ဆေးဖက်၀င်အပင်အဖြစ်  လူသိများသော ရှားစောင်းလက်ပပ်ကို မြန်မာနိုင်ငံသာမက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအတော်များများ၌ ဆေးဝါးများတွင် ထည့်သွင်းအသုံးပြုရန် စိုက်ပျိုးလေ့ရှိကြသည်။   အထူးသဖြင့် အာဖရိက၊ အိန္ဒိယနှင့် ပူပြင်းခြောက်သွေ့သော အရပ်ဒေသများ၌ ရှင်သန်ကြီးထွားနှုန်းမြန်သည်။

အဆိုပါနိုင်ငံများ၌ ရှားစောင်းလက်ပပ်ကို အခြောက်လှန်း၊ အမှုန့်ကြိတ်ကာ ရေနွေးဆူဆူတွင်    ခတ်သောက်ခြင်း၊ ပါးပါးလှီး၊  ကြိတ်၍   ပိတ်စပါးပါးဖြင့် အရည်ညှစ်ချပြီး    ဆူအောင်တည်ကာ သကြား   သို့မဟုတ်   ပျားရည်ထည့်၍ ကျိုချက်သောက်ခြင်းတို့အပြင်   အသင့်သောက်ဖျော်ရည်ဘူးများ ထုတ်လုပ်ကြသည်။ ထို့ပြင်  အလှကုန်ပစ္စည်းအမျိုးမျိုးတွင်လည်း ထည့်သွင်းထုတ်လုပ်ကြသည်။

ပြည်ပ၀င်ငွေရရှိသော မြန်မာ့ရှားစောင်း လက်ပပ်ချက်ဆေးမြန်မာနိုင်ငံ၌   ရှေးအစဉ်အဆက်မှစ၍ အိမ်သုံးဆေးဝါးအဖြစ် အသုံးပြုသည့် သဘာ၀ရှားစောင်း လက်ပပ်ချက်ဆေးများကို    ပြည်တွင်းစျေးကွက်တွင်သာမက ပြည်ပစျေးကွက်များအထိ တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိသည်။    မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ပခုက္ကူခရိုင် မြိုင်မြို့နယ် ထနောင်းခလှကျေးရွာမှ ထုတ်လုပ်သည့်   သဘာ၀ရှားစောင်း လက်ပပ်ချက်ဆေးမှာ ပြည်တွင်းစျေးကွက်တွင်သာမက ဂျပန်၊ တောင်ကိုရီးယား၊ မလေးရှား၊ စင်ကာပူ၊ ထိုင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံတို့အထိ တင်ပို့ရောင်းချနေရသည်။ အဆိုပါဒေသသည် မိုးခေါင်ရေရှားပြီး    ပူပြင်းခြောက်သွေ့သည့် ဒေသဖြစ်သဖြင့် ရှားစောင်းလက်ပပ်ချက်ဆေး၏ ကုန်ကြမ်းများဖြစ်ကြသော   ရှားစောင်းလက်ပပ်၊ ထန်းဖိုထန်းလျက်၊ ဆီးပျားရည်တို့ကို အလွယ်တကူ  ပေါများစွာရရှိနိုင်သည့်ဒေသဖြစ်ရာ  ချက်ဆေးပြုလုပ်ရန်  အဆင်ပြေကြောင်း သိရသည်။

ရှားစောင်းလက်ပပ်  ချက်ဆေးတာရှည်ခံစေရန် လှီးထားသည့်ရှားစောင်း လက်ပပ်များကို တစ်နေကုန်နေလှန်းပြီးမှ ထန်းလျက်၊ ဆီးပျားရည်၊ မန်ကျည်းမှည့်၊ စမုန်မျိုးငါးပါး၊ နှမ်းနက်ဆီတို့ထည့်၍ ရေ(အရည်)ကုန်သည်အထိ မီးကိုလိုအပ်သလို အတိုးအလျှော့ထားကာ ကျိုချက်ရသည်။ ရှားစောင်းလက်ပပ်ချက်ဆေးတစ်ဒယ်တွင်     ရှားစောင်းလက်ပပ် ခြောက်ပိဿာ၊ ထန်းလျက်လေးပိဿာ၊ မန်ကျည်းမှည့် တစ်ပိဿာ ၂၅ ကျပ်သား၊ ပျားရည် ၁၀ ကျပ်သား၊ နှမ်းနက်ဆီ ၅၀ ကျပ်သား၊ စမုန်မျိုးငါးပါး ၁၀ ကျပ်သား ကို အချိုးကျထည့်၍ ကျိုချက်ရသည်။ အသုံးပြုသည့်ကုန်ကြမ်းများမှာ သဘာ၀အော်ဂဲနစ်စစ်စစ်များဖြစ်သည်။

စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးနည်း

ရှားစောင်းလက်ပပ်ပင်ကို မြေနီ၊ မြေကျစ်၊ မြေပွများတွင်  အစိုဓာတ်အသင့်အတင့်ရရှိရုံဖြင့်   စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။  မြေပေါ်ချစိုက်သောအပင်က  ပန်းအိုးထဲထည့်စိုက်သည့်အပင်ထက် ပို၍အပေါက်မြန်ပြီး   ကြီးထွားသန်မာသည်။   လေဝင်လေထွက်ကောင်းသော မြေအမျိုးအစားနှင့်   ရေစီးဆင်းမှုလွယ်ကူပြီး ရေဓာတ်သိုမှီးထားနိုင်သောမြေမျိုးတွင် ဖြစ်ထွန်းမှု မြန်ဆန်သည်။ ယင်းမြေတွင် သဲကြမ်းအနည်းငယ်၊ သစ်ရွက်ဆွေးအနည်းငယ်၊ မီးသွေးမှုန့်အနည်းငယ် ရောနှောစိုက်ပျိုးရသည်။ အပင်ခြေရင်းတွင် ပြာအနည်းငယ်ပုံပေးပါက   ဖြစ်ထွန်းလွယ်သည်။

တစ်ပင်နှင့်တစ်ပင် ငါးပေခြားစိုက်ပျိုးပြီး တစ်နှစ်သားအရွယ်တွင်    အလက်များ   သန်မာထွားကျိုင်းကာ ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်လာသည်။ အဓိကအားဖြင့် နေရောင်ခြည်ကောင်းစွာရတတ်သော   အရှေ့အရပ်နှင့် တောင်အရပ်တို့က ရှားစောင်းလက်ပပ်ပင်စိုက်ပျိုးသင့်သော   နေရာကောင်းဖြစ်သည်။

ရေကြိုက်ပင်မဟုတ်၍ ရေလျှော့လောင်းသင့်

ရှားစောင်းလက်ပပ်ကို  သားတက်ခွဲစိုက်နည်းဖြင့်လည်း စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ အပင်မကြီး၏အမြစ်ကို မထိခိုက်စေဘဲ သားတက်ကို အမြစ်ပါနုတ်ယူပြီး  စိုက်ပျိုးနည်းဖြစ်သည်။ ပထမဆုံးသားတက်ကိုနုတ်ယူပါ။ လေဝင်လေထွက်ကောင်းပြီး အရိပ်ရသောနေရာတွင် ရက်သတ္တပတ်ခန့် အခြောက်ခံထားပါ။ သေသေချာချာ ခြောက်ပြီဆိုလျှင်   မြေပေါ်ရွှေ့စိုက်ပါ။ ချက်ချင်းရေမလောင်းရပါ။ အမြစ်များ အသေအချာခိုင်လာမှ   ရေလောင်းပါ။မကြာမီ အပင်သစ်မှ အမြစ်ထွက်လာပါလိမ့်မည်။ အပင်သစ်၏ အရွက်အနည်းငယ် အဝါရောင်သန်းလာလျှင်လည်း စိတ်မပူပါနှင့်။ အမြစ်တဖြည်းဖြည်း ရှည်ထွက်လာချိန်တွင် အရွက်လည်း ပို၍သန်လာမည်။ ယင်းနောက်တွင် အရွက်က အစိမ်းရင့်ရောင်ပြောင်းလဲလာမည်။ထိုအခါ အသေအချာစစ်ဆေးကြည့်ပြီးမှ ရေလောင်းပါ။

ရှားစောင်းလက်ပပ်၏ အကျိုးကျေးဇူးများ

ရှားစောင်းလက်ပပ်ပင်ထဲတွင် ဖန်သားကဲ့သို့ကြည်လင်သော  အဖြူရောင် ဂျယ်လီများ ပြည့်သိပ်နေပြီး ယင်းတွင် ရေဓာတ် ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ပါ၀င်သည်။ ကျန် ၁ ရာခိုင်နှုန်းထဲတွင်  ဗီတာမင်နှင့် သတ္တုဓာတ် အမျိုး ၂၀၊ အမိုင်နိုအက်စစ် ၁၈ မျိုး၊ phytonutrients နှင့် enzyme စသောဓာတ်ပေါင်းစု အမျိုးပေါင်း ၂၀၀ စီအသီးသီးပါရှိကြသည်။ ထို့ပြင် အပင်များတွင် တွေ့ရခဲသော ဗီတာမင် B-12 ကို ရှားစောင်းလက်ပပ်ထဲတွင် ရှားရှားပါးပါးတွေ့ရသည်။ ရှားစောင်းလက်ပပ်၏ သူမတူအောင် ဆေးဖက်၀င်ပုံကို    အောက်ပါအတိုင်း လေ့လာသိရှိနိုင်ပါသည်။

-  ဂျယ်လီအနှစ်ကို    မျက်ခွံပေါ်အုံပေးပါက မျက်စိနာ၊ မျက်စိကိုက်၊ မျက်စိပူစပ်၊ မျက်စိယားယံခြင်းတို့ ပျောက်ကင်းစေသည်။

-  နားထဲတွင်အနာပေါက်ခြင်း၊ နားကိုက်ခြင်းနှင့် နားပိုး၀င်၍ ရောင်ကိုင်းခြင်းတို့အတွက် ရှားစောင်းလက်ပပ်ကို ၂ လက်မအရွယ်ခန့်လှီးဖြတ်ကာ အလယ်မှထက်ခြမ်းခြမ်းပြီးတစ်ခြမ်းစီကို နား၏ရှေ့နှင့်နောက်တို့တွင်ကပ်ပါ။    ဂျယ်လီအနှစ်များဖြင့် နားအပြင်မှ  ပွတ်ပေးခြင်းဖြင့်လည်း   ရောင်ကိုင်းမှုများလျော့ကာ  နာကျင်ကိုက်ခဲမှုများ  ယူပစ်သလိုပျောက်ကင်းစေနိုင်သည်။

-  ရှားစောင်းလက်ပပ်ကို ဖျော်ရည်သောက်ခြင်း သို့မဟုတ် ပါးပါးလှီး၍ ဟင်းချက်စားခြင်းဖြင့် အမျိုးသမီးများ ဓမ္မတာမှန်စေကာ သားအိမ်သန့်စေသည်။ သွေးဆုံးပြီးနောက် မီးယပ်ရောဂါလည်း မဖြစ်နိုင်တော့ပေ။

- ရှားစောင်းလက်ပပ် ဂျယ်လီသည် အရေပြားကြမ်းကာ   အနီအပိမ့်များထွက်ခြင်း၊   အရေပြားတွင်  ရေအိတ်တည်ခြင်း၊   အပူလောင်ခြင်း၊ ဗက်တီးရီးယားနှင့်   ပွေး၊  ညှင်း  စသည့် အရေပြားရောဂါအမျိုးမျိုးတို့ကို သက်သာပျောက်ကင်းစေသည်။

-  ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများပါရှိသဖြင့် အစာခြေစနစ်ကိုအားပေးကာ အစာအိမ်နာခြင်း၊ အစာမကြေခြင်းကို သက်သာစေသည်။ အထူးသဖြင့် အူမကြီးကင်ဆာအပါအ၀င်   ကင်ဆာအကျိတ်များ ကြီးထွားလာမှုကို ရပ်တန့်စေသည်။ကိုယ်တွင်းကိုယ်ပရောင်ရမ်းနာများဖြစ်သော အစာအိမ်ပြည်တည်နာများ၊ အသည်းရောင်ခြင်း၊ အူရောင်ခြင်းဝေဒနာတို့ကို လျော့ကျစေနိုင်သည်။

-  သွေးထဲရှိ     အောက်ဆီဂျင်ကို ကောင်းစွာလည်ပတ်စေပြီး  ဆဲလ်များကို ခွန်အားဖြစ်စေသည်

-  အပင်ထဲရှိ     Polysaccharide၊ Mannans၊ Anthraquinone နှင့် lectins စသော  ဒြပ်ပေါင်းစုများသည်   နှလုံးစွမ်းရည်ကို   တိုးမြှင့်ပေးသည့်အပြင် သွေးတွင်း အဆီခဲ၊ သွေးခဲများ ပိတ်ဆို့ခြင်း၊ နှလုံးသွေးပျစ်ခြင်း  စသောနှလုံးသွေးကြောပြဿနာများကို လွန်စွာကောင်းကျိုးပြုသည်။ ထို့ပြင် နှလုံးရောဂါနှင့်ဆက်စပ်သည့် လေဖြတ်ခြင်းကို ကာကွယ်ပေးသည်။

-  သွေးဖိအားကို  ထိန်းညှိပေးခြင်းကြောင့်  သွေးတိုးရောဂါမဖြစ်နိုင်ပေ။

- အရေပြားပေါ်ရှိ ထိခိုက်ဒဏ်ရာ များနှင့် ပိုးဝင်ခြင်းတို့ကို သက်သာ ပျောက်ကင်းစေသည်။ မီးလောင်နာ၊  အရေကြည်ဖုနာ၊ ထိခိုက်ရှနာ၊ နေလောင်ဒဏ်ရာ စသည်တို့ကိုရှားစောင်းလက်ပပ်တွင် ပါဝင်သော အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်တစ်မျိုးကြောင့် အလိုလို ပြုပြင်ပေးနိုင်စွမ်းရှိသည်။ (သို့သော် ခွဲစိတ်ထားသည့် အနာချုပ်ရိုးများကို   အနာကောင်းစွာ မကျက်သေးမီ ရှားစောင်းလက်ပပ်  လုံးဝမလိမ်းပါနှင့်။   အနာကျက်နှေးစေသည်)

- ဂျယ်လီအနှစ်ကိုခြစ်ယူ၍    ဆန်ဆေးရည်တွင်စိမ်ပြီး သကြားထည့်သောက်ပါက ဆီးပူ၊ ဆီးအောင့်ရောဂါ ပျောက်ကင်းစေပြီး ဆီးကျောက်တည်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးသည်။

- အသားဝါရောဂါရှိသူများ    ရှားစောင်းလက်ပပ် ဂျယ်လီအနှစ်ကို   စားပေးခြင်းဖြင့်   ရောဂါသက်သာစေသည်။

-ဖျော်ရည်သောက်သုံးပေးခြင်းဖြင့် အအေးမိ၊   တုပ်ကွေးဖျားနာ၊ နှာခေါင်းပိတ်ခြင်း၊ လေပြွန်ရောင်ခြင်း၊ ရင်ပူခြင်း စသည့်အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ကောင်းစွာကုသပေးနိုင်စွမ်းရှိသည်။

- သွေးထဲရှိ    ဂလူးကို့စ်ပမာဏကိုကျစေသဖြင့်   ဆီးချိုရောဂါသည်များ ရှားစောင်းလက်ပပ်ဖျော်ရည်ကို သောက်သုံးသင့်သည်။

- ခံတွင်းထဲရှိ ဗက်တီးရီးယားပိုးမွှားများကို  သေစေကာ သွားများကိုဖြူဖွေးသန့်စင် ခိုင်ခံ့စေပြီး သွားဖုံးကျန်းမာစေသည်။

- အပင်၏   Enzyme   များတွင် ၀မ်းသက်စေသော အစွမ်းသတ္တိပါရှိခြင်းကြောင့် အူမကြီးနံရံရှိ အကျိအချွဲများကို တိုးပွားစေကာ အူကို သန့်စင်စေပြီး ၀မ်းမချုပ်စေတော့ပါ။ (သို့သော် အပင်ကို အခြောက်ထား၍ ၀မ်းပျော့ဆေးအဖြစ် အမြဲစားသုံးလျှင် ဆေးမတိုးတော့ဘဲ အကျင့်ပါသွားတတ်သည်ကို သတိပြုပါ)

- ခေါင်းမလျှော်မီ   ရှားစောင်းလက်ပပ်ဖြင့်    ဦးရေပြားကိုပွတ်တိုက်ပေးခြင်းဖြင့် ဆံပင်ကျွတ်ခြင်း၊ ဆံပင်နှစ်ခွဖြစ်ခြင်းနှင့်  ဆံပင်ကျိုးခြင်းတို့ကို   သက်သာပျောက်ကင်းစေကာ   သန်းနှင့်ဗောက်များ   လုံး၀ ကင်းစင်စေသည်။

- ရှားစောင်းလက်ပပ်တွင် ရောင်ရမ်းနာများကို    သက်သာစေသော သဘာ၀ဓာတ်ပစ္စည်း ၁၂ မျိုးပါရှိ၍ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုး လုံး၀မရှိဘဲ အရိုး၊ အဆစ်အမျက်နာကျင်ကိုက်ခဲခြင်းကို   သက်သာစေနိုင်သည်။ ထို့ပြင် ကြွက်သားများ တောင့်တင်း ခြင်းကိုလည်း ပြေလျော့စေသည်။

- ကိုလက်စထရောကျစေပြီး အဆိပ်အတောက်ကင်းကာ ခန္ဓာကိုယ်ကို ပေါ့ပါးလန်းဆန်းစေသည်။

- ကော်ဖီနှင့် လက်ဖက်ရည် အလွန်အကျွံသောက်သုံးခြင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွက်မလိုလားအပ်သော Oxalates ဓာတ်အန္တရာယ်မှကာကွယ်ပေးသည်။

- ညအိပ်ရာ၀င်ခါနီး ရှားစောင်းလက်ပပ်ဂျယ်လီအနှစ်ကို မျက်နှာအနှံ့လိမ်းပေးပြီး မိနစ် ၂၀ အကြာတွင် ရေအေးနှင့် မျက်နှာသစ်ပေးပါက  မိတ်ကပ်ကြေးညှော်များကင်းစင်ပြီး ချွေးပေါက်ပွင့်ကာ ၀က်ခြံလုံး၀ မထွက်စေနိုင်ပေ။ ထို့ပြင် ရှားစောင်းလက်ပပ်တွင်ပါ၀င်သော အောက်ဆီဂျင်ဓာတ်ကြောင့် အရေပြားပေါ်မှ ဆဲလ်များကို ပိုမိုသန့်စင်စေပြီး  ချောမွတ်လှပစေသည်။  ၀က်ခြံသာမက တင်းတိပ်များကိုပါ   သက်သာစေနိုင်ပြီး အသားအရေနူးညံ့လှပစေသည်။

-  ရှားစောင်းလက်ပပ်ကို အစိမ်းလိုက်ဝါးစားပေးပါက အရက်နာရောဂါ ပျောက်ကင်းစေပြီး ပုံမှန်အတိုင်း ပြန်လည်လန်းဆန်းလာစေသည်။

ရှားစောင်းလက်ပပ်ကို သက်စောင့်ဆေးအဖြစ် မှီဝဲနိုင်အချုပ်ဆိုရသော် လူသားတို့၏ခန္ဓာကိုယ်ကို  ကျန်းမာစွာတည်ဆောက်နိုင်ရန် အမိုင်နိုအက်စစ် စုစုပေါင်းအမျိုး ၂၀ လိုအပ်လျက်ရှိရာ ၁၈ မျိုးကို ရှားစောင်းလက်ပပ်မှ  တစ်ပြိုင်တည်းရရှိစေမည်ဖြစ်သည်။    သို့ပါ၍   မိမိတို့ခန္ဓာကိုယ် ကျန်းမာစေရန်  ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများစုဝေးရာ သဘာ၀အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည့် ရှားစောင်းလက်ပပ်ကို သက်စောင့်ဆေးအဖြစ် မှီဝဲကြစေလိုကြောင်း ရေးသား တင်ပြလိုက်ရပါသည်။

Source: Myawady Webportal

ကျန်းမာရေးအတွက်    လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ရာတွင်   အသက်အရွယ်အလိုက် သင့်လျော်သည့် လေ့ကျင့်ခန်းမျိုး ပြုလုပ်ရန်  လိုအပ်သည်။ ကျန်းမာရေးအတွက် ပြုလုပ်ကြသော  လေ့ကျင့်ခန်းအမျိုးမျိုးတွင်   သုတေသီတို့၏ အဆိုအရ    အပြေးလျှောက်လေ့ကျင့်ခန်းသည် အကောင်းဆုံး၊   စက်ဘီးစီးခြင်းသည်   ဒုတိယနှင့်  လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် တတိယအကောင်းဆုံးဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

အပြေးလျှောက်ခြင်းသည် ရိုးရိုးလမ်း လျှောက်ခြင်းထက် ပို၍သက်လုံကောင်းကာ အမောခံနိုင်သည်ဟုဆိုသည်။ ညနေဘက်ပြေးလျှင် ကြွက်သားများပြေလျော့ပြီး   စားကောင်းကာ    အိပ်ပျော်စေနိုင်သည်ဟု လက်တွေ့အပြေးလျှောက်လေ့ ကျင့်နေသူတစ်ဦးက ပြောသည်။ အပြေးလျှောက်ခြင်းသည် ဝမ်းချုပ်ခြင်းကိုလည်း သက်သာပျောက်ကင်းစေနိုင်သည်။

လမ်းလျှောက်သူများ၊ အပြေးလျှောက်လေ့ကျင့်သူများ တစ်ခါတစ်ရံ အခက်အခဲတွေ့ရတတ်သည်။ အထူးသဖြင့် တခြားတစ်မြို့တစ်ရွာရောက်သောအခါ ပြေးစရာ၊ လျှောက်စရာ  မြေကျယ်ကျယ်မရှိခြင်း၊ မြစ်၊ ချောင်း၊ အင်း၊ အိုင် ပေါများပြီး ရွှံ့ညွန်ထူထပ်သောအရပ်တွင် ရောက်ရှိနေသဖြင့် မိမိနေ့စဉ်ပြုလုပ်နေကျ လေ့ကျင့်ခန်းကို မလုပ်နိုင်ခြင်းတို့ဖြစ်နိုင်သည်။

ထိုအခါမျိုးတွင် ပြုလုပ်နိုင်မည့် ထိရောက်သော လေ့ကျင့်ခန်းတစ်မျိုးကို ရေးသားတင်ပြလိုပါသည်။ မြေနေရာအကျယ်အဝန်းများစွာ မလိုအပ်ဘဲ အခန်းတစ်ခန်း၊ ပြတင်းပေါက်တစ်ပေါက်ရှိနေလျှင် ဤလေ့ကျင့်ခန်းကို လုပ်ဆောင်နိုင်ပါသည်။

ခြေဖျားထောက်လေ့ကျင့်ခန်းလူတို့၏ခြေဖဝါးတွင် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းကလီစာများနှင့် ဆက်နွှယ်နေသော အရေးပါသည့် နှိပ်ကွက်များရှိသည်။ ရိုးရာအကြောပြင်နှိပ်ကွက်များတွင် ပထဝီဓာတ်နှင့်ဆိုင်သော     အကြောကြီး နှစ်ချောင်းသည်  ခြေဖဝါးအလယ်နှင့် ခြေဖဝါး ဘေးစောင်းတွင်ရှိနေကြသည်။ ခြေဖဝါးအတွင်းခွက်နေသော နေရာ၌ နှိပ်ကြည့်ပါ။ တင်းနေသောအကြောသည် အတွင်း ပထဝီကြောဟုခေါ်သည်။  သက်စောင့် ကြောဖြစ်သည်။   ကြွက်တက်လျှင် ထိုအကြောကိုနှိပ်လျှင် ပြန်ကျပြီးသက်သာ စေနိုင်သည်။ ခြေဖဝါးပထဝီ ကြောစမ်း၍ မရတော့လျှင် သေဆုံးချိန်နီးသော လူနာဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။

အပြင်ပထဝီကြောသည် ခြေဖဝါးဘေး စောင်းအတွင်းဘက်တွင်ရှိသည်။ နှိပ်လျှင် နာသည်။ အကြောပြေစေရန်၊ အညောင်း အညာသက်သာစေရန် အနှိပ်သည်များက ထိုအကြောကို နှိပ်ပေးလေ့ရှိသည်။   ထိုအပြင်ပထဝီ ကြောသည်လည်း သက်စောင့်ကြောဖြစ်သည်။ အတက်ရောဂါရှိသူများနှင့် ကလေးများ ကိုယ်ပူကြီး၍ အတွင်းတက်တက်လျှင် အပြင်ပထဝီကြောရှိသည့် ခြေဖဝါးစောင်းကို နှိပ်ပေးလျှင် အတက်ကျစေနိုင်သည်။

ခြေဖဝါးပထဝီကြောနှစ်ကြောကို မနှိပ်ဘဲနှိပ်သကဲ့သို့  ပြေလျော့စေနိုင်သောလေ့ကျင့်ခန်းမှာ   ခြေဖဝါး ထောက်ခြင်း သို့မဟုတ် ခြေဖျားထောက်ခြင်းလေ့ကျင့် ခန်းဖြစ်သည်။

မတ်တတ်ရပ်ပြီး ခြေဖျားထိပ်ကလေးများပေါ်တွင် အားပြုကြည့်ပါ။ ခြေသလုံးကြွက်သားများကို အားယူထားရသဖြင့် ကြာကြာမရပ်နိုင်ကြောင်း တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။ ကြာကြာရပ်နိုင်စေရန် ကျင့်သား မရမီ အကူအညီလိုအပ်ပါသည်။ ပြတင်း ပေါက်တစ်ခုတွင် ရပ်ပါ။    တံခါးဘောင် တစ်ဖက်တစ်ချက်တွင် လက်ကိုင်ထား၊ အားပြုထားပြီးမှ မတ်တတ်အနေအထား ဖြင့် ခြေဖျားထောက်ကြည့်ပါ။ ကြာကြာ မရပ်နိုင်လျှင် ခြေဖဝါးပြန်ချပါ။ ထို့နောက် တစ်ကြိမ်ထပ်ပြီး ခြေဖျားထောက်ပြီး ရပ်ပါ။  ခြေချောင်းလေးများပေါ်တွင် ခန္ဓာကိုယ် အလေးချိန်အားလုံး  ရောက်ရှိနေကြောင်း   စိတ်ကသိအောင်  အာရုံပြုထားပြီးရပ်ပါ။ ကြိုးစားပြီးရပ်ပါ။ ပထမပိုင်း မခံနိုင်သော်လည်း  နောက်ပိုင်းတွင် ကြာကြာရပ်နိုင်လာပြီး ကြွက်သားများတင်းရာမှ ပြေ‌လျော့လာ ပါလိမ့်မည်။

ခြေဖျားထောက်ရပ်မည့်   နေရာသည် ညီညာဖို့လိုသည်။  ပျော့အိသောနေရာတွင်  ရပ်လျှင်  မထိရောက်ပါ။   မြေမာ၊ ပြတင်းပေါက်ကြမ်းပြင် သို့မဟုတ် သမံတလင်း စသည့်အောက်ခံမာကျောသော နေရာ၌     ခြေဖျားထောက်ရပ်ခြင်းက အကြောများကို    ပို၍ထိရောက်စေနိုင် သည်။

ခြေဖျားထောက်ရပ်ခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးများ

ခြေဖျားထောက်ရပ်သောအခါ ခြေမ၊  ခြေညှိုး၊ ခြေခလယ်၊ ခြေသူကြွယ်၊ ခြေ သန်းလေးများအောက်ရှိ နှိပ်မှထိတွေ့နိုင်သော  အကြောဆုံမှတ်ကလေးများကို ဖိအားသက်ရောက်စေနိုင်သည်။ မိမိခန္ဓာ ကိုယ်အပေါ်ပိုင်းမှ ဖိအားသည်   ဆုံမှတ် ကလေးများကို ထိတွေ့သောအခါ ခြေမအောက်အကြောဆုံမှတ်တွင်   ဖိမိသော အားသက်ရောက်မှုကြောင့်      မျက်စိကို အကျိုးသက်ရောက်စေသည်။    မျက်စိမှန်ဘီလူးအားနည်းခြင်း၊ အတွင်းတိမ်ရောဂါ၊ မျက်လုံးအိမ်တွင်း  ရေဖိအားလျော့ခြင်း၊ မျက်ရိုးကိုက်ခြင်း၊ မျက်ရည်အိတ်ပိတ်ခြင်း၊ မျက်စိသွေးကြောများ နီရဲခြင်း၊ ရောင်ခြင်းတို့ကို သက်သာစေနိုင်သည်။

ခြေညှိုးအောက် ဆုံမှတ်အကြောဆုံကို ဖိမိသော သက်ရောက်မှုကြောင့် ကျောက်ကပ်ကိုအားကောင်းစေနိုင်သည်။ ဆီးပူ ဆီးအောင့်ရောဂါ၊ ဆီးနီဆီးပူရောဂါနှင့် အဝေးပြေးကားမောင်းသမားများတွင် တွေ့ရသော ဆီးပူညောင်းကျ ရောဂါစွဲနေ သူတစ်ဦးမှာ ကားရပ်နားချိန်တွင် ခြေဖျားထောက်ရပ်သော  လေ့ကျင့်ခန်းကို ၁၅ မိနစ်ခန့် စွဲစွဲမြဲမြဲပြုလုပ်ပေးရုံဖြင့် သက်သာနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

အမျိုးသမီးများတွင် ဖြစ်လေ့ရှိသော မီးယပ်အဖြူဆင်းရောဂါကိုလည်း ခြေဖျား ထောက်လေ့ကျင့်ခန်း ပြုလုပ်ပေးခြင်းဖြင့် သက်သာစေနိုင်သည်။

ခြေခလယ်အောက်ရှိ အကြောဆုံမှတ်ကို  ကိုယ်ပေါ်မှဝိတ်အားဖြင့်   ဖိမိခြင်းကြောင့် ထူးခြားသောအကျိုးမှာ   အစာကြေခြင်း၊ အစာအိမ်နာရောဂါနှင့် အူသိမ်အူနာရောဂါများကို  သက်သာစေသည့်အပြင် အစာမကြေမှု၏ နောက်ဆက်တွဲဖြစ်သည့် ဝမ်းချုပ်ခြင်း၊ ဝမ်းစေး၊ ဝမ်းမည်း၊ ဝမ်းအကျိအချွဲသွားခြင်းများကိုပါ  သက်သာစေသည်။  အလွန်အမင်းစားမိ၍ စားပိုးနင့်သူသည်  ထိုင်မနေဘဲ ခေတ္တမျှ လမ်းလျှောက်ပြီးနောက်  ခြေဖျားထောက် ရပ်ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် အစာကြေပြီး စားပိုးနင့်ခြင်းကို သက်သာစေနိုင်သည်။ အစာအိမ်အားနည်းသူသည် နံနက်တစ်ကြိမ်၊ ညနေတစ်ကြိမ် ခြေဖျားထောက်ရပ် လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းဖြင့်  အစာအိမ်ရောဂါဖြစ်ခြင်းမှ  ကင်းဝေးစေနိုင်သည်။

ခြေသူကြွယ်အောက်ရှိ အကြောဆုံမှတ်ကို  ဖိနှိပ်မိခြင်းကြောင့်  သည်းခြေအား ကောင်းစေနိုင်သည်။  အသည်းနှင့်ကပ်လျက်ရှိသော  သည်းခြေအိတ်တွင် ကျောက်တည်ခြင်းကို  ကာကွယ်ပြီး  သည်းခြေရည်ကို   ပိုထွက်စေနိုင်သည်။

သည်းခြေရည်  ထွက်အားကောင်းလျှင် ဝမ်းမှန်ပြီး  လေကိုအောက်သို့  သက်စေနိုင်သည်။ သည်းခြေကျောက်တည်ရောဂါနှင့်  သည်းခြေအိတ်ပိတ်သောရောဂါသည်  ယခုခေတ်တွင်   အဖြစ်များသော ရောဂါဖြစ်သည်။

ခြေသန်းအောက်ရှိ အာရုံကြောအကြောဆုံမှတ်သည် ခြေဖျားထောက်ရပ်သောအခါ   ဖိမိမှုအားနည်းပြီး  လွတ်နေတတ်သည်။  ခြေဖျားထောက်လျက်နှင့် ခုန်ပေးခြင်းကို ဆယ်ကြိမ်ခန့်ပြုလုပ်ပေးပါ။ ခုန်ပြီး ပြန်အကျတွင် ခြေသန်းအောက်  အသားဖြင့်ကျလျှင် ဆုံမှတ်ကိုဖိမိနိုင်သည်။ လျှာ၊အာခေါင်နှင့်  သွားအခြေတစ်ဝိုက်သွားဖုံးတွင် ဖြစ်သောရောဂါများကို သက်သာစေနိုင်သည်။ သွားခြေပေါ်ပြီး သွားကျဉ်ခြင်း၊ သွေးယိုခြင်းများကိုပါသက်သာစေနိုင်သည်။

အချုပ်ဆိုရသော် နေ့စဉ်လေ့ကျင့်ခန်း ပြုလုပ်ပြီး ကျန်းမာရေးလိုက်စားသူများအနေဖြင့်  အပြေးလျှောက်၊ စက်ဘီးစီး၊ လမ်းလျှောက်ပြုလုပ်ခြင်းများမှ  အနားယူချိန်တွင် ၅ မိနစ်ခန့် ခြေဖျားထောက်ရပ်ခြင်းကို ပြုလုပ်ပေးလျှင်  မိမိပြုလုပ်သော လေ့ကျင့်ခန်းများကို အထောက်အကူပြုစေနိုင်သည်။ ဤလေ့ကျင့်ခန်းသည် ကြွက်တက်ခြင်းရောဂါ၊ ခြေဖနောင့်အတက်ထွက်ရောဂါများကိုလည်း သက်သာစေနိုင်ကြောင်း  အကြံပြုရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

Source: Myawady Webportal

ကင်ပွန်းချဉ်ပင်သည် ဆူးဖြူမျိုးရင်းဖြစ်ပြီး မျိုးရင်းအမည် Mimosaceae ဖြစ်ကာ ရုက္ခဗေဒအမည်မှာ Acacia Concinna DC ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာလို ကင်ပွန်းချဉ်ဟုခေါ်ပြီး ကချင်အမည် Hpah-Ha ၊ ချင်းအမည် Hing-Hang ၊ မွန်အမည် Hla Pruckkha Sot ၊ ရှမ်းအမည် fHpal-Ha ; Sum-Hkawn ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။

(အပင်ပုံသဏ္ဌာန်) ဆူးခြုံရှိသောချုံပင်မျိုးဖြစ်ပြီး ပင်စည်ပျော့သည်။ အစိမ်းရောင်အခက်များပေါ်တွင် နီမှိုင်းသော အစင်းများရှိ၍ သေးငယ်သော အဖြူစက်ကလေးများ ဖုံးအုပ်နေပါသည်။

(အရွက်ပုံသဏ္ဌာန်)ဌက်မွေးရွက်ပေါင်း ဖြစ်သည်။ ၄ - ၆ လက်မရှည်၍ ရွက်ကလေး ၄ - ၆ စုံရှိသည်။ ရွက်မြွှာအစုံ ၁၂ -၂၀ ရှိ တတ်သည်။ ရွက်မြွှာများက ရှည်မျောမျောပုံဖြစ်သည်။ ရွက်ရင်းရွဲ့စောင်းပြီး ရွက်ထိပ်ပိုင်းဝိုင်း၍ အဖျားချွန်သည်။

(အပွင့်ပုံသဏ္ဌာန်) တစ်ပင်တိုင်ပန်းခိုင်ဖြစ်ကာ ပန်းခိုင်၏ အဖျားတွင် စုပြုံ၍ တစ်ပွင့်တည်းပွင့်သည်။ အပွင့်မှာ အဝါရောင်ဖြစ်သည်။  အမွေးအနည်းငယ်သာရှိပြီး ပွင့်ညှာမဲ့သည်။ တပေါင်းလမှ ဝါဆိုလအတွင်း ပွင့်တတ်သည်။

(အသီးပုံသဏ္ဌာန်) အသားထူသော အသီးတောင့်ရှည်မျိုးဖြစ်သည်။ ပြား၍ ဖြောင့်သည်။ အစေ့များကြားတွင် အဆစ်များဖြစ်နေပြီး အစေ့မှာအနက်ရောင်ဖြစ်သည်။ နတ်တော်လနှင့် ပြာသိုလတွင် အသီးသီးသည်။

(ပေါက်ရောက်ရာအရပ်) မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြား ပေါက်ရောက်ပြီး အမြဲစိမ်းသစ်တောများတွင် အများဆုံးတွေ့ရတတ်ပါသည်။

(ပေါက်ရောက်ပုံ) သဘာဝအလျောက် ပေါက်ရောက်သည်။

(အသုံးပြုသည့်အစိတ်အပိုင်း) အသီး၊ အရွက်။

ကင်ပွန်းချဉ်နှင့် မြန်မာ့ဆေးကျမ်း

ကျေးလက်ဒေသများတွင် မြွေဆိုးအန္တရာယ်မှ ကာကွယ်နိုင်ရန်အတွက် ဆူးချုံပင်တစ်မျိုးဖြစ်သော ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ပင်များကို ခြံစည်းရိုးပင်အဖြစ် စိုက်ပျိုးလေ့ရှိကြသည်။ ကင်ပွန်းချဉ်ပင်၏ အရွက်၊ အသီး၊ အပွင့်အားလုံး ဆေးဖက်ဝင်လှသောကြောင့် ရှေးလူကြီးများက အောက်ပါအတိုင်း ဆေးနည်းတိုအဖြစ် အသုံးပြုလာခဲ့ကြပါသည်။ 

• မြန်မာ့ဆေးကျမ်းများ၏ အလိုအရ ကင်ပွန်းပွင့်သည် ချို၏။ အေး၏။ လေ၊ သလိပ်၊ သည်းခြေကို နိုင်၏။ ကင်ပွန်းရွက်သည် ပူ၏။ ချဉ်၏။ အပူကြောင့်ဖြစ်သော အခိုးအကင်းကို ငြိမ်းစေ၏။ ဝမ်းရပ်ခြင်းကိုပြုတတ်၏။ ကင်ပွန်းသီးသည် ခါး၏။ အေး၏။ အစာကို ကြေညက်စေ၍ ဝမ်းကိုသက်စေ၏ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

• ဓာတုရသဆေးကျမ်းတွင် ကင်ပွန်းရွက်သည် အပူကြောင့်ဖြစ်သော အခိုးအကင်းကိုလည်းကောင်း၊ ဝမ်းရပ်ခြင်းကို လည်းကောင်း ပြုတတ်၏။ သည်းခြေကို   ငြိမ်းစေတတ်၏ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

• သက်စောင့်ဆေးအဘိဓာန်တွင် ကင်ပွန်းရွက်သည် သည်းခြေကို ငြိမ်းစေ၏။ ဝမ်းရပ်စေခြင်း၊ အပူကြောင့်ဖြစ်သော အခိုးအကင်းကို ငြိမ်းစေ၏ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

• ရှုတော်မူဆေးကျမ်းတွင် ကင်ပွန်းရွက်သည် ပူ၏။ ချဉ်၏။ သလိပ်ကို နိုင်၏။ သည်းခြေကို ငြိမ်းစေတတ်၏။ သွေးသက်၏ဟု ဖော်ပြထားပါသည်။

ကင်ပွန်းချဉ်နှင့်ကျန်းမာရေး

(အရွက်၏ အာနိသင်)

၁။         ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ထဲတွင် အဓိကပါဝင်သော အာဟာရဓာတ်မှာ ရေငွေ့ဓာတ်ဖြစ်သည်။ ထိုဓာတ်က ခန္ဓာကိုယ်တွင်းသို့ အာဟာရဓာတ်များပို့ဆောင်ရေး၊ မလိုလားအပ်သော အညစ်အကြေးများကို ဆီး၊ ချွေးအဖြစ်ဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပသို့ ပြန်လည်စွန့်ထုတ်ရေး၊ ခန္ဓာကိုယ်၏ အပူအအေးကို အစဉ်မျှတစေရန် ထိန်းသိမ်းပေးရေးစသည့် လုပ်ငန်းတာဝန်များကို စွမ်းဆောင်ပေးနိုင်ပါသည်။

၂။         ပူ၍အချဉ်ဓာတ်ရှိသော အရွက်များက အပူကြောင့်ဖြစ်တတ်သော အခိုးအကင်းကို ငြိမ်းစေနိုင်သဖြင့် ဆောင်း ရာသီဓာတ်စာအဖြစ် စားသုံးသင့်ပါသည်။

၃။         ဆီးရောဂါအမျိုးမျိုးအတွက် လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်အရည်(သတ္တုရည်)ကို သောက်သုံး သင့်ပါသည်။

            ၄။         အရွက်ပြုတ်ရည်က အဆီကျဆေး၊ ခံတွင်းပျက်ခြင်းအတွက် နှုတ်မြိန်ဆေးများအဖြစ် အသုံးတည့်လှသည်။

            ၅။         လေဖျဉ်းရောဂါသည်များအတွက် ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ကို ငါးခူ၊ ငါးကြင်းသားတို့ဖြင့် ချက်စားပါ။

            ၆။         သည်းခြေရောဂါသည်များအတွက် ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်နှင့် ငါးစင်ရိုင်း သို့မဟုတ် ငါးတန်က ဆေးဖက်ဝင်သည်။

၇။         အိမ်ထောင်ရှင်များ သုက်ကိုပွားစေဖို့အတွက် ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ကို ငါးခူ၊ ငါးကျည်း၊ ငါးကြင်းတို့ဖြင့် မကြာခဏ ချက်စားပေးနိုင်သည်။

၈။         ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ကို ငါးကျည်း၊ ငါးစင်ရိုင်း၊ ငါးကြင်း၊ ငါးတန် စသည့်ငါးများဖြင့် ရောချက်စားခြင်းက ပန်းနာနှင့် ချွဲသလိပ်ရောဂါသည်များအတွက် အကျိုးအာနိသင်ပိုစေပါသည်။

၉။         ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ကို ငါးခုံးမနှင့်ချက်စားပါက အိပ်မပျော်၊ စားမဝင်ရောဂါ၊ သုက်အားနည်း၊  သုက်ခန်းရောဂါတို့ကို ပျောက်စေသည်။ သွေးကို   သန့်စင်စေပါသည်။ ပန်းနာရောဂါရှိသူများနှင့်လည်း အထူးသင့်တော်ပါသည်။

၁၀။      ငါးရံ့ သို့မဟုတ် ငါးဖယ် သို့မဟုတ် ငါးဖန်းမနှင့် ချက်စားပါက အစာမကြေရောဂါ၊ သုက်အားနည်းရောဂါတို့ကို  ပျောက်ကင်းစေသည်။

၁၁။       ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ကို ဖလံတောင်ဝှေးဖြင့် ရောကြော်စားပါ။ ဆံပင်ဖြူခြင်းနှင့် သွေးဆုံးကိုင်ဝေဒနာကို သက်သာ စေပါသည်။

၁၂။       လေပွ(ဗိုက်ပွ)ခြင်းအတွက် ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်အနုကိုခြေ၍ ရေအေးဖြင့် စိမ်သောက်ပါ (ရေခဲရေမဟုတ်ပါ)။ ထို့ပြင် ကင်ပွန်းချဉ်ရွက် အနုအရင့်တို့ကိုကြိတ်၍ ခပ်နွေးနွေးအပူပေးပြီး ကျောအောင့်ကျောနာသည့် နေရာကို ကျပ်စည်း ပေးပါ၊ ကျပ်ထုပ်ထိုးပေးပါ။ ဝမ်းပျော့ပျော့သွားလိမ့်မည် မကြောက်ပါနှင့်။

၁၃။       သွေးဆုံးကိုင်ရောဂါအတွက် ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ကို အမျိုးမျိုးလုပ်၍ ဟင်းချက်စားပေးပါ။

၁၄။       ဆီးချိုရောဂါသည်များ ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ပြုတ်ရည်သောက်ပါ။

၁၅။      အရွက် ရေနွေးဖြောရည်ကို ဌက်ဖျားရောဂါအတွက် သောက်သုံးပေးနိုင်ပါသည်။

၁၆။      အရွက်နုလေးများကို ငရုတ်ကောင်းရည်တွင်စိမ်၍ ဆား၊ မန်ကျည်းသီး၊ ငရုတ်သီးနှင့် ရောထောင်းပြီး အသည်း ရောင်အသားဝါနှင့် သည်းခြေရောဂါတို့အတွက် တိုက်ကျွေးပေးပါက သက်သာပျောက်ကင်းစေနိုင်ပါသည်။

၁၇။      ဖျဉ်းစွဲရောဂါအတွက် အရွက်နုများကို ညဉ့်သိပ်ရေစိမ်ပြီးသောက်ပါ။

(အသီး၏ အာနိသင်)

 ၁။         ဆီးရွှင်ဝမ်းသက်စေပါသည်။

၂။         မြွေဆိပ်တက်ခြင်း၊ လေအောင့်ရောဂါ၊ သွေးနှင့်ဆိုင်သောရောဂါ၊ အဖြူကွက်ပေါ်သောရောဂါ၊ အစာအိမ်ရောဂါနှင့် ဝမ်းချုပ်ခြင်းတို့ကို ကောင်းကျိုးပြုသည်။

၃။         သည်းခြေနှင့် သလိပ်ကိုနိုင်သည်။ ချွဲသလိပ်တို့ကို ကြေစေသည်။ အန်ဆေး၊ ချွဲယိုင်ဆေးဖော်စပ်ရာတွင် အသုံးပြုလေ့ရှိသည်။

၄။         သန်းနှင့် ဗောက်တို့အတွက် အသီးကိုပြုတ်၍ ခေါင်းလျှော်ပေးနိုင်ပါသည်။ ခေါင်းဦးရေပြားကို အေးမြစေသဖြင့် ဆံပင်သန်နက်စေသည်။

၅။         စိန်နှင့်သံပရာသီး စားမိသူအား ကင်ပွန်းသီးကိုကျိုပြီး လက်ဖက်ရည်ပန်းကန်လုံး တစ်လုံးခန့် တိုက်ကျွေးပေး ခြင်းဖြင့် စားထားသော စိန်နှင့်သံပရာများ ပြန်အန်ထွက်စေပါသည်။

(အပွင့်၏ အာနိသင်)

လေ၊ သလိပ်နှင့် သည်းခြေရောဂါတို့ကိုနိုင်သည်။ ချွဲသလိပ်တို့ကို ကြေစေပါသည်။

ကင်ပွန်းချဉ်နှင့် အသားအရေကျန်းမာရေး

သွေးကြောင့်ဖြစ်တတ်သော မျက်နှာပေါ်က တင်းတိပ်များကို အထူးပြေပျောက်စေပါသည်။

• မြန်မာ့ဆေးကျမ်းအရ ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်က သူမတူအောင် တင်းတိပ်ကို ကောင်းကျိုးပြုနိုင်ကြောင်း ဆိုထားသည်။ ထို့ကြောင့် ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ကို အကြော်၊ ဟင်းချို၊ ချဉ်ဟင်းစသည်ဖြင့် မကြာခဏအမျိုးမျိုး လုပ်စားပေးပါ။

• သန့်ရှင်းစင်ကြယ်စွာ ဆေးကြောထားသော ကင်ပွန်းချဉ်ရွက် မနုမရင့် လက်တစ်ဆုပ်စာခန့်ကို သဘာဝထန်းလျက် အမည်းရောင် ခုနစ်လုံးခန့်နှင့် သုံးခွက်တစ်ခွက်တင်ကျို၍ ဆားအနည်းငယ်ခပ်သောက်ပေးပါ။ ထိုဆေးရည်ကို နံနက် တစ်ကြိမ်၊ ညတစ်ကြိမ် ရေနွေးကြမ်းပန်းကန်လုံး ပမာဏခန့် နေ့စဉ်မှန်မှန်သောက်ပေးခြင်းဖြင့် တင်းတိပ်များပါးလွှာပြီး မကြာခင် ပျောက်ကင်းသွားနိုင်ပါသည်။

• ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ရင့်ရင့် လက်တစ်ဆုပ်စာပမာဏကို ဖုန်၊ အညစ်အကြေးကင်းအောင် ရေစင်စင်ဆေးပါ။ ၎င်းရေများကို ကုန်စင်အောင် ခါထုတ်ပြီး ကြိတ်စက်ဖြင့်ကြိတ်ပါ ရလာသော ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်အရည်(သတ္တုရည်)ကို တင်းတိပ်ပေါ် လိမ်းပေးပါ။ ခြောက်သွားလျှင် ထပ်ခါထပ်ခါ လိမ်းပေးနိုင်ပါသည်။

သတိပြုရန်

အစာအိမ် အချဉ်ပေါက်၍ မကြာခဏ လေချဉ်တက်တတ်သူများ ကင်ပွန်းချဉ်ရွက်ကို ရှောင်ပါ။

Source: Myawady Web Portal

တစ်စစီပြိုကွဲပြီး အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ ရှစ်သန်း၊ ပြည်ပဒုက္ခသည်အဖြစ် ခြောက်သန်းအထိ ရောက်ရှိသွားပြီဖြစ်တဲ့ ဆီးရီးယားနိုင်ငံကိုကြည့်ပြီး သင်ခန်းစာယူစရာတွေ သံဝေဂဖြစ်စရာတွေ များစွာရှိလိမ့်မယ်လို့ ယူဆပါတယ်။ သင်ခန်းစာယူတတ်ရင်ပေါ့။

ဆိုလိုတာက ဆီးရီးယားလိုနိုင်ငံနဲ့ ပထဝီနိုင်ငံရေး၊ နောက်ခံသမိုင်းကြောင်း မတူသော်လည်း မိမိတို့နိုင်ငံမှာက ၁၃၅ မျိုးသော တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်းစုံ စုစည်းနေထိုင်တဲ့ ပြည်ထောင်စုကြီးဖြစ်နေတယ်။ လွတ်လပ်ရေးနဲ့အတူပါလာတဲ့ လက်နက်ကိုင်ရောင်စုံသူပုန်အစုံနဲ့ နွားကွဲကျားဆွဲ အနေအထားကြည့်ပြီး ကျားသစ်ချောင်းချောင်းနေတဲ့ နိုင်ငံတွေကြားမှာ ကြိုးစားရပ်တည်နေရတဲ့ နိုင်ငံလည်းဖြစ်တယ်၊၊ လွတ်လပ်ရေးအချုပ်အခြာနဲ့ ပြည်ထောင်စုပြိုကွဲမယ့်အန္တရာယ်တွေကြောင့် တပ်မတော်က မကြာခဏဝင်ပြီး ထိန်းရ၊ သိမ်းရ အစဉ်အလာရှိ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအနေနဲ့ လက်ရှိ ဆီးရီးယားပြိုကွဲမှုဖြစ်စဉ်နဲ့တကွ ဆက်စပ်ကမ္ဘာ့ဖြစ်စဉ်တွေကနေ ကိုယ့်နိုင်ငံ၊ ကိုယ့်လူမျိုး အကျိုးစီးပွားအတွက် အမြဲသင်ခန်းစာယူနေရမှာဖြစ်တယ်လို့ ခံယူမိပါတယ်။

ဆီးရီးယားရုတ်တရက်ပြိုကွဲခြင်း အကြောင်းတရားအချို့နဲ့အတူ

တစ်နှစ်ကျော်လာပြီဖြစ်တဲ့ အစ္စရေး - ဟားမတ်စ်၊ အစ္စရေး - ဟဇ်ဘိုလာစစ်ပွဲများဆီ အာရုံစိုက်နေရာကနေ ရုတ်တရက်ချက်ချင်းဆိုသလို ဖြစ်သွားခဲ့တဲ့ ဆီးရီးယားအဖြစ်အပျက်တွေဆီက ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လိုသင်ခန်းစာတွေရနိုင်ပါသလဲ၊၊ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံမှာ အချင်းချင်းစည်းလုံးညီညွတ်မှုမရှိ၊ အပြန်အလှန်တိုက်ကြ၊ ခိုက်ကြ၊ သွေးကွဲနေကြရင် နိုင်ငံအတွင်းက ဆန့်ကျင်ဘက်ပြိုင်ဘက်အသီးသီးကို ထောက်ပံ့နေတဲ့နိုင်ငံတွေ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းတွေက မိမိနိုင်ငံအတွင်းတရားဝင်ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခွင့်ရသွားအောင် ကိုယ်တိုင်လမ်းဖွင့်လိုက်သလိုဖြစ်သွားနိုင်သလားဆိုတဲ့အချက်ကို မြင်နေဖို့လိုပါတယ်။

မိမိမှာ ကိုယ်ပိုင်အစိုးရတစ်ရပ်ရှိနေမယ်၊ နိုင်ငံ့နယ်မြေပိုင်နက်နဲ့ အချုပ်အခြာကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်မယ့် အမြဲတမ်းတပ်မတော်တစ်ရပ်ရှိနေမယ်၊ ထိုနိုင်ငံ၊ ထိုအစိုးရအောက်က နိုင်ငံသားတွေရဲ့ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွား၊ ကိုယ်စီအမျိုးသားရေးလက္ခဏာရပ်အသီးသီး ခိုင်ခိုင်မာမာရှိနေတဲ့နိုင်ငံကို ဘယ်နိုင်ငံဘယ်အဖွဲ့အစည်းကမှ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်လို့မရပါဘူး။ သို့သော် ဆီးရီးယားမှာတော့ အထက်ကတင်ပြခဲ့တဲ့ လက္ခဏာအားလုံး လုံးဝပျက်ယွင်းသွားခဲ့ရပြီလို့ ဆိုရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ဆီးရီးယားပြိုကွဲရခြင်းအကြောင်းရင်းမှာ အစိုးရဆန့်ကျင်ဘက် HTS အဖွဲ့က တော်လွန်းလို့လည်း မဟုတ်ပါဘူး။ အစ္စရေးလေတပ်က ကြိုတင်တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ HTS ဘက်က အိမ်နီးချင်းတူကီယဲရဲ့ အကြီးအကျယ်ထောက်ပံ့မှုတွေသာမပါရင် ဆီးရီးယားတပ်မတော်ကြီး ယခုလို လျင်လျင်မြန်မြန်နဲ့ အရေးနိမ့်ဖို့အကြောင်းမရှိနိုင်ပါဘူး။ တကယ်လို့ ပြည်သူတွေ စည်းစည်းလုံးလုံးနဲ့ ညီညီညွတ်ညွတ်ရှိခဲ့ရင်လည်း သမ္မတအာဆတ်အစိုးရနဲ့ သူ့ရဲ့တပ်မတော်ကြီးအနေနဲ့ ယခုလို လွယ်လွယ်ကူကူ အရှုံးပေးစရာမရှိလောက်ဘူးလို့ ယူဆပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့အချုပ်အခြာကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရာမှာ အမြဲတမ်းတပ်မတော် တစ်ရပ်ရဲ့ အရေးပါပုံ၊ စုစည်းညီညွတ်မှုနဲ့ စစ်မက်ရေးရာမှာသာမက သံတမန်ရေးရာကဏ္ဍရဲ့ သံတမန်စစ်ပွဲအရေးပါမှုများကိုလည်း တွေ့မြင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံပြို လူမျိုးဘာသာလက္ခဏာ အမျိုခံရမယ့်အခြေအနေ ရောက်သွားနိုင်

ဆီးရီးယားမှာ သမ္မတအာဆတ်လက်ထက်ကတည်းက နိုင်ငံက Weak State အခြေအနေမှာ ရှိနေတာကြာခဲ့ပါပြီ။ ရုရှားနဲ့ အီရန်နိုင်ငံတို့ရဲ့ ကူညီပံ့ပိုးမှုရနေတဲ့ ဆီးရီးယားကို တူကီယဲနောက်ခံ HTS အစ္စလာမ္မစ်အဖွဲ့က လက်နက်အင်အားအသာနဲ့ တိုက်ခိုက်နေစဉ်အတွင်းနဲ့ တိုက်ထုတ်ပြီးနောက်ပိုင်းမှာ ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ အားသာချက်ရယူလိုတဲ့ အစ္စရေးက ဆီးရီးယားအချက်အချာနေရာအားလုံးကို ဗုံးကြဲ၊ မြေပြင်တပ်တွေ ထိုးဖောက်တိုက်ခိုက်ပြီး ဂိုလန်ကုန်းမြင့်အပါအဝင် နယ်မြေအချို့ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။

အမေရိကန်ကလည်း ဆီးရီးယားက Kurds နဲ့ SDF လိုအဖွဲ့တွေကို ယခင်ကတည်းက ထောက်ပံ့နေခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ယခုအခါမှာတော့ သူ့အကျိုးစီးပွားအတွက် ဆီးရီးယားပြည်တွင်းရေးမှာ ထဲထဲဝင်ဝင် ပါဝင်ပတ်သက်လာပြီး အမေရိကန်စစ်စခန်းတွေ တိုးချဲ့၊ တပ်ချလာရတဲ့အခြေအနေ ဖြစ်လာတယ်။ ဒါ့အပြင် ပြင်သစ်ကလည်း ဆီးရီးယားမှာ ပြန်ပြီးခြေကုပ်ယူလာတဲ့ ISIS ရဲ့ရန်ကို အကြောင်းပြပြီး ဆီးရီးယားနယ်မြေအချို့ကို လေကြောင်းကနေ ဗုံးကြဲခဲ့တယ်။

ဒါကြောင့် ပြိုင်ဘက်ဆီးရီးယားစစ်အုပ်စုတွေရဲ့ ပဋိပက္ခတွေကြားမှာ ဆီးရီးယားနိုင်ငံဟာ တူကီယဲ၊ အမေရိကန်၊ အစ္စရေး၊ အီရန်၊ ရုရှား၊ ပြင်သစ်တို့ရဲ့ Proxy War အဆင့်ကနေ ပြည်ပတပ်တွေ တိုက်ရိုက်ဝင်ရောက်စွက်ဖက်လာမယ့် အခြေအနေတွေရှိလာနေကြောင်း သုံးသပ်ရမှာဖြစ်ပါတယ်၊၊ နယ်မြေတွေ အပြိုင်အဆိုင်သိမ်းကြရင်းက နောက်ဆုံး နယ်နိမိတ်ပျောက်၊ နိုင်ငံလည်းပျောက်၊ လူမျိုးပါပြုတ်၊ ကိုးကွယ်ရာဘာသာတရားနဲ့ ဆီးရီးယားအမျိုးသားရေး ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာတွေပါ ပျောက်ကွယ်တဲ့အထိ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။

တစ်ဖက်ကကြည့်ရင် တူကီယဲအကူအညီနဲ့ အစိုးရဖွဲ့နိုင်ခဲ့တဲ့ HTS အဖွဲ့အနေနဲ့ နိုင်ငံကို အပြည့်အဝအုပ်ချုပ်နိုင်မယ့် အချုပ်အခြာအာဏာပိုင်စိုးခွင့် ရောရှိပါ့မလား။ သူတစ်ပါး နှာခေါင်းပေါက်နဲ့ အသက်ရှင်နေရတဲ့ဘဝ တာရှည်ခံဖို့ ဘယ်လွယ်ပါ့မလဲ။ အယူရှိရင် အပေးလည်းရှိရသလို ကျေးဇူးခံ၊ ကျေးဇူးစားဘဝ၊ ပြည်ပသြဇာမကင်း အမှီခိုခံဘဝနဲ့နေရတဲ့ ဆီးရီးယားလက်နက်ကိုင်တွေကြောင့် နိုင်ငံရောပြည်သူပါ ကမ္ဘာ့အလယ်မှာ အင်မတန်မျက်နှာငယ်တဲ့အနေအထား ရောက်နေပါတယ်။

နိုင်ငံတကာနယ်ချဲ့တွေ အထူးသဖြင့် အနောက်နယ်ချဲ့အုပ်စုတွေဟာ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံကို ဖြိုခွဲချင်ရင် နိုင်ငံရေး၊ လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေးအရပြိုကွဲအောင် ဦးစွာလုပ်လေ့ရှိကြတယ်။ ဆီးရီးယားမှာဆိုရင် အာရပ်ဆွန်နီ၊ အယ်လာဝိုက်၊ ကာဒစ်ရှ်၊ ခရစ်ယာန်၊ ဒရုဇ်၊ တာခ်မန်စသဖြင့် ကွဲပြားနေတဲ့အုပ်စုအမျိုးမျိုး ဟာ အချင်းချင်း တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်ကြ၊ သွေးခွဲသပ်လျှိုခံရတဲ့အထိ ညီညွတ်မှုမရှိခဲ့ကြပါဘူး။ HTS ၊ SDF ၊ SNA ၊ တောင်ပိုင်းစစ်ဆင်ရေးဌာနချုပ်၊ IS ၊ အယ်လ်ခိုင်ဒါ စသဖြင့် အချို့က အစွန်းရောက်လက်နက်ကိုင်တွေဖြစ်နေကြပြီး အမျိုးမျိုးသော လက်နက်ကိုင်အုပ်စုတွေအကြား အချင်းချင်းတိုက်ခိုက်နေကြတဲ့ ဆီးရီးယားကို အနောက်အုပ်စုအနေနဲ့ ဖြိုခွဲရတာ သိပ်မခက်ပါဘူး။ အဓိကအချက်က ညီညွတ်မှုပါ။ အကျိုးစီးပွားချင်းမတူတဲ့ လူမျိုးစုတွေအကြား စည်းလုံးညီညွတ်မှုမရှိခြင်းက နိုင်ငံပြိုကွဲခြင်းရဲ့ အဓိကအကြောင်းတရားဖြစ်ကြောင်း ယနေ့ဆီးရီးယားဖြစ်စဉ်က သက်သေပါပဲ။

ဒါကြောင့် ယခုလိုအချိန်ဟာ အရေးကြီးပါတယ်

ဘာကြောင့်လဲ။ အခြေအနေအရ ကျွန်တော်တို့မြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီးနဲ့ တိုင်းရင်းသားအားလုံးအတွက် ဒီအချိန်၊ ဒီကာလဟာ အလွန်ကို အရေးကြီးနေလို့ပါပဲ။ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ အကွက်ကျကျစီမံမှုတွေအောက်မှာ ဘယ်လိုနည်းနဲ့မှ ကျွန်တော်တို့ မှောက်ရက်လဲလို့မဖြစ်ပါဘူး။ ဒီလိုအခြေအနေတွေ မြင်ရဖို့ နှစ်ရှည်လများစောင့်နေတဲ့ ပြည်ပကမြေခွေးတစ်အုပ်နဲ့ အဖျက်သမားတွေအလိုကျ ဖြစ်မသွားအောင် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ကာကွယ်နိုင်စွမ်းရှိရပါမယ်။ ဒီလိုဖြစ်လာဖို့ ရေလာမြောင်းပေးလမ်းဖွင့် ပေးနေသူတွေ၊ ဘယ်သူတွေ သစ္စာဖောက်နေသလဲ မြင်နိုင်ဖို့လိုတယ်။

ကတိမတည်၊ သစ္စာမရှိ၊ ကျေးဇူးမဲ့သူ ဘယ်သူလဲ မြင်တတ်ရမယ်။ ရိုးသားတဲ့ပြည်သူတွေ၊ အေးအေးချမ်းချမ်းနေလိုသူတွေအတွက် နိုင်ငံနဲ့ လူမျိုးအတွက်ကို ဘယ်တုန်းကမှ မစဉ်းစားခဲ့ကြဖူးတဲ့ ပြည်တွင်းက အဖျက်သမားတွေသာမက နိုင်ငံကို အလုံးစုံပြိုကွဲပျက်စီးစေလိုတဲ့ ပြည်ပအန္တရာယ်တွေကိုပါ မြင်နေဖို့လိုပါတယ်။ ဟန်ချက်ညီညီ မြေပေါ်မြေအောက် တစ်ဆင့်ချင်း ချိတ်ဆက်အကောင်အထည်ဖော်နေတဲ့ နိုင်ငံပျက်စီးရေးလမ်းစဉ်အားလုံး သတိပြုဖို့လိုတယ်။ တပ်မတော်နဲ့ နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေနဲ့တော့ ယခင်ကတည်းက နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်ကို ယုံကြည်လို့ နိုင်ငံရေးနည်းနဲ့သာ ဖြေရှင်းဖို့ အစဉ်တစိုက် လမ်းဖွင့်လမ်းခင်းထားပြီးသား။ ဒါကို ကတိမတည်ဘဲ တောမီးလောင် တောကြောင်လက်ခမောင်းခတ်ချင်တဲ့ လက်နက်ကိုင်တချို့က တစ်ကျော့ပြန်စစ်ပွဲတွေ ဖန်တီးချင်နေကြတယ်။

နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းအစား စစ်ရေးနည်းလမ်းနဲ့ ဖြေရှင်းဖို့ ဗြောင်ကျကျစိန်ခေါ်ပြီး တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး မပျက်ပျက်အောင် လုပ်လာနေကြတယ်။ တစ်ပြိုင်တည်းမှာ မြေပေါ်အဖွဲ့အစည်းတချို့ကလည်း နိုင်ငံရေးအရ ဖြေရှင်းဖို့ ဆန္ဒရှိဟန်ပြသနေ ပြန်တယ်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် မိမိတို့လုပ်ရပ်ဟာ ပွဲလန့် တုန်း ဖျာခင်းလုပ်ရပ်မဖြစ်ဘဲ နိုင်ငံနဲ့ပြည်သူအတွက် အမှန်တကယ်သစ္စာရှိရှိနဲ့ စေတနာပါတဲ့လုပ်ရပ်သာဖြစ်မယ်ဆိုရင်တော့ အထူးမှတ်ချက်ပေးစရာမရှိပါဘူး။

သင်ခန်းစာဆိုတာကလည်း ယူတတ်မှ

ဒါကြောင့်လည်း ယခုလိုကမ္ဘာ့အဖြစ်အပျက်တွေကနေ သင်ခန်းစာ၊ အတွေ့အကြုံများစွာကို ထိုက်သင့်သလောက် ရယူနေကြလိမ့်မယ်လို့ ယုံကြည်မိပါတယ်။ သူများအဖြစ်အပျက်၊ သူများ အတွေ့အကြုံတွေကနေ ရယူတတ်တဲ့သင်ခန်းစာကသာ ပိုတန်ဖိုးရှိပါတယ်။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်တွေ့ကြုံခံစားရပြီးမှ၊ ပေးဆပ်မှုအမြောက်အမြား ရင်းနှီးပြီးမှ ရလာတဲ့သင်ခန်းစာနဲ့တော့ တူနိုင်မှာမဟုတ်ပါဘူး။ ကိုယ်ကိုယ်တိုင် ဒါမျိုးမကြုံရအောင် သူများရဲ့ ခါးသီးတဲ့ ဖြစ်စဉ်တွေကနေ မရရအောင်သင်ခန်းစာ ယူတတ်ခြင်းက မိမိအတွက် အဆုံးအရှုံးနည်းစေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း သူများဆုံးရှုံးမှုကနေ မိမိအတွက် အကျိုးအမြတ်ရှိအောင်၊ သူတို့ခံစားရသလို ကိုယ်မခံစားရအောင် ရယူသင့်တာကို အခွင့်အလမ်းအဖြစ် ရယူအသုံးချနိုင်ခြင်းကသာ မိမိရဲ့ ပညာဉာဏ်ဖြစ်ကြောင်း တင်ပြလိုပါတယ်။

ဆီးရီးယားမှာ လတ်တလောအနိုင်ရနေတဲ့ HTS အဖွဲ့ရဲ့ နိုင်ငံသစ်တစ်ခုတည်ထောင်ချင်တဲ့ အိပ်မက်က အနာဂတ်မှာ တကယ်အလုပ်ဖြစ်ပါ့မလား။ ပညာ၊ ဆင်ခြင်တုံတရားအားနည်းပြီး ညီညွတ်မှုမရှိသူတွေနေတဲ့နိုင်ငံမှာ နိုင်ငံသစ်တစ်ခု မွေးဖွားဖို့ လွယ်လွယ်နဲ့မရကြောင်းကို ဆီးရီးယားက မနှေးအမြန် ဘယ်လိုသက်သေပြမလဲ စောင့်ကြည့်ရပါမယ်။ လူမျိုးရေးအရ အမုန်းတရား အခြေခံပဋိပက္ခရှိရင် လူမျိုးရေးဗန်းပြ ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မယ်၊ ဘာသာရေးအရကွဲပြားရင် ဘာသာရေးအရ ဝင်စွက်မယ်၊ ဝင်စွက်တဲ့နိုင်ငံတိုင်းမှာ ဘာစနစ်၊ ဘာဖက်ဒရယ်၊ ဘာဒီမိုကရေစီအတွက်ဆိုပြီး မှန်ကန်တဲ့ ဘယ်ရည်ရွယ်ချက်မှ ရှိနိုင်မယ်မထင် ပါဘူး။ အိမ်ကြက်ချင်းအိုးမဲသုတ်မယ့်သူချည်းပါပဲ။

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် စစ်ပွဲတွေဖြစ်ရင် လက်နက်ရောင်းတဲ့ လက်နက်ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ သူတို့အထောက် အပံ့ရယူထားတဲ့ အစိုးရတွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ လက်နက်ကိုင် ကိုယ်ကျိုးရှာသူတွေသာ ပျော်ကြမှာပါ။ စစ်နဲ့ဓန၊ စစ်နဲ့အာဏာ ယှဉ်တွဲနေတဲ့အတွက်ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာကြောင့် အရှေ့လယ်ပိုင်းဒေသမှာ ယနေ့တိုင် စစ်မီးမငြိမ်းနိုင်ဖြစ်ရသလဲ။ အစ္စရေး၊ ယူကရိန်းအပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအချို့မှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ စစ်ပွဲတွေမှာ စစ်လက်နက်အကြီးအကျယ် ရောင်းချနေတဲ့ အမေရိကန်အစိုးရနဲ့ လက်နက်ကုမ္ပဏီတွေအကြောင်း လေ့လာလိုက်ရင် သိနိုင်ပါတယ်။ ဆိုလိုတာက ယနေ့ကမ္ဘာမှာ ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ အဖြစ်အပျက်အများစုဟာ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေရဲ့ အသီးသီးသော ကိုယ်ကျိုးရှာ စီးပွားသက်သက်သာဖြစ်ကြောင်း တထစ်ချခံယူ ထားဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။

အရေးအကြီးဆုံးက ပထဝီနိုင်ငံရေးနဲ့ ပထဝီစီးပွားရေးအတွေးအခေါ်တွေ ကျွန်တော်တို့မှာရှိနေကြဖို့ပါပဲ။ နိုင်ငံကို ဆီးရီးယားလို အသုံးချခံမဖြစ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ အရာရာကို မပေါ့မဆ ပညာဉာဏ်ရှိရှိ သတိတရားထားနိုင်ဖို့နဲ့ ဒုက္ခရောက်နေတဲ့လူသားတွေအပေါ်မှာ ကိုယ်ချင်းစာတရားထားနိုင်ဖို့လည်းပါပါတယ်။ နောင်တမရစေချင်တဲ့ စေတနာကြောင့်လည်းဖြစ်သလို တပ်မတော်ကြီးအင်အားခိုင်မာတောင့်တင်းနေဖို့က အရေးကြီးဆုံး ဆိုတဲ့အချက်ကိုလည်း လျစ်လျူမရှုမိဖို့လိုပါတယ်။ တပ်မတော်ဆိုတဲ့မဏ္ဍိုင်တစ်ခု အင်အားရှိနေရင် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု၊ လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုးမှု၊ ဘာသာသာသနာနဲ့ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာ၊ ကျန်တာအားလုံး ကျွဲကူးရေပါဆိုသလို လိုက်ပါတိုးတက်လာပါလိမ့်မယ်။

လောလောဆယ် အရေးကြီးနေတာက ကျွန်တော်တို့အချင်းချင်းကြားမှာ စေတနာသန့်သန့်လေးပြသနိုင်ကြဖို့ ရန်လိုတာတွေ၊ မုန်းခြင်း၊ ချစ်ခြင်းတွေကို ခေတ္တခဏမေ့ထားရအောင် ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ နိုင်ငံပဲ့ထွက်မသွားအောင်ကြိုးစားကြဖို့နဲ့ နှစ်သစ်မှာ ဘယ်လိုနိုင်ငံရေးအခင်းအကျင်းသစ်ကို လှစ်ဟကြမလဲ၊ ဒါကိုပဲ အလေးအနက်ထားအာရုံစိုက်ကြရအောင် မေတ္တာရပ်ခံအပ်ပါတယ်။ ။

Source: www.moi.gov.mm

ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၏အရေးပါမှု 

 ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးဆုံးပင်လယ်အော်တစ်ခုဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့်သီရိလင်္ကာနိုင်ငံတို့ဖြင့် ဝန်းရံထားကာ အရှေ့ဘက်တွင် အက်ဒမန်နှင့် နီကိုဘာကျွန်းတန်းများဖြင့် ပိုင်းခြားထားပါသည်။ အကျယ် အဝန်းအားဖြင့် စတုရန်းကီလိုမီတာ ၂.၂ သန်းခန့်၊ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ လေးပုံတစ်ပုံခန့်၊ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ ပြည်တွင်းအသားတင်ထုတ်ကုန် (GDP) စုစုပေါင်း အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၃ ထရီလီယံ တန်ဖိုးကျော်ရှိပြီး ကမ္ဘာ့ရေကြောင်းကုန်သွယ်ရေး၏ လေးပုံတစ်ပုံသည် ၎င်းပင်လယ်အော်ကို ဖြတ်သန်းနေခြင်းဖြစ်ပြီး အရေးကြီးသော စွမ်းအင်လမ်းကြောင်းကြီး (Energy Lifeline) များ စီးဆင်းရာဒေသဖြစ်ပါသည်။ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာဒေသအတွင်း၌ မဟာဗျူဟာအရ အဓိကကျကာ အိန္ဒိသမုဒ္ဒရာနှင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာအား ချိတ်ဆက်ပေးသော ပတ္တာသဖွယ်ဖြစ်နေပြီး Blue Economy ဆိုင်ရာ လုပ်ငန်းများနှင့် သယံဇာတပေါကြွယ်ဝသည့် ဒေသတစ်ခုဖြစ်သည်။ ငါးသယံဇာတများ တစ်နှစ်လျှင် တန်ချိန် ၆ သန်းခန့်နှင့် ဟိုက်ဒရို ကာဗွန် ၅၀ ထရီလီယံကုဗပေခန့် ထွက်ရှိ/ ထုတ်လုပ်နိုင်ပြီး ငါးသယံဇာတများအပါအဝင် သက်ရှိမျိုးစိတ်ပေါင်းများစွာနှင့် သန္တာကျောက်တန်းများ၊ မြစ်များဖြင့် ကမ္ဘာအဆင့် (၆၄) ရှိ ကြီးမားသော ပင်လယ်​ဂေဟစနစ် (Large Marine Ecosystem) ဒေသရပ်ဝန်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ၎င်းပင်လယ်အော်အတွင်းရှိ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ အရေးပါသော ဆိပ်ကမ်းများ အဖြစ် ကိုလံဘို၊ ချန်နိုင်း၊ ကိုလ်ကတ္တား၊ ဗီဇာခပတ္တနမ်၊ စစ်တကောင်း၊ ၊ မွန်ဂလာနှင့် ရန်ကုန် ဆိပ်ကမ်းများကို တွေ့ရှိနိုင်ကာ Food Security နှင့် Energy Security အတွက် အာမခံချက် ရှိသော ပင်လယ်တစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ 

ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ရေကြောင်းနှင့် ဆက်နွှယ်သော Proactive နှင့် Assertive အယူအဆများအရ အိမ်နီးချင်းသည် ပထမမူဝါဒ (Neighborhood First Policy)၊ အရှေ့ ထိတွေ့မူဝါဒ (Act East Policy) နှင့် ဒေသတွင်းနိုင်ငံအားလုံး၏ လုံခြုံရေးနှင့် တိုးတက်မှုတို့အတွက် ရပ်တည်သည့် The Security and Growth For All in the Region (SAGAR) မျှော်မှန်းချက်တို့ဖြင့် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာနှင့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် အတွင်း တက်ကြွစွာဦးဆောင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွက် မဟာဗျူဟာ ကျကျအရေးပါလျက်ရှိပြီး ကုလားတန်မြစ်ကြောင်းစီမံကိန်းနှင့် စစ်တွေဆိပ်ကမ်းသည် အိန္ဒိယတို့၏ အရှေ့မြောက်ကုန်းတွင်းပိတ်ဒေသများနှင့် အရှေ့တောင်အာရှကို ဆက်သွယ် ပေးမည့် ပင်လယ်ပြင်ထွက်ပေါက်ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံအတွက်လည်း မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါသကဲ့သို့  ကျောက်ဖြူဆိပ်ကမ်းနှင့် ရေနံပိုက်လိုင်းစီမံကိန်းသည် ၎င်းတို့၏ အဓိကရေနံတင်သွင်းရာနေရာတစ်ခု ဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံ၏ စွမ်းအင် လိုအပ်ချက်အရ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသမှ ရေနံတင်သင်္ဘောကြီးများသည် ဘင်္ဂလား ပင်လယ်အော်ကို ဖြတ်သန်းကာ ရေနံသယ်ပို့မှုများ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ ယနေ့အချိန် အထိ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်ဖြူ မဒဲကျွန်း ရေနက်ဆိပ်ကမ်းသို့ ရေနံစိမ်းတင် သင်္ဘောကြီးများ စဉ်ဆက်မပြတ်ဝင်ရောက်လျက်ရှိရာ အစီးရေ (၃၁၆) စီးအထိ ဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး ဖြစ်သည်။ 

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံသည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အား အဓိကအခြေပြု၍ အမျိုးသား အကျိုးစီးပွားနှင့် လူမှုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် Blue Economy ဖြင့် စဉ်ဆက်မပြတ် ထုတ်ယူသုံးစွဲနိုင်စေရေး အဓိကဦးတည်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ဘင်္ဂလား ပင်လယ်အော်ဒေသကြီးကို ကမ္ဘာ့ရပ်ဝန်းအတွင်း “Collective Destiny” (စုပေါင်းကံကြမ္မာ) ဟု တင်စားခေါ်ဝေါ်လေ့ရှိပြီး ပထဝီဝင်အနေအထား၊ ဘာသာယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာများနှင့် ကုန်သွယ်ကူးသန်းရေးတို့တွင်သာ ချိတ်ဆက်ထိတွေ့ဆက်ဆံ ရခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ ဒေသတွင်း ပြောင်းလဲဖြစ်ပေါ်နေသည့် စိန်ခေါ်ခြိမ်းခြောက်မှုအရာများအပေါ်၌ စုပေါင်းနားလည်စာနာမှု ဖြင့် ပူးပေါင်းကျော်ဖြတ်ကြမည့် သဘာဝက ပေးထားသော အခြေခံအကြောင်းတရားများ ကြောင့်ပင်ဖြစ်သည်။

ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အတွင်းရှိ နိုင်ငံများသည် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှုန်း မြင့်မားလာမှု (High Growth Rate) အခြေအနေများရှိနေပြီး ထွန်းသစ်စ အိန္ဒိယနိုင်ငံ (Emerging India) နှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသော တရုတ်နိုင်ငံ (Rising China) တို့အကြား အရေးပါသည့် အနေအထားတွင် ရှိနေကြပါသည်။ ထို့အပြင် လူသားလုံခြုံရေး (Human Security) ဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲလာသောအယူအဆများအရ ခြိမ်းခြောက်မှုများရှိနေခြင်းနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံအနေဖြင့် ဒေသတွင်းလုံခြုံရေးနှင့် ဘာသာရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များတွင် လုံခြုံရေး ဆိုင်ရာများ ပံ့ပိုးပေးသူ (Security Provider) ၏ အခန်းကဏ္ဍများကို တာဝန်ယူဆောင်ရွက် ခြင်းတို့ဖြင့် ရေကြောင်းမဟာဗျူဟာနှင့် ချိတ်ဆက်အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။ ထို့အတူ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်သည် အိန္ဒိယ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံ တို့အတွက် ပင်လယ်ပြင်ရေလမ်းကြောင်းများ၊ သယံဇာတအရင်းအမြစ်များ၊ စွမ်းအင် လုပ်ငန်းများ၊ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများ၊ မပြီးပြတ်သေးသော မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နှင့် အိန္ဒိယ နိုင်ငံတို့၏ သုံးနိုင်ငံနယ်နိမိတ်သတ်မှတ်ရန် ကျန်ရှိနေသော Grey Area များကြောင့် နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာမဟာဗျူဟာများအရ ပဋိပက္ခ (Conflict)၊ ပြိုင်ဆိုင်မှု (Competition) နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု (Cooperation) ဖြစ်စဉ်များအတွက် အရေးပါလျက်ရှိသည်။

ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အတွင်းက မြန်မာ့ပင်လယ်

မြန်မာနိုင်ငံသည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၏ အရှေ့မြောက်ဘက်နှင့် ကပ္ပလီပင်လယ် ကို မျက်နှာမူနေသည့် ကျယ်ပြန့်သည့်ပင်လယ်ပြင်ပိုင်ဆိုင်သည့် နိုင်ငံများတွင်တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတည်ရှိပုံ ပထဝီအနေ အထားအရ အင်ဒိုချိုင်းနား ကျွန်းဆွယ်အား ပိုင်းခြားထားပြီး အရှေ့ဘက်တွင် အာဆီယံ အပါအဝင် အာရှဒေသ တစ်ခုလုံးနှင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ၊ အနောက်ဘက်တွင် တောင်အာရှဒေသအပါအဝင် အိန္ဒိယ သမုဒ္ဒရာ စသည့် သမုဒ္ဒရာနှစ်စင်းနှင့်ဒေသနှစ်ခုကိုပိုင်းခြားထားသကဲ့သို့ ဖြစ်နေပါသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ၎င်းဒေသနှစ်ခုနှင့် သမုဒ္ဒရာနှစ်စင်းတို့အား ဆက်စပ်ပေးရာ Land Bridge တစ်ခုအဖြစ်တည်ရှိနေပါသည်။ ရေမိုင် ၁၂၆၀ ရှည်လျားသော ကမ်းရိုးတန်းနှင့် ရေပြင်ဧရိယာ စုစုပေါင်း ၁၄၄,၉၁၂ စတုရန်းရေမိုင် အကျယ်အဝန်းရှိ မြန်မာ့ပင်လယ်ပြင်အတွင်း ကျောက်ဖြူရေနက်ဆိပ်ကမ်း၊ ထားဝယ်ရေနက်ဆိပ်ကမ်းနှင့် သီလဝါရေနက်ဆိပ်ကမ်း တို့သည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ၏ အရှေ့ဘက်အကျဆုံးကမ်းခြေများ (Rim of the Indian Ocean) ဖြစ်ပြီး ပထဝီအနေအထားအရ သဘာဝကပေးသည့် အချက်အချာကျသော ဆိပ်ကမ်းကြီးများ ဖြစ်၍ တစ်ဆင့်ခံ ကုန်သွယ် လုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ဒေသတွင်း အလားအလာ ရှိသော ရေကြောင်းနိုင်ငံတစ်ခု အဖြစ် တွေ့မြင်ရမည် ဖြစ်သည်။ 

ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှု အချက်အချာနိုင်ငံဖြစ်ရန် အဓိက လိုအပ်ချက်များဖြစ်သော ရှည်လျားသော ကမ်းရိုးတန်းနှင့် ဆိပ်ကမ်းကောင်းများ တည်ရှိ နေပြီး ၎င်းတို့ကို ၂၁ ရာစု တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရေကြောင်းပိုးလမ်းမ (Maritime Silk Routes) အစီအမံများနှင့် ချိတ်ဆက်ကာ ဒေသတွင်းစီးပွားရေးအချက်အချာနေရာအဖြစ် အသုံးချသွား နိုင်မည် ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ သဘာဝဆိပ်ကမ်းများအနက် ကျောက်ဖြူဆိပ်ကမ်းသည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အတွင်း အကောင်းဆုံးသဘာဝဆိပ်ကမ်းဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံ၏ တောင်ဘက် ယူနန်ပြည်နယ်နှင့် အနီးဆုံးဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံဖြင့် ဆက်စပ်နေသည့် ကပ္ပလီပင်လယ်နှင့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တို့အကြားတွင် ပါလီပါလဲ့ ရေလက်ကြား (Preparis Channel)၊ အက်ဒမန်နှင့် နီကိုဘာကျွန်းအကြားရှိ ၁၀ ဒီဂရီ ရေလက်ကြား (Ten Degree Channel) နှင့် နီကိုဘာ (Great Nicobar) နှင့် စူမတ်တြား (Sumatra) ကျွန်းအကြားရှိသော Great Channel စသည့်  အဓိကရေလက်ကြား   ၃ ခုဖြင့် ဆက်သွယ်ထားရှိပါသည်။ ထို့အတူ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအတွင်း ကူးလူးဖြတ်သန်းလျက်ရှိသည့် ရေယာဉ်များသည် အာရေဗျပင်လယ် - သီရိလင်္ကာရေလမ်းကြောင်းမှတစ်ဆင့် မြန်မာ့ ရေနက်ဆိပ်ကမ်းများနှင့် ဆိပ်ကမ်းမြို့များဆီသို့လည်းကောင်း၊ မလက္ကာရေလက်ကြားမှ တစ်ဆင့် မြန်မာ့ရေနက်ဆိပ်ကမ်းများနှင့် ဆိပ်ကမ်းမြို့များဆီသို့လည်းကောင်း ချိတ်ဆက် ကုန်သွယ်ဆောင်ရွက်လာနိုင်မည့် အခြေအနေဖြစ်သည်။

BIMSTEC အဖွဲ့ဖြစ်တည်လာခြင်း...

၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ဗန်ကောက်ကြေညာစာတမ်းနှင့်အတူ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ၊ သီရိလင်္ကာနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအဖွဲ့ - ဘစ္စတက် (Bangladesh India Sri Lanka Thailand Economic Cooperation - BIST-EC) စတင် ဖွဲ့စည်း တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ဝန်ကြီးအဆင့် အထူးအစည်း အဝေးတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်လာခဲ့ပြီးနောက် အဖွဲ့အမည်ကို Bangladesh-India-Myanmar-Sri Lanka-Thailand Economic Cooperation (BIMST-EC) (ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယ၊ မြန်မာ၊ သီရိလင်္ကာ၊ ထိုင်း စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု) ဟု အမည်ပြောင်းလဲခဲ့ကြသည်။ ယင်းနောက် ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ဆဋ္ဌမအကြိမ် ဘင်းမ်စတက် နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးများအစည်းအဝေးတွင် ဘူတန်နှင့် နီပေါနိုင်ငံတို့ အဖွဲ့ဝင် ဖြစ်လာခဲ့ပြီး ပထမအကြိမ် ဘင်းမ်စတက် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် အဖွဲ့၏အမည်ကို (Bay of Bengal Initiative for Multi-Sectoral Technical Economic Cooperation-BIMSTEC) (ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် ဒေသတွင်း ကဏ္ဍပေါင်းစုံ၊ နည်းပညာနှင့် စီးပွားရေး ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုအစီအစဉ်- ဘင်းမ်စတက်) ဟု အမည်ပြောင်းလဲ သတ်မှတ်နိုင်ခဲ့သည်။ 

ဘင်းမ်စတက်ပဋိညာဉ်စာတမ်း (BIMSTEC Charter) ကို အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံ့အကြီးအကဲ များက အတည်ပြုလက်မှတ်ရေးထိုးထုတ်ပြန်ထားရှိခဲ့ပြီး ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့သည် စည်းမျဉ်း စည်းကမ်းကို အခြေပြုသော ဥပဒေကြောင်းအရ ဥပဓိဂုဏ် (Legal Personality) ရှိသည့် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။ ဘင်းမ်စတက်မူဘောင်အောက်ရှိ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု လုပ်ငန်းစဉ်များအားလုံးသည် အချုပ်အခြာအာဏာ တန်းတူရည်တူရှိမှု၊ နယ်မြေတည်တံ့ ခိုင်မြဲမှု၊ နိုင်ငံရေးအမှီအခိုကင်းမှု၊ ပြည်တွင်းရေးကို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမပြုမှု၊ ကျူးကျော်ခြင်းမပြုမှု၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှု၊ အပြန်အလှန်လေးစားမှုနှင့် အပြန်အလှန်အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမှုတို့အပေါ် အခြေခံရန်နှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်အားလုံးသည် တူညီ ဆန္ဒ (Consensus) အပေါ်၌ အခြေခံရန် ဘင်းမ်စတက်ပဋိညာဉ်စာတမ်းတွင် ပြဋ္ဌာန်းထားခြင်း ဖြစ်သည်။ ဘင်းမ်စတက် အလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ကို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက အလှည့်ကျ တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ရပြီး မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ဥက္ကဋ္ဌတာဝန် (၂) ကြိမ် တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး လက်ရှိထိုင်းနိုင်ငံက တာဝန်ယူဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့တွင် BIMSTEC ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်မှု (၂၇) နှစ် ပြည့်မြောက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများမှ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲများက ဝမ်းမြောက် ဂုဏ်ပြုသဝဏ်လွှာများ အသီးသီးပေးပို့ခဲ့ကြပြီး နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ၊ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ကလည်း “စိန်ခေါ်မှုမျိုးစုံကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းရာတွင် ဘင်းမ်စတက်မူဘောင်အောက်မှ စုပေါင်းအင်အားဖြင့် ကြိုးပမ်းနိုင်ခဲ့ သည့်အတွက် ကျွန်ုပ်အနေနှင့် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအားလုံးကို အထူးဂုဏ်ယူ ဝမ်းမြောက်ကြောင်း ပြောကြားလိုပါသည်။ ဘင်းမ်စတက် ပဋိညာဉ်စာတမ်း၏ လမ်းညွှန်မှုဖြင့် ကျွန်ုပ်တို့၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် စနစ်တကျ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများက အနာဂတ် စိန်ခေါ်မှုများကို ဆက်လက်ကျော်လွှားနိုင်မည့် အဓိကအရာများဖြစ်သည်ဟု ကျွန်ုပ်ယုံကြည်ပါသည်။ ဘင်းမ်စတက်သည် ပိုမိုခိုင်မာ၍ ထိရောက်သော အဖွဲ့အစည်းဖြစ်လာပါစေကြောင်းနှင့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ဒေသတွင်း မှီတင်းနေထိုင်ကြသော ပြည်သူများ၏ လူမှုစီးပွားဘဝများ တိုးတက်ရေးအတွက် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်ရာတွင် အောင်မြင်မှုများ ရရှိပါစေကြောင်း ဆုမွန်ကောင်းများ ပို့သအပ်ပါသည်” ဟု သဝဏ်လွှာပေးပို့ခဲ့ပြီး ယနေ့ ဘင်းမ်စတက် အဖွဲ့အစည်း၏ ဒေသအတွင်း အရေးပါမှုအခြေအနေများကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့ပါသည်။ 

စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် ဘင်းမ်စတက်အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲများ အစည်းအဝေး မှသည်  ဒေသတွင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများဆီသို့

စတုတ္ထအကြိမ်မြောက် ဘင်းမ်စတက်အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲများ အစည်းအဝေး (4th BIMSTEC National Security Chiefs’ Meeting) ကို မြန်မာနိုင်ငံက အိမ်ရှင်အဖြစ် ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၂၄ ရက်မှ ၂၆ ရက်အထိ အောင်မြင်စွာ ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့ ပြီးဖြစ်ပါသည်။ အစည်းအဝေးကို အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများက အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကဲများ တက်ရောက်ခဲ့ကြပြီး အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေးနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါး တိုက်ဖျက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ၊ ရေကြောင်းလုံခြုံရေးဆိုင်ရာများနှင့် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး ဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများ၊ သက်ဆိုင်ရာလုံခြုံရေးကဏ္ဍအလိုက် ထိရောက်သည့် သတင်း အချက်အလက်များ ပိုမိုပူးပေါင်းမျှဝေနိုင်ရေး၊ ဒေသတွင်းလက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသည့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာအခြေအနေ၊ ကြုံတွေ့လာနိုင်သည့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာစိန်ခေါ်မှုများအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားရှိရမည့် အခြေအနေနှင့် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ကြရမည့် နည်းလမ်းများကို ရင်းနှီးပွင့်လင်းစွာ ဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့ကြပါသည်။ 

အိမ်ရှင်အဖြစ် အောင်မြင်စွာကျင်းပပြုလုပ်နိုင်ခဲ့ခြင်းကြောင့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီအစိုးရ၏ Legitimacy ကို ပိုမိုအားကောင်းစေသည်သာမက ဒေသတွင်းနိုင်ငံများနှင့် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လုံခြုံရေးကဏ္ဍများတွင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ပိုမိုတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့တွင် မြန်မာ့အိမ်နီးချင်းများ ဖြစ်သည့် ထိုင်း၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံများ ပါဝင်ခြင်းကြောင့်  နယ်စပ်ဒေသများတွင် ဖြစ်ပွားနေသည့် လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခများနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးမှောင်ခို ရောင်းဝယ်မှုများကို ပူးပေါင်းနှိမ်နင်းနိုင်မည့် နည်းလမ်းများကိုလည်း ဆွေးနွေးနိုင်ခဲ့သည်။ 

BIMSTEC ဒေသတစ်ခုလုံး၏ လူဦးရေသည် ၁ ဒသမ ၈ ဘီလီယံရှိပြီး  တစ်ကမ္ဘာလုံး လူဦးရေ၏ ၂၂  ရာခိုင်နှုန်းရှိပါသည်။ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုမှာလည်း စုစုပေါင်း ၃ ဒသမ ၆ ထရီလီယံရှိသည်။ ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့သည် အခြားအဖွဲ့အစည်းများနှင့် မတူဘဲ နေထိုင်မှုပုံစံ၊ ဘာသာစကား၊ ယဉ်ကျေးမှု စသည့်အချက်များ ကွဲပြားကြသည့်နိုင်ငံများဖြင့် ဖွဲ့စည်း တည်ထောင်ထားရှိသော်လည်း “စည်းလုံးခြင်းသည်အင်အား” “Unity is Strength” ဆိုသည့် စကားပုံအတိုင်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအားလုံးသည် အပြန်အလှန်အကျိုးရှိစေမည့် စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာကဏ္ဍများတွင် တက်ကြွစွာ ပူးပေါင်းပါဝင် ဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါသည်။ ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများတွင် အရှေ့တောင် အာရှနိုင်ငံများ (Association of Southeast Asian Nations- ASEAN) ၌ ပါဝင်သည့် နိုင်ငံများပါရှိသကဲ့သို့ တောင်အာရှဒေသ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (South Asian Association for Regional Cooperation- SAARC) တွင်လည်း ပါဝင်သည့်နိုင်ငံများဖြစ်သည့် အတွက်ကြောင့် ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ကြီးသည် ယင်းဒေသအတွင်းရှိ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အဖွဲ့အစည်းနှစ်ခုကို ဆက်စပ်ပေါင်းကူး ပေးနိုင်သည့် အဖွဲ့ဟုလည်း ဆိုနိုင်သည်။

ဘင်းမ်စတက်၏ ရေကြောင်းဆိုင်ရာလုံခြုံရေးနယ်ပယ်

၂၀၁၈ ခုနှစ် BIMSTEC 4th Summit တွင် အိန္ဒိယဝန်ကြီးချုပ်မိုဒီက လူမှုစီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် ဒေသတွင်း အနာဂတ်စားနပ်ရိက္ခာအတွက် ပင်လယ်ရေကြောင်းကဏ္ဍ၏ အရေးပါမှု ကို "ကျွန်တော်တို့ ဒီဒေသရပ်ဝန်း၏ ပထဝီဝင်တည်နေရာက ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပင်လယ် ရေကြောင်းကုန်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများနှင့် ချိတ်ဆက်ထားရှိသကဲ့သို့ Blue Economy ကလည်း ကျွန်တော်တို့၏ စီးပွားရေးအားလုံးမှာ အထူးအရေးပါမှုတစ်ခုပဲ ဖြစ်တယ်” ဟု ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၏ အရေးပါမှုကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ရှိ ရေကြောင်းလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အခန်းကဏ္ဍ၏ အရေးပါမှုအခြေအနေ များအရ ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးဆိုင်ရာပုဂ္ဂိုလ်များ (National Security Chiefs) အခန်းကဏ္ဍတွင် ရေကြောင်းလုံခြုံရေး (Maritime Security) နယ်ပယ်အား ထည့်သွင်းထားရှိကာ ကျယ်ပြန့်စွာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းဖော်ထုတ်ခဲ့ကြပါသည်။

ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်သည် BIMSTEC အဖွဲ့ဝင် (၅) နိုင်ငံဖြင့် တိုက်ရိုက်ထိစပ်နေပြီး ကျန်ကုန်းတွင်းပိတ်နှစ်နိုင်ငံဖြစ်သည့် ဘူတန်နှင့် နီပေါနိုင်ငံများအတွက်လည်း ဆက်စပ် ပင်လယ်ထွက်ပေါက်ရရှိစေသဖြင့် “Heart of the BIMSTEC” အဖြစ် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် မှသည် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာရပ်ဝန်းတစ်ခုလုံးရှိ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများသို့ နယ်ပယ်ကဏ္ဍစုံ အပြန်အလှန်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအခွင့်အလမ်းများ ချိတ်ဆက် ဖန်တီးဆောင်ရွက်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်သည် BIMSTEC အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအတွက် လူမှုစီးပွားဘဝ တိုးတက်ရန် အခွင့်အလမ်းများစွာရှိသကဲ့သို့ သမားရိုးကျနှင့် သမားရိုးကျမဟုတ်သည့် ခြိမ်းခြောက်မှုများစွာကိုလည်းအတူတကွရင်ဆိုင်ကျော်လွှား ဖြေရှင်းနိုင်ရန်လိုအပ်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းရာတွင် ဆိပ်ကမ်းလုံခြုံရေး၊ ကုန်သွယ်ရေလမ်းကြောင်းများ လုံခြုံရေး၊ ငါးဖမ်းလုပ်ငန်းများ အကာအကွယ်ပေးရေးနှင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ် စောင့်ရှောက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များပါဝင်သည်။ BIMSTEC အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုကဏ္ဍ (၇) ခုလုံးကို တိုက်ရိုက် သို့မဟုတ် သွယ်ဝိုက်စွာ အထောက်အပံ့ ဖြစ်စေသည့် ရေကြောင်းလုံခြုံရေးကဏ္ဍအား ပုံမှန်လုံခြုံရေး ဆောင်ရွက်မှုများထက် ကျော်လွန်ပြီး သံတမန်ရေးရာပါဝင်သည့် တက်ကြွစွာပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုများအဖြစ် မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ရေး ကြိုးပမ်းလျက်ရှိပါသည်။ 

BIMSTEC သည် အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား ကုန်သွယ်မှု၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ချိတ်ဆက် မှုကို မြှင့်တင်ပေးခြင်းမှတစ်ဆင့် ဒေသတွင်းစီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကိုလည်း ကျွဲကူးရေပါ မြင့်တက်စေမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ မကြာမီကာလအတွင်းကျင်းပမည့် BIMSTEC ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၌ Maritime Transport Agreement (MTA) အား လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်တော့မည်ဖြစ်ပြီး ယင်းသဘောတူညီချက်အရ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ဆိပ်ကမ်းများအကြား အပြန်အလှန်ကုန်စည်ကူးသန်းရောင်းဝယ်နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်း ကောင်းများရရှိလာနိုင်မည်ဖြစ်ကာ ဒေသတွင်းကုန်စည်စီးဆင်းမှုကို လျင်မြန်စွာ တိုးတက်စေနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အား ဗဟိုပြုဖြတ်သန်း၍ ဒေသ တွင်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအကြား ရေကြောင်းဆိုင်ရာကူးသန်းရောင်းဝယ်မှုများအပြင် အာဆီယံ နိုင်ငံများ၊ အာရှနိုင်ငံများသို့ မြန်မာနိုင်ငံမှတစ်ဆင့် ကုန်စည်ကူးသန်းရောင်းဝယ်နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းများလည်း ပွင့်လန်းလာမည်ဖြစ်ပါသည်။ ပင်လယ်ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှု လမ်းကြောင်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခြင်းနှင့်အတူ ရေကြောင်းဆိုင်ရာလုံခြုံမှုအတွက် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတိုင်းရှိ ရေတပ်များ၏ အခန်းကဏ္ဍများမှာလည်း ပိုမိုအရေးပါလာမည်ဖြစ် သည်။ ယနေ့အချိန်တွင် တပ်မတော်(ရေ)သည် ဘင်းမ်စတက်နိုင်ငံများ၏ ရေတပ်များနှင့် အတူ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာအတွင်းရှိ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်နှင့် ကပ္ပလီပင်လယ်ပြင်များတွင် Navy To Navy Staff Talks ၊ CORPAT ၊ Maritime Security Conclave ၊ Maritime Security Exercise စသည့် ရေကြောင်းလုံခြုံရေးဆိုင်ရာကိစ္စရပ်များတွင် တက်ကြွစွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

ဘင်းမ်စတက်မှသည် မြန်မာ့ရေကြောင်းအကျိုးစီးပွားများဆီသို့

မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ်းရိုးတန်းရှည်လျား၍ ဆိပ်ကမ်းကောင်းများတည်ရှိမှု၊ သယံဇာတ ပေါကြွယ်ဝမှုနှင့် သင့်တင့်သောလူဦးရေအချိုးအစားတို့ကို ထိရောက်စွာ အသုံးပြုနိုင်ပါက ရေကြောင်းကုန်သွယ်ရေးကို အားပြုပြီး စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နိုင်သည့် အခြေခံကောင်း များစွာ ရှိပြီးဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာ့ပင်လယ်ပြင်သည် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေလမ်းကြောင်းနှင့် နီးကပ်စွာတည်ရှိနေခြင်း၊ ကျောက်ဖြူသဘာဝရေနက်ဆိပ်ကမ်း၊ ထားဝယ် ရေနက်ဆိပ်ကမ်း တို့ကဲ့သို့ ဆိပ်ကမ်းကောင်းများကိုပိုင်ဆိုင်နိုင်ခြင်းတို့အပြင် မြန်မာ့ပင်လယ်ပြင်အတွင်း ငါးသယံဇာတ၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့သယံဇာတများအပြင် ကမ်းလွန်ရေတိမ်ပိုင်းပင်လယ် ကြမ်းပြင် အောက်ရှိ အလွန်အဖိုးတန်သည့် သတ္တုသယံဇာတများလည်း မြောက်မြားစွာရှိနေပါသည်။ ထို့အပြင် မီးခိုးမထွက်သည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်သော ပင်လယ်ပြင်ခရီးသွား လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်နိုင်သည့် အလွန်လှပ၍ ဆွဲဆောင်မှုရှိသော ကျွန်းစုများကို ပိုင်ဆိုင်ထား ရှိသကဲ့သို့ ပင်လယ်ရေအောက်သန္တာကျောက်တန်းများ၊ အံ့မခန်း ရေအောက်အလှရှုခင်း များအား ကြည့်ရှုနိုင်သည့် Scuba Diving Site များလည်း များစွာတည်ရှိနေပါသည်။ ပင်လယ်ပြင်သည် သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံအတွက် အခွင့်အလမ်းနှင့် အကျိုးစီးပွားများကို ပေးစွမ်းနိုင်သော်လည်း ပင်လယ်ပြင်လုံခြုံရေးအတွက် စနစ်တကျ ထူထောင်ထားသော ကာကွယ်ရေး အစီအမံများမရှိပါက ယင်းရေလမ်းကြောင်းများသည် အင်အားသုံး အလွယ်တကူချဉ်းနင်း ဝင်ရောက်လာနိုင်သောအားနည်းသည့် ဝင်ပေါက် (Vulnerable Entrance)များဖြစ်လာနိုင်ပေသည်။

ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အတွင်း ဖြစ်ပျက်မှုမှန်သမျှသည် မြန်မာ့ပင်လယ်ပြင်အပေါ် သက်ရောက်လျက်ရှိသကဲ့သို့ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၏ မဟာဗျူဟာတန်ဖိုးများတွင်လည်း ဆက်စပ်ပါဝင်လျက်ရှိပါသည်။ သို့ဖြစ်၍ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်နှင့် ကပ္ပလီပင်လယ်ပြင် တို့နှင့် ဆက်စပ်တည်ရှိကာ အာရှနှင့် တောင်အာရှတို့အား ဆက်သွယ်ပေးထားသည့် တစ်နည်းအားဖြင့် အာဆီယံနှင့် ဘင်းမ်စတက်နိုင်ငံများအား ကြားခံအဖြစ် ဆက်သွယ် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်သည့် Land Bridge တစ်ခုအဖြစ်တည်ရှိနေသည့် ပထဝီအားသာချက် အခွင့်အလမ်းအား အမိအရဆုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်သွားနိုင်ရန် အရေးကြီးပါသည်။ လက်ရှိ အခြေအနေအရ လုံခြုံရေးကန့်သတ်ချက်ရှိနေသော နယ်စပ်ကုန်သွယ်မှုများအား အပြည့်အဝ မှီခိုအားထားစရာမလိုသည့် ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုကဏ္ဍအား ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ရခိုင် ကမ်းရိုးတန်းတွင် စစ်တွေမြို့၊ ကျောက်ဖြူမြို့များ၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် ပုသိမ်မြို့နှင့် ရန်ကုန်မြို့၊ တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်းတွင် မော်လမြိုင်မြို့၊ ထားဝယ်မြို့၊ မြိတ်မြို့နှင့် ကော့သောင်းမြို့ စသည့် ထင်ရှားသော ဆိပ်ကမ်းမြို့ကြီးများအား အဆင့်မြှင့်တင်၍ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများ၏ ဆိပ်ကမ်းများနှင့် ကူးလူးဆက်သွယ်နိုင်မည့် ရေကြောင်းကွန်ရက်များ (Regional Maritime Network) ကို ချိတ်ဆက်ပုံဖော်ကြရမည် ဖြစ်ပေသည်။ 

ယနေ့ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အတွင်း ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ဝင်များဖြစ်သည့် အိန္ဒိယ နိုင်ငံ၏ အရှေ့ဘက်ကမ်းခြေ ဆိပ်ကမ်းများဖြစ်သော ဗီဇာခပတ္တနမ်၊ ကိုလ်ကတ္တားနှင့် ချန်နိုင်း ဆိပ်ကမ်းများ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၏ စစ်တကောင်းဆိပ်ကမ်း၊ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ၏ ဟန်ဘန်တိုတာဆိပ်ကမ်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရန်ကုန်၊ ပုသိမ်၊ စစ်တွေ ဆိပ်ကမ်းများအား လမ်းကြောင်းတစ်သွယ် Coastal Shipping Sector အနေဖြင့် ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက် နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံတကာရေကြောင်းကုန်သွယ်မှုများသည် International Maritime Organization (IMO) ၏ Regulation များဖြင့် ဆောင်ရွက်နေရသော်လည်း Coastal Shipping Agreement မှာ IMO လုပ်ငန်းစဉ်ထက် ရိုးရှင်းပြီး နှစ်နိုင်ငံ သဘော တူညီမှုများဖြင့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်၍ ကမ်းရိုးတန်း ရေကြောင်းကုန်သွယ်မှု လမ်းကြောင်းသစ်များအား လျင်မြန်ရိုးရှင်းစွာ အကောင်အထည်ဖော်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ သို့ဖြစ်ရာ မြန်မာ့ပင်လယ်ပြင်နှင့် ဆက်စပ်တည်ရှိရာ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၏ ရေကြောင်း ဆိုင်ရာ အကျိုးစီးပွားကာကွယ်ရေးနှင့် ရေကြောင်းလုံခြုံရေးဆိုင်ရာနယ်ပယ် များတွင် ဘင်းမ်စတက်အဖွဲ့ကြီး၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများနှင့်အတူ တပ်မတော်(ရေ)၊ ကမ်းခြေစောင့် တပ်ဖွဲ့နှင့် ရေကြောင်းရဲတပ်ဖွဲ့များအနေဖြင့် တက်ကြွစွာပူးပေါင်းပါဝင်ပြီး ပိုမိုလုံခြုံသော ရေကြောင်းပတ်ဝန်းကျင် (Safe and Secure Maritime Domain) တစ်ခုအဖြစ် အာမခံချက် ရှိနေစေခြင်းဖြင့် မြန်မာ့ရေကြောင်းဆိုင်ရာ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွား မြှင့်တင်ရေးကဏ္ဍတွင် တစ်တပ်တစ်အား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ပါစေကြောင်း....။    

pdf file download ရယူရန်                 

ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး ရောဂါကင်းဝေးပြီး ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်စေရန် မိမိနှင့်သင့်တော်ရာ အားကစားလေ့ကျင့်မှု၊ ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုများကို နေ့စဉ်လုပ်ဆောင်ကြရမည်ဖြစ်ပေသည်။ ကိုယ်လက် လှုပ်ရှားအားကစားလုပ်ဆောင်ခြင်းသည် ကျန်းမာရေးအတွက် ဆေးတစ်ပါးဟုဆိုနိုင်ပါသည်။

ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားအားကစားနည်းပေါင်း များစွာထဲတွင် လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်ပါသည်။ လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် အလွယ်ကူဆုံးနှင့် ငွေကုန်ကြေးကျအသက်သာဆုံး အားကစားနည်းဖြစ်သည်။

ကုန်ကျစရိတ်မရှိသလောက်ဖြစ်သည်။ နေ့စဉ်နေ့တိုင်းပြုလုပ်နေကျ လုပ်ငန်းဆောင်တာများနှင့်လည်း အံဝင်ခွင်ကျလိုက်လျောညီထွေဖြစ်လှပါသည်။ လမ်းလျှောက်ခြင်းကို စတင်လုပ်ဆောင်ရန် လိုအပ်သည်မှာ လမ်းလျှောက်ဖိနပ်တစ်ရန်သာ ဖြစ်ပါလိမ့်မည်။

လမ်းလျှောက်ခြင်းစတင်ဆောင်ရွက်ရန် အခက်အခဲဆိုသည်မှာ မရှိသလောက်ကိုနည်းလှသော်လည်း လမ်းလျှောက်ခြင်းမှရနိုင်မည့် ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများမှာ များပြားလွန်းနေပါသည်။ ထိုများပြားလွန်းသည့် ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများထဲမှ သိသာထူးခြားမှုရှိသည့် အကြောင်းအရာများကို ရွေးချယ်ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

စိုးရိမ်ပူပန်မှုကိုလျှော့ချပေး

လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကို အထောက်အကူပြုနိုင်ပါသည်။ လမ်းလျှောက်ခြင်းက စိုးရိမ်ပူပန်မှု၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းနှင့် အနုတ်သဘောပြခံစားချက်များကို လျှော့ချရန် ကူညီနိုင်သည်။ လမ်းလျှောက်ခြင်းဖြင့် မိမိကိုယ်ကိုယုံကြည်မှု၊ လေးစားမှုတိုးပွားစေပြီး လူမှုရေးယုတ်လျော့သည့်လက္ခဏာများကိုလျော့နည်းစေသည်။ ထိုအကျိုးကျေးဇူးများကိုခံစားရရန် တစ်ပတ်တွင် သုံးရက် မိနစ် ၃၀ လျင်မြန်စွာလမ်းလျှောက်ခြင်း သို့မဟုတ် အခြားအလယ်အလတ် ပြင်းထန်သည့် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ဆောင်ရန်လိုပါသည်။

 သကြားဓာတ်လျှော့ချပေး

အစာစားပြီးနောက်လမ်းလျှောက်ခြင်းက သွေးတွင်းသကြား ဓာတ်ကိုလျှော့ချနိုင်ပါသည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ၁၅ မိနစ် လမ်းလျှောက်ခြင်းကို တစ်နေ့လျှင်သုံးကြိမ် (နံနက်စာ၊ နေ့လယ်စာနဲ့ ညစာစားပြီးနောက်) ပြုလုပ်ခြင်းသည်တစ်နေ့တာအတွင်း အခြားနေရာတွင် ၄၅ မိနစ်လမ်းလျှောက်ခြင်းထက် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်အဆင့်ကို ပိုမိုကောင်းမွန်စေကြောင်း လေ့လာမှုတစ်ခုကတွေ့ရှိခဲ့ပါသည်။ သို့သော် ထိုတွေ့ရှိချက်များကိုအတည်ပြုရန်မှာ နောက်ထပ် သုတေသနပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

အဆစ်ရောင်ရမ်းနာကာကွယ်

လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် ဒူးနှင့်တင်ပါးအပါအဝင် အဆစ်များကို ကာကွယ်နိုင်သည်။ လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် အဆစ်ကိုထောက်ပံ့သည့် ကြွက်သားများအဆင်ပြေပြီး သန်မာစေရန် ကူညီပေးပါသည်။ လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် အဆစ်ရောင်ရမ်းနာသူများအတွက် နာကျင် မှုကိုလျှော့ချပေးသည့် အကျိုးကျေးဇူးများလည်း ရရှိစေနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင်တစ်ပတ်လျှင် ငါးမိုင်မှ ခြောက်မိုင်လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် အဆစ်ရောင်ရမ်းနာများကို ကာကွယ်နိုင်သည်။

လေဖြတ်ခြင်းလျှော့ချနိုင်

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု Tennessee ပြည်နယ် တက္ကသိုလ်တစ်ခု၏လေ့လာမှုအရ လမ်းလျှောက်သည့် အမျိုးသမီးများသည် လမ်းမလျှောက်သည့်အမျိုးသမီးများထက် ခန္ဓာကိုယ်အဆီနည်းသည်၊ သွေးခဲခြင်းအန္တရာယ်ကို လျော့နည်းစေသည်ဟု သိရသည်။ ကျန်းမာရေးအတွက် အထောက်အပံ့ပေးနိုင်သည့်နည်းလမ်းများထဲမှ လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် သင့်ကိုအကောင်းဆုံးဖြစ်စေပါလိမ့်မည်။ လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် နှလုံးရောဂါကို တားဆီးနိုင်ပါသည်။ သွေးပေါင်ချိန်ကို လျှော့ချနိုင်ပါသည်။ တစ်နေ့မိနစ် ၃၀ လမ်းလျှောက်သည့်အမျိုးသမီးများသည် လေဖြတ်ခြင်းကို ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချနိုင်ကြောင်း ဘော်စတွန်ရှိ ဟားဗတ်ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကျောင်းမှ သုတေသီများက ပြောကြားသည်။

အအေးမိ၊ တုပ်ကွေးဖြစ်မှုကို လျော့ကျစေနိုင်

လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် အအေးမိခြင်းနှင့် တုပ်ကွေးရောဂါ ဖြစ်စေမှုကိုလျော့ကျစေသည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ တုပ်ကွေးရာသီတွင် အရွယ်ရောက်သူ ၁၀၀၀ ကို ခြေရာခံစောင့်ကြည့်ခဲ့သည်။ တစ်နေ့လျှင် မိနစ် ၃၀ မှ ၄၅ မိနစ်အကြား ပုံမှန်မဟုတ်ဘဲ ခပ်သွက်သွက်ခပ်မြန်မြန်နှင့် လျှောက်လှမ်းခဲ့သူများသည် ဖျားနာသောနေ့ရက်များ ၄၃ ရာခိုင်နှုန်း အထက်နှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနည်းပါးပါသည်။ အကယ်၍ ဖျားနာမှုဖြစ်လျှင်လည်း ရောဂါကို ပို၍သက်သာစေပါသည်။ ထိုအကျိုးကျေးဇူးများကိုခံစားရရန် နေ့စဉ် လမ်းလျှောက်နိုင်အောင်ကြိုးစားရမည်။ အေးသည့်ရာသီဥတု အရပ်ဒေသ၌ နေထိုင်သည်ဆိုလျှင် လမ်းလျှောက်စက်များပေါ်တွင် လမ်းလျှောက်ရန်ကြိုးစားနိုင်ပါသည်။

ကယ်လိုရီကိုလောင်ကျွမ်းစေ

လမ်းလျှောက်ခြင်းက ကယ်လိုရီကို လောင်ကျွမ်းစေပါသည်။ လောင်ကျွမ်းသွားသည့်ကယ်လိုရီများက ကိုယ်အလေးချိန်ကိုထိန်းထား ရန်ကူညီနိုင်ပါသည်။ မည်သည့်အတိုင်းအတာအထိ ကယ်လိုရီ လောင်ကျွမ်းနိုင်မည်နည်းဆိုသည်က

-         လမ်းလျှောက်မှုအမြန်နှုန်း၊

-         အကွာအဝေးလွှမ်းခြုံမှု၊

-         မြေပြင်အနေအထား၊ (မြေပြင်ညီတွင် လျှောက်သည်ထက် ကုန်းတက်လမ်းလျှောက်လျှင် ကယ်လိုရီပိုလောင်ကျွမ်းလိမ့်မည်။)

-         ကိုယ်အလေးချိန် စသည့်အချက်များပေါ်တွင် မူတည်ပါသည်။

အမှန်တကယ် ကယ်လိုရီလောင်ကျွမ်းမှုကို ကယ်လိုရီတွက်စက်မှတစ်ဆင့် ဆုံးဖြတ်နိုင်သည်။ ယေဘုယျခန့်မှန်းတွက်ချက်မှုအတွက် ထိုတွက်စက်မှထွက်ရှိသည့် အချက်အလက် (ဇယား) ကို ရည်ညွှန်းနိုင်သည်။

နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေလျှော့ချ

တစ်ရက်လျှင် အနည်းဆုံး မိနစ် ၃၀ လမ်းလျှောက်ခြင်း၊ တစ်ပတ်လျှင် ငါးရက်လမ်းလျှောက်ခြင်း သည် နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကို ၁၉ ရာခိုင်နှုန်း ခန့်လျှော့ချနိုင်ပါသည်။ ထို့ပြင် တစ်နေ့လျှင် လမ်းလျှောက်သည့်အချိန် သို့မဟုတ် အကွာအဝေးကိုတိုးမြှင့်သည့်အခါ အသက်အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ခြေ ပို၍ပင်လျော့နည်းသွားနိုင်ပါသည်။

အရိုးပွမှုနှုန်းလျော့နည်း

နယူးယောက်ရှိ Plancher အရိုးအထူးကုနှင့် အားကစားပညာမှ MD Michael A.Schwartz က လမ်းလျှောက်ခြင်းဖြင့် အရိုးပွရောဂါဖြစ်မှုနှုန်း လျော့နည်းစေသည်ဟုဆိုပါသည်။ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ သွေးဆုံးပြီးသည့်အမျိုးသမီးများ တစ်နေ့လျှင် မိနစ် ၃၀ လမ်းလျှောက်ခြင်းက တင်ပါးဆုံရိုးကျိုးခြင်းကို ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းစေသည်ဟု သိရသည်။ အသက် ၅၀ နှင့် ၆၀ ကြား ပုံမှန်လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်သူများသည် ရှစ်နှစ်အတွင်းလမ်းလျှောက်ခြင်းမရှိ လေ့ကျင့်ခန်းမလုပ်သူ ထက် သေဆုံးနိုင်ခြေ ၃၅ ရာခိုင်နှုန်းလျော့နည်းကြောင်း သုတေသန တွေ့ရှိချက်များအရ သိရသည်။

အယ်လ်ဇိုင်းမားဖြစ်မှုထက်ဝက်လျှော့ချ

Charlottesville ရှိ ဗာဂျီးနီးယားကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု စနစ်မှ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ တစ်နေ့လျှင် တစ်မိုင်၏ လေးပုံတစ်ပုံကျော် လမ်းလျှောက်သော အသက် ၇၁ နှစ်မှ ၉၃ နှစ်ကြား အမျိုးသားများသည် လမ်းမလျှောက်သည့်သူများထက် စိတ်ဖောက်ပြန်မှုနှင့် အယ်လ်ဇိုင်း မားရောဂါဖြစ်မှု ထက်ဝက်လျော့နည်းသွားကြောင်း သိရှိရသည်။

နေထိုင်မှုသက်တမ်းတိုး

ပိုမိုမြန်ဆန်သောအမြန်နှုန်းဖြင့် လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် လူမှုဘဝနေထိုင်မှုသက်တမ်းကို တိုးချဲ့နိုင်သည်။ သုတေသီများသည် ခပ်မြန်မြန်လမ်းလျှောက်ခြင်းက နှေးကွေးသောနှုန်းနှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် သေဆုံးမှု၏ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းလျော့နည်းသွားကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။

စွမ်းအင်မြှင့်တင်နိုင်

ငြီးငွေ့ပျင်းရိနေစဉ်တွင် လမ်းလျှောက်ရန်သွားခြင်းသည် ကော်ဖီတစ်ခွက်သောက်သည်ထက် ပိုပြီးထိရောက်သည့် စွမ်းအင်မြှင့်တင်ခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။ လမ်းလျှောက်ခြင်းက ကိုယ်ခန္ဓာမှအောက်ဆီဂျင်စီးဆင်းမှုကို တိုးတက်စေသည်။ လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် cortisol၊ epinephrine နှင့် norepinephrine များကိုလည်း မြင့်တက်စေနိုင်သည်။ ယင်းတို့က စွမ်းအင်ကိုမြှင့်တင်ပေးသည့် ဟော်မုန်းများပင်ဖြစ်သည်။

လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် အသက်ရှည်ရာအနာမဲ့ကြောင်း နည်းလမ်းကောင်းတစ်ခုဖြစ်သဖြင့် တာဝန်ဝတ္တရားတစ်ရပ်အဖြစ်မှတ်ယူပြီး နေ့စဉ်သတိတရ စနစ်တကျ အချိန်မှန်မပျက်မကွက် ပြုလုပ်သင့်ပေသည်။ မိမိတစ်ဦးတည်းဖြစ်စေ၊ မိသားစုနှင့်ဖြစ်စေ၊ သူငယ်ချင်းများနှင့်ဖြစ်စေ နေရာမရွေး၊ အချိန်မရွေး လွတ်လပ်ပေါ့ပါးစွာ ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်နိုင်သည်မှာ တခြားသောအားကစားနည်းများထက် အားသာသည့်အချက်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ နေ့စဉ်နာရီဝက်ခန့် ပုံမှန် လမ်းလျှောက်ပေးခြင်းဖြင့် ကျန်းမာကြံ့ခိုင်သောဘဝတစ်ခုကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်ပြီး ပျော်ရွှင်ချမ်းမြေ့မှုအပြည့်အဝ ခံစားရရှိမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံး အထက်တွင်ဖော်ပြထားသည့် လမ်းလျှောက်ခြင်းမှရနိုင်မည့် ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများကို ရယူခံစားနိုင်ရန် နေ့စဉ်မှန်မှန်လမ်းလျှောက် လေ့ကျင့်ခန်း ပြုလုပ်ကြပါဟု တိုက်တွန်းရေးသားလိုက်ရပါသည်။ ။

Ref: www.healthline>health>benefits of walking. www.arthritis.org>Physical.acitivity>12 Benefits of Walking.

Source: www.moi.gov.mm

ယနေ့ခေတ်တွင်အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှုသည် အရွယ်ရောက်ပြီးသူများ၊ လူလတ်ပိုင်းများတွင်သာမက သက်ကြီးရွယ်အိုများကြားတွင်ပါ လွန်စွာရေပန်းစားလာပါသည်။ အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှုများသည် လူတစ်ဦး၏အသွင်အပြင်၊ မိမိကိုယ်ကိုလေးစားမှုနှင့် မိမိကိုယ်ကို ယုံကြည်မှု တိုးတက်စေရန် ရည်ရွယ်ပါသည်။ မျက်နှာနှင့်ခန္ဓာကိုယ်အစိတ်အပိုင်းအမျိုးမျိုး တို့တွင် အလှအပရေးရာခွဲစိတ်ပြုပြင်မှုများပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။အသားအရည်တင်းရင်းစေရန် Botox ထိုးခြင်း၊ မျက်နှာမတင်ပြုပြင်ခွဲစိတ်ခြင်း၊ ဓါတုဆေးအသုံးပြု၍ မျက်နှာပြင်အ‌ရေပြားပေါ်မှ အရေပြားဆဲလ်သေကို ကွာကျစေကာကျန်းမာသောဆဲလ်တွေကို ပြန်လည် တည်ဆောက်စေခြင်း (Chemical Peeling)၊ မေးရိုးပြုပြင် ခွဲစိတ်ခြင်း၊ သွားအလှပြုပြင်ခြင်း၊ စက်ကိရိယာသုံး၍ အပေါ်ယံဆဲလ်သေအလွှာဖယ်ရှားခြင်း (Dermabrasion)၊ နဖူးမြှင့်တင်ပြုပြင်ခွဲစိတ်ခြင်း၊မျက်ခွံခွဲစိတ်ခြင်း စသည်တို့သည် အများဆုံးပြုလုပ်ကြသည့်အလှအပရေးရာ ခွဲစိတ်မှုများ ဖြစ်ပါသည်။

အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှုမှာလည်းအခြားသောခွဲစိတ်မှုများကဲ့သို့ပင် ၎င်းနှင့် ဆက်စပ် သည့် အန္တရာယ်များ၊ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ ရှိပါသည်။ နှစ်ကာလကြာမြင့် လာသည် နှင့်အမျှ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာနည်းပညာနှင့် နည်းစနစ်များ တိုးတက်လာသည့်အတွက်  အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှုဟာ ပိုမိုဘေးကင်းလာသော်လည်း ခွဲစိတ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်ကိုမဆောင်ရွက်မီ ဖြစ်နိုင်ချေရှိသော အန္တရာယ်များကို နားလည်ပြီး ထည့်သွင်းစဉ်းစားထားရန် အရေးကြီးပါသည်။ အောက်ဖော်ပြပါများသည် အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှု၏ ဆက်စပ်အန္တရာယ်များ၊ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများတွင်ပါဝင်ပါသည်။

• မေ့ဆေးအန္တရာယ်

ခွဲစိတ်မှုတိုင်းတွင်မေ့ဆေး၏နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ ဓာတ် မတည့်သည့် တုံ့ပြန်မှုများ၊ အသက်ရှုလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများနှင့် မေ့ဆေး အပေါ် ဆိုးရွားသော တုံ့ပြန်မှုတို့ ကြုံတွေ့ရနိုင်ပါသည်။

• ပိုးဝင်ခြင်း 

အခြားခွဲစိတ်မှုများကဲ့သို့ပင်ခွဲစိတ်ရာနေရာ၌ ရောဂါပိုးဝင် ရောက်နိုင်ခြေရှိပါသည်။ မခွဲစိတ်မီနှင့် ခွဲစိတ်ပြီးနောက် သင့်လျော်သော စောင့်ရှောက်မှုပေးခြင်းသည် ဤဆိုး ကျိုးကို နည်းပါးအောင် ကူညီပေးနိုင်ပါသည်။

• အမာရွတ်

ခွဲစိတ်မှုဆိုင်ရာလုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနှင့် လူတစ်ဦးချင်းစီ၏ အနာကျက်ခြင်း ဖြစ်စဉ်တို့ အပေါ် မူတည်၍ အမာရွတ်ဖြစ်ပေါ်နိုင်ပါသည်။ အမာရွတ်ဖြစ်ပေါ်မှုကို နည်းနိုင်သမျှ နည်းအောင်လျော့ချနိုင်ဖို့  မည်သို့ပင် ကြိုးပမ်းစေကာမူ လုံးလုံးလျားလျား ဖယ်ရှားရန်အမြဲတမ်းမဖြစ်နိုင်ပါ။

• သွေးလုံး(Hematoma )နှင့် သွေးရည်ကြည်အလုံး( Seroma ) 

ခွဲစိတ်ထားသောနေရာရှိအရေပြားအောက်တွင် သွေးများစုဝေးခြင်းကြောင့်သွေးလုံး(Hematoma) သို့မဟုတ် အရည်များစုဝေးလာခြင်းကြောင့်သွေးရည်ကြည်အလုံး (Seroma) များဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်။ ၎င်းတို့ ဖြစ်ပေါ်လာပါက ဖောက်ထုတ်ရခြင်း (သို့မဟုတ်) အခြားသောကုသမှုများ လိုအပ်နိုင်သည်။

• အာရုံကြောထိခိုက်မိခြင်း

အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှုသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် အာရုံကြောများကို ယာယီ (သို့မဟုတ်) အမြဲတမ်း ပျက်စီးစေကာ ထုံခြင်း၊ ကျဉ်ခြင်း သို့မဟုတ် ထိခိုက်မိသောနေရာ၌ အာရုံ ခံစားမှု ဆုံးရှုံးခြင်းတို့ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

• ခွဲစိတ်မှုလုပ်ထုံးလုပ်နည်း၏နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ

အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှုတစ်ခုစီတိုင်းတွင်၎င်းတို့နှင့်ဆက်စပ်သည့် အန္တရာယ်များ၊ နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများရှိပါသည်။ဥပမာအားဖြင့် ရင်သားအလှပြုပြင် ခွဲစိတ်ခြင်း တွင် ထည့်သွင်းထားသော ရင်သားတု ပေါက်ပြဲခြင်း၊ ရင်သားတုတဝိုက်တွင် အနာရွတ် တစ်သျှူးများ မာကျောလာခြင်းကြောင့် ရင်သားတောင့်တင်း၍ ကျုံ့လာခြင်းနှင့် ရင်သားအာရုံခံစားမှု ပြောင်းလဲခြင်းစသည့် နောက်ဆက်တွဲဘေးအန္တရာယ်များ ရှိနိုင် ပါသည်။

• ခွဲစိတ်ပြီးရလဒ်ကို စိတ်တိုင်းမကျခြင်း

အလှအပရေးရာနှင့်ပတ်သက်၍ခွဲစိတ်ဆရာဝန်သည် အစွမ်းကုန် အားစိုက်ထုတ်စေ ကာမူ ခွဲစိတ်ပြီးရလဒ်သည် လူနာ၏ မျှော်မှန်းချက်အား ပြည့်မီနိုင်လေ့မရှိပေ။၎င်းမှတဆင့် စိတ်မကျေနပ်မှုနှင့် စိတ်တိုင်းမကျမှုများဖြစ်ပေါ်စေနိုင်ပြီး ခွဲစိတ်ပြီး ရလဒ်ကို ပြုပြင်ရန် (သို့မဟုတ်) ပိုမိုကောင်းမွန်စေရန်အတွက်  နောက်ထပ်ခွဲစိတ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်များ လိုအပ်လာနိုင်သည်။

• စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာသက်ရောက်မှု

အချို့သောသူများသည် အလှအပရေးရာခွဲစိတ်ပြုပြင်ပြီးနောက် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်း (သို့မဟုတ်) ခန္ဓာကိုယ်ပုံပန်းသဏ္ဍာန် ချို့ယွင်းချက်များအပေါ် အလွန်အမင်း အာရုံစူးစိုက်သည့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကျိုးသက်ရောက်မှုများ ခံစားရနိုင်ပါသည်။

• ရေရှည်နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများ

အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှု၏နောက်ဆက်တွဲပြဿနာအများစုသည် အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ပြေလည်သွားသော်လည်း၊ အချို့ဆိုးကျိုးများမှာ ဆက်လက်တည်ရှိနေခြင်းသို့မဟုတ် ပိုမိုဆိုးရွားလာခြင်းတို့ကြောင့် နောက်ပိုင်းတွင် အပိုဆောင်းကုသမှုများ သို့မဟုတ် ခွဲစိတ်မှုများ ဆောင်ရွက်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။

ထို့ကြောင့် အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှုတွင် ဘေးကင်းရေးသည် ပြုပြင်ခွဲစိတ်မှုခံယူလိုသူတိုင်းအတွက် အရေးကြီးသောအချက်ဖြစ်သည်။ အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှုကိုပြုလုပ်မည်ဟု စဉ်းစားဆုံးဖြတ်သောအခါတွင်  လူတစ်ဦးချင်းစီ၏ အခြေအနေနှင့် မျော်မှန်းချက် များပေါ်မူတည်၍ တတ်ကျွမ်းနားလည်သည့်ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပြီး မိမိကိုယ်ပိုင်အသိဉာဏ်ဖြင့် ဆုံးဖြတ်ချက်များချနိုင်သည်အထိ သိရှိလိုသည့် မေးခွန်းများမေးမြန်းကာ ဆောင်ရွက်သင့်ပေသည်။

ထို့အပြင် မိမိ၏ ကျန်းမာရေးအခြေအနေအပြင် ရရှိနိုင်သည့်အန္တရာယ်များ၊ ခွဲစိတ်မှုလုပ်ထုံးလုပ်နည်း၏ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ၊မခွဲစိတ်မီနှင့် ခွဲစိတ်ပြီး နောက်လိုက်နာရမည့် ညွှန်ကြားချက်များကို သိရှိထားရမည်။ မိမိ ခွဲစိတ်မှု ပြုလုပ်မည့်နေရာ၊ အဆောက်အဦနှင့်ပတ်သက်သည့်တရားဝင်အသိအမှတ်ပြုထားမှု၊ သုံးသပ်ချက်များနှင့်သက်သေခံချက်များကို လေ့လာထားရမည်။ လက်တွေ့ကျသော အစီအစဉ်များ ဆောင်ရွက် ထားရှိမှုတို့ကြောင့် တစ်စုံတစ်ခု မှားယွင်းသွားပါက မည်ကဲ့သို့ ဆောင်ရွက်ရမည်ကို သိရှိ ထားခြင်းသည် ဘေးအန္တရာယ်ကင်းမှုကို သေချာစေသည့် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အကြံပြုချက်များဖြစ်သည်။ ပြုပြင်ခွဲစိတ်မှုလုပ်ငန်းစဉ်၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုသည် ခွဲစိတ်မှု ခံယူမည့်သူ၏ အသိပေးသဘောတူညီချက်ရယူမှုဖြစ်သည်။ အလှအပရေးရာခွဲစိတ်မှုအတွက် ဘေးကင်းသော ရွေးချယ်မှုပြုလုပ်ရန် လိုအပ်သော အချက်အလက်အားလုံး သိရှိထားရပေမည်။သို့ဖြစ်ပါ၍ အလှအပရေးရာ ခွဲစိတ်မှုဆိုင်ရာ ဘေးအန္တရာယ်များကို သတိထားကြစေရန် ထပ်မံဖြည့်စွက် အသိပေးရေးသားလိုက်ရပါသည်။ 

Photo: Pinterest

ပြာသိုလသည် မြန်မာ့တစ်ဆယ့်နှစ်လတွင်   ဆယ်ခုမြောက်လဖြစ်သည်။ ဆောင်းဥတုတွင်ပါဝင်သည်။ ပြာသိုလကို ပုဂံခေတ်ကျောက်စာများတွင် “ပ္လသေီဝ်”။  “ပ္လသိုဝ်”။ “ပ္လါသိုဝ်” ဟူ၍ ရေးသားလေ့ရှိသည်။ ပြာသိုလအကြောင်း ဝေါဟာရလီနတ္ထဒီပနီကျမ်းတွင် သင်္သကရိုက်ဘာသာ၌ မကရဟုခေါ်၍ မြန်မာတို့အခေါ် မကာရရာသီတွင် ဖုသျှနက္ခတ်နှင့်ယှဉ်သော လပြည့်နေ့ကို ပေါပီဟုခေါ်ကြောင်း၊ ထို့နောက် ပေါပီမှ ပေါသီသို့ဆင်းသက်ပြီး  ပေါသီကိုပင် ကာလကြာရှည်သဖြင့် ပြောသီ၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ပြာသိုဟုခေါ်ကြကြောင်း ဖော်ပြထားသည်။ ထို့ပြင်လည်း  ပြာသိုလကိုဖယောင်း၊ ပျားဖယောင်း၊ ပျားဖယောင်းစု၍ အရဆုံးသောလ၊ ပျားဖယောင်းလဟူ၍ ဖွင့်ဆိုထားသည်များလည်းရှိသည်။ဗေဒင်အခေါ်အားဖြင့်  ပြာသိုလကို မကာရရာသီဟုခေါ်သည်။  ထိုရာသီတွင် ဖုသျှနက္ခတ်နှင့်လမင်းတို့ယှဉ်ပြိုင်ကာ မွန်းတည့်သည်။ နေမင်းသည်  ဥတ္တရာသာဠ်နက္ခတ်နှင့်ယှဉ်ပြိုင်သည်။ ရာသီရုပ်မှာ မကန်းရုပ်ဖြစ်သည်။ ရာသီပန်းမှာ ခွာညိုပန်းဖြစ်သည်။

ဖိုးသူတော်ဦးမင်းက ပြာသိုလဘွဲ့ကို-“ငွေသော်တာ စန္ဒနှင့်၊ ဖုသျှတဲ့ လမ်းဆုံတိမ်လွှာမှာ ရောင်ဝါကျင်းလို့၊ ထိန်ဝင်းတူပြိုင်ပ၊ မြန်းကြွခိုက်ကြုံ၊ တသိန်ဂုဏ်၊ မြိုင်စုံမြနန်း။ နုစိမ်းစိုစိုနှင့်၊ ပန်းခွာညို ငုံတံထူးတယ်၊ ဖူးပွင့်ချက်ဆန်း။” ဟူ၍ ရေးသားခဲ့လေသည်။

ပုစွန်တာရာထွန်းပသော   ပြာသိုလတွင်  ရှေးမင်းများရှိစဉ်အခါက မြင်းခင်းသဘင်ပွဲခေါ် မြင်းခင်းပွဲတော်ကို ကျင်းပမြဲဖြစ်သည်။ မြင်းခင်းစက်သွင်းသဘင်ပွဲတော် သို့မဟုတ် မြင်းခင်းစက်ထိုးပွဲဟုလည်းခေါ်ကြသည်။

မြင်းခင်းစက်သွင်းသည်ဆိုသည်မှာ မြင်းကိုကျင်လည်စွာ အပြေးစီးရင်းထူထားသော စက်တိုင်တွင်  အဆင့်ဆင့်သောစက်ဝန်းများကိုမှန်အောင် လှံလျင်ပစ်သွင်းသောသဘောပင်ဖြစ်သည်။     မင်းညီမင်းသား၊   မှူးမတ်တို့သည်  မျဉ်းမောက်တို စစ်ဝတ်တန်ဆာများကို  ဆင်ယင်ကာမြင်းကြိုးကစုံပါရှိသော မြင်းကိုစီးလျက် လှံလျင်ကိုပစ်ကြသည်။ လှံလျင်ကို လှံတိုဟုလည်းခေါ်ကြသည်။ လှံလျင်ပစ်လက်တည့်သူသည်   ရှေးမြန်မာစစ်ပွဲများ၌အရေးပါမည့်သူဖြစ်သည်။ ဆင်စီးချင်းထိုးသည်။  မြင်းစီးချင်းထိုးသည်ဆိုရာ၌တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက်   လှံလျင်လွှတ်၍တိုက်ချင်းမျိုးလည်း       ပါဝင်သည်။အလောင်းမင်းတရား အရေးတော်ပုံကျမ်းတွင် ခင်ဦးစား  ဦးချစ်ညိုနှင့် သေနတ်ဝန်တို့ လှံလျင်လွှတ်၍ မြင်းစီးချင်းတိုက်ကြပုံကိုအောက်ပါအတိုင်းရေးမှတ်ခဲ့လေသည်။

“ငါနှင့် မြင်းစီးချင်းကစားကြမည်။ ယောကျ်ားကောင်းထွက်ခဲ့စေ ငချစ်ညိုဆိုလျှင်၊ မင်းကျော်ဗညားထွက်သည်ကို ငမြတ်ထွန်းငယ်နှင့် ငါတိုက်ဘက်မတန်။ ငါ့လှံသာ သွေးစွန်းတော့မည်ဆိုသဖြင့်၊ မုဆိုးခြုံဗိုလ်မင်းလှမင်းတောင် ထွက်ပြန်သည်ကိုလည်း ငထွန်ငယ် ငါ့လက်စွမ်းကို စဉ့်ကိုင်မှာနေစဉ်ကပင် နင်အသိဖြစ်သည်။ ငါနှင့်ဘက်မတန်ဆိုပြန်၍၊ ယင်းမကန်ဗိုလ်ယင်ပါဗိုလ်တို့ မြင်းနှစ်ဆယ်သား အသီးသီးထွက်ကြသည်ကိုလည်း   မဖက်မပြိုင်လို၊    သေနတ်ဝန်ဆိုသူသာထွက်လာစေဆို၍သေနတ်ဝန်ထွက်ရာတွင်မှ  သည်ခါယောကျ်ားချင်းတွေ့ရတော့မည်၊ ကိုတို့မှာ ပွဲကြည့်၍သာနေ၊ သေနတ်ဝန်နှင့် ငါနှင့်တန်စေ၊ ကြုံးဝါးသံပ၍ မြင်းကိုအကုန်လွှတ်၍ ခြေတစ်ဖက်ထောင်လျက် ရပ်၍စီးသည်။   ပက်လက်အိပ်၍စီးသည်။ထက်ဝယ်ဖွဲ့ခွေလျက်စီးသည်။ မြင်းနံပါး၌   ကပ်လျက်စီးသည်။  လှံကိုလက်ဝဲလက်ယာဘယ်ညာလဲ၍     စီးသည်။သေနတ်ဝန်မူကား လှံမကို ချိန်ဆကာနေသည်။ ငချစ်ညိုလည်း စီးနည်းအထွေထွေပြီးလျှင်   လှံလျင်နှင့်လွှတ်လိုက်သည်။သေနတ်ဝန်၏ လှံရိုးကိုခတ်မိချေ၏။”

သီပေါမင်းလက်ထက် မြင်းခင်းစက်သွင်းပွဲကျင်းပပုံကို ကုန်းဘောင်ဆက်မဟာရာဇဝင်တော်ကြီး တတိယအုပ်၌ ဤသို့တွေ့ရသည်။ “ယင်းသည့် (၁၂၄၀ ပြည့်နှစ်)ပြာသိုလပြည့်ကျော် ၂ ရက်နေ့ ရှေးမင်းတကာတို့လက်ထက်၊ ဗျူဟာသဘင်စီစဉ်ကျင်းပမြဲဖြစ်သော ဆင်၊ မြင်း၊ ရထား၊လေး၊ မြား စသောမင်းမှုဝိဇ္ဇာအတတ်မျိုးတို့၌အကျုံးဝင်သော  ဆင်ခင်းမြင်းခင်းစက်သွင်းသဘင်တော်ကျင်းပရန်ကို ရွှေနန်းတော်အတွင်း မြေနန်းတော် လက်ဝဲဘက်တွင်  အမြင့်တစ်ဆယ့်ငါးတောင်ကစ၍ နှစ်ဆယ်၊နှစ်ဆယ့်ငါးတောင်၊ သုံးဆယ်၊ ငါးဆယ်၊အနောက်ကအရှေ့သို့ အတည့်အတန်းစက်တိုင် ငါးစိုက်ထူပြီးလျှင် မြေနန်းတော်ဦးမင်းတက်သက္ကဒါန်     လှေကားတော်မြောက်စံတော်မူရန် တဲကန္နားဖျင်းတော်ဆောက်လုပ်၊ ပိတ်ဖြူမျက်နှာကြက်၊ ဗိတာန်ကြာယပ်၊ လှဇရွဲကြက်လုပ်၊ ဆွဲဆင့်အသင့်ရှိစေ၍ ပြာသိုလပြည့်ကျော် ၃ ရက်နေ့တိုင် မင်းညီမင်းသား၊ ဝန်ကြီး၊ အတွင်းဝန်၊ ဝင်းတော်မှူး၊ မှူးတော်မတ်တော်၊ လက်သုံးတော်၊ လက်စွဲတော်တို့ သနားတော်မြတ်ခံရသည့် မျဉ်းမောက်တို၊ စစ်ဝတ်တန်ဆာဆင်ယင်ပြီးလျှင် မြင်းကြိုးကစုံများကိုစီးနင်း၍ တစ်ကိုယ်လျှင်  ဆယ်ခေါက်က လှံလျင်ဆယ်စင်းစီကုန်အောင်  ထိုးကြရသည်။ မင်းညီမင်းသားများမှာ မျဉ်းတို၊မျဉ်းရှည်၊ စစ်ဝတ်တန်ဆာအဆင်အယင်နှင့်    ပေါင်းထုပ်ပဝါပေါင်း၍  ထိုးကြရသည်။    ဆဒ္ဒန်ဆင်မင်းသခင်ဘဝရှင်မင်းတရားကြီးဘုရားမှာ       အဖိုးအနဂ္ဃထိုက်တန်သော  ရတနာအပေါင်းတို့ဖြင့်ပြီးသော မျဉ်းမောက်တို စစ်ဝတ်တန်ဆာဆင်ယင်တော်မူပြီးလျှင် အသျှင်မိဖုရားခေါင်ကြီးနှင့်တကွ မင်းမိဖုရား မောင်းမမိဿံခြံရံတော်မူလျက် မြေနန်းတော်အတက် ကန္နားဖျင်းတဲတော်သို့  ထွက်စံကြည့်ရှုတော်မူသည်။ စက်ထိုးသဘင်တော်တွင် စက်စွဲသည့် မင်းညီမင်းသား၊ မှူးတော်မတ်တော်၊ လက်သုံးတော်၊ လက်စွဲတော်တို့မှာ တစ်လက်စွဲလျှင်၊ ငွေပွင့်ထိုး ပန်းပုဝါတစ်၊ သဇင်ပန်းခိုင်တစ်စီ သနားတော်မူသည်။  မင်းညီမင်းသား၊ မှူးတော်မတ်တော်၊ လက်သုံးတော်၊ လက်စွဲတော်တို့ စက်ထိုးသဘင်ပြီးလျှင် ကသည်း အက္ကပတ်မြင်းတပ်ဗိုလ်အရာရှိတို့နှင့် မြင်းအမှုထမ်းတို့ ရှောက်သီးဓားခုတ်၊ လှံထိုး၊ ငှက်ပျောပင်စိုက်၊ ရေအိုးတင်ဓားခုတ်၊ မြင်းအစိုင်းအနှင် အရေးအရာများကို ထိုးခုတ်ပြပြီးနောက်၊ ရွှေနန်းတော်သို့ဝင်တော်မူသည်။

မြင်းခင်းသဘင်      မကျင်းပမီ၌လည်းကောင်း၊ ကျင်းပဆဲ၌လည်းကောင်း၊မြင်းခင်းဆိုင်ရာအတီးအမှုတ်တို့ကို တီးမှုတ်ကြသည်။ သို့ကြောင့်ပင် မြန်မာ့ဂီတလောကတွင် မြင်းခင်းကြိုးသီချင်းများ ထွန်းကားလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဆင်ရေး၊ မြင်းရေး၊ သေနတ်ရေး၊ လှံရေး၊ လေးရေး၊ ဓားရေး၊ အခုန်အပြေး စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုးလေ့ကျင့်မြဲ၊ ကျင်းပမြဲဖြစ်သည်ကိုရည်၍ အင်းဝမြို့ဘွဲ့   ဆယ့်နှစ်ရာသီ  လူးတားတွင်ဦးအောင်ကြီးက-

“သာစွလေ၊ ရွက်ပြေမြညို၊ ခါကိုလည်းလင့်၊ ပင်တိုင်းပွင့်၍၊ နှင်းနှင့်မြူငွေ့၊ လပြည့်နေ့ဝယ်၊ ပြိုင်၍ဖုသျှ၊ မဂါရဟု၊ ဆောင်းလရာသီ၊ အညီပေါ်မှန်း၊ ကြိုင်ပျံ့မွှမ်းသည်။ နွယ်ပန်းလှိုင်လို၊ လပြာသိုကား၊မိန်ညိုချပ်ဝတ်၊ လျောက်ပတ်ဆောင်ယောင်၊ မှူးခေါင်မတ်ဖျား၊ မင်းသားမင်းမြေး၊ ဆုံးရေးမှတ်လျက်၊ စွယ်ရှက်ချီပင့်၊ ချွန်းဖွင့်တိုက်လျှင်၊ ဆင်တပ်ပြင်၍၊ ခြေလျင် ခြေချင်း၊ မြင်းလည်း မြင်းလျောက်၊ ထိုးမြှောက် လှံလေး၊ ခုန်ပြေးသန်လျင်၊စိုင်းနှင်ကြွားကြွား၊    ဓားသွားနုတ်ငင်၊ မွမ်းမွမ်းဖြင်မျှ၊ သဘင်မြင်းခင်း၊ စစ်ဆင်ကျင်းသည်၊ စီးနင်းကြော့ လန်းလန်းတည့်လေ။ ” ဟူ၍ စပ်ဆိုထားလေသည်။ ယင်းသို့ မြင်းခင်းသဘင်ဆင်ယင်ကျင်းပရာ၌ လှံရေးကစားရာတွင် ဝတ်ဆင်ရသော အဝတ်တန်ဆာ၊ ကစားသူတို့၏ အမူအရာတို့ကို ဆယ့်နှစ်ရာသီဘွဲ့ “ပြာလဲ့ညက်စင်” ချီရတုတွင်-

“ဝေဝေဆီးနှင်း၊ ချမ်းဘိခြင်းကို၊ မြင်းခင်းထွက်ဆဲ၊ စက်ထိုးပွဲမှာ၊ နွဲးကာ နွဲးကာ၊ရိန္ဒမာပျံ၊စကြာလှံနှင့်၊ ကေဆံမသိမ်း၊ အားယူတိမ်း၍၊ ဖဲစိမ်းဝတ်လုံ၊ ရစ်စီးခြုံလျက်၊ တောင်ပုံ ရာထဲ၊ ချက်တိုင်းစွဲအောင်၊ဖန်လဲမညိုး၊ မောင်းရင်းကိုး၍၊ မထိုးစေရ…” ဟူ၍ ရေးစပ်ထားသည်ကိုတွေ့ရလေသည်။ ပြာသိုလနှင့်စပ်လျဉ်းသောအကြောင်းကို မဟာအတုလမင်းကြီးကလည်း -

“တိမ်ခြေငယ်ရှင်းပါလို့၊ မြူနှင်းငယ်စိုစို၊ လပြာသိုမှာ၊ နွယ်ခွာညိုကြိုင်ကြိုင်နှင့်၊ လှိုင်လှိုင်သင်းတဲ့ လကိုလေး။ ရောင်သိင်္ဂီငယ်၊ ကြယ်ညီဖုသျှ၊ မကာရမို့၊ ရွှေဝဥကင်၊ နန်းရင်ပြင်မှာ၊ လှံလျင်မြင်းခင်း၊ သဘင်ကျင်းလို့၊ ရာမင်းထွက်စံ၊ ဗိုလ်ညီလာခံသောအခါ၊ ဆဒ္ဒန်ပိုင့်ပြောင်မွန်မှာ၊ အောင်တံခွန်တေဇာမြူးလို့၊ ထူးလှတယ်လေး”ဟု၍ စပ်ဆိုခဲ့လေသည်။

ပြာသိုလတွင် နံနက် စက်နာရီ ၆ နာရီ ၃၈ မိနစ်တွင် နေထွက်၍၊ ညနေ စက်နာရီ ၅ နာရီ ၄၁ မိနစ်တွင် နေဝင်လေသည်။ မြန်မာနာရီအားဖြင့် နေ့ ၂၄ နာရီရှိပြီးလျှင်ည ၃၆ နာရီရှိသည်။ ဦးယာက “ရာသီညွန့်လန်း၊ နွယ်ပန်းခွာညို၊ နှင်းစိုချမ်းစိမ့်၊ လွမ်းလိမ့်လေ။ တထွေဆန်းစ၊ မကာရဟု၊ စရရာသီ၊ နာရီနှစ်ခန်း၊ ချင့်မှန်းတိုင်းထွာ၊နေ့မှာ နှစ်ဆယ်၊ စွန်းကယ်ဇယ၊ ညဉ့်သို့ကျသော်၊ ဆနှင့်တြိန်း၊ ကိန်းခန်းသင်္ချာ၊ တသိန်းသာ၍၊ စွန်းပါငါးသောင်း၊ အပေါင်းသည်မျှ၊ ဓာတ်အိမ်ပြလျက်၊ နှင်းကျမှိုင်းရီ၊ ပထဝီဟု၊ ရာသီစရ၊ ပြာသိုလတွင်” ဟူ၍ စပ်ဆိုပြထားသည်ကိုလည်းတွေ့ရသည်။

ငွေနှင်းစိုစို  လပြာသိုသည် ဆီးနှင်းထူထပ်သောကာလ၊ မြန်မာတို့က ဆောင်းရာသီဟုခေါ်ကြသည့်    ချမ်းအေးသောရာသီဖြစ်သည်။ ချမ်းအေးလှကြောင်းကို “ပြာသိုမာသ၊ မကာရတွင်၊ ပွင့်ကြကြိုင်သင်း၊ မြောက်လေသွင်း၍၊ ရင်တွင်းချမ်းစိမ့်၊ လှမျိုးငြိမ့်ကို၊ နှစ်သိမ့်စရာ၊ ကြင်တော်ကွာသား၊ ခွေကာစုရုံး၊ မဉ္ဇူအုံးမှာ၊ မပြုံးညှိုးငယ်၊ သနားဘွယ်နှင့်” ဟူ၍ စာဆိုဦးယာက    မြောက်လေအသွင်းဝယ်ကြင်ဖော်ဝေးသူတို့    ရင်တွင်းချမ်းစိမ့်လာကြပုံကိုဖော်ပြခဲ့သည်။ စာဆိုနဝဒေးကြီးကလည်း   “နတ်ပန်းခွံမြ၊ ပေါ်သည့်လဝယ်၊  တရာ့တဆောင်း၊ရုံးလာပေါင်းလည်း၊  တူကြောင်းမရှိ၊ချမ်းလှဘိ” ဟု စပ်ဆိုပြထားပြန်သည်။ဆောင်းပေါင်း တရာ့တဆောင်းပေါင်းထားသည့်  ချမ်းအေးမှုကို  နဝဒေးကြီးတို့လက်ထက်တွင် ခံစားခဲ့ရပုံဖြစ်ပါလိမ့်မည်။

ချမ်းအေးသောရာသီဝယ် မိုးကရွာတတ်သည်။ မိုးလင်္ကာ၌ “ပြာသိုချမ်းပြင်း၊ ဆီးနှင်းရောယှက်၊ နှမ်းပုံဖျက်”ဟုဆိုကြသည်။ အေးသောပြာသိုလဝယ်  ရွာသောမိုးကြောင့် အချမ်းပြင်းသည်ဟု ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုကာလရွာသောမိုးကြောင့် နှမ်းနုတ်၍ ပုံထားသော  နှမ်းပုံကြီးရှိ နှမ်းများလည်း ပျက်စီးကုန်ကြသည်။ ဤသည်မှာ အဖြူနှင့်အမည်း၊ ဓမ္မနှင့်အဓမ္မတို့ယှဉ်တွဲဖြစ်တည်တတ်ကြသည့် လောကသဘာဝပင်ဖြစ်သည်။ ပြာသိုလသည်လောကသဘာဝနှင့်လျော်ညီလှပသည်။ရိုးရာဓလေ့မပျက် လှမြဲလှလျက်ရှိသည့်  ပြာသိုလသည်   ယဉ်ကျေးမှုနယ်ပယ်တွင်ဝင့်ထည်နေမြဲသာဖြစ်ပါတော့သတည်း။    ။

Source: Myawady Webportal

ပြီးခဲ့သည့် သင်္ကြန်တွင်းလောက်က Blood Free ဆိုသည့် ကိုရီးယားဒရာမာဇာတ်လမ်းတွဲတစ်ပုဒ် ကြည့်ဖြစ်သည်။ ဇာတ်လမ်းထဲမှ မင်းသမီးဦးဆောင်သည့် Blood Free ကုမ္ပဏီမှာ အသားတုထုတ်လုပ်သည့် ကုမ္ပဏီဟုဆိုနိုင်သည်။ သို့သော် ကျွန်တော်တို့သိထားသည့် အသားတုများကဲ့သို့ သစ်ဥသစ်ဖုများနှင့် လုပ်ထားသည့် အသားတုမျိုးမဟုတ်။ ဇီဝနည်းပညာသုံးပြီး ဓာတ်ခွဲခန်းထဲတွင် ဖန်တီးထားသည့် အသားတုများ၊ အသက်ဇီဝကို ဖျက်ဆီးခြင်းမရှိသော်လည်း သက်ရှိဖြစ်စဉ်အတိုင်း ဖန်တီးထားသည့် အသားတုများဖြစ်သည်။ မင်းသမီးက အမဲဖျက်ထားသော အသားများကို စားစရာမလိုတော့ဟု ကြွေးကြော်သည်။

ဇာတ်လမ်းမှာ ကိုရီးယားဒရာမာတို့ ထုံးစံအတိုင်း နိုင်ငံ့ထိပ်ဆုံးပိုင်းအထိ အာဏာနှင့် စည်းစိမ်လုပွဲများဖြင့် စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းအောင် ခင်းကျင်းထားသည်။ ထိုဇာတ်ကားကို ကြည့်စဉ်က နည်းပညာများနှင့် အလှမ်းဝေးသော အရပ်ဒေသတွင် နေထိုင်သူ၊ ယနေ့ခေတ်အခေါ် တောသားတစ်ယောက်ပီပီ ကိုရီးယားတွေ တော်တော်စိတ်ကူးယဉ်နိုင်တာပဲ ဟု ထိုနည်းပညာအပေါ် တွေးမိ၏။

စိတ်ကူးယဉ်မဟုတ်… လက်တွေ့

သို့သော် နောက်ပိုင်း မိုက်ခရို ဆော့ဖ်စီအီးအို မူစတာဖာ ဆူလီမန်၏ The Coming Wave စာအုပ်ကို ဖတ်မိပြီး ပတ်ဝန်းကျင်ကို လေ့လာကြည့်သည့်အခါမှ “ဒါ စိတ်ကူးယဉ် မဟုတ်ဘူး၊ တကယ်ဖြစ်နေတာဟ” ဆိုပြီး အထိတ်တလန့် ဖြစ်ရသည်။ ဓာတ်ခွဲခန်းထုတ်အသားများ (lab grown meats) သည် ကမ္ဘာကို တော်တော်လေး ထိုးဖောက်နေပြီ။ သူ့ကို ဖြစ်စေသည့် ဇီဝအတုနည်းပညာဟု ဆိုနိုင်သော Synthetic Biology သည် အရှိန်ရနေပြီဖြစ်သည့်အပြင် ကြောက်သူကပင် ကြောက်နေကြပြီ။ ကျွန်တော်တို့ ထိုအကြောင်းများနှင့် မထိတွေ့နိုင်သေး။

ပြီးခဲ့သည့် ရက်ပိုင်းအတွင်း ဩစတြေးလျမှ တက်လာသည့် သတင်းတစ်ပုဒ်မှာ စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းသည်။ ဩစတြေးလျ-နယူးဇီလန် အစားအစာ စံနှုန်းသတ်မှတ်မှုအဖွဲ့က ဆဲလ်ပြုပြင်နည်းဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော ငုံးသား များကို စားစရာအဖြစ် ခွင့်ပြုနိုင်ရန် ဩစတြေးလျ-နယူးဇီလန် အစားအစာစံနှုန်း ဥပဒေကို ပြင်ဆင်ရန် ပြည်သူများထံမှ အကြံဉာဏ်တောင်းသည့် သတင်းဖြစ်သည်။ ယင်းမှာ ဩစတြေးလျတွင် ပထမဆုံး ထုတ်လုပ်မည့် ဓာတ်ခွဲခန်းထုတ်အသား။ စံနှုန်းအဖွဲ့က အတည်ပြုရန် လုပ်ငန်းစဉ်မှာ တစ်နှစ်ခန့် ကြာဦးမည်ဆို၏။ သို့သော် ဓာတ်ခွဲခန်းထုတ်အသားများကို အတည်ပြုပေးထားသည့် နိုင်ငံများရှိနေပြီ။

အရင်ဆုံး အသိအမှတ်ပြုသည်က စင်ကာပူ။ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်တွင် အသိအမှတ်ပြုသည်။ နောက်အမေရိကန် ပြည်‌ထောင်စုနှင့် အစ္စရေး။ သူတို့က ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အသိအမှတ်ပြုသည်။ နောက်ဆုံး အတည်ပြုထားသည့် နိုင်ငံက ဗြိတိန်။ ယခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင်မှ အတည်ပြုထားခြင်းဖြစ်သည်။ အီတလီက ဖရန်ကင်စတိုင်းဟု အမည်တပ်ပြီး လုံးဝပိတ်ပင်ထားသည်။ အခြားအီးယူနိုင်ငံများက လှုပ်ရှားမှု နည်းသေး၏။ ယခု ဩစတြေးလျက အတည်ပြုနိုင်ရန် ကြိုးစားနေပြီ။ အမေရိကရှိ အချို့ပြည်နယ်များက အသိအမှတ်ပြုသော်လည်း အသား၊ အမဲသားဟု တံဆိပ်တပ်ခြင်းကိုမူ ခွင့်မပြု။ အချို့နိုင်ငံများတွင် တရားဝင် အတည်ပြု၊ မပြု သတ်မှတ်ခြင်းမရှိ သေးသည့်တိုင် ဈေးထဲသို့ ရောက်နေကြသည်လည်း ရှိသည်။

တိုးပွားနေသော စီးပွားရေးနယ်ပယ်

မည်သို့ဆိုစေ ဓာတ်ခွဲခန်းထုတ် အသားများ သို့မဟုတ် ဇီဝနည်းပညာအသားတုများသည် ခြေကုပ် တစ်ခု ယူထားနိုင်ပြီ။ ယမန်နှစ်ကအထိ ဈေးကွက်တန်ဖိုး အမေရိကန် ဒေါ်လာ ၂၇၂ ဒသမ ၄ သန်း ရှိနေ ပြီး ၂၀၃၄ ခုနှစ်တွင် ဒေါ်လာ ၆ ဒသမ ၇ ဘီလီယံအထိ ရှိလာမည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြသည်။ တိုးပွားနေသော စီးပွားရေးနယ်ပယ်တစ်ခုပင်။ ရှေ့ဆက်ကြည့်လျှင် ၂၀၅၀ ပြည့်နှစ်၌ ဒေါ်လာ ၂၂၉ ဘီလီယံ ရှိလာမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ ထိုစီးပွားရေးနှင့် ထိုနည်းပညာ ခန့်မှန်းထားသည့်အတိုင်း တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းရန်အတွက် အခြားနည်းပညာများကဲ့သို့ပင် လူထု၏ဆန္ဒတစ်နည်းအားဖြင့် ဝယ်လိုအားက အဓိကကျမည်သာ။ အထူးသဖြင့် ဩစတြေးလျကဲ့သို့ ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံမျိုးတွင် လူထုဆန္ဒ အရင်တောင်းခံနေရသည်ကိုကြည့်လျှင် သိနိုင်သည်။

လူထုဆန္ဒမှာ တကယ်ဘေးကင်းသည်ဆိုလျှင် ရှေ့ကပြောခဲ့သလို “အမဲဖျက်စရာ မလိုသည့်အသားများ စားရမည်” ဆိုသည့် စကားနှင့်ပင် သေချာပေါက် ပါလာကြလိမ့်မည်။ သို့သော် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး လူ့မလိုင်ကြီးများကိုမူ ထိုစကားလောက်နှင့် ဆွဲဆောင်နိုင်မည်မဟုတ်။ Blood Free ဇာတ်ကား ထဲမှ မင်းသမီးက သူ့ကုမ္ပဏီမှ အကြီးအကဲတစ်ယောက်ကို “သူတို့က အမဲဖျက်တာ မဖျက်တာ အရေးထားတာမဟုတ်ဘူး။ နွား တစ်ကောင်မွေးတာဟာ ကားတစ်စီးထက်ပိုပြီး ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှု များတယ်ဆိုပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဘက်ကနေ လှည့်ပြီးတော့ ဆွဲဆောင်ရတာ” ဟု ပြောပြနေသည်ကို တွေ့ရ သည်။ ထိုအချက်မှာလည်း အမှန်ပင်။ ထို့ကြောင့် အသားတု လုပ်ငန်းများက အထက်ပါ နှစ်ချက်အပြင် စားရေရိက္ခာဖူလုံစေပြီး ငတ်မွတ်မှုများ ပပျောက်စေမည်၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ပိုမိုကိုက်ညီသော အသားကိုရွေးချယ်နိုင်မည်၊ တိရစ္ဆာန်များမှဖြစ်သော ကူးစက် ရောဂါများမှ ကင်းဝေးစေမည်ဆိုသည့် ခေါင်းစဉ်များနှင့် ဆွဲဆောင်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။ ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်ဒဏ် အလူးအလဲခံခဲ့ သော၊ ယခုလည်း ဘာမှန်းသိပ်မသိသေးသည့် နိုရိုဗိုင်းရပ်စ်၏ ခြိမ်းခြောက်မှု ခံနေရ‌သော ကျွန်တော်တို့ မျိုးဆက်အတွက် ဆွဲဆောင်မှုကောင်းများ ဖြစ်နိုင်ပါသည်။

ဆင့်ကဲတိုးတက်လာခြင်း

ဓာတ်ခွဲခန်းထုတ် အသားများသည် ဇီဝအတုနည်းပညာဟု ဆိုနိုင်သည့် Synthetic Biology ခေါင်းစဉ်အောက် တည့်တည့်တွင်ရှိသည်။ ထိုနည်းပညာသည် တစ်ချိန်ကခေတ်စားခဲ့သော မျိုးဗီဇပြုပြင်သည့် နည်းပညာ (Genetic Engineering) ထက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်ပြီးနက်ရှိုင်းသည်။ ဇီဝနည်းပညာ (Biotechnology) နယ်ပယ်ထဲတွင် ပါဝင်သည်။ ဒီအင်န်အေ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာနိုင်စွမ်း တိုးတက်လာရာမှ ပေါ်ပေါက်လာသည့် နည်းပညာဟု ဆိုနိုင်သည်။ ကျွန်တော်တို့သည် ၁၉၅၀ ပြည့် လွန်နှစ်များအတွင်း ဒီအင်န်အေ တို့ကို စတင်တွေ့ရှိသည်။ ဒီအင်န်အေတို့သည် သတင်းအချက်အလက်များ သိမ်းဆည်းထားသည့် ဇီဝနည်းပညာ ဖြစ်သည်ဟု သဘောပေါက် သွားချိန်တွင် ဒီအင်န်အေ သင်္ကေတများကို ဖြေထုတ်ပြီး ဖတ်နိုင်လာသည်။ ၁၉၇၀ ပြည့်လွန် နှစ်များတွင် ဒီအင်န်အေများကို သက်ရှိတစ်မျိုးမှ နောက်တစ်မျိုးသို့ ကူးပြောင်း ပေးလာနိုင်သည်။ ယင်းမှာ မျိုးဗီဇ နည်းပညာခေတ်ဖြစ်သည်။

၂၀၀၃ ခုနှစ် အိမ်ဖြူတော် ပွဲတစ်ပွဲတွင် ၉၂ ရာခိုင်နှုန်းသော လူသားမျိုးဗီဇကို ချိတ်ဆက်နိုင်ပြီဖြစ်ပြီး အသက်ဇီဝ၏ လျှို့ဝှက်သင်္ကေတမှာ ယခုအခါဘွားဘွားကြီးပေါ်လာပြီဟု ကြေညာခဲ့ခြင်းမှာ သမိုင်းမှတ်တိုင် တစ်ခုပင်။ ယခုအချိန်တွင်မူ ထိုနည်းပညာများသည် ပေါ်ခါစကထက် ကုန်ကျ စရိတ် အဆပေါင်း သန်းနှင့်ချီ၍ ကျဆင်းသွားပြီဖြစ်သလို သုံးရလည်းပိုလွယ်လာသည်။ 23andMe လိုမျိုး ဝန်ဆောင်မှု လုပ်ငန်းများသည် လူတစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီအတွက် ဒီအင်န်အေ မှတ်တမ်းတင်ခြင်းကို ဒေါ်လာရာဂဏန်း အနည်းငယ်ဖြင့် လုပ်ပေးနေပြီဖြစ်သည်။

အကောင်းနှင့် အဆိုး

ထို့ထက် ပိုဆန်းသည်မှာ CRISPR မျိုးဗီဇ တည်းဖြတ်ခြင်း (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats)ဖြစ် သည်။ စာသားများ၊ ကွန်ပျူတာ ကုဒ်များကဲ့သို့ပင် မျိုးဗီဇများကို ကျွန်တော်တို့ တည်းဖြတ်နိုင် ကြောင်း သက်သေပြသည့် နည်း ပညာ။ ဖိုင်ဇာ၊ မိုဒါးနားစသည့် ကိုဗစ်-၁၉ ကာကွယ်ဆေးများ ဖော်ထုတ်ရာတွင် ထိုနည်းပညာ ပါဝင်သည်။ ဆားစ်ကာကွယ်ဆေးတွင်လည်း ပါဝင်သည်။ ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်ရေး၊ ရောဂါရှာဖွေရေးနှင့် ကုသရေးတို့တွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေသည်။ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးတွင်လည်း ပိုးမွှားများကို တိုက်ဖျက်ရာတွင် ပါဝင်နေသည်။

သို့သော် …

မူစတာဖာ ဆူလီမန်က ကိုဗစ်-၁၉ မတိုင်မီ သူတက်ခဲ့ရသော ဇီဝ နည်းပညာ တံခါးပိတ်ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုမှ သိလာရသည့် ထိတ်လန့်ဖွယ်ရာ သတင်းစကားတစ်ခုကို ယခုလို ရေးပြထားသည်။

“မကြာမီ အချိန်အတွင်းမှာ လူတချို့က သဘာဝမှာ တွေ့ရတာထက် ပိုကူးစက်လွယ်ပြီး သေစေနိုင်တဲ့ ရောဂါပိုးမွှားတွေကို ဖန်တီးနိုင်တော့မယ်။ အဲဒီပိုးမွှားအတုတွေက ရှိပြီးသားကာကွယ်ရေး နည်းလမ်းတွေကို ကျော်လွှားနိုင်မယ်။ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ ပျံ့နှံ့နိုင်တယ်။ ကုသမှုတွေကို ခုခံနိုင်မယ်။ ဘယ်သူမဆို လုပ်ချင်ရင် ဒီအင်န်အေ အိမ်တွင်း စမ်းသပ်ပစ္စည်းတွေကို အွန်လိုင်းကမှာပြီး အိမ်မှာပဲ ဖန်တီးနိုင်တယ်။ မေးလ်နဲ့မှာလို့ရတဲ့ ကမ္ဘာပျက်ကိန်းပေါ့။”

ယင်းမှာ သိပ္ပံစိတ်ကူးယဉ် ဇာတ်လမ်းမဟုတ်။ တင်ပြသူမှာ ဆယ်စုနှစ် နှစ်ခုကျော် အတွေ့အကြုံရှိသော လေးစားရသည့် ပါမောက္ခကြီးတစ်ယောက်။ ပစ္စုပ္ပန်တွင် ကြုံနေရသည့် အသက်ဘေးဖြစ်သည်ဟုလည်း သူကဆိုသည်။ ထုံးစံအတိုင်းပင် နည်းပညာတစ်ခု၏ ကောင်းကျိုးကိုလိုလားလျှင် ဆိုးကျိုးအတွက်လည်း ပြင်ဆင်ထားရမည်ဖြစ်သည်။

Ref: https://www.beefcen-tral.com/news/feedback-sought-on-application -to- allow-lab- grown-meat-inaustralia/

https:// www. market-sandmarkets. com/Market-Reports/

https://www.globenew-swire.com/newsrelease/2024/11/05/2974675/28124/en/Cultured- Meat-Market-Trends

Source: Myanmar Digital New

နနွင်း(ဆနွင်း)သည် မြန်မာလူမျိုးများ၏မီးဖိုချောင်တွင် အမြဲရှိသည့်ပစ္စည်းများထဲမှတစ်ခုဖြစ်ပြီး နေ့စဉ်ဟင်းချက်ရာတွင်အသုံးပြုသည်။  ဟင်းခတ်အမွှေးအကြိုင်အဖြစ် ထည့်သုံးလေ့ရှိသည့် သဘာဝ၏လက်ဆောင်တစ်ခုဖြစ်သော နနွင်း၏အသုံးဝင်ပုံအမျိုးမျိုးနှင့် ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးအမျိုးမျိုးကိုဆက်လက်ဖော်ပြလိုပါ သည်။ နနွင်းကို အမှုန့်အတိုင်းသုံးစွဲကြသည့်အပြင် အပေါ်ခွံပါဝင်သည့်ဆေးတောင့်၊ ဆေးမှုန့်၊ ဆေးရည်ပုံစံများဖြင့်လည်းရရှိနိုင်သည်။

နနွင်းမှပေးသောကျန်းမာရေးကောင်းကျိုးများ

ကျန်းမာရေးကောင်းကျိုးများစွာ ပေးစွမ်းနိုင်သည့်  နနွင်းသည်  ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ လေပြွန်ရောင်ခြင်း၊ အအေးမိဝေဒနာ၊ အဆုတ်အတွင်းပိုးဝင်ခြင်း၊ တစ်ကိုယ်လုံးနာကျင်ကိုက်ခဲခြင်း၊   အနာကြီးရောဂါ၊ဖျားနာခြင်း၊   ဓမ္မတာလာစဉ်ဖြစ်တတ်သည့်ဝေဒနာများ၊ အရေပြားယားယံခြင်း၊ကင်ဆာရောဂါများ၊   စိတ်ကျဝေဒနာ၊အယ်လ်ဇိုင်းမားခေါ် မှတ်ဉာဏ်ချို့ယွင်းသည့်ရောဂါ၊ မျက်စိအလယ်လွှာရောင်ရမ်းခြင်း၊ သွေးချိုဆီးချိုရောဂါ၊ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရေဆွဲခြင်း၊ သန်ထခြင်း၊ Systemic Lupus Erythematosus (SLE) အမည်ရှိ ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုဆိုင်ရာရောဂါတစ်မျိုး၊ တီဘီရောဂါ၊ ဆီးအိတ်ရောင်ခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ်ရောဂါများအတွက်လည်း နနွင်းကိုအသုံးပြုနိုင်သည်။  အဖျားရောဂါ၊ ငန်းရောဂါ၊ ဝမ်းရောဂါ၊ ရောင်ရမ်းနာကျင်ကိုက်ခဲသောရောဂါ၊  ဆီးအောင့်၊ဆီးကျောက်တည်ရောဂါ၊    အစာအိမ်ရောဂါ၊  မီးဖွားပြီးနောက် သွေးပုပ်ကျန်သောရောဂါနှင့် မှိုင်းရှူဆေး၊  နှာမှုတ်ဆေးများဖော်စပ်ရာတွင်လည်း ထည့်သွင်းအသုံးပြုနိုင်သည်။

ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များအတွက်အဖိုးတန်နနွင်း

အမျိုးသမီးများ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်တစ်နေ့တခြား  အသားအရေ ပူနွေးလာသော်လည်း အသားအရေအေးနေခြင်း၊ သွေးလေးနေခြင်းတို့ဖြစ်ခဲ့လျှင် နနွင်းကို ရေအေးနှင့်ဖျော်ပြီး တစ်ကိုယ်လုံး လိမ်းကျံပေးခြင်းဖြင့်  သက်သာစေနိုင်သည်။ အမျိုးသမီးများ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊  ဇက်ထိုးခြင်း၊ မီးယပ်ခေါင်းကိုက်ရောဂါစွဲခြင်းဖြစ်ခဲ့လျှင် နနွင်းမှုန့်ကို  မီးကျီးခဲပေါ်တွင်ဖြူး၍ မှိုင်းရှူပေးခြင်းဖြင့် သက်သာစေနိုင်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် မကြာခဏ ဖျားတတ်သော   အမျိုးသမီးများသည်  အဖျားပျောက်ဆေးများကို    မှီဝဲသည့်အပြင် နနွင်းကိုလည်း သောက်ပေးသင့်သည်။ မီးဖွားပြီးနောက်  အောင်းနေသောသွေးများ  မဆင်းဘဲ   အပုပ်ဆောင်ရာမှခန္ဓာကိုယ်ဖောရောင်ခြင်းဖြစ်လျှင် နနွင်းကို ဆေးအဖြစ်သောက်ခြင်း၊ လိမ်းခြင်း၊  နနွင်းပြုတ်ရည်ဖြင့် ရေချိုးခြင်းပြုလုပ်ပေးပါက သက်သာစေနိုင်သည်။ မီးဖွားပြီးနောက် သားမြတ်ရောင်ခြင်း၊ သားမြတ်ကိုက်ခြင်း၊ နို့ကြောင်းပိတ်ခြင်းဖြစ်လျှင်  နနွင်းမှုန့်ကိုသောက်ပြီး  နနွင်းလိမ်းကျံပေးခြင်း၊ နနွင်းမှုန့်ကိုအထုပ်ပြုလုပ်၍ ရေနွေးငွေ့ခံပြီး ကျပ်ထုပ်ထိုးပေးခြင်းတို့ ပြုလုပ်နိုင်သည်။ 

သွားနာသွားကိုက်နှင့်အဖျားတက်မှုသက်သာစေသောနနွင်း

သွားနာ၊ သွားကိုက်၊ သွားဖုံးရောင်ခြင်းဖြစ်လျှင် နနွင်းမှုန့်ကို ရေနွေးနှင့်ဖျော်၍ ဆားအနည်းငယ်ထည့်ပြီး     ငုံပေးလျှင်သက်သာစေနိုင်သည်။    အပူဝမ်းပျက်၊  ဝမ်းလျှောဖြစ်လျှင် နနွင်းမှုန့်၊  ကွမ်းစားထုံးအနည်းငယ်နှင့် ထန်းလျက်တို့ကိုရော၍ပြုတ်ပြီး ပူပူနွေးနွေးသောက်ပေးလျှင်  ဝမ်းပျက်၊ ဝမ်းလျှောရောဂါသက်သာပျောက်ကင်းစေနိုင်သည်။ အဖျားတက်ခြင်း၊ ချွေးငုပ်ပြီး ငန်းဖမ်းခြင်းများဖြစ်လျှင် နနွင်းကိုမီးဖိုချောင်မှကျပ်ခိုးနှင့် ဆားအနည်းငယ်ရော၍လှော်ပြီး  ကွမ်းရွက်ပြုတ်ရည်နှင့်သောက်ပါက ချွေးထွက်ပြီး  အဖျားကျစေနိုင်သည်။ ခန္ဓာကိုယ်တွင် နာကျင်ကိုက်ခဲသောအကျိတ်ထွက်ခြင်း၊ ထိခိုက်မိ၍ဖူးရောင်ခြင်းများဖြစ်ပါက နနွင်းကိုထုံးနှင့်ရောစပ်၍ ရေဖျော်ပြီး လိမ်းပေးလျှင်  သက်သာပျောက်ကင်းစေနိုင်သည်။  ရုတ်တရက်ထိခိုက်ပွန်းရှပြီး သွေးမတိတ်လျှင် နနွင်းမှုန့်သိပ်ပေးခြင်းဖြင့် သွေးတိတ်စေနိုင်သည်။

အနံ့အသက်ဆိုးများပျောက်စေနိုင်သောနနွင်း

ခန္ဓာကိုယ်အနံ့ဆိုးခြင်း၊  ချွေးထွက်လျှင်   အနံ့အသက်မကောင်းခြင်း၊ ချိုင်းချွေးနံ့နံခြင်းတို့ဖြစ်ပါက  နနွင်းမှုန့်ကို လက်ဖက်ရည်ဇွန်းနှစ်ဇွန်းခန့် နံနက်နှင့်ည နေ့စဉ်သောက်သုံးပေးပါက ပျောက်ကင်းစေနိုင်သည်။  ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများတွင် နနွင်းမှရသည့်အဆီကို ရေမွှေးပြုလုပ်ရာတွင်    ထည့်သွင်းအသုံးပြုကြသည်။

အသားအရေကိုလှပစေသောနနွင်း

အရောင်လှပြီး အနံ့မွှေးသည့် နနွင်းမှုန့်က ကျန်းမာရေးအတွက်ကောင်းကျိုး ပြုနိုင်သည့်အပြင် အသားအရေကိုလည်းလှပစေရန်    အထောက်အကူပြုသည်။နနွင်းသည်    အရောင်ကျစေနိုင်သကဲ့သို့  ဗက်တီးရီးယားများကိုလည်း  အထိရောက်ဆုံး တိုက်ဖျက်ပေးနိုင်သည်။ နနွင်းသည်  အရေပြားတွင်ဖြစ်သည့်   နီမြန်းရောင်ရမ်းမှုကို သိသာစွာသက်သာစေနိုင်ပြီး ဝဲ၊ နှင်းခူကဲ့သို့ အရေပြားပြဿနာကြောင့် အသားအရေထိခိုက်မှုများကိုလည်း အထိရောက်ဆုံးသက်သာစေနိုင်သည်။  လူအတော်များများတွေ့ကြုံရသော အရေပြားပြဿနာတစ်ခုဖြစ်သည့်ဝက်ခြံထွက်ခြင်းသက်သာစေရန် ဝက်ခြံဖြစ်စေသော     ဗက်တီးရီးယားများကို တိုက်ဖျက်ပေးနိုင်သည့် သဘာဝပိုးသတ်ဆေးအဖြစ် နနွင်းကိုအသုံးပြုနိုင်သည်။ ဝက်ခြံသက်သာစေရန် နနွင်းစစ်စစ်ကိုအရည်ဖျော်၍ ဝက်ခြံပေါ်တွင်တို့လိမ်းရုံဖြင့်သက်သာစေနိုင်သည်။ ဝက်ခြံသက်သာသွားသော်လည်း  မျက်နှာတွင်ဝက်ခြံအမာရွတ်များ   ကျန်နေခဲ့လျှင် နနွင်းအစစ်ကိုသုံး၍  ပေါင်းတင်ခြင်းဖြင့် ကြည်လင်သောမျက်နှာကိုပိုင်ဆိုင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် နနွင်းက အမာရွတ်များကို ပါးစေနိုင်သကဲ့သို့ ဝက်ခြံကြောင့်ဖြစ်သည့် အမာရွတ်များကိုလည်း သိသာစွာ သက်သာစေနိုင်သည်။

အမည်းစက်များကိုသက်သာစေသောနနွင်း

နနွင်းက  အရောင်ကျစေနိုင်သကဲ့သို့ အမည်းစက်များကို သက်သာစေနိုင်သည့်အာနိသင်လည်းရှိသည်။ အသားအရေအတွက် နနွင်းကို ပုံမှန်အသုံးပြုပေးမည်ဆိုပါက   အရေပြားပေါ်ရှိ   အမည်းစက်များကို သိသာစွာသက်သာစေနိုင်သည်။ ထို့ပြင်   မျက်ကွင်းညိုခြင်းနှင့် မျက်အိတ်တွဲခြင်းတို့ကို    သက်သာစေရန်  နနွင်းကိုအသုံးပြုနိုင်သည်။   နေလောင်ခြင်းကြောင့်   အသားအရေထိခိုက်ပျက်စီးမှုသက်သာစေရန်အတွက်လည်း နနွင်းကိုအသုံးပြုနိုင်သည်။ နနွင်းသည် နေလောင်ခြင်းကို သက်သာစေနိုင်သကဲ့သို့ နေလောင်ခြင်းကြောင့် အရေပြားတွင် အမည်းစက်များဖြစ်ခြင်း၊  အသားအရောင်မညီခြင်းများကိုလည်း   သက်သာစေနိုင်သည်။နေရောင်ကြောင့် အရေးအကြောင်းဖြစ်ခြင်းကို သိသိသာသာသက်သာစေနိုင်သည်။

အကြောပြတ်ရာများကိုသက်သာစေသောနနွင်း

နနွင်းက ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်အာနိသင်ကြွယ်ဝပြီး အရေပြားဆဲလ်များကို လုပ်ဆောင်မှုကောင်းစေရန် အကောင်းဆုံးထောက်ပံ့ပေးသည်။ အရေပြားပေါ်တွင်ဖြစ်သည့့် အကြောပြတ်ရာများ သက်သာစေရန် နနွင်းလက်ဖက်ရည်ဇွန်းတစ်ဇွန်းကို သံလွင်ဆီလက်ဖက်ရည်ဇွန်းတစ်ဇွန်းနှင့်ရောပြီး  သံပရာရည်အနည်းငယ်ညှစ်၍ အကြောပြတ်သည့်နေရာတွင် တစ်နေ့နှစ်ကြိမ်လိမ်းပေးနိုင်သည်။       နနွင်းကအသားအရေအတွင်းပိုင်းအထိ ရေဓာတ်ဖြည့်ပေးနိုင်သောကြောင့်  အသားအရေ ခြောက်သွေ့လျှင်  နနွင်းကို  အရေပြားပေါ်တွင်      လိမ်းပေးရုံဖြင့်    အပေါ်ယံအရေပြားလွှာမှ ဆဲလ်သေများကို  အထိရောက်ဆုံးဖယ်ရှားပေးပြီး အသားအရေကို  နူးညံ့စေနိုင်၍ အရေပြားထိခိုက်ပျက်စီးမှုကိုလည်း လျှော့ချပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အနာကျက်စေနိုင်သောနနွင်း

နနွင်းတွင်ပါဝင်သည့် Curcumin ကအနာကျက်စေနိုင်သကဲ့သို့ ဓာတ်တိုးပစ္စည်းများကြောင့်   အသားအရေထိခိုက်ခြင်းမဖြစ်အောင် အထိရောက်ဆုံးကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ ပြတ်ရှဒဏ်ရာများသက်သာစေရန်   အသုံးပြုနိုင်သည်။ လေ့လာမှုများအရ နနွင်းက  အရေပြားတစ်သျှူးများကို ကျန်းမာစေနိုင်သကဲ့သို့ ကော်လာဂျင်ထွက်ရှိစေရန်လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ နနွင်းသည် အရေပြားတွင်ဖြစ်သည့် မီးလောင်ခြင်းနှင့် ဆီပူလောင်ခြင်းမှလွဲ၍   ပြတ်ရှခြင်းနှင့်   ထိခိုက်မိခြင်းတို့ကိုသက်သာစေသည်။

နနွင်း၏ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများ

နနွင်းသည်  ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးနည်းသော်လည်း တချို့လူများတွင် အစာအိမ်ထိခိုက်ခြင်း၊    ပျို့ခြင်း၊   မူးဝေခြင်း၊ဝမ်းပျက်ခြင်းလက္ခဏာများရှိလာနိုင်ပြီးအဆိုပါဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများကိုခံစားရမှုမှာ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ကွဲပြားခြားနားမှုရှိနိုင်ပြီး  ယင်းတို့တွင်မပါဝင်သောတခြားဘေးထွက်ဆိုးကျိုးများလည်းရှိနိုင်သည်။  ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးနှင့်ပတ်သက်၍   စိုးရိမ်ပူပန်မှုများရှိပါက   ဆရာဝန်သို့မဟုတ် ကျွမ်းကျင်သူများနှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးသင့်သည်။

နနွင်းသည် လက်ရှိသောက်သုံးနေသည့်ဆေးဝါးများ၊ မူလကျန်းမာရေးအခြေအနေများနှင့် သက်ရောက်ဓာတ်ပြုမှုများရှိနိုင်သောကြောင့်  အသုံးမပြုမီ   ဆရာဝန်သို့မဟုတ်ဆေးပညာရှင်နှင့်  ဆွေးနွေးတိုင်ပင်ရန်အရေးကြီးသည်။    နနွင်းနှင့် သက်ရောက်ဓာတ်ပြုနိုင်ပြီး သွေးခဲမှုကိုနှေးကွေးစေသည့်ဆေးဝါးများဖြစ်သော Aspirin၊ Clopidogrel (Plavix)၊ Diclofenac (Voltaren၊ Cataflam)၊ Ibuprofen (Advil၊Motrin)၊ Naproxen (Anaprox၊ Naprosyn)၊ Dalteparin (Fragmin)၊ Enoxaparin (Love-nox)၊ Heparin၊ Warfarin (Coumadin) စသည့်ဆေးဝါးများ၊ အလားတူ အစွမ်းသတ္တိရှိသောဆေးဝါးများနှင့်  တွဲဖက်အသုံးပြုမည်ဆိုပါက   အလွယ်တကူ  အညိုအမည်းစွဲနိုင်ခြေနှင့်  သွေးယိုနိုင်ခြေမြင့်မားနိုင်သည်။

နနွင်းမစားသင့်သောသူများ

ကိုယ်ဝန်ဆောင်ချိန်နှင့်ကလေးနို့တိုက်နေချိန်များတွင် နနွင်းကို အစားအသောက်များတွင် ပါဝင်နေကျပမာဏအတိုင်း စိတ်ချစွာစားသုံးနိုင်သော်လည်း နနွင်းသည် ဓမ္မတာလာခြင်းကိုအားပေးပြီး     သားအိမ်ကိုလှုံ့ဆော်ပေးသောကြောင့်   ကိုယ်ဝန်ထိခိုက်နိုင်ခြေရှိသည့်အတွက်  ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်ကာလတစ်လျှောက်တွင် သောက်ဆေးအဖြစ် အသုံးမပြုသင့်ပေ။   နနွင်းသည် သည်းခြေပြဿနာများကို   ပိုဆိုးစေနိုင်သည့်အတွက်  သည်းခြေကျောက်တည်နေသူများ၊ သည်းခြေပြွန်ပိတ်ဆို့နေသူများ နနွင်းအသုံးမပြုသင့်ပေ။ နနွင်းသည် သွေးခဲနှုန်းကို နှေးကွေးစေသည့်အတွက် သွေးမတိတ်ရောဂါရှိသူများအလွယ်တကူအညိုအမည်းစွဲနိုင်ခြေနှင့် သွေးယိုနိုင်ခြေမြင့်စေသည်။

နနွင်းတွင်ပါဝင်သည့် Curcumin ဓာတ်သည် သွေးချိုဆီးချိုဝေဒနာရှင်များတွင်  သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ပမာဏကိုအန္တရာယ်ရှိလောက်သည့်အနေအထားအထိ     ကျဆင်းစေနိုင်သည့်အတွက်သတိနှင့်ယှဉ်ပြီး   အသုံးပြုသင့်သည်။နနွင်းသည် တချို့လူများ၏အစာအိမ်ကိုထိခိုက်စေနိုင်ပြီး GERD ကဲ့သို့ အစာအိမ်ပြဿနာများကို ပိုမိုဆိုးရွားစေနိုင်သည်။ နနွင်းတွင်ပါဝင်သည့် Curcumin အမည်ရှိ ဓာတုပစ္စည်းသည် အီစထရိုဂျင်ဟော်မုန်းနှင့် အလားသဏ္ဌာန်တူသည့် အာနိသင်ရှိသည်။ သီအိုရီအရ နနွင်းသည် ရင်သားကင်ဆာ၊ သားအိမ်ကင်ဆာ၊ သားဥအိမ်ကင်ဆာ၊ သားအိမ်တစ်သျှူး နေရာလွဲမှားခြင်း၊ သားအိမ်အလုံးတည်ခြင်း စသည့် ဟော်မုန်းနှင့်သက်ဆိုင်သောရောဂါများကို အခြေအနေပိုဆိုးစေနိုင်သည်။ သို့ရာတွင်    တချို့သုတေသနများတွင်  နနွင်းသည်    တချို့သောကင်ဆာဆဲလ်များအပေါ် အီစထရိုဂျင်၏သက်ရောက်မှုကိုလျော့နည်းစေသည်ဟု ဖော်ပြထားသည်။ထိုအချက်ကိုမူတည်ပြီး စဉ်းစားမည်ဆိုပါက နနွင်းသည် အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့် ရောဂါများအပေါ် ကောင်းကျိုးသက်ရောက်မှုရှိနိုင်သည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ဟော်မုန်းနှင့်သက်ဆိုင်သည့် ရောဂါတစ်ခုခုခံစားနေရမည်ဆိုလျှင် နနွင်းကို သတိနှင့်ယှဉ်ပြီး အသုံးပြုသင့်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

Source: Myawady Webportal