ရုရှားသမ္မတ ပူတင်နှင့် အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့် တို့သည် ယူကရိန်းအခြေအနေ စသည့်အရေးကိစ္စများအား ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်က ဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ နှစ်ဖက် ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ် ဆွေးနွေးမှုသည် အချိန် ၁ နာရီခွဲ နီးပါးကြာကြောင်း ရုရှားသမ္မတ၏ ပြန်ကြားရေးအတွင်းဝန် Dmitry Peskov က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက် ညပိုင်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ယူကရိန်း အကျပ်အတည်း၏ အရင်းအမြစ်ကိုရှင်းလင်းဖယ်ရှားရန်လိုအပ်သည်ဟု ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးမှုတွင် ပူတင်က ထရမ့်အား ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ တစ်ချိန်တည်းတွင်ပင် ပူတင်ကတွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုမှတစ်ဆင့် ယူကရိန်း အကျပ်အတည်း ရေရှည်ဖြေရှင်းနိုင်သော ထရမ့်၏သက်ဆိုင်ရာအမြင်ကို သဘောတူ ထောက်ခံသည်ဟု ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခ လျင်မြန်စွာအဆုံးသတ်သင့်ပြီး ပူတင်နှင့် “ရလဒ်ပြည့်ဝတဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ” ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ထရမ့်ကဆွေးနွေးမှုတွင် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ၎င်းကဆိုသည်။ ရုရှား-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ ဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်မှုတွင် နှစ်ဦးတွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးစီစဉ်ရန် သဘောတူညီခဲ့ကြောင်း၊ ပူတင်က ထရမ့်အား မော်စကိုသို့ လာရောက်လည်ပတ်ရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့အပြင် ရုရှား-အမေရိကန်ဆက်ဆံရေး၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းအခြေအနေစသည့် အကြောင်းအရာများအား ဆွေးနွေးခဲ့သေးကြောင်း Dmitry Peskov က ပြောကြားခဲ့ပေသေးသည်။ ထရမ့်က ယင်းနေ့ လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာတွင် ၎င်းအနေဖြင့် ပူတင်နှင့် မကြာသေးမီက ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ်ခဲ့ကြောင်း၊ ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခ အဆုံးသတ်ရေးအတွက် “နီးကပ်သည့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ” လုပ်ဆောင်သွားရန် နှစ်ဖက် သဘောတူညီကြောင်း နှင့် အဖွဲ့များကိုယ်စီစေလွှတ်၍ “ဆွေးနွေးမှုများချက်ချင်းစတင်မည်” ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။ အမေရိကန်ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး မာကိုရူဘီယို၊ စီအိုင်အေ ညွှန်ကြားရေးမှူး John Ratcliffe ၊ သမ္မတ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေး Waltz နှင့် အရှေ့ အလယ်ပိုင်းရေးရာ အမေရိကန်အထူးသံတမန် Witkoff တို့ ဦးဆောင်မည် ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ ထို့အပြင် ထရမ့်က ၎င်းအနေဖြင့် ပူတင်နှင့်ဆက်သွယ် ဆွေးနွေးသည့် အကြောင်းအရာကို ယူကရိန်း သမ္မတ ဇီလန်စကီးကို ချက်ချင်း အကြောင်းကြား မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် သက်ဆိုင်ရာညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးမှုများ အောင်မြင်မှုရရှိမည်ဟု “ပြင်းပြင်း ထန်ထန်ခံစား” ရကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်း၊ စွမ်းအင်၊ ဉာဏ်ရည်တု စသည့် အကြောင်းအရာများကိုလည်း ပူတင်နှင့် ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ကိုးကား- ဆင်ဟွာ

ပါလက်စတိုင်း အစ္စလမ်မစ် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ (ဟားမက်စ်) အနေဖြင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းမတိုင်မီ ထိန်းသိမ်းခံထားရသူအားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးသင့်ကြောင်း၊ သို့မဟုတ်ပါက ဂါဇာအပစ်ရပ်ရေး သဘောတူညီချက်ကို ဖျက်သိမ်းသင့်ကြောင်း အမေရိကန် သမ္မတထရမ့်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျွန်တော့်အတွက် ပြောရမယ်ဆိုရင် ထိန်းသိမ်းခံထားရသူတွေအားလုံး ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက် နေ့လယ် ၁၂ နာရီမတိုင်မီ မလွတ်မြောက်ခဲ့ဘူးဆိုရင်…ဒါ (ဂါဇာအပစ်ရပ်ရေးသဘော တူညီချက်) ကိုဖျက်သိမ်းပြီး… ဆိုးရွားတဲ့ကိစ္စအားလုံး ဖြစ်ပါလေ့စေပေါ့” ဟု ထရမ့်က အိမ်ဖြူတော်တွင် သတင်းထောက်များအား ပြောကြားခဲ့သည်။ နောက်ဆုံး အစ္စရေးဘက် ကပင် အဆုံးအဖြတ်လုပ်ရမှာဖြစ်ကြောင်း တစ်ချိန်တည်းတွင် ၎င်းကပြောကြားခဲ့သည်။

အပစ်ရပ်ရေးသဘောတူညီချက်ကို အစ္စရေး ချိုးဖောက်သည်ဟု အပြစ်တင်စွပ်စွဲကာ မူလက ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်တွင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသူများအား ပြန်လွှတ်ပေးမည့် အစီအစဉ် ကို ရွှေ့ဆိုင်းမည်ဖြစ်ကြောင်း ဟားမက်စ်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်တွင် ကြေညာခဲ့သည်။
ထရမ့်က အကယ်၍ ဂါဇာကမ်းမြောင်မှ ရွှေ့ပြောင်းလာသည့် ပါလက်စတိုင်းသားများကို ဂျော်ဒန်နှင့် အီဂျစ်နိုင်ငံတို့ကလက်မခံလျှင် ၎င်းအနေဖြင့် ယင်းနှစ်နိုင်ငံအပေါ် ကူညီပံ့ပိုးမှုများ ယာယီရပ်တန့်နိုင်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပေသေးသည်။ ထရမ့်အနေဖြင့် အမေရိကန်သို့ လာရောက်လည်ပတ်မည့် ဂျော်ဒန်ဘုရင် Abdullah II နှင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်တွင် တွေ့ဆုံရန် စီစဉ်ထားသည်။

Fox News ချန်နယ်၏ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်ထုတ်လွှင့်သည့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုတစ်ခုတွင် ထရမ့်က ၎င်းအနေဖြင့် ပါလက်စတိုင်းသားများအား လက်ခံရေးတွင် ဂျော်ဒန်၊ အီဂျစ်တို့နှင့် သဘောတူညီချက်ရမည်ဟု ယူဆကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ပါလက်စတိုင်းသားများအနေ ဖြင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသသို့ ပြန်သွားပိုင်ခွင့်ရှိ၊မရှိကို သတင်းထောက်က မေးမြန်းရာတွင် ထရမ့်က “မရှိဘူး၊ သူတို့လုပ်မှာမဟုတ်ပါဘူး” ထရမ့်က ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်အနေဖြင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ကို“လက်လွှဲယူ”ပြီး “ရေရှည်ပိုင်ဆိုင်”သွားရန်မျှော်လင့် ကြောင်း၊ လက်ရှိ ဂါဇာတွင်နေထိုင်သည့် ပါလက်စတိုင်းသားများကို အခြားနိုင်ငံတွင် နေရာ ချထားပေးသင့်ကြောင်း ထရမ့်က ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်တွင်ဖော်ပြထားသည်။ ပါလက်စတိုင်း နှင့် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းက ယင်းပြောဆိုချက်အပေါ် အပြင်းအထန်ကန့်ကွက်အပြစ် တင်ခဲ့ကြပြီး ၎င်းမှာ နိုင်ငံတကာဥပဒေကိုချိုးဖောက်ပြီး “လက်ခံနိုင်ဖွယ်မရှိ” ဟု ယူဆကြ သည်။

အစ္စရေးနှင့် ဟားမက်စ်တို့သည် ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်တွင် ဂါဇာကမ်းမြောင် အပစ်ရပ်ရေး သဘောတူညီချက်ရရှိပြီး ဇန်နဝါရီ ၁၉ ရက်တွင် သဘောတူညီချက် အသက်ဝင်ခဲ့ခြင်းဖြစ် သည်။ အပစ်ရပ်ရေးပထမအဆင့်ကို ရက်သတ္တပတ် ၆ ပတ်ဆက်တိုက်ဆောင်ရွက်ရာ နှစ်ဖက် အနေဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ်စီ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသူများအနက်အချို့ကို ပြန်လွှတ်ပေးသွား မည်ဖြစ်သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၈ ရက်တွင် ဟားမက်စ်နှင့်အစ္စရေးတို့သည် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရ သူများ ပဉ္စအသုတ်အပြန်အလှန်လဲလှယ်မှု ပြီးစီးခဲ့သည်။ 

ကိုးကား-ဆင်ဟွာ

ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲကို ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက်တွင် စတင်ရန် သတ်မှတ်ထားသည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၂ ရက်က အမေရိကန်သို့ အလည်အပတ်သွားရောက်သည့် အစ္စရေး ဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုသည် အမေရိကန် သမ္မတ ထရမ့်နှင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်တွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမည် ဖြစ်သည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ထရမ့်နှင့်အရင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီးမှ အဖွဲ့စေလွှတ်၍ ဆွေးနွေးပွဲသို့ တက်ရောက်စေရန် စီစဉ်ထားကြောင်း မီဒီယာများက ဖော်ပြထားသည်။

ပထမအဆင့် အပစ်ရပ်ရေးနှင့် အကျဉ်းသားလဲလှယ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်သည် အထိုက်အလျောက် အဆင်ပြေချောမွေ့ခဲ့သော်လည်း နေတန်ယာဟု၏ ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများကြောင့် ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲအလားအလာကို အကောင်းမြင်ရန် ခဲယဉ်းဟု သုံးသပ်သူများက ယူဆကြသည်။ အမေရိကန်အနေဖြင့် မိမိ၏ မဟာဗျူဟာ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကိုအခြေခံပြီး ဂါဇာ စစ်ပွဲအလွန် စီမံခန့်ခွဲရေး စသည့်အရေးကိစ္စများတွင် “ဘက်လိုက် ဖျန်ဖြေခြင်း” က ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး ပြဿနာကို အရင်းအမြစ်မှ ဖြေရှင်းရေးနှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်း ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဖော်ဆောင်ရာတွင် အကျိုးမရှိနိုင်ပေ။

အပစ်ရပ်ရေး အမေရိကန်-အစ္စရေး အဓိကထား ဆွေးနွေး

နေတန်ယာဟုသည် အမေရိကန်နိုင်ငံ အရှေ့အလယ်ပိုင်းရေးရာ အထူးသံတမန် Steve Witkoff၊ သမ္မတ ထရမ့် တို့နှင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက်နှင့် ၄ ရက်များတွင် အသီးသီး တွေ့ဆုံကာ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲ စသည့် ကိစ္စရပ်များအား ဆွေးနွေးမည် ဖြစ်ကြောင်း မကြာသေးမီရက်များအတွင်း အစ္စရေး ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးမှ ထုတ်ပြန်သည့် သတင်းများအရ သိရသည်။

ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်တွင် အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်း အစ္စလာမ်မစ်တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ (ဟားမက်စ်) တို့ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ အပစ်ရပ်ရေး သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့သည်။ အဆိုပါသဘောတူညီချက်သည် ဇန်နဝါရီ ၁၉ ရက်တွင် အသက်ဝင်ပြီး အပစ်ရပ်ရေး ပထမအဆင့်အဖြစ် ရက်သတ္တပတ် ၆ ပတ် ဆက်တိုက်ဆောင်ရွက်ရာ နှစ်ဖက်အနေဖြင့် ကိုယ်စီ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသူအချို့ကို အပြန်အလှန် လဲလှယ်ခဲ့သည်။ ပထမအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဖော်ဆောင်သည့် ၁၆ ရက်မြောက်နေ့ဖြစ်သည့် ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက်တွင် ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲပြုလုပ်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း သဘောတူညီချက်တွင် သတ်မှတ်ထားသည်။ ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ အခြား ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားခံရသူများ ပြန်လွှတ်ရေးနှင့် အစ္စရေးစစ်တပ် ရုပ်သိမ်းရေး ကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးမည် ဖြစ်သည်။

နေတန်ယာဟု၏ အမေရိကန် ခရီးစဉ်သည် ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲစတင်ချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်နေပေသည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ထရမ့်နှင့်အရင် တွေ့ဆုံပြီးမှ ကာတာနိုင်ငံသို့ အဖွဲ့စေလွှတ်၍ ဆွေးနွေးပွဲတက်ရောက်စေရန် စီစဉ်ထားကြောင်း The Times of Israel တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲသည် ယခုအကြိမ် နေတန်ယာဟု၏ အမေရိကန်ခရီးစဉ်တွင် အမေရိကန်နှင့် အဓိက ဆွေးနွေးမည့် အရေးကိစ္စဖြစ်လာမည်ဟု အများက ယူဆကြသည်။ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှ အစ္စရေးစစ်တပ် မည်သို့ ဘက်စုံ ရုပ်သိမ်းမည်နည်း၊ အစ္စရေးတပ် ဆုတ်ခွာပြီးနောက် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသကို မည်သို့ စီမံခန့်ခွဲမည်နည်း၊ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသကို ဟားမက်စ်တို့ အသစ်တစ်ဖန်ထိန်းချုပ်မှုကို မည်သို့ ကာကွယ်တားဆီးမည်နည်း စသည်တို့ အပါအဝင် အစ္စရေးဘက်က အချို့သော အဓိက စိုးရိမ်မှုများကို ပထမအဆင့် အပစ်ရပ်ရေးတွင် မဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့ပေ။ ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲတွင် ယင်းကိစ္စရပ်များကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန် အစ္စရေးဘက်က မျှော်လင့်ရာ နေတန်ယာဟုနှင့် ထရမ့်၏ မျက်နှာချင်းဆိုင်ဆွေးနွေးမှုသည် ထိုကိစ္စရပ်များအား “အတည်ပြုခြင်း” ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုမတိုင်မီ Steve Witkoff သည် ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်တွင် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသသို့ သွားရောက်ပြီး ဂျေရုဆလမ်တွင် နေတန်ယာဟုနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။ Steve Witkoff ၏ ဤခရီးစဉ်သည် အမေရိကန်-အစ္စရေး ခေါင်းဆောင်များ ဆွေးနွေးမှု၏ “ခန့်မှန်းရလဒ်” ကို ညှိနှိုင်းရန် ရည်ရွယ်ခြင်း ဖြစ်ရာ အမေရိကန်အနေဖြင့် နေတန်ယာဟုက အပစ်ရပ်ရေးသဘောတူညီချက်ကို တွန်းအားပေးဖော်ဆောင်ပြီး နောက်ဆုံးတွင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားခံရသူအားလုံး လွတ်မြောက်ရေးကို ဖော်ဆောင်စေလိုကြောင်း အစ္စရေး 《Haaretz》သတင်းစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေးဆွေးနွေးမှု အကောင်းမြင်ရန် ခဲယဉ်း

ဂါဇာ အပစ်ရပ်ရေး သဘောတူညီချက် အသက်ဝင်ပြီးချိန်မှစ၍ အစ္စရေးနှင့် ဟားမက်စ်တို့အကြား လွတ်မြောက်လာသော ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားခံရသူများ၏ ကိုယ်ရေးအထောက်အထား၊ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသူများ၏ အသက်ရှင်မှု အမည်စာရင်း စသည့် ကိစ္စရပ်တွင် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ သဘောထားမတိုက်ဆိုင်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သော်လည်း ပထမအဆင့် အပစ်ရပ်ရေးနှင့် အကျဉ်းသားလဲလှယ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်က ယေဘုယျအားဖြင့် အဆင်ပြေချောမွေ့ခဲ့သည်။

သို့သော် ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေးဆွေးနွေးမှု အလားအလာအပေါ် ပြင်ပနယ်ပယ်က အကောင်းမမြင်ကြပေ။ နေတန်ယာဟုက သတ်မှတ်ကာလအတိုင်း ဆွေးနွေးပွဲကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ မစေလွှတ်ဘဲ ထရမ့်နှင့် အရင် တွေ့ဆုံခြင်းသည် “အလွန်စိုးရိမ်ဖွယ်” အချက်ပြမှု ဖြစ်ကြောင်း အစ္စရေးမီဒီယာက အစ္စရေး အမည်မဖော်လိုသူ အရာရှိတစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်ကို ကိုးကား ဖော်ပြထားသည်။

အစ္စရေး ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေး အခြေအနေကြောင့် နေတန်ယာဟုက ဆက်လက်အပစ်ရပ်ရန်နှင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှ စစ်တပ် ဘက်စုံရုပ်သိမ်းရန် ဆန္ဒလျော့နည်းသွားသည်ဟု အစ္စရေးမီဒီယာများက ယူဆကြသည်။ နေတန်ယာဟုအနေဖြင့် နိုင်ငံစီမံအုပ်ချုပ်သည့်နေရာကို ဆက်လက်ထိန်းထားမည်ဆိုလျှင် အာဏာရညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့အတွင်း လက်ယာစွန်းရောက် အင်အား၏ ထောက်ခံအားပေးမှုရရှိရန် လိုအပ်သော်လည်း ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး၊ လက်ယာစွန်းရောက် ဘာသာရေး ဇီယွန်ဝါဒီပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ Bezalel Smotrich တို့က အာဏာရညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့မှ နုတ်ထွက်မည် ဖြစ်ကြောင်း ခြိမ်းခြောက်ပြီး ပထမအဆင့်အပစ်ရပ်ရေး အဆုံးသတ်လျှင် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပြန်လည်ဆောင်ရွက်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

တစ်ချိန်တည်းတွင်ပင် နေတန်ယာဟုအစိုးရက ဟားမက်စ်ကို အမြစ်ပြတ်ချေမှုန်းရေး၊ အစ္စရေးလုံခြုံမှုကို ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ထပ်မံခြိမ်းခြောက်ခြင်း မရှိစေရန် အာမခံရေး ရည်မှန်းချက်ကို စွန့်လွှတ်ခြင်းမရှိသေးပေ။ ဆက်တိုက်အပစ်ရပ်မှုက ဟားမက်စ်အင်အား ပြန်လည်ရှင်သန်စေကာ အစ္စရေးအား အဆိုပါရည်မှန်းချက်ကို ဖော်ဆောင်ရန် ပို၍ ခက်ခဲစေပေသည်။

အမေရိကန်က “ဘက်လိုက် ဖျန်ဖြေခြင်း” သည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အကျိုးမပြု

အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးမှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အမေရိကန်နှင့် ရပ်တည်ချက်ညှိနှိုင်းမည့်အပြင် နေတန်ယာဟုအနေဖြင့် ထရမ့်အစိုးရက အီရန်ကို ထပ်မံ ဖိအားပေးပြီး အစ္စရေးနှင့် ဆော်ဒီအာရေဗျဆက်ဆံမှု ပုံမှန်အသွင် ဖော်ဆောင်ရန် သံတမန်ရေးကြိုးပမ်းမှုများကို ပြန်လည်စတင်ရန် မျှော်လင့်သေးကြောင်း အေပီသတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

၎င်းအနေဖြင့် “အစ္စရေးနဲ့ အခြားအိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဆောင်ကြဉ်းပေးဖိုနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘုံရန်သူကို ခုခံကာကွယ်ဖို့ ဘယ်လိုကြိုးပမ်းရမလဲဆိုတာ (နေတန်ယာဟု နဲ့) ဆွေးနွေးဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု နေတန်ယာဟုအား ပေးပို့သည့် အမေရိကန် အလည်အပတ်ခရီးစဉ် ဖိတ်ကြားလွှာတွင် ထရမ့်က ရေးသားထားသည်။
ထရမ့်က နေတန်ယာဟုအား အမေရိကန်သို့ လာရောက်လည်ပတ်ရန် ဖိတ်ခေါ်ရသည့် ရည်ရွက်ချက်တစ်ခုမှာ ဂါဇာစစ်ပွဲအလွန် စီမံခန့်ခွဲမှုအစီအစဉ်များကို အမေရိကန် အစိုးရက တိုက်ရိုက်ပါဝင်မည်ကို ဖော်ပြခြင်းဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေး နှစ်နိုင်ငံ မီဒီယာများက သုံးသပ်ကြသည်။

ဂျေရုဆလမ် ဟီဘရူးတက္ကသိုလ် နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေး ပညာရှင် Yonatan Freeman က အမေရိကန်-အစ္စရေးက ယင်းဒေသတွင် အီရန်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ဟန့်တားရန် ၊ အစ္စရေးနှင့် ပိုမိုများပြားသော အာရပ်နိုင်ငံများ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်ရေး တွန်းအားပေးရန် စသည့် ကဏ္ဍများတွင် အလွန်ကိုက်ညီမှု ရှိသည်ဟု ယူဆသည်။
ထရမ့်က အစ္စရေးကို အစဉ်အမြဲ ထောက်ခံအားပေးရာ လွန်ခဲ့သည့် သမ္မတသက်တမ်းကာလတွင်ပင် “အစ္စရေး ထောက်ခံရေး” မူဝါဒများကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ဖူးပေသည်။ ဒုတိယအကြိမ် သမ္မတအဖြစ် တာဝန်ယူပြီးနောက် အစ္စရေးအား ပေါင်ချိန် ၂,၀၀၀ (ကီလိုဂရမ် ၉၀၀ ခန့်) ရှိသော ဖောက်ခွဲရေးဗုံး ပံ့ပိုးမှုအပေါ် ဘိုင်ဒန်အစိုးရ၏ ကန့်သတ်ချက်ကို ပယ်ဖျက်ကြောင်း ၎င်းက အလွန်လျင်မြန်စွာ ကြေညာခဲ့ပြီး “ဂါဇာ ရှင်းလင်းရေး” အစီအစဉ်ကို ထုတ်ဖော်ကာ ဂါဇာကမ်းမြောင်မှ လာသော ပါလက်စတိုင်းသားများအား လက်ခံပြီး နေရာချထားပေးရန် အီဂျစ်နှင့် ဂျော်ဒန်အား တောင်းဆိုခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ ဤသို့သော “တစ်ဖက်သတ် ဖျန်ဖြေမှု” လုပ်ရပ်က နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်း၏ ဆန့်ကျင်မှုကို အလိုအလျောက်ခံရပေသည်။ “ဂါဇာ ရှင်းလင်းရေး” အစီအစဉ်ကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း ယခုရက်ပိုင်းများတွင် အရှေ့အလယ်ပိုင်း နိုင်ငံအများအပြား၊ ဥရောပနိုင်ငံ အချို့နှင့် ပညာရှင်၊ နိုင်ငံတကာ မီဒီယာများက အသီးသီး ဖော်ပြကြသည်။ ပါလက်စတိုင်းသားများအား ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသနှင့် ဂျော်ဒန်မြစ် အနောက်ဖက်ကမ်း သိမ်းပိုက်ခံရသည့် နယ်မြေများမှ နှင်ထုတ်မည့် ကြံစည်မှုကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း အာရပ်နိုင်ငံအများအပြားနှင့် အာရပ်အဖွဲ့ချုပ်တို့က ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်တွင် ပူးတွဲကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

“ဂါဇာ ရှင်းလင်းရေး” ဖြစ်စေ၊ အစ္စရေးနှင့် ဆော်ဒီအာရေဗျ စသည့် အာရပ်နိုင်ငံများ ဆက်ဆံမှု ပုံမှန်အသွင် ဖြစ်ရေး တွန်းအားပေးရာတွင် ဖြစ်စေ ပါလက်စတိုင်းသားများ၏ အကျိုးစီးပွားကို စတေးပြီး အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေး၏ မဟာဗျူဟာ အကျိုးစီးပွားကို ဖော်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်ရာ ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး ပြဿနာ အရင်းအမြစ်မှ ဖြေရှင်းရေး နှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်း ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်နိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။ ပါလက်စတိုင်းပြည်သူများသည် လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကာလတွင် “သမိုင်း၏မမျှတမှု” ကို ခံစားနေရကြောင်း၊ ဖြေရှင်းသည့်နည်းလမ်းမှာ ၎င်းတို့ကို နှင်ထုတ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ “နှစ်နိုင်ငံ ဖြေရှင်းမှု နည်းလမ်း” ကို ဖော်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အီဂျစ်သမ္မတ အယ်လ်-စီစီက ထောက်ပြပြောကြားခဲ့သည်။ 

Source: ဆင်ဟွာ

(December 2024 ထုတ် Myanmar Insider ၏ Insider Analysis ကဏ္ဍတွင် Tim M Htut ရေးသားပြုစုထားသည့် “Caught between the Devil and the Deep Blue Sea” အား အလွတ်သဘော ဘာသာပြန်ဆိုထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။)

မာကျောသော ကျောက်ဆိုင်နှင့် ခက်ခဲကြမ်းတမ်းသည့် အရပ်အကြား (between a rock or a hard place) ဆိုသည်မှာ သာတူညီမျှ မနှစ်မြို့ဖွယ် သို့မဟုတ် အဆင်မပြေ ဖြစ်စေသည့် ရွေးချယ်မှုနှစ်ခုကြားတွင် သင်ရွေးချယ်ရမည့် ခက်ခဲသောအခြေအနေတွင် ရှိနေသည်ဟု ဆိုလိုသည့် ဗန်းစကား(idiom) တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံရေးအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထိုသို့သောအခြေအနေများကို မည်သို့ထင်ဟပ်နိုင်သနည်း။

ဟိုးယခင်ကတည်းက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲများစွာရှိပါသည်။ ထိုရွေးကောက်ပွဲများတွင် ရေပန်းစားသော ခေါင်းဆောင်က လိမ်လည်လှည့်ဖြားပြီး အနိုင် ရရှိမည်ဟု မျှော်မှန်းထားကြပါသည်။ ထိုအချက်သည် အနောက်နိုင်ငံများက အသိအမှတ် ပြုရန် အရေးကြီးဆုံး အချက်ဖြစ်ပါသည်။ မဲလိမ်လည်မှုက မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး မြန်မာ နိုင်ငံသည် အသက်ရာကျော်ရှိသည့် မဲပေးသူအရေအတွက်အရ အသက် ၁၀၀ ကျော် လူဦးရေများသည့် ဂျပန်နိုင်ငံကိုတောင် ကျော်တက်သွားခဲ့ပါသည်။ အသက်ရာကျော် လူဦးရေ အများအပြားရှိနေခြင်းကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် (အမှန်တကယ်က WHO စာရင်း အရ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအနိမ့်ဆုံးစာရင်းတွင် အမြဲရှိနေသော်လည်း) ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု အကောင်းဆုံးနိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ရွေးကောက်ပွဲ မသမာမှုများကြောင့် ရေတွက်သည့် မဲအရေအတွက်သည် အရည်အချင်းပြည့်မီသော ဆန္ဒမဲ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကို (၃၃ ဒသမ ၂၂ သန်း) ကျော်လွန်သွားခဲ့ပါသည်။ ပြည်သူအများစုက မဲမသမာမှုပြုလုပ် ထားကြောင်း သက်သေပြနိုင်သည့် ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်များကို ယုံကြည်ရန် ယခုအချိန်ထိ ငြင်းဆိုနေကြပြီး မှန်ကန်မှုမရှိသည့် ရှင်းပြချက်များနှင့် သတင်းအတုများကို ယုံကြည်နေကြဆဲဖြစ်ပါသည်။

မဲမသမာမှုများကို နိုင်ငံတကာ စာရင်းစစ်များ သို့မဟုတ် တတိယအဖွဲ့ (Third Parties) များက စစ်ဆေးပေးခဲ့ကြပါသည်။ မဲမသမာမှုများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အင်္ဂလိပ် ဘာသာဖြင့် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲများ ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာ သတင်းထောက် များကို ဖိတ်ကြားနိုင်ခဲ့ပါသည်။ အယုံလွယ်သည့် ပြည်သူနှင့် လူမှုကွန်ယက် (Facebook) က တိုင်းပြည်ကို ရှုပ်ထွေးမှုဖြစ်စေရန်  ပြောင်းလဲစေမည်ဖြစ်ပါသည်။ အတိတ်က ယခုလည်း အတိတ်ပဲဖြစ်ပါသည်။ လေ့လာဆန်းစစ်ပြီးနောက်တွင် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနှစ်နိုင်ငံစလုံးက အမှန်တရားကို သိမြင်လာခဲ့ပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ပဋိပက္ခ အစကတည်းက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု မရှိခဲ့ပါ။ အာဆီယံ၏ ဘုံသဘောတူညီချက် (၅) ချက်ကို ပြင်၍မရပါ။ EU ကလည်း စောင့်ကြည့်နေရုံသာ ရှိပါသည်။

ပြည်ထောင်စုကို အုပ်ချုပ်သည့် ခေါင်းဆောင်များသည် မဲမသမာမှုပြုလုပ်သူများထံ အာဏာ ပြန်ပေးရန် တောင်းဆိုထားကြသည်။ သံအမတ်များသည် အာရှ၏ အင်အားကြီး နိုင်ငံနှစ်ခုနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရန် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းအဖြေရှာရန်အတွက် ပါဝင်ခဲ့ကြပါသည်။

လာမည့်နှစ်တွင် ကျရောက်မည့် တရုတ်-မြန်မာ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ၇၅ နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်နေ့တွင် နှစ်နိုင်ငံကြား ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ရန် တရုတ်နိုင်ငံက ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်လျက်ရှိပါသည်။ အိန္ဒိယသည် အတိတ်က အောင်မြင်မှုအပေါ် ကျေနပ်နေမည်မဟုတ်ဘဲ နောက်ထပ် အောင်မြင်မှုများ ရရှိရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်နေမည်ဖြစ်ပါသည်။ အိန္ဒိယသည် ပံ့ပိုးကူညီမှုများတွင် တရုတ် နိုင်ငံ၏နောက် သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားသော်လည်း တတ်သိပညာရှင်များ၊ သံတမန် ရေးရာနှင့် စစ်ရေးဖလှယ်မှုများဖြင့် လိုက်မီနေပါသည်။ အိန္ဒိယရေတပ်မှ တာဝန်ရှိသူများ သည် နိုင်ငံအနှံ့ခရီးလှည့်လည်ရန်အတွက် ဒီဇင်ဘာလတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ချစ်ကြည်ရေး ခရီးလာရောက်ခဲ့သည်။ ရေတပ်နှစ်ခုသည် လွန်ခဲ့သော အနှစ်နှစ်ဆယ်နီးပါးက စတင်ခဲ့ သည့်အလွန် ကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့မှုကြောင့် နောက်ဆုံးတွင် ရေငုပ်သင်္ဘော တစ်စီးကို ဝယ်ယူနိုင်ခဲ့သည်။

ထရမ့်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံက မည်သည့်နေရာတွင်ရှိသည်ကိုပင် သိရှိခြင်းမရှိဘဲ ဘိုင်ဒင်လက်ထက်က သူပုန်တပ်ဖွဲ့များအတွက် ထောက်ပံ့ပေးထားသည့် အမေရိကန် ဒေါ်လာ သန်း ၄၀၀ ကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားမည်မဟုတ်တော့ပါ။ သို့သော် EU နှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုသည် ပွင့်လင်းမြင်သာသော ရွေးချယ်မှုတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။

EU ၏လိုလားချက်က ဘာပါလဲ။ မဖြစ်နိုင်သောရည်မှန်းချက်များမှ အလွယ်တကူ ဖြေဆိုနိုင်မည့် မေးခွန်းများအထိ (softballs) အချက်အလက်များ ချရေးကြည့်ပါ။  ဥပမာ အားဖြင့် NUG နှင့် စကားပြောခြင်းသည် အစိုးရအတွက် မဟုတ်ပေ။ တပ်မတော်ကို ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေမှ ထုတ်ပယ်ရန် ၎င်းတို့၏ အခြေခံအချက်မှာ အလုပ်မဖြစ်နိုင်သော ရွေးချယ်မှုဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင် တပ်မတော်နှင့် အစိုးရထောက်ခံသူ အများအပြားအနေဖြင့် NNCP အကြမ်းဖက်သမားများက ၎င်းတို့၏မိတ်ဆွေများနှင့် ဆွေမျိုး အများအပြားကို သတ်ဖြတ်ပြီးနောက် ၎င်းတို့နှင့် စကားပြောဆိုခြင်းသည် နှလုံးသားကို ဓားဖြင့် ထိုးခြင်းထက် ပိုဆိုးမည်ဟု ယူဆကြပါသည်။ ILO အသိအမှတ်ပြု သမဂ္ဂမှ အကျဉ်းကျနေသည့် ခေါင်းဆောင် တစ်ဦးကို လွှတ်ပေးခြင်းသည် လက်တွေ့ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်နိုင်သော်လည်း အစိုးရအနေဖြင့် ထိုသို့လွှတ်ပေးခြင်းကနေ အကျိုးကျေးဇူးအချို့ ရရှိနိုင်စေရေး သေချာရန် လိုအပ်ပါသည်။

ပြီးတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့်ပတ်သက်သည့် ကိစ္စလည်း ရှိပါသည်။

အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ငွေကြေးလိမ်လည်မှုများတွင် သူမကျူးလွန်ခဲ့သော ပြစ်မှုများအတွက် အချိန်ပေးရမည်ဟု အများစုက ယုံကြည်ကြပါသည်။ ထို့ကြောင့် သူမ အနေဖြင့် အချိန်ပေးရမည် ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် လက်ရှိအခြေအနေအပေါ်အခြေခံ၍ သူမ ကျူးလွန်ခဲ့သောပြစ်မှုအချို့အတွက် စီရင်ချက်ချခြင်းကို လာမည့်ရွေးကောက်ပွဲ အပြီးထိ ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိမည်မဟုတ်ပေ။ ထိုအချိန်တွင် သူမသည် အသက် ၈၀ ကျော် ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ လက်တွေ့ရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် သူမသည် နောက်ထပ်နှစ်ပေါင်းမည်မျှ အသက်ရှင်နိုင် မည်နည်း။ သူမ အကျဉ်းကျနေချိန်အတွင်း အနောက်နိုင်ငံများနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့၏ သံတမန်ဆက်ဆံရေးအတွက် အမြဲလိုလို နာကျင်ခံစားရပါလိမ့်မည် ဖြစ်ပါသည်။ 

သူမ အကျဉ်းကျနေစဉ် သေဆုံးခဲ့ပါက အစိုးရက အပြစ်တင်ခံရဦးမည်ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာခေါင်းဆောင်များ မည်ကဲ့သို့ ကုသိုလ်ကောင်းမှုများ ပြုလုပ်နေသည်ကို သိရှိပါက သမ္မတ၏ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် သို့မဟုတ် ကျန်းမာရေး အကြောင်းပြချက်ဖြင့် နှစ်နှစ်ကြာ အကျဉ်းကျပြီးနောက် လွတ်မြောက်လာဖွယ်ရှိပါသည်။ သူမ အသက် ၈၂ နှစ်တွင် လွတ်မြောက်လာပြီ ဆိုပါစို့။ သူမသည် ခန္ဓာကိုယ် ကြံ့ခိုင်နေပါက သူမက ရှောင်တာနယ် (Shaun Turnell) ကဲ့သို့ ပါးစပ်ကို ပိတ်ထားမည်မဟုတ်ပေ။ နောက်တစ်ကြိမ် လူထု အုံကြွမှု မဖြစ်စေနိုင်ဟု မည်သူကလက်တွေ့ ကတိပေးနိုင်မည်နည်း။ သို့သော်လည်းရှောင်တာနယ် ကဲ့သို့ပင် အခြားနိုင်ငံတစ်ခုတွင် ရှိနေပါက သူမ မြို့တွင်း၌ ရှိနေသလို ထက်ဝက်လောက်ပင် ထိရောက်မှုရှိမည် မဟုတ်ဟု ယူဆချက်ပင် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လွတ်လပ်စွာ နေထိုင်ခြင်းက မြန်မာနိုင်ငံ တည်ငြိမ်ရေးအတွက် မကောင်းနိုင်ဟု ကျွန်တော်တို့အနေဖြင့် သဘောတူပါသည်။ အခြား ရွေးချယ်စရာ ရှိနိုင်ပါသလား။

ကျွန်တော်တို့အနေဖြင့် EU နှင့် သဘောတူညီမှုတစ်ခုပြုလုပ်၍ သူမကို ဥရောပ နိုင်ငံများအနက် တစ်နိုင်ငံကို ပို့လိုက်ပြီး ထိုနိုင်ငံတွင် အခြေချနေထိုင်စေမည်ဖြစ်ပါသည်။ အပေါ်ယံကြည့်ရမည်ဆိုပါက သူမသည် တရားမျှတမှုမှ လွတ်မြောက်နေပုံရပါသည်။ လက်တွေ့ရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် ရလဒ်သည် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ အကျဉ်းကျချိန်သည် တိုတောင်းသော လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် သို့မဟုတ် သေဆုံးခြင်းအထိ ဖြစ်စေနိုင်ကာ နှစ်မျိုးလုံးသည် တိုင်းပြည်နှင့် အစိုးရအတွက် ဆိုးရွားစေနိုင်ပါသည်။ သူမအား လွှတ်ပေးခြင်းသည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နာကျင်မှုများစွာကို ဖြစ်စေနိုင်သော်လည်း မြန်မာ အစိုးရက မည်သို့တောင်းဆိုရမည်ကို ကောင်းစွာသိရှိထားသောကြောင့် အနောက်နိုင်ငံ များနှင့် သံတမန်ရေး၊ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ကဏ္ဍတစ်ခုလုံးတွင် တိုင်းပြည် က အကျိုးကျေးဇူးရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ သူမက လူအများ၏အမြင်မှ ပျောက်ကွယ် သွားသည့်အခါ ၎င်းတို့၏ စိတ်ထဲတွင်လည်း ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်ပါသည်။ ထိုအရာက ကောင်းသည့်ကိစ္စတစ်ခုပါ။ အရေးအကြီးဆုံးအချက်မှာ အစိုးရအနေဖြင့် ထိုသဘော တူညီချက်ကနေ လုံလောက်သော ခရက်ဒစ်များရရှိရန်၊ အနောက်နိုင်ငံများတွင် တရားမဝင် ထိန်းသိမ်းထားသော ငွေအားလုံးကို ပြန်လည်ရယူရန်နှင့် ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ လိုက်လျောမှုများမှ ရလဒ်များသည် သိသာကွာခြားသည့် တစ်ခုခုကို လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် သေချာဖို့ လိုအပ်ပါသည်။ သူမသည် ထာဝရပျောက်ကွယ်သွားလိမ့်မည်ဖြစ်ပြီး ဆူးကို တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့် အားလုံး ဖယ်ရှားပြီး ဖြစ်ပါမည်။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးတွင် သူမသည် အနာဂတ်မရှိဟု ပြောဆိုသည့် စကားသည် လက်တွေ့ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။ နတ်ဆိုးနှင့် နက်နဲသည့် နက်ပြာရောင်ပင်လယ်ကြီးသည် လုံးဝကွာခြားမှုမရှိပေ။

မြန်မာနိုင်ငံသို့ပြန်လာပြီး အပြစ်မဲ့ အရပ်သား ပြည်သူအများအပြားကို ဆက်လက် သတ်ဖြတ်နေချိန်တွင် သူမအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသည့် နေရပ် စွန့်ခွာပြည်သူများ၏ အလှူငွေများဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် သန်းကြွယ်သူဌေးဖြစ်လာသူ ပန်ဆယ်လို ကဲ့သို့ နိုင်ငံရပ်ခြားတွင် တာဝန်ရှိသူ ဖြစ်လာမည်ဆိုပါက တစ်ခုတည်းသော ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုအရာက မြန်မာနိုင်ငံက တာဝန်ယူနိုင်ခြင်း မရှိသည့် စွန့်စားမှုမျိုးပါ။

ကိုးကား- https://www.myanmarinsider.com/caught-between-the-devil-and-the-deep-blue-sea/

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တောင်တန်းပြည်မတိုင်းရင်းသားများ၏ ပကတိအရှိတရားများကို အများအပြောကိုနားမယောင်ဘဲ ကိုယ်တိုင်လက်တွေ့ကျကျ ရှုမြင် သုတေသနပြုကြည့်လျှင် သဘောရိုးနဲ့မြင်နိုင်စရာ သက်သေအချက်ပေါင်း မြောက်မြားစွာရှိပါတယ်။ ယင်းတို့ထဲမှ အရပ်သားပြည်သူများ နားလည်လွယ်နိုင် သောအချက်တချို့ကို ထုတ်နုတ်တင်ပြသွားပါမယ်။

၁။ အောင်မြင်သော တိုင်းရင်းသားများ၊ အခြား ဘာသာဝင်များနှင့် ၎င်းတို့၏ ပင်ကိုအစွမ်းအစ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ တစ်နိုင်ငံလုံးသဘောကျရတဲ့ အနုပညာရှင်တွေ/အောင်မြင်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေဟာ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးလို မြို့ကြီးပြကြီး တွေကမဟုတ်ဘဲ တိုင်းရင်းသားဒေသနဲ့ နယ်မြို့တွေ ကများပါတယ်။ အဲဒီလူတွေဟာ ပင်ကိုအရည်အချင်း နဲ့ ဇွဲ၊ လုံ့လ၊ ဝိရိယ စိုက်ထုတ်ပြီး အောက်ခြေကနေ အမှန်တကယ် တစ်ဆင့်ချင်း ကြိုးစားမှုစစ်မှန်တဲ့အချိန်မှာ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးက အဲဒီအရည်အချင်းကို အသိအမှတ်ပြုကြရပါတယ်။ ဥပမာ- ရှမ်းလူမျိုး နိုင်ငံကျော်အဆိုတော် စိုင်းထီးဆိုင်၊ စိုင်းဆိုင်မောဝ်၊ စိုင်း ခမ်းလိတ်၊ သရုပ်ဆောင်/အဆိုတော် အကယ်ဒမီ စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်၊ စိုင်းစည်တွမ်ခမ်း၊ စိုင်းအောင်တင့်၊ ပေါလ်၊ ဘီလီလမင်းအေး၊ ထင်ရှားတဲ့ ကမ္ဘောဇဘဏ် ဦးအောင်ကိုဝင်း၊ ဒေါ်နန်းသန်းထွေး မိသားစုအပါအဝင် ပြည်မအထိပေါက်ရောက်တဲ့များစွာသော ရှမ်းစီးပွားလုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ပညာရှင်တွေ၊ အစိုးရဌာနအကြီးအကဲတွေ၊ ချင်းလူမျိုးရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင် အကယ်ဒမီ သက်မွန်မြင့်၊ နိုင်ငံကျော် အဆိုတော် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် ဆုန်သင်းပါရ်အပါအဝင် ချင်းတိုင်းရင်းသား တပ်မတော်သား ဗိုလ်ချုပ်၊ ဗိုလ်မှူးချုပ်တွေ၊ ချင်းတိုင်းရင်းသား နိုင်ငံတော်အကြံပေးအဆင့် ပုဂ္ဂိုလ်၊ ကချင်လူမျိုး ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် အနုပညာရှင် K ဂျာနူး၊ L ခွန်းရီ၊ L ဆိုင်းဇီ၊ L လွန်းဝါ၊ N ကိုင်ရာ၊ နာမည်ကျော် မော်ဒယ် M ဆိုင်းလု၊ အောန်ဆိုင်း၊ လုပ်ငန်းရှင်များ အစိုးရဌာနအကြီးအကဲများ၊ ဂီတလောကမှာ နာမည်ကြီးတဲ့ကရင်လူမျိုး စောဘွဲ့ မှူး၊ ချစ်စမ်းမောင်၊ လေးလေးဝါး၊ မီးမီးခဲ၊ ကဗျာဘွဲ့ မှူး၊ ငဲငယ်လေး၊ ကောင်းကောင်း အပါအဝင် များစွာသော ကရင်လူမျိုး ထင်ရှားကျော်ကြားသူများ၊ လီဆူးသူ အနုပညာရှင် ခင်လေးနွယ်၊ မွန်လူမျိုး ဂီတပညာရှင် ထူးအိမ်သင်၊ မွန်မလေး မိစန္ဒီ၊ မွန်လေး ဗညားဘုန်းပြည့်၊ ရခိုင် က ထင်ရှားတဲ့ အကယ်ဒမီမင်းသားကြီး အောင်လွင်၊ နေထက်လင်း၊ အကယ်ဒမီ နေတိုး၊ မင်းသွေး၊ ဘုန်းလျှံ၊ ရခိုင်ဂီတပညာရှင်တွေဖြစ်တဲ့ အဆိုတော် မိုင်၊ ရတနာမိုင်၊ ညီမင်းခိုင်အပါအဝင် ထင်ရှားတဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေ၊ မိုးကုတ်က ထက်ထက်မိုးဦး၊ ဖွေးဖွေး၊ ဝတ်မှုံရွှေရည်၊ လားဒင့်ထားရီ၊ တနင်္သာရီတိုင်းသူ နိုင်ငံကျော်သရုပ်ဆောင် အကယ်ဒမီ မေသန်းနု၊ အကယ်ဒမီ လွင်မိုး၊ ဒါရိုက်တာ မောင်သီ၊ ပိုင်တံခွန် အပါအဝင် ထင်ရှားကျော်ကြားတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ဧရာဝတီတိုင်းသား ဘဏ်သူဌေးကြီး ဦးဇော်ဇော်၊ အဆိုတော် ဖြိုးမြတ်အောင်အပါအဝင် နယ်ကတက်လာပြီးအောင်မြင်တဲ့ အနုပညာရှင်ကြီး/ ငယ်များစွာရှိကြပါတယ်။ တရုတ်လူမျိုး အေးရှား ဝေါလ်ဥက္ကဋ္ဌ စတီဗင်လော ထွန်းမြင့်နိုင်၊ နီဗန်း ဒေါက်တာ အောင်သိန်း၊ ဒဂုံဦးဝင်းအောင်၊ ယံယံ ကိုဝေဖြိုး၊ မင်္ဂလာရုပ်ရှင်အုပ်စုအပါအဝင် ထင်ရှားတဲ့ မြန်မာ/ တရုတ်လူမျိုး လုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ချယ်ရီဦး နာရီလုပ်ငန်းရှင်၊ တိုရှီဘာကျော်ဝင်းအပါအဝင် ထင်ရှားတဲ့ မြန်မာ-မွတ်စလင် လုပ်ငန်းရှင်များစွာလည်းရှိပါတယ်။ အထက်ပါ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့နယ်ပယ်အစုံက ထင်ရှားကျော်ကြားသူတွေထဲ စာရေးသူ လက်လှမ်းမမီသေးသူ များစွာကျန်ရှိနေသေးပြီး သူတို့ဟာ လက်ရှိ မြန်မာအခင်းအကျင်းမှာ ပင်ကိုအရည်အချင်းကိုယ်စီနဲ့ သက်ဆိုင်ရာနယ်ပယ်တွေမှာ နှစ်အတော်ကြာခက်ခဲစွာ ကြိုးစားရုန်းကန်ပြီး အထွတ် အထိပ်မှာ နေရာတစ်ခုစီယူထားသူတွေ(၉၅) ရာခိုင်နှုန်းအထက်များပြီး မိမိဇာတိဒေသ၊ လူမျိုးစုကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းကအကျိုးပြုသူ ဂုဏ်တက်စေသူတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။

၂။ ပြည်နယ်လွတ်မြောက်ရေး၊ တန်းတူညီမျှရေး ခေါင်းစဉ်အောက်က လက်နက်ကိုင်တော်လှန်သူများ

လက်နက်ကိုင်တော်လှန်နေတဲ့ “ ဝ ”တပ် ဖွဲ့၊ MNDAA ၊ KIA ၊ KIO ၊ AA ၊ TNLA ၊ KNU ၊ KNLA ၊ DKBA ၊ CAN အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်နည်းမျိုးစုံကို ဆယ်စုနှစ်များစွာကိုင်ဆောင်ပြီး တော်လှန်ရေးခေါင်းစဉ်အောက်ကနေ ရိုးသား၊ ပညာနိမ့်ပါးပြီး ဘဝပေးအဆင်မပြေတဲ့တိုင်းရင်းသားနဲ့ ဒေသခံတွေရဲ့ ထွက်ပေါက်မဲ့ဒေါသတွေကို လမ်းညွှန်လမ်းပြပြီး တိုးတက်ရာတိုးတက်ကြောင်း လက်တွဲခေါ်ရမယ့်အစား အနာဂတ်အကျိုးယုတ်အောင် အသုံးချကာ မိမိဒေသ အခြေခံအဆောက်အအုံတွေကို ဖျက်စီးတာတွေကို အမြော်အမြင်မဲ့စွာ ပြုလုပ်လာကြပါတယ်။ ပြည်သူတွေကို ခြိမ်းခြောက်ကန့်သတ်ကာ အဆုံးအသတ်မရှိ အချိန်ကန့်သတ်ချက်မပါဘဲ လက်တွေ့မကျတဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေနဲ့ မိမိဒေသမှလူငယ်များစွာကို တပ်သားအဖြစ် စည်းရုံးသိမ်းသွင်းပြီး ကိုယ်ကျိုးစီးပွားရှာ လက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးနဲ့လွှမ်းခြုံပါက မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်အတွက်မှအကျိုးမပြုတဲ့ ပညာမဲ့သူ လူလည်၊ လူညစ်၊ လူလိမ် အဆင့်သာရှိပြီး အထက်ပါဒေသ ကိုယ်စားပြုအရည်အချင်းရှိ ကျော်ကြားသူတွေလိုမျိုး ဇွဲ၊ လုံ့လ၊ ဝီရိယ စိုက်ထုတ်နိုင်စွမ်းမရှိသူ လူပျင်းတွေ၊ အစွမ်းအစမဲ့သူတွေသာဖြစ်တယ်။ မအိုမချင်း လက်နက်ကိုင်ကိုယ်ကျိုးရှာပြီး အိုမင်းမစွမ်းတော့တဲ့အချိန်မှာ ယုံကြည်ရတဲ့ ဆက်ခံသူလူငယ်ကို တပ်ကို လက်လွှဲ ခွဲထွက်စေပြီး တပ်မတော်၊ အစိုးရတို့နဲ့ အပစ်ရပ်ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ချုပ်ကာ ဘဝရဲ့နေဝင်ချိန်ကို အန္တရာယ်ကင်းစွာဖြတ်သန်းရင်း နေဝင်သွားသူတွေချည်းပဲဆိုတာ လက်တွေ့ပါပဲ။ ကိုယ်ပိုင်တပ်ဖွဲ့ ဖွဲ့ ဘိန်းစိုက်၊ ဘိန်းချက်ခွင့်၊ ဒေသထွက် သံယံဇာတတွေကို တစ်စုတစ်ဖွဲ့ ကိုယ်ကျိုးအတွက် အကြမ်းဖက်ကာ အသုံးပြုနိုင်ခွင့်ကို ရယူမောင်ပိုင်စီးပြီး ဒေသပြည်သူတွေအခွင့်အရေး အကြောင်းပြတိုက်ခိုက်ကာ ဒီနေ့အထိ သူတို့ဒေသခံတွေ ငတ်ပြတ်၊ အခွင့်အရေး ဆက်လက်မဲ့နေတာကိုမူ နိုင်ငံတော်နဲ့အစိုးရရဲ့ အားနည်းချက်တွေကြောင့်သာဖြစ်ကြောင်းနဲ့ သူတို့နဲ့မဆိုင်သလို မျက်နှာပြောင်တိုက် ထိုးချနေတာတွေကို အရှက်မဲ့စွာ လုပ်ကိုင်နေကြတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ 

၃။ အသွင်ကူးပြောင်းစတပ်မတော်နှင့် လက်နက်ကိုင်များ၏ မရိုးသားချက်များ

အရပ်သားအစိုးရနှစ်ဆက် (၁၀)နှစ်တာကို ပြန်လည်သုံးသပ်ကြည့်ပါက တပ်မတော်ဟာ Academic Institution ကို ပိုအားသန်လာသည့်နည်းတူ တစ်ဖက်မှာလည်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေရဲ့လျှာဖျားက အရပ်သားအစိုးရအုပ်ချုပ်မှုရရင် သူတို့ငြိမ်းချမ်းရေးကို လက်တွဲမယ်ဆိုတဲ့စကားကို အယုံကြည်များစွာပေးပြီး လက်နက်ကိုင်နယ်မြေတွေကို လုံခြုံရေးထောက်လှမ်းရေးဆိုင်ရာတွေမှာ များစွာ ပေါ့လျော့ခဲ့ကြပါတယ်။ “ ဝ ” တပ်ဖွဲ့အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ပေါင်းစုံဟာ သူတို့ဒေသမှ သူတို့ ယုံကြည်စိတ်ချရသူတွေရဲ့ သားသမီးတွေကိုအသုံးချကာ နိုင်ငံတကာကို စာသင်ကြားထွက်စေခြင်း၊ ပြည်တွင်းကိုပြန်လာကာ အဆိုပါ အရပ်သား (၁၀)နှစ် မှာ ပြည်တွင်းစီးပွားရေးအထိ လုပ်ငန်းရှင်တွေအဖြစ် ရှယ်ယာပါဝင်ခြင်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်ပိုင်အဖြစ်သော်လည်းကောင်း သူတို့ တရားမဝင် ရရှိထားတဲ့ ငွေမည်းတွေကို ငွေဖြူလုပ်ရင်း ပြည်တွင်းပြည်ပ ဈေးကွက်၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေအထိ ခြေချခွင့်ကို ယူလာကြပါတယ်။ အရပ်သားအစိုးရတွေကိုမူ ငွေဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကရုဏာသက်စေမှုတွေနဲ့သော်လည်းကောင်း ချဉ်းကပ်မှုတွေလည်းရှိခဲ့ကြပါတယ်။ 

နည်းတူ ဘိန်း၊ စိတ်ကြွဆေးပြား၊ သဘာဝသံယံဇာတ၊ စစ်လက်နက်အစရှိတဲ့ တရားမဝင်လုပ်ငန်းတွေကို တိုးချဲ့လုပ်ကိုင်ရင်း တပ်ဖွဲ့အသီသီးဟာ စစ်ရေး၊ စည်းရုံးရေး၊ သွေးထိုး၊ သွေးခွဲ တိုက်ခိုက် နည်းမျိုးစုံဖြင့် မရိုးသားမှုများစွာကို အဲဒီအချိန်မှ ဒီနေ့အထိ ရှိခဲ့/ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး ဒီနေ့တိုင်းပြည်အခြေအနေဟာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်ဆိုသူတွေက ဆိတ်ခေါင်းချိတ် ခွေးသားရောင်းခဲ့ကြပြီး ရောင်းနေကြဆဲလည်းဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြထင်ရှားနေပါတယ်။

လက်တွေ့ကျသောမေးခွန်းများ

လက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်အများစုဟာ မြန်မာနိုင်ငံသားမဟုတ်တော့ဘဲ တပ်ဖွဲ့ထောင် စိတ်တိုင်းကျ အမိန့်နဲ့အုပ်ချုပ်ပြီး တိုင်းရင်းသားအရေး၊ လူထုအရေးခေါင်းစဉ်နဲ့ လွတ်လပ်ရေးရကတည်းက တစ်ယောက်ဆင်းတစ်ယောက်တက် အုပ်ချုပ်လုပ်စားရင်း အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းဖြစ်နေတာ ရိုးသားရဲ့လား။ ဒေသခံတွေရော ပြည်မကလူတွေ မဆိုထားနဲ့။ အဲဒီလက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ပင် အကန့်သတ်မဲ့တဲ့ တော်လှန်ရေးခေါင်းစဉ်အောက်မှာ ချမ်း သာလွတ်မြောက်သွားကြပြီလား။ လက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ သူတို့လွတ်မြောက်မှာ၊ တော်လှန်ရေးအောင်မြင်မှာ ကျိန်းသေယုံကြည်ထားရင် ဘာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ကို စွန့်လွှတ်ကြသလဲ။ ခေါင်းဆောင်မှုကို ဒေသထဲက အလားအလာ အစွမ်းအစရှိ လူငယ်တွေကိုယုံကြည်လက်လွှဲနိုင်တဲ့သတ္တိမျိုးကော ရှိကြသလား။ 

စားရေးသူ၏ လက်တွေ့ကျသော သုံးသပ်ချက်များ

လူတစ်ယောက် ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဟာ ရည်မှန်းချက်ရှိရတယ်။ အဲဒီရည်မှန်းချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ အဆင့်တိုင်းအတွက် တိကျတဲ့ အချိန်ကန့်သတ်ချက်တွေရှိရပြီး ပန်းတိုင်ရောက်မယ့်အချိန်ကာလဆိုတာလည်း တိကျစွာရှိရတယ်။ ပန်းတိုင်ရောက်ဖို့အတွက် ဖြတ်သန်းရာလမ်းခရီးတစ် လျှောက်မှာလည်း ဖြတ်သန်းမှုသမိုင်းက သန့်ရှင်းရတယ်။ အများကိုဖော်ပြနိုင်လောက်အောင် တင့်တယ်ရတယ်။ ပြီးတော့ ပိုဆိုးတာက ပန်းတိုင်နဲ့ အောင်မြင်မှုဆိုတာ တစ်ခုတည်းလို့ထင်ရပေမယ့် တကယ်တော့ ကွာခြားပါတယ်။ ဥပမာ- ဗိုလ်ချုပ်တစ်ယောက်/နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်/ လုပ်ငန်းပိုင်ရှင်တစ်ယောက်/ အနုပညာရှင်တစ်ယောက် ဖြစ်လာတာ/ ရာထူးရလာတာဟာ ပန်းတိုင်ရောက်တာ မဟုတ်ဘူး။ ပန်းတိုင်ရောက်ဖို့ အခွင့်အလမ်းရတာသာဖြစ်ပါတယ်။ လုပ်သက်တစ်လျှောက်မှ ဒီတာဝန်က အနားယူတဲ့အထိ ရိုးဖြောင့်မှန်ကန်ရဲစွမ်းသတ္တိရှိခဲ့ပြီး အောင်မြင်စွာ တာဝန်ကအနားယူနိုင်ခဲ့မှ ပန်းတိုင်ရောက်တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကောင်းတစ်ယောက်လို့ ဆိုနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ အလားတူ နိုင်ငံတော်သမ္မတရာထူးသက်တမ်းတစ်လျှောက် ကဏ္ဍအစုံမှာ မှတ်ကျောက်ကောင်းများစွာနဲ့ အောင်မြင်အနားယူခဲ့သော် နိုင်ငံရဲ့ သမ္မတကောင်းဆိုတဲ့ ပန်းတိုင်ကိုရောက်ပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်တွေကတော့ သေသည်အထိ သမိုင်းကောင်းတွေရေးရပါတယ်။ အနုပညာရှင်ဆိုရင်လည်းပဲ အကယ်ဒမီဒေသတွင်းမှသည် နိုင်ငံတကာစသည်ဖြင့် ပန်းတိုင်များစွာကိုရောက်ရှိနိုင်ရပါတယ်။ ပန်းတိုင်ရောက်ဖို့အတွက် အရည်အချင်းရှိသူတွေဟာ ပန်းတိုက်ရောက်ဖို့ မဟာဗျူဟာကိုပဲ အစဉ်တစိုက် စဉ်းစားပြုပြင်အားထုတ်တတ်ပါတယ်။ မိမိပန်းတိုင် မရောက်နိုင်ခြင်းက တခြားလူမပေးလို့ဆိုတဲ့ဆင်ခြေပေးသူဟာ သူ့မှာ ပန်းတိုင်ရောက်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်းမရှိကြောင်း ဝန်ခံရာရောက်ပါတယ်။

တိုင်းရင်းသား တန်းတူအခွင့်အရေး တကယ်မရတာလား

ပြည်မကပေါက်ဖွားသူ မဟုတ်သူများအချင်းချင်းကို နှိုင်းယှဉ်ပြရမယ်ဆိုပါက ဥပမာ- စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်၊ နေတိုး၊ ပိုင်တံခွန်၊ လွင်မိုးတို့ကို မြန်မာ ပြည်လူဦးရေ သန်းပေါင်းများစွာကသိသလို နိုင်ငံအချို့မှလူများစွာကလည်းသိပါတယ်။ သူတို့ နိုင်ငံတကာကိုချက်ချင်းထသွားလို့ရတယ်။ နှုတ်ဆက်မယ့်သူရှိတယ်။ ချစ်ခင်တဲ့သူတွေလည်းရှိပြီး ရောက်ရှိတဲ့အသက်အရွယ်မှာ လူအားဖြင့်၊ ငွေအားဖြင်၊ အောင်မြင်မှုအားဖြင့် ပြည်တွင်း ပြည်ပပေါက်ရောသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ဖက်မှာ “ ဝ ” ခေါင်းဆောင် ဂွမ်မော်၊ အင်ဘန်လှ၊ ထွန်းမြတ်နိုင်၊ ညိုထွန်းအောင်မှအစ လက်နက်ကိုင်ပေါင်းစုံရဲ့ခေါင်းဆောင်တွေကို မြန်မာ ပြည်ထဲမှာ သိတဲ့သူအတော်ကိုနည်းပါတယ်။ နည်းတူ အဲဒီလူတွေဟာ သက်လတ်ပိုင်းနည်းပြီး သက်လွန် ပိုင်းတွေများပါတယ်။ အခုထိ ပြည်ပနိုင်ငံတွေကိုလည်း တိုးပေါက်သူတွေမဟုတ်သလို မြန်မာပြည်ကိုလည်း ကိုယ်စား မပြု၊ ပြည်တွင်းရောပြည်ပပါ လွတ်လပ်စွာ သွားနိုင်သူတွေလည်းမဟုတ်ကြပါဘူး။ ဘယ်အချိန်ထိတော်လှန်နေပြီး ဘယ်အချိန် သူတို့ပြည်နယ်ကိုအုပ်ချုပ်ပြီး ဘယ်အချိန်မှာ ပြည်နယ်အတွက် အောင်မြင်တဲ့ခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်မယ်ဆိုတာကိုလည်း သူတို့ကိုယ်သူတို့ပင် မရေရာနိုင်ကြပါဘူး။ ဒါကြောင့် စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်၊ နေတိုး၊ ပိုင်တံခွန်၊ လွင်မိုး၊ ဦးအောင်ကိုဝင်း၊ ဦးဇော်ဇော်တို့ဟာ ကိုယ်ပိုင်အစွမ်းအစရှိသော “ ပန်းတိုင်ရောက်သူ” မြန်မာပြည်ရဲ့ ဒေသအစုံက တိုင်းရင်းသားညီအစ်ကိုတွေဖြစ်ကြပြီး “ ဝ ” ခေါင်းဆောင် ဂွမ်မော်၊ အင်ဘန်လှ၊ ထွန်းမြတ်နိုင်၊ ညိုထွန်းအောင်မှအစ လက်နက်ကိုင်ပေါင်းစုံရဲ့ခေါင်းဆောင်တွေမှာမူ ရည်ရွယ်ချက်မဲ့ ကိုယ်ပိုင်အစွမ်းအစချို့တဲ့တဲ့ “ ပန်းတိုင်ပျောက်သူ” တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ စာဖတ်သူတို့အနေနဲ့ စောဒကတက်စရာအဖြစ် ဥပမာ- အောင်မြင်သူနည်းနည်းကိုပဲ ပြောသွားပြီး တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ စာမသင်ရ၊ အခွင့်အရေး မရ၊ အိုးအိမ်မဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေ သောင်း၊ သိန်းချီရှိတယ်ဆိုတာကိုလည်း နားလည်ပါတယ်။ အလားတူဖြစ်စဉ်မျိုး ပြည်မနဲ့ မြေပြန့်မှာ စာမသင်ရ၊ အခွင့်အရေးမရ၊ အိုးအိမ်မဲ့လူဦးရေ သန်းပေါင်းများစွာနဲ့ချီရှိကြောင်း နားလည်စေချင်ပါတယ်။ အဲဒီအရာဟာ လက်နက်ကိုင်တွေ အမုန်းမှိုင်းတိုက်ထားသလို တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာပဲ ရှိနေတာမဟုတ်ဘဲ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိနေတဲ့ အားနည်းချက်ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး နယ်ပယ်အစုံက အောင်မြင်ထင်ရှားကျော်ကြားသူတွေထဲက စာရေးသူအထက်မှာဖော်ပြထားတဲ့ ပြည်မကမဟုတ်တဲ့ အောင်မြင်ကျော်ကြားသူတွေကိုဖယ်လိုက်ရင် ပြည်မက အောင်မြင်သူဆိုတာ လူနည်းစုသာကျန်ရှိပါတယ်။ 

နည်းတူ အဲဒီသူတွေ မြန်မာပြည်ရဲ့ ဘယ်အရပ်ဒေသသွားသွား ပြည်သူ့မေတ္တာခံစားရမှုကိုကြည့်ရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပကတိအရှိတရားမှာ တိုင်းရင်းသားတွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကံ၊ ဉာဏ်၊ ဝီရိယ စိုက်ထုတ်မှုနဲ့ ရိုးသားပြီး စဉ်ဆက်မပြတ်ကြိုးစားသူ နိုင်ငံသားတိုင်းဟာ အောင်မြင်နိုင်ကြောင်း အမုန်းမဖက်ဘဲတွေးပါက လက်တွေ့သာဓကများစွာရှိပါတယ်။ မိမိတို့ စည်းစည်းလုံးလုံးနဲ့ ပကတိအရှိတရားအမှန်ကိုလက်ခံပြီး ပညာဉာဏ်၊ မေတ္တာ၊ ချစ်ခြင်းတရားတွေနဲ့ မိမိမှသည် ဒေသ၊ ဒေသမှသည် တိုင်းပြည်အထိ တိုးတက်လာအောင် တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီမှစပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးက ကြိုး စားကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ မြေခံမြေသားမှမကောင်းရင် အုတ်မြစ်ကောင်းချဖို့ ခက်ပါလိမ့်မယ်။ နည်းတူ ခိုင်မာတဲ့အိမ်ကောင်းဆောက်နိုင်ဖို့ ဆက်လက်အလှမ်းဝေးနေမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

(မှတ်ချက်။ ။ စာရေးသူ သုတေသနပြု အချက်အလက်ရှာဖွေရာမှာ အကန့်အသတ်တွေရှိတဲ့အတွက် အောင်မြင်သူများစွာရဲ့နာမည်တွေ ကျန်ခဲ့နိုင်ပြီး ဒေသနဲ့လူမကိုက်မှုရှိပါက နားလည်ပေးနိုင်ပါရန် တောင်းပန်အပ်ပါသည်။)

Source: လင်းမြတ် (NP News) 

သမ္မတအဖြစ်အရွေးချယ်ခံထားရသည့် ဒေါ်နယ်ထရမ့်သည် ဂရင်းလန်းနှင့်ပနားမား တူးမြောင်းတို့ကို ထိန်းချုပ်ရန်အတွက် စစ်အင်အားအသုံးမပြုဟု အာမခံချက်မပေးနိုင်ကြောင်း ဖလော်ရီဒါရှိ ၎င်း၏ Mar-a-Lago နေအိမ်တွင်ပြုလုပ်သည့် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်ရပ်တွင် ပြောဆိုခဲ့ရာ ကမ္ဘာ့သတင်း မီဒီယာများတွင် အုတ်အော်သောင်းတင်း ဖြစ်သွားခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ကနေဒါနိုင်ငံကိုလည်း အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ (၅၁) ခု မြောက်ပြည်နယ်အဖြစ် ပြောဆိုခဲ့ပြီး အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုနှင့် ပူးပေါင်းမှုမရှိပါက ကြီးမားသည့်ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ် သွားမည်ဟု သတိပေးပြောဆိုခဲ့သည်။ ပထဝီအနေအထားအရ နီးနီးကပ်ကပ်ရှိနေသည့် ဂရင်းလန်းနှင့် ပနားမားတူးမြောင်းတို့သည် တက်လာမည့် အမေရိကန်သမ္မတအတွက် စိတ်ဝင်စားစရာနေရာနှစ်ခုဖြစ်နေခဲ့သည်။
ဂရင်းလန်းကိုဒေါ်နယ်ထရမ့်ဘာကြောင့်လိုချင်နေတာလဲ

ဂရင်းလန်းသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးမားဆုံးကျွန်းတစ်ကျွန်းဖြစ်ပြီး ဒိန်းမတ်နိုင်ငံ အောက်ရှိ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့် တစ်စိတ်တစ်ဒေသရရှိသည့် နယ်မြေတစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ လူဦးရေ အားဖြင့် (၅၇,ဝဝဝ) ကျော်ရှိပြီး နှစ်ပေါင်း (၆၀ဝ)ကျော်ကြာ ဒိန်းမတ်၏ နယ်မြေ အဖြစ် တည်ရှိလာခဲ့သည့်ဒေသလည်းဖြစ်သည်။ဒိန်းမတ်နိုင်ငံသည် နေတိုးအဖွဲ့ကို တည်ထောင် ခဲ့သည့် ကနဦးနိုင်ငံများထဲတွင် တစ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး အမေရိကန်စစ်အခြေစိုက် စခန်းကြီး တစ်ခုရှိသည့် နိုင်ငံလည်းဖြစ်သည်။အာတိတ်စက်ဝန်းသည် အမေရိကန်၊ ရုရှားနှင့် ဥရောပ တို့၏ လမ်းဆုံလမ်းခွတွင်ရှိနေပြီး ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ အကျိုးအမြတ်များစွာ ပေးနိုင်သည့် ကျွန်းတစ်ကျွန်းလည်းဖြစ်ရာ အမေရိကန်နိုင်ငံက နှစ်ပေါင်း(၁၅၀)ကျော်ကြာ မျက်စိ ဒေါက်ထောက် ကြည့်နေသည့် ဒေသတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ယခုအခါ အာတိတ်ဒေသသည် သင်္ဘောသွားလာ မှုများနှင့် ကုန်သွယ်မှုများအတွက် ပိုမိုလမ်းဖွင့်ပေးလာရာ တန်ဖိုးကြီးဒေသဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဂရင်းလန်းကို ထိန်းချုပ်လိုသည့်ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ စိတ်ကူးမှာ အသစ်အဆန်းတစ်ခုမဟုတ်ဘဲ ၎င်း၏ပထမ သက်တမ်းကာလကပင်ရှိခဲ့သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေး ရည်ရွယ်ချက်အတွက် ဂရင်းလန်းဒေသ လိုအပ်သည်ဟု ထုတ်ဖော်ပြောဆိုထားပြီးဖြစ်သည်။ ဒိန်းမတ်နိုင်ငံသည် ဂရင်းလန်းဒေသကို ဥပဒေကြောင်းအရ ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိလား၊ မရှိဘူးလား ဆိုသည်ကို အဆိုပါဒေသရှိ ပြည်သူများအနေဖြင့် သိပင်မသိရှိကြကြောင်း၊ သို့သော် ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိသည်ဆိုလျှင်ပင် အမေရိကန် နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေး လိုအပ်ချက်ကြောင့် အဆိုပါဒေသကို စွန့်လွှတ်သင့်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ ဂရင်းလန်းဒေသနှင့်ပတ်သက်၍ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ မှတ်ချက်ထွက်ပေါ်ပြီးချိန်မှာပင် သားဖြစ်သူ ထရမ့်ဂျူနီယာသည် မှတ်တမ်း ရုပ်ရှင်တစ်ခုရိုက်ကူးရန်အတွက်ဟုဆိုကာ ဂရင်းလန်းဒေသသို့ တိုက်တိုက်ဆိုင်ဆိုင် သွားရောက် ခဲ့သည်။ ဂရင်းလန်းဒေသသည် ဆက်သွယ်ရေးလုပ်ငန်းအတွက်လိုအပ်နေသည့် တန်ဖိုးကြီး မြေရှားသတ္ထုများ၊ ယူရေနီယံများ၊ မတူးဖော်ရသေးသည့် ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့များ ပေါကြွယ်ဝသည့် ကျွန်းတစ်ကျွန်းလည်းဖြစ်သည်။လက်ရှိတွင် သတ္တုအများစုကို တရုတ် နိုင်ငံက ထုတ်လုပ်နေပြီး အမေရိကန်ကဲ့သို့သော အခြားနိုင်ငံကြီးများကလည်း ၎င်းတို့အနီး အနားတွင်ရှိနေသည့် သဘာဝအရင်းအမြစ်များကို တူးဖော်သုံးစွဲရန် စိတ်ဝင်စားနေကြခြင်း ဖြစ်သည်။ဂရင်းလန်းဒေသတွင် ရေနံ၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့နှင့် ဓာတ်သတ္တုများအပြင် ရေခဲ အများအပြားလည်းရှိသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတု အကျပ်အတည်းကို ဖန်တီးနိုင်သည့် အဆုံးအဖြတ်ဒေသတစ်ခုလည်း ဖြစ်နေပြန်သည်။ အဆိုပါဒေသရှိ ရေခဲများသာ အရည်ပျော် ခဲ့ပါက ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိကမ်းရိုးတန်းများ အပြောင်းအလဲ ဖြစ်သွားမည်ဖြစ်သကဲ့သို့ ရာသီဥတု ပုံသဏ္ဌာန်မှာလည်း သိသိသာသာပြောင်းလဲသွားမည်ဖြစ်သည်။ထို့ပြင်ဂရင်းလန်း ဒေသရှိ ရေခဲများအရည်ပျော်သွားပါက ကမ္ဘာ့ပင်လယ်များ၏ ရေမျက်နှာပြင်မှာ (၂၄) ပေအထိ မြင့်တက်လာမည်ဖြစ်သည်။

ဗြိတိန်နိုင်ငံအပေါ်ဘယ်လိုအကျိုးသက်ရောက်နိုင်လဲ

ဂရင်းလန်းနှင့် ဗြိတိန်ကြား ပင်လယ်တွင် ရေခဲပြင်များရှိရာ နေတိုးအဖွဲ့အတွက် အလွန်အရေးကြီးသည်ဟု ဗြိတိန်နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးလည်းဖြစ်၊ လုံခြုံရေးပညာရှင်တစ်ဦး လည်းဖြစ်သူ Mike Martin က ၎င်း၏တွစ်တာစာမျက်နှာတွင် ရေးသားခဲ့သည်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံသည် စစ်အေးခေတ် ကာလအတွင်းက အဆိုပါဒေသတွင် စစ်သင်္ဘောအစင်း(၅၀) နေရာချထားခဲ့ဖူးကြောင်း၊ ရုရှား မြောက်ပိုင်း စစ်ရေယာဉ်အုပ်စုသည်လည်း အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာသို့ ခုတ်မောင်းရာတွင် မဖြစ်မနေဖြတ်သန်းရမည့် တစ်ခုတည်းသော လမ်းကြောင်း တစ်ခုဖြစ်သည်။ဗြိတိန်နှင့် ဒိန်းမတ် နှစ်နိုင်ငံလုံးသည် တူညီသည့် ဘုံအကျိုးစီးပွားအတွက် အဆိုပါဒေသကို ဆက်လက်အသုံးပြုရန် လိုအပ်သည်။ ဗြိတိန်နိုင်ငံ၏ အာတိတ်ဒေသ မူဝါဒ မူဘောင်အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအရ ဒိန်းမတ်နိုင်ငံနှင့်ပူးပေါင်းပြီး စစ်ဘက်ဆိုင်ရာစွမ်းရည် ဆက်လက်တိုးတက်အောင်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဟု ဗြိတိန်အစိုးရ ဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဖော်ပြ ထားသည်။ အကယ်၍ အမေရိကန်နိုင်ငံကသာ ဂရင်းလန်း ဒေသကိုထိန်းချုပ်ခဲ့ပါက ဗြိတိန်နှင့် ဒိန်းမတ်နိုင်ငံတို့၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဂရင်းလန်းဒေသကို ထိန်းချုပ်ရန် စစ်အင်အား သို့မဟုတ် စီးပွားရေး အင်အားကိုအသုံးပြုမည်ဟု မယုံကြည်ကြောင်း၊ ဂရင်းလန်းဒေသသည် ရောင်းကုန် မဟုတ်ကြောင်း၊ ကိုယ်ပိုင်စည်းမျဉ်းများအတိုင်း တည်တည်ငြိမ်ငြိမ် စောင့်စည်းထိန်းသိမ်း သွားရန်လိုအပ်သည်ဟု ဒိန်း မတ်ဝန်ကြီးချုပ် Mette Frederiksen က ဒိန်းမတ် ရုပ်သံ TV2 နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းတစ်ခုတွင် ဖြေကြားခဲ့သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံသည် ဒိန်းမတ်နိုင်ငံ၏ အရေးကြီးဆုံးနှင့် အနီးစပ်ဆုံး မဟာမိတ်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ရာ အာတိတ်ဒေသတွင် အမေရိကန်၏ အကျိုးစီးပွားရယူလိုမှုကို ကြိုဆိုသော်လည်း ဂရင်းလန်း ပြည်သူများလိုလိုလားလားရှိသည့် နည်းလမ်းဖြင့်သာ ဆောင်ရွက်ရမည်ဟုလည်း ဝန်ကြီးချုပ် Mette Frederiksen က ပြောဆိုခဲ့သည်။အတိတ်ကာလတစ်ချိန်က ဂရင်းလန်းဒေသကို ဒိန်းမတ်နိုင်ငံ မှခွဲထွက်ပြီး လွတ်လပ်ရေးရယူရန် Greenland ဝန်ကြီးချုပ် Mute Egede က တောင်းဆိုခဲ့ဖူး သော်လည်း ဂရင်းလန်းဒေသကို အမေရိကန်ပိုင် ကျွန်းတစ်ကျွန်း ဖြစ်ရန်ကိုမူ မလိုလား ကြောင်းလည်း ဝန်ကြီးချုပ် Mette Frederiksen က ထုတ်ဖော်ထားသည်။ ပြည်သူအချို့က နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံကို အခြားနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံက ဝယ်ယူနိုင်သည်ဆိုသည့် အဓိပ္ပာယ်သက်ရောက်သော ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ပြောဆိုချက်အပေါ် ဂရင်းလန်းဒေသကို မလေးမစား ပြုမူပြောဆိုချက်အဖြစ် ခံစားကြရသည်ဟု ထင်မြင်ကြောင်းလည်း Mette Frederiksen က ထည့်သွင်း ပြောဆိုသွား ခဲ့သည်။ ဥရောပသမဂ္ဂအနေဖြင့် မည်သည့်နိုင်ငံပင်ဖြစ်စေ အခြားသောအချုပ်အခြာပိုင် နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံကို တိုက်ခိုက်ခွင့်မပြုကြောင်း ပြင်သစ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Jean-Noel Barrot ကလည်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ အလားတူ ဂျာမနီဝန်ကြီးချုပ် Olaf Scholz ကလည်း မည်မျှပင် အင်အားကြီးသည့်နိုင်ငံဖြစ်စေ အခြားနိုင်ငံ၏ နယ်နိမိတ်ကို ချိုးဖောက်၍မရကြောင်း၊ နယ်နိမိတ် များကို အင်အားသုံး၍ ရွှေ့ပြောင်းခွင့်မရှိကြောင်း အမည်တပ်၍ပြောဆိုခြင်းမရှိသော်လည်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏မှတ်ချက်အပေါ်တုံ့ပြန်ပြောဆိုခဲ့သည်။

ပနားမားတူးမြောင်းကိုဒေါ်နယ်ထရမ့်ဘာကြောင့်လိုချင်တာလဲ

ပနားမားတူးမြောင်းသည် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာနှင့် ကာရေဗီယံပင်လယ်တို့ကိုဆက်သွယ် ပေးသည့် ရေလမ်းကြောင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကုန်စည်များ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအတွက် ကုန်ကျစရိတ်သက်သာသကဲ့သို့ အချိန်ကုန်သက်သာသည့် ဖြတ်လမ်းတစ်ခုအနေဖြင့် အသုံးပြုနေကြသည့် လမ်းကြောင်းတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း ပနားမားသံရုံးဝက်ဘ်ဆိုက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ သမ္မတ ဂျင်မီကာတာအစိုးရလက်ထက်တွင် ပနားမားတူးမြောင်းကို ထိန်းချုပ်ထားခြင်းကို (၁၉၇၉) ခုနှစ်တွင် ပနားမားအစိုးရထံ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့ရာ (၁၉၉၉) ခုနှစ် တွင်စတင်ခဲ့သည့် မဟာဗျူဟာမြောက် ရေလမ်းကြောင်းထိန်းချုပ်ရေး ပူးတွဲမိတ်ဖက်ထားရှိမှု အဆုံးသတ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ယခုအခါ ပနားမား တူးမြောင်းကို ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ အစိုးရ အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုဖြစ်သည့် ပနားမားတူးမြောင်း အာဏာပိုင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က အုပ်ချုပ်နေခြင်း ဖြစ်သည်။ ပနားမားတူးမြောင်းကို ဖြတ်သန်းရာတွင် အမေရိကန်သင်္ဘောများကို အခြားနိုင်ငံ သင်္ဘောများထက် အခွန်နှုန်းထားများ ပိုမိုကောက်ခံနေခြင်းမှာ မျှတမှုမရှိကြောင်း သမ္မတ အဖြစ် ရွေးချယ်ခံထားရသည့် ဒေါ်နယ်ထရမ့်က လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်ပြောဆိုလာသည်။ ပနားမားတူးမြောင်း အာဏာပိုင်အဖွဲ့သည် အမေရိကန်နိုင်ငံနှင့် သဘောတူညီချက်ကို ချိုးဖောက်နေပြီး တရုတ်နိုင်ငံကလည်း ယင်းအပေါ်အခြေခံအားဖြင့် အမြတ်ထုတ်နေသည် ဟုလည်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ဝေဖန်သည်။ပနားမားတူးမြောင်းကို ပနားမားနိုင်ငံကိုသာ ပေးခဲ့ ခြင်းဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံကို ပေးခဲ့ခြင်းမဟုတ်ကြောင်း၊ ပနားမားတူးမြောင်း အာဏာပိုင်အဖွဲ့ သည် အမေရိကန်တို့ ပေးထားသည့် လက်ဆောင်ကို အလွဲသုံးစားပြုလုပ်နေကြောင်းလည်း ဒေါ်နယ်ထရမ့်က စွပ်စွဲပြောဆိုထားသည်။ တူးမြောင်းနှင့်ပတ်သက်၍ တရုတ်နိုင်ငံက ဩဇာ လွှမ်းမိုးမှုရှိသည်မှာ မှန်ကန်သော်လည်း ပနားမားတူးမြောင်း အခွင့်အာဏာနှင့်ပတ်သက်၍ အမေရိကန်နိုင်ငံက ပြန်လည်ရယူမည် ဆိုသည့်အယူအဆကိုမူ လက်မခံကြောင်း ပနားမား သမ္မတ Jose Raul Mulino က ရုပ်သံကြေညာချက်တစ်ခု ထုတ်ပြန်အသိပေးခဲ့သည်။ တူးမြောင်း၏ စတုရန်းမီတာတိုင်းကို ပနားမားနိုင်ငံကပိုင်ဆိုင်ပြီး ယခုပုံစံအတိုင်း ဆက်လက် ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ရာ ဒေါ်နယ်ထရမ့် မည်သို့တတ်နိုင်ပါမည်နည်းဟု ရုပ်သံကြေညာချက် တွင်ပြောဆိုသွားခဲ့သည်။

လစ်ဘရယ်ကမ္ဘာ့အထိုင်နှင့်လက်ရှိနိုင်ငံတကာအထိုင်ပျက်စီးသွားနိုင်လား

သမ္မတအဖြစ် ရွေးချယ်ခံထားရသည့် ဒေါ်နယ်ထရမ့်သည် အမေရိကန် အမျိုးသား လုံခြုံရေးနှင့် အကျိုးစီးပွားအတွက် အမေရိကန်ရွှေခတ် တစ်ကျော့ပြန်လာအောင် လုပ်ဆောင် မည်ဟု သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတစ်လျှောက်လုံး ထပ်ဖန်တလဲလဲပြောဆို ကတိပေးထား သော်လည်း ဂရင်းလန်းဒေသနှင့် ပနားမားတူးမြောင်းတွင် အမေရိကန်တို့၏ခြေရာများ ထပ်ကျန်ရစ်စေရန် မည်သို့လုပ်ဆောင်မည်ဆိုသည့် အစီအမံကိုမူ ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခြင်း မရှိ သေးပါ။ရွေးချယ်စရာတစ်ခုမှာ ပစိဖိတ်ကျွန်းနိုင်ငံများဖြစ်သည့် မိုက်ခရိုနီးရှား၊ ပါလာအူတို့၏ အဆင့်အတန်းမျိုး အမေရိကန်နှင့်လွတ်လပ်သောအဖွဲ့အစည်းများ သဘောတူညီချက်တစ်ရပ် ရယူရန်ဖြစ်နိုင်သည်။ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ပြောဆိုချက်များသည် မီဒီယာတို့၏ အာရုံစိုက်မှုကို ယူနေခြင်းလား၊ ခြိမ်းခြောက်ရုံသက်သက်လား သို့မဟုတ် လက်တွေ့လုပ်ဆောင်မည်လား ဆိုသည်ကိုမူ ကွဲကွဲပြားပြားမသိနိုင်သေးဘဲ သို့လောသို့လောရှိနေကြဆဲဖြစ်သည်။ သို့သော် ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများ လက်တွေ့ဖြစ်လာခဲ့မည်ဆိုပါက အမေရိကန်နှင့် အီးယူ နိုင်ငံများကြား ဆက်ဆံရေးမှာ အခြေခံကျကျပျက်စီးသွားမည်ဖြစ်သကဲ့သို့ နေတိုးအဖွဲ့နှင့် လစ်ဘရယ် ကမ္ဘာ့အထိုင်အပါအဝင် လက်ရှိနိုင်ငံတကာအထိုင်လည်း ပြိုလဲပျက်စီးသွားမည် ဖြစ်သည်ဟု အီးယူသုတေသနအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ဖြစ်သည့် Europa think-tank မှ သုတေသန အကြီးအကဲ တစ်ဦးဖြစ်သူ Christine Nissen က သုံးသပ်ထားပါကြောင်း တင်ပြအပ်ပါသည်။

Source: သန်းထိုက်စိုး (NP News)

လက်ဘနွန်မြို့တော် ဘေရွတ်တွင် စက်တင်ဘာ ၃ ရက်က ပြုလုပ်သည့် တိုက်ခိုက်မှု တစ်ခုအတွင်း ဟစ်ဇ်ဘိုလာ၏ ဆက်သွယ်‌ရေးကွန်ရက် အကြီးအကဲ မိုဟာမက်ရာရှစ်ဆာကာဖီ သေဆုံးခဲ့ကြောင်း အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့က စက်တင်ဘာ ၄ ရက်တွင် ကြေညာ သည်။ 

ဆာကာဖီက ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်ကတည်းက ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့၏ ဆက်သွယ်‌ရေးဌာနကို တာဝန်ယူခဲ့သူဖြစ်ပြီး ၎င်းတို့၏ ဌာနများအကြား ဆက်သွယ်ရေးစနစ် ပိုမိုကောင်းမွန်လာအောင် ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ 

အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့က ဘေရွတ်ရှိ ဟစ်ဇ်ဘိုလာ၏ အခြေစိုက်စခန်းအဖြစ် အသုံးပြုသည့် အဆောက်အအုံနှင့် လက်နက်သိုလှောင်ရုံကို ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားလိုက်ပြီး ဟစ်ဇ်ဘိုလာက ယင်းနေရာသည် ကျန်းမာရေးတစ်ခုဖြစ်၍ သေဆုံးသူများတွင် ဆေးမှူးများနှင့် ကယ်ဆယ်ရေးသမားများ ပါဝင်သည်ဟုဆိုသည်။

လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ရက်အတွင်း အစ္စရေးက လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုအကြိမ်ရေ ၁၁၀ ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း လက်ဘနွန်အစိုးရ တာဝန်ရှိသူများက ပြောကြားသည်။ ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ဘက် ကလည်း စက်တင်ဘာ ၃ ရက်က ဒုံးကျည် ၁၂၀ ကို ပစ်လွှတ်ခဲ့ကြောင်း အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့က ထုတ်ပြန်သည်။

ယခုရက်သတ္တပတ်များအတွင်း တိုက်ပွဲများ တိုးလာြခင်းကြောင့် အမိုးအကာလိုအပ်နေ သူများ နှစ်ဆတိုးလာကြောင်း အကူအညီပေးရေး လုပ်သားများက ပြောသည်။ ယခုအခါ နိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် အိုးအိမ်မဲ့ဒုက္ခသည် ၁ ဒသမ ၂ သန်းခန့်ရှိနေပြီး ပြီးခဲ့သော နှစ်အတွင်း တိုက်ပွဲများကြောင့် လူပေါင်း ၁၉၀၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း လက်ဘနွန်အာဏာပိုင်များက ပြောကြားသည်။

ဆင်ဟွာ ၊ အင်န်အိတ်ချ်ကေ

ဗြိတိန်နှင့် အီးယူမှ ခေါင်းဆောင်များသည် အီးယူအဖွဲ့ကြီးမှ ဗြိတိန်နုတ်ထွက်ခဲ့ပြီးနောက် ဆက်ဆံရေး တိုးတက်စေရန် လာမည့်နှစ်မှစတင်ကာ ခေါင်းဆောင်အဆင့် ပုံမှန်ထိပ်သီးအစည်းအဝေး ပြုလုပ်ရန် သဘောတူခဲ့ကြသည်။

အီးယူဌာနချုပ်ဖြစ်သည့် ဘရပ်ဆဲလ်မြို့၌ အောက်တိုဘာ ၂ ရက်က ဗြိတိန်ဝန်ကြီးချုပ် ကီရာ စတာမားနှင့် ဥရောပကော်မရှင် ဥက္ကဋ္ဌ အာဆူလာဗွန်ဒါလီယန်တို့ ဆွေးနွေးခဲ့ကြသည်။ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲခြင်း၊ ပုံမှန်မဟုတ်သည့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများအနေနှင့် စွမ်းအင်ဈေးနှုူန်းများ အပါအဝင် တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများတွင် နီးကပ်စွာ အလုပ်လုပ်ကိုင်သွားရန သဘောတူ ခဲ့ကြသည်။ 

နှစ်ဖက်စလုံး အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိမည့် ပူးပေါင်း‌ဆောင်ရွက်မှုများတွင် အားကောင်းစေရန် လုပ်ဆောင်သွားမည်ဟုလည်း သဘောတူခဲ့ကြသည်။ ဗြိတိန်ပြည်သူများသည် အီးယူအဖွဲ့ကြီးနှင့် ခိုင်မာပြီး တည်ငြိမ်သည့် ဆက်ဆံရေးထူထောင်လိုကြောင်း သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ဗြိတိန် ဝန်ကြီးချုပ်ကပြောသည်။

၂၀၂၀ပြည့်နှစ် အီးယူအဖွဲ့ကြီးမှ ဗြိတိန်ထွက်ခွာခဲ့ပြီးနောက် ကုန်သွယ်ရေးတွင် အနှောင့်အယှက် များ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီးကြွယ်ဝချမ်းသာမှုကို အဟန့်အတားဖြစ်စေခဲ့သည့်အတွက် လက်ရှိ ဗြိတိန် အစိုးရအဖွဲ့သည် အီးယူနှင့် ဆက်ဆံရေးတိုးတက်ရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။   

အင်န်အိတ်ချ်ကေ

၁။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော မဲမသမာမှုများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရသည့် နိုင်ငံရေးပြဿနာများကို အေးချမ်းစွာပြီးဆုံးစေရန်အတွက် နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းမျိုးစုံဖြင့် ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းရန်ကြိုးပမ်းခဲ့မှုကို လျစ်လျူရှု၍ နိုင်ငံတော်အာဏာကို မမှန်မကန်သောနည်းလမ်းဖြင့် ရယူရန်ကြိုးပမ်းခဲ့၍သာ တပ်မတော်က နိုင်ငံတော်၏အာဏာအရပ်ရပ်ကို ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ(၂၀၀၈ ခုနှစ်)နှင့်အညီ လွှဲပြောင်းရယူထိန်းသိမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။

၂။ တပ်မတော်သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့်အညီ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီကို စစ်ဘက်၊ အရပ်ဘက် မျှတစွာဖွဲ့စည်း၍ ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်နှင့် ဦးတည်ချက်များ ချမှတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်(၅)ရပ်ပါ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ အန္တိမရည်မှန်းချက်ဖြစ်သည့် လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပ၍ ထွက်ပေါ်လာသည့်အစိုးရအား နိုင်ငံတော်အာဏာလွှဲအပ်ရေးကို မမှိတ်မသုန် ဦးတည်ဆောင်ရွက်နေသော်လည်း နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းဖြင့် ဖြေရှင်းခြင်းမပြုဘဲ လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်၊ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်တို့ဖြင့် လက်နက်စွဲကိုင်အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်သည့်နည်းလမ်းကို ရွေးချယ်အသုံးပြုခဲ့ကြသည့် လူပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်းများကြောင့် နိုင်ငံတော်၏ လူသားအရင်းအမြစ်များ၊ နိုင်ငံတော်၏ အခြေခံအဆောက်အအုံများ၊ ပြည်သူတို့၏အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်များ ဆုံးရှုံးရမှုများစွာဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရသည့်အပြင် နိုင်ငံတော်တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို များစွာအဟန့်အတားဖြစ်စေခဲ့ရသည်။

၃။ ယနေ့အချိန်တွင် ကျင်းပရန်ရှိသည့် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲအတွက် မဲစာရင်းမှန်ကန်မှုကို အထောက်အကူပြုစေမည့် သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူခြင်းကို အောက်တိုဘာလ(၁)ရက်နေ့တွင် စတင်ကောက်ယူတော့မည်ဖြစ်ပြီး ရွေးကောက်ပွဲအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှုလုပ်ငန်းစဉ်များကို အားသွန်ခွန်စိုက်ဆောင်ရွက်နေချိန်လည်းဖြစ်သည်။ လက်နက်ကိုင်လမ်းစဉ်နှင့် အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်တို့ကြောင့် နိုင်ငံတော်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရသည့် ဆုံးရှုံးနစ်နာမှုများကို ထောက်ရှု၍ ထာဝရငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ပြည်သူများနှင့်အတူ လက်တွဲဖော်ဆောင်နိုင်ရန်အလို့ငှာ နိုင်ငံတော်အားဆန့်ကျင်တိုက်ခိုက်နေသည့် တိုင်ရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ၊ အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်သူအဖွဲ့အစည်းများ၊ အကြမ်းဖက် PDF အဖွဲ့များအနေဖြင့် လက်နက်ကိုင်အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်သည့် လမ်းစဉ်ကိုစွန့်လွှတ်ကာ ပါတီနိုင်ငံရေးလမ်းကြောင်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ရွေးကောက်ပွဲလမ်းကြောင်းမှသော်လည်းကောင်း နိုင်ငံရေးပြဿနာကို နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းဖြင့် ဖြေရှင်းနိုင်ရေး ဆက်သွယ်ဆောင်ရွက်နိုင်ပါရန် ကမ်းလှမ်းဖိတ်ခေါ်အပ်ပါသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ

သတင်းထုတ်ပြန်ရေးအဖွဲ့

Source- www.moi.gov.mm