ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်က နိုင်ငံ၏မြေရှားသတ္တုသိုက်များ ပူးတွဲရှာဖွေရေးအပြင် အမေရိကန် ပြည်တွင်း ဈေးကွက်သို့ အလူမီနီယံများ တင်သွင်းရေးဆိုင်ရာ အခွင့်အလမ်းနှင့်ပတ်သက်၍ အမေရိကန်အား ကမ်းလှမ်းခဲ့ပြီး နှစ်နိုင်ငံကြား အနာဂတ်စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မည့် အစီအစဉ်များကို ဆွေးနွေးခဲ့ပါသည်။

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က ရုရှားနှင့်ပူးပေါင်းကာ ကြီးမားသည့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုကို ဖော်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် နှစ်နာရီအတွင်းမှာပင် ပူတင်က မြေရှားသတ္တုများနှင့် ပတ်သက်၍ ဝန်ကြီးများ၊ စီးပွားရေးအကြံပေးများနှင့် အစည်းအဝေးတစ်ရပ် ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည်။

မိမိတို့အနေဖြင့် အမေရိကန်မိတ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများအား ကမ်းလှမ်းဆောင်ရွက်ရန် အဆင်သင့်ပင် ဖြစ်ကြောင်း၊ “မိတ်ဖက်များ”ဟုဆိုရာတွင် အမေရိကန်အစိုးရအုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းနှင့် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများသာမက မိမိတို့နှင့် အတူတကွ ပူးတွဲလုပ်ဆောင်ရန် ဆန္ဒရှိသည့် ကုမ္ပဏီများကိုပါ ရည်ရွယ်ကြောင်း ပူတင်က အစည်းအဝေးအပြီး နိုင်ငံပိုင် ရုပ်သံအစီအစဉ်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

မိမိတို့တွင် မြေရှားသတ္တုကဲ့သို့သောအရင်းအမြစ်များ ယူကရိန်းထက် ပိုမိုများပြားစွာရှိကြောင်း၊ အဆိုပါ သတ္တုများ အပါအဝင် ဖြစ်လာနိုင်ခြေရှိသည့် အမေရိကန်-ယူကရိန်း အပေးအယူကိစ္စများသည် ရုရှားအတွက် စိုးရိမ်စရာကိစ္စ မဟုတ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်အနေဖြင့် ဈေးကွက်ပြန်ဖွင့်မည်ဆိုပါက ရုရှားကုမ္ပဏီများက အမေရိကန်ဈေးကွက်သို့ အလူမီနီယံတန်ချိန် ၂ သန်းအထိ နှစ်စဉ် တင်ပို့ပေးနိုင်ကြောင်း၊ တင်းကြပ်သည့် အခွန်စည်းကြပ်မှုများ ပြုလုပ် ခဲ့သော ၂၀၂၃ ခုနှစ်မတိုင်မီအထိ အမေရိကန်အလူမီနီယံတင်သွင်းမှုစုစုပေါင်း၏ ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို ရုရှားနိုင်ငံက တင်ပို့ပေးနိုင်ခဲ့ကြောင်း ပူတင်က မှတ်ချက်ပြုပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ထို့အပြင် မိမိတို့နှစ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ရေအားလျှပ်စစ်ထုတ်လုပ်ရေးကဏ္ဍတွင်လည်းကောင်း၊ ရုရှားနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံး အလူမီနီယံထုတ်လုပ်သည့် Rusal ကုမ္ပဏီ၏ ပင်မအခြေစိုက်ရာဖြစ်သည့် Siberia ၊ Krasnoyarsk ဒေသရှိ အလူမီနီယံထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍတွင်လည်းကောင်း အကျိုးတူပူးပေါင်း လုပ်ဆောင်နိုင်ကြောင်း ပူတင်က အကြံပြု ခဲ့သည်။

ရုရှားနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်းတို့အတွက် မြေရှားသတ္တုသည် အရေးကြီးသည့် ကဏ္ဍတစ်ရပ်ဖြစ်ကြောင်း၊ အစိုးရအနေဖြင့် အသင့်တပ်ဆင်အသုံးပြုနိုင်သည့် နည်းပညာမြင့် ကုန်ပစ္စည်းများ ထုတ်လုပ်နိုင်သည်အထိ ပြည်တွင်းစက်မှုလုပ်ငန်း၏ အလားအလာကို မြှင့်တင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံတော်အဆင့်စီမံကိန်းများ၏ ရလဒ်များအပေါ်အခြေခံ၍ ဤကဲ့သို့ နည်းပညာမြင့်ကုန်စည် ထုတ်လုပ်နိုင်မှုအား အဆများစွာ တိုးတက်လာစေရန် ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပူတင်က ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့မှုကို asia.nikkei.com တွင် ရေးသားဖော်ပြထားပါသည်။

ကိုးကား- asia.nikkei.com

ဘာသာပြန်ဆိုသူ-ဦးထက်ထက်အောင်၊နစက-၄

တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ နိုင်ငံရေးဗျူရို အဖွဲ့ဝင်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိသည် ဒေသစံတော်ချိန် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ ရက်က တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ ဂျိုဟန်နာဘတ်စ်မြို့၌ G20 နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေး သို့ ဆက်လက်တက်ရောက်ခဲ့သည်။

ဝမ်ယိက “စည်းလုံးညီညွတ်မှု၊ တန်းတူညီမျှမှု၊ စဉ်ဆက်မပြတ်ရှိမှု” ဟူသော ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ ခေါင်းစဉ် အကြောင်းအရာနှင့် ပေါင်းစပ်ကာ G20 ၏ နောက်တစ်ဆင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ရည်မှန်းချက်အပေါ် တရုတ် နိုင်ငံ၏အကြံပြုချက်အား ပြောကြားခဲ့သည်။

ထိုသို့ပြောကြားရာတွင် ပထမအနေဖြင့် “စည်းလုံးညီညွတ်မှု” ဖြင့် G20 ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အခြေခံအုတ်မြစ်ကို အခိုင်အမာတည်ဆောက်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း ဝမ်ယိက ပြောကြားခဲ့သည်။ ကွဲလွဲမှုများအား ထားရှိကာ တူညီမှုများ အား စုစည်းရေး၊ တူညီမှုများအား စုစည်းခြင်းဖြင့် ကွဲလွဲမှုများအား ဖြေလျှော့ရေးကို ခိုင်မာစွာ လက်ကိုင်ထားရမည်ဖြစ်ရာ ခွာပြဲမှု၊ အတိုက်အခံလုပ်မှုများ မပြုဘဲ အုပ်စုလိုက် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုများကို ဆန့်ကျင်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ နိုင်ငံကြီးများအနေဖြင့် စံနမူနာပြုနိုင်သော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သင့်ပြီး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီးပွားရေး စီမံခန့်ခွဲမှုစနစ် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို တွန်းအားပေးကာ ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်း၏ ကိုယ်စားပြုမှုနှင့် ပြောရေးဆိုခွင့်ကို မြှင့်တင် ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စုပေါင်းအင်အားဖြင့် တံခါးဖွင့် ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးကို တည်ဆောက်ရမည် ဖြစ်သလို တစ်ဖက်သတ် ဝါဒ၊ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကာကွယ်ရေးဝါဒကို အတူတကွ ဆန့်ကျင်ကာ စီးပွားရေး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအသွင်သို့ ပြောင်းလဲမှု တွင် ပို၍ အများအကျိုးဖြစ်ထွန်းမှု၊ အားလုံးပါဝင်မှုရှိသော ဦးတည်ရာသို့ တိုးတက်ရေး တွန်းအားပေးရမည် ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းကပြောကြားခဲ့သည်။
ဒုတိယအနေဖြင့် “တန်းတူညီမျှမှု” ဖြင့် G20 ရှေ့ဆက်လျှောက်လှမ်းရမည့်လမ်းအတွက် ခွန်အားပေးရမည် ဖြစ်ကြောင်း ဝမ်ယိက ပြောကြားခဲ့သည်။ အတူညှိနှိုင်း၊ အတူတည်ဆောက်၊ အတူမျှဝေမှုကို ကိုင်စွဲကာ ရန်ဘက် မဟုတ်သော မိတ်ဖက်အဖြစ် အပြန်အလှန်ရှုမြင်ရမည် ဖြစ်သလို အပြန်အလှန်၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို စိန်ခေါ်မှု မဟုတ်ဘဲ အခွင့်အလမ်းအဖြစ် ရှုမြင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် တောင်အာဖရိက၏ “ဉာဏ်ရည်တု” မစ်ရှင်အဖွဲ့ တည်ထောင်ခြင်းကို ထောက်ခံအားပေးသလို အာဖရိက ဉာဏ်ရည်တု ကမ္ဘာ့ထိပ်သီး ဆွေးနွေးပွဲ ကျင်းပမှုအား ထောက်ခံကြောင်း၊ ဘက်ပေါင်းစုံက တရုတ်နိုင်ငံသို့ လာရောက်၍ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ကမ္ဘာ့ ဉာဏ်ရည်တု ညီလာခံသို့ တက်ရောက်ရန် ဖိတ်ခေါ်ကြောင်း၊ “သိပ္ပံပညာ တံခါးဖွင့်လှစ်မှု နိုင်ငံတကာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အဆိုပြုချက်” တွင် ပိုမို များပြားသော နိုင်ငံနှင့် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ ပါဝင်ကြရန် ဖိတ်ခေါ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

တတိယအနေဖြင့် “စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု” ဖြင့် G20 ၏ အနာဂတ်အလားအလာသစ်ကို ဖွင့်လှစ်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း ဝမ်ယိက ပြောကြားခဲ့သည်။ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအကြောင်းအရာကို G20 ဆွေးနွေးမှုအစီအစဉ်၏ ဦးစားပေးနေရာတွင် ဆက်လက်ထားရှိကာ နိုင်ငံစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝါဒ စိတ်ဓာတ်ကို စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေး၏ အသေးစိတ် လှုပ်ရှားမှုအဖြစ် ပြောင်းလဲရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဘေးအန္တရာယ် လျှော့ချမှု၊ ကြွေးမြီဆက်လက်ထားရှိနိုင်မှု၊ မျှတမှုရှိစွာ စွမ်းအင် အသွင်ကူးပြောင်းမှု၊ အဓိကသတ္တုထုတ်ကုန် စသည့် ဦးစားပေးကဏ္ဍ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကို အားပေးထောက်ခံကာ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ ဘဏ္ဍာငွေ ကုန်ကျစရိတ်လျှော့ချရေး နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေသွားမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ “အတူတကွ လှုပ်ရှား၍ မျှတစွာ တာဝန်ခံခြင်း” အခြေခံမူအရ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ ကြွေးမြီ ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုး လျှော့ချရေး ကူညီဆောင်ရွက်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

အာဖရိကသည် အသစ်တစ်ဖန်နိုးထလာပြီ ဖြစ်ကြောင်း ဝမ်ယိက ပြောကြားခဲ့သည်။ G20 အနေဖြင့် ပိုမို များပြားသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အရင်းအမြစ်များကို စည်းရုံးကာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး လှုပ်ရှားမှု ဟန်ချက်ညီညီ အကျိုးသက်ရောက်မှု တိုးပွားနိုင်ရေး ထောက်ခံအားပေးရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ စက်မှုအသွင်ပြောင်းမှု၊ အခြေခံ အဆောက်အဦ၊ အစိမ်းရောင်သတ္တု စသည့်ကဏ္ဍများတွင် အာဖရိကနှင့်အတူ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရာ ခေတ်မီ အသွင်ပြောင်းရေးလမ်းစဉ်ကို အရှိန်မြှင့်တင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် အာဖရိက မိတ်ဖက်များနှင့် အတူ  ခေတ်မီအသွင်ပြောင်းရေး “ကဏ္ဍ ၁၀ ရပ် မိတ်ဖက်လှုပ်ရှားမှု” ကို ဘက်စုံ တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်လျက် ရှိရာ G20 ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဖြင့် အာဖရိကဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးစွမ်းအင်ကို ဖြည့်တင်းကာ အတူတကွ စည်ပင် သာယာဝပြောသော တိုးတက်မှုကို ဖော်ဆောင်သွားလိုကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ကိုးကား-ဆင်ဟွာ

ယူကရိန်းသမ္မတ ဗလာဒီမာ ဇီလန်စကီး က ယူကရိန်းနိုင်ငံကို NATO အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်ရေးကိစ္စနှင့် ပတ်သက်လျှင် မိမိ၏ရာထူးနှင့် လဲလှယ်ရန်ပင် အသင့်ရှိကြောင်း၊ ယူကရိန်း၏ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် လိုအပ်မည်ဆိုပါက မိမိ အနေဖြင့် သမ္မတရာထူးမှ နုတ်ထွက်ပေးသွားမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ပြင် မိမိသည် အာဏာကို နှစ်ပေါင်းများစွာ ဖက်တွယ်ထားရန် ဆန္ဒမရှိကြောင်း “၂၀၂၅ ခုနှစ် ယူကရိန်း ဖိုရမ်” တွင် ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

အမေရိကန်ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၅၀၀ တန်ဖိုးရှိ ယူကရိန်း၏ မြေရှားသတ္တု ဝယ်ယူမည့် အစီအစဉ် အပါအဝင် အမေရိကန်၏ ကမ်းလှမ်းမှုကို လက်ခံရရှိခဲ့ကြောင်း အဆိုပါအခမ်းအနားတွင် ဇီလန်စကီး က တရားဝင် ထုတ်ဖော် ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ယင်းကိစ္စနှင့်ပတ်သက်၍ ပထမအကြိမ် အလွတ်သဘော ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုကို ယူကရိန်း ဘက်က ပယ်ချလိုက်ပြီးနောက် အမေရိကန်က ယခုကဲ့သို့ လူသိရှင်ကြား ထပ်မံကမ်းလှမ်းခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

ယခု အမေရိကန်နှင့်မိမိတို့အကြား ပြောဆိုနေသည်မှာ အကြွေးကိစ္စဖြစ်ပြီး ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကိစ္စ မဟုတ်ကြောင်း၊ ယင်း ငွေပမာဏကို ရန်ပုံငွေအဖြစ် စာရင်းသွင်းထားသော်လည်း ငွေကြေးအဖြစ် ပြည်ပမှ မည်သည့် ငွေပမာဏမျှ ရောက်ရှိ လာခြင်း မရှိခဲ့ကြောင်း၊ အမေရိကန်ထံမှ မိမိတို့ ရရှိထားသည်မှာ ဘီလီယံ ၁၀၀ တန်ဖိုးရှိ အထောက်အပံ့များသာ ဖြစ်ကြောင်း၊ အမေရိကန်ဘက် က တောင်းဆိုသည့် ဘီလီယံ ၅၀၀ ကို ပြန်လည်ပေးနိုင်ရန် အသင့်မဖြစ်သေး သည့်အပြင် အကြွေး ဘီလီယံ ၁၀၀ ကိုလည်း ပြန်လည်ပေးဆပ်နိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ အဘယ်ကြောင့် ဆိုသော် ထောက်ပံ့ကြေးသည် အကြွေး မဟုတ်ဟု မှတ်ယူထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း၊ ထောက်ပံ့ရန်ပုံငွေသည် အကြွေး မဟုတ်သဖြင့် ပေးဆပ်ရန် မလိုအပ်ဟု ယူဆကြောင်း၊ အမေရိကန် တောင်းဆိုသည့်အတိုင်းသာ ပြန်လည်ပေးချေ ရမည်ဆိုပါက မိမိတို့ ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ မျိုးဆက် ၁၀ ဆက်ခန့် အဆိုပါအကြွေးကို ဆပ်နေရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ထို့ကြောင့် အမေရိကန်တို့၏ အဆိုပါတောင်းဆိုချက်ကို လုံးဝလက်မခံနိုင်ပါကြောင်း ဇီလန်စကီး က ထပ်လောင်းပြောကြား ခဲ့ပါသည်။

ဇီလန်စကီး၏ သမ္မတသက်တမ်းမှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မေလတွင် ကုန်ဆုံးခဲ့ပြီဖြစ်သော်လည်း ၎င်းသည် အာဏာကို ဆုပ်ကိုင်ထားနိုင်ရန် စစ်ပွဲများကို ရှည်ကြာအောင် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိကြောင်း အချို့က စွပ်စွဲပြစ်တင်လျက်ရှိသည်။ ရုရှားဘက်ကလည်း ဇီလန်စကီးအား ယူကရိန်းနိုင်ငံ၏ တရားဝင်ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် လက်မခံနိုင်ကြောင်းနှင့် အလုံးစုံငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးရန် ၎င်း၌ အခွင့်အာဏာ မရှိကြောင်း ပြောကြား ခဲ့သည်။ ထရမ့်ကလည်း ဇီလန်စကီးကို သမ္မတ ရာထူးနေရာအတွက် တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုရန် မသေချာ မရေရာ ဖြစ်နေကြောင်း ဝေဖန်ထောက်ပြခဲ့သည့်အပြင် “ရွေးကောက်ပွဲမရှိသည့် အာဏာရှင်” ဟု တံဆိပ် ကပ်ကာ စွပ်စွဲထားပြီး လတ်တလောတွင် ဇီလန်စကီးအပေါ် ၎င်း၏နိုင်ငံ (ယူကရိန်း) အတွင်းမှာပင်  ထောက်ခံမှုနှုန်း ဆိုးရွားစွာ နိမ့်ကျလျက်ရှိသည်ဟု ယခုရက်သတ္တပတ်အတွင်း ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

ကိုးကား- RT    

Photo: RNZ

ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးထက်ထက်အောင်(နစက-၄)

ဂျိုဟန်နာဘတ်စ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၁ ရက် 

တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ နိုင်ငံရေးဗျူရို အဖွဲ့ဝင်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိသည် ဒေသစံတော်ချိန် ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀ ရက်က တောင်အာဖရိကနိုင်ငံ ဂျိုဟန်နာဘတ်စ်မြို့၌ ကျင်းပသော G20 နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးသို့ တက်ရောက်စဉ် ကာလအတွင်း ရုရှားနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Sergey Lavrov နှင့် တွေ့ဆုံ ဆွေးနွေး ခဲ့သည်။

ထိုသို့ တွေ့ဆုံရာတွင် ဝမ်ယိက တရုတ်-ရုရှား ခေတ်သစ် ဘက်စုံမဟာဗျူဟာမြောက် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှု မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေးမှာ ပို၍ မြင့်မားသောအဆင့်၊ ပို၍ ကျယ်ပြန့်သောအတိုင်းအတာဆီသို့ လျှောက်လှမ်းလျက် ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

နှစ်ဖက်အပြန်အလှန် အကျိုးဖြစ်ထွန်းသည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုက တည်ငြိမ်စွာ တိုးတက်ပြီး မဟာဗျူဟာမြောက် ညှိနှိုင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုက နီးစပ်ထိရောက်ရာ နှစ်နိုင်ငံနှင့် နှစ်နိုင်ငံ ပြည်သူများ၏ ဘုံအကျိုးစီးပွားကို ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ ကမ္ဘာ့ဗဟုအသွင်ပြောင်းမှု ဖြစ်စဉ်အား တွန်းအားပေးခြင်းတွင် အရေးကြီးသည့် အခန်းကဏ္ဍ၌ ပါဝင်ခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံသည် ရုရှားနိုင်ငံနှင့်အတူ နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ ရရှိထားသော အရေးကြီး သဘောတူညီချက်များကို မလျော့မပေါ့ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ပြီး တရုတ်-ရုရှား ဆက်ဆံရေးကို နှစ်သစ်တွင် ယခင်ကလို ရှေ့ဆက်တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်သွားလိုကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဝမ်ယိက ယခုနှစ်သည် ကမ္ဘာ့ ဖက်ဆစ်တော်လှန်ရေး စစ်ပွဲ အောင်နိုင်ခြင်းနှင့် ကုလသမဂ္ဂ တည်ထောင်ခြင်း နှစ် ၈၀ ပြည့်ဖြစ်ရာ ကြီးမားသည့် သမိုင်းအနက်အဓိပ္ပာယ်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ယင်းကြမ်းတမ်း ခက်ခဲလှသော တိုက်ပွဲတွင် တရုတ်-ရုရှား နှစ်နိုင်ငံပြည်သူများသည် အသက်သွေးချွေးစတေး၍ တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြရာ အရှေ့အနောက် စစ်မြေပြင်မှာ တိုင်းပြည်ပျက်သုဉ်းမည့်အန္တရာယ်ကို ကယ်တင်ရန်၊ ကမ္ဘာ့ငြိမ်းချမ်းရေးကို ကြိုးပမ်းဖော်ဆောင်ရန် ကြီးမားသည့် အမျိုးသားရေး စတေးခဲ့ရသလို သမိုင်းအတွက် ကြီးမားသော အကျိုးဆောင်မှု ရှိခဲ့ကြောင်း၊ တရုတ်-ရုရှား နှစ်နိုင်ငံသည် ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ် တိုက်ပွဲအောင်မြင်ကြသော နိုင်ငံနှင့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ အမြဲတမ်း အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံများဖြစ်ကြရာ ပခုံးထက်တွင် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အောင်မြင်မှုရလဒ်ကို ကာကွယ်ရန်၊ စစ်မက်အလွန် နိုင်ငံတကာစည်းစနစ်ကို ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရန် အရေးကြီးသည့် တာဝန်ကို အတူထမ်းရွက်ထားကြရကြောင်း၊ အခြေအနေများ မည်သို့ပင် ပြောင်းလဲစေကာမူ တရုတ်-ရုရှား ချစ်ကြည်ရေး၏ အခြေခံအုတ်မြစ်မှာ ဖြိုခွဲ၍ မရအောင် ခိုင်မာပြီး နိုင်ငံကြီး၏ နိုင်ငံတကာကျင့်ဝတ် ထမ်းဆောင်ရမည့် တာဝန်ကို ရှောင်လွှဲမည် မဟုတ်ကြောင်း၊ နှစ်ဖက် အနေဖြင့် “နှစ် ၈၀ ပြည့်” အထိမ်းအမှတ်အခွင့်အလမ်းတွင် တရုတ်-ရုရှား မဟာဗျူဟာမြောက် ညှိနှိုင်းမှုများကို နက်ရှိုင်းစေရန်၊ မှန်ကန်သည့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ် သမိုင်းအမြင်ကို အပြုသဘောပြန့်ပွားစေရန် ဆောင်ရွက်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ ကုလသမဂ္ဂအား ဗဟိုပြုသည့် နိုင်ငံတကာစနစ်ကို ခိုင်မာစွာ ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရမည် ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်းနိုင်ငံများ၏ တရားဝင်အကျိုးစီးပွားကို ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းကာ တန်းတူညီမျှ၊ စနစ်ကျသည့် ကမ္ဘာ့ဗဟုအသွင်ပြောင်းမှုနှင့် အများအကျိုးဖြစ်ထွန်း၍ အားလုံးပါဝင်သော စီးပွားရေး ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ  အသွင် ပြောင်းမှု တည်ဆောက်ရေးကို တွန်းအားပေးရမည် ဖြစ်ကြောင်း ဝမ်ယိက ပြောကြားခဲ့သည်။

Sergey Lavrov က သမ္မတ ပူတင်နှင့် သမ္မတ ရှီကျင့်ဖျင်တို့သည် ရုရှား-တရုတ် ဆက်ဆံရေးနှင့် မဟာဗျူဟာမြောက် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ရေးအတွက် လမ်းညွှန်ပေးခဲ့ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ရုရှားနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့်အတူ ယင်းကို အခြေခံပြီး အဆင့်မြင့်အလွှာ ဆက်ဆံရေးကို အားဖြည့်ခြင်း၊ ကုန်သွယ်စီးပွား၊ ဘဏ္ဍာရေး၊ လူမှုယဉ်ကျေးမှု စသည့် ကဏ္ဍများ၌ ထဲထဲဝင်ဝင်လက်တွေ့ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားလိုကြောင်း၊ ရုရှား-တရုတ်ဘက်စုံ မဟာဗျူဟာမြောက် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှု မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး ပိုမိုတိုးတက်စေရန် တွန်းအားပေးကာ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် အောင်နိုင်ခြင်း နှစ် ၈၀ ပြည့် အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနားများကို ကောင်းမွန်စွာ ဆောင်ရွက်သွားလိုကြောင်း ၎င်းက ပြောကြား  ခဲ့သည်။

ရုရှား-တရုတ် နှစ်နိုင်ငံ၏ ဗဟုအသွင်ကို လက်ကိုင်ထားခြင်းသည် ရှုပ်ထွေး၍ ကမောက်ကမ ဖြစ်နေသောကမ္ဘာကြီး၏ တည်ငြိမ်မှု အကြောင်းတရား ဖြစ်ကြောင်း၊ ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံက အဆိုပြုသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အဆိုပြုချက်များကို အထူးအသိအမှတ်ပြုသဘောတူသကဲ့သို့ ရုရှား-တရုတ် အဆင့်မြင့် အပြန်အလှန် ယုံကြည်မှုအပေါ် အထူးတန်ဖိုးထားချီးကျူးပါကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံနှင့်အတူ BRICS ယန္တရား၊ ရှန်ဟိုင်း ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုအဖွဲ့၊ ကုလသမဂ္ဂ၊ G20 စသည့် မူဘောင်များအောက်တွင် ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများကို အားဖြည့် ဆောင်ရွက် သွားလိုကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

Sergey Lavrov က ယူကရိန်းအကျပ်အတည်း နောက်ဆုံးဖြစ်ပေါ်တိုးတက်မှုနှင့် ရုရှားဘက်က ထည့်သွင်း စဉ်းစားမှုများကို မိတ်ဆက်ပြောကြားရာတွင် ရုရှားအနေဖြင့် အကျပ်အတည်း၏ ပြဿနာအရင်းအမြစ်ကို ဖြေရှင်းရန် အာရုံစိုက်ပြီး တရားမျှတမှု၊ စဉ်ဆက်မပြတ်ရှိမှု၊ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်စာတမ်းနှင့်ကိုက်ညီမှုရှိသော ငြိမ်းချမ်းရေး နည်းလမ်းကို အားထုတ်ရှာဖွေလျက်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ရုရှားနိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ဓမ္မဓိဋ္ဌာန် ကျမှု၊ သမာသမတ်ကျသည့် ရပ်တည်ချက်နှင့် ဘရာဇီး စသည့်နိုင်ငံများနှင့်အတူ အဆိုပြုဖွဲ့စည်းသည့် “ငြိမ်းချမ်းရေး မိတ်ဆွေ” အဖွဲ့ငယ်အား အထူးအလေးထားကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံနှင့်အတူ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများ ထိန်းသိမ်းကာ ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်းနိုင်ငံများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ အားဖြည့်သွားလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

ဝမ်ယိက တရုတ်နိုင်ငံ၏ အစဉ်အမြဲ ရပ်တည်ချက်ကို ရှင်းလင်းပြောကြားခဲ့ရာ တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများဖြစ်မြောက်ရေး၊ နိုင်ငံရေးဖြင့် အကျပ်အတည်း ဖြေရှင်းရေးတွင် အပြုသဘောအခန်းကဏ္ဍမှ ဆက်လက် ပါဝင်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

နှစ်ဖက်အနေဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းအခြေအနေ စသည့် ဘုံဂရုပြုကြသည့် နိုင်ငံတကာနှင့် ဒေသတွင်းရေးရာကိစ္စရပ်များအား အမြင်သဘောထားချင်းဖလှယ်ကာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းခဲ့ကြကြောင်း သိရသည်။ 

ကိုးကား-ဆင်ဟွာ

အမေရိကန် သမ္မတ ထရမ့်က တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများအား ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးသည့် အရှိန်အဟုန် အပေါ် ကျေနပ်မှုမရှိသောကြောင့် အမေရိကန် ICE ယာယီညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် Caleb Vitello ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံခဲ့ရသည်။

ထရမ့် အစိုးရသည် အမေရိကန် ICE ခေါင်းဆောင်ပိုင်းကို ပြုပြင် ပြောင်းလဲမှုများလုပ်ဆောင်လျက်ရှိပြီး ယာယီညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် အသစ်နှင့်ပတ်သက်၍ မကြာမီတွင် ကြေညာမည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ ယခုလ အစောပိုင်းတွင် ICE ၏ တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများအား တာဝန်ယူ ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးသည့် အခြားသော အဆင့်မြင့် အရာရှိ ၂ ဦး လည်း ရာထူးမှ ဖယ်ရှားခံခဲ့ရကြောင်း The Wall Street Journal ၏ သတင်းများအရ သိရသည်။

ထရမ့် အစိုးရသည် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများအား ပြည်နှင် ဒဏ်ပေးသည့် အရှိန်အဟုန် အပေါ် စိတ်ပျက်မိကြောင်း အမေရိကန် မီဒီယာ၏ သတင်းတွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။ ICE သည် “အလုပ်ကို လုပ်ပြရုံသာ” လုပ်နေခြင်းဖြစ်ပြီး သတ်မှတ်ထားသော ရည်မှန်းချက်များနှင့် အလွန် အလှမ်းဝေးနေသေးကြောင်း CNN က ထရမ့်အစိုးရ အရာရှိတစ်ဦး၏ စကားကို ကိုးကား၍ ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက်တွင် သတင်းဖော်ပြခဲ့သည်။

ထရမ့်သည် ၎င်းရာထူးထမ်းဆောင်ပြီးနောက် ရက်သတ္တပတ် အနည်းငယ်အတွင်း တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ၏ ပြည်နှင်ဒဏ် အရေအတွက် လုံလုံလောက်လောက်မရှိခြင်းကြောင့် ဒေါသထွက်ခဲ့ကြောင်း၊ ICE ဝန်ထမ်းများ ရင်ဆိုင်ရသော ဖိအားမှာ ပိုမိုကြီးမားလာပြီး ၎င်းတို့ကို ပိုမိုများပြားသော တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများအား ဖမ်းဆီးခြင်း၊ ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခြင်းများ ပြုလုပ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့ကြောင်း NBC က သတင်းအရင်းအမြစ် ၃ ဦး၏ ပြောကြားချက်ကို ကိုးကား၍ ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက်တွင် ဖော်ပြခဲ့သည်။

လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် အကောက်ခွန် အာဏာပိုင်အဖွဲ့ (ICE) သည် အမိမြေလုံခြုံရေးဌာန (DHS) ၏ လက်အောက်တွင်ရှိသည်။ ထရမ့် ရာထူးထမ်းဆောင်ပြီးနောက် ပထမလအတွင်း အမေရိကန်နိုင်ငံက လူပေါင်း ၃၇,၆၆၀ ဦးကို ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခဲ့ကြောင်း၊ ဘိုင်ဒန် အစိုးရ၏ နောက်ဆုံးတစ်နှစ်တွင် လစဉ် ပျမ်းမျှ လူပေါင်း ၅၇,၀၀၀ ဦးကို ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးခဲ့ကြောင်း အဆိုပါဌာန၏ ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်များတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ထရမ့် ရာထူးထမ်းဆောင်ချိန်မှစ၍ ၎င်းသည် အမိန့်ကြေညာချက် အများအပြားကို လက်မှတ်ရေးထိုးကာ တောင်ပိုင်းနယ်စပ်ကို အရေးပေါ် အခြေအနေကြေညာခဲ့ပြီး တရားမဝင်ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ ဝင်ရောက်ခြင်းကို ဘက်စုံတားမြစ်ခဲ့သလို တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများ သို့မဟုတ် ယာယီနေထိုင်သူများ၏ အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် မွေးဖွားသော သားသမီးများကို “ကလေးမွေးဖွားပြီး နိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့် (Birthright Citizenship)” မှ ဖျက်သိမ်းကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။  ကျူးဘားနိုင်ငံ၊ ဂွမ်တာနာမိုရှိ အမေရိကန်ရေတပ်အခြေစိုက်စခန်းတွင် ရှိပြီးသား အချို့သော တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ ထိန်းသိမ်းရေးစင်တာကို တိုးချဲ့တည်ဆောက်ခဲ့ကြောင်းလည်း ကြေညာခဲ့သည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် အမေရိကန် သည် တရားမဝင် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများအား လက်တင် အမေရိကန်နိုင်ငံများသို့ လေယာဉ်ပျံဖြင့် အတင်းအကျပ် ပြန်လည်ပို့ဆောင်ခြင်း၊ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူများကို လက်ထိပ်ခြေထိပ်ခတ်ထားခြင်းကြောင့် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်း၏ ပြစ်တင်ရှုတ်ချမှုကို ခံခဲ့ရသည်။ 

ကိုးကား-ဆင်ဟွာ

အမေရိကန်နိုင်ငံ သမ္မတ ထရမ့်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ ရက်တွင် လူမှုမီဒီယာ၌ ပို့စ်တင်၍ ယူကရိန်းနိုင်ငံ သမ္မတ ဇီလန်စကီးအား ပြစ်တင်ခဲ့ပြီး “အကောင်းဆုံးက မြန်မြန်လှုပ်ရှားပါ၊ မဟုတ်ရင် သူ့နိုင်ငံ ရှိတော့မှာမဟုတ်ဘူး” ဟု ဇီလန်စကီးအား သတိပေးခဲ့သည်။

ထရမ့်သည် ယင်းနေ့က ၎င်းတည်ထောင်ထားသော “Truth Social” လူမှုကွန်ရက်မီဒီယာ ပလက်ဖောင်းတွင် “ဇီလန်စကီးက အမေရိကန်ကို ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၃၅၀ သုံးပြီး အနိုင်မရနိုင်သလို အစကတည်းက စတင်ရန် မလိုအပ်သည့် စစ်ပွဲတွင် ပါဝင်လာရန် ဖျောင်းဖျပြောဆိုခဲ့ကြောင်း” ၊ “အမေရိကန်က ဥရောပထက် ဒေါ်လာ ၂၀၀ ဘီလီယံပိုသုံးလိုက်ရကြောင်း၊ ဥရောပ၏ငွေများသည် အာမခံချက်ရှိကြောင်း၊ အမေရိကန်ကတော့ ဘာမျှ ပြန်မရ ကြောင်း”၊ “ထိုစစ်ပွဲက မိမိတို့အတွက်ထက် ဥရောပအတွက် ပိုအရေးကြီးကြောင်း၊ မိမိတို့ကြားတွင် ကျယ်ပြောပြီး လှပသည့် သမုဒ္ဒရာကြီး ခြားနေကြောင်း” ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။ ယူကရိန်းသည် အမေရိကန်ဘက်မှ အကူအညီ အမေရိကန်ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ရာချီရရှိခဲ့ခြင်းမဟုတ်ဘဲ ၇၅ ဘီလီယံကျော်သာ ရရှိခဲ့သည်ဟူသော ဇီလန်စကီး၏ ထိုမတိုင်မီ ပြောဆိုချက်နှင့်စပ်လျဉ်း၍ ထရမ့်က “မိမိတို့ ၎င်းကိုပေးလိုက်သည့် ငွေကြေးများအနက် တစ်ဝက်ကို တွေ့ရှိခြင်းမရှိကြောင်း ဇီလန်စကီးက ဝန်ခံထားကြောင်း” ၊ “ဇီလန်စကီးက ဆက်ပြီး ‘သိုက်တူးချင်တာ’ ဖြစ်နိုင် ကြောင်း” ဟုလည်း ရေးသားခဲ့သည်။

ထရမ့်၏ ပို့စ်တင်ရေးသားမှုများတွင် ဇီလန်စကီးအား အကြိမ်များစွာ ပြစ်တင်ထားပြီး ဇီလန်စကီးသည် “ရွေးကောက်ပွဲ မကျင်းပသည့် အာဏာရှင်” ၊ “ယူကရိန်းပြည်သူ့သဘောထား စစ်တမ်းကောက်ယူရာမှာ ထောက်ခံမှုနှုန်း အလွန်နည်းကြောင်း” ၊ “အကျွမ်းကျင်ဆုံးကတော့ ‘တယောထိုးသလိုပဲ’ (အမေရိကန်ကို) ဆော့ကစားနေခြင်းဖြစ်ကြောင်း” ဟုလည်းဆိုသည်။

ထရမ့်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ ရက်တွင် ဖလော်ရီဒါပြည်နယ် မာအာလာဂိုစံအိမ်၌ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ ကျင်းပရာတွင် ယူကရိန်းက “(ပဋိပက္ခဆက်တိုက်ဖြစ်ပွားသည့်) ၃ နှစ်အတွင်းမှာ အဆုံးသတ်လို့ရကြောင်း၊ (ပဋိပက္ခကို) မစတင် သင့်ကြောင်း၊ နဂိုက (ငြိမ်းချမ်းရေး) သဘောတူညီချက် ရရှိနိုင်သော်လည်း ယူကရိန်းတို့က ထိုသို့မလုပ်ရန် ရွေးချယ်ထားကြောင်း” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန် နှင့် ရုရှား ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့များသည် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ ရက် အစောပိုင်းတွင် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား နိုင်ငံ၊ မြို့တော်ရီယာ့ဒ်၌ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုလုပ်ဆောင်ခဲ့ရာ နှစ်ဖက်သံတမန်အဖွဲ့များ ပုံမှန်ဆက်ဆံရေး ပြန်လည် လုပ်ဆောင်ရေးနှင့် ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခအား ဆောလျင်စွာ အဆုံးသတ်ရေး စသည်တို့နှင့် စပ်လျဉ်း၍ သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

ထို့နောက် ဇီလန်စကီးက တူကီယဲနိုင်ငံ၊ မြို့တော်အန်ကာရာ၌ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ ရက်တွင် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား နိုင်ငံသို့ သွားရောက်မည့်ခရီးစဉ်အား ဖျက်သိမ်းလိုက်ကြောင်း ကြေညာ၍ ခရီးစဉ်ကို မတ်လ ၁၀ ရက်အထိ နောက်ဆုတ်ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်ပြီး “တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုက မိမိတို့ ကွယ်ရာတွင် မလုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။

ထရမ့်က “ကံမကောင်းစွာဖြင့် (ရုရှားဘက်က ဖန်တီးထားသည့်) သတင်းအတုအမှားနေရာထဲတွင် ရှင်သန် နေကြောင်း” ဇီလန်စကီးက ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ ရက်တွင် ထပ်မံပြောကြားခဲ့ကာ ရုရှားက “ဘေးဖယ်ထားမှုကို ပျက်ပြယ်အောင်” ထရမ့်က ကူညီပေးသည်ဟု ယူဆကြောင်း သိရသည်။ 

ကိုးကား- ဆင်ဟွာ

ကုလသမဂ္ဂ၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ ရက် (ဆင်ဟွာ)

ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ယခုလအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံဖြစ်သော တရုတ်နိုင်ငံ၏ အဆိုပြုချက်အရ လုံခြုံရေးကောင်စီသည် ဒေသစံတော်ချိန် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ ရက်တွင် “နိုင်ငံပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဝါဒ ဖော်ဆောင်မှုဖြင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုများအား ပြည့်စုံကောင်းမွန်အောင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး” နှင့်စပ်လျဉ်း၍ အဆင့်မြင့်အစည်းအဝေးကျင်းပခဲ့သည်။ အဆိုပါအစည်းအဝေးတွင် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ နိုင်ငံရေးဗျူရို အဖွဲ့ဝင်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိက သဘာပတိအဖြစ်ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဂူတာရက်စ်က အခြေအနေအား ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ကာ လုံခြုံရေးကောင်စီ အဖွဲ့ဝင်များစသည့် နိုင်ငံပေါင်း ၁၀၀ ကျော်မှ အဆင့်မြင့်ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် နိုင်ငံများမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများ တက်ရောက် ခဲ့သည်။

ဝမ်ယိက ၂၀၂၅ ခုနှစ်သည် ကုလသမဂ္ဂ တည်ထောင်ခြင်း ၈၀ ပြည့်နှစ်ဖြစ်ကြောင်း၊ လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း ၈၀ သည် ကမ္ဘာကြီး ဗဟုအသွင်ဖြစ်လာရေးနှင့် စီးပွားရေး ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းတို့ အရှိန်မြှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသည့် နှစ်ပေါင်း ၈၀၊ နိုင်ငံအသီးသီးပြည်သူများ ရှေ့သို့လျှောက်လှမ်းကာ စိန်ခေါ်မှုများကို အတူရင်ဆိုင်သည့် နှစ်ပေါင်း ၈၀၊ “ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်း” က ဦးမော့ပြီး အင်အားကြီးမားလာသည့် နှစ်ပေါင်း ၈၀ ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြား ခဲ့သည်။

လူသားမျိုးနွယ် လူမှုအသိုက်အဝန်းသည် စစ်အေးခေတ်၏ မှောင်မိုက်သည့်မြူများကြားမှ ထိုးဖောက်၍ အင်အားကြီး နှစ်ခု ထိပ်တိုက်အားပြိုင်ရင်ဆိုင်မှုကို ကျော်ဖြတ်လာခဲ့သော်လည်း ဘက်စုံငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် အတူတကွ စည်ပင် ဝပြောမှုကို မရရှိနိုင်ခဲ့ကြောင်း၊ ၂၁ ရာစု၏ တတိယဆယ်စုနှစ်ကို ဝင်ရောက်လာနေပြီ ဖြစ်သော်လည်း ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလုပ်ငန်းသည် တာဝန်ကြီးလေးပြီး ခရီးဝေးလံလျက်ရှိနေသေးကြောင်း ၎င်းက ဆိုသည်။

ပြောင်းလဲရှုပ်ထွေးနေသော နိုင်ငံတကာအခြေအနေကို ရင်ဆိုင်ရာတွင် ကုလသမဂ္ဂကို ဗဟိုပြုသည့် နိုင်ငံတကာ စနစ်သည် လူသားမျိုးနွယ်တိုးတက်မှုလုပ်ငန်း၏ အရေးပါသည့်အာမခံချက်ဖြစ်ကာ ညှိနှိုင်းပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှု ကို အခြေခံသည့် နိုင်ငံစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဝါဒ အယူအဆသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာပြဿနာများကို ဖြေရှင်းသည့် အကောင်းမွန်ဆုံးနည်းလမ်းဖြစ်သည်ဟု သမိုင်းက မိမိတို့ကို ပြသပြီးကြောင်း ဝမ်ယိက ပြောကြားခဲ့သည်။

အေးအတူပူအမျှဟူသည့် သမိုင်းအလားအလာကြီးအား ရင်ဆိုင်ရာတွင် မည်သည့်နိုင်ငံကမျှ တစ်နိုင်ငံတည်း ကောင်းမွန်အောင် နေ၍မရကြောင်း၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်၍ အပြန်အလှန်အကျိုးဖြစ်ထွန်းစေရေးသည်သာ မှန်ကန်သော ရွေးချယ်မှုဖြစ်ကြောင်း၊ နက်ရှိုင်းစွာပြောင်းလဲနေသည့် ကမ္ဘာ့အခင်းအကျင်းကို ရင်ဆိုင်ရာတွင် “ကမ္ဘာ့ တောင်ဘက်ခြမ်း” က ခေတ်မီအသွင်ပြောင်းမှုဆီသို့ အတူလျှောက်လှမ်းသည့် သမိုင်းဝင်လုပ်ဆောင်မှုကို ဖန်တီး ရမည့် အပြင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုစနစ် တိုးတက်ကောင်းမွန်လာစေရေး လုပ်ငန်းစဉ်အတွင်း ရှေ့တန်း၌ လျှောက်လှမ်းရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ မိမိတို့သည် မည်သည့်အချိန်ကထက်မဆို ကုလသမဂ္ဂ တည်ထောင်သည့် မူလရည်ရွယ်ချက်ကို ပြန်လည်အောက်မေ့ရန်လိုအပ်၍ စစ်မှန်သော နိုင်ငံပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဝါဒကို ပြန်လည်တိုးတက်လာအောင် ဖော်ဆောင်ကာ တရားမျှတ၍ တရားနည်းလမ်းကျသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံ အုပ်ချုပ်မှုစနစ် တည်ဆောက်မှုအား အရှိန်မြှင့်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆက်လက်၍ ဝမ်ယိက တရုတ်နိုင်ငံ၏ အဆိုပြုချက်လေးရပ်ကို ရှင်းလင်းတင်ပြခဲ့ပါသည်။ ပထမအချက်မှာ အချုပ်အခြာအာဏာ တန်းတူညီမျှမှုကို အခိုင်အမာဆောင်ရွက်ရမည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို တွန်းအားပေး ဖော်ဆောင်ရာတွင် နိုင်ငံများက တန်းတူညီမျှပါဝင်၍ တန်းတူညီမျှဆုံးဖြတ်ကာ တန်းတူညီမျှ အကျိုးခံစားရမည်။ နိုင်ငံအသီးသီး ပြည်သူများ ကိုယ်တိုင်ရွေးချယ်ထားသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု လမ်းကြောင်းကို လေးစားကာ ပြည်တွင်းရေး မစွက်ဖက်သည့် အခြေခံမူကို ခိုင်မာစွာ ကိုင်စွဲ၍ မိမိ၏သဘောဆန္ဒကို သူတစ်ပါးထံ အတင်း အဓမ္မ ပေး၍မရပေ။ နိုင်ငံတကာဥပဒေအား ထိရောက်စွာ ဖော်ဆောင်ခြင်းအား အာမခံရန် နိုင်ငံတကာ တရား ဥပဒေ စိုးမိုးမှုကို တင်းကျပ်စွာ ဖော်ဆောင်၍ စံနှုန်းနှစ်မျိုးနှင့် ကိုက်ညီရာအား ရွေးချယ်ဆောင်ရွက်ခြင်းကို ကန့်ကွက်သည်။ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ထိန်းချုပ်နိုင်သောစွမ်းရည်ရှိပြီး နိုင်ငံများက လိုက်နာသင့်သည်။ လုံခြုံရေး ကောင်စီသည် ဩဇာတိက္ကမရှိပြီး နိုင်ငံအားလုံးက ၎င်းကိုကာကွယ်ထိန်းသိမ်းသင့်သည်။ ကြီးနိုင်ငယ်ညှဉ်း၊ အတင်း အဓမ္မလှည့်ဖျားလုယူမှု မှန်သမျှသည် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး အခြေခံမူအား ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ချိုးဖောက် နေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ လုံခြုံရေးကောင်စီအား ကျော်လွန်၍ ပြုလုပ်သော တစ်ဖက်သတ် ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှု မှန်သမျှ သည် ဥပဒေအရ အခြေအမြစ်မရှိ၊ ကျိုးကြောင်းဆီလျော်မှုမရှိ၊ စာနာထောက်ထားမှုနှင့် ကိုက်ညီမှုမရှိပေ။

ဒုတိယအချက်မှာ တရားမျှတမှုနှင့် သမာသမတ်ကျမှုကို အခိုင်အမာဆောင်ရွက်ရမည်။ နိုင်ငံတကာ အရေးကိစ္စကို နိုင်ငံအနည်းငယ်မှ ဆက်လက်လက်ဝါးကြီးအုပ်ထားမှု မဖြစ်သင့်ဘဲ ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်းနိုင်ငံများကလည်း မိမိ၏ တရားဝင်လုပ်ပိုင်ခွင့်နှင့် အကျိုးစီးပွားကို အဆိုပြုကာ ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းခွင့်ရှိသည်။ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ရလဒ်များကိုလည်း နိုင်ငံအနည်းငယ်က ဆက်လက်အပိုင်စီးထားမှု မဖြစ်သင့်ဘဲ နိုင်ငံအားလုံးမှ ပြည်သူများက သာယာချမ်းမြေ့သောဘဝ ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိသည်။ ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုသည် ဒီမိုကရေစီဆန်စွာ ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုကို အခိုင်အမာဖော်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ပြီး ယင်းသည် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ အထူးသဖြင့် အာဖရိက နိုင်ငံများ၏ ကိုယ်စားပြုခွင့်နှင့် ထုတ်ဖော်ပြောဆိုခွင့်ကို မြှင့်တင်ကာ သမိုင်းကြောင်းအရ တရား မမျှတမှုကို လက်တွေ့ကျကျပြုပြင်ခြင်းဖြစ်ရန် ရည်ရွယ်သည်။

တတိယအချက်အနေဖြင့် စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ညှိနှိုင်းပူးပေါင်းမှုကို အခိုင်အမာဆောင်ရွက်ရမည်။ အတူဆွေးနွေး၊ အတူမျှဝေ၊ အတူတည်ဆောက် ဟူသည့် အခြေခံမူကို အရင်းခံကာ အတိုက်အခံပြုမည့်အစား ညှိနှိုင်းရမည် ဖြစ်သလို ဘုံအကျိုးစီးပွားဖော်ဆောင်မှုဖြင့် အများအကျိုးကို ကာကွယ်ရမည် ဖြစ်ပြီး “စည်းလုံးညီညွတ်မှုကြီး” ဖြင့် “အုပ်စုငယ်များ” ကို တိုက်ဖျက်ရမည် ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံစုံအဖွဲ့အစည်းများက အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်၍ မရခြင်းကြောင့် စွမ်းဆောင်ရည်ကျဆင်း၍ အကျိုးသက်ရောက်မှုမရှိသည်ကို လက်ပိုက်ကြည့်နေ၍မရပေ။ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီသည် ကျဉ်းမြောင်းသော ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများကို ကျော်လွန်၍ စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုစိတ်ဓာတ်ကို အရင်းခံကာ ကုလသမဂ္ဂ ပဋိညာဉ်စာတမ်းက ပေးအပ်သော တာဝန်ဝတ္တရားကို ကောင်းမွန်စွာ ထမ်းဆောင်ပြီး နိုင်ငံတကာ ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် လုံခြုံမှုအား ထိန်းသိမ်းကာကွယ်သည့် အခန်းကဏ္ဍမှ ကောင်းမွန်စွာပါဝင်သင့်သည်။

စတုတ္ထအချက်အနေဖြင့် လှုပ်ရှားမှုဖြင့် ဦးတည်ချက်ကို အခိုင်အမာဆောင်ရွက်ရမည်။ အဆက်မပြတ် ဖြစ်ပွားနေသည့် စစ်မီးများ၊ အပြစ်မဲ့အသက်ဆုံးရှုံးမှုများ၊ ထွန်းသစ်စ နည်းပညာများ၏ စိန်ခေါ်မှုများကို ရင်ဆိုင်ရာတွင် ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့အစည်းက ဆောင်ပုဒ်ကိုသာ ဟစ်ကြွေးနေ၍မရဘဲ ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရမည်ဖြစ်သည်။ ကုလ သမဂ္ဂ “အနာဂတ် သဘောတူညီချက်” ကို ညှိနှိုင်းဖော်ဆောင်၍ “လမ်းပြမြေပုံ” အား “လုပ်ငန်းတည်ဆောက်သည့် ပုံ” အဖြစ်ပြောင်းလဲကာ သာယာကောင်းမွန်သော မျှော်မှန်းချက်ကို ပြည့်ဝသော လက်တွေ့ကျဖော်ဆောင်မှုအဖြစ် ပြောင်းလဲရမည် ဖြစ်သည်။ “နှစ်နိုင်ငံ ဖြေရှင်းမှုနည်းလမ်း” ကို အခိုင်အမာဖော်ဆောင်ပြီး ပါလက်စတိုင်း ပြဿနာ အား ဘက်စုံတရားမျှတစွာ ရေရှည်ဖြေရှင်းရေးကို တွန်းအားပေးကာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ ရေရှည်တည်ငြိမ် အေးချမ်းမှုကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရမည် ဖြစ်သည်။

တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသည် ကုလသမဂ္ဂတွင် တရားဝင်နေရာပြန်လည်ရရှိပြီးနောက် မိမိတို့သည် အမြဲတစေ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုအတွက် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အကျိုးဆောင်မှု၊ တရုတ်နည်းလမ်းများ ထောက်ပံ့ပေးလျက် ရှိကြောင်း ဝမ်ယိက အလေးထားပြောကြားခဲ့သည်။ မိမိတို့သည် ငြိမ်းချမ်း၍ ဘေးကင်းလုံခြုံသော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို ဖော်ဆောင်လိုပြီး ငြိမ်းချမ်းစွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သောလမ်းကြောင်း လျှောက်လှမ်းမှုအား အခိုင်အမာ ဖော်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း၊ ငြိမ်းချမ်းရေးနည်းလမ်းဖြင့် အငြင်းပွားမှုနှင့် ကွဲလွဲမှုများကို ဖြေရှင်းခြင်းအား အခိုင်အမာဖော်ဆောင်ကာ အားလုံးဂရုပြုကြသည့် ပြဿနာများဖြေရှင်းရေးအတွက် အပြုသဘောဆောင်သည့် အခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်ရန် အခိုင်အမာ ဖော်ဆောင်လျက်ရှိသည်ဟု ၎င်းကဆိုသည်။

ဝမ်ယိက မိမိတို့သည် အတူတကွဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို တွန်းအားပေးဖော်ဆောင် ၍ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အကျိုးဖြစ်ထွန်းကာ အားလုံးပါဝင်သည့် စီးပွားရေး ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်းကို ဦးဆောင် အဆိုပြု၍ “ရပ်ဝန်းနှင့် ပိုးလမ်းမ” အား အရည်အသွေးမြင့် အတူတကွတည်ဆောက်ရန် တွန်းအားပေးလျက် ရှိကြောင်း၊ မိမိတို့သည် တံခါးဖွင့်၍ အားလုံးပါဝင်လက်ခံသည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို ဦးဆောင် အဆိုပြုကာ ယဉ်ကျေးမှုအမျိုးအစားစုံလင်မှုအား လေးစား၍ လူသားမျိုးနွယ်တို့၏ ဘုံစံတန်ဖိုးကို မြှင့်တင်ပြီး မတူညီသော ယဉ်ကျေးမှုများ ဖလှယ်ဆွေးနွေးမှု၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှု၊ သဟဇာတဖြစ်စွာ အတူ တည်ရှိမှုကို တွန်းအားပေး ဖော်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

မိမိတို့သည် နိုင်ငံပေါင်းစုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုကို လက်တွေ့ဖော်ဆောင်ပြီး ယနေ့အထိ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အစိုးရကြားခံ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်း အားလုံးနီးပါးတွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီးဖြစ်ကာ ကုလသမဂ္ဂ၏ နိုင်ငံတကာအရေးကိစ္စများတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်မှုကို ထောက်ခံအားပေးကြောင်း၊ ကုလသမဂ္ဂ၏ နောက်ထပ် နှစ် ၈၀ ကျရောက်မည့် အခါသမယတွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် ဘက်ပေါင်းစုံနှင့်အတူ သမိုင်းသင်ခန်းစာအသိ ဉာဏ်ပညာကိုရယူကာ နိုင်ငံပေါင်းစုံ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု ရာစုနှစ်သစ်ကို စတင် ဖွင့်လှစ်ပြီး ပိုမိုတရားမျှတ၍ လျော်ကန်သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စီမံအုပ်ချုပ်မှုစနစ်ကို တည်ဆောက်သွားလိုကြောင်း ဝမ်ယိက ပြောကြားခဲ့သည်။

အစည်းအဝေးတက်ရောက်သည့်ကာလအတွင်း ဝမ်ယိက ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဂူတာရက်စ် နှင့် ပါကစ္စတန်၊ ဟန်ဂေရီ၊ ယူဂန္ဓာ၊ ဆိုမာလီ၊ ဘိုလီးဗီးယားနိုင်ငံမှ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးများနှင့် သီးခြားစီ တွေ့ဆုံ ခဲ့ပြီး အမေရိကန် နယ်ပယ်အသီးသီးမှ လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့်လည်း တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း သိရသည်။ 

ကိုးကား- ဆင်ဟွာ

Photo: South China Morning Post

တရုတ်နှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတို့အနေဖြင့် တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံ အပြန်အလှန်လေးစားမှုဆိုင်ရာမူများ၊ ငြိမ်းချမ်းစွာ အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးနှင့် နှစ်ဦးနှစ်ဖက်အပြန်အလှန်အကျိုးဖြစ်ထွန်းရေးမူများကို လိုက်နာသင့်ကြောင်းနှင့် မိမိတို့ အင်အားကြီးနိုင်ငံများအနေဖြင့်တစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံ အကျိုးရှိစွာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်နိုင်ရးအတွက် သင့်လျော်မည့် နည်းလမ်းကို ရှာဖွေလုပ်ဆောင်သင့်ကြောင်း တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီဗဟိုကော်မတီ၏ နိုင်ငံရေးဗျူရိုအဖွဲ့ဝင်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိက ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၈ ရက် (အင်္ဂါနေ့)တွင် နယူးယောက်မြို့တွင်ကျင်းပသည့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီအဆင့်မြင့်အရာရှိများအစည်းအဝေးအတွင်း အမေရိကန်လူမှုအဖွဲ့အစည်းများနှင့် ပြုလုပ်သည့် သီးသန့်ဆွေးနွေးပွဲတစ်ရပ်၌ တိုက်တွန်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ထို့အပြင် တရုတ်နှင့် အမေရိကန်တို့သည် ကျယ်ပြန့်သည့် ဘုံအကျိုးစီးပွားများရှိကြသည့်နည်းတူ ကျယ်ပြော လှသည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနယ်ပယ်လည်းရှိကြောင်း၊ တစ်နိုင်ငံ၏ ပဓာနကျသည့် အကျိုးစီးပွားကို တစ်နိုင်ငံက တန်ဖိုးထား လေးစားသင့်ကြောင်း၊ ခိုင်မာသည့် ဆက်ဆံမှုရှိပြီး ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်း၊ အနှောင့်အယှက်များ ဖယ်ရှားပြီး အခက်အခဲများကို ကျော်လွှားခြင်း တို့ဖြင့် တရုတ်-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေး တိုးတက် ကောင်းမွန်ပြီး ရေရှည်တည်တံ့စေရေးအတွက် အလေးထားလုပ်ဆောင်သွားသင့်ကြောင်း ဝမ်ယိက ထပ်လောင်း ပြောကြားခဲ့မှုကို Xinhua သတင်းဌာနတွင် ရေးသားဖော်ပြထားပါသည်။

ကိုးကား-ဆင်ဟွာ

ဘာသာပြန်ဆိုသူ- ဦးထက်ထက်အောင် (နစက-၄)

(၁) အမေရိကန်နှင့် ရုရှားတို့အကြား ဆက်ဆံရေး ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်ရန် လုပ်ဆောင်မည်။

(၂) သက်ဆိုင်သူအားလုံး လက်ခံနိုင်သည့် နည်းလမ်းဖြင့် ယူကရိန်း စစ်ပွဲကို အမြန်ဆုံးအဆုံးသတ်ပေးနိုင်မည့် အဆင့်မြင့်အဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းမည်။

(၃) ယူကရိန်းပဋိပက္ခ အောင်မြင်စွာ အဆုံးသတ်နိုင်သည်နှင့်တပြိုင်နက်  အနာဂတ်တွင် နိုင်ငံများအချင်းချင်း ဘုံပထဝီဝင်နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကို ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြရန် သဘောတူညီသည်။

(၄) လုပ်ငန်းစဉ်များ ထိရောက်စွာရှေ့ဆက်သွားနိုင်ရန် အမေရိကန်နှင့်ရုရှားတို့၏ အာမခံချက်ဖြင့် ပူးတွဲပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားရန်  ကတိပြုကြသည်။

(၅) နှစ်နိုင်ငံ သံတမန်ဆက်ဆံရေး တိုးမြှင့်နိုင်ရေးအတွက် သံတမန်များ ပိုမိုခန့်အပ်ရန် သဘောတူကြသည်။ 

(၆) ဇီလန်စကီးအနေဖြင့် အမေရိကန်နှင့် ရုရှားတို့၏စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်လိုက်ပြီး ယူကရိန်းပါဝင် ဆွေးနွေးခွင့်မရသည့် ဆွေးနွေးပွဲများ ပြုလုပ်သည့် မည်သည့် သဘောတူညီချက်မျိုးကိုမျှ လက်ခံမည်မဟုတ်။

(၇) ဆော်ဒီအာရေဗီးယားမှာ ပြုလုပ်ခဲ့သည့် ဆွေးနွေးပွဲကြောင့် ရုရှားသည် အပယ်ခံနိုင်ငံအဖြစ်ကနေ ကမ္ဘာ့ဇာတ်ခုံပေါ် ပြန်လည် တက်လှမ်းနိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်ပါသည်။ အမေရိကန်နှင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခွင့်လည်း ပြန်လည်ရှိခဲ့ခြင်းကြောင့် ပူတင်၏ မဟာအောင်ပွဲအဖြစ် ကျွမ်းကျင်သူအချို့က သုံးသပ်ထားကြပါသည်။

ကိုးကား-  ဒေသတွင်းမီဒီယာ

ပဲရစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ ရက် (ဆင်ဟွာ)

ဥရောပနိုင်ငံများစွာမှ ခေါင်းဆောင်များနှင့် ယူကရိန်းအရေးကိစ္စ အရေးပေါ်အစည်းအဝေး ကျင်းပပြီးနောက် ပြင်သစ်နိုင်ငံသမ္မတ မက်ခရွန်သည် အမေရိကန်နိုင်ငံသမ္မတ ထရမ့်၊ ယူကရိန်းနိုင်ငံ သမ္မတ ဇီလန်စကီး တို့နှင့်ရှေ့ဆင့်နောက်ဆင့် ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ်ခဲ့သည်ဟု မက်ခရွန်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၈ ရက် နံနက်ခင်းတွင် ပြောကြား ခဲ့သည်။

“ဥရောပနိုင်ငံခေါင်းဆောင်အချို့နှင့် တွေ့ဆုံပြီးနောက် သမ္မတ ထရမ့်နှင့် သမ္မတ ဇီလန်စကီးတို့ကို ဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်ခဲ့ပါကြောင်း” မက်ခရွန်က လူမှုမီဒီယာတွင် ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။

မက်ခရွန်က ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ်ပြောကြားသည့်အကြောင်းအရာကို ထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်းမရှိသော်လည်း ၎င်းတို့က ယူကရိန်းတွင် အားကောင်းသော၊ ကြာရှည်သော ငြိမ်းချမ်းမှုကို ဖော်ဆောင်ရန် ရှာဖွေလျက်ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါရည်မှန်းချက်ကို ဖော်ဆောင်နိုင်ရန် ရုရှားက ၎င်း၏ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုကို မဖြစ်မနေ ရပ်တန့်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တစ်ချိန်တည်းတွင် “ယူကရိန်း ပြည်သူများအတွက် အားကောင်းသော၊ ယုံကြည်ရသော လုံခြုံရေးအာမခံချက် မဖြစ်မနေပေးရမည်ဖြစ်ကြောင်း” ဆိုခဲ့သည်။

မက်ခရွန်က “ဥရောပသည် ၎င်း၏လုံခြုံရေးနှင့် ကာကွယ်ရေးဆိုင်ရာကဏ္ဍများတွင် ပိုမိုကောင်းမွန်သော၊ ပိုမိုများပြားသော အတူတကွရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများကို မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ဥရောပ ပြည်သူ များက မိမိ၏အချုပ်အခြာအာဏာ၊ လုံခြုံရေးနှင့် ယှဉ်ပြိုင်မှုစွမ်းရည် လုပ်ငန်းစဉ်ကို အရှိန်မြှင့်ဖော်ဆောင်ရန် မျှော်လင့်ကြပါကြောင်း ၊ ယူကရိန်းအား ထောက်ခံအားပေးမှုနှင့် မိမိတို့၏ ကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းများ မြှင့်တင်ခြင်း၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံခြင်းအပိုင်းတွင် မိမိတို့အနေဖြင့် ဥရောပကော်မရှင်၏ အကြံပြုချက်အတိုင်း လုပ်ငန်းများကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ လာမည့် ရက်အနည်းငယ်အတွင်း ၎င်းက အဆိုပါကိစ္စရပ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ သက်ဆိုင်သူများနှင့် ဆက်လက်ဆွေးနွေးသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။

မက်ခရွန်၏ အကြံပြုမှုဖြင့် ဥရောပနိုင်ငံများမှ ခေါင်းဆောင်များသည် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇ ရက်တွင် ပြင်သစ်နိုင်ငံမြို့တော် ပဲရစ်၌ အရေးပေါ်အစည်းအဝေးကျင်းပခဲ့ပြီး ယူကရိန်းအခြေအနေနှင့် ဥရောပအုပ်စုလုံခြုံရေး စသည့် အကြောင်းအရာများကို ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ထိုနေ့အရေးပေါ် အစည်းအဝေးမစတင်မီ မက်ခရွန်သည် ထရမ့်နှင့် အချိန် မိနစ် ၂၀ ခန့်ကြာ ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ် ဆွေးနွေးခဲ့သည်ဟု ပြင်သစ်သမ္မတအိမ်တော်မှ ထုတ်ပြန်သည့် သတင်းအရ သိရသည်။ 

ကိုးကား-ဆင်ဟွာ

Photo: The New York Times