ဤကမ္ဘာမြေပြင်ပေါ်တွင် လူသားမျိုးနွယ်တို့ ကာလကြာရှည်  ရှင်သန်နေထိုင်နိုင်ရန်အတွက် မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည့် အခြေခံအချက်များမှာ စားသောက်ရေး၊ ဝတ်ဆင်ရေးနှင့် လုံခြုံသော အမိုးအကာအောက်တွင် နေထိုင်နိုင်ရေးတို့ပင်ဖြစ်သည်။ ထိုအခြေခံအချက်များပြည့်စုံစေရန်  ကြိုးစားတီထွင်ကြရင်း လူသားမျိုးနွယ်စု ၏  ယဉ်ကျေးမှုများမှာ  တစ်ဆင့်ထက် တစ်ဆင့် မြင့်သည်ထက်မြင့်လာကြသည်။ ထို့အတူနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုကို   လေ့လာကြမည် ဆိုပါလျှင်  ထိုအခြေခံလိုအပ်ချက်များကို ပိုမိုဖူလုံပြည့်စုံလာစေရန် အားထုတ် ကြိုးစားကြရင်း နိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်း ပိုမိုမြင့်မားခိုင်မာလာသည်ကို တွေ့ကြရမည်ဖြစ်သည်။

လူသားအားလုံးအတွက်    အဝတ်အထည်သည်  အရေးကြီးသည်။  သမိုင်းမတင်မီခေတ်ကပင် လူသားတို့သည် ရာသီဥတုဒဏ်  အခြားအန္တရာယ်ရှိသော တိရစ္ဆာန်တို့၏ရန်မှ ကာကွယ်ရန်အပြင် အရှက်သိက္ခာအတွက် ကိုယ်ခန္ဓာ တွင် လုံခြုံစွာဖုံးအုပ်နိုင်ရန်အတွက် သားကောင်များမှရသော သားရေများအား ဝတ်ဆင်ခဲ့ကြရသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့် သစ်ပင်လျှော်များ၊ ငှက်ပျောလျှော်များဖြင့် တီထွင်ဝတ်ဆင်ခဲ့ကြပြီး ချည်ထည်များ ရက်လုပ်နိုင်သည် အထိ    တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုး လာခဲ့ကြသည်။  မြန်မာတို့သည်လည်း   ထိုနည်းတူပင်ဖြစ်သည်။

လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်းသုံးထောင်ခန့်က   မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထွန်းကားခဲ့သော  ကြေးခေတ်-သံခေတ်ဒေသများ၌ တူးဖော်ရရှိခဲ့သည့် ကြေးထည်ပစ္စည်းများပေါ်တွင် ကပ်တင်ကျန်ရစ်သော အဝတ်စအရာ အထောက်အထားများကို တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင်  ချည်ထည်ရက်လုပ်သည့် အတတ်ပညာသည်  လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း သုံးထောင်ခန့်ကပင် ထွန်းကားနေပြီကို လေ့လာသိရှိနိုင်သည်။

ထို့နောက်  သမိုင်းစဉ်တစ်လျှောက် ပေါ်ထွန်းခဲ့သည့် ခေတ်များဖြစ်ကြသော  ပျူခေတ်၊ ပုဂံခေတ်၊ ပင်းယခေတ်၊ အင်းဝခေတ်၊ တောင်ငူခေတ်၊ ညောင်ရမ်းခေတ်၊ ကုန်းဘောင်ခေတ် စသည်ဖြင့် ခေတ်အဆက်ဆက်တွင်လည်း မြန်မာ့ရက်ကန်းလက်မှု အနုပညာ တိုးတက်ထွန်းကားခဲ့သည်။ သဘာဝဆိုးဆေးများကို အသုံးပြု၍ အဝတ် အထည်များကို ဒီဇိုင်းအမျိုးမျိုး ထွင်ကာ ရိုးရာမပျက် ရက်လုပ်ဝတ်ဆင်ခဲ့ကြကြောင်းကို ရုပ်တု၊ ရုပ်ကြွများ၊ သမိုင်းမှတ်တမ်းများ၊ ကျောက်စာများ၊ နံရံဆေးရေး ပန်းချီအထောက်အထားများအရ သိရှိနိုင်ကြောင်းကို သာသနာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာနမှ ထုတ်ဝေသော စာစောင်ပါ မြန်မာလက်မှုအနုပညာသမိုင်း အကျဉ်းတွင် ရေးသားဖော်ပြထားသည်ကို လေ့လာဖတ်ရှုရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ခေတ်အဆက်ဆက် အဝတ်အထည်ရက်လုပ်ခြင်း ယဉ်ကျေးမှုကို   လေ့လာမည်ဆိုပါက မြန်မာ့ ရက်ကန်း လက်မှုအနုပညာကို ချန်ထား၍မရပေ။ ဝါဂွမ်းစိုက်ပျိုးခြင်း၊ ရက်ကန်းလုပ်ငန်းနဲ့အတူ အထည်ချော ရက်လုပ်သော အတတ်ပညာတို့မှာ ရှေးနှစ်ပေါင်း များစွာကတည်းကပင် မြန်မာနိုင်ငံတွင်  တွင်ကျယ်ခဲ့သည်။

ရှေးမြန်မာအိမ်များတွင် ဝါ(ဂွမ်း)ပင်နှင့်အတူ မဲပင်၊ နီပါးဆေးပင်၊   သီတင်းပင်များကို စိုက်ပျိုးခဲ့ကြပြီး မြန်မာအိမ်ရှင်မများမှာ   ဝါကြိတ်၊ ဝါဖန်၊ ဗိုင်းလိပ်၊ ဗိုင်းငင့်၊ ဆေးရောင်စုံဆိုးအတတ်၊ ရက်ကန်း အတတ်တို့ကို    ကျွမ်းကျင်တတ်မြောက် လုပ်ကိုင်ကြပါရသည်။

ထိုခေတ်ကာလများက “မိန်းမများသည် ရက်ကန်း မတတ်လျှင်  အကျိုးနှင့်တူသည်၊ ယောကျ်ားများ သည်  စာမတတ်လျှင်  အကန်းနှင့်တူသည်” ဆိုသော ဆိုရိုးစကားပင်    ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်။  ထို့ပြင် “ဗိုင်းကောင်း ကျောက်ဖိ” “လသာတုန်းဗိုင်းငင့်” ဟူသောစကားပုံများလည်း ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်။

ထို့ပြင် မြန်မာ့ကျေးလက်ရိုးရာ တေးကဗျာများတွင် ရက်ကန်းရက်ရင်း  သီဆိုကြသော တေးကဗျာလေးများ ပေါ်ထွန်းခဲ့သည်။

“မန်ကျည်းငုတ်တို ရွက်နုပေါက်မှ ချဉ်ရည်သောက်စို့ မလေးရယ် ဘုရားငုတ်တို ရောင်တော်လွှတ်မှ ပုံတော်ဝတ်စို့ မလေးရယ်” ဟူသော ကဗျာလေးအပြင်

“ ရွှေချည်ငွေချည် တန်းပါလို့

ရက်ကန်းကိုယ်စီ တန်းကိုယ်စီ

လက်ခတ်ကယ် ကျွန်းဖိုသား

သောင်းတိုင်က ကြားသလေလေး” ဟူ၍

ဆရာဦးသော်ဇင်စီစဉ်ပြုစုသော   ကျေးလက်တောရွာတေးကဗျာ  စာအုပ်တွင်  လေ့လာဖတ်ရှုရသည်။

အထက်ပါကဗျာလေးများကို ကိုးကားထည့်သွင်း၍ တေးပြုစာဆို စိန်ဝေလျှံကလည်း မလေးလက်ခတ်သံ ဟူသောတေးသီချင်းလေးတွင်

“ဘုရားငုတ်တိုရောင်တော်လွှတ်မှ

  ပုံတော်စင်ဝတ်    ကြပါစို့ မောင်ကြီးရေတော့

  အောက်ပြည်ဆို လှေတော်ထိုး

  ပိုးမှာလိုက်တယ်  လေလေ့

 အနားတစ်ဖက်တစ်ချက်ရယ်က စိမ်းနုခြယ်  စိမ်းနုခြယ်

  အလယ်ခေါင် သံယောင်ကွက်ကယ် ချစ်တဲ့သူယက်ခဲ့တယ်

  လက်ခတ်သံ လက်ခတ်သံ မလေးလက်ခတ်သံ

  လက်ခတ်သံ လက်ခတ်သံ ပျိုလေး လက်ခတ်သံ

 လက်ခတ်သံကျွန်းဖိုသား သောင်းတိုင်ကကြား သလေလေ့ ”

ဟူ၍ သာယာနာပျော်ဖွယ်ကောင်းသော တေးသီချင်းလေးကို ရေးသားကာ  လူထုကြားတွင်  တွင်ကျယ်စေခဲ့သည်။

မြန်မာ့ရက်ကန်းလက်မှုအနုပညာမှာ  ရှေးမြန်မာဘုရင်များ လက်ထက်ကတည်းကပင် ရိုးရာလက်မှုပညာရပ် တစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ အလွန်ပါးလှပ်ချောမွတ် လှသည့်အထည်များကိုလည်း ရှေးမြန်မာဘုရင်များ လက်ထက် ကတည်းကပင် ထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့ကြောင်းကို စာပေမှတ်တမ်းများတွင် လေ့လာဖတ်ရှုနိုင်သည်။

ဂျီ၊ အီးဟာဗေး၏ ၁၈၂၄ ခုနှစ်မတိုင်မီ မြန်မာနိုင်ငံ သမိုင်းအကြောင်း ရေးသားထားသည့် History of Burma စာအုပ်တွင် “မြန်မာဘုရင်၏ တိုင်းပြည်တွင် တွေ့ရှိရသော အဝတ်အထည်မျိုးကို အခြားအရပ်ဒေသများတွင် မတွေ့ရချေ။ ထိုအထည်သည် အလွန်ပါးလှပ်ချောမွတ်သောကြောင့် ယင်းဖြင့် ချုပ်လုပ်ထားသော အင်္ကျီကို  လက်စွပ်ကွင်းထဲသို့ပင် ထည့်သွင်းနိုင်လေသည်။ ထိုအထည်ကို ဝါဂွမ်းဖြင့် ရက်လုပ်ထား၏။ ကျွန်ုပ်တို့ ကိုယ်တိုင် ထိုအထည်မျိုးကို တွေ့ရဖူးသည်” ဟု ရေးသားဖော်ပြထားသဖြင့် ရှေးခေတ်မြန်မာတို့၏ ရက်ကန်း အတတ်ပညာ အရည်အသွေး အဆင့်အတန်းမြင့်မားသည်ကို ခန့်မှန်း သိရှိနိုင်လေသည်။

မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုတွင်     ခိုင်မာဖွံ့ဖြိုးခဲ့သည့် ခေတ်အဆက်ဆက် ထိန်းသိမ်းသင့်သော   မြန်မာ့ရက်ကန်း လက်မှု အနုပညာများကို    မျိုးဆက်သစ်များ လေ့လာကာ   ဝံသာနုစိတ်၊  ဇာတိသွေး၊ ဇာတိမာန် ထက်သန် ကာ  မိမိတို့၏ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များကို ဂုဏ်ယူခြင်းဖြင့် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်လိုသော စိတ်များ လက်ဆင့်ကမ်း အမွေပညာဖြန့်ဝေပေးသင့်သည်။ မြန်မာ့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု တစ်ခုဖြစ်သောမြန်မာ့ရက်ကန်း လက်မှု အနုပညာများကိုလည်း မပျောက်ပျက်ဘဲ   ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရန်မှာ မြန်မာတိုင်း တွင်  တာဝန်ရှိသည်။

ရှေးအစဉ်အဆက်ကပင် အဆင့်အတန်းမြင့်မားခဲ့သည့် မြန်မာ့ရက်ကန်းလက်မှု အနုပညာများ မတိမ်ကော မပပျောက်စေရန် ပြည်သူလူထုအနေဖြင့် မိမိတို့၏ ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများကိုလည်း အားပေးကြရန် လိုအပ် ကြောင်း   ဆန္ဒပြုတိုက်တွန်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။     ။

Source-www.moi.gov.mm

ဝါခေါင်လ

ဝါခေါင်လသည်  မြန်မာ့ဆယ့်နှစ်လရာသီတွင် ပဉ္စမမြောက်လဖြစ်သည်။  ဝါခေါင်လသည် မိုးဥတု တွင်ပါဝင်ပြီး ရှေးအခါက ဝါခေါင်လကို “နံကာ”လ ဟုခေါ်သည်။ ပုဂံခေတ်ထိုးကျောက်စာများတွင် ဝါခေါင်လကို ဝါခေါင်ဟု လည်းကောင်း၊ နံကာလဟု လည်းကောင်း ရေးထိုးထားကြောင်း တွေ့ရသည်။

နံကာလ၏ အဓိပ္ပာယ်မှာ မိုးဖြိုင်ဖြိုင်ရွာသွန်းသော လဖြစ်သောကြောင့် တောင်သူလယ်သမားများ စပါးစိုက်ပျိုးချိန်၊ လယ်လုပ်ချိန်လဟုဆိုသည် ။ ဝါခေါင်လသည် ဗေဒင်အခေါ် သိဟ်ရာသီ၊  သရဝဏ်နက္ခတ်နှင့် လမင်းတို့ ယှဉ်ပြိုင်ကာ မွန်းတည့်သည်။ ဖုသျှနက္ခတ်နှင့် နေမင်းတို့ယှဉ်ပြိုင်သည်။ ရာသီရုပ်မှာခြင်္သေ့ရုပ်၊ ရာသီပန်းမှာ ခတ္တာ၊ ရာသီပွဲတော်မှာ “စာရေးတံပွဲ”ဖြစ်သည်။

ဝါခေါင်လတွင် နံနက် စက်နာရီ ၅ နာရီ မိနစ် ၄ဝ ၌ နေထွက်၍ ညနေ စက်နာရီ ၆ နာရီ ၂၉ မိနစ်တွင် နေဝင်သည်။ မြန်မာနာရီအားဖြင့်နေ့ ၃၄ နာရီ၊ ညဉ့် ၂၆ နာရီရှိသည်။ ဤကို ရည်ရွယ်၍ဦးယာက

    "တောင်လေသွဲ့၍၊ ရွာတဲ့မလို၊ ငွေသဲပျိုက၊            

      ရေညိုနဒီ၊ လှိုင်းလုံးချီ၍၊ ရာသီထိန၊

     သည်မသတွင်၊ ဇယတြိ၊ နေ့ရှိနာရီ၊

     မမှီညဉ့်ရောက်၊ နှစ်ဆယ့်ခြောက်တည်း"

ဟူ၍ စပ်ဆိုခဲ့၏။

မေတ္တာအခါတော်နေ့

ဝါခေါင်လပြည့်   မေတ္တာအခါတော်နေ့သည် မြတ်ဗုဒ္ဓ၏မေတ္တသုတ်တော် ဟောကြားခြင်းနှင့် ဆက်စပ်ပေသည်။ မြတ်စွာဘုရားသည် သာဝတ္ထိပြည် ဇေတဝန်ကျောင်းတော်၌ သီတင်းသုံးတော်မူစဉ် ရဟန်းငါးရာတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံမှ ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားနာယူ၍ တောအုပ်အတွင်း ပုရိမဝါဆိုတရားအားထုတ်ကြသည်။ ထိုအခါရဟန်းတို့၏ သီလကြောင့်သစ်ပင်ဗိမာန်မှ နတ်တို့ဆင်းပေးရလေရာ ရဟန်းတော်များ မနေနိုင်အောင် ခြောက်လှန့်ခြင်းကို ပြုလုပ်ကြသည်။ ထိုအခါရဟန်းတို့ တရားရှုမှတ်၍မရသဖြင့် ဝါခေါင်လပြည့်နေ့တွင် ကြုံတွေ့ရသော အခက်အခဲကို  မြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထားရာ မြတ်စွာဘုရားက မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်းကို မပွားများကြသည့်အတွက် နှင်ထုတ်ခံရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဟောပြောပြီး မေတ္တာကမ္မဋ္ဌာန်းကို သင်ပြတော်မူသည်။

ထို့နောက်ရဟန်းငါးရာတို့သည် မူလတောအုပ်သို့  ပြန်လာကြပြီး ဝါခေါင်လပြည့်ကျော် ၁ ရက်နေ့မှ စ၍ ဒုတိယဝါကပ်ကြပြီး  မြတ်စွာဘုရား သင်ပြတော်မူသည့်အတိုင်း   နတ်တို့နှင့်တကွ  အားလုံးသော သတ္တဝါ ဝေနေယျတို့အပေါ် မေတ္တာဖြန့်လျက် ပို့လွှတ်သောအခါ နတ်များကကြည်ညိုချစ်ခင်လာကြသည်။ နတ်အပေါင်းတို့ စောင့်ရှောက်မှုဖြင့် ဝါတွင်းကာလ၌ တရားအားထုတ်ကြရာ ရဟန်းငါးရာတို့သည် ရဟန္တာဖြစ်သွားကြသည်။ ရဟန်း ငါးရာတို့သည် ဝါခေါင်လပြည့်နေ့တွင်   မြတ်စွာဘုရားရှင်မှ မေတ္တသုတ်ဟောကြားတော်မူသည်ကို ရည်မှန်း၍ ဝါခေါင်လပြည့်နေ့ကို မေတ္တာအခါတော်နေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ကြသည်။

မေတ္တသုတ်ဒေသနာတော်နှင့်   ရွတ်ဖတ်ခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူး

ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်က မေတ္တသုတ်ဒေသနာတော်တွင် လူနတ်ဗြဟ္မာတို့ လိုက်နာရမည့်အချက် ၁၅ ချက်ကို ဟောကြားထားပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ “မေတ္တာစိတ်ကို တစိုက်မတ်မတ် စွမ်းနိုင်အောင် ပွားများရပါမည်။ကိုယ်၊ နှုတ် နှစ်ပါးလုံး  ရိုးသားဖြောင့်မတ်ရာတွင် သာမန်မဟုတ်ဘဲ  အလွန်ကောင်းစွာ ဖြောင့်မတ်ရပါမည်။ ဆိုဆုံးမ လွယ်သူဖြစ်ပြီး စိတ်ထားမှာလည်း နူးညံ့သိမ်မွေ့ရပါမည်။ မိမိကိုယ်ကိုအထင်ကြီးခြင်း၊ သူတစ်ပါးကို အထင်သေး ခြင်းဆိုသည့် မာန်မာန မထားရပါ။ ရောင့်ရဲလွယ်တတ်ပြီး အသက်မွေးမှုပညာရှိရပါမည်။အမှုကိစ္စတို့ နည်းပါး သင့်ပြီး ပေါ့ပါးသော အသက်မွေးမှုရှိရပါမည်။ ငြိမ်သက်သော ဣန္ဒြေရှိပြီး ရင့်ကျက်တည်ငြိမ်သည့် ပညာဉာဏ် လည်းရှိရပါမည်။

ကိုယ်၊ နှုတ်၊ နှလုံးကြမ်းတမ်းခြင်း မရှိစေရ။ အမျိုးလေးပါးတို့တွင်   တပ်မက်မှုမရှိဘဲဒုစရိုက်တို့ကို အနည်းငယ် မျှမပြုကျင့်ရာ”တို့ ဖြစ်ကြပါသည်။

မေတ္တာပို့သူသည်    ချမ်းသာစွာအိပ်ပျော်ပြီး စိတ်ကြည်လင်စွာ အိပ်ရာမှ နိုးထရသည်။ မကောင်းသောအိပ်မက်များ မမြင်မက်ဘဲ လူအများ၏ ချစ်ခင်မှုကို ရစေ၏။ ပရလောကသားများနှင့် နတ်ဗြဟ္မာများက စောင့်ရှောက် ကြသည်။  မီးဘေး၊  အဆိပ်ဘေး၊ လက်နက်ဘေးတို့ မထိရောက်ပါ။ ကမ္မဋ္ဌာန်းတစ်ခုခုကို အာရုံပြုမည်ဆိုလျှင် သမာဓိရလွယ်၏။ မေတ္တာစိတ်ကြောင့်မျက်နှာမှာကြည်လင်နေပြီးသေဆုံးခါနီးအချိန်တွင် ချမ်းသာသုခဖြင့် သေဆုံး ရပါသည်။ ယခုဘဝတွင်   မဂ်ဖိုလ်မရနိုင်လျှင်သော်မျှ   မေတ္တာဈာန်ဖြင့် ဗြဟ္မာပြည်ကို ရောက်နိုင်ပါသည်။

မေတ္တာ

မေတ္တာဟူသည်မှာ ချစ်ခင်သောသဘော၊ သတ္တဝါအားလုံး၏ ကောင်းကျိုးချမ်းသာကို လိုလားသော စိတ်ဓာတ်များသက်ဝင်နေသည့် ချစ်ခြင်းသဘောဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ မေတ္တာဟူသည် အေးမြသော ဓာတ်လည်း ရှိသည်။ ရှေးလူကြီးများကသတ္တဝါအားလုံးအပေါ်တွင်မေတ္တာထားပါ၊မေတ္တာဖြင့်သာဆက်ဆံပါ၊၊   မေတ္တာရောင်ပြန်ဟူသည် သာယာချမ်းမြေ့သော ဘဝကိုပိုင်ဆိုင်စေသည်ဟု ဆိုဆုံးမလေ့ရှိသည်။  လူအချင်းချင်း ရင်းနှီးသည်ဖြစ်စေ၊ မရင်းနှီးသည်ဖြစ်စေ  စကားပြောဆိုရာ၌ လည်းကောင်း၊ လုပ်ငန်းဆောင်တာများ ဆောင်ရွက်ရာ၌ လည်းကောင်း မေတ္တာဟူသည့်   ချစ်ခြင်းသဘောကို အခြေခံကြရမည်ဖြစ်သည်။   လောကတွင် မေတ္တာတရားဖြင့် အသက်ရှင် နေထိုင်ခြင်းသည် လူသားအားလုံးအတွက် အေးမြလုံခြုံသောဘဝကိုသာ ပိုင်ဆိုင်ရရှိစေပါသည်။

မေတ္တာသည်ရေဓာတ်နှင့် တူညီပေသည်။ ရေသည်မိမိထက်မြင့်သော ကုန်းမြင့်များထက်သို့ တိုင်အောင် စိုစွတ်အေးမြစေသည်။ မေတ္တာဓာတ်များပြားလာလျှင်လည်း ထိုမေတ္တာများသည် ကုန်းမြင့်နှင့်တူသော မိမိ၏ ရန်ဘက်များကို ဖျန်းပက်သကဲ့သို့ အေးမြစေပါသည်။ မေတ္တာရေအလျဉ်သည်မိမိ၏ အကျိုးကိုမမျှော်ကိုးဘဲ စိမ့်စမ်းရေကဲ့သို့ တသွင်သွင်စီးဆင်းစေပါက မိမိသာမက သူတစ်ပါးကိုလည်း အေးမြစေပါသည်။

ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် မေတ္တာတရားသည် အပြန်အလှန်ရှိကြရမည်ဟု ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ပေ။ မိမိအပေါ်၌ ကောင်းသည် ဖြစ်စေ၊ ဆိုးသည်ဖြစ်စေမိမိဘက်မှ အကောင်းအဆိုးဟူ၍ခွဲခြားခံစားခြင်းမရှိဘဲ မိမိပေးနိုင်သည့် မေတ္တာတရားကိုသာ လူသတ္တဝါအားလုံးအပေါ်၌ဖြန့်ကြက် ပို့လွှတ်ထားရမည်ဖြစ်ပေသည်။

မေတ္တာအခါတော်နေ့ တရားတော်၌ မေတ္တာပို့ခြင်းကြောင့်  မိမိတို့မျက်စိဖြင့် မမြင်နိုင်သော ပုဂ္ဂိုလ်များ သည်ပင်လျှင်မေတ္တာတရား၏ အနှစ်သာရကို နှစ်သက်သည်ဟု ဖော်ပြထားသောကြောင့် မြင်အပ်သော လူအပါ အဝင်သတ္တဝါ အားလုံးတို့သည်လည်း မေတ္တာတရားကိုပို၍ နှစ်သက်ကြမည်မှာ အမှန်တရားပင် ဖြစ်သည်။  အေးမြသောအရိပ်၊ ငြိမ်းချမ်းသော ဘဝများကိုပိုင်ဆိုင်နိုင်ရန်အတွက်  လူသားတိုင်း မေတ္တာတရား များနှင့်သာ  ပေါင်းသင်းဆက်ဆံ၍ နေထိုင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။

မိမိကိုယ်ကိုမေတ္တာပို့ပါ

မေတ္တာဟူသည်   လူသားတိုင်းနှင့် ဆိုင်သော မမြင်နိုင်သည့်  စိတ်စွမ်းအင်တစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။

လူသားအားလုံးတို့သည်   မိမိကိုယ်ကိုမေတ္တာထားရန် လိုအပ်ပါသည်။   မိမိကိုယ်ကို မေတ္တာပို့သည်ဟူသော အဓိပ္ပာယ်မှာမိမိသာလျှင်  ကောင်းကျိုးရစေသည့် အတ္တဗဟိုပြုသည့်   တစ်ကိုယ်ကောင်းဆန်သော စိတ်ထားမျိုး ရှိရမည် မဟုတ်ဘဲ မိမိတို့ကိုယ်တိုင် စိတ်ချမ်းသာမှုရရှိရန်အတွက်   သူတစ်ပါးအပေါ်တွင် မရိုးသားသော အပြုအမူ၊    အပြောအဆိုတို့ မပြုလုပ်မိစေရန် မိမိစိတ်အားပြုပြင် ထိန်းသိမ်းထားခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ မိမိ၏ ကိုယ်စိတ်နှလုံး သုံးပါးလုံးကို အပြစ်တစ်စုံတစ်ရာ မဖြစ်အောင် ထိန်းချုပ်ထားသောကြောင့် လူသားတို့အပေါ် အလေးထားမှုဖြင့် မေတ္တာတရားကိုဖြန့်ကြက်ထားနိုင်ရန် ဖြစ်ပါသည်။

မိမိကိုယ်ပိုင်စိတ်စွမ်းအားသည် အေးချမ်းသည်နှင့် အမျှတစ်ပါးသူတို့အား ပေးဝေငှသော အကြောင်းအရာ ဟူသမျှတွင်လည်း မေတ္တာဓာတ်ဟူသော အေးချမ်းခြင်းတို့ သက်ဝင်နေမည်မှာ မလွဲဧကန်ပင်ဖြစ်သည်။ မိမိကိုယ်ကိုမေတ္တာပို့ခြင်းသည် မိမိသာမကတခြားသူတို့အားလည်း  မေတ္တာပို့လွှတ် အေးချမ်းခြင်းများ ရရှိစေ သည်ကိုလူသားတိုင်း သတိပြုဆင်ခြင်ကြရန် လိုအပ်ပါပေသည်။ ထို့ကြောင့်နေ့တစ်နေ့တာ၏ အစ၌ပင် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ မေတ္တာပို့ခြင်းကို မမေ့မလျော့ဆောင်ရွက်သင့်ကြပေသည်။

မေတ္တာပို့ပါ

လူ့ဘောင်လောကတွင် လူသားတို့သည်တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်း   ခွဲထွက်နေထိုင်ကြရသည် မဟုတ်ချေ။ လူ့အဖွဲ့အစည်း၊   လူ့ပတ်ဝန်းကျင်၊ မိသားစုစသည်ဖြင့်အုပ်စုဖွဲ့၍ ရောနှောနေထိုင်ကြရခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့နေထိုင်ကြရာ၌ စရိုက်မတူ၊အသွင်မတူ၊  ခံယူချက်၊  ယုံကြည်ချက် မတူညီကြသကဲ့သို့ ဘာသာဓလေ့ ထုံးတမ်းများလည်း မတူညီကြချေ။ သို့သော်လည်း လူသားဟူသောဖြစ်တည်မှုမှာ အတူတူပင်ဖြစ်ပေသည်။ လူသားဖြစ်တည်မှုတွင် လူသားတစ်ယောက်၏ အခွင့်အရေးရရှိမှုဟူသော လူ့အခွင့်အရေးသည် လည်း  ညီတူညီမျှခံစားခွင့်ရှိကြပေသည်။ ညီမျှသော လူ့အခွင့်အရေးရှိသည့် အလျောက်လူသား အချင်းချင်း မာန်မာနထောင်လွှားခြင်းမရှိဘဲ မေတ္တာတရားဖြင့် ဆက်ဆံပေါင်းသင်း နေထိုင်ကြရန်မှာလည်း  အရေးကြီးသော အချက်တစ်ချက်ပင်ဖြစ်ပေသည်။

မေတ္တာပို့ကြသည်ဆိုရာ၌ တစ်ပါးသူအားပျက်စီးရာ ပျက်စီးကြောင်းဖြစ်စေရန် ပေးပို့ရခြင်းမဟုတ်ပေ။

မိမိအပေါ် မကောင်းသူအား မေတ္တာသာပို့လိုက်ပါဟု အလွယ်ပြောတတ်လေ့ရှိကြသည်။ သူတစ်ပါးအား ထိခိုက်စေလိုသော မေတ္တာပို့ခြင်းသည် မိမိကိုယ်တိုင် ဦးစွာပူလောင်ရတတ်ပါသည်။     မည်သို့သော အခြေအနေ အချိန်အခါ၌မဆို  သတ္တဝါအားလုံး၏ကောင်းကျိုးလိုရာကိုဖြစ်ပေါ်စေသည့် စိတ်ဆန္ဒဖြင့် မေတ္တာပေးပို့မှ သာလျှင်  မိမိကိုယ်တိုင်သာမက မေတ္တာပေးပို့ခံရသူတို့လည်း အေးမြခြင်းကို ခံစားကြရပေမည်။ မေတ္တာဟူသည် အအေးဓာတ်ဆောင်သောကြောင့် အမုန်းတရားကင်းဝေး၍ အေးချမ်းခြင်းကို လူသားတိုင်း စံစားရရှိလိုပါလျှင် မိမိနှင့်တကွ သတ္တဝါအားလုံးအပေါ်၌ မေတ္တာပို့သဖြန့်ကြက်ကြရပေမည်။

မေတ္တာဖြင့်လောကကိုအလှဆင်ပါ

လူ့လောကကြီးတစ်ခုလုံး  သာယာငြိမ်းချမ်းရန် အတွက်မေတ္တာအရင်းခံစိတ်သည် လူသားတိုင်းတွင် ကိန်းအောင်းတည်ရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကိုယ်ချင်းစာတရား ထားတတ်လျှင်မေတ္တာစိတ်သည် လူသားတို့၏ ရင်ထဲကိန်းအောင်းလာမည်ဖြစ်သည်။  မေတ္တာဓာတ်ကိန်းအောင်းသည်နှင့်အမျှ  မိမိကိုယ်တိုင် အေးချမ်းသကဲ့သို့  သူတစ်ပါးကိုလည်း အေးချမ်းမှုသာပေးအပ်ချင်လာပါလိမ့်မည်။ မေတ္တာတရားဖြင့်သာ ပေါင်းသင်းဆက်ဆံ၍ နေထိုင်ပါလျှင် ဤလောက၌ အမုန်းတရားရှိလိမ့်မည်မဟုတ်။ အမုန်းတရားကင်းစင်သောကြောင့် ရန်ငြိုးရန်စဟူသည်လည်း မရှိတော့ပေ။ သံသယဟူသောအတွေးမှား၊ အမြင်မှားတို့သည်လည်းအလျှင်းမရှိဘဲ  ငြိမ်းချမ်းနေပေလိမ့်မည်။

ထို့ကြောင့်အပြုံးလှလှ၊ နှလုံးလှလှဖြင့်အမုန်းစကား မဆိုဘဲမေတ္တာနှင့်လောကကို အလှဆင်ကြရပေမည်။ မေတ္တာပွားနေရုံမျှနှင့် မရောင့်ရဲဘဲ မိမိ၏စိတ်နှလုံးတွင်    မေတ္တာစိတ်ကို အစဉ်ကိန်းအောင်းနေရန် လေ့ကျင့်ကြိုးစားကြရပေမည်။ မေတ္တာနှလုံးသားဖြင့် လောကကို အလှဆင်ကြပါရန် သတိသံဝေဂတရားဖြင့် တိုက်တွန်းရေးသားလိုက်ရပေသည်။   ။

Source-www.moi.gov.mm

ယနေ့ခေတ်တွင် သိပ္ပံနှင့်နည်းပညာများ တိုးတက်ထွန်းကားလာသော်လည်း ထိုပညာများဖြင့် မဖန်တီးနိုင်သောအရာများရှိနေသည်။ ထိုအထဲတွင် မိခင်၏နို့ရည်သည်လည်း တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။ ဆေးသိပ္ပံပညာများ မည်မျှပင်တိုးတက်စေကာမူ ယင်းဆေးပညာများဖြင့် မိခင်နို့ရည်နှင့် အစွမ်းအာနိသင်တစ်ထပ်တည်းတူညီသော နို့ရည်ကို မဖန်တီးမထုတ်လုပ်နိုင်ပါ။ မိခင်၏နို့ရည်သည် မေတ္တာ၊ စေတနာ၊ ကရုဏာများဖြင့် ပေါင်းစပ် ထွက်ပေါ်လာသော မိခင်၏ နှလုံးသွေးအဖြူပင်ဖြစ်သည်။ သားသမီးငယ်တို့ သောက်သုံးရှင်သန် ကြီးထွားရန်အတွက် မိခင်၏ အနီရောင်နှလုံး သွေးရည်များသည် မိခင်၏ မေတ္တာတန်ခိုးကြောင့် ချိုမြိန်၍ အာဟာရပြည့်ဝသော အဖြူရောင်နို့ရည် ဖြစ်သွားရပါသည်။

မွေးကင်းစမှ ကလေးအသက်နှစ်နှစ်၊ သုံးနှစ်အထိ တိုက်ကျွေးသင့်

အချို့သောသူများတွင် ကလေးငယ်ကို မိခင်နို့ချိုတိုက်ကျွေးခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ မှားယွင်းသော အတွေးအခေါ်အယူအဆများ၊ လုပ်ရပ်အမှားများ ရှိနေပါသည်။ မွေးကင်းစကလေးငယ်ကို မိခင်နို့ရည်တိုက်ကျွေးခြင်းဖြင့် လုံလောက်သောအာဟာရ မရရှိနိုင်ဟူသော အယူအဆဖြစ်သည်။ စနစ်ဟောင်းခေတ်ဟောင်းမှ အရိုးစွဲပါလာသော အယူအဆမှားများဖြစ်သည်။ အမှန်စင်စစ်ကလေးငယ်မွေးစမှ ခြောက်လအထိ မိခင်နို့ရည်တစ်မျိုးတည်းကိုသာ တိုက်ကျွေးရုံဖြင့် လိုအပ်သော အာဟာရဓာတ်ကို ရရှိသည်။ ကလေးငယ်အသက်ခြောက်လကျော်မှသာ အခြားသင့်တော်သော ဖြည့်စွက်စာများ တွဲဖက်ကျွေးနိုင်သည်။ သို့သော်လည်း မိခင်နို့ရည်ကို ဆက်လက်တိုက်ကျွေးပေးနေရမည်ဖြစ်သည်။ မိခင်နို့တိုက်ကျွေးရာတွင် မွေးကင်းစမှ ကလေးအသက်နှစ်နှစ်၊ သုံးနှစ်အထိ တိုက်ကျွေးသင့်သည်ဟု ပညာရှင်များက ဆိုပါသည်။ ကလေးအသက်နှစ်နှစ်၊ သုံးနှစ်အရွယ်သည် ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုမြန်ဆန်သည့် အရွယ်ဖြစ်၍ မိခင်နို့ရည်သည် ကလေးငယ်အတွက် များစွာအထောက်အကူဖြစ်သည်။ 

မိခင်နို့ရည်တွင် အာဟာရဓာတ်များနှင့်အတူ ရေဓာတ်လည်း ၈၇ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်သည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးငယ်အတွက် အာဟာရဓာတ်သာမက ရေဓာတ်ကိုပါ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်သည်။ ပူပြင်းသော နွေရာသီ၌ပင်လျှင် ကလေးငယ်ရေမငတ်နိုင်ပေ။ ထို့အပြင် မွေးကင်းစကလေးငယ်များ အသက်ရှင်သန်စေလိုလျှင် မိခင်နို့ရည်ကို တိုက်ဖြစ်အောင် တိုက်ကျွေးရန် လိုအပ်ပါသည်ဟု ဆေးပညာရှင်များက သုတေသနပြုလုပ်ချက်သက်သေများဖြင့် တိုက်တွန်းပြောကြားခဲ့ပေသည်။ ကလေးငယ်ကို မွေးပြီးပြီးချင်း အချိန်တစ်နာရီအတွင်း မိခင်၏ နို့ဦးရည်ကို တိုက်ကျွေးခြင်းသည် မွေးကင်းစကလေးငယ်များ သေဆုံးမှုနှုန်းကို သိသာစွာ လျော့ကျစေသည်ဟု ဆိုပါသည်။ မိခင်နို့ရည်ကို ကလေးငယ်အား တိုက်ကျွေးခြင်းဖြင့် ကလေးငယ်အတွက် ကောင်းမွန်သောစိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျိုးဆက်များ ရရှိစေနိုင်သည်။ မိခင်က ကလေးငယ်ကို ရင်ခွင်တွင် ယုယပိုက်ထွေးလျက် နို့ချိုတိုက်ကျွေးစဉ်မိမိ၏ရင်သွေးကို တစိမ့်စိမ့်ရှုကြည့်ကာ နှလုံးသားမှ အကြင်နာမေတ္တာဓာတ်များ တဖွားဖွားပေါ်ပေါက်နေမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အတူ ကလေးငယ်ကလည်း မိခင်၏ မေတ္တာကရုဏာကို အကြွင်းမဲ့နားမလည်သည့်တိုင် မိခင်အပေါ် ချစ်ခင်အားကိုးမှုဖြင့် မေတ္တာသံယောဇဉ်တို့ ပြန်လည်ရစ်ပတ် နှောင်တွယ်နေလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။

မိခင်နို့ရည်သည် ကလေးငယ်ကို အာဟာရပေးရုံသာမက ဝမ်းပျက်ခြင်း၊ ဝမ်းလျှောခြင်း၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ပိုးဝင်ခြင်းဆိုင်ရာရောဂါများနှင့် အခြားရောဂါများကို တားဆီးကာကွယ်ပေးနိုင်သည့် အစွမ်းသတ္တိထူးများရှိသည်။ ကလေးငယ်၏ သွေးသားထဲတွင် မိခင်၏ နို့ရည်အာဟာရများ စီးဝင်လှည့်ပတ်နေပြီဆိုလျှင် ကလေးငယ်၏ ဘဝတစ်ခုလုံး မဟာတံတိုင်းကြီးကာရံထားသကဲ့သို့ လုံခြုံအေးချမ်းနေပေသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးငယ်သည်အားငယ်ကြောက်ရွံ့မှုများ ကင်းဝေးကာ မိမိကိုယ်ကို ယုံကြည်မှုအပြည့်အဝ ရှိနေပါသည်။

မိခင်နို့ရည်တွင် ဤသို့သော အာနိသင်ထူးများ ရှိနေသော်လည်း ယခုအခါ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အချို့မိခင်များသည် ကျန်းမာရေးကိစ္စ၊ အလုပ်ကိစ္စ၊ စီးပွားရေးကိစ္စတို့ကို ရှေ့တန်းတင်ကာ မိမိတို့၏ ကလေးငယ်များကို နို့ချိုတိုက်ကျွေးရန် ဝန်လေးနေကြသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ မိခင်၏ကျန်းမာရေးအခြေအနေကြောင့် နို့မထွက်မှသာ အခြားနည်းလမ်းကို စဉ်းစားသင့်သည်။ သို့ရာတွင် မိခင်အများစုသည် မိမိ၏ရင်သွေးကို နို့ချိုတိုက်ကျွေးလိုသည့် မေတ္တာစေတနာဖြင့်ပင် အခက်အခဲအားလုံးကို ကျော်လွှားနိုင်ကြသည်ပင်ဖြစ်သည်။

မိခင်နို့မစို့ရသောကလေးတို့၏ စိတ်ဓာတ်နှင့် အမူအကျင့်

နို့ချိုမတိုက်ကျွေးဘဲ အခြားအာဟာရများဖြင့် အစားထိုးဖြေရှင်းခြင်း၏ အကျိုးဆက်အဖြစ် မွေးကင်းစကလေးများ သေနှုန်းမြင့်မားလာကြောင်း တွေ့ရသည်။ နို့ချိုတိုက်ကျွေးခြင်းမခံရသော ကလေးများသည် မသေပျောက်လျှင်လည်း ရောဂါအမျိုးမျိုး ထူပြော၍ ကြီးထွားမှု၊ ဉာဏ်ရည်ဖွံ့ဖြိုးမှုတို့ကို ထိခိုက်စေလေသည်။ ထို့အပြင် နောက်ထပ်ဆိုးရွားသည့် ပြဿနာတစ်ရပ်မှာ မိခင်နို့မစို့ရသောကလေးတို့၏ စိတ်ဓာတ်နှင့် အမူအကျင့်တို့သည် ခက်ထန်ရိုင်းစိုင်းနေတတ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ လူမှုဗေဒပညာရှင်များသည် အချိန်ကာလအစောပိုင်းကပင် ယင်းပြဿနာကို ကောင်းစွာသတိပြုမိခဲ့ကြသည်။ သားသမီးတို့က မိဘတို့အပေါ် တစ်စတစ်စအရိုအသေတန်လာကြခြင်းမှာ ငယ်စဉ်က မိခင်နို့ရည်ကို မသောက်သုံးခဲ့ရခြင်းကြောင့်ဟု သုံးသပ်ခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးငယ်ကို မိခင်နို့တိုက်ကျွေး မှုပျက်ယွင်းခဲ့ခြင်းသည် သားသမီးနှင့် မိဘအကြား ခိုင်မြဲမည့် မေတ္တာနှောင်ဖွဲ့မှုကို ပျက်ပြားစေပြီး မေတ္တာကရုဏာခေါင်းပါးသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းဆီသို့ ဦးတည်နေမည်ဖြစ်သည်။ 

မိခင်နို့ အောင်မြင်စွာ တိုက်ကျွေးရေးအဆင့် ၁၀ ဆင့်

ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနသည် မိခင်နို့ တိုက်ကျွေးရေးဆိုင်ရာ မူဝါဒများချမှတ်၍ မိခင်နို့ အောင်မြင်စွာတိုက်ကျွေးရေးအဆင့် ၁၀ ဆင့်ကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့သည်။ မိခင်နို့တိုက်ကျွေးရေးဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ဖွယ်ရာများ အောင်မြင်စေရန် မိခင်လောင်းများကို သင်တန်းအမျိုးမျိုး ဖွင့်လှစ်ပို့ချပေးလျက်ရှိသည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ အသိပညာဗဟုသုတပြည့်ဝစေရန် စဉ်ဆက်မပြတ် လမ်းညွှန်ပေးလျက် မိခင်နို့စနစ်တကျတိုက်ကျွေးနိုင်ရေးအတွက် မိခင်နို့တိုက်ကျွေးရေးအထောက်အကူပြုအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းလှုပ်ရှားစေလျက်ရှိသည်။

ပြင်သစ်စစ်ဘုရင်ကြီး နပိုလီယံက “ကလေးငယ် တစ်ယောက်၏ အနာဂတ်ပန်းတိုင်သည် မိခင်တစ်ယောက်၏ ဗိသုကာလက်ရာဖြစ်၏။”ဟု ဆိုခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မိခင်တို့သည် မည်မျှကြီးလေးသော တာဝန်ဝတ္တရားများကို များပြားစွာ ထမ်းဆောင်နေရပါစေ၊ မိမိတို့၏ ကလေးငယ်များကို အခက်အခဲများကြားမှပင် အချိန်ပေးကာ မေတ္တာ၊ ကရုဏာအပြည့်ဖြင့် နို့ချိုတိုက်ကျွေးသင့်ကြပါသည်။ သို့ဆိုလျှင် အာဟာရပြည့်ဝသော မေတ္တာကရုဏာ အပြည့်အဝရရှိသော ရင်သွေးငယ်များအဖြစ် မွေးဖွားကြီးပြင်းလာ၍ စွမ်းရည်ထက်မြက်မြင့်မားသည့် လူတော်လူကောင်းကလေးများ ဖြစ်လာကြပြီး မိခင်၏ ပုခက်လွှဲသောလက်သည် ကမ္ဘာကို စိုးမိုးနိုင်သည် ဆိုသည်မှာလည်း အမှန်ပင်ဖြစ်နေပေလိမ့်မည်။ ။

Source-Myawady Webportal

"သင်ယူမှု ရပ်တန့်လိုက်တဲ့ အချိန်ဟာ

   အောင်မြင်မှု ကျဆုံးသွားချိန်ပဲ''

   ဘရမ်စတုတ်ကာ

   (အိုင်ယာလန်နိုင်ငံသားစာရေးဆရာ)

လူ့ဘဝ၌ မွေးဖွားလာသည်မှ သေဆုံးသည်ထိ သင်ယူခြင်း၊ သင်ကြားခြင်းအပြင် အစဉ်လေ့လာခြင်း ပြုနေကြရပေသည်။  သို့မှသာ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်၍ အောင်မြင်သော အနာဂတ်ဘဝ ရရှိနိုင်ကြမည်ဖြစ်သည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်   သြဂုတ်လ ၁၂  ရက်နေ့သည် ''အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူငယ်များနေ့'' ''International Youth Day''ဖြစ်သည်။

 "စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လူငယ်များရဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်ကျွမ်းကျင်မှုဖြင့် ဖော်ဆောင်ပေး''"From Clicks To Progress:  Youth Digital Pathways For Sustainable Development ''အဆိုပါဆောင်ပုဒ်ကို လူငယ်ထုအတွက် ချမှတ်ပေးထားပြီးဖြစ်ရာ ကောင်းမွန်စွာ ဆောင်ရွက်သွားကြရပေမည်။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ  ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန်၊ ထိုနိုင်ငံအတွင်း  မှီတင်းနေထိုင်ကြသော လူငယ်များအပါအဝင် ပြည်သူပြည်သားအားလုံး၏ အလုပ်လုပ်ကိုင်မှုစွမ်းရည်၊  အသိဉာဏ်ပညာစွမ်းရည် အစရှိသော အရာများလိုအပ်ပေ၏။   ထို့အတူ   ကာယဗလ၊ မိတ္တဗလ၊ စာရိတ္တဗလ၊ ဉာဏဗလ၊ ဘောဂဗလ ဟူသည့်ဗလငါးတန်ပြည့်စုံသော လူငယ်မောင်မယ်များ၏ စွမ်းရည်သတ္တိရှိရန် အထူးလိုအပ်ပေသည်။ လူငယ်ဆိုသည်မှာ  ရဲဝံ့စွန့်စား၊  သင်ယူလေ့လာလိုစိတ်ပြင်းပြသူများဖြစ်ကြပေရာ   ယခုလို  IT နည်းပညာခေတ်၊ AI နည်းပညာခေတ်၌ ဒစ်ဂျစ်တယ် ရေစီးကြောင်းကို အမီလိုက်ပါနိုင်သူများလည်း ဖြစ်ကြပေသည်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်အတန်းနှင့်   လူနေမှုအဆင့်အတန်း မည်သို့ရှိသည်ကိုသိရန်၊ ထိုနိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားတို့ မည်သို့သော   စာပေအမျိုးအစား ဖတ်ကြသလဲ၊လူဦးရေ မည်မျှစာဖတ်ကြသလဲ  စသည်ကို ဆန်းစစ်ကြည့်ခြင်းဖြင့် သိနိုင်ကြပေမည်။ စာဖတ်ခြင်းသည် နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးအတွက် အရေးကြီးသည်ကို ယနေ့လူငယ်များ အသိပင်ဖြစ်သည်။  ထို့အတွက် စာမတတ်သူပပျောက်ရေး အစီအစဉ်ကို နိုင်ငံတော်မှ ဆောင်ရွက်ပေးနေပေ၏။လူငယ်ထုပါဝင်ဆောင်ရွက် နေသော  စာမတတ်သူ စာတတ်ရေး၊ စာတတ်သူ စာဖတ်ရေး၊ စာဖတ်သူများ  စာဖတ်စွမ်းရည်နှင့် စာဖတ်ရှိန်မြင့်မားရေး တို့ကို ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်ကို တွေ့မြင်သိရှိ၊  ဖတ်ရှုနေကြရပေသည်။ အခြေခံပညာကျောင်းများ၊ တက္ကသိုလ်၊   ဒီဂရီကောလိပ်များနှင့် အတူ သူနာပြု၊ သားဖွားသင်တန်းကျောင်းများ၌ ယနေ့လူငယ်အများ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်သည့် စာကြည့်တိုက်ယဉ်ကျေးမှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် စာဖတ်ရှိန်မြင့်မားရေး ပွဲတော်များကို ကျင်းပလျက်ရှိသည်။ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူငယ် များနေ့အထိမ်းအမှတ်   စာစီစာကုံးရေးသားခြင်းပြိုင်ပွဲ၊ စကားရည်လုပြိုင်ပွဲများ  ကျင်းပပေးလျက်ရှိပေသည်။

ယနေ့ဒစ်ဂျစ်တယ် နည်းပညာခေတ်၌  လူကြီးများထက်ပိုမို၍ နည်းပညာကျွမ်းကျင်မှု ရှိသည်မှာ လူငယ် မျိုးဆက်သစ်များပင်ဖြစ်၏။    ခေတ်မီ အီလက်ထရွန်နစ်ပစ္စည်းများ သုံးစွဲမှု၌  အရေးပါသော လက်တော့/ ကွန်ပျူတာ၊ တက်ဘလက်ဖုန်း၊ စမတ်ဖုန်းအစရှိသည် တို့ကိုအသုံးပြု၍ လူငယ်ထုသည် ကမ္ဘာနှင့်အဝှမ်း ချိတ်ဆက်ကာ အလုပ်လုပ်ကိုင်နေကြပြီဖြစ်သည်။ Facebook၊ You Tube၊  Telegram ၊ Instagram၊ TikTok၊  Whats app  အစရှိသည့်လူမှုကွန်ရက် ပလက်ဖောင်းများကို အကျိုးရှိစွာ အသုံးချခြင်း၊ မိမိလေ့လာလိုသည့် websiteများဝင်ရောက်သင်ယူလေ့လာနိုင်ခြင်းဖြင့်ကမ္ဘာ့စာပေများစွာကိုဖတ်ရှုနိုင်လာကြပြီဖြစ်ပေရာ  နည်းပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကိုအမီမလိုက်နိုင်ပါကကမ္ဘာကြီးတွင်ခေတ်နောက်ကျ ကျန်ခဲ့နိုင်ပေသည်။    သို့ဖြစ်၍ ထိုနည်း ပညာကို သင်ကြား၊ သင်ယူတတ်မြောက်လွယ်သော ယနေ့လူငယ်ထုအား နိုင်ငံမှ အလေးထားကြ သင့်သည် ဖြစ်ပေ၏။  ယခုစာရေးသူကိုယ်တိုင် အချို့သော စာပေပြိုင်ပွဲများ၌ နည်းပညာ တတ်ကျွမ်းမှုအားနည်း၍ စာမူကို Pdf fileမဖွဲ့တတ်ခြင်း၊ဗီဒီယိုအတိုပြိုင်ပွဲများ၌ digital creationမပြုလုပ်တတ်ခြင်း တို့ကြောင့်   ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်  အခွင့်အလမ်းများ ဆုံးရှုံးခဲ့ရဖူးပေသည်။    ထို့ကြောင့် လူငယ်မောင်မယ်အများစုသည် ခေတ်တွင် အရေးပါလာသည့် ဒစ်ဂျစ်တယ်ရေစီးကြောင်းကို  အမီ လိုက်ပါပြီး  Digital Marketing၊   Digital Business အစရှိသည်တို့ကို ပိုမို၍ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အတွက်   တစ်ထောင့်တစ်နေရာမှ  ပါဝင်ကူညီဆောင်ရွက်ရင်း မိမိနိုင်ငံစီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ စွမ်းဆောင် သွားသင့်ကြပေသည်။

ယနေ့ခေတ်    စာဖတ်သူလူငယ်အများစုမှာ နည်းပညာကျွမ်းကျင်သူများပါက အွန်လိုင်းမှဖတ်ရှု လေ့လာနိုင်ခြင်း၊ စာအုပ်စာစောင်များ ဝယ်ယူဖတ်ရှုနိုင်ခြင်း  သို့တည်းမဟုတ် စာကြည့်တိုက်များသို့သွား၍ ငှားရမ်းဖတ်ရှုနိုင်ခြင်း ပြုလုပ်နိုင်သည့် အခွင့်အရေးကောင်း များစွာရှိနေပေသည်။ စာရေးဝါသနာ ပါသူများသည်လည်း E-mail၊ G-mail တို့ဖြင့် စာမူများပေးပို့နိုင်ကာ   တရားဝင်ဆောင်ရွက်နေသည့် Digital Books၊ E Books၊ Digital Magazines တို့တွင် ပါဝင်ရေးသားနိုင်၊ ဖတ်ရှုလေ့လာ နိုင်လာကြပြီဖြစ်ပေသည်။  ထိုထိုသော နည်းပညာခေတ်၏ အသီးအပွင့်များ ရေရှည်စားသုံးနိုင်စေရန် စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် အလို့ငှာ ယနေ့လူငယ်အများ၏ အခန်းကဏ္ဍကို  အလေးထားကြရမည်ဖြစ်၏။   ယခုနှစ်  အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူငယ်များနေ့ ဆောင်ပုဒ်ဖြစ်သော    ''စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး   လူငယ်များရဲ့ဒစ်ဂျစ်တယ် ကျွမ်းကျင်မှုဖြင့် ဖော်ဆောင်ပေး''ဆိုသည့်အတိုင်း ဆက်လက်အားပေးချီးမြှင့်ကာ  ဆောင်ရွက်ကြရမည်မှာ အမှန်ပင်ဖြစ်သည်။ လူငယ်ထု၏ကြားတွင် ရေပန်းစားနေသော ကလစ်တစ်ချက်ခေါက်လိုက်ရုံနဲ့ ကမ္ဘာကြီးထဲ ရောက်နိုင်တယ်ဆိုသကဲ့သို့  ယခုနှစ် ဆောင်ပုဒ်တွင်လည်း ''From Clicks To Progress:  Youth   Digital   Pathways    For Sustainable Development''ဟူ၍    ဖော်ပြရေးသားထားပေရာ အလွန်ပင်မှန်ပေသည်ဟု ဆိုရမည်ဖြစ်၏။ မျိုးဆက်သစ် လူငယ်မောင်မယ်များ   ဖော်ဆောင်နိုင်မည့် ဒစ်ဂျစ်တယ်လမ်းများအား လျှောက်လှမ်းစေကာ နိုင်ငံအတွက်၊ လူမျိုးအတွက် အကျိုးရလဒ်ကောင်းများ ရရှိစေရေး ဝိုင်းဝန်းကူညီ ဖေးမပေးသွားကြရမည် ဖြစ်ပေသည်။

အသက်အရွယ်ကြီးသူများအနေဖြင့် စာအုပ်၊ စာစောင်ကိုင်ပြီး ဖတ်ရှုမှသာ  စာဖတ်ရပိုအဆင်ပြေပေရာ မြို့ရွာအနှံ့တည်ရှိသော စာကြည့်တိုက်များမှာ သွားရောက်ငှားရမ်းဖတ်ရှုနိုင်ကြပေပြီ။   လူငယ်အများစုမှာမူကား ဆိုင်ထိုင်၍သော် လည်းကောင်း၊ မိမိနေအိမ်မှသော်လည်းကောင်း    စမတ်ဖုန်း၊ ကွန်ပျူတာတို့မှ အင်တာနက်ချိတ် ဆက်ဖတ်ရှုနိုင်နေပြီဖြစ်၏။ ဤသည်မှာ လူကြီး၊ လူငယ်များ ကွာဟချက်၏ အရေးပါသော ဒစ်ဂျစ်တယ် အရွေ့ ကြောင့်ပင်ဖြစ်ရပေသည်။ သို့ဆိုပါလျှင် ကျဉ်းမြောင်းသော ကွာဟမှု မဖြစ်စေရေး၊  လူကြီးတို့၏  အတွေ့အကြုံ ဗဟုသုတများနှင့် မြန်မာလူငယ်များ၏ နည်းပညာကျွမ်းကျင်မှုကို ပေါင်းစပ်ကာ  တိုင်းပြည်အတွက် ကောင်းကျိုးဆောင်နိုင်ကြပါမူ   ပိုမို၍သင့်တော်သည်ဟု   ထင်မြင်ယူဆမိပါသည်။   နည်းပညာကျွမ်းကျင်သူများမှ အစဉ်မျှဝေခြင်းဖြင့်   စာပေဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းများတွင် ပံ့ပိုး ကူညီ စွမ်းဆောင် ပေးရင်း    နိုင်ငံတကာ၌ မြန်မာစာပေဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဒစ်ဂျစ်တယ် ပလက်ဖောင်းတစ်ခု ရယူဆောင်ကြဉ်း ပေးနိုင်ကြပါစေ။ အမိမြန်မာနိုင်ငံ၏ ကောင်းသောအောင်မြင်မှုများကို ကမ္ဘာမှသိရှိစေရန် လူငယ်ထု၏ စွမ်း‌ဆောင် မှုဖြင့် ပုံဖော်ပြသပေးနိုင်ကြပါမူ ပို၍နည်းပညာကွန်ရက်တည်ဆောက်ခြင်း အထောက်အကူ ဖြစ်ပေ ရာ  စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ ဆောင်ရွက်ခြင်းမည်ပေသည်။

အခါအခွင့်သင့်တုန်းမှာ  လူငယ်စာရေးဆရာ သဟာဆွေလှိုင်း၏ ''Create good days ကောင်းမွန်သော နေ့ရက်များကို ဖန်တီးလိုက်ပါ'' စာအုပ်လေးထဲမှ ဒီစာစုလေးကို လူငယ်များအတွက် မျှဝေပေးလိုက်ပါရစေ။

"ဘဝမှာ လေ့လာရင်း၊  သင်ယူရင်း၊ ဝေမျှရင်း ကောင်းမွန်သစ်လွင်တဲ့နေ့တွေ  အများကြီးဖန်တီးကြည့်ပါ။ ကျေနပ် စရာကောင်းပြီး  စိတ်ကြည်နူးစရာတွေ ပြည့်နှက်နေတဲ့နေ့ရက်များစွာ ပိုင်ဆိုင်ရပါလိမ့်မယ်။''

ဒစ်ဂျစ်တယ်ဆိုတာ Binary Code နည်းပညာတွေကို အသုံးပြုပြီး မိမိတို့လိုလားသော၊ လိုအပ်သော အချက် အလက်တွေကို အချိန်၊  ရုပ်ပုံ၊ အသံ၊ စာဖိုင်များ၊ ဗီဒီယိုများ အစရှိသဖြင့် သိမ်းဆည်းနိုင်ခြင်း၊ ပြောင်းလဲနိုင်ခြင်း၊ ပို့ဆောင်ပေးနိုင်ခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ ယနေ့လူငယ်များအနေဖြင့်လည်း ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာကို အကျွမ်း တဝင်ဖြစ်အောင်လေ့လာဆည်းပူးကာ ကမ္ဘာလောကစဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် တန်ဖိုးရှိသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုပြုနိုင်ကြပါစေကြောင်း  ဆန္ဒပြုရင်း''အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လူငယ်များနေ့'' ကို  ဂုဏ်ပြုလိုက်ရပါသည်။   ။

Source- Myawady Webportal

ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့အတွင်းက မြန်မာနိုင်ငံ

    စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် ဘင်းမ်စတက် အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲများ အစည်းအဝေး    (4th BIMSTEC National Security Chiefs’ Meeting) ကို မြန်မာနိုင်ငံက အိမ်ရှင်အဖြစ် ဇူလိုင်လ ၂၄ ရက်မှ ၂၆ ရက်အထိ အောင်မြင်စွာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဖြစ်ပါတယ်။

    ဒီအစည်းအဝေးကို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများဖြစ်တဲ့ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဘူတန်၊ အိန္ဒိယ၊ နီပေါ၊ မြန်မာ၊ သီရိလင်္ကာ၊ ထိုင်းနိုင်ငံများကအမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲများ တက်ရောက်ခဲ့ကြပြီး အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေးနှင့်  မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ၊ ရေကြောင်းလုံခြုံရေးဆိုင်ရာများနှင့် ဆိုက်ဘာ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများ၊ သက်ဆိုင်ရာလုံခြုံရေးကဏ္ဍအလိုက် ထိရောက်သည့် သတင်းအချက်အလက်များ ပိုမိုပူးပေါင်း မျှဝေနိုင်ရေး၊ ဒေသတွင်းလက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အခြေအနေ၊ ကြုံတွေ့လာနိုင်သည့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာစိန်ခေါ်မှုများအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားရှိရမည့်အခြေအနေနှင့်အကောင်အထည် ဖော်   ဆောင်ရွက်ကြရမည့် နည်းလမ်းများအား  ရင်းနှီးပွင့်လင်းစွာ ဆွေးနွေးတင်ပြခဲ့ကြပါတယ်။

အစည်းအဝေးတက်ရောက်လာကြတဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ  အကြံပေးပုဂ္ဂိုလ်များဟာ သက်ဆိုင်ရာ နိုင်ငံများအလိုက် အစိုးရအဖွဲ့တွေမှာ ဩဇာအာဏာ ရှိသူများဖြစ်ပြီး သူတို့နိုင်ငံတွေရဲ့ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးနဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေး ကိစ္စရပ်များမှာ  မူဝါဒချမှတ်သူများ ဖြစ်ကြပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ဒီလိုပုဂ္ဂိုလ်ကြီးတွေ ကိုယ်တိုင် စုံစုံညီညီတက်ရောက်လာပြီး အပြုသဘောဆောင်တဲ့ ဆွေးနွေးပြောဆိုမှုတွေဟာ နိုင်ငံတော်စီမံ အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အစိုးရအတွက်    များစွာအထောက်အကူဖြစ်စေပြီး ဒီလိုအဆင့်မြင့် အရာရှိ ကြီးများ အစည်းအဝေးကို အိမ်ရှင်အဖြစ် အောင်မြင်စွာ ကျင်းပပြုလုပ်နိုင်ခြင်းကြောင့်   နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီအစိုးရရဲ့ Legitimacy ကို အားကောင်းစေသလို    နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအတွက် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လုံခြုံရေးပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု အခွင့်အလမ်းကောင်းများနဲ့  သံတမန်ရေး ဂုဏ်သိက္ခာတွေကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

အထူးသဖြင့် ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ထဲမှာ မြန်မာ့အိမ်နီးချင်းတွေဖြစ်တဲ့ ထိုင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံများ ပါဝင်တာကြောင့် နယ်စပ်ဒေသတွေမှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့    လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများနဲ့ မူးယစ် ဆေးဝါး    မှောင်ခိုရောင်းဝယ်မှုများကို      ပူးပေါင်းနှိမ်နင်းနိုင်မယ့် နည်းလမ်းများကိုလည်း ဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

BIMSTEC အဖွဲ့ဟာ ထိုင်းနိုင်ငံအနေနဲ့ အိမ်နီးချင်းအနောက်နိုင်ငံတွေနဲ့ စီးပွားရေး တိုးချဲ့ ဆက်သွယ် ဆောင်ရွက်လိုသော Look West Policy၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံရဲ့ အရှေ့ တောင်အာရှဒေသနိုင်ငံများနဲ့ စီးပွားရေးအရ   ပိုမိုနီးကပ်စွာဆောင်ရွက်လိုတဲ့Look East Policy တို့ရဲ့ ပေါင်းစည်းထားတဲ့ ရလဒ်ကနေဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ ဒေသတွင်းခိုင်မာအားကောင်းတဲ့     အဖွဲ့အစည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အဆိုပါအဖွဲ့ကို ၁၉၉၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့တွင်   စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး အဲဒီအချိန်တုန်းက ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ၊ သီရိလင်္ကာနှင့် ထိုင်း လေးနိုင်ငံသာပါဝင်ကာ (Bangladesh-India-Srilanka-Thailand Economic Cooperation) BISTEC ဟုခေါ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ၁၉၉၇ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၂  ရက်နေ့တွင် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်လာပြီး (Bangladesh-India-Myanmar-Srilanka-Thailand-Economic Cooperation) BIMSTEC ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်မှာ ဘူတန်နဲ့  နီပေါနိုင်ငံတွေဟာ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံသစ်များအဖြစ် ပါဝင်လာခဲ့ပါတယ်။ BIMSTEC ဒေသတစ်ခုလုံးရဲ့ လူဦးရေဟာ ၁  ဒသမ ၈ ဘီလီယံ(၂၀၂၃) ရှိပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံး လူဦးရေ၏  ၂၂  ရာခိုင်နှုန်း ရှိပါတယ်။   ကုန်ထုတ်လုပ်မှုမှာလည်း စုစုပေါင်း ၃ ဒသမ  ၆ ထရီလီယံ(၂၀၂၃) ရှိပါတယ်။   ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ဟာ တောင်အာရှနှင့်   အရှေ့တောင်အာရှ၊ ထိုမှတစ်ဆင့်  အရှေ့အာရှဒေသသို့ ဆက်သွယ် ပေါင်းကူးရေးအတွက် အရေးကြီးသော အဖွဲ့အစည်းကြီးတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။

ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ရဲ့ မူဘောင်အောက်မှာရှိတဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု လုပ်ငန်းစဉ် တွေဟာ ဆိုရင်  အချုပ်အခြာအာဏာ တန်းတူရည်တူရှိရေး၊ နယ်မြေတည်တံ့ခိုင်မြဲရေး၊ နိုင်ငံရေး အမှီအခို ကင်းရေး၊ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်း မပြုရေး၊ ကျူးကျော်မှုမပြုရေး၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေး၊ အပြန်အလှန် လေးစားရေးနှင့် အပြန်အလှန်အကျိုး ဖြစ်ထွန်းစေရေးတို့အပေါ်တွင် အခြေခံရေးနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်အားလုံးကို  တူညီဆန္ဒ(Consensus)အပေါ်တွင်သာ အခြေခံနိုင်ရေး အတွက်   ဘင်းမ်စတက်ပဋိညာဉ်စာတမ်းတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားပါတယ်။

ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ဟာ အခြားအဖွဲ့အစည်းများနဲ့မတူဘဲ ကွဲပြားခြားနားမှု တွေက နေထိုင်မှုပုံစံ၊ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု၊ ဘာသာစကား၊ ယဉ်ကျေးမှုစတဲ့ အချက်တွေ ကွဲပြားကြတဲ့ နိုင်ငံ များနဲ့   ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ထားပြီးတော့     အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများအားလုံးဟာလည်း ဒေသတွင်း အကျိုးရှိစေမည့် စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ သိပ္ပံနှင့်   နည်းပညာကဏ္ဍတွေမှာ တက်ကြွစွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးနဲ့ အပြန်အလှန် အကူအညီပေးရေးတို့ကို လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါတယ်။

ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ဟာဆိုရင် ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေး၊ အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးများ အစည်းအဝေး၊  ဘင်းမ်စတက်လုပ်ငန်းအဖွဲ့အစည်းအဝေးဆိုပြီး အဓိကယန္တရား (၄)ရပ် ဖြင့် အဆင့်ဆင့် လည်ပတ်လျက်ရှိပါတယ်။

BIMSTEC အဖွဲ့စတင်တည်ထောင်ချိန်တုန်းက စီးပွားရေးနှင့် လူမှုရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု ကို  ဦးတည်ခဲ့သော်လည်း  ပထဝီဝင်နိုင်ငံရေး အခြေအနေ၊ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် အကြမ်းဖက်မှုများ၊ လက်နက် နှင့်မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုမှုတွေကြောင့်   လုံခြုံရေးကဏ္ဍကိုလည်း သမားရိုးကျ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုများ (Traditional Security Threats) အပြင် သမားရိုးကျမဟုတ်တဲ့ လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုများ၊  ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်နဲ့     ကပ္ပလီပင်လယ်တို့ကြောင့်   ပင်လယ်ရေကြောင်းဆိုင်ရာ လုံခြုံရေး (Maritime Security) ကိစ္စရပ်များကိုပါ ထည့်သွင်းစဉ်းစားလာကြပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့ကြောင့် စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် ဘင်းမ်စတက် အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲများ အစည်းအဝေးမှာ “အကြမ်းဖက်ဝါဒနှင့် တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေးအတွက် ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခြင်း”ခေါင်းစဉ်နဲ့ဒေသတွင်းမှာ  အစွန်းရောက်အကြမ်းဖက်မှုအတွေးအခေါ်များ    မပျံ့နှံ့စေရေးနှင့်   တရားမဝင် မူးယစ်ဆေးဝါး ကုန်သွယ်မှုများ   ပပျောက်စေရေးတို့ အတွက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများရဲ့ အတွေ့အကြုံများကို ဝိုင်းဝန်းဆွေးနွေးခဲ့ကြပါတယ်။ အိမ်ရှင်ဖြစ်တဲ့    မြန်မာနိုင်ငံအတွက်သာမက ဒေသတွင်းအကြမ်းဖက် နှိမ်နင်းရေး  ပူးပေါင်း   ဆောင်ရွက်မှုများအတွက်နည်းလမ်းများ၊ အခွင့်အလမ်းများ၊  အကြံဉာဏ်များ ရရှိခဲ့သလို သမားရိုးကျမဟုတ်သော လုံခြုံရေးဆိုင်ရာခြိမ်းခြောက်မှုများ(Non-Traditional Security Threats)ကိုလည်း ဝိုင်းဝန်းကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး နည်းလမ်းများကို ဖော်ထုတ်ဆွေးနွေး ခဲ့ကြပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံဟာ  ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ အာဆီယံနဲ့ တောင်အာရှဒေသရဲ့ အချိတ်အဆက် နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တာကြောင့် အာဆီယံနဲ့ ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့အစည်း အတွင်းမှာ အရေးပါတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ယခုလို ဘင်းမ်စတက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများရဲ့    အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲများ   အစည်းအဝေးကို အောင်မြင်စွာ ဦးဆောင် ကျင်းပပြုလုပ်နိုင်ခြင်းဟာ    မြန်မာနိုင်ငံအတွက် သံတမန်ရေးအရ အောင်မြင်တဲ့လှုပ်ရှားမှု ဖြစ်ပြီး စီးပွားရေးအရ လည်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနဲ့   ကုန်သွယ်မှုများပိုမိုတိုးမြှင့် ဆောင်ရွက်နိုင်မယ့်  အလားအလာကောင်းတွေကို ရရှိခဲ့ပါတယ်။

နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးမှာ အရှေ့ဘက်မှာရှိတဲ့ တရုတ်တစ်နိုင်ငံတည်းကို မှီခို နေရတာထက် အနောက်ဘက်မှာရှိတဲ့ လူဦးရေ၁ ဒသမ ၄ဘီလီယံနေထိုင်ရာ အိန္ဒိယနဲ့ပါ ရင်းနှီးပွင့်လင်းစွာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်မယ့်  အခွင့်အလမ်းတွေ အများအပြား ရရှိခဲ့ပါတယ်။ ဘင်းမ်စတက် အဖွဲ့ဝင်တွေထဲက ဦးဆောင်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အိန္ဒိယမှ တစ်ဆင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းနဲ့ ဥရောပနိုင်ငံများကိုပါ ကူးသန်းရောင်းဝယ်မှု ချိတ်ဆက်နိုင်ရေး  ပိုမိုအားကောင်းအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်မယ့် လမ်းကြောင်းတွေရှာဖွေနိုင်ခဲ့ပါတယ်။

ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေထဲမှာ   အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအဖွဲ့ (Association  of Southeast Asian Nations- ASEAN)မှာ ပါဝင်တဲ့ နိုင်ငံများ ပါရှိသလို   တောင်အာရှဒေသ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေး အဖွဲ့  (South   Asian Association for Regional Cooperation - SAARC)တွင်လည်း ပါဝင်တဲ့နိုင်ငံတွေဖြစ် တဲ့အတွက်ကြောင့် ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ကြီးဟာ   ယင်းဒေသအတွင်း  ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့အစည်း နှစ်ခုကို ဆက်စပ်ပေါင်းကူးပေးနိုင်တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

အာဆီယံမှာမြန်မာ့အိမ်နီးချင်းတွေဖြစ်တဲ့ ထိုင်းနဲ့  လာအိုတို့ပါတယ်။ ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ မှာလည်း  မြန်မာအိမ်နီးချင်း  ထိုင်း၊  ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယတို့ ပါဝင်ပါတယ်။ ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ထဲက အိမ်နီးချင်းများဟာ သဘောထားမှန်ကန်ပြီး  နှစ်နိုင်ငံအကျိုးစီးပွားအတွက် မျှတတဲ့အမြင်နဲ့ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက် ကူညီမှုတွေ ရှိနေပါတယ်။ သံတမန်ရေးအရ ထိုးနှက်ပိတ်ဆို့ခံနေရတဲ့ နစက အစိုးရဟာ  ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ထဲမှာ တက်ကြွစွာ   ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းဟာ     ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့အတွက်သာမက မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အလွန်အကျိုးရှိပါတယ်။

နိုင်ငံတကာအကြမ်းဖက်မှုနှင့် နိုင်ငံဖြတ်ကျော်မှုခင်းတွေဟာ ဘင်းမ်စတက် ဒေသတွင်း စီးပွားရေးနဲ့ လူမှုရေးတိုးတက်မှုကို ခြိမ်းခြောက်နေတာကြောင့် ပူးပေါင်းတိုက်ဖျက်ဖို့နဲ့ အထူးသဖြင့် သတင်း ဖလှယ်ရေး အပါအဝင် အကြမ်းဖက်မှုနဲ့ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် မှုခင်းတွေကို  ထိထိရောက်ရောက် တိုက်ဖျက်မည့် အစီအစဉ် တွေနဲ့    ဆောင်ရွက်မယ့်မူဝါဒတွေကို ချမှတ်နိုင်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံဟာ မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေး လုပ်ငန်း တွေမှာ တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။

ယနေ့အချိန်ကာလမှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုဟာ   နိုင်ငံရေး၊   စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် လုံခြုံရေးအခြေအနေတို့ကြောင့် မိမိနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံတည်း  ရပ်တည်နိုင်ရန် မဖြစ်နိုင်တော့သည့်အတွက်  အခြားနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံနှင့်သော် လည်းကောင်း၊ အခြားနိုင်ငံ အများစုနှင့်သော် လည်းကောင်း၊ ပူးပေါင်းပြီးရပ်တည်နိုင်မှသာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် လုံခြုံရေးကဏ္ဍတွေမှာ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးသော အကျိုး သက်ရောက်မှုများ ရှိပြီး စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုအတွက် အထောက်အကူရရှိ နိုင်မှာဖြစ်လို့ နိုင်ငံအချင်းချင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ဘင်းမ်စတက်၊ အာဆီယံကဲ့သို့   ဒေသတွင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအဖွဲ့များ  ဖွဲ့စည်းလာခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့်  ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ အရှေ့တောင်အာရှနဲ့ တောင်အာရှနိုင်ငံများအကြား   ကုန်းတွင်းအချိတ်အဆက် ဖြစ်တဲ့ မြန်မာနိုင်ငံဟာ ဘင်းမ်စတက်နဲ့ အာဆီယံအကြား ပေါင်းကူးပေးနိုင်သလို လုံခြုံရေးကဏ္ဍ အကြမ်းဖက် နှိမ်နင်းရေးနဲ့  မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေးအတွက်သာမက ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ကြီးရဲ့ မျှော်မှန်းချက်ဖြစ်တဲ့ ဒေသခွဲအတွင်း စီးပွားရေးလျင်မြန်စွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေမယ့်    အခြေအနေနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ကောင်းများ ဖန်တီးပေးနိုင်တဲ့ အချက်အချာနိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါတယ်။     ။

Source- www.moi.gov.mm

အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်သည့် မလေးရှားနိုင်ငံသည် လွှမ်းမိုးမှု ကြီးထွားလာသည့် အဖွဲ့ကြီးတစ်ခုဖြစ်သော BRICS   သို့  ဝင်ရောက်ရန်လျှောက်လွှာ တစ်ရပ်ကို အဖွဲ့ကြီး၏ အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌ အဖြစ် တာဝန်ယူနေသည့် ရုရှားနိုင်ငံသို့ ပေးပို့လိုက်ပြီဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။

မလေးရှားနိုင်ငံအနေဖြင့်   ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အဖွဲ့ကြီးတစ်ခုဖြစ်သည့် BRICS  အဖွဲ့တွင် မဟာဗျူဟာမြောက် မိတ်ဖက်နိုင်ငံအဖြစ် ပူးပေါင်းရန် စိတ်အားထက်သန်လျက်ရှိကြောင်း    မလေးရှား ဝန်ကြီးချုပ် အန်နဝါအီဘရာဟင်က ပြီးခဲ့သည့် ရက်သတ္တပတ် အကုန်ပိုင်းတွင် ပြောကြားထားသည်။ ထို့ပြင် မလေးရှားနိုင်ငံသည် BRICS  အဖွဲ့သို့ ပူးပေါင်းပါဝင်ရန် ဆန္ဒရှိနေကြောင်းကိုလည်း အီဘရာဟင်က နိုင်ငံအတွင်းသို့ အလည်အပတ်ရောက်ရှိလာခဲ့သည့်   ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဆာဂျီလက်ရော့ဗ်နှင့် အသေးစိတ်ဆွေးနွေးခဲ့သည်။

လက်ရှိတွင် BRICS  အဖွဲ့၏ အလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်  ရုရှားနိုင်ငံက   ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်မှစ၍ တာဝန်လွှဲပြောင်းယူခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယခုအခါ BRICS အဖွဲ့သို့အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံအဖြစ် ဝင်ရောက်ရန် နိုင်ငံအများအပြားက ကြိုးပမ်းလျက်ရှိရာ အဖွဲ့ကြီး၏ဂုဏ်သတင်းနှင့် လွှမ်းမိုးမှုသည် ပိုမိုထင်ရှား ကျော်ကြားလာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

BRICS   အဖွဲ့ကို   ဘရာဇီး၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့က ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် ကနဦးအဖြစ် BRIC ဟူ၍ ပူးပေါင်းဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့သော် ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်တွင်    တောင်အာဖရိကနိုင်ငံပါ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ် ပါဝင်လာခဲ့ခြင်းကြောင့် BRICS   ဟူ၍ ဖြစ်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ BRICS အဖွဲ့၏ အဓိကရည်မှန်းချက်မှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးနှင့်   စီးပွားရေးကဏ္ဍများ၌ အမေရိကန်နှင့် အနောက်နိုင်ငံများအပေါ် မှီခိုနေရခြင်းကို   လျှော့ချနိုင်ရန် အတွက်ဖြစ်သည်။ 

ယခင်က BRICS အဖွဲ့အား လူသိနည်းခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၂ ခုနှစ်    ရုရှားက ယူကရိန်းနိုင်ငံအတွင်း အထူးစစ်ဆင်ရေး တစ်ရပ်ဆင်နွှဲပြီးနောက် ရုရှားအပေါ် နိုင်ငံတကာ အသိုက်အဝန်း၏ ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုနှင့်အတူ  BRICS အဖွဲ့အပေါ် အခြားနိုင်ငံများ၏ စိတ်ဝင်စားမှုမှာလည်း ထူးခြားစွာ မြင့်တက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် အမေရိကန်နှင့် အနောက်နိုင်ငံများ၏ အရေးယူမှုများအား ရှောင်လွှဲရန် ကြိုးပမ်းချက်အဖြစ် တရုတ်နှင့် ရုရှားနိုင်ငံတို့က ကြိုးပမ်းစည်းရုံး လာခဲ့ခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ်  ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးတွင် မိမိနှင့်သဘောထား မတူညီသည့် နိုင်ငံများ သို့မဟုတ် သဘောထား ကွဲလွဲသည့်နိုင်ငံများ သို့မဟုတ် သြဇာမခံသည့် နိုင်ငံများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံရာတွင် စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများ    ချမှတ်ခြင်းကို  လက်နက်အဖြစ်  အသုံးချလုပ်ဆောင်နေသည့်    အမေရိကန်၏ တစ်ဖက်သတ် လုပ်ဆောင်ချက်များကို   ရှောင်ရှားနိုင်ရန်အတွက် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကြား ကုန်သွယ် ရေးတွင် ဒေါ်လာငွေကြေးအသုံးပြုခြင်းကို လျှော့ချရန်အတွက်လည်း ကြိုးပမ်းလာခဲ့ကြသည်။

ထို့ပြင် BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနက် ဘရာဇီး၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ စီးပွားရေးအင်အားသည် လာမည့်  ၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်တွင်   ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး အပေါ် လွှမ်းမိုးလာမည့် အလားအလာရှိနေသည်။  ထို့ကြောင့် BRICS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ အနေဖြင့် ၎င်းတို့၏    စီးပွားရေးတိုးတက်မှုကို မြှင့်တင်နိုင်ရေးအတွက် ထိန်းချုပ်မှုကင်းမဲ့ပြီး လွတ်လပ်သည့် ငွေကြေးပေးချေမှုစနစ် တစ်မျိုးကို အသုံးပြုရန် လိုအပ်နေကြောင်းကို သဘောပေါက်လာခဲ့ကြသည်။

 သို့မှသာ အဆိုပါ ငွေကြေးပေးချေသည့် စနစ်အရ    အဖွဲ့ဝင်တစ်နိုင်ငံချင်းစီ၏ လိုအပ်ချက်ကို အပြည့်အဝဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း    ရုရှားဘဏ္ဍာရေး ဝန်ကြီး အန်တန်ဆီလူအာနော့ဗ်က တရုတ်နိုင်ငံ   ပေကျင်းမြို့တော်၌ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၈ ရက်တွင် ကျင်းပသည့် ရုရှား-တရုတ် ဘဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ဆွေးနွေး ပွဲ၌ ပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

BRICS အဖွဲ့၏   အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအနက် ဘရာဇီး၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ် နိုင်ငံတို့သည် ယခုအခါ ၎င်းတို့၏ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုကို တိုးမြှင့်နိုင်ရန်အတွက် နိုင်ငံများကြား ကုန်သွယ်ရာတွင်   ဒေါ်လာငွေကြေး    အသုံးပြုမှုကိုလျှော့ချရန် ဆွေးနွေးတိုင်ပင်မှုများကို ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း တိုးမြှင့် လုပ်ဆောင်လာပြီဖြစ်သည်။

ထို့ပြင်    နိုင်ငံအများအပြားကလည်း ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်မှုတွင်   အမေရိကန်၏ လွှမ်းမိုးခြယ်လှယ်မှုကို    တုံ့ပြန်နိုင်ရေးအတွက် ဒေါ်လာငွေကြေး အသုံးပြုနေခြင်းကို လျှော့ချပစ်ရန်    ကြိုးပမ်းလာပြီဖြစ်သည်။

အမေရိကန်ဒေါ်လာသည်  ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများကြား ကုန်သွယ်မှု လုပ်ဆောင်ရာတွင် အဓိကအသုံးပြုသည့်   ငွေကြေးအဖြစ် ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာ ရပ်တည်လာခဲ့သော်လည်း အမေရိကန်၏  စီးပွားရေးတွင် အနိုင်ကျင့်ခြယ်လှယ်မှုကြောင့် နိုင်ငံအများအပြားက ဒေါ်လာငွေကြေးအစား အခြားရွေးချယ်စရာ ငွေကြေးများကို အသုံးပြုရန် ကြိုးပမ်းလာခြင်းလည်း ဖြစ်သည်ဟုဆိုနိုင်သည်။ လက်ရှိတွင် ရုရှား၊ တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယတို့သည် ၎င်းတို့ကြား ကုန်သွယ်မှု လုပ်ဆောင်ရာတွင်     ၎င်းတို့နိုင်ငံသုံး ငွေကြေးများကို အသုံးပြုရန်  စီစဉ်လျက်ရှိသည်။

ယခုအခါ  BRICS အဖွဲ့သည် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို အလျင်အမြန် ပုံဖော်လျက်ရှိပြီး လာမည့် ၂၀၄၀ ပြည့်နှစ်ခန့်တွင် စက်မှုအင်အားကြီး ခုနစ်နိုင်ငံပါဝင်သည့်  G7  အဖွဲ့၏ စီးပွားရေး အင်အားကို ကျော်တက်သွားမည်ဟု  Bloomberg  က ၂၀၂၃ ခုနှစ်ကတည်းက   ကြိုတင်ဟောကိန်း ထုတ်ခဲ့သည်။ 

BRICS  အဖွဲ့တွင် စတင်တည်ထောင်ချိန်၌ အဖွဲ့ဝင်ငါးနိုင်ငံသာ ပါဝင်ခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ အီဂျစ်၊ အီရန်၊ အီသီယိုးပီးယားနှင့် အာရပ်စော်ဘွားများ ပြည်ထောင်စု တို့ပါ ပူးပေါင်းပါဝင်လာပြီဖြစ်သည်။ မကြာမီ ကာလတွင်လည်း နိုင်ငံအများအပြားက အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ပူးပေါင်းပါဝင်မည့် အလားအလာရှိသည်။ ထို့ပြင် အခြားအရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည့် ထိုင်းနိုင်ငံကလည်း BRICS အဖွဲ့သို့   ဝင်ရောက်နိုင်ရန် မျှော်မှန်းလျက်ရှိသည်။

သို့ဖြစ်ရာ BRICS   အဖွဲ့သည် လက်ရှိတွင် ၎င်းတို့၏လွှမ်းမိုးမှုကို အရှေ့တောင် အာရှဒေသသို့ပါ    ချဲ့ထွင်လာနိုင်ခဲ့ပြီး အနာဂတ်ကာလတွင်လည်း လက်ရှိအဖွဲ့ဝင် အဖြစ်ပါဝင်နေသည့်   နိုင်ငံများအပြင် အဖွဲ့ဝင်သစ်များအဖြစ် ပူးပေါင်းပါဝင်လာမည့် နိုင်ငံများအကြား ကုန်သွယ်မှုပြုလုပ်ရာ၌ ဒေါ်လာငွေကြေးအစား အခြားငွေကြေး သို့မဟုတ် မိမိတို့နိုင်ငံသုံး ငွေကြေးများဖြင့် အစားထိုး သုံးပြုနိုင်မည်ဆိုပါက ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးတွင်   နေရာယူထားသည့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ၏    လွှမ်းမိုးမှုကို ခြိမ်းခြောက်လာနိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

Source- www.moi.gov.mm

 မကြာသေးမီက တရုတ်နိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်း    ရှင်းကျန်းဝီဂါဒေသမှာ လုပ်ဆောင်တဲ့ အကြမ်းဖက်မှု တိုက်ဖျက်ရေး လေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခုမှာ  ဒရုန်းအုပ်များနဲ့စက်ရုပ်ခွေးများကို   အသုံးပြုလာတာတွေ့ရပါတယ်။

ဒီလေ့ကျင့်ခန်းဟာ  ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ Interaction-2024အမည်ရှိ ပူးတွဲအကြမ်းဖက်မ တိုက်ဖျက်ရေး လေ့ကျင့်ခန်းဖြစ်ပါတယ်။

လေ့ကျင့်ခန်းဆောင်ရွက်ရခြင်းရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်က အကြမ်းဖက်ခြိမ်းခြောက်မှုတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရတဲ့အခါ    ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကြံ့ခိုင်မှုနဲ့ စွမ်းဆောင်ရည်များကို ထုတ်ဖော်ပြသဖို့ အတွက်ရည်ရွယ်တာပါ။

ဒါ့အပြင် ဒီလေ့ကျင့်ခန်းဟာ ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအားလုံးပါဝင်တဲ့  ပထမဆုံးသော ပူးတွဲလေ့ကျင့်ခန်း တစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။

အဲဒီလေ့ကျင့်ခန်းမှာ   စစ်သည်တွေ၊ ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်တွေက မောင်းပြန်သေနတ်တွေ၊ ပစ္စတိုတွေ၊   အဓိကရုဏ်းထိန်းသိမ်းရေး ကိရိယာတွေကို ကိုင်ဆောင်ထားတဲ့အပြင် တိုက်ပွဲဝင် ဝတ်စုံကိုလည်း အပြည့်အစုံ ဝတ်ဆင်ထားပါတယ်။

တချို့စစ်သည်တွေက ဘက်စုံသုံးသံချပ်ကာယာဉ်များမှ လည်းကောင်း၊ တချို့တွေက ရဟတ်ယာဉ်များ ပေါ်မှလည်းကောင်း လိုက်ပါဆင်းသက် လာကြပါတယ်။ ဒါ့အပြင် စက်ရုပ်ခွေးတွေ၊  ဒရုန်းအုပ်တွေကလည်း လေ့ကျင့်ခန်းမှာ  ပါဝင်ခဲ့တာကို တွေ့ရပါတယ်။

ဒီလေ့ကျင့်ခန်းမှာ အကြမ်းဖက်သမားတွေရဲ့ သိသာထင်ရှားတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတွေကို တုံ့ပြန်နိုင်စေဖို့အတွက် အကြမ်းဖက်အဖွဲ့ အမြစ်ဖြတ်ချေမှုန်းရေးလိုမျိုး သီးခြား ရေးဆွဲထားတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းများလည်း ပါဝင်ပါတယ်။

ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ကို ၂၀၀၁ ခုနှစ်မှာ စတင်တည်ထောင်ခဲ့တာဖြစ်ပြီး   ကနဦး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတွေထဲမှာ ရုရှား၊ ကာဇက်စတန်၊ ကာဂျစ္စတန်၊ တရုတ်၊ တာဂျီကစ္စတန်နဲ့ ဥဇဘက်ကစ္စတန်နိုင်ငံတို့ ပါဝင်ပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ အိန္ဒိယ၊ ပါကစ္စတန်နဲ့    ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံတို့ကလည်း   အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ ဖြစ်လာပါပြီ။

ရှန်ဟိုင်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ဟာ အတိတ်မှာတုန်းကလည်း အကြမ်းဖက်မှုချေမှုန်းရေးကို အတူလက်တွဲပြီး အောင်မြင်စွာဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့တဲ့  သာဓကများစွာ ရှိပါတယ်။

အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများစွာရှိတဲ့အထဲမှာမှ တရုတ်နိုင်ငံဟာ စက်ရုပ်ခွေးတွေကို သိသာထင်ရှားစွာ အဆင့်မြှင့်တင်မှုတွေ လုပ်ဆောင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

မေလမှာတုန်းက ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံနဲ့ အတူဆောင်ရွက်တဲ့ ၁၅ ရက်ကြာ စစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းတစ်ခုမှာဆိုရင် တရုတ်နိုင်ငံဘက်က စက်သေနတ် တပ်ဆင်ထားတဲ့ စက်ရုပ်ခွေးများကို ထုတ်ဖော်ပြသ ခဲ့ဖူးပါတယ်။

ဒါ့အပြင် နှစ်နိုင်ငံကြား အကြီးဆုံးသော ပူးတွဲစစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းဖြစ်တဲ့   အဲဒီ လေ့ကျင့်ခန်းမှာ တရုတ်နိုင်ငံက သူတို့ ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ မောင်းသူမဲ့ယာဉ် အများအပြားကိုလည်း ကမ္ဘောဒီးယား စစ်သည်တွေကို ပြသခဲ့ ပါသေးတယ်။

အဲဒီလေ့ကျင့်ခန်းမှာ နှစ်ဖက်စစ်သည် အင်အား ၂၀၀၀ ကျော်ပါဝင်ခဲ့ပေမယ့် တရုတ်နိုင်ငံဘက်က အင်အား ၇၆၀ ခန့်သာ ပါဝင်ခဲ့တာပါ။

Golden Dragon လို့နာမည်ပေးထားတဲ့ အဲဒီစစ်ရေးလေ့ကျင့်ခန်းမှာ စစ်ရေယာဉ်နဲ့ ရဟတ်ယာဉ် ၁၄ စင်းအပြင် သံချပ်ကာယာဉ်နဲ့ တင့်အစီးရေ ၇၀ နီးပါးအထိ ပါဝင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ 

Source- Myawady Webportal

ကမ္ဘာကြီးတွင် တိုးတက်များပြားလာသည့် လူဦးရေနှင့်အညီ စားနပ်ရိက္ခာလိုအပ်ချက် ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန်၊ လက်ရှိလူဦးရေ တိုးတက်နှုန်းကို ကာမိစေရန်အတွက် ခေတ်မီ စိုက်ပျိုးရေး နည်းစနစ်များ အသုံးပြုကာစားနပ်ရိက္ခာတိုးတက်ထုတ်လုပ် ရေးကို တစ်ကမ္ဘာလုံး အနေဖြင့် အထူးပြုဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများ အောင် မြင်ဖြစ်ထွန်းစေရန် လိုအပ်ချက်များထဲတွင် ကောင်းမွန်သော မြေအမျိုးအစား၊ သီးနှံနှင့် ကိုက်ညီသည့် ရာသီဥတု၊ သီးနှံအလိုက် လိုအပ်သော ရေပမာဏရရှိမှု၊ မျိုးကောင်းမျိုးသန့်ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးမှု၊ မြေဩဇာ သွင်းအားစုနှင့် စိုက်နည်းစနစ်မှန်ကန်မှုတို့သည် အထူး လိုအပ်ပါသည်။ 

စားနပ်ရိက္ခာတိုးတက်ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်အတွက် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများတွင် ရေရရှိရေးသည် အဓိကလိုအပ်ချက်များထဲက တစ်ခုအပါ အဝင်ဖြစ်သည်။ လိုအပ်သောအချိန်တွင် လိုအပ်သော ရေပမာဏ ပြည့်မီစွာ ရရှိပါမှ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများ အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွင် လိုအပ်သောရေကို လိုအပ်ချိန်တွင် ပေးဝေနိုင်ရန်အတွက် ဆည်တမံများ တည် ဆောက်၍ ရေသိုလှောင်ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ရေပေးဝေရေးအခြေခံ အဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ခြင်း၊ ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် မြေပေါ်ရေသယံဇာတကို စီမံခန့်ခွဲခြင်းများအား ဆည်မြောင်းနှင့် ရေအသုံးချမှုစီမံခန့်ခွဲရေးဦးစီးဌာနမှ အစဉ်တစိုက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

ထို့ကြောင့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအရှေ့ခြမ်းတွင် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများ တစ်နှစ်ပတ်လုံး လုပ်ကိုင် နိုင်စေရန်  ပဲခူးရိုးမ အရှေ့ဘက်တောင်ကျောပေါ်မှ စတင်စီးဆင်းလာသော ခပေါင်းချောင်းကို ပိတ်ကာ ဒေသအတွင်း တစ်သီးစိုက်မှ နှစ်သီးစိုက်၊ နှစ်သီးစိုက်မှ သုံးသီးစိုက်ထိ စိုက်ပျိုးနိုင်ရန် အတွက် လိုအပ်သည့် စိုက် ပျိုးရေကို ပေးဝေနိုင်ရန်၊ နိုင်ငံတော် ၏လျှပ်စစ်လိုအပ်ချက်ကိုဖြည့် ဆည်းပေးနိုင်ရန်၊ စစ်တောင်းမြစ်ရေ ကြီးရေလျှံမှုကို အထိုက်အလျောက် ကာကွယ်နိုင်ရန် ရည်ရွယ်၍ ခပေါင်း ရေလှောင်တမံ နှင့် ခပေါင်းရေလွှဲဆည်ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။

ခပေါင်း ရေလှောင်တမံသည် ဆည်မြောင်းနှင့် ရေအသုံးချမှုစီမံခန့်ခွဲရေး ဦးစီးဌာနမှ တည်ဆောက် ပြီးစီးခဲ့သည့် ရေလှောင်တမံများအနက် တတိယမြောက် သိုလှောင်ရေပမာဏ အများဆုံး ဖြစ်ပြီး တမံအမြင့်မှာ အဌမမြောက်အဆင့်ရှိ၍ ရေသောက်ဧရိယာအနေဖြင့် သတ္တမ‌မြောက် အများဆုံး ရေလှောင်တမံဖြစ်သည်။

ခပေါင်းရေလှောင်တမံသည် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးအရှေ့ခြမ်း တောင်ငူခရိုင်၊ အုတ်တွင်းမြို့နယ် တွင် တည်ရှိသည်။ ခပေါင်းရေလှောင်တမံကို ဂျပန်နိုင်ငံ Sanyu Consultant မှ အတိုင်ပင်ခံအဖြစ် ဆောင်ရွက်၍ မြန်မာဆည်မြောင်းအင်ဂျင်နီယာများဖြင့် ဒီဇိုင်းရေးဆွဲ တည်ဆောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ခပေါင်းရေလှောင် တမံနှင့် ရေလွှဲဆည်ကို ၂၀၀၁-၂၀၀၂ ခုနှစ်မှ စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ရာ ၂၀၀၇-၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ပြီးစီးခဲ့သည်။ တမံအလျား ၉၂၀ ပေ၊ တမံအမြင့် ၂၀၀ ပေ၊ ကန်ရေပြည့် သိုလှောင်ရေ ပမာဏ ၈၇၈၅၇၀ ဧကပေ၊ ရှိ၍ ပျမ်းမျှလျှပ်စစ်ထုတ်လွှတ်ဓာတ်အားမှာ နှစ်စဉ် ကီလိုဝပ်နာရီ သန်းပေါင်း ၁၂၀ ဖြစ်ပြီး အကျိုးပြုဧရိယာမှာ ၅၃၂၈၆ ဧက ဖြစ်သည်။

ခပေါင်းရေလှောင်တမံမှ လျှပ်စစ် ဓာတ်အား ထုတ်လွှတ်ပြီးနောက် စီးဆင်းလာသည့်ရေကို အောက်ဘက် ၅ မိုင်ကွာရှိ ခပေါင်းရေလွှဲဆည်မှတစ်ဆင့် လက်ယာတူးမြောင်းမကြီး (အုတ်တွင်းမြို့နယ်)၊ လက်ဝဲတူး မြောင်းမကြီး (တောင်ငူမြို့နယ်) တို့ဖြင့် ခွဲဝေ၍ စိုက်ပျိုးရေပေးဝေလျက်ရှိသည်။ 

ဆည်ရေသောက်ဧရိယာများသို့ စိုက်ပျိုးရေပေးဝေရာတွင် ရေကို အ ကျိုးရှိစွာ သုံးစွဲနိုင်ရေးအတွက် ဆည် မြောင်းနှင့်ရေအသုံးချမှုစီမံခန့်ခွဲရေးဦးစီးဌာနမှ ကြီးကြပ်၍ သက်ဆိုင်ရာ တောင်သူများ ပူးပေါင်းပါဝင်သော ရေအသုံးချသူများ အဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းကာ စိုက်ပျိုးရေ လေလွင့်ဆုံးရှုံးမှု မရှိစေရေးနှင့်ဆည်မြောင်း အဆောက် အအုံ၊ တူးမြောင်းပေါင်များ ထိန်း သိမ်းရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည်။

ရေအသုံးချသူများအဖွဲ့အနေဖြင့် တောင်ငူမြိုနယ် ကျေးရွာအုပ်စု ၁၄ ခုတွင် အဖွဲ့ဝင် တောင်သူ ၉၇၈ ဦး ပါဝင်သော ရေအသုံးချသူများအဖွဲ့ ၇၅ ဖွဲ့နှင့် အုတ်တွင်းမြိုနယ် ကျေး ရွာအုပ်စု ၃၉ ခုတွင် အဖွဲ့ဝင် တောင် သူ ၁၉၀၆ ဦး ပါဝင်သော ရေအသုံးချသူများအဖွဲ့ ၁၈၄ ဖွဲ့၊ စုစုပေါင်း အဖွဲ့ဝင် တောင်သူ ၂၈၈၄ ဦး ဖြင့် ၂၅၉ ဖွဲ့  ဖွဲ့စည်းထားရှိပြီး ဖြစ်သည်။

ခပေါင်းဆည်ရေသောက်ဧရိယာအတွင်း ဇွန်လမှ အောက်တိုဘာလ ကုန်အထိ မိုးစပါးကို ကွက်ပြည့်စိုက်ပျိုးပြီး မိုးစပါးရိတ်သိမ်းပြီချိန် တောင်သူများ ရွေးချယ်မှုအရ နိုဝင်ဘာလလယ် ပိုင်းမှစ၍ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း ဆောင်းသီးနှံ မတ်ပဲ၊ ပဲတီစိမ်းသီးနှံ (သို့မဟုတ်) ဇန်နဝါရီ လမှ စ၍ ဧပြီလအတွင်း နွေစပါးစိုက်ပျိုးလေ့ရှိကြသည်။

၂၀၂၃-၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် အုတ်တွင်းမြို့နယ်၌ မိုးစပါး ၄၀၀၀၀ ဧက စိုက်ပျိုးပြီး ဒုတိယသီးထပ် အဖြစ် ဆောင်းသီးနှံ ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲ ၈၃၀၈ ဧကကိုလည်းကောင်း၊ တတိယသီး ထပ် အဖြစ် နွေစပါး ၂၇၄၅၄ ဧကနှင့် မတ်ပဲ/ ပဲတီစိမ်း ၁၂၇၄၆ ဧကတို့ကို တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရန် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ တောင်ငူမြို့နယ်တွင် မိုးစပါး ၁၃၂၈၆ ဧက စိုက်ပျိုးပြီး ဒုတိယသီးထပ်အဖြစ် ဆောင်းသီးနှံ ပဲတီစိမ်း၊ မတ်ပဲ ၅၈၂၇ ဧက ကိုလည်းကောင်း၊ နွေစပါးစိုက်ပျိုးရန်အတွက် လျာထား ၁၂၂၄၄ ဧကနှင့် ကျန် ၁၀၄၂ ဧကတွင် မတ်ပဲ/ ပဲတီစိမ်းတို့ စိုက်ပျိုးမည် ဖြစ်သည်။ခပေါင်းဆည်ရေသောက်ဧရိယာအတွင်း ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ခုနှစ် တွင် စုစုပေါင်း မိုးစပါး ၅၃၂၈၆ ဧက၊ ဆောင်းသီးနှံ ၁၄၁၃၅ ဧက စိုက်ပျိုးခဲ့ပြီး နွေစပါး ၃၉၆၉၈ ဧက နှင့် နွေသီးနှံ ၁၃၅၈၈ ဧက စိုက်ပျိုးရန် လျာထားဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

၂၀၂၃-၂၀၂၄ ခုနှစ် နွေစပါးစိုက်ပျိုးနိုင်ရေးအတွက် အုတ်တွင်းမြို့နယ်တွင် နှစ်သီးစိုက် ဧရိယာများ အတွက် လက်ယာတူးမြောင်းမကြီးမှ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ၁၅ ရက်တွင် လည်းကောင်း၊ သုံးသီးစိုက် ဧရိယာများအတွက် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့တွင် လည်းကောင်း၊ တောင်ငူမြို့နယ်တွင် လည်း နှစ်သီးစိုက်ဧရိယာများအတွက် လက်ဝဲတူး မြောင်းမကြီးမှ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၇ ရက်နေ့တွင် လည်းကောင်း၊ သုံးသီးစိုက်ဧရိယာများအတွက် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်နေ့တွင်လည်း ကောင်း စိုက်ပျိုးရေ စတင်ပေးဝေခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။

ယင်းသို့ ဆောင်းသီးနှံနှင့် နွေစပါးများ စိုက်ပျိုးနေချိန်တွင် သီးနှံအတွက် လိုအပ်သော ရေပမာဏ ကို အချိန်မီ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရန်နှင့် ရေလေလွင့်ဆုံးရှုံးမှု နည်းပါးစေရန် ဆည်ရေသောက် ဧရိယာ အတွင်း လိုအပ်သည့်ပြင်ဆင်မှုများကို ဆည်မြောင်းနှင့်ရေအသုံးချမှုစီမံခန့်ခွဲရေးဦးစီးဌာနမှ ဆောင်ရွက် ပေးလျက်ရှိသည်။

ခပေါင်းရေလှောင်တမံတည် ဆောက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် တောင်ငူခရိုင်၊ တောင်ငူမြို့နယ်နှင့် အုတ်တွင်း မြို့နယ်တို့တွင် ဆည်ရေဖြင့် တစ်သီးမှ နှစ်သီး၊ သုံးသီးထိ တိုးမြှင့်စိုက်ပျိုးလာနိုင်ခြင်း၊ စစ်တောင်းမြစ်ရေကြီးရေလျှံမှုကိုထိုက်အလျောက် ကာကွယ်နိုင်၍ ရေကြီးနစ်မြုပ်မှုဘေးမှ ကင်းဝေးခြင်း၊ နိုင်ငံတော် ၏ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားလိုအပ်ချက်ကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ဒေသနေ ပြည်သူတို့ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ပေါများလာကာ လူမှုစီးပွားဘဝလည်း တိုးတက်လာပြီ ဖြစ်၍ ခပေါင်းတမံသည် ဒေသအကျိုးအမှန်တစ်ကယ် သယ်ပိုးဆောင်ရွက်နိုင်သော တမံဖြစ်ပါကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

(ယခင်အပတ်မှအဆက်)

(ခ) ကက်ဆယ်တက္ကသိုလ်၊ ဂျာမနီနိုင်ငံ (The University of Kassel, Germany) 

ကက်ဆယ်တက္ကသိုလ်သည် ကျွန်တော် ၂၀၀၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၆ ခုနှစ်အထိ ဂျာမနီနိုင်ငံတွင် ပါရဂူဘွဲ့ သင်တန်းအတွက် တက်ခဲ့ရသောတက္ကသိုလ် ဖြစ်ပါသည်။ ၁၉၇၁ ခုနှစ်တွင်မှ ကက်ဆယ်မြို့တွင် စတင်တည်ထောင်ခဲ့သောတက္ကသိုလ်တွင် မဟာဌာနပေါင်း (၈) ခု (Eight Faculties) နှင့် အဆင့်မြင့်ကျောင်းတစ်ကျောင်း(One School) ရှိပါသည်။

(၁) ဩဂဲနစ်စိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံများမဟာဌာန (Faculty of Organic Agricultural Science)

(၂) လူမှုရေးသိပ္ပံမဟာဌာန (Faculty of Social Sciences)

(၃) ဗိသုကာ၊ မြို့ပြစီမံကိန်းနှင့်ရှုခင်းစီမံကိန်းများမဟာဌာန (Faculty of Architecture, Urban Planning and Landscape Planning)

(၄) စီးပွားရေးနှင့်စီမံခန့်ခွဲမှုမဟာဌာန (Faculty of Economics and Management)

(၅) သင်္ချာနှင့်သဘာဝသိပ္ပံများမဟာဌာန (Faculty of Mathematics and Natural Sciences)

(၆) မြို့ပြနှင့်ပတ်ဝန်းကျင်အင်ဂျင်နီယာ မဟာဌာန (Faculty of Civil and Environmental Engineering)

(၇) စက်မှုအင်ဂျင်နီယာမဟာဌာန (Faculty of Mechanical Engineering)

(၈) လျှပ်စစ်အင်ဂျင်နီယာနှင့်ကွန်ပျူတာသိပ္ပံပညာ မဟာဌာန (Faculty of Electrical Engineering and Computer Science) နှင့် ဝိဇ္ဇာ၊ အနုပညာနှင့်ဒီဇိုင်းဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်ကျောင်း (School of Arts and Designs) တို့ဆိုပြီး ရှိပါသည်။ 

စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးပညာ မဟာဌာနက ကတ်ဆယ်မြို့နှင့် ၃၃ ကီလို မီတာ (မိုင် ၂၀ ခန့်) ဝေးကွာသော ဝတ်ဆင်ဟောင်ဆင်မြို့ (Witzen-hausen) ကလေးတွင်ရှိပါသည်။        

ဌာနများမှာ...

(က)မြေဆီလွှာနှင့်သီးနှံသိပ္ပံများအုပ်စု (Soil and Crop Sciences Group)

(က-၁) စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာဂေဟဗေဒစနစ်နှင့်ပုံစံထုတ်ခြင်းဌာန (Agroecosystems Analysis and Modelling Dept.)

(က-၂) စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာဌာန (Agricultural Technology Dept.)

(က-၃) မြေဆီလွှာဇီဝဗေဒနှင့် အဟာရဗေဒဌာန (Soil Biology and Plant Nutrition Dept.)

(က-၄) မြေဆီလွှာသိပ္ပံဌာန (Soil Science Dept.)

(က-၅) မြက်ခင်းပြင်သိပ္ပံနှင့်ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်ဌာန (Grasslands Science and Renewable Resources Dept.)

(က-၆) ဩဂဲနစ်စိုက်နည်းစနစ်နှင့်သီးနှံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရေးဌာန (Organic Farming and Crop Production Dept.)

(က-၇) အပူပိုင်းနှင့်အပူလျှော့ပိုင်းဒေသ  ဩဂဲနစ်သီးနှံစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့်စိုက်ပျိုးရေးဂေဟစနစ် သုတေသနဌာန (Organic

Crop Production and Agroecosystem Research in the Tropics and Sub-Tropics Dept.) (ဤဌာန ပါမောက္ခဆရာတစ်ဦးထဲထံမှ ဒေါက်တာစိုးစိုးသိန်း၊ ကျွန်တော်၊ ဒေါက်တာသင်းနွယ်ထွေး၊ ဒေါက်တာဖြူသော်ထွန်း တို့ ပါရဂူဘွဲ့ရခဲ့ပါသည်။ မြန်မာများအပေါ် အလွန်သံယောဇဉ်ကြီးလွန်းသော ကျွန်တော့်ဆရာ ပါမောက္ခ ဒေါက်တာ အင်ဒရီယာဘူးကပ် (Professor Dr. Andreas Buerkert) ပါ)
(က-၈) ဩဂဲနစ်ဆိုင်ရာသီးနှံကာကွယ်ရေးဌာန (Ecological Crop Protection Dept.) (ဤဌာနမှ ဒေါက်တာတင်အေးအေးနိုင် ပါရဂူဘွဲ့ရခဲ့ပါသည်)

(က-၉) ဩဂဲနစ်ဆိုင်ရာအပင်မျိုးမွေးမြူရေးနှင့်ဇီဝမျိုးစုံထိန်းသိမ်းရေးဌာန (Organic Plant Breeding and Agrobiodiversity Dept.)

(က-၁၀) ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာဓာတုဗေဒဌာန (Environmental Chemistry Dept.) တို့ ဖြစ်ပါသည်။ 

(ခ) မွေးမြူရေးသိပ္ပံ (Livestock Science Group) အုပ်စု မြန်မာ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ မရောက်ရှိ မသင်ကြားရသေးပါ။

(ခ-၁) တိရစ္ဆာန်များ၏အပြုအမူနှင့်တိရစ္ဆာန်မွေးမြူရေးဌာန(Animal Ethology and Animal Husbandry Dept.)

(ခ-၂) ပတ်ဝန်းကျင်ကောင်းမွန်စေသောမွေးမြူရေးဆိုင်ရာအာဟာရဗေဒဌာန (Environmentally Friendly Animal Nutrition Dept.)

(ခ-၃) အပူပိုင်းနှင့်အပူလျော့ပိုင်းဒေသရှိတိရစ္ဆာန်များမွေးမြူရေးဌာန (Animal Husbandry in the Tropics and Sub-Tropics Dept.)

(ခ-၄) သမပိုင်းအတွက်မွေးမြူရေးပညာဌာန (Temperate Animal Husbandry Dept.) စသည်တို့ဖြစ်ပါသည်။

(ဂ) စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့်အစားအသောက်သိပ္ပံများအုပ်စု (Economics, Social and Food Sciences Group)

(ဂ-၁)စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးနှင့်အစား အသောက်ဈေးကွက်ပညာဌာန (Agricultural and Food marketing Dept.)

(ဂ-၂) စီမံအုပ်ချုပ်မှုပညာဌာန (Business Administration Dept.)

(ဂ-၃)အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာစိုက်ပျိုး ရေးမူဝါဒနှင့်ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာအုပ်ချုပ်မှုဌာန (International Agricultural Policy and Environmental Governance Dept.) (ဤဌာနမှ ဒေါက်တာချိုချိုစံ ဘွဲ့ရခဲ့ပါသည်)

(ဂ-၄) အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအစားအသောက်လုပ်ငန်းစီမံခန့်ခွဲမှုဌာန (Management in the International Food Industry Dept.)

(ဂ-၅) ဩဂဲနစ်အစားအသောက်ဆိုင်ရာအရည်အသွေးနှင့်အာဟာရဆိုင်ရာယဉ်ကျေးမှုဌာန (Organic Food Quality and Nutritional Culture Dept.)

(ဂ-၆) လူမှုပတ်ဝန်းကျင်ဆက်စပ်မှုဆိုင်ရာစိုက်ပျိုးရေးစနစ်ဌာန (Socio-ecological Interactions in Agricultural Systems Dept.)

(ဂ-၇) ကျေးလက်ဒေသလူမှုရေးပညာဌာန (Sociology of Rural Areas Dept.) တို့ဖြစ်ပါသည်။ 

တက္ကသိုလ်မှာ ၂၁ ဌာန ရှိပြီး ဆရာ ဆရာမ ဝန်ထမ်း ၂၅၀ ဦးနှင့် စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးကျောင်း သား ၁၂၀၀ ဦးခန့် ရှိပါသည်။ 

ဘွဲ့ကြိုသင်တန်းများမှာ - (ဂျာမာန်လိုသင်ကြားသည့်စနစ်နှင့် အင်္ဂလိပ်လိုသင်ကြားသည့်စနစ်)

(က) စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးပညာဘွဲ့ (ဩဂဲနစ်စိုက်ပျိုးရေး) – B.Sc. (Organic Farming)

(ခ) စိုက်ပျိုးရေးဘွဲ့ (အထူးပြုဘာသာရပ်နှစ်မျိုးတက်ရန်အခွင့်အရေးရှိ) – B.Sc. (Dual Degree in Agriculture)   စသည်တို့ဖြစ်ပါသည်။ 

ဘွဲ့လွန် မဟာသိပ္ပံ သင်တန်းများမှာ -

(က) မဟာသိပ္ပံ -  ဩဂဲနစ်စိုက် ပျိုးရေး (M.Sc. Organic Agriculture) မြန်မာနိုင်ငံ စိုက်ပျိုးရေး ဦးစီးဌာနမှ ဒေါ် မြတ်သူမိုး တက်ရောက်ဘွဲ့ရရှိခဲ့ပါသည်။

(ခ) မဟာသိပ္ပံ - အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲစေသော စိုက် ပျိုးရေး (M.Sc. International Sustainable Agriculture) ကတ်ဆယ်တက္ကသိုလ် (The University of Kassel) နှင့် ဂူတင်ဂန် တက္ကသိုလ် (The University of Gottingen) ပူးတွဲဖွင့်လှစ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူများမှာ တက္ကသိုလ် နှစ်ကျောင်းလုံးသို့ သွား ရောက်သင်ကြားရန် အခွင့်အရေးရရှိပါသည်။

တက္ကသိုလ်များမှာ နာရီဝက်လောက်ပဲ ကား၊ ရထားနှင့် သွားလို့ရ၍ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ တနေရာတည်းနေပြီး တက္ကသိုလ်နှစ်ခုစလုံးရှိ ဓာတ်ခွဲခန်းများ (Laboratories)၊  စာကြည့်တိုက်များ (Libraries)၊ သုတေသနစိုက်ကွင်းများ (Experimental Farms)၊ ဆရာ၊ ဆရာမနှင့် သုတေသန ပညာရှင်များ (Teaching and Research Staff, Academia) နှင့် အခြားအရင်းအမြစ်များစွာ (Other Resources from both Universities) တို့ကို အသုံးချနိုင်သော အခွင့်အရေးများစွာ ရရှိသွား ပါတော့သည်။

အလွန်မတန်မှ တီထွင်ဖန်တီးထားသော ကောင်းမွန်သည့် စနစ်များဖြစ်ပါသည်။အတုယူဖွယ် ကောင်းလှပါသည်။  နေပြည်တော် ရေဆင်းရှိ တက္ကသိုလ် ၃ ခု ဤကဲ့သို့ စနစ်ကို ဖန်တီးပေးပါက အလွန်အကျိုးရှိပါလိမ့်မည်ဟု စိတ်ကူးယဉ်မိပါသည်။

(ဂ) မဟာသိပ္ပံ - စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး၊ ပတ်ဝန်းကျင်နှင့်အဖွဲ့အစည်းများ (M.Sc. Agriculture, Ecology and Societies)

(ဃ) မဟာသိပ္ပံ -အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအစားအစာကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့်စားသုံးသူများအားလေ့လာခြင်းပညာ (M.Sc. International Food Business and Consumer Studies) တို့ဖြစ်ပါသည်။

ကတ်ဆယ်တက္ကသိုလ် (The University of Kassel) နှင့် ဖူလ်ဒါအသုံးချသိပ္ပံတက္ကသိုလ် (The University of Applied Science - Fulda) တို့ပူးတွဲဖွင့်လှစ်ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူများမှာ တက္ကသိုလ်နှစ်ကျောင်းလုံးသို့ သွားရောက်သင်ကြားရန် အခွင့် အရေးရရှိပါသည်။

ကျွန်တော်တို့ တက္ကသိုလ်မှာ ရေဆင်းရှိ တက္ကသိုလ်နှင့်သုတေသနဌာနများကဲ့သို့  ‘အပူပိုင်းနှင့်အပူလျော့ပိုင်းဒေသ ဂျာမန် စိုက်ပျိုးရေးသုတေသနဌာန’ (German Institute for Tropical and Sub-tropical Agriculture) နှင့် ကပ်လျက်တည်ရှိပါသည်။ ထို့အတူ ‘အပူပိုင်းဒေသ သီးနှံသုတေသန မှန်ခြံ (Greenhouse for Tropical Crops -ဂျာမနီတစ်နိုင်ငံလုံးမှာတစ်ခု တည်း ရှိပါသည်) လည်းရှိနေတော့ ကျွန် တော်တို့သုတေသန ပြုလုပ်ရာတွင်လည်း အလွန်အဆင် ပြေလှပါသည်။ ထိုမှန်ခြံတွင် အပူပိုင်းဒေသ အပင်ပေါင်း ၄၀၀ ကျော်ရှိပါသည်။ စပါး ဆီအုန်း၊ အုန်းပင် အပူပိုင်းဒေသ အပင်များကို စုံလင်အောင်ထားပေးထားရာ ဂျာမနီတနိုင်ငံလုံးမှ မူလတန်း၊ အလယ်တန်း၊ အထက်တန်း ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ သူတို့ရဲ့ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေး သင်ရိုးညွှန်းတမ်းအရ စနေ၊ တနင်္ဂနွေနေ့တိုင်း လေ့လာရေးခရီး လာရောက်ကြရာ အလွန်ကျေးဇူးများလှသော အစီအစဉ်ပင် ဖြစ်ပါတော့သည်။

(ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။)

(ယခင်အပတ်မှ အဆက်)

(င) စိုက်ပျိုးစီးပွားရေးပညာ (Agricultural Economics) 

ကျွန်တော် တို့တက္ကသိုလ်တွင် တက်ရောက်ခဲ့သူ မရှိပါ၊ အာမီဒေးလ်မြို့ နယူးအင်္ဂလန် တက္ကသိုလ် (The University of New England, Armidale) တွင်တော့ ဦးဘွန်သိန်း၊ ဒေါ်ချိုချိုဝင်း၊ ဒေါက်တာဒေါ်လီကျော်တို့တက်ရောက်ခဲ့ပါသည်၊ အားလုံးအငြိမ်းစား ယူကုန်ကြပါပြီ၊ ဆစ်ဒနီတက္ကသိုလ် (Sydney University) တွင် ရန်ကုန်စီးပွားရေးတက္ကသိုလ်မှ ဒေါက်တာတင်စိုး စိုက်ပျိုးစီး ပွားရေးပညာ ပါရဂူဘွဲ့ ရခဲ့ပါသည်၊ ယခုတော့ဆရာကွယ်လွန်သွားပြီဟု ကြားသိရပါသည်။

(စ) မြေဆီလွှာသိပ္ပံ (Soil Science) ၊ ဆရာကြီးဦးညွန့်ရွှေ တက်ရောက် ဘွဲ့ရခဲ့ပါသည်။

(ဆ) စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာကိမိလဗေဒ (Agricultural Entomology) ၊ ဆရာကြီး ဒေါက်တာမြင့်သောင်း၊ ဦးခင်မောင်သန်း၊ ဦးရန်လင်း ဒေါက်တာအောင်ကြည်၊ ဒေါ်ဝင်းဝင်းမြင့်တို့ တက်ရောက်ဘွဲ့ရခဲ့ပါသည်။

(ဈ)    စိုက်ပျိုးပညာပေးရေး (Agricultural Extension) ၊ ဒေါက်တာဒေါ်ခင်ဦး တက်ရောက်ဘွဲ့ရခဲ့ပါသည်။

(ည) သဘာဝအရင်းအမြစ်များ စီမံထိန်းသိမ်းရေး (Natural Resources management) ဘယ်သူမျှ မတက်ရောက်ခဲ့ရပါ။

(ဋ) အပင်မျိုးစပ်မွေးမြူရေး (Plant Breeding) ဘယ်သူမျှ မတက်ရောက်ခဲ့ရပါ။

(ဌ) ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးနှင့် စီမံကွပ်ကဲရေး  (Rural Development, Administration and Management) ဘယ်သူမျှ မတက်ရောက်ခဲ့ရပါ။ 

ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာ ထိုစဉ်က ကိုလံဘိုစီမံကိန်း (Colombo Plan) အရ ဩစတေလျနိုင်ငံ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအဖွဲ့ (Australian International Development Assistance Bureau - AIDAB) က ကူညီမှုဖြင့် စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးနှင့် သစ်တောအပါအဝင် အင်ဂျင်နီယာ စီးပွားရေး၊ ဝိဇ္ဇာ၊ သိပ္ပံ ဘာသာရပ်များ အပါအဝင်မှ တစ်နှစ်လျှင် ၁၀ ဦး မှ ၂၀ ဦးခန့်သာ ပညာတော်သင် ရရှိပါသည်။ အများစုကတော့ မြန်မာနိုင်ငံတက္ကသိုလ်အသီးသီးရှိ ဆရာ၊ ဆရာမများပေါ့။ 

ထိုအချိန်တွင် ကျွန်တော်တို့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သော ထိုင်း၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ ဗီယက် နမ် စသည့်နိုင်ငံများက ကိုလံဘို စီမံ ကိန်း အပါအဝင် ကမ္ဘာ့ဘဏ်၊ အာရှဖွံ့ဖြိုး ရေးဘဏ် စသည့် စီမံကိန်းများစွာဖြင့် တစ်နှစ်လျှင် ဦးရေ ၁၀၀-၂၀၀ ခန့် လူ့စွမ်းအား အရင်းအမြစ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု (Human Re-source Development - HRD) အတွက် ဩစတေလျ (Australia)၊ အမေရိက (US)၊ ယူကေ (UK)၊ ဥရောပ (Europe)၊   ဂျပန် (Japan)၊ ကိုရီးယား (Korea) စသည့်နိုင်ငံများသို့ အပြိုင်အဆိုင် စေလွှတ်နေကြရာ နှစ်တိုင်း ၁၀ ဆမှ အဆ ၂၀ စသည်ဖြင့် ကွာချင်တိုင်း ကွာသွားပါတော့သည်။ 

ထိုစဉ်က တရုတ်နိုင်ငံ (China) မှ သူငယ်ချင်းများနှင့်တွေ့ရာ သူတို့နိုင်ငံ နိုင်ငံခြားပညာသင် မူဝါဒ (Foreign Study Policy) အရ ကျောင်းသားပေါင်းများစွာ (ရာ၊ ထောင်ချီ၍) ကို နိုင်ငံတော် ဘဏ္ဍာငွေ ပညာတော်သင်ဆု (State Scholarships) ဖြင့် ၃ လစာ ပေးလွှတ်လိုက်ပြီး ပညာဆုံးခန်းတိုင် အောင်တော့ ကို့ယ်အားကိုယ်ကိုးစနစ်ဖြင့် လုပ်ဆောင်ဟု ညွှန်ကြား လိုက်ကြောင်း နားထောင်မိပါသည်။ ဘွဲ့ရပြီး မိမိနိုင်ငံ မပြန်တဲ့သူကလည်း အနည်းဆုံး မိမိဆွေမျိုး သားချင်း၊ အိမ်ထောင်စုသို့ ငွေပြန်ပို့ကြရာ တနည်းအားဖြင့် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ (Foreign Exchange – FE) များစွာ ရရှိသွားပါတော့သည်။ 

ထိုစဉ်က ကျွန်တော်တို့နှင့် အတူတူ ကျောင်းတက်ခဲ့ရသည့် ထိုင်းနိုင်ငံဆိုလျှင်လည်း ယခု ထိုင်းအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအေဂျင်စီ (Thailand International Development Agency - TICA) ဖွဲ့စည်းပြီး မြန်မာ၊ လာအို၊ ကမ္ဘောဒီးယားမှ ကျောင်း သားများကို ထောက်ပံ့အကူအညီပေးရာ မြန်မာ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများသည်ပင် ထိုင်းနိုင်ငံတက္ကသိုလ်များသို့ သွားရောက် ပညာဆည်းပူးနေရသည့်အဆင့်သို့ ရောက်သွားပါပြီ၊ ကျွန်တော်တို့ စိတ်ဓာတ်ကျစရာတော့မလိုပါ။ ကြိုးစားရပါမည်။

၂၀၁၇-၁၈ ကျွန်တော် ကွင်းစလန်တက္ကသိုလ်ပြန်ရောက်တော့ စုစုပေါင်းကျောင်းသား ငါးသောင်းကျော် ရှိနေပြီး (ဘွဲ့လွန်ကျောင်းသား နှစ်သောင်းကျော်) မဟာဌာနပေါင်း (Faculties) ၆ ခု ရှိပြီး ပေါင်းတန်ပေါင်း၊ ဖြုတ်တန်ဖြုတ်၊ အသစ်ထပ်ထည့်တန်ထည့် စသည်ဖြင့် ပြောင်း လဲနေသည့် ခေတ်၊ စနစ်နှင့်အညီ ပြုလုပ်နေပါသည်။

ကွင်းစလန်တက္ကသိုလ်ရှိ မဟာဌာနများကတော့...

(က) ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး၊ စီးပွားရေးနှင့်ဥပဒေမဟာဌာန (Faculty of Business, Economics and Law)

စိုက်ပျိုးစီးပွားရေးပညာကို အသေးစိတ်လေ့လာလိုပါက မိမိစိုက်ပျိုးရေး ဘာသာ များသာမက ဤမဟာဌာနမှ သက်ဆိုင်သောဘာ သာရပ်များ ပူးတွဲတက်ရောက်ခွင့် အခွင့်အလမ်းလည်း ရသွား ပါသည်၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင်မူ စိုက်ပျိုးရေး တက္က သိုလ်ကသတ်သတ်၊ စီးပွားရေးတက္က သိုလ်က တစ်နေရာစီ သတ်သတ်စီ ဖြစ်နေတော့ ကျောင်းသားတွေ ဘာသာရပ်အစုံ သင်ယူခွင့် (Credit Transfer with Cross-enrollment) ပြုနိုင်ပါကအလွန်ကောင်းမွန်ပါလိမ့်မည်။

(ခ) သိပ္ပံမဟာဌာန (Faculty of Science)

ဤမဟာဌာနအောက်တွင်...

(ခ-၁) စိုက်ပျိုးရေးနှင့်အစားအ သောက်သိပ္ပံအဆင့်မြင့်ကျောင်း (School of Agriculture and Food Sciences)

ကျွန်တော်တို့တုန်းက အစားအ သောက်သိပ္ပံ (Food Science) ဘာသာရပ် မရှိသေးပါ၊ ယခုခေတ်တွင်တော့ သူကအရေးပါလာပါပြီ။ ရေဆင်းစိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ်တွင်လည်း အထူးပြုဘာသာ အဖြစ် စတင်သင်ကြားနေပါပြီ။

ကွင်းစလန် တက္ကသိုလ်၌ ယခုအချိန် ဘွဲ့ကြိုကျောင်းသား အထူးပြု ဘာသာရပ်များအနေနှင့်..
•    စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးပညာ (Agribusiness)
•    စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးပညာ (Agriculture)
•    အပင်သိပ္ပံ (Plant Science)
•    မြေဆီလွှာသိပ္ပံ (Soil Science)
•    မွေးမြူရေးသိပ္ပံ (Animal Science)
•    အစားအသောက်သိပ္ပံ (Food Science)
•    တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များဘဝဆိုင်ရာသိပ္ပံ (Wildlife Science)
•    မြင်းမွေးမြူရေး၊ အသုံးပြုမှုနှင့်ဆိုင်သောသိပ္ပံ (Equine Science) စသည်တို့ သင်ကြားလျက် ရှိနေပါသည်။ 

တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များဘဝဆိုင်ရာသိပ္ပံနှင့် မြင်းမွေးမြူရေး၊ အသုံးပြုမှု နှင့်ဆိုင် သောသိပ္ပံမှာ သူတို့နိုင်ငံအတွက်အသုံးဝင်၍ အထူး ပြု အနေဖြင့် ထည့်ထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံ အပါ အဝင် စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံများ ယနေ့ခေတ် လိုအပ်လျက်ရှိသော စိုက်ပျိုး ရေး အင်ဂျင်နီယာဘာသာရပ် (Agricultural Engineering) ကိုတော့ ကွင်းစလန်တက္ကသိုလ်က မပေးပါ၊ ကွင်းစလန် တောင်ပိုင်းတက္ကသိုလ် (University of Southern Queensland) က ဤဘာသာရပ်နှင့် ပတ်သက်၍ နာမည် ကြီးပါသည်။ နိုင်ငံတကာ ကျောင်း သား၊ ကျောင်းသူများစွာ တက်ရောက်သင်ကြားလျက် ရှိပါသည်။

(ခ-၂) ဇီဝသိပ္ပံအဆင့်မြင့်ကျောင်း (School of Biological Sciences)

ကျွန်တော် တက္ကသိုလ်တွင်ရှိစဉ်က ဂျပန်ပညာရှင်က မင်းတို့နိုင်ငံမှာ ဇီဝဗေဒ (Biology) ဘာသာရပ်မရှိဘူးလား ဟူ၍ မေးပါသည်။ ကျွန် တော်က ယခင် ကရှိပါတယ်၊ ယခုတော့ ရုက္ခဗေဒ (Botany) နှင့် သတ္တ ဗေဒ (Zoology) ပေါင်းပြီးတော့ ဇီဝဗေဒအနေနှင့်ရှိတယ်မဟုတ်ဘူးလားဟူ၍ ပြန်ဆွေးနွေးရာ တခြားစီပဲ ဒီဘာသာအထူးပြု (Biology Specialization) တက္ကသိုလ်များမှာ ပေးသင့်ပါသည်ဟူ၍ ပြောပါသည်။ ဒီဘာသာမှနေ၍ ဆေးပညာ၊ မွေး မြူရေးပညာ၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ သစ် တော၊ ဇီဝဓာတုဗေဒ (Biochemistry)၊ မော်လီကျူးဆိုင်ရာ ဇီဝ ဗေဒ (Molecular Biology) စသည်ဖြင့် အသုံးချသိပ္ပံ (Applied Sciences) ဘက်ကို ပြောင်းလဲသွားရမည် ဖြစ်ပါ၍ အလွန်အရေးပါသောဘာသာရပ်ကြီး ဖြစ်ပါသည်။

(ခ-၃)ဓာတုနှင့်မော်လီကျူးဆိုင်ရာဇီဝအဆင့်မြင့်ကျောင်း (School of Chemistry and Molecular Bio Sciences)

(ခ-၄) မြေဆီလွှာနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်သိပ္ပံဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်ကျောင်း (School of Earth and Environmental Science)(ခ-၅) သင်္ချာနှင့်ရူပဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်ကျောင်း (School of mathematics and Physics)

(ခ-၆) တိရစ္ဆာန်ကုသရေးဆိုင်ရာ အဆင့်မြင့်ကျောင်း (School of Veterinary Science) တို့ ဆိုပြီး ရှိပါသည်။ 

ကွင်းစလန်တက္ကသိုလ်ရှိ နောက် ထပ်မဟာဌာနများအနေဖြင့်တော့...

(ဂ) အင်ဂျင်နီယာ၊ ဗိသုကာနှင့်ဆက်သွယ်ရေးနည်းပညာ မဟာဌာန (Faculty of Engineering, Architecture and Information Technology)

(ဃ) ကျန်းမာရေးနှင့်လူမှုကျင့်ဝတ်သိပ္ပံ မဟာဌာန (Faculty of Health and Behavioral Sciences)

(င) လူသားတို့လောကနှင့်လူမှုရေးသိပ္ပံ မဟာဌာန (Faculty of Humanity and Social Sciences) နှင့်

(စ) ဆေးဝါးပညာ မဟာဌာန (Faculty of Medicine) တို့ ဖြစ်ပါသည်။

အဆင့်မြင့်သုတေသနဌာန  (Advanced Research Institute ) ပေါင်း ၉ ခုရှိပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ ကွင်းစလန် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် အစား အစာ တီထွင်ဖန်တီးမှု မဟာမိတ်အုပ်စု (Queensland Alliance for Agriculture and Food Innovation)၊ လူမှုရေးသိပ္ပံဆိုင်ရာ သုတေသနဌာန (Institute for Social Science Research)၊ ဩစတေလျ ဇီဝအင်ဂျင်နီယာနှင့်နာနိုနည်းပညာသုတေသနဌာန (Australian Institute for Bio engineering and Nano Technology)၊ မော်လီကျူးဆိုင်ရာဇီဝသိပ္ပံသုတေသနဌာန (Institute for Molecular Bio-Sciences)  တို့သည် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး သင် ကြား၊ သုတေသနပြုနေသော ဆရာ၊ ဆရာမ၊ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများနှင့် ပတ်သက်နေပါသည်။ 

နိုင်ငံတစ်ဝန်းနှင့်ဆက်စပ်၍ ပညာ ရပ်ဆိုင်ရာအစုအဖွဲ့ (ARC Center of Excellence) ပေါင်း ၈ ခုတွင်လည်း သဘာဝနှင့်စိုက်ပျိုးရေး အတော်ဆုံးအစုအဖွဲ့ (ARC Center of Excellence for Plant Success in Nature and Agriculture) သည်လည်း ဤတက္ကသိုလ်တွင် ရှိပါ သည်။  ကွင်းစလန်တက္ကသိုလ်မှာ ၂၀၂၂ ခုနှစ် တစ်ကမ္ဘာလုံး စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးပညာ သင်ကြား၊ သုတေ သနပြုမှု အကောင်းဆုံးတက္ကသိုလ် အမှတ်စဉ် ၁၆ တွင် ရှိပါသည်။

စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးပညာကို ကွင်းစလန်တက္ကသိုလ်အပါအဝင် ဩစတေလျ တက္ကသိုလ်ပေါင်း  ၃၄  ကျောင်း မှာ ဘွဲ့ကြို၊ ဘွဲ့လွန်ပညာများ သင် ကြားလေ့လာနိုင်ပါသည်။  ၂၀၂၁ ခုနှစ်က လူဦးရေ ၂၅ ဒသမ ၇၄ သန်းသာရှိသောနိုင်ငံမှာ တက္ကသိုလ်များစွာက ခေတ်မီ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေးပညာများကို သင်ကြား၊ သင်ယူ သုတေသနပြုနေကြသည်များကို အားကျအတုယူဖွယ် ကောင်းလှပါသည်။

ဤတက္ကသိုလ်ကို အကြောင်းပြု၍ ကျွန်တော်တို့ နိုင်ငံတက္ကသိုလ်များက အတုယူ နိုင်သည်မှာ -

(၁) စိုက်ပျိုးရေးတက္ကသိုလ် (Agricultural University) ဟူ၍ အမည်တပ်ထားပြီး သီးနှံ သိပ္ပံအုပ်စု (Crop Science Cluster) ကိုသာ ဘောင်ကျဉ်းကျဉ်းလေး ခတ်မထားဘဲ ဘာသာရပ်မျိုးစုံ တိုးချဲ့ သင်ကြား ရပါမည်၊ စုစုပေါင်း ကျောင်းသား အရေအတွက် ၂၀၀၀-ခန့် နှင့် သူတို့ရှိ စုစုပေါင်းကျောင်းသား ၅၀၀၀၀ ငါးသောင်းကျော်၊ ဘွဲ့လွန် ကျောင်း သား ပေါင်း နှစ်သောင်းကျော်နှင့်  နှိုင်းယှဉ်ကြည့်နိုင်ပါသည်။

(၂) သုတေသနစိုက်ကွင်း အကျယ် အဝန်း ဟက်တာ ၁၀၀၀-ကျော် (၂၅၀၀-ဧကခန့်) နှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်နိုင်ပါသည်၊ တက္ကသိုလ်နှင့်သုတေသ နဌာန ပေါင်းစပ်ထားသော နယ်သာ လင်ပုံစံ (Netherlands WUR Model) အတုယူနိုင်ပါသည် (ဗာဂန်နီဂန်တက္ကသိုလ် အကြောင်း ရောက်လာလျှင် အသေးစိတ်ဆွေးနွေးပါမည်)။

(၃) ဘာသာရပ်ပေါင်းစုံလင်စွာရှိ၍ စိုက်ပျိုးရေးမြေဆီလွှာသိပ္ပံ (Agricultural Soil Science) အဓိကယူသူများက ဘူမိဗေဒ (Geology)၊ ပထဝီ (Geography)၊ ရာသီဥတုပညာ (Meteorology/Climatology)၊ ဓာတုဗေဒ (Chemistry)၊ ရူပဗေဒ (Physics)၊ အဏုဇီဝဗေဒ (Microbiology)၊ စာရင်းအင်းပညာ (Statistics)၊ သစ်တော ပညာ (Forestry)၊ ပတ်ဝန်းကျင်သိပ္ပံပညာ (Environmental Science) ဌာနကြီးများရှိ ဘာသာရပ်များ တွဲဖက် သင်ယူနိုင်ခြင်း၊ သုတေသနများ ပူးတွဲလုပ် ဆောင်နိုင်ခြင်း စသည့် အားသာချက်များစွာရရှိနိုင်ပါသည်။

အခြားနိုင်ငံမှ စိုက်ပျိုး၊ မွေးမြူရေး တက္ကသိုလ်များအကြောင်းကိုလည်း ဆက်လက် ဆွေးနွေး တင်ပြသွားပါဦးမည်။