ကိုယ်ခန္ဓာမှာရှိတဲ့ ဟော်မုန်းအားလုံးရဲ့ ဂိုဏ်းချုပ်က သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတဲ့။ ဒီတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းသွားဖြစ်ဖြစ် များနေရင်ဖြစ်ဖြစ် ကိုယ်ခန္ဓာအပေါ် သက်ရောက်တဲ့ ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေကတော့ အများကြီးပါ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းခြင်း ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း နည်းတယ်ဆိုတာ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကနေ ရှိသင့်တဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ အလုံအလောက်မထုတ်တဲ့ပြဿနာပါ။ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းဆိုတာ လည်ပင်းအရှေ့အောက်ဘက်နားလောက်မှာရှိတဲ့ endocrine ဂလင်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး larynx. အောက်မှာ ရှိနေတဲ့ လိပ်ပြာပုံစံ ဂလင်းတစ်ခုပါ။ သူကနေ ကိုယ်တွင်းဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကို ထိန်းချုပ်တဲ့ ဟော်မုန်းတွေကို ထုတ်ပေးပြီး ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေကိုထိန်းချုပ်နေတာပါ။ ဒီနေ့ဆောင်းပါးထဲမှာတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းနေတဲ့ ဆိုတာဘာလဲ ဘယ်လို ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေရှိလဲဆိုတာနဲ့ ဝေဒနာခံစားနေရတဲ့သူတွေ ရှောင်ရမယ့် ဆေးတွေ စားစရာတွေ အကြောင်းပြောပြပေးတော့မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့ပြဿနာ ဘာ့ကြောင့်ဖြစ်ရတာလဲ ။ ။

• ခုခံအားဆိုင်ရာပြဿနာရှိနေတဲ့သူတွေ

• ဓာတ်ရောင်ခြည်ထိတွေ့မှုခံထားရတဲ့သူတွေ

• သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း အရမ်းများတဲ့အတွက် radioactive iodine ကုသမှု ခံယူထားရတဲ့သူတွေ

• သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုလုံးကို ထုတ်ထားရတဲ့သူတွေ

• သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းစေတဲ့ အစားအသောက်တွေ ဆေးတွေ သောက်နေရတဲ့ အခါမျိုးတွေမှာ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့ ပြဿနာဖြစ်တတ်ပါတယ်။

ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာများ ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းနေတဲ့ သူတစ်ယောက်အဖို့ သူရှောင်သင့်တဲ့အစားအသောက်တွေရှိပါတယ်။ ဒီအစားအစာတွေကို ရှောင်ပါမှ အားနည်းနေတဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းကို ပြန်အားဖြည့်ရာရောက်သလို နည်းနေတဲ့သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ ပိုအားနည်းသွားတာမျိုး မဖြစ်ရလေအောင်ကာကွယ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာတွေကတော့

• ဟင်းနုနွယ်

• ကိုက်လန်

• ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်း၊ ဂေါ်ဖီထုတ်

• မုန်ညင်းတို့ကိုရှောင်ရပါမယ်။

နောက်ပြီး ပဲပိစပ်ကနေထုတ်တဲ့ ပဲနို့၊ ပဲပိစပ်ဆီ ပဲငံပြာရည်စတာတွေကိုလည်းရှောင်ဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။

သိုင်းရွိုက်များတဲ့သူတွေသာမက သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့သူတွေပါ ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာတွေကတော့ ကော်ဖီ လက်ဘက်ရည် ၊ အရက်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီးတွေ တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကော်ဖီ လက်ဘက်ရည်မှာပါတဲ့ ကဖင်းဓာတ်က သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကိုသက်ရောက်မှု ရှိတာကြောင့် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းနေတဲ့သူတွေ အတွက် သတိထားစရာပါပဲ။ နောက်ပြီး ဆေးရွက်ကြီးတွေမှာပါတဲ့ နီကိုတင်းဓာတ်ကြောင့်လည်း သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ ကမောက်ကမဖြစ်နိုင်တာကြောင့် အဲဒါတွေကို ရှောင်နိုင်ရင် အကောင်းဆုံးပါ။

ရှောင်ရမယ့် ဆေးတွေ 

ကိုယ့်သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းက ပုံမှန် မဟုတ်တာကြောင့် အခြားသူတွေလို ဆေးတွေ ဝယ်သောက်လိုက်တာမျိုး လုပ်လို့မရပါဘူး။ ဆေးသောက်ခါနီးတိုင်း ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဖို့လိုသလို ကိုယ်နဲ့မတည့်တဲ့ဆေးတွေက ဘာတွေလဲဆိုတာ သိထားဖို့လိုအပ်ပါတယ်။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတဲ့သူတွေကို ကုသတဲ့ antiပthyroid drugs ( သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆန့်ကျင်ဆေး) တွေကတော့ hypothyroidism ( သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းသူ) တွေ သတိထားရှောင်ရမယ့်ဆေးပါ။

• သူတို့တွေကတော့ radioactive iodine, methimazole and propylthiouracil တို့ဖြစ်ပြီး

• hypothyroidism ( သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းသူ)တွေ ရှောင်ရမယ့် အခြားဆေးတွေကတော့ lithium နဲ့ amiodrone တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါတွေကတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့သူတိုင်းသိထားသင့်တဲ့ ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာတွေနဲ့ ဆေးတွေ အကြောင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါလေးတွေ သိထားတော့ ကိုယ်နဲ့မတည့်တာကဘာလဲ ဘာကိုရှောင်မလဲဆိုတာသိသွားလို့ ကုသမှု မြန်မြန်ဆန်ဆန်နဲ့ ပိုထိရောက်တာပေါ့ ။ ။

Hello ဆရာဝန်

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတဲ့ ပြဿနာဆိုတာ လူတိုင်းနဲ့ စိမ်းတဲ့ ပြဿနာတော့မဟုတ်ပါဘူး။ လည်ပင်းကြီးလာတယ် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း လုပ်ဆောင်မှုတွေ ပုံမှန်မဟုတ်တော့ဘူး သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများလာတယ်စတဲ့ ပြဿနာတွေက လူအများစုမဟုတ်တောင် လူအနည်းစု ကြုံတွေ့နေရတတ်တယ်လေ။ ဒီလိုပြဿနာတွေ ကြုံလာပြီဆို ဆေးခန်းသွားပြ ဆရာဝန်ပေးတဲ့ ဆေးတွေချည်းသောက် ကုသမှုတွေ ခံယူနေတာထက်စာရင် ကုသနည်းလေးတွေ အကြောင်းပါသိထားတော့ ပိုကောင်းတာပေါ့။ ဒီတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများနေရင် ဘယ်လိုကုသကြမလဲ ။ ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများခြင်း ( hyperthyroidism) အတွက် ကုသနည်းတွေ ။ ။

( ၁ ) beta-blockers

Hyperthyroidism ရဲ့ လက္ခဏာတွေထဲမှာ

ရင်တုန် နှလုံးတုန် လက်တုန်စတဲ့ လက္ခဏာတွေပါတာဆိုတော့ ဒါတွေကိုအရင်ထိန်းဖို့အတွက် beta-blockers ဆိုတဲ့ သောက်ဆေး က အရေးပါပါတယ်။ သူက များနေတဲ့သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းကို နည်းသွားအောင် လျှော့ချပေးတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများခြင်းကြောင့် ဖြစ်နေတဲ့ လက္ခဏာတွေကို သက်သာစေတဲ့ ဆေးပါ။

Anti- thyroid drugs

toxic nodular goiter တို့ Graves’ disease တို့လိုမျိုး ပြင်းထန်တဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများ ပြဿနာတွေမှာတော့ anti-thyroid medications လို့ခေါ်တဲ့ သိုင်းရွိုက် ဟော်မုန်း ဆန့်ကျင်ဆေးတွေကို သောက်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီဆေးတွေရဲ့ အဓိက အာနိသင်ကတော့ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း အများအပြားထုတ်ခြင်းကို လျှော့ချပေးတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အသုံးများတဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းလျှော့ချဆေး ၂ အုပ်စုရှိပါတယ်။

• Methimazole
• propylthiouracil (PTU) တို့ပါ။

ဒီဆေးတွေကို သေသေချာချာ ညွန်ကြားထားတဲ့အတိုင်း သောက်မယ်ဆိုရင် များနေတဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းကြောင့် ခံစားရတဲ့ ပြဿနာတွေ ရက်သတ္တပါတ် အနည်းငယ်အတွင်းမှာတင် သက်သာလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ခုသတိထားမှာက ဒီ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများနေခြင်းကို လျှော့ချတဲ့ ဆေးတွေမှာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ရှိပါတယ်။

• ကိုယ်ခန္ဓာပေါ်မှာအနီကွက်တွေပေါ်တာ
• ယားယံတာနဲ့
• ဖျားနာတာမျိုးတွေ။

ဖြစ်တတ်တာကြောင့် ဆေးသောက်နေရင်း ဒီလိုလက္ခဏာတွေ ရှိပြီဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ သွားပြန်ပြဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ အဖြစ်နည်းပေမယ့်လည်း ဒီသိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆေးလျှော့ချတဲ့ဆေးတွေက အသည်းကိုထိခိုက်နိုင်တဲ့အပြင် သွေးဖြူဥနည်းသွားအောင်လည်း လုပ်နိုင်တာကြောင့်ဆေးသောက်နေရင်း

• အသားဝါတာ၊

• အပြင်းဖျားတာ

• လည်ချောင်းနာတာမျိုးတွေဖြစ်ရင် လုံးဝမပေ့ါဆသင့်ပါ။

ဒီဆေးတွေကို အနည်းဆုံး ၂ နှစ်အထိ စွဲသောက်ရမှာ ဖြစ်ပြီး လုံးဝ ပျောက်သွားမယ့် ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဆေးဖြတ်လိုက်ရင် hyperthyroidism ပြန်ဖြစ်မယ့်ရာခိုင်နှုန်းက ၅၀း၅၀ ရှိနေပါတယ်။ ၂ နှစ်ပြည့်ချိန်ပျောက်သွားလို့ ဆေးဖြတ်လိုက်ပေမယ့် ပြန်ဖြစ်လာတဲ့အခါ ဒီဆေးပဲ ဆက်သောက်မလား အောက်မှ ာဖော်ပြမယ့် အခြားကုသနည်းတွေ လုပ်မလားဆိုတာ စဉ်းစားရတော့မှာပါ။

( ၂ ) Radioactive iodine treatment

ဒီကုသနည်းကတော့ အပေါ်မှာပြောထားတဲ Anti- thyroid drugs တွေနဲ့ မနိုင်တော့တာ၊ Anti- thyroid drugs

ဆေးတွေဖြတ်ပြီးချိန် hyperthyroidism ပြန်ဖြစ်တဲ့အခါမျိုးမှာ ဒီကုသနည်းကို စဉ်စားပါတယ်။ ဒီကုသနည်းကလည်း အာနည်းချက်ရော အားသာချက်ရောရှိတဲ့ကုသနည်းပါ။

အားသာချက်ကတော့

• သောက်လိုက်တဲ့ Radioactive iodine တွေကို စုပ်ယူတာ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုတည်းရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် အခြား ကိုယ်ခန္ဓာအစိတ်အပိုင်းတွေ ထိခိုက်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

• နောက်ပြီး Radioactive iodine ကို စုပ်ယူလိုက်တဲ့ သိုင်းရွိုက်ဆဲလ်လေးဟာ ပျက်စီးခံလိုက်ရတဲ့အတွက် hyperthyroidism ပြန်ဖြစ်ဖို့ အလားအလာနည်းသွားပါတယ်။

• အကြာကြီးစွဲသောက်စရာမလိုဘဲ အများဆုံး ၂ လလောက်နဲ့တင်ဖြစ်နေတဲ့ သိုင်းရွိုက်ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းပေးမှာပါ။

အားနည်းချက်

• အားနည်းချက်ကတော့ Radioactive iodine က သိုင်းရွိုက်ဆဲလ်တွေကို လုံးဝဖျက်ဆီးလိုက်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အများကြီးဖျက်ဆီးလိုက်မိတဲ့အခါမျိုးမှာ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ လုံဝ မထုတ်နိုင်တော့တာဖြစ်တဲ့ hypothyroidism အထိ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအခါကျ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းလုံးဝမထုတ်နိုင်တော့တာကြောင့် အပြင်ကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆေးတွေ ပြန်သောက်ပေးဖို့လိုအပ်ပါတယ်

( ၃ ) သိုင်းရွိုက်ဂလင်းအား ခွဲစိတ်ဖယ်ထုတ်ခြင်း။

hyperthyroidism အတွက် နောက်ကုသနည်းတစ်မျိုးကတော့ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကို ခွဲစိတ်ဖယ်ထုတ်လိုက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ခွဲစိတ်တဲ့နေရာမှာ သိုင်းရွိုက်တစ်ခုလုံးကို ထုတ်မှာလား အစိတ်အပိုင်းလေး တစ်ခုကိုပဲ ခွဲစိတ်ပြီးထုတ်မှာလားဆိုတာ ရှိပါသေတယ်။ ဂလင်းတစ်ခုလုံးထုတ်လိုက်ရင် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းထုတ်လုပ်နိုင်တော့မှာမဟုတ်တော့လို့ hypothyroidism ကို ကာကွယ်ဖို့ အပြင်ကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆေးတွေ ပြန်သောက်ရမှာဖြစ်ပြီး အစိတ်အပိုင်း နည်းနည်းလောက်ပိုပဲ ထုတ်မယ်ဆိုရင်တော့ ဟော်မုန်းဆေးတွေ ပြန်သောက်ဖို့ မလိုအပ်ပါဘူး။

• သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုလုံးထုတ်တာကို သိုင်းရွိက်ကင်ဆာသမားတွေမှာပဲလုပ်လေ့ရှိပြီး

• Anti- thyroid drugs ( သိုင်းရွိုက်ဆန့်ကျင်ဆေးတွေနဲ့ မတိုးတော့တာ) Radioactive iodine ဆေးတွေ လုံးဝသောက်လို့မရတဲ့ အခါမျိုးမှာတော့ သိုင်းရွိုက်အစိတ်အပိုင်းလေးကိုပဲ ခွဲစိတ်ထုတ်လေ့ရှိပါတယ်။

ထုံးစံအတိုင်း ခွဲစိတ်မှုကြောင့် မေ့ဆေးထုံဆေးရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာတွေ၊ ခွဲစိတ်မှုလုပ်စဉ် သိုင်းရွိုက်ဂလင်းပတ်ဝန်းကျင်က အစိတ်အပိုင်းတွေကို ထိခိုက်မိတတ်တာမျိုးတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ ဒါကလည်း ၁၀၀ မှာ ၁ ယောက်သာဖြစ်နိုင်တာမို့ အရမ်းကြီး စိုးရိမ်ရတဲ့ အထဲမှာတော့ မပါပါဘူး။

ဒါတွေကတော့ hyperthyroidism သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတဲ့ ပြဿနာအတွက် ကုသနည်းတွေပါ။ ဒါလေးတွေသိထားတော့ကိုယ်နဲ့သင့်တော်တာက ဘယ်လိုကုသနည်းလဲ ဘယ်လိုကုသနည်းမှာ အားသာချက် အားနည်းချက်တွေ ရှိသလဲ အတွင်းကျကျသိထားတော့ ကိုယ်ရှေ့ဆက်ဘယ်လိုကုသမလဲဆိုတာ ဆုံးဖြတ်လို့ရတာပေါ့ ။ ။

Hello ဆရာဝန်