အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်တွင် တစ်ကမ္ဘာလုံး ဒေသအသီးသီးရှိ အမေရိကန်သံရုံးများ ဝန်ထမ်းလျှော့ချရေးအစီအစဉ်ရေးဆွဲရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်ဟု အမေရိကန် ရုပ်သံလွှင့်ကုမ္ပဏီ (ABC) သတင်းဌာနက ယင်းနေ့တွင် သတင်းဖော်ပြခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ပြည်ပအခြေစိုက်သံရုံးများအနေဖြင့် ဝန်ထမ်းအားလုံး၏ အမည်စာရင်းနှင့် ခန့်အပ်ထားမှုအခြေအနေအားတင်ပြရန်တောင်းဆိုခဲ့ပြီး သံရုံးများကလည်း တစ်ချိန်တည်းတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံသားဝန်ထမ်းနှင့် ဒေသတွင်းခန့်အပ်ထားသော ဝန်ထမ်းများအား လျှော့ချသွားမည်ဟု သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထို့ပြင် အိမ်ဖြူတော် ဝက်ဘ်ဆိုက်သတင်းအရ အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတထရမ့်သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်တွင် အမိန့်ကြေညာချက်၌ လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကာ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ဝန်ထမ်းများအနေဖြင့် သမ္မတ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို သစ္စာရှိစွာဖော်ဆောင်ရန် တောင်းဆိုခဲ့ပြီး သို့မဟုတ်ပါက အလုပ်ဖြုတ်ခံရခြင်း စသည့်ပြစ်ဒဏ်ပေးမှုခံရမည်ဟု ဖော်ပြခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ အဆိုပါအမိန့်တွင် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ထမ်းများက သမ္မတ၏မူဝါဒ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ခြင်းကို အာမခံနိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက နိုင်ငံခြားရေးဝန်ထမ်းများခန့်အပ်ခြင်း၊ အကဲဖြတ်ခြင်း၊ လေ့ကျင့်ခြင်း စသည့်လုပ်ငန်းများကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများလုပ်ဆောင်ရန်လည်း တောင်းဆိုထားသည်။ အဆိုပါ လုပ်ရပ်သည် အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အကြီးစားပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းမှုအတွက် လမ်းခင်းခြင်းဖြစ်ပြီး အခွင့်အာဏာကို သမ္မတမှတိုက်ရိုက်ခန့်အပ်သည့် အရာရှိထံတွင် စုစည်းလိုက်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်ဟု ABC က သတင်းဖော်ပြထားသည်။

လွန်ခဲ့သည့်နှစ်ပတ်အတွင်း အမေရိကန်ပြည်တွင်းနှင့် ပြည်ပအခြေစိုက် အမေရိကန်နိုင်ငံတကာ ဖွံ့ဖြိုးရေးအေဂျင်စီ (USAID) ဝန်ထမ်းအများစုသည် ခွင့်ယူရန်စီစဉ်ခံထားရခြင်းကြောင့် သံရုံး တာဝန်ခံများက ၎င်းတို့တွင် လည်ပတ်နေဆဲစီမံကိန်းများအား စီမံရန်လူလိုအပ်နေကြောင်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အဆင့်မြင့်အလွှာထံ ကန့်ကွက်တင်ပြခဲ့ကြသည်ဟု သတင်းဖော်ပြချက်အရ သိရသည်။ 

ကိုးကား- ဆင်ဟွာ

အမေရိကန်ခရီးသွားများအတွက် ကမ္ဘာ့ဈေးပေါသည့် နေရာများထဲတွင် အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံ ၄ နိုင်ငံ ပါဝင်ပါသည်။ဤနိုင်ငံများသည် ဈေးနှုန်းသက်သာသည့် နေထိုင်စရာ၊ အစားအစာ၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးနှင့် လုပ်ငန်း ဆောင်တာများကြောင့် လူသိများပါသည်။ ထိုနိုင်ငံများမှာ-

၁။ ဗီယက်နမ်

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံသည် လှပသောရှုခင်းများ၊ ကြွယ်ဝသောသမိုင်းနှင့် အလွန်သက်သာသည့် ကုန်ကျစရိတ်များကြောင့် လူသိများပါသည်။ လမ်းဘေးအစားအစာများကို ၁ ဒေါ်လာမှ ၂ ဒေါ်လာအထိ စားသုံးနိုင်ပြီး၊ ဈေးပေါသည့် နေထိုင်စရာများကို တစ်ညလျှင် ၁၀ ဒေါ်လာမှ ၁၅ ဒေါ်လာအထိ ရရှိနိုင်ပါသည်။ ဟနွိုင်း၊ ဟိုချီမင်းစီးတီးနှင့် ဟားလောင်းပေါ်ကဲ့သို့သော နေရာများသည် ငွေကုန် ကြေးကျသက်သာစွာ လည်ပတ်နိုင်ပါသည်။

၂။ ကမ္ဘောဒီးယား

ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် အန်ကောဝပ်ကျောင်းကဲ့သို့သောရှေးဟောင်းဘုရားကျောင်းများနှင့် ဈေးနှုန်းသက်သာမှုများကြောင့်လူသိများပါသည်။ အန်ကောဝပ်သို့ တစ်နေ့လည်ပတ်ခွင့် လက်မှတ်ကို ၃၇ ဒေါ်လာခန့်ပေးရသော်လည်း၊ အခြားကုန်ကျစရိတ်များဖြစ်သည့် အစားအစာနှင့် နေထိုင်စရာများမှာ အလွန်သက်သာပါသည်။ ဘတ်ဂျက်ခရီးသွားများအတွက် ဟိုတယ်များကို ၁၀ ဒေါ်လာအောက်နှင့် အစားအစာများကို ၂ ဒေါ်လာမှ ၃ ဒေါ်လာအထိ ရရှိနိုင်ပါသည်။

၃။ အင်ဒိုနီးရှား

ဘာလီသည် အထင်ရှားဆုံးနေရာဖြစ်သော်လည်း၊ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၏ အခြားနေရာများဖြစ်သည့် ယိုဂျာကာတာနှင့် လုံဘော့တို့တွင် ပို၍ဈေးပေါပါသည်။ဒေသခံအစားအစာများကို ၁ ဒေါ်လာမှ ၂ ဒေါ်လာအထိ စားသုံးနိုင်ပြီး၊ ဘတ်ဂျက်နေထိုင်စရာများကို တစ်ညလျှင် ၅ ဒေါ်လာမှ ၁၅ ဒေါ်လာအထိ ရရှိနိုင်ပါသည်။ကျွန်းများအကြား သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးမှာလည်း ဈေးနှုန်းသက်သာပါသည်။

၄။ လာအို

လာအိုနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှရှိ လူများစွာမသိသေးသည့် ရတနာတစ်ပါးဖြစ်ပြီး၊ ငြိမ်းချမ်းသောရှုခင်းများ၊ ရေတံခွန်များနှင့် သက်တောင့်သက်သာရှိသော လေထုကြောင့် လူသိများပါသည်။ ကုန်ကျစရိတ်များမှာ အလွန်သက်သာပြီး၊ ဘတ်ဂျက်နေထိုင်စရာများကို ၅ ဒေါ်လာမှ ၁၀ ဒေါ်လာအထိ၊ အစားအစာများကို ၁ ဒေါ်လာမှ ၃ ဒေါ်လာအထိရရှိနိုင်ပါသည်။ လွမ်ပရာဘောင်းနှင့် ဗန်းဗီယင်းကဲ့သို့သောနေရာများသည် ဈေးပေါပြီး လှပသော နေရာများဖြစ်ပါသည်။

ဤနိုင်ငံများသည် ဈေးနှုန်းသက်သာရုံသာမက ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ၊ လှပသော သဘာဝရှုခင်းများနှင့်ခံတွင်းမတွေ့စရာအစားအစာများကိုလည်းပေးစွမ်းနိုင်သောကြောင့် ဘတ်ဂျက်ခရီးသွားများအတွက် အကောင်းဆုံးနေရာများဖြစ်ပါသည်။

လတ်တလော ကမ္ဘာ့နည်းပညာလောကတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏စမ်းသပ်ထုတ်လုပ်လိုက်သည့် Chatbot DeepSeek အေအိုင်(ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ)ကြောင့် ပွက်လောရိုက်သွား ခဲ့ပါသည်။ DeepSeek သည် အက်ပဲလ်၏ အကျော်ကြားဆုံးသော အခမဲ့ချက်ဘော့ (Free Chatbot) အေအိုင်အက်ပလီကေးရှင်းများကို ကျော်တက်ပြီး အမေရိကန်၊ ယူကေနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့တွင် လူကြိုက်ပိုများလာသည့် အက်ပလီကေးရှင်း တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ DeepSeek အေအိုင်စထွက်လာသည့် ဇန်နဝါရီလ အစောပိုင်းကတည်းက ယင်းအက်ပလီ ကေးရှင်းကို ဒေါင်းလုတ်ဒ်ပြုလုပ်သည့်သူများသည် တစ်နေ့တခြား တစ်ဟုန် ထိုးများလာခဲ့ ကာ အမေရိကန်နိုင်ငံထုတ် ChatGPT အေအိုင်ကိုပင် ကျော်တက်သွားခဲ့ပါပြီ။

ရှယ်ယာဈေးထိုးကျ

အဆိုပါအချက်သည် ကမ္ဘာ့အေအိုင်နယ်ပယ်တွင် အမေရိကန်သာ ထိပ်တန်းက ဦးဆောင်နေသည်ဆိုသောအချက်ကို စိန်ခေါ်လိုက်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ကုန်ကျစရိတ်သက်သာစွာနှင့် တရုတ်၏ အေအိုင်ကုမ္ပဏီက ထုတ်လုပ်လိုက်သည့် Chatbot Deepseek ကြောင့် အမေရိကန် နည်းပညာကုမ္ပဏီကြီးများ၏ ရှယ်ယာဈေးများလည်း သိသိသာသာ ထိုးကျသွားခဲ့ပါသည်။

ကျန်ကျစရိတ်သက်သာ

အမေရိကန်အခြေစိုက် အေအိုင်နည်းပညာ ကုမ္ပဏီများဖြစ်သည့် နဗီဒီယာ၊ မိုက်ခရိုဆော့ဖ် နှင့် မက်တာကုမ္ပဏီများ၏ ရှယ်ယာဈေးများသည် ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက် အမေရိကန်ရှယ်ယာ အဖွင့်တွင် ဈေးကျဆင်းခဲ့ပါသည်။

DeepSeek အက်ပလီကေးရှင်းကို စမ်းသပ်ထုတ်လုပ်ရာတွင် အမေရိကန်တို့၏ Chatbot အက်ပလီကေးရှင်း ထုတ်လုပ်သည့်စရိတ်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အနည်းငယ်မျှသာ ကုန်ကျခဲ့ကြောင်း သတင်းများလည်းထွက်ပေါ်နေပါသည်။ နည်းပညာလောကကို အမြဲလွှမ်းမိုးထားသည့် အမေရိကန်ကိုလည်း မေးခွန်းထုတ်နေကြပါပြီ။

တရုတ်က အဆိုပါ Chatbot အက်ပလီကေးရှင်းကို ထုတ်လုပ်ရာတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆ သန်း မျှသာကုန်ကျပြီး အခြားပြိုင်ဘက်များက ဒေါ်လာဘီလီယံနှင့်ချီ သုံးစွဲခဲ့ပါသည်။ ထို အချက်ကလည်း အေအိုင်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပုံစံ နောက်ပိုင်းပြောင်းလဲလာနိုင်သလားဆိုသည့်အပေါ် ဒွိဟများ ဖြစ်လာကြပါသည်။

DeepSeek ကို အောင်မြင်စွာ စမ်းသပ်ထုတ်လုပ်

ChatGPT နဲ့ DeepSeek တို့ကဲ့သို့ အေအိုင်မော်လ်ဒယ်များကို ပါဝါပေးခြင်းသည် အဆင့်မြင့် ချစ်ပ်များဖြစ်ကြသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ကစပြီး တရုတ်ကို ထိုအဆင့်မြင့်ချစ်ပ်များ ရောင်းချခြင်း မရှိစေရန် အမေရိကန်က ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်တားမြစ်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော် တရုတ်၏ DeepSeek ကုမ္ပဏီက ထိုအရာကိုအောင်မြင်အောင် စမ်းသပ်ထုတ်လုပ်လာနိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါ သည်။

Deepseek ကုမ္ပဏီကို နည်းပညာနှင့် အီလက်ထရွန်နစ်အင်ဂျင်နီယာဘွဲ့ရ အသက် ၄ဝ အရွယ် မစ္စတာကျန်ဝမ်ဖန်းက ၂၀၂၃ ခုနှစ်၌ ထူထောင်ခဲ့ပါသည်။ ၎င်းကအဆိုပါ ကုမ္ပဏီ အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများထည့်ဝင်ရန် ရန်ပုံငွေဈေးကွက်ကိုလည်း ထူထောင်ခဲ့ပါသည်။ တရုတ်၏ ထို Chatbot ကို မြန်မြန်ဆန်ဆန် တီထွင်နိုင်ခဲ့သည့် အဓိကအချက်သည်မစ္စတာလျန်က နဗီဒီယာအေ (Nvidia) ၁ဝဝ ချစ်ပ်များကို စုဆောင်းနိုင်ခဲ့သလား ဆိုသည့်အပေါ် စဉ်းစားကြည့်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် မစ္စတာလျန်သည်  စွမ်းဆောင်ရည်အလယ်အလတ် ရှိသည့် အိတ်ချ် ၈၀၀ နဗီဒီယာချစ်ပ်များ စုဆောင်းခဲ့ကြောင်း ပြောရမည်ဖြစ်ပါသည်။ အဆိုပါ ချစ်ပ်များသည် Deepseek ကို ဖန်တီးပုံဖော်ရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်လာပြီ ဖြစ်ပါသည်။ Deepseek က ကုမ္ပဏီ၏ နာမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်းတီထွင်ထုတ်လုပ်လိုက်သည့် Chatbot အက်ပလီကေးရှင်းက DeepSeekR1 ဖြစ်ပါသည်။

Deepseek နှင့် ChatGPT တို့၏ စွမ်းဆောင်ရည်တူညီသလား

Deepseek နှင့် ChatGPT တို့၏ စွမ်းဆောင်ရည်များသည် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ကွာခြားမှုမရှိပါ။ ၎င်းတို့၏ စွမ်းဆောင်ရည် ကွာခြားချက်ကို လေ့လာကြည့်ရအောင်ပါ။ ChatGPT ၏ Open AI ကို လေ့ကျင့်ပေးရန်အတွက် အေ ၁၀၀ နဗီဒီယာချစ်ပ် နှစ်သောင်းလောက်အထိသုံးထားကာ DeepSeek ကို အိတ်ချ် ၈၀၀ နဗီဒီယာချစ်ပ် နှစ်ထောင်ကျော်လောက် အထိသာ သုံးထားကြောင်း သိရပါသည်။ DeepSeek ကို သုတေသနနှင့် အချက်အလက်ရှာဖွေရာတွင် ဆုံးဖြတ်ချက်ပေးနိုင်ရန် အဓိကထားသုံးခြင်းဖြစ်ပြီး ChatGPT ကို လူတစ်ယောက်ကဲ့သို့ စကားပြောနိုင်ရန် အဓိကဦးစားပေးထားပါသည်။

ထို့အပြင် DeepSeek ကို ရှာဖွေမှုဆိုင်ရာအခြေခံတည်ဆောက်မှုပုံစံကို သုံးထားပြီး ChatGPT ကို ပြောင်းလဲပုံဖော်မှုဆိုင်ရာ တည်ဆောက်မှုပုံစံကို သုံးထားပါသည်။ တည်ဆောက်မှုပုံစံ ကွာခြားသည့်အတွက်ကြောင့် ဉာဏ်ရည်ရလာစေရန် လေ့ကျင့်ပေးသည့် ပုံစံလည်း ကွာခြားပါသည်။ ဂျီဩမေတြီပုစ္ဆာတစ်ပုဒ်ကို တွက်ချက်ခိုင်းသည့်နေရာတွင် ChatGPT ကို လိုအပ်သည့် အချက်အလက်များ ပြုပြင်ပြောင်းလဲပေးလိုက်သည့်အခါ အဖြေမှန်အောင် တွက်ချက်နိုင်ပြီး DeepSeek အနေဖြင့် အဖြေမှန်ကန်မှုရှိစေရန် တွက်ချက်နိုင်မှုမရှိပါ။ တချို့မူဝါဒဆိုင်ရာများကို မေးမြန်းသည့်အခါ DeepSeek က “မသိဘူး” ဟု အဖြေ ထွက်လာကာ ChatGPT က ဖြေကြားပေးနိုင်ပါသည်။ DeepSeek နှင့် ChatGPT တို့၏ ကွာခြားချက်ကို မေးမြန်းကြည့်ရာတွင် DeepSeek က မြန်မာဘာသာဖြင့် ချောမွေ့စွာ ဖြေကြားပေးနိုင်ပြီး ChatGPT က မြန်မာစာအထားအသို လွဲမှားနေပါသည်။ ခွဲခြမ်းလေ့ လာကြည့်မည်ဆိုပါက DeepSeek က ပုံရိပ်ပုံဖော်ခွဲခြမ်း စိတ်ဖြာရာတွင် အားနည်းပြီး ChatGPT က လေးလေးနက်နက်စူးစမ်း တွေးခေါ်နိုင်သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

DeepSeek က အမေရိကန်နည်းပညာလောကကို ဂယက်ထစေ

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့် ကပင် DeepSeek သည် အမေရိကန်အေအိုင်နည်းပညာ လောကကို ဂယက်ထစေခဲ့ကြောင်း ပြောကြားလာခဲ့ပါပြီ။ လွန်ခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ် ကလည်း သမ္မတ ထရမ့်က အိမ်ဖြူတော်တွင် Open AI၊ အော်ရယ်ကယ်နှင့် ဆော့ဖ်ဘဏ် တို့သည် စတားဂိတ်လုပ်ငန်းဟုခေါ်သည့် အေအိုင်နည်းပညာကဏ္ဍတွင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၅၀၀ အထိ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ်မည်ဆိုသည့် အကြောင်းအရာကို  ကြေညာခဲ့ပါသည်။ ယခုကဲ့သို့ DeepSeek ကို စမ်းသပ်တီထွင်နိုင်ခဲ့ခြင်းသည် အေအိုင်နည်းပညာကဏ္ဍတွင် ပမာဏအမြောက်အမြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအပေါ် ထိခိုက်လာနိုင်မည်လားဆိုသည့်အပေါ် စိုးရိမ် နေကြပါသည်။ ထို့အတူ အေအိုင်လောကအတွက် အရွေ့တစ်ခု အလှည့်အပြောင်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။

ကိုးကား- www.moi.gov.mm

ရန်ကုန်မြို့တွင် လေထုညစ်ညမ်းနေသောကြောင့် အပြင်ထွက်သွားလာသူများအနေဖြင့် Mask ကို ဝတ်ဆင်သွားလာရန်လိုအပ်ကြောင်း မိုးလေဝသပညာရှင် ဦးဝင်းနိုင် က NP News ကို ပြောသည်။
ယနေ့ (ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်) တွင် ရန်ကုန်မြို့သည် ကမ္ဘ့ာလေထုညစ်ညမ်းမှုအများဆုံးမြို့ အဆင့် (၂) နေရာသို ရောက်ရှိသွားပြီဖြစ်ကာ ကျန်းမာရေးအတွက် အန္တရာယ်ရှိသောအဆင့်ဖြစ်ကြောင်း Environment , Health and Safety Myanmar – EHS Myanmar ၏ အချက်အလက်များအရ သိရသည်။ 
ရန်ကုန်မြို့လေထုအရည်အသွေး၏ AQI ညွှန်းကိန်းမှာ (၂၂၆) ဖြစ်ကာ PM2.5 150.6 µg/m³ ဖြင့် (၂၀၂၅) ခုနှစ်တွင် အဆိုးဆုံးသောနေ့အဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ 
အမှိုက်များ မီးရှို့ခြင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးအတွက် မီးရှို့ရိတ်သိမ်းခြင်းများ၊ မီးစက်အသုံးများခြင်းနှင့် မော်တော်ယာဉ် အသုံးပြုများပြားခြင်းတို့ကြောင့် လေထုညစ်ညမ်းမှုပိုမိုများပြားလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ 
“လေထုညစ်ညမ်းမှုကတော့ အဓိက က မီးရှို့တာတွေ၊ လောင်စာဆီ လောင်ကျွမ်းလို့ ထွက်လာတဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်တွေ ဒါတွေကနေပြီးတော့ လေထုထဲကိုရောက်တာပေါ့နော်။ ဘာကြောင့် မနက်စောစော လေထဲမှာ များသလဲ။ နေ့လယ်ဘက်ကျတော့ ပျောက်သွားသလဲဆိုတော့ မနက်စောစောဆိုရင် သူကလေထုရဲ့ အပူချိန်ကအေးနေတဲ့အတွက် လေထုသည်အပေါ်ကို လေစီးကြောင်းတိုက်တာမရှိဘူး။ လေထဲမှာတွဲလဲခိုနေတဲ့အမှုန်တွေ ပိုပြီးတော့များတယ်။ ဒါကြောင့်မို့ AQI Index ကလည်း ပိုပြီးတော့ များတာဖြစ်တယ်။ အဲဒီတော့ နေ့လည် (၁၂)နာရီ၊ (၁)နာရီလောက်အထိကို AQI Index က များနေပါတယ်” ဟု မိုးလေဝသပညာရှင် ဦးဝင်းနိုင်က NP News ကို ပြောသည်။ 
ထိုသို့ လေထုညစ်ညမ်းမှုကြောင့် ချောင်းဆိုးခြင်း ၊ နှာရည်ယိုခြင်းနှင့် အသက်ရှူကြပ်ခြင်းအပါအဝင် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးထိခိုက်မှုများ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ကြောင်းလည်း သိရသည်။ 
“လေထုညစ်ညမ်းမှုက ကျွန်တော်တို့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ အသံတိတ်လူသတ်သမားဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ ဘယ်သူမှသတိမထားမိဘူး။ အမှုန်လေးတွေက အဆုတ်ထဲကို ရောက်သွားပြီးတော့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းနဲ့ မျက်စိ ၊ နား၊ နှားခေါင်း၊ လည်ချောင်း ဒါတွေမှာ ယားတာတွေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်။ ချောင်းဆိုးတာ ၊ နှာချေတာ၊ နှာရည်ယိုတာနဲ့ အသက်ရှူကြပ်လာတာဆိုတဲ့ ကျန်းမာရေးထိခိုက်မှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ တော်တော်ကိုသေးတဲ့ အမှုန်အမွှားလေးတွေ ဖြစ်တာကြောင့် အသက်ရှူတဲ့အချိန်မှာ ပါးစပ် နှားခေါင်းတွေကနေ အလွယ်တကူ ဝင်သွားနိုင်တယ်။ ကိုဗစ်ဗိုင်းရပ်ကိုတောင် ကာကွယ်ဖို့အတွက် Mask တပ်ခဲ့ရတယ်။ အခုလည်း အသက်ရှူ လမ်းကြောင်းနဲ့ပတ်သက်တဲ့အတွက် Mask တတ်ကြပါ။ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းအတွက် အန္တရာယ်ဖြစ်တဲ့အချိန် သည် ဆောင်းအကုန် နွေအကူး ဖေဖော်ဝါရီလ၊ မတ်လပြီးရင်တော့ သူလျော့သွားမှာပေါ့နော်။ (၂)လ (၃)လ လောက်ကို Mask တတ်ကြပါ” ဟု ဦးဝင်းနိုင်က ဆက်လက်ပြောသည်။ 
ယခုကာလအတွင်း ကလေးသူငယ်များ၊ အသက်ကြီးရွယ်အိုများနှင့် ရောဂါအခံရှိသူများအနေဖြင့် ပြင်ပသို့ လုံးဝ မထွက်သင့်ကြောင်း၊ အပြင်ထွက်မည်ဆိုပါက PM2.5 ကိုကာကွယ်ပေးနိုင်မည့် Mask များကိုမဖြစ်မနေဝတ်ဆင်ရန် လိုအပ်ကြောင်း EHS Myanmar က ဆိုထားသည်။

Source: NP News

ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံသားများသည် နိုင်ငံရပ်ခြားဒေသများသို့ စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများ ရှာဖွေခြင်း၊ အလည်အပတ်ခရီး၊ ဘုရားဖူးခရီး အစရှိသည့် ပြည်ပခရီးသွားရောက်မှုများ ပိုမိုများပြားလျက်ရှိကြပြီး၊ ခရီးသွားအုပ်စုများအတွင်း ခါးပိုက်နှိုက်ခံရခြင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံကူးလက်မှတ် ပျောက်ဆုံးခြင်းများ ကြုံရလေ့ရှိပါသည်။

သို့ဖြစ်ပါ၍ မြန်မာနိုင်ငံကူးလက်မှတ်ပျောက်ဆုံးခဲ့ပါက မြန်မာနိုင်ငံကူးလက်မှတ် ကိုင်ဆောင်ထားသူ မြန်မာနိုင်ငံသားများ (ခရီးသွားများ/ သင်တန်းသားများ/ တာဝန်ဖြင့်သွားရောက်သူများ)အနေဖြင့် မြန်မာသံရုံးသို့ ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်ရာတွင် ပိုမိုလွယ်ကူ မြန်ဆန်စေရန်အတွက် အောက်ပါအချက်အလက်များကို သိရှိထားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်ပါသည် –

(က) မြန်မာနိုင်ငံကူးလက်မှတ် မိတ္တူကူးထား၍ သီးသန့်သိမ်းထားရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဖြစ်နိုင်က မိမိ၏ မြန်မာ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ကို အီလက်ထရောနစ်မိတ္တူ (Soft Copy) အနေဖြင့် မိမိ၏ email (သို့မဟုတ်) အခြားလုံခြုံစိတ်ချရသည့် အွန်လိုင်းတွင် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်မည့် ဝက်ဘ်ဆိုက် (ဥပမာ – Google Drive)တွင် ထိန်းသိမ်းထားပါက ပိုမိုအဆင်ပြေစေမည် ဖြစ်ပါသည်။ ပျောက်ဆုံးကြောင်း လာရောက်တိုင်ကြားလျှင် မြန်မာနိုင်ငံကူးလက်မှတ်အမှတ် ထုတ်ပေးသည့်နေ့စွဲများလည်း လိုအပ်ပါသည်။

(ခ) ခါးပိုက်နှိုက်ခံရကြောင်း (သို့မဟုတ်) ပျောက်ဆုံးကြောင်းကို ပျောက်ဆုံးသည့်နေရာရှိ ရဲစခန်းသို့ တိုင်ကြားထားသည့် စာလိုအပ်ပါသည်။

(ဂ)   လိုင်စင်ဓါတ်ပုံ(၃)ပုံ လိုအပ်ပါသည်။

ထို့အပြင် ခရီးသွားအေဂျင်စီများအနေဖြင့် ခရီးသွားမည့်နိုင်ငံအလိုက် မြန်မာသံရုံးလိပ်စာ၊ ဖုန်းအမှတ်များ ပေးထားသင့် ကြောင်း၊ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ၏ လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးဌာနမှ မြန်မာနိုင်ငံကူးလက်မှတ်ဆိုင်ရာ အထောက်အထားများနှင့် စပ်လျဉ်း၍ မသဲကွဲခြင်း၊ စိစစ်မှု မရနိုင်ခြင်းများ ရှိလာပါက မြန်မာသံရုံးများသို့ ဆက်သွယ်သင့်ကြောင်းနှင့် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအလိုက် မြန်မာသံရုံးလိပ်စာများ၊ ဆက်သွယ်ရန်ဖုန်းအမှတ်များကို နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ဝက်ဘ်ဆိုက် www.mofa.gov.mm တွင် ဝင်ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်ပါသည်။

မြန်မာသံရုံးအခြေစိုက်ရာနိုင်ငံများရှိ မြန်မာသံရုံးများအနေဖြင့် အခက်အခဲ ကြုံတွေ့ရသူ မိမိနိုင်ငံသားများဖြစ်သည့် မြန်မာခရီး သွားများအတွက် ရုံးပိတ်ရက်များတွင်ပင် (C of I) ထုတ်ပေးခြင်းနှင့် လိုအပ်ပါက နေထိုင်စားသောက်ရေးတို့ကိုပါ ကူညီထောက်ပံ့ပေး လျက်ရှိပါသည်။

နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန

နေ ပြည် တော်

တရုတ်နိုင်ငံ၊ ယူနန်ပြည်နယ်၊ ဟုန်ဟဲမြို့တွင် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၁.၁၅ သန်းရှိသော မြေရှားသတ္တုသိုက်အား တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း သယံဇာတဝန်ကြီးဌာန၊ တရုတ်နိုင်ငံ ဘူမိဗေဒဆိုင်ရာ စစ်တမ်းကောက်ယူမှုဌာန(China Geological Survey -CGS) က သောကြာနေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပါသည်။ 

CGS ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ထိုမြေရှားသတ္တုသည် ပရာစီအိုဒီမီယမ်၊ နီအိုဒီမီယမ် ၊ ဒိုင်ပရိုစီယမ်နှင့် တာဘီယမ်သတ္တုများအပါအဝင် အခြားရှားပါးသတ္တုတန်ချိန်ပေါင်း ၄၇၀,၀၀၀ ကျော်ဖြင့် ဖွဲ့စည်း တည်ဆောက်ထားသည်ဟု သိရှိရပါသည်။

ထိုသတ္တုတွင် အလတ်စားနှင့် လေးလံသော မြေရှားသတ္တုများပါဝင်သည့်အတွက် တရုတ်တွင် အကြီးဆုံးမြေရှားသတ္တုဖြစ်လာမည်ဟု မှတ်ချက်ပေးထားကြပါသည်။ CGS ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ လျှပ်စစ် ကားများထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်ထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် ကာကွယ်ရေးနှင့် နည်းပညာ ကဏ္ဍတို့တွင် အလတ်စားနှင့် လေးလံသော မြေရှားသတ္တုများကို အသုံးပြုရပါသည်။ 

“လျှပ်စစ်ကားတစ်စီးထုတ်လုပ်ရာတွင် အလတ်စားနှင့်လေးလံသောမြေရှားသတ္တု ၀.၈ ကီလိုဂရမ် အသုံးပြုရသည့်အတွက် ယင်းသတ္တုများသည် တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် ပိုမိုလိုအပ်လာပါတယ်” ဟု တရုတ် သိပ္ပံသင်တန်းကျောင်းမှ ပညာရှင် Hou Zengqian က ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ 

၁၉၆၉ ခုနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ ကျန်းရှီးပြည်နယ်၌ မြေရှားသတ္တုကို ပထမအကြိမ် တွေ့ရှိပြီးနောက် ယခုအခါ တရုတ်နိုင်ငံ၊ ယူနန်ပြည်နယ်တွင် ဒုတိယအကြိမ် ထပ်မံတွေ့ရှိခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ အလတ်စားနှင့် လေးလံသော မြေရှားသတ္တုများသည် ဓာတ်သတ္တုပါဝင်မှုနည်းပါးခြင်းနှင့် တူးဖော်ရသည့်တွင်းများတွင် ဓါတ်သတ္တုတည်ရှိမှုမှာ ထင်ရှားမှု မရှိခြင်းတို့ကြောင့် ရှာဖွေတူးဖော်ရရှိရန် လွန်စွာခက်ခဲပါသည်။

မြေရှားသတ္တုများကို သံနှင့်ခဲသတ္တုရိုင်းများကဲ့သို့ သံလိုက် သို့မဟုတ် လျှပ်စစ်ဖြင့် လျင်မြန်စွာ ခွဲထုတ်တူးဖော်၍ မရသောကြောင့် တိကျသော ကွင်းဆင်းတိုင်းတာမှုများနှင့် ဓာတ်ခွဲခန်းဆိုင်ရာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုများအပေါ် လေ့လာပြီး တူးဖော်ရပါသည်။ 

အကြီးဆုံးဟု ယူဆရသော ယခုမြေရှားသတ္တုကို တရုတ်သိပ္ပံပညာရှင်များ၏ ဘူမိဓာတုဆိုင်ရာ ခြေရာခံနိုင်စွမ်းနှင့် တူးဖော်စွမ်းရည်တို့ကြောင့် တွေ့ရှိနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပညာရှင် Hou က ဆက်လက် ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

လွန်ခဲ့သည့်ဆယ်စုနှစ်အတွင်း CGS သည် အမျိုးသားပထဝီဝင်ဓာတုကို အခြေခံထားသော ကွန်ရက်ကိုတည်ဆောက်ခဲ့ပြီး မြေရှားသတ္တုများကို လျင်မြန်တိကျပြီး ဂေဟစနစ်ကို ထိန်းသိမ်းသည့် နည်းလမ်းများဖြင့် တူးဖော်နိုင်အောင် ကြိုးပမ်းနိုင်ခဲ့ပါသည်။ “ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တူးဖော်ရေးနည်းလမ်းတွေကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်ပျက်စီးမှုမရှိနိုင်ဘူး” ဟု CGS မှ ထိပ်တန်းသိပ္ပံပညာရှင်တစ်ဦးက  ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

Wang နှင့်အဖွဲ့သည် မြစ်ချောင်းများကဲ့သို့သော နေရာများမှ နုန်းအနည်များကို စုဆောင်းခဲ့သည်။ ထို့ပြင် အချင်း ၁၀ စင်တီမီတာခန့်ရှိသည့် အပေါက်ငယ်များအား Infrastructure မလိုအပ်ဘဲ ဖောက်ပေးသည့် လက်ဆွဲကိရိယာ Gannan drill ကို အသုံးပြုကြောင်းနှင့် ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရာတွင် သဘာဝအလျောက် ပေါက်ရောက်နေသော အပင်များကိုလည်း မထိခိုက်စေရန် သတိထား ဆောင်ရွက်ရကြောင်း Wang က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

အိုင်းယွန်းစုပ်ယူမှု မြေရှားသတ္တုများ ထုတ်ယူခြင်းဆိုသည်မှာ မူလရှိပြီးသား အပင်များကို မထိခိုက်စေဘဲ တောင်ကုန်းငယ်တစ်ခုတွင် တွင်းများတူးခြင်း၊ ဓာတုပစ္စည်းအရည်များဖြင့် ထိုးသွင်းခြင်းနှင့် မြေရှားဒြပ်စင်များ စုဆောင်းခြင်းတို့ ပါဝင်သည်ဟု ၎င်းက ဆက်လက်ပြောကြားခဲ့သည်။ 

မြေရှားသတ္တုထုတ်ယူခြင်းလုပ်ငန်းကွင်းဆက်ကို ခိုင်မာအားကောင်းစေပြီး နိုင်ငံတကာယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းကိုမြှင့်တင်ရန် မြေရှားများကို စနစ်တကျ ခွဲထုတ်ယူခြင်းနှင့် မြေရှားအသုံးပြုမှု တန်ဖိုးမြင့်မားလာရေးအတွက် နည်းပညာများမြှင့်တင်ရန် သိပ္ပံပညာရှင်များက အလေးထား ဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း Hou က ပြောကြားခဲ့သည်။

ကိုးကား-China daily

ယူထရက် (Utrecht) မြို့သည် နယ်သာလန်နိုင်ငံတွင် စတုတ္တမြောက်အကြီးဆုံးမြို့တစ်မြို့ဖြစ်ပြီး ယူထရက်ပြည်နယ်၏ မြို့တော်နှင့် လူဦးရေ အထူထပ်ဆုံးမြို့ တစ်မြို့ဖြစ်ကာ သစ်ပင်များတန်းစီ စိုက်ပျိုးထားသော တူးမြောင်းများ၊ ခရစ်ယာန်ဘာသာ အထိမ်းအမှတ်နေရာများကြောင့် နာမည်ကျော် ကြားသည်။ ယူထရက်မြို့၏ မြူနီစီပယ်သည် Randstadconurbation မြို့ရွာများရပ်ဝန်း၏ အရှေ့ဘက်ပိုင်းနှင့် နယ်သာလန်ပြည်မကြီး၏ ဗဟိုတို့တွင်တည်ရှိပြီး Haarzuilens ၊ Vleuten နှင့် De Meern မြို့ပြ ရွာတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။(၂၀၂၁)ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလအထိ ယူထရက်မြို့၏ လူဦးရေမှာ (၃၆၁၆၉၉)ဦးသာ ရှိကြောင်းလည်းသိရသည်။ ယူထရက်၏ရှေးဟောင်းမြို့လယ်ခေါင်တွင် အဆောက်အအုံများစွာပါရှိပြီး အလယ်ခေတ်များတည်းကတည်ရှိခဲ့သည့် အဆောက်အအုံ များစွာပါဝင်ကြောင်းလည်းသိရသည်။ ယူထရက်မြို့သည် (၈)ရာစုကတည်းက နယ်သာလန်၏ ဘာသာ ရေးအချက်အချာနေရာတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ ပြီး(၁၅၇၉)ခုနှစ်တွင် ဒတ်ချ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံအတွက် အုတ်မြစ်ချရန် Union of Utrecht သဘောတူ စာချုပ်ကို ယူထရက်မြို့တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ယူထရက်မြို့သည် ဒတ်ချ် ရွှေခေတ်မတိုင်မီအချိန်အထိ နယ်သာလန်နိုင်ငံတွင် အရေးအကြီးဆုံးမြို့တစ်မြို့ဖြစ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံ၏ယဉ်ကျေးမှုအချက်အချာနေရာနှင့် လူဦးရေအများဆုံး မြို့တစ်မြို့အဖြစ် အမ်စတာဒမ်မြို့ကို ကျော်တက်ခဲ့ကြောင်းလည်း သိရသည်။ ထို့ပြင် ယူထရက်မြို့သည် နယ်သာလန်ရှိ အကြီးဆုံးတက္ကသိုလ်ဖြစ်သော ယူထရက်တက္ကသိုလ်နှင့် အခြားအဆင့်မြင့်ပညာရေးဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်များစွာ၏ နေအိမ်လည်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံအတွင်းတွင် ၎င်း၏အချက်အချာကျသော အနေအထားကြောင့် ယူထရက်မြို့သည် ရထားလမ်းနှင့် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးအတွက် အရေးကြီးသော အချက်အချာနေရာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတွင်းတွင် အလုပ်အများဆုံးရထားဘူတာရုံ Utrecht Centraal လည်း တည်ရှိကြောင်းသိရသည်။ ယူထရက်မြို့သည် အမ် စတာဒမ်မြို့ပြီးလျှင် နယ်သာလန်နိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာပွဲတော်များ ဒုတိယမြောက်အများဆုံးရှိသည့် မြို့တစ်မြို့လည်း ဖြစ်သည်။ (၂၀၁၂)တွင် Lonely Planet ကုမ္ပဏီက ထုတ်ဝေခဲ့သော ခရီးသွားလမ်းညွှန်စာအုပ်တွင် ယူထရက်မြို့သည် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အထင်ကရနေရာများ၏ ထိပ်တန်းနေရာ(၁၀)ခု စာရင်းတွင် ပါဝင်ခဲ့ကြောင်းလည်းသိရသည်။

၎င်း၏ဗဟိုတည်နေရာကြောင့် ယူထရက်မြို့သည် ကျန်ရှိနေသော နယ်သာလန်နိုင်ငံ၏ အစိတ်အပိုင်းများနှင့် ကောင်းစွာချိတ်ဆက်ထားပြီး ကောင်းမွန်စွာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော အများသူငှာသယ်ယူပို့ ဆောင်ရေးကွန်ရက်တစ်ခုလည်းရှိသည်။

Utrecht Centraal ဘူတာရုံသည် ယူထရက်မြို့၏ အဓိကမီးရထားဘူတာဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတွင်းအကြီးဆုံး ရထားဘူတာရုံဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ Schiphol လေဆိပ်သို့ တိုက်ရိုက်ဝန်ဆောင်မှုများအပါအဝင် နယ်သာလန်နိုင်ငံတွင်းရှိ အဓိကမြို့ကြီး များအားလုံးသို့ ပုံမှန်အဝေးပြေးဝန်ဆောင်မှုများရှိကြောင်းသိရသည် ။ Utrecht Centraal ဘူတာရုံသည် Schiphol လေဆိပ်၊ အမ်စတာဒမ်မြို့နှင့် ရော့ တာဒမ်မြို့တို့ကို သီတင်းပတ်တစ်ပတ်လျှင် ခုနစ်ရက်လုံးအထိ ညလုံးပေါက်ဝန်ဆောင်မှုပေးသည့် ဘူတာတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင့် Utrecht Centraal ဘူတာရုံတွင် Arnhem မြို့ မှတဆင့် ဂျာမနီသို့ သွားသော International InterCity Express(ICE) မြန်နှုန်းမြင့် မီးရထားလမ်းစနစ် ဝန်ဆောင်မှုများ လည်းရှိပြီး ယူထရက်မြို့အနီးတစ် ဝိုက်ရှိ ဒေသအားလုံးသို့ သွားရောက်သော ပုံမှန်ပြည်တွင်း ရထားများ သည်လည်း Utrecht Centraal ဘူတာရုံမှ ထွက်ခွာကြောင်းသိရသည်။ ယူထရက်မြို့ အာဏာပိုင်များ သည် ဘူတာရုံဟောင်း Utrecht Maliebaan ကို (၁၉၃၉)ခုနှစ်တွင် ပိတ်ခဲ့ပြီး အဆိုပါ အချိန်မှစတင်ကာ ဒတ်ချ် မီးရထားပြတိုက်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲခဲ့ကြောင်းလည်းသိရသည်။ ယူထရက်မြို့သည် နယ်သာလန်ရှိ အကြီးဆုံးရထားလမ်းအော်ပရေတာဖြစ်သော Nederlandse Spoorwegen နှင့် နိုင်ငံပိုင် ရထား လမ်းအခြေခံအဆောက်အအုံများ ဆောက်လုပ်ခြင်းနှင့် ပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှုအတွက် တာဝန်ယူထားသည့် နိုင်ငံပိုင်ကုမ္ပဏီ ProRail တို့ တည်ရှိရာနေရာလည်းဖြစ်သည်။

ယူထရက်မြို့၏ အဓိကပြည်တွင်းနှင့်ဒေသဆိုင် ရာဘတ်စ်ကားဂိတ်သည့် Utrecht Centraal မီး ရထားဘူတာရုံ၏ အရှေ့နှင့်အနောက်ဝင်ပေါက်များနှင့် ကပ်လျက်တည်ရှိကြောင်းသိရသည်။ Utrecht Centraal မီးရထားဘူတာရုံတွင် အကြီးစားပြုပြင်မွမ်းမံခြင်းနှင့် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ လုပ် ဆောင်ခြင်းကြောင့် ယူထရက်မြို့၏ ဘတ်စ်ကားမှတ်တိုင်များကို မကြာခဏ ပြောင်းလဲရလေ့ရှိ ကြောင်း သိရသည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် အနောက်ဘက်သို့ ထွက်ခွာသော ဘတ်စ်ကားများသည် ဘူတာရုံ အနောက်ဝင်ပေါက်ရှိ ဘတ်စ်ကားဂိတ်မှထွက်ခွာကြပြီး အခြားဘတ်စကားများသည် အရှေ့ဘက် ဘူတာမှထွက်ခွာကြသည်။ ထို့ပြင် ယူထရက်မြို့ရှိဒေသတွင်းဘတ်စ်ကားများ ကို Qbuzz ကုမ္ပဏီက လည်ပတ်ဆောင်ရွက်ပေးပြီး ၎င်း၏ဝန်ဆောင်မှုများတွင် Uithof တက္ကသိုလ် ခရိုင်သို့သွားသော ဝန်ဆောင်မှုတစ်ခု ပါဝင်ကြောင်း လည်းသိရသည်။ ဒေသတွင်းဘတ်စ်ကားယာဉ်စုသည် ယူရို-VI စံနှုန်းနှင့် ကိုက်ညီသော ဘတ်စ်ကားများသာမက မြို့တွင်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအတွက် လျှပ်စစ်ဘတ်စ်ကားများကိုပါ အသုံးပြုသည့် ဥရောပ၏ အကောင်းဆုံး ယာဉ်စုများထဲမှတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း လည်းသိရသည်။ ယူထရက်မြို့မှ ဒေသဆိုင်ရာ ဘတ်စ် ကားများကို Arriva နှင့် Connexxion ကုမ္ပဏီတို့ကလည်ပတ် ဆောင်ရွက်ပေးခြင်းလည်းဖြစ်သည်။

နယ်သာလန်နိုင်ငံတွင်းရှိမြို့အများစုကဲ့သို့ပင် ယူထရက်မြို့တွင် စက်ဘီးလမ်းကြောင်းများ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ရှိသောကြောင့် စက်ဘီးစီးခြင်းကို ဘေးကင်းစေပြီး လူကြိုက်များကြကြောင်းသိရသည်။ မြို့တွင်းခရီးများ၏ (၃၃)ရာခိုင်နှုန်းသည် စက်ဘီး ဖြင့်ဖြစ်ပြီး အခြားသော သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး နည်းလမ်းများထက် ပိုများကြောင်းလည်းသိရသည်။ ယူထရက်မြို့တွင် စက်ဘီးများကို လူရွယ်၊ လူကြီး၊ တစ်ဦးချင်းစီနှင့် မိသားစုများအားလုံးက အသုံးပြုကြသည်။ အဆိုပါစက်ဘီးများသည် အများအားဖြင့် စတီးဖြင့်ပြုလုပ်ထားသော စက်ဘီးများဖြစ်ပြီး ဂီယာအနည်းငယ်သာရှိကာ ကုန်ခြောက်များ သို့မဟုတ် ကလေးငယ်များကို သယ်ယူရန်အတွက် ပုံးပါသည့် စက်ဘီးများလည်း ရှိကြောင်းသိရသည်။ ယူထရက် မြို့လူဦးရေ၏ (၁၀ဝ)ရာခိုင်နှုန်းသည် (၁၅)မိနစ်ခန့်သာသွားရသောမြို့တွင်းတွင်နေထိုင်ကြပြီး (၉၀) ရာခိုင်နှုန်းကျော်သည် ၎င်းတို့အလိုရှိ သောဦးတည်ရာနေရာများသို့ (၁၀)မိနစ်အတွင်း သွားလာနိုင်ကြ ကြောင်းသိရသည်။ (၂၀၁၄)ခုနှစ်တွင် ယူထရက်မြို့ကောင်စီသည် Centraal မီးရထားဘူတာရုံအနီးတွင် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး စက်ဘီးရပ်နားစခန်းကို တည်ဆောက်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ အထပ် သုံးထပ် စက်ဘီးရပ်နားစခန်းဆောက်လုပ်ရေးသည် ယူရိုသန်း (၃၀)ကျော်ကုန်ကျပြီး စက်ဘီးအစီး ရေ (၁၂၅၀ဝ) ခန့် ထားရှိနိုင်ကြောင်းလည်းသိရသည်။ စက်ဘီးရပ်နားစခန်းကို အဆင့်ဆင့်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီး ပထမပိုင်း ကို (၂၀၁၇) ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ကာ ကြန့်ကြာမှုအချို့ရှိခဲ့ပြီးနောက် နောက်ဆုံး အပိုင်းကို (၂၀၁၉) ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၁၉)ရက်တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။

ယူထရက်မြို့သည် ဒတ်ချ်လမ်းကွန်ရက်နှင့် ကောင်းမွန်စွာချိတ်ဆက်ထားသည့်မြို့တစ်မြို့လည်း ဖြစ်သည်။ ယူထရက်မြို့အတွက် အရေးအကြီးဆုံး လမ်းနှစ်လမ်း ဖြစ်သည့် A12 နှင့် A2 ကားလမ်းများသည် အမ်စတာဒမ်၊ Arnhem ၊ The Hague နှင့် Maastricht မြို့တို့အပြင် ဘယ်လ်ဂျီယံ၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ တို့နှင့်လည်း ဆက်သွယ်ပေးထားကြောင်းသိရသည်။ အဆိုပါဧရိယာအတွင်းရှိ အခြားသော အဓိက ကားလမ်းများမှာ Almere-BredaA27 နှင့် Utrecht-Groningen A28 တို့ဖြစ်သည်။ ယာဉ်ကြောပိတ်ဆို့မှုများ များပြားလာခြင်းနှင့် ရှေးဟောင်းမြို့သစ်စီမံကိန်းကြောင့် ယာဉ်ကြောပိတ်ဆို့မှုသည် ယူထရက်မြို့ အနီးတစ်ဝိုက်တွင် ဖြစ်လေ့ဖြစ်ထရှိသော ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ်တစ်ခုဖြစ်ပြီး လေထုညစ်ညမ်းမှုအဆင့်ကို ပိုမို မြင့်မားလာစေခဲ့သည်။ အဆိုပါအချက်ကြောင့် ယူထရက်မြို့၏ လေထုအရည်အသွေးကိုမြှင့်တင်ရန် အကောင်းဆုံးနည်းလမ်းနှင့်ပတ်သက်ပြီး ငြင်းခုံမှုများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့ကြောင်းလည်း သိရသည်။

ယူထရက်မြို့တွင် Amsterdam Rijnkanaal တူးမြောင်း တွင်တည်ရှိသော စက်မှုဆိပ်ကမ်း တစ်ခု လည်းတည်ရှိသည်။ အဆိုပါ ကွန်တိန်နာ ဆိပ်ကမ်းဂိတ်သည် တစ်နှစ်လျှင် ကွန်တိန်နာ (၈၀ဝဝဝ)ကို လက်ခံ လျက်ရှိကြောင်းလည်း သိရ သည်။ (၂၀ဝ၃)ခုနှစ်တွင် အဆိုပါ ဆိပ်ကမ်းသည် ကုန်စည်တန်ချိန် လေးသန်းအထိ ပို့ဆောင်နိုင်ခဲ့ပြီး အများစုမှာ သဲ၊ ကျောက်စရစ်၊ ဓာတ်မြေဩဇာနှင့် အစားအစာများ ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် အချို့သော ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည် သင်္ဘောခရီးစဉ်များကို ယူထ ရက်မြို့တွင်းရှိ တူး မြောင်းများတွင် နေရာအမျိုးမျိုးမှ စီစဉ်ပေးထားပြီး ရေလွှဲပေါက်များမှတစ်ဆင့် ခရီးသွားသင်္ဘောလမ်းကြောင်းများနှင့် ချိတ်ဆက်ထား ကြောင်းလည်း သိရသည်။

ထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းသည် ယူထရက်မြို့၏စီးပွားရေး၏သေးငယ်သောအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ယူထရက်မြို့ ၏စီးပွားရေးသည် မြို့တွင်းတွင် တည်ရှိသော ကြီးမားသောအဖွဲ့အစည်းများအပေါ် မှီခိုနေရကြောင်းလည်းသိရသည်။ ထို့ပြင် ယူထရက်မြို့သည် ဒတ်ချ်မီးရထားကွန်ရက်၏ အချက်အချာ နှင့် Nederlandse Spoorwegen မီးရထားအော်ပရေတာ၏ ရုံးချုပ်တည်ရှိရာနေရာလည်းဖြစ်သည်။ ယူထရက်မြို့တွင် ဘဏ်ကြီးတစ်ခုဖြစ်သည့် Rabobank ၏ ရုံးချုပ်တည်ရှိကြောင်းလည်းသိရသည်။ ယူထရက်မြို့ကို ဒတ်ချ်ဂိမ်းစက်မှုလုပ်ငန်း၏ “မြို့တော်” အဖြစ်လည်း သတ်မှတ်ထားကြပြီး (၂၀၂၃) ခုနှစ်တွင် ဥရောပဂိမ်းစက်မှုလုပ်ငန်းတစ်ခုလုံးအတွက် မြို့တော်များထဲမှ တစ်ခုအဖြစ် Business Finland အဖွဲ့အစည်းက အမည်တပ်ခဲ့ သည်။ အဆိုပါနယ်ပယ်တွင် ယူထရက်မြို့၏ ဩဇာ လွှမ်းမိုးမှု သည် (၂၀ဝ၂)ခုနှစ်တွင် စတင်ခဲ့သော ဥရောပရှိ ပထမဆုံးသော လမ်းကြောင်းများဖြစ်သည့် ၎င်း၏ တက္ကသိုလ်များရှိ ဗီဒီယိုဂိမ်းဆိုင်ရာ ဖန်တီးမှုလမ်းကြောင်းများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာခြင်း ဖြစ်သည်။ (၂၀ဝ၈)ခုနှစ်မှစတင်ပြီး ယူထရက်မြို့ သည် ဗီဒီယိုဂိမ်းစတူဒီယို incubator ပရိုဂရမ် Dutch Game Garden ၏ နေအိမ်လည်းဖြစ်ခဲ့ပြီး အဆိုပါပရိုဂရမ်သည် အလုပ်အကိုင်ပေါင်း(၂၀ဝ)ကို ဖန်တီးပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ထို့ပြင် ယူထရက်မြို့သည် Nixxes Software (Play Station Studios လုပ်ငန်းခွဲ) နှင့် ဗီဒီယိုဂိမ်း ဖန်တီးမှုစတူဒီယို Sokpop Collective တို့ တည်ရှိရာနေရာ တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။

Source: NP News

၁။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု လော့စ်အိန်ဂျလိစ်မြို့တွင် တောမီးများလောင်ကျွမ်း၍ အကြီးအကျယ် ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီးနောက် အစ္စရေးအခြေစိုက်ကုမ္ပဏီတစ်ခုသည် တောမီးများကို လျင်မြန်စွာငြိမ်းသတ်နိုင်သည့် ဆန်းသစ်တီထွင်မှုတစ်ရပ်ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အစ္စရေးအခြေစိုက်ကုမ္ပဏီဖြစ်သော FireDome သည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့်သဟဇာတဖြစ်ပြီး မီးလောင်ကျွမ်းမှုထိန်းချုပ်ရာတွင်ထိရောက်မှုရှိသည့် ဆန်းသစ်သောတောမီးကာကွယ်ရေးစနစ်အား တီထွင်ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်။ မူပိုင်ခွင့်စောင့်ဆိုင်းဆဲဖြစ်သော အဆိုပါစနစ်သည် ကုမ္ပဏီ၏ဝဘ်ဆိုက်တွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ထိရောက်သော တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုရှာဖွေထောက်လှမ်းခြင်း၊ ကာကွယ်ခြင်းနှင့်ငြှိမ်းသတ်ခြင်းတို့ကို လုပ်ဆောင်နိုင်စေရန် အဆင့်မြင့် AI နည်းပညာနှင့်ကာကွယ်ရေးနည်းဗျူဟာများပေါင်းစပ်ထားသည်။ ၎င်းသည် မီးလောင်မှုဖြစ်ပွားနိုင်သည့်ဧရိယာများကို စဉ်ဆက်မပြတ်စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးပေးနိုင်ပြီး ပြင်ပရင်းမြစ်များကို မှီခိုအားထားရန်မလိုသောစနစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် မီးဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်ပွားမှသာအလိုအလျောက် စတင်လုပ်ဆောင်မည်ဖြစ်သည်။ 

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်သောတောမီးအန္တရာယ်

၂။ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင်ဖြစ်ပွားခဲ့သည့်တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုသည် ၎င်း၏ဖျက်ဆီးနိုင်စွမ်းကို  ပြသလျက်ရှိသည်။ ကယ်လီဖိုးနီးယားပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Gavin Newsom က အဆိုပါမီးလောင်မှုသည် ကုန်ကျစရိတ်နှင့်ပမာဏအရ အမေရိကန်သမိုင်းတွင် အဆိုးရွားဆုံးသဘာဝဘေးအန္တရာယ်များထဲမှ တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သတိပေးခဲ့သည်။ ဤကဲ့သို့ မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့မှုတစ်ခုတည်းကြောင့် ဘဏ္ဍာရေးအရဆုံးရှုံးမှုတန်ဖိုးသည် ခန့်မှန်းခြေ ဒေါ်လာ ၂၅၀ ဘီလီယံအထိရှိနိုင်ကြောင်း သိရသည်။ တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုအတွင်း အနည်းဆုံး လူ ၂၄ ဦး အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ပြီး အခြားလူအများအပြား ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်း၊ အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ခြင်း သို့မဟုတ် ပျောက်ဆုံးနေခြင်းများရှိကြောင်း သိရသည်။ အစောပိုင်းအစီရင်ခံစာများအရ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တစ်ခုတည်းတွင် တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ မြေဧကတစ်ဘီလီယံနီးပါးပျက်စီးခဲ့ပြီး လေထုအတွင်း ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် တန်ချိန် ၆.၅ ဘီလီယံ ထုတ်လွှတ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ ထို့အပြင် တောမီးလောင်ကျွမ်းစဉ်အတွင်း ကာဗွန်မိုနော့ဆိုဒ်ကဲ့သို့ အန္တရာယ်ကြီးမားသော ဓာတ်ငွေ့များနှင့် မီးခိုးပြာအမြောက်အမြားလည်း ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဤဓာတ်ငွေ့များသည် ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာစေရန် များစွာအထောက်အကူပြုသောကြောင့် ရာသီဥတု ပြောင်းလဲလာစေသည့် အဓိကအကြောင်းရင်းဖြစ်သည်ဟု ယူဆနိုင်သည်။ US Joint Economic Committee ၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ်အစီရင်ခံစာအရ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုကြောင့် စုစုပေါင်းပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုသည် နှစ်စဉ် ၃၉၄ ဘီလီယံမှ ၈၉၃ ဘီလီယံကြားရှိကြောင်း သိရသည်။  

FireDome ၏ တောမီးအန္တရာယ်ကာကွယ်မှုနည်းလမ်း

၃။ FireDome သည် အစ္စရေးနိုင်ငံမှ အသုံးပြုနေသည့် နာမည်ကျော် လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေးစနစ်တစ်ခုဖြစ်သော Iron Dome စနစ်ကို အခြေခံ၍တီထွင်ထားပါသည်။ Iron Dome သည် လက်ရှိကမ္ဘာပေါ်တွင်အသုံးပြုနေသော ထိပ်တန်းစနစ်များထဲမှတစ်ခုအပါအဝင်အဖြစ် သတ်မှတ်ခံထားရသည်။ FireDome က ၎င်း၏ စနစ်သည် အလားတူနည်းလမ်းကိုအသုံးပြုထားပြီး ကင်မရာများနှင့် ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ (AI) တို့ဖြင့် စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးပြီးနောက် မီးဘေးကာကွယ်ရေးအတားအဆီးတစ်ခုကို ဖြန့်ကြက်ထားရှိမည်ဖြစ်သည်ဟုဆိုသည်။ တောမီးလောင်ကျွမ်းမှုကိုသိရှိပြီးနောက် မီးလောင်ကျွမ်းနေသည့်လမ်းကြောင်းကို တိုက်ရိုက်ပိတ်ဆို့ရန် မီးဘေးအတားအဆီးကွန်ရက်တစ်ခုကို ဦးစွာဖြန့်ကြက်လိုက်မည်ဖြစ်သည်။ ဒုတိယအဆင့်အနေဖြင့် ပထမအတားအဆီးကိုဖြတ်ကျော်လာသော မီးကျီမီးခဲများကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာသော မီးတောက်မီးလျှံများကို ရှာဖွေ၍ထိရောက်စွာငြိမ်းသတ်ပေးမည်ဖြစ်သည်။

၄။ ကုမ္ပဏီ၏အမှုဆောင်အရာရှိချုပ်ဖြစ်သူ Gadi Benjamini က တောမီးတိုက်ဖျက်ရေးစနစ်၏ ပထမဗားရှင်းသည် မီးသတ်ဆေးတောင့်များကို တစ်မိုင်၏လေးပုံတစ်ပုံအကွာအဝေးအထိ ပစ်လွှတ်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ကုမ္ပဏီသည် ဆေးတောင့်များကို တစ်မိုင်အကွာအဝေးအထိ ပစ်လွှတ်နိုင်သည့် အဆင့်မြှင့်တင်ထားသော ဗားရှင်းများကို မိတ်ဆက်ပေးရန်လည်း စီစဉ်ထားသည်။ ဤစနစ်၏ အားသာများထဲမှတစ်ခုမှာ တောမီးကိုတိုက်ဖျက်ရန်အတွက် မြေပြင်တွင်အဖွဲ့ဝင်အမှုထမ်းများ မလိုအပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်၍ အသက်ဆုံးရှုံးမှုအန္တရာယ်ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် စနစ်တစ်ခုတည်းဖြင့် ကြီးမားသောမြေဧရိယာကို မီးဘေးအန္တရာယ်မှကာကွယ်ပေးနိုင်သည်ဟု ဆိုထားသည်။ အဆိုပါစနစ်သည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လိုက်လျောညီထွေစွာ မီးငြိမ်းသတ်နိုင်သော စွမ်းရည်ပါရှိသည်။ Firedome ကုမ္ပဏီသည် အဆိုပါစနစ်ကို ၂၀၂၅ ခုနှစ် မေလတွင် စမ်းသပ်ရန် စီစဉ်နေပြီး ၂၀၂၆ ခုနှစ်တွင် အမေရိကန်နိုင်ငံ၌ စမ်းသပ်မှုများပြုလုပ်ရန် စီစဉ်ထားကြောင်း သိရသည်။ 

Source: https://interestingengineering.com/innovation/firedome-wildfire-spread-prevention-system

ဘာသာပြန်ဆိုတင်ပြသူ - ဗိုလ်မှူး အောင်ထက်ထက် (ရဲရင့်အောင်)

ရော့တာဒမ်မြို့သည် နယ်သာလန်နိုင်ငံတွင်းတွင် မြို့တော်အယ်စတာဒမ်ပြီးလျှင် ဒုတိယအကြီးဆုံးမြို့ တစ်မြို့ဖြစ်ပြီး ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးတွင် မြို့တွင်းရှိနေရာအများအပြားကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ပြီး နောက်ပေါ်ထွက်လာပြီး ထင်ရှားသည့် ခေတ်မီဗိသုကာလက်ရာများကြောင့် နာမည်ကျော်ကြားသည်။ ရော့တာဒမ်မြို့သည် Rhine-Meuse-Scheldt မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၏ North Seaပင်လယ်ဝ ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်သော South Holland ပြည်နယ်တွင် တည်ရှိသည့်မြို့တစ်မြို့ဖြစ်သည်။ ရော့တာဒမ်မြို့၏သမိုင်းကြောင်းကို ပြန်ကြည့်မည်ဆိုပါက ရော့တီမြစ်ပေါ်တွင် ရေကာတာတစ်ခု တည်ဆောက်ခဲ့သည့် (၁၂၇၀) ပြည့်နှစ်များကို ပြန်သွားရမည်ဖြစ် သည်။ (၁၃၄၀) ပြည့်နှစ်တွင် ရော့တာဒမ်မြို့ကို နယ်သာလန်နိုင်ငံ၏မင်းသား William IV က မြို့ လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို ပေးအပ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။

ထို့ပြင် လူဦးရေ (၂ ဒသမ ၇) သန်းခန့်ရှိသော Rotterdam–The Hague မြို့ပြဧရိယာသည် ဥရောပသမဂ္ဂတွင် (၁၀)ခုမြောက်အကြီးဆုံး မြို့ပြဧရိယာ တစ်ခုဖြစ်ပြီး နယ်သာလန်နိုင်ငံတွင်းတွင် လူဦးရေအထူထပ်ဆုံး မြို့ပြဧရိယာတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ အဓိက ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးနှင့် စီးပွားရေးအချက် အချာနေရာတစ်ခုဖြစ်သော ရော့တာဒမ်မြို့သည် ဥရောပ၏ အကြီးဆုံးပင်လယ်ဆိပ်ကမ်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ (၂၀၂၂)ခုနှစ်တွင် ရော့တာဒမ်မြို့၌ နေထိုင်သူလူဦးရေ (၆၅၅၄၆၈) ဦးရှိပြီး မတူညီသောနိုင်ငံသားပေါင်း (၁၈၀)ကျော်နေထိုင်သည့် နေရာတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။

ရော့တာဒမ်မြို့သည် ၎င်း၏တက္ကသိုလ်များ၊ မြစ်ကမ်းစပ်နေရာ၊ သက်ဝင်ယဉ်ကျေးမှုဘဝ၊ ရေကြောင်း အမွေအနှစ်များနှင့် ခေတ်မီဗိသုကာပညာကြောင့် နာမည်ကျော်ကြားသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အတွင်း ဂျာမန်တို့၏ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ရော့တာဒမ်မြို့လယ်ကောင်သည် လုံးဝပျက်စီးလုနီးပါး ဖြစ်ခဲ့ပြီးနောက် Rem Koolhaas၊ Piet Blom နှင့် Ben van Berkel တို့ကဲ့သို့သော ဗိသုကာပညာရှင်များက ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည့် မိုးမျှော်တိုက်များအပါအဝင် မတူညီသောဗိသုကာရှုခင်းများစွာကို ပေါ်ပေါက်လာစေခဲ့ကြောင်းသိရသည်။ ထို့ပြင် ရထားလမ်း၊ ကားလမ်းများနှင့် ရေလမ်းကြောင်းများအပါအဝင် ကျယ် ပြန့်သောဖြန့်ဖြူးရေးစနစ်သည် ရော့တာဒမ်မြို့ကို “Gateway to Europe” နှင့် “ Gateway to the World” ဆိုသည့်နာမည်ပြောင်များကို ရရှိစေခဲ့ကြောင်းလည်း သိရသည်။

စီးပွားရေး
ရော့တာဒမ်မြို့သည် နယ်သာလန်နိုင်ငံတွင်းရှိ သင်္ဘောလုပ်ငန်းအတွက် အဓိကအချက်အချာကျ သောနေရာများထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်။ (၁၆၀၂)ခုနှစ်တွင်တည်ထောင်ခဲ့သော ကမ္ဘာ့ပထမဆုံးနိုင်ငံစုံအဖွဲ့အစည်း Rotterdam Chamber of the VOC မှ (၁၉၇၀) ပြည့်နှစ်တွင်တည်ထောင်ခဲ့သော Royal Nedlloyd သင်္ဘောကုမ္ပဏီအထိ (၁၉၈၈) ခုနှစ်တွင် ရော့တာဒမ်မြို့၏ ကော်ပိုရိတ်ရုံးချုပ်များသည် “Willemswerf ”အထင်ကရအဆောက်အအုံတွင် တည်ရှိကြကြောင်းသိရသည်။ (၁၉၉၇)ခုနှစ်တွင် Royal Nedlloyd ကုမ္ပဏီသည် ဗြိတိန်သင်္ဘောလုပ်ငန်းခေါင်းဆောင် P&O ကုမ္ပဏီနှင့်ပေါင်းစည်းပြီး ကမ္ဘာ့တတိယအကြီးဆုံး ကုန်သည်သင်္ဘောကုမ္ပဏီကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြောင်းလည်းသိရသည်။

ထို့ပြင် ရော့တာဒမ်မြို့သည် ဓာတုကုမ္ပဏီ LyondellBasell ၊ ကုန်စည် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ကုမ္ပဏီ Glencore ၊ ဆေးဝါးကုမ္ပဏီ Pfizer ၊ ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေးကုမ္ပဏီများ Stolt-Nielsen ၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းကိရိယာကုမ္ပဏီ ABB နှင့် လူသုံးကုန်ပစ္စည်းကုမ္ပဏီ Procter & Gamble တို့၏ ဒေသဆိုင်ရာရုံးချုပ်များ တည်ရှိရာနေရာတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ 

ရော့တာဒမ်မြို့တွင် Allianz ၊ Maersk ၊ Petrobras ၊ Samskip ၊ Louis Dreyfus Group နှင့် Aon ကုမ္ပဏီတို့၏ ဒတ်ချ်ဌာနချုပ်များရှိကြောင်းလည်း သိရသည်။ ရော့တာဒမ်မြို့သည် အစိုးရတစ်ပိုင်း ကုမ္ပဏီများ Roteb (သန့်ရှင်းရေး၊ အမှိုက်စီမံခန့်ခွဲမှုနှင့် ဝန်ဆောင်မှုအမျိုးမျိုးကို ဂရုစိုက်ရန်) နှင့် ရော့တာဒမ်ဆိပ်ကမ်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့ (ရော့တာဒမ် ဆိပ်ကမ်းကိုထိန်းသိမ်းရန်) ဝန်ဆောင်မှုများကို အသုံးပြုသည်။ အဆိုပါ ကုမ္ပဏီနှစ်ခုစလုံးသည် တစ်ချိန်က မြူနီစီပယ်အဖွဲ့များဖြစ်ခဲ့ကြပြီး လက်ရှိအချိန်တွင် မြို့ကပိုင်သော ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရအဖွဲ့အစည်းများဖြစ်နေပြီဖြစ်ကြောင်းလည်းသိရသည်။

နယ်သာလန်နိုင်ငံတွင်းတွင် အကြီးဆုံးဆိပ်ကမ်းနှင့် အကြီးဆုံးမြို့များထဲမှတစ်မြို့ဖြစ်သော ရော့တာဒမ်သည် အထူးသဖြင့် ပိုက်ဆံအများကြီး မပေးရသောအလုပ်သမားအခန်းကဏ္ဍတွင် အလုပ်အကိုင် ရှာဖွေနေသူများကို ဆွဲဆောင်လျက်ရှိပြီး မြို့၏အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းသည် (၁၂)ရာခိုင်နှုန်းရှိပြီး နိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာပျမ်းမျှထက် နှစ်ဆနီးပါးရှိကြောင်းသိရသည်။

ရော့တာဒမ်မြို့သည် ဥရောပတွင် အကြီးဆုံးဆိပ်ကမ်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး Maas နှင့် Rhine မြစ်များသည် ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ ဘေဆယ်မြို့နှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံတို့သို့ရောက်ရှိပြီး ကုန်းတွင်းပိုင်းအထက်ပိုင်းသို့ ကောင်းစွာဝင်ရောက်နိုင်ကြောင်းသိရသည်။ (၂၀ဝ၆)ခုနှစ်တွင် ရော့တာဒမ်မြို့သည် ပေနှစ်ဆယ်ဖြင့် ညီမျှသော ယူနစ်သတ်မှတ်ချက်များ (TEU) ဖြင့်ကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်သော ကမ္ဘာ့သတ္တမမြောက်အကြီး ဆုံးကွန်တိန်နာဆိပ်ကမ်းဖြစ်ခဲ့ပြီး (၂၀၁၄)ခုနှစ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ ရှန်ဟိုင်းမြို့သည် ကမ္ဘာ့အလုပ်အများ ဆုံးကွန်တိန်နာဆိပ်ကမ်းအဖြစ် အဆင့်သတ်မှတ်ခံခဲ့ရကြောင်းသိရသည်။ ရော့တာဒမ်ဆိပ်ကမ်း၏ အဓိက လုပ်ဆောင်ချက်များမှာ ရေနံဓာတုဗေဒလုပ်ငန်းများ၊ အထွေထွေကုန်တင်ကုန်ချလုပ်ငန်းနှင့် ကုန်စည်သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းတို့ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ ထို့ပြင် ရော့တာဒမ်ဆိပ်ကမ်းသည် ဥရောပတိုက်နှင့် အခြားပြည်ပနိုင်ငံများကြားရှိ အစုလိုက်အပြုံလိုက်ပစ္စည်းများအတွက် အရေးကြီးသော သယ်ယူပို့ဆောင် ရေးနေရာတစ်ခုအဖြစ် လုပ်ဆောင်ပေးပြီး မြို့မှကုန်ပစ္စည်းများကို သင်္ဘော၊ တွဲ သင်္ဘော၊ ရထား သို့မဟုတ် ကားလမ်းဖြင့်ပို့ဆောင်ကြောင်းလည်း သိရသည်။ (၂၀၁၇)ခုနှစ်တွင် ရော့တာဒမ်မြို့မှ ဂျာမနီနိုင်ငံသို့ ကုန်စည်အမြန်ပို့ဆောင်ရေးရထားလမ်းသစ်တစ်ခုဖြစ်သော Betuweroute ကို ပြီးစီးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ရော့တာဒမ်မြို့ရှိ လူသိများသောလမ်းများမှာ (၁၉၅၃)ခုနှစ်တွင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သော နယ်သာလန်နိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးလူသွားလမ်းများ Lijnbaan ၊ Hoog- straat လမ်းနှင့်စက်ဘီးစီးသူများ၊ လူသွားလမ်းများကို ပိုမိုနေရာပေးရန်အတွက် (၂၀၁၈)ခုနှစ် နှင့် (၂၀၂၁) ခုနှစ်ကြားတွင် ပြန် လည်ပြုပြင်မွမ်းမံထားသော Coolsingel လမ်းတို့ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ အခြား အဓိကလမ်းမတစ်ခုမှာ မြို့လယ်ကောင်ရထားဘူတာရုံမှ Hofplein ပြည်သူ့ရင်ပြင်ထိရှည်သော လမ်းမကြီးဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။

ထို့ပြင် Kruiskade လမ်းသည် Michael Kors ၊ 7 For All Mankind ၊ Calvin Klein ၊ Hugo Boss ၊ Tommy Hilfiger နှင့် လူသိများသော အမျိုးသားအဝတ်အထည် Oger ကဲ့သို့သော လက်လီ ရောင်းချသည့်ဆိုင်များရှိပြီး ပိုမိုကြီးမားသော ဈေးဝယ်လမ်းတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ Alexandrium ဟု ခေါ်သော ထင်ရှားသည့်ဈေးဝယ်စင်တာတစ်ခုသည် ရော့တာဒမ်မြို့၏အရှေ့ဘက်ခြမ်းတွင်တည်ရှိပြီး ကြီးမားသောမီးဖိုချောင်တစ်ခုနှင့် ပရိဘောဂစင်တာတစ်ခုတို့ပါဝင်ကြောင်းလည်းသိရသည်။

ပြတိုက်များ၊ စာကြည့်တိုက်များနှင့် မော်ကွန်းတိုက်များ
ရော့တာဒမ်မြို့တွင် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းအမျိုးမျိုးရှိပြီး လူသိများသောပြတိုက်များမှာ Boijmans Van Beuningen ပြတိုက်၊ Het Nieuwe Instituut ပြတိုက်၊ Wereldmuseum ပြတိုက်၊ Kunsthal ပြတိုက်၊ Kunstinstituut Melly အနုပညာပြခန်းနှင့် ရော့တာဒမ်ရေကြောင်း ပြတိုက်တို့ ဖြစ် သည်။ ရော့တာဒမ် သမိုင်းပြတိုက်သည် ခေတ်ပြိုင်နိုင်ငံဖြတ်ကျော်မြို့တစ်မြို့အဖြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကိုပြသရန်ရည်ရွယ်ပြီး ရော့တာဒမ်ပြတိုက်အဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ကြောင်းလည်းသိရသည်။ အခြားပြတိုက်များတွင် အခွန်နှင့်အကောက်ခွန်ပြတိုက်၊ နယ်သာလန် မရိန်းတပ်ဖွဲ့ပြတိုက်၊ ရော့တာဒမ် ပြည်သူ့သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးပြတိုက်နှင့် သဘာဝသမိုင်းပြတိုက်တို့ပါဝင်ပြီး ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုပြတိုက် Fenix ကို (၂၀၂၅) ခုနှစ်တွင် ဖွင့်လှစ်သွားမည်ဖြစ် ကြောင်းလည်းသိရသည်။

ရော့တာဒမ်၏ ပထမဆုံး မြူနီစီပယ်စာကြည့် တိုက်ကို (၁၆၀၄)ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ အများပြည်သူစာကြည့်တိုက် Bibliotheek Rotte- rdam ကို (၁၈၆၉)ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီး လက်ရှိအချိန်တွင် ရော့တာဒမ်မြို့၌ အကြီးဆုံး ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်ကာ မြို့တစ်ဝန်းစာ ကြည့်တိုက်ခွဲပေါင်း(၁၅)ခုရှိကြောင်းလည်းသိရသည်။ ရော့တာဒမ်မြို့ မော်ကွန်းတိုက် (Stadsar- chief Rott- erdam) ကို (၁၆၀၄) ခုနှစ်တွင်တည်ထောင်ခဲ့ပြီးရော့တာဒမ်မြို့၏သမိုင်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်ရေးမှတ်တမ်းများနှင့်မူရင်းအထောက်အထားများကို အဆိုပါနေရာတွင်ရှာဖွေနိုင်ကြောင်း လည်း သိရသည်။ မော်ကွန်းတိုက်နှင့်သက် ဆိုင်သောသိမ်းဆည်းမှုများတွင် အထွေထွေမှတ်တမ်းများ၊ စာရွက်စာတမ်းများ၊ ရုပ်မြင်သံကြားစုဆောင်းမှုများနှင့် စာကြည့်တိုက်တို့ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။

Source: NP News

အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏သက်တမ်းအရှည်ဆုံးဝန်ကြီးချုပ်၊ အိန္ဒိယ နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု ဗိသုကာပညာရှင် နှင့် အမေရိကန်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံအကြား သမိုင်းဝင် နျူကလီးယား သဘောတူညီချက်ရေးဆွဲခဲ့သူ အသက် ၉၂ အရွယ် မန်မိုဟန်ဆင်းသည် ဒီဇင်ဘာ ၂၆ ရက်နေ့ တွင် ကွယ်လွန်သွားပြီဖြစ်ပါသည်။

သက်ကြီးရောဂါကြောင့် ဆေးကုသမှုခံနေရသူ ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်းသည် ဒီဇင်ဘာ ၂၆ ရက်နေ့က နေအိမ်တွင် ရုတ်တရက် သတိလစ်သွားခဲ့သဖြင့် နယူး ဒေလီမြို့ရှိ AII India ဆေးသိပ္ပံတွင် လက်ခံကုသ ပေးခဲ့ကြောင်း ထိုဆေးရုံကြေညာချက်တွင် ဖော်ပြထား ပါသည်။ 

“အိန္ဒိယပြည်သူများအတွက် ထူးချွန်ပြောင်မြောက်ဆုံး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဆုံးရှုံးသွားရကြောင်း” အိန္ဒိယ နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီက လူမှုမီဒီယာတွင် ရေးသား ဂုဏ်ပြုဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ ၎င်းသည် ဝန်ကြီးချုပ် တာဝန် ယူချိန်ကာလတွင် ဉာဏ်ပညာကြီးမားပြီး ပြည်သူများ အပေါ် အမြဲနှိမ့်ချဆက်ဆံတတ်ပြီး တိုင်းပြည် တိုးတက်ရန်အတွက် အားသွန်ခွန်စိုက် ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်ခဲ့သည့် လုပ်ဆောင်ချက်များကို မျက်ဝါး ထင်ထင်မြင်ယောင်နေမိကြောင်း မိုဒီက ဆက်လက် ပြောကြားပါသည်။

“သိမ်မွေ့မှုရှိခြင်း၊ ပညာရှိခြင်း၊ ထက်မြက်ခြင်း၊ ရဲရင့်ခြင်း နှင့်ပြည့်စုံသည့် ရှေ့ဆောင်လမ်းပြ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဆုံးရှုံးမှုကြောင့် မိမိတို့ နိုင်ငံ အတွက် အလွန်စိတ်မကောင်းဖွယ်ဖြစ်ရကြောင်း” ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Rajiv Gandhi ၏ သမီးဖြစ်သူ Priyanka Gandhi က ပြောကြားလိုက်သည်။

မန်မိုဟန်ဆင်းသည် ဂျဝါဟာလာနေရူး နောက်ပိုင်း ပထမဆုံးသမ္မတသက်တမ်း ထမ်းဆောင်ပြီးနောက် ပြန်လည်အရွေးခံရသည့် ပထမဆုံးအိန္ဒိယ ခေါင်းဆောင် ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ၏ထိပ်တန်းရာထူးကို ထမ်းဆောင်သည့် ပထမဆုံး ဆစ်ခ်တစ်ဦးလည်း ဖြစ်သည်။

မန်မိုဟန်ဆင်းကို ၁၉၃၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၆ ရက်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ ပန်ဂျပ်ပြည်နယ်ရှိ လူသူ နည်းပါး လွန်းပြီး ရေနှင့် လျှပ်စစ်မီးမရှိသော ကျေးရွာတွင် ချို့တဲ့စွာမွေးဖွားခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ပန်ဂျပ်တက္ကသိုလ်ကိုတက်ရောက်ပြီးနောက် Cambridge တက္ကသိုလ်မှမဟာဘွဲ့နှင့် Oxford မှ DPhil ဘွဲ့ (စာပေပါရဂူဘွဲ့) ရခဲ့ပါတယ်။ Cambridge မှာ ပညာသင်ကြားနေစဉ် ငွေကြေးချို့တဲ့လွန်းသဖြင့် များစွာဒုက္ခကြုံခဲ့ရသည်။ ၎င်းသည် ဒုက္ခများစွာ ရင်ဆိုင်ဖြတ်သန်းခဲ့ရပြီးနောက် ကမ္ဘာကျော်တက္ကသိုလ်များမှ ပါရဂူဘွဲ့များ ရရှိအောင် လုံ့လပြု အပတ်တကုတ် ကြိုးစားခဲ့သူတစ်ဦးဖြစ်သည်။ 

သူသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၄ ခုနှစ်အထိ ၁၀ နှစ်ကြာ သက်တမ်းအကြာဆုံး တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ဖြောင့်မတ် တည်ကြည်သော ဂုဏ်သိက္ခာရှိသူအဖြစ် ကမ္ဘာ့ ခေါင်းဆောင် များထဲတွင် ထင်ရှားလှပါသည်။ 

မန်မိုဟန်ဆင်းသည် လုပ်ကြံခံရသည့် ဝန်ကြီးချုပ် ရာဂျစ်ဂန္ဒီ၏ ဇနီး ဆိုနီရာဂန္ဒီ၏ နေရာတွင် အစားထိုး တာဝန်ယူရန်  ၂၀၀၄ ခုနှစ်၌ ရွေးချယ်ခန့်အပ်ခြင်း ခံခဲ့ ရခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၄ ခုနှစ်အထိ ဝန်ကြီးချုပ် ဒုတိယသက်တမ်း ထပ်မံအရွေးချယ်ခံ ခဲ့ရပြီး ၎င်းခန့်အပ်ထားသည့်ဝန်ကြီးများ၏ လာဘ်စားမှု နှင့် ငွေကြေးအရှုပ်တော်ပုံများကြောင့် ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ ရွေးကောက်ပွဲတွင် နရိန်ဒရာမိုဒီ ဦးဆောင်သည့် ဟိန္ဒူ အစွန်းရောက် ဘဟာရတ်တီယာ ဂျနာတာပါတီကို  ရှုံးနိမ့်ခဲ့ရပါသည်။ ၎င်းသည် ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးကနေ အနားယူပြီးနောက်ပိုင်း  မထင်မရှား နေထိုင်သွားခဲ့သူ ဖြစ်ပါသည်။

မန်မိုဟန်ဆင်း ကွယ်လွန်ချိန်တွင် ဇနီးနှင့် သမီးသုံးဦးတို့ ကျန်ရစ်ခဲ့ပါသည်။

ကိုးကား - BBC