန်းပွားများခြင်းနှင့် ဝါးပင်သစ်အဖြစ် ဆက်လက်ကြီးထွားခြင်း
မြန်မာနိုင်ငံတွင် မုတ်သုံရာသီ မိုးဦးကာလအစ မေလနှင့်ဇွန်လတို့တွင် မိခင်ဝါးရုံပင်၏မြေအောက်ပင် စည် အမြစ်ဆုံများမှ ဝါးပင်သစ်ကိုဖြစ်ပေါ်စေမည့် မျှစ်အဖြစ်ထိုးထွက်လာကြကာ ဝါးပင်သစ် တစ်ပင်အဖြစ်ပွားများကြသည်။ ဝါးပင်အသစ်သည် မိုးနှောင်းကာလ နိုဝင်ဘာလအထိဆက်တိုက် ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးကာ သန်မာသောဝါးပင်တစ်ပင်အဖြစ် ရှင်သန်ပွားများကြသည်။ ဝါးပင်အသစ်သည် များသောအားဖြင့် တစ်နှစ်သားအရွယ် မိခင်ဝါးပင်၏ မြေအောက်ပင်စည်ရှိ အသန်မာဆုံးသော ဘေးဖူးမှ ကြီးထွားပွားများလာခြင်းကြောင့် ဝါးရုံရှိ တစ်နှစ်သားဝါးနုများကိုထိန်းသိမ်းရန်လိုအပ်သည်။ ဝါးမျိုးအလိုက်ရှိသင့်သည့် ဝါးပင်တစ်ပင် (ဝါးလုံးတစ်လုံး) ၏ အမြင့်နှင့်လုံး ပတ်ကြီးထွားရန်အတွက် ငါးလမှ ခြောက်လခန့်ကြာမြင့်တတ်သည်။ ကြီးထွားရာသီကုန်ဆုံးသည်နှင့် ဝါးသည်အမြင့်နှင့်လုံးပတ်များ ဆက်လက်ကြီးထွားလာခြင်းမရှိတော့သော်လည်း ဝါးပင်ဝါးလုံးတောင့် တင်းရင့်သန်မှုအတွက် ဆက်လက်ဖွံ့ဖြိုးကြသည်။
ဝါးရုံ၏ မြေပေါ်ပိုင်းကြီးထွားရာသီတွင် မျှစ်သည် ဝါးအမျိုးအစားကိုလိုက်၍ တစ်နေ့လျှင် အမြင့် ၁ ပေ မှ ၄ ပေ အထိ ကြီးထွားနှုန်းရှိသည်။ အအေးပိုင်းဒေသတွင်ပေါက်သော မိုဆိုဝါးမျိုး၏ အမြင့်ကြီး ထွားဖွံ့ဖြိုးမှုသည် တစ်ရက်လျှင် ၄ ပေ ခန့်ရှိကြောင်း လေ့လာသိရှိရသည်။ အပူပိုင်းဒေသတွင် ပေါက်ရောက်သော ဝါးမျိုးများ၏ တစ်ရက်လျှင် ပျမ်းမျှအမြင့်ပေအားဖြင့် ကရင်ဝါးတွင် ၁ ပေ ၆ လက်မ ခန့်၊ ဝါးနက်တွင် ၂ ပေ ၁ လက်မခန့်၊ ကြခတ်ဝါးတွင် ၁ ပေ ၆ လက်မ ခန့်ရှိကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။
ဝါးရုံဖြစ်ထွန်းခြင်း
နှစ်စဉ်ပွားများလာသော ဝါးပင်သစ်များသည် မိခင်ဝါးပင်များ၏ ဘေးအပြင်ပတ်လည်မှ တိုးပွား လာခြင်းကြောင့် တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ဝါးပင်များပွားများလာကာ ဝါးရုံတစ်ရုံအဖြစ် ရှင်သန်ကြီးထွား လာကြသည်။ ဝါးရုံတစ်ရုံအဖြစ် ဖွဲ့စည်းလာပါက အသက်ရင့်သော ဝါးများသည် အတွင်းဘက်တွင် တည်ရှိနေပြီး အသက်နုသော ဝါးပင်များက အပြင်ဘက်ဆုံးတွင် ဝိုင်းပတ်ထားသည့် သဘောရှိသည်။ မိမိခုတ်ယူလိုသည့် ဝါးရင့်များသည် ဝါးရုံ၏အလယ်တွင် များသောအားဖြင့် တည်ရှိနေခြင်းကြောင့် ဝါးများစနစ်တကျခုတ်ယူရာတွင် ဤအချက်ကို သိရှိထားသင့်သည်။ ဝါးရုံများရှိ ဝါးရင့်များအား နှစ်စဉ် အချိုးကျခုတ်ယူသင့်သလို ရွေးချယ်ခုတ်လှဲသည့်စနစ်ကို ကျင့်သုံးနိုင်ပါက အရည်အသွေးကောင်းမွန် သည့် ဝါးသယံဇာတအရင်းအမြစ်များကို စဉ်ဆက်မပြတ်ထုတ်ယူသုံးစွဲနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဝါးရုံများမှ ဝါးရင့်များအား နှစ်စဉ် သို့မဟုတ် သင့်တင့်သည့် ခုတ်ပတ်ထား၍ ခုတ်ယူခြင်းမရှိပါက တစ်နှစ်ထက်တစ် နှစ် ဝါးပင်သစ်များလည်း ပွားများလာခြင်းကြောင့် ဝါးရုံရှိဝါးများ တဖြည်းဖြည်း ကျပ်လာကာ ဝါးရုံ၏အရည်အသွေးရော အရေအတွက်ပါကျဆင်းလာနိုင်သည်။ ဝါးလုံးများကျပ်ညပ်နေသည့် ဝါးရုံများ ကို ပုံမှန်ခုတ်ထွင်မှုမပေးပါက ဝါး၏မူလအရည်အသွေးများ ဆုတ်ယုတ်လာတတ်သဖြင့် ထိုသို့သော ဝါးရုံများကို ပြုပြင်မှုပေး၍ ခုတ်ယူသင့်သည်။
ဝါးရုံတစ်ရုံ၏ သက်တမ်းမှာ မြေအောက်ပင်စည် အဖွဲ့အစည်းပေါ်တွင်သာတည်မှီပြီး မြေပေါ်ပင်စည် (ဝါးပင်)၏ သက်တမ်းမှာ ထွက်ရှိလာသည့် နှစ်အပိုင်းအခြားပေါ်တွင် မူတည်လျက်ရှိသည်။ ဝါးရုံတစ်ရုံ တွင် အသက်အားဖြင့်ခြားနားသော ဝါးပင်များနှင့်ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ဥပမာ - တစ်နှစ်သားဝါး(ဝါးနု)၊ နှစ်နှစ်သားဝါး (တညင်)နှင့် သုံးနှစ်သားနှင့်အထက်ဝါးဟူ၍ သက်တမ်းအရ ခွဲခြားလေ့လာနိုင်သည်။ ဝါးရုံတစ်ရုံ၌ ဝါးလုံး၏သက်တမ်းပေါ်မူတည်၍ နှစ်ချင်းပေါက်တစ်နှစ်သားဝါးကို ဝါးနုဟူ၍လည်းကောင်း၊ နှစ်နှစ်သားဝါးကို တညင်ဝါးဟူ၍လည်းကောင်း၊ သုံးနှစ်နှင့်အထက်ဝါးများကို ဝါးရင့်ဟူ၍လည်းကောင်း သတ်မှတ်ခေါ်ဝေါ်လေ့ရှိကြသည်။
ဝါးသုဉ်းခြင်း (ဝါးသီးပွင့်ခြင်း)
ဝါးပင်များသည် အခြားအပွင့်ဆောင်ပင်မျိုးများနှင့်မတူ တစ်မူထူးခြားသောဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်တစ်ခုရှိသည်။ ယင်းမှာနှစ်အပိုင်းအခြားတစ်ခုအတွင်း ပွင့်သီးခြင်းဖြစ်ပေါ်ပြီး သေဆုံးခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို ဝါးသုဉ်းခြင်းဟုခေါ်ဆိုသည်။ မျိုးရင်း (Poaceae)၊ မျိုးရင်းခွဲဝင်(Bambusoideae) ဝါးမျိုးစိတ်များ အားလုံးနီးပါးသည် ဝါးမျိုးကိုလိုက်၍ ပုံမှန်နှစ်ရှည်အပိုင်းအခြား (Regular long time interval) အတွင်း ဝါးသီးပွင့်ခြင်း (Bamboo flowering) ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိသည်။ မျိုးစိတ်ကိုလိုက်၍သော်လည်း ကောင်း၊ ဒေသကိုလိုက်၍သော်လည်းကောင်း ဝါးသုဉ်းခြင်းကာလအပိုင်းအခြားမှာ နှစ် ၂၀ မှ နှစ် ၆၀ ခန့်ရှိသည်။ ဝါးသုဉ်းခြင်း ဖြစ်စဉ်တွင် ဖြစ်ပေါ်သည့် ဧရိယာပမာဏနှင့် အနေအထားပေါ် မူတည်၍ ဝါးသုဉ်းခြင်းပုံစံသုံးမျိုးရှိသည်။
၎င်းတို့မှာ-
(က) ဧရိယာတစ်ခွင်တစ်ပြင်တွင်အစုလိုက်ဝါးသုဉ်းခြင်း (Gregarious flowering)၊
( ခ ) ကွက်ကျားဝါးသုဉ်းခြင်း (Sporadic flowering) နှင့်
( ဂ ) နှစ်စဉ်ဝါးသုဉ်းခြင်း(Annual flowering) တို့ဖြစ်သည်။
တချို့သော ဝါးမျိုးများသည် ဝါးသုဉ်းခြင်းဖြစ်ပြီးပါက ဝါးရုံများခြောက်သွေ့သေကျေသွားတတ်သည်။ ဝါးသုဉ်းခြင်းဖြစ်ပေါ်ပြီးမှသာ ရင့်မှည့်သောဝါးစေ့များမှ ဓမ္မတာအလျောက်မျိုးဆက်ပြန့်ပွားကြသည်။
အစေ့ပေါက် ဓမ္မတာမျိုးဆက် ဝါးပင်ငယ်များအဆင့်မှ ခုတ်ယူသုံးစွဲနိုင်သောဝါးရုံနှင့် ဝါးပင်များအဖြစ်ရှင် သန်နိုင်ရန် ဝါးမျိုးကိုလိုက်၍ သုံးနှစ်မှ ငါးနှစ်ခန့်ကြာနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ဝါးသုဉ်းပြီး ဧရိယာများအတွင်း အလျင်အမြန်ဝါးသယံဇာတများ ပြန်လည်ရရှိနိုင်ရေး စနစ်တကျစီမံအုပ်ချုပ်ရန်လိုအပ်သည်။
ဝါးမျိုးပွားခြင်း
ဝါးပင်အား မျိုးပွားခြင်းနည်းနှစ်နည်းရှိသည်။ ၎င်းတို့မှာ-
(က) ဝါးစေ့ကို အသုံးပြု၍ မျိုးပွားခြင်း
( ခ ) ခန္ဓာပိုင်းများကိုအသုံးပြု၍ မျိုးပွားခြင်းဟူ၍ဖြစ်သည်။
ဝါးစေ့သည် နှစ်အပိုင်းအခြားတစ်ခုရောက်မှသာရရှိနိုင်သည့်အတွက် အချိန်တိုင်း သို့မဟုတ် နှစ်စဉ်ဝါး စေ့မှ မျိုးပွားရယူနိုင်ရန်မှာ မလွယ်ကူလှပေ။ သို့ဖြစ်၍ ဝါးများကိုမျိုးပွားရယူရန် ခန္ဓာပိုင်းမျိုးပွားနည်းကို အဓိကအသုံးချမျိုးပွားနိုင်သည်။
ဝါးမျိုးစေ့ကိုအသုံးပြု၍ မျိုးပွားခြင်း
ဝါးအမျိုးအစားနှင့် ဒေသကိုလိုက်၍ ဝါးသည် နှစ် ၂၀ မှ ၆၀ ခန့်ကြာမှ ဝါးသုဉ်းခြင်း (ဝါးပွင့်သီး) ပြီးမှ အသီးတစ်ကြိမ်သီးလေ့ရှိခြင်းကြောင့် ဝါးမျိုးစေ့ကို နှစ်စဉ်မရရှိနိုင်သည့်အတွက် ဝါးမျိုးစေ့ဖြင့် ပျိုးထောင်မျိုးပွားခြင်းနည်းမှာ အကန့်အသတ်ရှိနိုင်သည်။ သို့ရာတွင် မိမိဒေသအတွင်း ဝါးသုဉ်းခြင်း ဖြစ်ပေါ်ပြီးပါက ဝါးသီးများစွာသီးလေ့ရှိသည်။ ဝါပင်၊ မြက်ပင်နှင့် စပါးပင်များသည် မျိုးရင်း (Poaceae) တစ်ခုတည်းတွင်ပါဝင်သည့် အပင်မျိုးအုပ်စုတူများဖြစ်သည့်အတွက် မျိုးစေ့အဖြစ်အသုံးပြုမည့် ဝါးစေ့ များကို ကြာရှည်သိုလှောင်ပါက အစေ့ပေါက်နှုန်းကျဆင်းနိုင်သဖြင့် နှစ်ချင်းအမြန်ပျိုးထောင်ရန် လိုအပ် သည်။
ဝါးမျိုးစေ့စုဆောင်းခြင်းဝါးမျိုးစေ့များကို အသုံးချပျိုးထောင်ရန်အတွက် ဝါးသုဉ်းခြင်း
ဖြစ်ပေါ်ပြီး ဝါးသီးရင့်မှည့်သည့်အချိန် မတ်လနှင့်ဧပြီလတွင် စုဆောင်းထားရန်လိုအပ်သည်။ ဝါးမျိုးစေ့များစုဆောင်းရန် ဝါးရုံများ၏အောက်ခြေအား ပေါင်းမြက်ရှင်းလင်းခြင်း၊ တံမြက်စည်း လှည်းခြင်းကို ကြိုတင်ဆောင်ရွက်ထားရမည်။ သို့မှသာ ဝါးမျိုးစေ့များကို အလွယ်တကူ စုဆောင်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ စုဆောင်းလာသော ဝါးမျိုးစေ့များနှင့် ရောနှောပါဝင်နေသော အမှိုက်သရိုက်များသန့်စင်သွားအောင် စပါးလှေ့သကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်ပြီး နေတစ်ရက်ခန့်လှန်းခြင်းဖြင့် သန့်စင်စေပြီး ထိုဝါးစေ့များကို ပျိုးထောင်ခြင်းမပြုမီအထိ လေလုံပုံးများအတွင်း ထည့်သွင်းသိမ်း ဆည်းထားပေးရမည်။
ဝါးစေ့များပျိုးထောင်ရန် မျိုးဖောက်ပေါင်ပြုလုပ်ခြင်း
ဝါးမျိုးစေ့များမျိုးဖောက်ရန် နေရောင်ခြည်ကောင်းစွာရရှိပြီး ရေစီးရေလာကောင်းပြီးရေမဝပ်နိုင်သည့် မြေနေရာတွင် အကျယ် ၄ ပေ၊ အလျားပေ၂၀ ၊ အမြင့် ၈ လက်မခန့်ရှိ မျိုးဖောက်ပေါင်များကို ပြုလုပ်ထားရမည်။ မျိုးဖောက်ပေါင်အတွင်း သဲ၊ ဖွဲပြာနှင့် မြေဆွေးတို့ကို (၅:၃:၂) အတိုင်းရောစပ်၍ မျိုးဖောက်ပေါင်အတွင်းတွင် ထည့်သွင်းပြီး မျက်နှာပြင်ညီညာစေရန် ညှိပေးထားရမည်။
ဝါးစေ့များမျိုးဖောက်ခြင်း
ဝါးမျိုးစေ့များကို ပြုပြင်ထားသော မျိုးဖောက်ပေါင်များအတွင်း ကြဲပက်၍ဖြစ်စေ၊ လိုင်းအလိုက်ဖြစ်စေ မျိုးဖောက်ပျိုးထောင်နိုင်သည်။ မျိုးဖောက်ပေါင်အတွင်း ဝါးမျိုးစေ့များမျိုးချပြီးပါက ၎င်းတို့၏အပေါ်မှ ၁ ဒသမ ၅ လက်မခန့် မြေဆီလွှာဖြင့်ဖုံးအုပ်ပေးပြီး ၎င်းအပေါ်မှထပ်မံ၍ မြက်ခြောက် သို့မဟုတ် ကောက်ရိုးခြောက်ဖြင့်ဖုံးအုပ်ပြီး ရေလောင်းပေးရမည်။ တစ်ရက်လျှင် ရေအနည်းဆုံးနှစ်ကြိမ်လောင်းပေးရန်လိုအပ်သည်။ ရက်သတ္တတစ်ပတ်မှနှစ်ပတ်အတွင်း ဝါးစေ့များအညှောက်ပေါက်လာမည်ဖြစ်သည်။
ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။
MWD Web Portal