ရုရှား- ယူကရိန်း ပဋိပက္ခနှင့်ပတ်သက်၍ ရုရှားနှင့် “တစ်ဖက်သက်” စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှု ပြုလုပ်နေသော အမေရိကန်၏ တွန်းအားပေးမှုအပေါ် ဥရောပနိုင်ငံများနှင့် ယူကရိန်း ပါဝင်မှုမရှိသော စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုကို “လက်ခံနိုင်ဖွယ်မရှိ” ဟု ဥရောပနိုင်ငံ အများအပြား၏ ခေါင်းဆောင်များက မကြာသေးမီ ရက်များ၌ မြူးနစ်လုံခြုံရေးညီလာခံ (MSC) တက်ရောက်စဉ် ကာလအတွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

လတ်တလောရက်များတွင် အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်က ရုရှားသမ္မတ ပူတင်၊ ယူကရိန်း သမ္မတ ဇီလန်စကီးတို့နှင့် ရှေ့ဆင့်နောက်ဆင့် ဖုန်းဆက်သွယ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် အမေရိကန်- ရုရှား နှစ်နိုင်ငံသည် ရုရှား- ယူကရိန်း ပဋိပက္ခ အဆုံးသတ်ရေးနှင့်ပတ်သက်၍ “နီးကပ်သော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု”များ ပြုလုပ်ရန်နှင့် ၎င်းတို့ သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့များစေလွှတ်၍ “စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှု ချက်ချင်းစတင်ရန်” သဘောတူခဲ့ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး Marco Rubio စသည့် အရာရှိများနှင့် ရုရှားအရာရှိများသည် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယား နိုင်ငံတွင် တွေ့ဆုံပြီး ရုရှား- ယူကရိန်း ပဋိပက္ခကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးမည်ဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန် အောက် လွှတ်တော်အမတ် Michael McCaul က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက် မြူးနစ်လုံခြုံရေးညီလာခံတက်ရောက်စဉ် ထုတ်ဖော် ပြောကြားခဲ့သည်။

အထက်ဖော်ပြပါ လှုပ်ရှားမှုများက ဥရောပအား ၎င်းကို ယူကရိန်း ငြိမ်းချမ်းရေးဖြစ်စဉ်မှ ဖယ်ထုတ်ခံရမည်ကို စိုးရိမ်စေသည်။ မြူးနစ်လုံခြုံရေးညီလာခံကာလအတွင်း ဥရောပနိုင်ငံ အများအပြားမှ နိုင်ငံရေးသမားသည် ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခဆိုင်ရာ အစည်းအဝေးများသို့ အလုအယက်တက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ဥရောပအနေဖြင့် ရုရှား- ယူကရိန်း စစ်ပွဲများ အဆုံးသတ်ရေး စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုတွင် ပါဝင်ရမည်ဖြစ်ပြီး “ရုရှားနှင့် အမေရိကန်က ယူကရိန်းနှင့် ဥရောပနိုင်ငံများ မပါဝင်သည့် အခြေအနေတွင် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းများပြုလုပ်ခြင်းကို လုံးဝလက်ခံနိုင်စရာမရှိကြောင်း” ဂျာမနီနိုင်ငံ ခရစ်ယာန်ဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်အဖွဲ့ (CDU) ဥက္ကဋ္ဌ Josef Merz က မြူးနစ်လုံခြုံရေးညီလာခံတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဖင်လန်နိုင်ငံသမ္မတ Alexander Stubb က “ဥရောပသားများမရှိလျှင် ယူကရိန်း၏ အနာဂတ် သို့မဟုတ် ဥရောပ လုံခြုံရေးဖွဲ့စည်းပုံကို ဆွေးနွေးခြင်း၊ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းခြင်းများ လုပ်ဆောင်မရကြောင်း၊ သို့သော် ဥရောပအနေဖြင့် စည်းလုံးညီညွတ်ရန်အတွက် စကားနည်းနည်းပြောပြီး အလုပ်များများလုပ်ရန် လိုကြောင်း” မြူးနစ်လုံခြုံရေး ညီလာခံကာလအတွင်း မီဒီယာသတင်းထောက်များကို ပြောကြားခဲ့သည်။

ဥရောပ၏ မငြိမ်သက်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ နေတိုး အထွေထွေအတွင်းရေးမှူး Mark Rutte က အကယ်၍ ဥရောပက အမေရိကန်ဦးဆောင်သော စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုတွင်ပါဝင်လိုပါက ယူကရိန်း ငြိမ်းချမ်းရေးရရှိစေရေးအတွက် “ကောင်းမွန် သော အကြုံပြုချက်များ” အဆိုပြုရမည်ဖြစ်ပြီး “အကယ်၍ ဥရောပသားများသည် ပြောရေးဆိုခွင့်လိုချင်သည်ဆိုပါ မိမိကိုယ်တိုင် သြဇာညောင်းအောင်လုပ်ပါ” ဟု ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက် မြူးနစ်တွင် တိုက်ရိုက်ပြောခဲ့သည်။

ဇီလန်စကီးက “ယူကရိန်းအနေဖြင့် မိမိတို့ မပါဝင်သည့် အခြေအနေ၊ မိမိတို့ နောက်ကွယ်တွင် ရရှိသည့် သဘောတူညီချက်ကို လုံးဝလက်ခံမည်မဟုတ်ကြောင်း” မြူးနစ်လုံခြုံရေးညီလာခံကာလအတွင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ယူကရိန်းနှင့် အမေရိကန်၊ ဥရောပတို့အနေဖြင့် ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခနှင့်ပတ်သက်၍ သဘောတူညီချက်ရရှိသည်နှင့် ၎င်းသည် ရုရှားနှင့် တိုက်ရိုက်စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုလုပ်ရန် အသင့်ပြင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြား ခဲ့သည်။

ဇီလန်စကီးက ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက်တွင် အမေရိကန် ဒုတိယသမ္မတ Vance နှင့် မြူးနစ်တွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။ ယူကရိန်းအနေဖြင့် “စစ်မှန်ပြီး အာမခံရှိသော” ငြိမ်းချမ်းရေးသို့ လျင်မြန်စွာ ဦးတည်သွားရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း၊ အမေရိကန်အနေဖြင့် စစ်ပွဲအဆုံးသတ်ရေးအပေါ် ကူညီပေးပြီး ယူကရိန်းအတွက် လုံခြုံရေးအာမခံချက်များပေးရန် မျှော်လင့်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ အမေရိကန် အဆိုပြုသော ယူကရိန်းအနေဖြင့် အမေရိကန်သို့ မြေရှားစသည့် အရင်းအမြစ်များ ပို့ဆောင်ပေးခြင်းမှ တစ်ဆင့် အမေရိကန်၏ ယူကရိန်းအပေါ် ကူညီမှုများလဲလှယ်ရန် မျှော်လင့်သော အဆိုပြုချက်နှင့် ပတ်သက်၍ အမေရိကန်၏ သတ္တုတူးဖော်ရေး သဘောတူညီချက်အစီအစဉ်သည် ယူကရိန်းအတွက် “လုံခြုံရေး အာမခံချက်” ကင်းမဲ့ကြောင်း ဇီလန်စကီးက ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ကိုးကား-ဆင်ဟွာ

ထရမ့်အစိုးရက အစိုးရဝန်ထမ်း အများအပြားလျှော့ချမှုလုပ်ငန်းကို လုပ်ဆောင်လျက်ရှိကြောင်း၊ တစ်ဖက်တွင် အစိုးရဝန်ထမ်းများကို “တစ်လုံးတစ်ခဲတည်းလျော်ကြေးရယူမှု” အစီအစဉ်ဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင် အလုပ်မှနုတ်ထွက်ရန် တွန်းအားပေးလျက်ရှိပြီး အခြားတစ်ဖက်တွင်မူ အစမ်းခန့်ကာလဝန်ထမ်းများ အား အလုပ်ရပ်နားလျက်ရှိကြောင်း အမေရိကန်မီဒီယာ၏ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက် ဖော်ပြချက်အရ သိရသည်။ လက်ရှိတွင် ဝန်ထမ်းအရေအတွက် တစ်သောင်းကျော် အလုပ်ရပ်နားခံရပြီးဖြစ်ကာ ထိုပမာဏသည် ဆက်လက်တိုးပွားလာနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

အစမ်းခန့်ကာလဝန်ထမ်းများသည် အလုပ်အကိုင်အာမခံမှုအစီအမံ အတန်အသင့်နည်းပါးကာ ၎င်းတို့ကို အလုပ်ခန့်အပ်သည့်ကာလမှာ အများဆုံး (၂)နှစ်ထက် မကျော်လွန်ကြောင်း အမေရိကန် မီဒီယာများကဖော်ပြသည်။ လက်ရှိတွင် ဖက်ဒရယ်အစိုးရဝန်ထမ်းပေါင်းတစ်သောင်းကျော် အလုပ် ရပ်နားခံရပြီးဖြစ်ကာ ၎င်းအနက် အငြိမ်းစားစစ်မှုထမ်းရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှ လူ ၁,၀၀၀ ကျော်၊ ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာနမှ လူ ၂,၂၀၀ ခန့်၊ စွမ်းအင်ဝန်ကြီးဌာနမှ လူ ၂,၀၀၀ ခန့်၊ သစ်တောရေးရာဦးစီးဌာန (USFS)မှ လူ ၃,၄၀၀၊ အမျိုးသားကျန်းမာရေးဦးစီးဌာန(NIH)မှ လူ ၁,၅၀၀၊ ကူးစက်ရောဂါ ထိန်းချုပ်ရေးနှင့်ကာကွယ်ရေးဌာန(CDC)မှ လူ ၁,၃၀၀၊ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအေဂျင်စီ (EPA)မှ လူ ၃၈၀ ကျော်တို့ ပါဝင်ကြောင်းသိရသည်။ ထို့ပြင် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန၊ စားသုံးသူများ ဘဏ္ဍာရေး ဆိုင်ရာ ကာကွယ်ရေးဗျူရို (CFPB)စသည့် အဖွဲ့အစည်းများတွင်လည်း ဝန်ထမ်းလျှော့ချမှုများ လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။

ဝန်ထမ်းအများအပြားလျှော့ချမှုအစီအမံသည် အစမ်းခန့်ကာလတွင်ရှိနေဆဲ အစိုးရဝန်ထမ်းပေါင်း ၂ သိန်းနီးပါးအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်ကြောင်း အမေရိကန် “The Hill” နေ့စဉ်သတင်းစာက ဖော်ပြထားသည်။

အစိုးရဝန်ထမ်းများ ကိုယ်တိုင်နုတ်ထွက်ခြင်းအား တွန်းအားပေးရန် အမေရိကန် အိမ်ဖြူတော် ဝန်ထမ်းစီမံခန့်ခွဲရေးရုံးသည် မကြာသေးမီက နုတ်ထွက်သည့် လျော်ကြေးအဖြစ် လစာငွေ ၈ လစာ ပေးသွားမည့် “တစ်လုံးတစ်ခဲတည်းလျော်ကြေးရယူမှု”အစီအစဉ်ကို အီးမေးလ်မှတစ်ဆင့် ပေးပို့ခဲ့သည်။ အစိုးရဝန်ထမ်းပေါင်း ၇၅,၀၀၀ ကျော်က “တစ်လုံးတစ်ခဲတည်းလျော်ကြေးရယူမှု” အစီအစဉ်ကိုလက်ခံ၍ အလုပ်မှနုတ်ထွက်ရန် သဘောတူညီပြီး ဖြစ်ကြောင်း၊ ယင်းသည် “တစ်လုံးတစ်ခဲတည်းလျော်ကြေးရယူမှု” အစီအစဉ်တောင်းဆိုချက်များနှင့် ကိုက်ညီသောဝန်ထမ်း ၂ သန်းဝန်းကျင်၏ ၄ ရာခိုင်နှုန်းမျှပင်မရှိသောကြောင့် အိမ်ဖြူတော်က သတ်မှတ်ထားသော ၅ %မှ ၁၀% အထိ ဝန်ထမ်းလျှော့ချမှု ရည်မှန်းချက်ကို မရောက်ရှိကြောင်း သတင်းဖော်ပြချက်များအရ သိရသည်။ ဝန်ထမ်းအများအပြားလျှော့ချမှုအစီအမံကြောင့် ဝါရှင်တန်တွင် ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြမှု အကြိမ်များစွာ ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

မှီငြမ်း။Xinhua

တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ ဗဟိုကော်မတီ နိုင်ငံရေးဗျူရို အဖွဲ့ဝင်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဝမ်ယိ သည် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၄ ရက်က မြူးနစ်လုံခြုံရေးညီလာခံသို့ တက်ရောက်ပြီး “တရုတ်သီးသန့်ဆွေးနွေးပွဲ” တွင် အမှာစကားပြောကြားကာ မေးခွန်းများအား ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။

တရုတ်-အမေရိကန် ဆက်ဆံရေး မေးခွန်းအပေါ် ဝမ်ယိက အမေရိကန်နိုင်ငံအပေါ်ထားရှိသည့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ မူဝါဒသည် တည်ငြိမ်မှုနှင့် စဉ်ဆက်မပြတ်မှုကို ထိန်းသိမ်းထားရာ လွယ်လင့်တကူ ပြောင်းလဲမည်မဟုတ်ကြောင်း၊ ယင်းမှာ နိုင်ငံကြီး၏ မဟာဗျူဟာတည်ငြိမ်မှုအင်အားနှင့် နိုင်ငံတကာ ဂုဏ်သိက္ခာကို ဖော်ပြခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ မိမိတို့၏ မူဝါဒမှာ သမ္မတရှီကျင့်ဖျင် အဆိုပြုသည့် အခြေခံ မူသုံးရပ်ဖြစ်သော အပြန်အလှန်လေးစားမှု၊ ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်မှုနှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ဘုံအကျိုးစီးပွားဖော်ဆောင်မှုပင်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အမေရိကန်နိုင်ငံသည် လူမှုစနစ်ချင်းမတူညီကြကြောင်း၊ ယင်းမှာ မိမိတို့ပြည်သူများ ၏ ကိုယ်စီရွေးချယ်မှုဖြစ်ပြီး တစ်ဖက်သားအားပြုပြင်လိုခြင်း၊ ထို့ထက်မက ပြောင်းပြန်ပြောင်းလဲ လိုခြင်းမှာ လက်တွေ့မကျကြောင်း၊ မှန်ကန်သည့်သဘောထားမှာ အပြန်အလှန်လေးစားမှုဖြစ်ရာ ယင်းမှာ တရုတ်-အမေရိကန်ဆက်ဆံရေး၏ ရှေးဦးလိုအပ်ချက်ဖြစ်ကြောင်း၊ ငြိမ်းချမ်းစွာအတူ ယှဉ်တွဲနေထိုင်မှုမှာ ပို၍ပင် ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျကြောင်း၊ တရုတ်-အမေရိကန် နိုင်ငံကြီးနှစ်နိုင်ငံက ပဋိပက္ခ ဖြစ်၍မရကြောင်း၊ သို့မဟုတ်ပါက ကမ္ဘာကြီးဒုက္ခရောက်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု အားဖြည့်ခြင်း၊ နားလည်မှုမြှင့်တင်ခြင်း၊ ယုံကြည်မှုတည်ဆောက်ခြင်းကိုသာ ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ဘုံအကျိုးဖော်ဆောင်မှုသည် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းက တရုတ်-အမေရိကန် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်စေလိုမှုကြောင့်ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့စိန်ခေါ်မှုများကို တရုတ်-အမေရိကန် လက်တွဲရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်သလို ယင်းသည် တရုတ်-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံ ထမ်းဆောင်သင့်သည့် နိုင်ငံတကာ တာဝန်ဝတ္တရားလည်းဖြစ်ကြောင်း ၎င်းကပြောကြားခဲ့သည်။

တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ဤအခြေခံမူ ၃ ရပ်အရ အမေရိကန်နှင့် တည်ငြိမ်သော၊ ကောင်းမွန်သော၊ စဉ်ဆက်မပြတ်ရှိသော နှစ်ဖက်ဆက်ဆံရေးကို တည်ဆောက်ကာ ဤကမ္ဘာတွင် နိုင်ငံကြီး နှစ်နိုင်ငံ ဆက်ဆံသည့် မှန်ကန်သောလမ်းကြောင်းကို ရှာဖွေသွားရန်အသင့်ပြင်ပြီးဖြစ်ရာ အမေရိကန် အနေဖြင့်လည်း တရုတ်နိုင်ငံနှင့် စိတ်တူကိုယ်တူ ဆောင်ရွက်ရန်မျှော်လင့်ကြောင်း၊ သို့သော် အမေရိကန် အနေဖြင့် ထိုသို့ မဆောင်ရွက်လိုဘဲ တရုတ်နိုင်ငံကို ဖိနှိပ်၊ ဟန့်တားရန် စိတ်ပိုင်းဖြတ်ထားမည် ဆိုလျှင် မိမိတို့အနေဖြင့် အဆုံးတိုင်အဖော်လုပ်သွားမည်ဖြစ်ပြီး အမေရိကန်၏ တစ်ဖက်သတ် ဗိုလ်ကျအနိုင်ကျင့်မှုကို မုချမသွေ အခိုင်အမာ လက်တုံ့ပြန်သွားမည်ဖြစ်သလို တရုတ်နိုင်ငံ၏ အချုပ်အခြာအာဏာ၊ အမျိုးသားဂုဏ်သိက္ခာနှင့် တရားနည်းလမ်းကျသည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအခွင့်အလမ်းကို မုချမသွေ အခိုင်အမာကာကွယ်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်နိုင်ငံ ဤသို့ လုပ်ဆောင်ရခြင်းမှာလည်း နိုင်ငံတကာတရားမျှတမှုနှင့် သမာသမတ်ကျမှုကို ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရန်၊ နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး အခြေခံမူကို ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရန်အတွက်ဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်လူမျိုးများသည် မိစ္ဆာကို မယုံကြည်သလို တစ္ဆေကိုလည်းမကြောက်ရွံ့ကြောင်း၊ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံသည် အန္တရာယ် အခက်အခဲအမျိုးမျိုးကို အောင်နိုင်ပြီးနောက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် အင်အားကြီးလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ တရုတ်တွင် “သဘာဝတရားသည် အပြောင်းအလဲများကြားတွင် ကြံ့ကြံ့ခိုင်ရပ်တည်နိုင်သလို သူကောင်းတို့သည်လည်း ထိုနည်းလည်းကောင်း မလျှော့သောဇွဲဖြင့် စဉ်ဆက်မပြတ်ရှေ့သို့တက်လှမ်းချီကြသည်” ရှေးဆိုရိုးစကားတစ်ခုရှိကြောင်း၊ “သူတစ်ပါး အင်အားကြီးမားလျှင် ကြီးမားပါစေ၊ တောင်တန်းကြီးတွင် လေပြေရူးသလိုပင်၊ သူတစ်ပါး ဆိုးသွမ်းလျှင် ဆိုးသွမ်းပါစေ၊ မြစ်ရေပြင်ကို လရောင်လင်းသလိုပင်” ဟူသော တရုတ်စကားက ထိုသဘောထားကို ပို၍ သရုပ်ဖော်နိုင်ကြောင်း၊ ယင်းမှာ တရုတ်လူမျိုးတို့၏ စိတ်နေသဘောထား၊ တရုတ်လူမျိုးတို့၏ ဂုဏ်အင်္ဂါအရည် အသွေးဖြစ်ကြောင်း၊ အရှေ့အနောက်တောင်မြောက်လေ မည်သို့ပင်မွှေနှောက်တိုက်ခတ်ပါစေ၊ တည်ငြိမ်စွာ တုန်လှုပ်မှု မရှိ ရပ်တည်နေမည် ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ကိုးကား- ဆင်ဟွာ

မဲခေါင်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇

သမ္မတ အမိန့်အာဏာကို အလွန်အကျူး အသုံးပြုပြီး နိုင်ငံ့ ဝန်ထမ်းများစွာ ထုတ်ပယ်ခြင်း၊ အစိုးရအေဂျင်စီများစွာကိုပယ်ဖျက်ခြင်း၊ နိုင်ငံတကာ အထောက်အပံ့ ရန်ပုံငွေများကို ပိတ်ပင်ခြင်းများစွာ လုပ်ဆောင်နေခဲ့သော ဒေါ်နယ်ထရမ့်က မိမိနိုင်ငံကို ကယ်တင်ခြင်းသည် မည်သည့်ဥပဒေမှ ချိုးဖောက်ရာမရောက်နိုင်ဆိုသည့် နပိုလီယံ၏ လက်သုံးစကား အသုံးပြုကာ ဝေဖန်မှုများကို တုံ့ပြန်သွားခဲ့သည်။

ထရမ့်သည် အိမ်ဖြူတော်သို့ဝင်ရောက်ပြီး ပထမတစ်ပတ်အတွင်းမှာပင် သမ္မတအာဏာကန့်သတ်ချက်များကို ဂရုမပြုဘဲ သမ္မတ အမှုဆောင် အမိန့်များစွာကို လက်မှတ်ရေးထိုးထုတ်ပြန်ကာ ဝန်ထမ်းများစွာကို ထုတ်ပယ်ခြင်း၊ နိုင်ငံအတွင်း အထောက်အထားမဲ့ဝင်ရောက်လာပြီး မွေးဖွားသော ကလေးများကို နိုင်ငံသားအဖြစ် လက်မခံခြင်း၊ ၎င်းအမှုများအား ယခင် စစ်ဆေးခဲ့သော ရှေ့နေများကို ထုတ်ပယ်ခြင်း၊ လွှတ်တော်မှ ထူထောင်ထားသည့် စောင့်ကြည့်အေဂျင်စီများကို လွှတ်တော် ထံ မတင်ပြဘဲ ဖျက်သိမ်းခြင်း၊ နိုင်ငံတကာ ရန်ပုံငွေများကို ဆိုင်းငံ့ခြင်း များစွာပြုလုပ်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ဝေဖန်မှုများမြင့်တက်လာသော်လည်း ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်နေ့တွင် ၎င်း၏ လူမှုကွန်ရက် Truth Social အကောင့်ပေါ် နပိုလီယံ လက်သုံးစကားဖြစ်သည့် နိုင်ငံကို ကာကွယ်သောသူသည် မည်သည့် ဥပဒေကိုမျှ ချိုးဖောက်ရာမရောက် ဟူသည့် စာသားကို ရေးတင်ခဲ့ပြီး တစ်ဆက်တည်းဆိုသလို ၎င်း၏ X လူမှုကွန်ရက်နှင့် အိမ်ဖြူတော် X လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာပေါ်ပါ အဆိုပါ စာသားကို ရေးတင်သွားခဲ့သည်။

ဒုတိယအကြိမ် သမ္မတဖြစ်သေးမီ စည်းရုံးရေးဆင်းစဉ် ၂ ကြိမ်တိုင် သေနတ်ဖြင့် လုပ်ကြံခံရမှုနှင့် ကြုံဆုံခဲ့ရပြီးနောက် ထရမ့်က မိမိ၏ အလိုကို ဘုရားသခင်က ကျောထောက်နောက်ခံပြုပေးနေသည်ဟု ပြောဆို ပြီးနောက် အမေရိကန်သမ္မတများသမိုင်း၌ ထူးထူးကဲကဲ သမ္မတ အမိန့် အာဏာများစွာ အသုံးပြုပြီး အမေရိကန် ဥပဒေ ထုံးတမ်းအစဉ်အလာများကို သွေဖယ်ဆောင်ရွက်နေခြင်းဖြစ်သည်။

Ref: japantimes

Photo: Reuters

အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်၏ နိုင်ငံခြားအကူအညီပေးရေးအစီအစဉ်များကို ရပ်ဆိုင်းထားရန် ကြိုးပမ်းမှုသည် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်တလျှောက်ရှိ ကျန်းမာရေး၊ လူ့အခွင့်အရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေး၊ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် လွတ်လပ်သော မီဒီယာအစီအစဉ်များကို ပံ့ပိုးပေးနေသည့် ဒေါ်လာသန်းပေါင်း များစွာရှိသည့် USAID အစီအစဉ်များကို လက်ခံရရှိနေသည့် ပြည်တွင်းစစ်ဒဏ်ခံနေရသော မြန်မာနိုင်ငံ လူထုအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိလာမည် ဖြစ်သည်။

ရန်ပုံငွေရပ်ဆိုင်းခြင်းသည် USAID အပေါ် ထရမ့်၏ ကြီးမားသော Trumpian တိုက်ခိုက်မှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းသည် အစောပိုင်း ကန့်သတ်ချက်များကို ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး ယခုအခါတွင် မြန်မာနိုင်ငံ ဒီမိုကရေစီလှုပ်ရှားမှုအတွက် အမေရိကန်၏ ထောက်ခံမှုနှင့် လေးနှစ်ကြာ အာဏာကို ထိန်းသိမ်းထားသည့် စစ်အစိုးရအား ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ခုခံမှုအတွက် ရန်ပုံငွေ အထောက်အပံ့ကို  အပြီးတိုင် ရပ်ဆိုင်းခြင်းလည်း ဖြစ်နိုင်ပေသည်။

သေချာသည့်အချက်မှာ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည် ဦးဆောင်သည့် ရွေးကောက်ခံအစိုးရတစ်ရပ်ကို ဖြုတ်ချခဲ့သော စစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်သည့် အမေရိကန်အစိုးရ၏ ကတိကဝတ်မှာ ဒေါ်နယ်ထရမ့် ဦးဆောင်သည့် ရှေ့လာမည့် ကာလတွင် သံသယဖြစ်ဖွယ် ဖြစ်နေပါသည်။ ဒီအနေအထားကို လက်မခံနိုင်သူ အများအပြားက အမေရိကန်အနေဖြင့် ဒီမိုကရေစီအင်အားစုများက အာဏာရှင်အင်အားစုများကို အပြင်းအထန် တွန်းလှန်ခြင်းမျိုး ပိုမိုလုပ်ဆောင်သင့်သည်ဟု သဘောထားကြသည်။

ထိုအရေးအခင်းမှ ထရမ့်၏ ပြတ်ပြတ်သားသား နှုတ်ထွက်လိုက်ခြင်းဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်အတွက် ပိုမိုအရေးပါလာမည် ဖြစ်သည်။ အမှန်စင်စစ် တရုတ် နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခအမျိုးမျိုးတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ရန်နှင့် ၎င်း၏ ဗျူဟာမြောက် အသာစီးရအောင် ကြိုးကိုင်ရန် နည်းလမ်း၊ စွမ်းရည်နှင့် စေ့ဆော်မှုရှိသည့် တစ်ခုတည်းသော ပြည်ပ နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။

အခြားသော နိုင်ငံများ ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် စစ်အစိုးရနှင့် အတိုက်အခံများကြားဆွေးနွေးရန် “ဘုံသဘောတူညီချက် ၅ ချက်”ကို အကြံပြုခဲ့သော်လည်း အဆိုပါသဘောတူညီချက်အောက်တွင် အပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုသည် ထိရောက်မှုမရှိသော ကြိုးပမ်းမှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။

အာဆီယံအတွက် ၎င်း၏ အဓိကအခြေခံမူနှစ်ရပ်ဖြစ်သည့် “ဝင်ရောက်မစွက်ဖက်ရေးနှင့် အများဆန္ဒအရ” ဟူသည့်အချက်များက တားဆီးထိန်းချုပ်ထားသည်။ ထိုလမ်းကြောင်းကို ရွေးချယ်မှုကြောင့် အာဆီယံ အဖွဲ့အစည်းအနေဖြင့် ၎င်း၏ (၅၈)နှစ်တာကာလအတွင်း အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကြား နှစ်ဖက်အငြင်းပွားမှုကို မည်သည့်အခါမျှ ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ သကဲ့သို့ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအတွင်း လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခကိုလည်း ပြေလည်အောင် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့ခြင်း မရှိခဲ့ ပေ။

မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ သြစတြေးလျနှင့် ဥရောပသမဂ္ဂတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်တွင်း စစ်တပ်အား ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာတွင် ထိရောက်မှုမရှိသည့် ဒေသဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းကို အဓိက ပံ့ပိုးပေးထားသည်။ မလေးရှား၏ ၂၀၂၅ ခုနှစ် အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌကာလတွင် ပဋိပက္ခကို ပြေလည်အောင် ဖြေရှင်းရန် ကြိုးပမ်းမှုအသစ်များကို ထိုင်းနိုင်ငံထံမှ အကူအညီဖြင့်သာ ဆောင်ရွက် ရပါက ရှေ့ရောက်အောင် လုပ်ဆောင်နိုင်မည်မဟုတ်ပေ။

တရုတ်နိုင်ငံအတွက် လုပ်ကွက်တစ်ရပ် ထားရှိခဲ့ခြင်းသာဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ၎င်း၏ ပုံဖော်နိုင်သည့် ရေရှည်စီမံကိန်းတစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။ စစ်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနေသော်လည်း နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရေးသည် ၂,၁၈၅ ကီလိုမီတာရှည်လျားသည့် နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးတစ်လျှောက် အရှိန်အဟုန် မြင့်နေဆဲဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံ၏ Belt and Road Initiative လက်အောက်ရှိ တရုတ်-မြန်မာ စီးပွားရေးစင်္ကြံ အစီအစဉ်အရ ဒေါ်လာ ဘီလီယံပေါင်းများစွာ ကုန်ကျမည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ မော်တော် ကားလမ်းများ၊ မီးရထားလမ်းများနှင့် အဓိကဆိပ်ကမ်းတစ်ခု အဆင့်မြှင့်တင်ရန် အစီအစဉ်များသည် နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရေးကို ပိုမိုအရှိန်အဟုန် မြင့်မားစေမည်ဖြစ်သည်ကို နောက်ဆုံးတွင် သဘောပေါက် လာမည် ဖြစ်သည်။

သို့သော်လည်း တရုတ်သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ရှုပ်ထွေးသော လှည့်ကွက်နှစ်မျိုးဖြင့် ကစားနေပါသည်။ တဖက်တွင်လည်း စစ်အေးတိုက်ပွဲအတွင်း တရုတ်အစိုးရက ကျောထောက် နောက်ခံပြုခဲ့သော ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ဆက်ခံသည့် တရားဝင်ကြားနေ “ဝ”ပြည် သွေးစည်းညီညွတ်ရေးတပ်မတော် (UWSA) အား လက်နက်များ ပေးအပ်ထားပြီး ယခုအခါ နိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံး လက်နက်ကိုင် ပြည်သူ့စစ်အဖွဲ့ဖြစ်လာကာ တပ်မတော်ဆန့်ကျင်ရေး လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ များထံ တရုတ်လက်နက်များကို လွှဲပြောင်းပေးအပ်လျက်ရှိသည်။

တစ်ချိန်တည်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံသည် မြန်မာအစိုးရများအား ကျောထောက်နောက်ခံ ပြုပေးခဲ့ပါသည်။ နိုင်ငံရေးပွင့်လင်းမှုနှင့် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ကျင့်သုံးခဲ့သည့် ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်ကာလ၌ မြန်မာတပ်မတော်အရာရှိကြီးများသည် အမေရိကန်၊ အနောက်နိုင်ငံများနှင့် အလိုက်အထိုက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့သော်လည်း ၂၀၂၁ ခုနှစ်အာဏာထိန်းလိုက်ပြီးနောက်ပိုင်းတွင်  တရုတ်နိုင်ငံဘက်သို့ ပြန်လှည်ဦးလှည့်သွားခဲ့သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပွားပြီးနောက် အမေရိကန်နှင့် ဥရောပသမဂ္ဂတို့၏ ပြစ်တင်ရှုတ်ချမှု၊ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများဖြင့် ခေတ်သစ်တစ်ခုကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့ပေသည်။

သေချာသည်မှာ တော်လှန်ရေးတပ်အများစု၏ ဦးတည်ချက်ဖြစ်သော ခိုင်မာသော၊ ငြိမ်းချမ်းသော၊ ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ ပေါ်ထွန်းရေးကို တရုတ်နိုင်ငံက စိတ်ဝင် စားခြင်း မရှိပေ။ မြန်မာနိုင်ငံသည် စစ်ပွဲများနှင့်လုံးလည်လိုက်ကာ အားနည်းနေသမျှ ကာလပတ်လုံး တရုတ်သည် တစ်ဖက်တွင် ကုန်သွယ်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို လိုသလိုကိုင်တွယ်ကစားခြင်း၊ အခြားတစ်ဖက်တွင် UWSA မှတစ်ဆင့် တိုင်းရင်းသား လက်နက်ကိုင်တပ်များအတွက် သွယ်ဝိုက်သော ပံ့ပိုးကူညီမှုကို လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ အစဉ်အလာ ကစားနည်းဖြစ်သော “ဆုပေးဒဏ်ပေး စနစ်”ကို ကျင့်သုံးနိုင်မည် ဖြစ်သည်။

အဆိုပါအချက်သည် ပြဆိုနေသည်မှာ နယ်စပ်ဒေသများတွင် ပြင်းထန်သော မတည်မငြိမ်မှုများကြောင့် စစ်ဘေးဒုက္ခသည်များ အစုလိုက်အပြုံလိုက် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော်မှုများကို ဖြစ်စေနိုင်ခြင်းနှင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ကုန်းတွင်းပိုင်းဒေသများအတွက် အဓိကထွက်ပေါက်ကို ပံ့ပိုးပေးသည့် အကျိုးအမြတ်များသော နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ကုန်သွယ်မှုကို အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေမည်ဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပဋိပက္ခကို ထိန်းမနိုင်သိမ်းမရအဖြစ်သို့ မရောက်စေလိုခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

အလားတူပင် ဥပဒေစိုးမိုးမှုမရှိသည့် မြန်မာနိုင်ငံနယ်စပ်ဒေသများတွင် တရုတ်နိုင်ငံသားများကို အဓိကပစ်မှတ်ထားနေသည့် တရုတ်လူမျိုးပိုင် ငွေကြေးလိမ်လည်မှုစင်တာများ ပျံ့နှံ့တည်ရှိနေခြင်းကိုလည်း တရုတ်နိုင်ငံက နှစ်မြို့ခြင်း မရှိပေ။ မကြာသေးမီက ရှမ်းပြည်မြောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာအမျိုးသားဒီမိုကရက်တစ်မဟာမိတ်တပ်မတော်(MNDAA) နှင့် ၎င်း၏မဟာမိတ် တအောင်း အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်(TNLA)တို့ကို ထိန်းချုပ်ကာ အဆိုပါနှစ်ဖွဲ့စလုံးက တရုတ်အစိုးရ၏ အမိန့်အရ မြန်မာစစ်အစိုးရ ထိန်းချုပ်နယ်မြေသို့ ထိုးစစ်ဆင်နေခြင်းအား ရပ်ဆိုင်းခဲ့ခြင်းသည် တရုတ်နိုင်ငံက ၎င်း၏ ကြိုးကိုင်ထားမှုကို ပြသခဲ့ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

ဒီဇင်ဘာလအစောပိုင်းတွင် ကိုးကန့်တိုင်းရင်းသားခေါင်းဆောင် ဖုန်တာရွှင်သည် “ဆေးကုသမှု ခံယူရန်” တရုတ်နိုင်ငံသို့ သွားရောက်ပြီးနောက် မြန်မာစစ်အစိုးရနှင့် အပစ်အခတ်ရပ်စဲကြောင်း MNDAA က ကြေညာခဲ့သည်။ “တရုတ်အစိုးရ၏ ကြားဝင်စေ့စပ်မှုဖြင့် ပဋိပက္ခကို ဖြေရှင်းရန်” MNDAA က ဒီဇင်ဘာ ၃ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

TNLA သည်လည်း နိုဝင်ဘာလနှောင်းပိုင်းတွင် အလားတူ ကြေညာချက်တစောင် ထုတ်ပြန် ခဲ့ပြီး “တရုတ်၏ ဖျန်ဖြေရေး ကြိုးပမ်းမှုများအရ အစဉ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီး ရလဒ်ကောင်းများ ရရှိရန်အတွက် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။

ရခိုင်ပြည်နယ် အများစုကို သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သော ညီနောင်မဟာမိတ်အဖွဲ့၏ တတိယမြောက် အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည့် AA ကလည်း မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်များကဲ့သို့ တပ်မတော်နှင့် ညှိနှိုင်းရန် အသင့်ရှိကြောင်း ဒီဇင်ဘာ ၂၉ ရက်က ကြေညာခဲ့သည်။ အမှန်တကယ်တွင် AA သည် ၎င်း၏မွေးရပ် ရခိုင် ပြည်နယ်တွင် လုံးဝအောင်ပွဲရလုနီးပါးဖြစ်နေပုံရသည်။

AA သည် တရုတ်နိုင်ငံ၏အမိန့်ကို နာခံသော်လည်း အခြားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့ အချို့ထက် ပိုမိုလွတ်လပ်သည့်အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် AA သည် ကချင်ပြည်နယ် မြောက်ပိုင်းတွင် အခြေစိုက်သည့် အင်အားကြီး ခရစ်ယာန်ဘာသာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့လည်း ဖြစ်ပြီး တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် မှီခိုအားထားမှုကို ဟန်ချက်ညီစေရန်အတွက် အမေရိကန် နိုင်ငံရှိ ခရစ်ယာန် ဘာသာအဖွဲ့များနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ ကချင်တိုင်းရင်းသားများနှင့်လည်း ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်အောင် တည်ဆောက်ထားသည့်  KIA လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့၏ ကွပ်ကဲမှုအောက်တွင် ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် စတင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။

AA ခေါင်းဆောင်အများစုသည် KIA ဌာနချုပ် လိုင်ဇာတွင် အခြေပြုလျက်ရှိပြီးသဖြင့် MNDAA နှင့် TNLA မဟာမိတ်များထက် တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် မှီခိုမှုနည်းပါးသည်။ သို့သော်လည်း AA ၏ လက်နက်ခဲယမ်းအများစုသည် UWSA မှ သွယ်ဝိုက်၍ ဝင်ရောက်နေကြပြီး ၎င်း၏ ခေါင်းဆောင်များသည် လိုင်ဇာမှ ပန်ဆန်းရှိ UWSA ဌာနချုပ်သို့ သွားလာသည့်အခါ တရုတ်နယ်မြေကို ဖြတ်သန်းရမြဲပင် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် AA သည် တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်း ယူနန်ပြည်နယ်သို့ သွယ်တန်းသော တရုတ်နိုင်ငံ၏ အဓိကအကျိုးစီးပွားဖြစ်သည့် ရေနက်ဆိပ်ကမ်းနှင့် ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ပိုက်လိုင်း နေရာများရှိရာ ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကျောက်ဖြူမြို့အနီးတွင် ယခုအချိန်အထိ တိုက်ပွဲဖော်ဆောင်မှုကို ရှောင်ရှားခြင်းမှာ အံ့သြစရာမဟုတ်ပေ။

စစ်ပွဲကြောင့်ဖြစ်သည့် မတည်ငြိမ်မှုဒဏ်ကို အတော်အတန်ခံစားနေရသော်လည်း အစိုးရ နှင့် AA တို့အကြား ပြေလည်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်သည့် တစ်ခုတည်းသော ပြည်ပနိုင်ငံတစ်ခု ဖြစ်ခြင်းကြောင့် အဆိုပါအကျိုးစီးပွားများသည် တရုတ်နိုင်ငံအား မဟာဗျူဟာမြောက် အသာစီး ရစေ ပါသည်။

အိန္ဒိယသည်လည်း တရုတ်ကဲ့သို့ မြန်မာ၏ မတည်ငြိမ်သည့်အခြေအနေနှင့်ပတ်သက်၍ လူသိရှင်ကြား ထုတ်ဖော်ပြသမှုမရှိသော်လည်း အလားတူ ပဋိပက္ခ၏လမ်းကြောင်းနှင့် ရလဒ်များ အပေါ် စိတ်ပါဝင်စားမှု ရှိပေသည်။ 

အိန္ဒိယ၏ အဓိက အကျိုးစီးပွားတစ်ခုမှာ မြန်မာနိုင်ငံ အနောက်မြောက်ပိုင်းရှိ ဝေးလံခေါင်သီသည့် နေရာများတွင် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် ခိုအောင်းနေသော အာသံ၊ မဏိပူရနှင့် နာဂ သူပုန်များ အနေဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွင်းသို့ မကြာခဏ ဝင်ရောက်လှုပ်ရှားခြင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့မြောက် ဒေသသို့ လက်နက်များ တရားမဝင် တင်သွင်းနေခြင်းကို ဟန့်တားရန်ပင် ဖြစ်သည်။

စီးပွားရေးအရ အိန္ဒိယသည် စစ်ပွဲကြောင့် မတည်မငြိမ် ဖြစ်ပေါ်စေပြီး ရှုပ်ထွေးနေသော သို့မဟုတ် ရပ်တန့်ထားသော အစီအစဉ်များဖြစ်သည့် နိုင်ငံစီးပွားရေးကို လျင်မြန်စွာ ဖွံ့ဖြိုးစေမည့် မြန်မာနိုင်ငံမှ ရေနံ၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့နှင့် ရေအားလျှပ်စစ်များအား တင်သွင်းနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ ကာလရှည်ကြာ ဆုပ်ကိုင်ထားသည့် “အရှေ့မျှော်ဝါဒ” ဖြင့် မြန်မာ နိုင်ငံမှတစ်ဆင့် အရှေ့တောင်အာရှဒေသ၏ အားကောင်းသည့်ဈေးကွက်များနှင့် ချိတ်ဆက် နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသည်။ အဆိုပါ အကျိုးစီးပွားများနှင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ အခြေအနေ များဖြင့် အိန္ဒိယသည် မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပျံ့နှံ့နေသော သြဇာ လွှမ်းမိုးမှုကို စိန်ခေါ်ရန် ခက်ခဲသည့်အနေအထားတွင် ရှိနေသည်။

အမေရိကန်သည် ယခုကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံ၏ပဋိပက္ခမှ လုံးလုံးလျားလျား ဆုတ်ခွာသွားခြင်းဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဒီမိုကရေစီ ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ရေးအတွက် တိုက်ပွဲဝင်နေကြသည့် တော်လှန်ရေး တပ်ဖွဲ့များအနေဖြင့် အမေရိကန်၏ ပံ့ပိုးမှုမရှိဘဲ သို့မဟုတ် ခိုင်မာအားကောင်း သည့်မည်သည့်အထောက်အပံ့မျှ မရှိဘဲ လုပ်ဆောင်ကြရလိမ့်မည် ဖြစ်ပေသည်။

Bertil Lintner

ကိုးကား။ Asia Times  

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်နှင့် အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့် တို့သည် ယူကရိန်းအခြေအနေ စသည့်အရေးကိစ္စများအား ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်က ဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ နှစ်ဖက် ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ် ဆွေးနွေးမှုသည် အချိန် ၁ နာရီခွဲ နီးပါးကြာကြောင်း ရုရှားသမ္မတ၏ ပြန်ကြားရေးအတွင်းဝန် Dmitry Peskov က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက် ညပိုင်းတွင် ပြောကြားခဲ့သည်။ ယူကရိန်း အကျပ်အတည်း၏ အရင်းအမြစ်ကိုရှင်းလင်းဖယ်ရှားရန်လိုအပ်သည်ဟု ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးမှုတွင် ပူတင်က ထရမ့်အား ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ တစ်ချိန်တည်းတွင်ပင် ပူတင်ကတွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုမှတစ်ဆင့် ယူကရိန်း အကျပ်အတည်း ရေရှည်ဖြေရှင်းနိုင်သော ထရမ့်၏သက်ဆိုင်ရာအမြင်ကို သဘောတူ ထောက်ခံသည်ဟု ပြောကြားခဲ့ကြောင်း၊ ရုရှား-ယူကရိန်းပဋိပက္ခ လျင်မြန်စွာအဆုံးသတ်သင့်ပြီး ပူတင်နှင့် “ရလဒ်ပြည့်ဝတဲ့ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုများ” ပြုလုပ်ခဲ့သည်ဟု ထရမ့်ကဆွေးနွေးမှုတွင် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း ၎င်းကဆိုသည်။ ရုရှား-အမေရိကန် နှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်များ ဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်မှုတွင် နှစ်ဦးတွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးစီစဉ်ရန် သဘောတူညီခဲ့ကြောင်း၊ ပူတင်က ထရမ့်အား မော်စကိုသို့ လာရောက်လည်ပတ်ရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့ကြောင်း၊ ထို့အပြင် ရုရှား-အမေရိကန်ဆက်ဆံရေး၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းအခြေအနေစသည့် အကြောင်းအရာများအား ဆွေးနွေးခဲ့သေးကြောင်း Dmitry Peskov က ပြောကြားခဲ့ပေသေးသည်။ ထရမ့်က ယင်းနေ့ လူမှုကွန်ရက်စာမျက်နှာတွင် ၎င်းအနေဖြင့် ပူတင်နှင့် မကြာသေးမီက ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ်ခဲ့ကြောင်း၊ ရုရှား-ယူကရိန်း ပဋိပက္ခ အဆုံးသတ်ရေးအတွက် “နီးကပ်သည့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ” လုပ်ဆောင်သွားရန် နှစ်ဖက် သဘောတူညီကြောင်း နှင့် အဖွဲ့များကိုယ်စီစေလွှတ်၍ “ဆွေးနွေးမှုများချက်ချင်းစတင်မည်” ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားဖော်ပြခဲ့သည်။ အမေရိကန်ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ကို အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီး မာကိုရူဘီယို၊ စီအိုင်အေ ညွှန်ကြားရေးမှူး John Ratcliffe ၊ သမ္မတ၏ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေး Waltz နှင့် အရှေ့ အလယ်ပိုင်းရေးရာ အမေရိကန်အထူးသံတမန် Witkoff တို့ ဦးဆောင်မည် ဖြစ်ကြောင်းသိရသည်။ ထို့အပြင် ထရမ့်က ၎င်းအနေဖြင့် ပူတင်နှင့်ဆက်သွယ် ဆွေးနွေးသည့် အကြောင်းအရာကို ယူကရိန်း သမ္မတ ဇီလန်စကီးကို ချက်ချင်း အကြောင်းကြား မည်ဖြစ်ကြောင်းနှင့် သက်ဆိုင်ရာညှိနှိုင်း ဆွေးနွေးမှုများ အောင်မြင်မှုရရှိမည်ဟု “ပြင်းပြင်း ထန်ထန်ခံစား” ရကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်း၊ စွမ်းအင်၊ ဉာဏ်ရည်တု စသည့် အကြောင်းအရာများကိုလည်း ပူတင်နှင့် ဆွေးနွေးခဲ့ကြောင်း ထရမ့်က ပြောကြားခဲ့သည်။ 

ကိုးကား- ဆင်ဟွာ

ပါလက်စတိုင်း အစ္စလမ်မစ် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ (ဟားမက်စ်) အနေဖြင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက် နေ့လယ်ပိုင်းမတိုင်မီ ထိန်းသိမ်းခံထားရသူအားလုံးကို ပြန်လွှတ်ပေးသင့်ကြောင်း၊ သို့မဟုတ်ပါက ဂါဇာအပစ်ရပ်ရေး သဘောတူညီချက်ကို ဖျက်သိမ်းသင့်ကြောင်း အမေရိကန် သမ္မတထရမ့်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

“ကျွန်တော့်အတွက် ပြောရမယ်ဆိုရင် ထိန်းသိမ်းခံထားရသူတွေအားလုံး ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက် နေ့လယ် ၁၂ နာရီမတိုင်မီ မလွတ်မြောက်ခဲ့ဘူးဆိုရင်…ဒါ (ဂါဇာအပစ်ရပ်ရေးသဘော တူညီချက်) ကိုဖျက်သိမ်းပြီး… ဆိုးရွားတဲ့ကိစ္စအားလုံး ဖြစ်ပါလေ့စေပေါ့” ဟု ထရမ့်က အိမ်ဖြူတော်တွင် သတင်းထောက်များအား ပြောကြားခဲ့သည်။ နောက်ဆုံး အစ္စရေးဘက် ကပင် အဆုံးအဖြတ်လုပ်ရမှာဖြစ်ကြောင်း တစ်ချိန်တည်းတွင် ၎င်းကပြောကြားခဲ့သည်။

အပစ်ရပ်ရေးသဘောတူညီချက်ကို အစ္စရေး ချိုးဖောက်သည်ဟု အပြစ်တင်စွပ်စွဲကာ မူလက ဖေဖော်ဝါရီ ၁၅ ရက်တွင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသူများအား ပြန်လွှတ်ပေးမည့် အစီအစဉ် ကို ရွှေ့ဆိုင်းမည်ဖြစ်ကြောင်း ဟားမက်စ်က ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်တွင် ကြေညာခဲ့သည်။
ထရမ့်က အကယ်၍ ဂါဇာကမ်းမြောင်မှ ရွှေ့ပြောင်းလာသည့် ပါလက်စတိုင်းသားများကို ဂျော်ဒန်နှင့် အီဂျစ်နိုင်ငံတို့ကလက်မခံလျှင် ၎င်းအနေဖြင့် ယင်းနှစ်နိုင်ငံအပေါ် ကူညီပံ့ပိုးမှုများ ယာယီရပ်တန့်နိုင်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ပေသေးသည်။ ထရမ့်အနေဖြင့် အမေရိကန်သို့ လာရောက်လည်ပတ်မည့် ဂျော်ဒန်ဘုရင် Abdullah II နှင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၁ ရက်တွင် တွေ့ဆုံရန် စီစဉ်ထားသည်။

Fox News ချန်နယ်၏ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ ရက်ထုတ်လွှင့်သည့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုတစ်ခုတွင် ထရမ့်က ၎င်းအနေဖြင့် ပါလက်စတိုင်းသားများအား လက်ခံရေးတွင် ဂျော်ဒန်၊ အီဂျစ်တို့နှင့် သဘောတူညီချက်ရမည်ဟု ယူဆကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ပါလက်စတိုင်းသားများအနေ ဖြင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသသို့ ပြန်သွားပိုင်ခွင့်ရှိ၊မရှိကို သတင်းထောက်က မေးမြန်းရာတွင် ထရမ့်က “မရှိဘူး၊ သူတို့လုပ်မှာမဟုတ်ပါဘူး” ထရမ့်က ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။

အမေရိကန်အနေဖြင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ကို“လက်လွှဲယူ”ပြီး “ရေရှည်ပိုင်ဆိုင်”သွားရန်မျှော်လင့် ကြောင်း၊ လက်ရှိ ဂါဇာတွင်နေထိုင်သည့် ပါလက်စတိုင်းသားများကို အခြားနိုင်ငံတွင် နေရာ ချထားပေးသင့်ကြောင်း ထရမ့်က ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်တွင်ဖော်ပြထားသည်။ ပါလက်စတိုင်း နှင့် နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်းက ယင်းပြောဆိုချက်အပေါ် အပြင်းအထန်ကန့်ကွက်အပြစ် တင်ခဲ့ကြပြီး ၎င်းမှာ နိုင်ငံတကာဥပဒေကိုချိုးဖောက်ပြီး “လက်ခံနိုင်ဖွယ်မရှိ” ဟု ယူဆကြ သည်။

အစ္စရေးနှင့် ဟားမက်စ်တို့သည် ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်တွင် ဂါဇာကမ်းမြောင် အပစ်ရပ်ရေး သဘောတူညီချက်ရရှိပြီး ဇန်နဝါရီ ၁၉ ရက်တွင် သဘောတူညီချက် အသက်ဝင်ခဲ့ခြင်းဖြစ် သည်။ အပစ်ရပ်ရေးပထမအဆင့်ကို ရက်သတ္တပတ် ၆ ပတ်ဆက်တိုက်ဆောင်ရွက်ရာ နှစ်ဖက် အနေဖြင့် ၎င်းတို့ကိုယ်စီ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသူများအနက်အချို့ကို ပြန်လွှတ်ပေးသွား မည်ဖြစ်သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၈ ရက်တွင် ဟားမက်စ်နှင့်အစ္စရေးတို့သည် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံရ သူများ ပဉ္စအသုတ်အပြန်အလှန်လဲလှယ်မှု ပြီးစီးခဲ့သည်။ 

ကိုးကား-ဆင်ဟွာ

ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲကို ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက်တွင် စတင်ရန် သတ်မှတ်ထားသည်။ ဖေဖော်ဝါရီ ၂ ရက်က အမေရိကန်သို့ အလည်အပတ်သွားရောက်သည့် အစ္စရေး ဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုသည် အမေရိကန် သမ္မတ ထရမ့်နှင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၄ ရက်တွင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမည် ဖြစ်သည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ထရမ့်နှင့်အရင် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးပြီးမှ အဖွဲ့စေလွှတ်၍ ဆွေးနွေးပွဲသို့ တက်ရောက်စေရန် စီစဉ်ထားကြောင်း မီဒီယာများက ဖော်ပြထားသည်။

ပထမအဆင့် အပစ်ရပ်ရေးနှင့် အကျဉ်းသားလဲလှယ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်သည် အထိုက်အလျောက် အဆင်ပြေချောမွေ့ခဲ့သော်လည်း နေတန်ယာဟု၏ ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားမှုများကြောင့် ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲအလားအလာကို အကောင်းမြင်ရန် ခဲယဉ်းဟု သုံးသပ်သူများက ယူဆကြသည်။ အမေရိကန်အနေဖြင့် မိမိ၏ မဟာဗျူဟာ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားကိုအခြေခံပြီး ဂါဇာ စစ်ပွဲအလွန် စီမံခန့်ခွဲရေး စသည့်အရေးကိစ္စများတွင် “ဘက်လိုက် ဖျန်ဖြေခြင်း” က ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး ပြဿနာကို အရင်းအမြစ်မှ ဖြေရှင်းရေးနှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်း ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဖော်ဆောင်ရာတွင် အကျိုးမရှိနိုင်ပေ။

အပစ်ရပ်ရေး အမေရိကန်-အစ္စရေး အဓိကထား ဆွေးနွေး

နေတန်ယာဟုသည် အမေရိကန်နိုင်ငံ အရှေ့အလယ်ပိုင်းရေးရာ အထူးသံတမန် Steve Witkoff၊ သမ္မတ ထရမ့် တို့နှင့် ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက်နှင့် ၄ ရက်များတွင် အသီးသီး တွေ့ဆုံကာ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲ စသည့် ကိစ္စရပ်များအား ဆွေးနွေးမည် ဖြစ်ကြောင်း မကြာသေးမီရက်များအတွင်း အစ္စရေး ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးမှ ထုတ်ပြန်သည့် သတင်းများအရ သိရသည်။

ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်တွင် အစ္စရေးနှင့် ပါလက်စတိုင်း အစ္စလာမ်မစ်တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ (ဟားမက်စ်) တို့ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ အပစ်ရပ်ရေး သဘောတူညီချက် ရရှိခဲ့သည်။ အဆိုပါသဘောတူညီချက်သည် ဇန်နဝါရီ ၁၉ ရက်တွင် အသက်ဝင်ပြီး အပစ်ရပ်ရေး ပထမအဆင့်အဖြစ် ရက်သတ္တပတ် ၆ ပတ် ဆက်တိုက်ဆောင်ရွက်ရာ နှစ်ဖက်အနေဖြင့် ကိုယ်စီ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားသူအချို့ကို အပြန်အလှန် လဲလှယ်ခဲ့သည်။ ပထမအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဖော်ဆောင်သည့် ၁၆ ရက်မြောက်နေ့ဖြစ်သည့် ဖေဖော်ဝါရီ ၃ ရက်တွင် ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲပြုလုပ်ရမည် ဖြစ်ကြောင်း သဘောတူညီချက်တွင် သတ်မှတ်ထားသည်။ ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲတွင် အစ္စရေးဘက်မှ အခြား ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားခံရသူများ ပြန်လွှတ်ရေးနှင့် အစ္စရေးစစ်တပ် ရုပ်သိမ်းရေး ကိစ္စရပ်များကို ဆွေးနွေးမည် ဖြစ်သည်။

နေတန်ယာဟု၏ အမေရိကန် ခရီးစဉ်သည် ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲစတင်ချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်နေပေသည်။ ၎င်းအနေဖြင့် ထရမ့်နှင့်အရင် တွေ့ဆုံပြီးမှ ကာတာနိုင်ငံသို့ အဖွဲ့စေလွှတ်၍ ဆွေးနွေးပွဲတက်ရောက်စေရန် စီစဉ်ထားကြောင်း The Times of Israel တွင် ဖော်ပြထားသည်။

ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲသည် ယခုအကြိမ် နေတန်ယာဟု၏ အမေရိကန်ခရီးစဉ်တွင် အမေရိကန်နှင့် အဓိက ဆွေးနွေးမည့် အရေးကိစ္စဖြစ်လာမည်ဟု အများက ယူဆကြသည်။ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှ အစ္စရေးစစ်တပ် မည်သို့ ဘက်စုံ ရုပ်သိမ်းမည်နည်း၊ အစ္စရေးတပ် ဆုတ်ခွာပြီးနောက် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသကို မည်သို့ စီမံခန့်ခွဲမည်နည်း၊ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသကို ဟားမက်စ်တို့ အသစ်တစ်ဖန်ထိန်းချုပ်မှုကို မည်သို့ ကာကွယ်တားဆီးမည်နည်း စသည်တို့ အပါအဝင် အစ္စရေးဘက်က အချို့သော အဓိက စိုးရိမ်မှုများကို ပထမအဆင့် အပစ်ရပ်ရေးတွင် မဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့ပေ။ ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးပွဲတွင် ယင်းကိစ္စရပ်များကို ဖြေရှင်းနိုင်ရန် အစ္စရေးဘက်က မျှော်လင့်ရာ နေတန်ယာဟုနှင့် ထရမ့်၏ မျက်နှာချင်းဆိုင်ဆွေးနွေးမှုသည် ထိုကိစ္စရပ်များအား “အတည်ပြုခြင်း” ဖြစ်နိုင်ကြောင်း သိရသည်။

ထိုမတိုင်မီ Steve Witkoff သည် ဇန်နဝါရီ ၂၉ ရက်တွင် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသသို့ သွားရောက်ပြီး ဂျေရုဆလမ်တွင် နေတန်ယာဟုနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။ Steve Witkoff ၏ ဤခရီးစဉ်သည် အမေရိကန်-အစ္စရေး ခေါင်းဆောင်များ ဆွေးနွေးမှု၏ “ခန့်မှန်းရလဒ်” ကို ညှိနှိုင်းရန် ရည်ရွယ်ခြင်း ဖြစ်ရာ အမေရိကန်အနေဖြင့် နေတန်ယာဟုက အပစ်ရပ်ရေးသဘောတူညီချက်ကို တွန်းအားပေးဖော်ဆောင်ပြီး နောက်ဆုံးတွင် ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားခံရသူအားလုံး လွတ်မြောက်ရေးကို ဖော်ဆောင်စေလိုကြောင်း အစ္စရေး 《Haaretz》သတင်းစာတွင် ဖော်ပြထားသည်။

ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေးဆွေးနွေးမှု အကောင်းမြင်ရန် ခဲယဉ်း

ဂါဇာ အပစ်ရပ်ရေး သဘောတူညီချက် အသက်ဝင်ပြီးချိန်မှစ၍ အစ္စရေးနှင့် ဟားမက်စ်တို့အကြား လွတ်မြောက်လာသော ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းထားခံရသူများ၏ ကိုယ်ရေးအထောက်အထား၊ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသူများ၏ အသက်ရှင်မှု အမည်စာရင်း စသည့် ကိစ္စရပ်တွင် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ သဘောထားမတိုက်ဆိုင်မှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့သော်လည်း ပထမအဆင့် အပစ်ရပ်ရေးနှင့် အကျဉ်းသားလဲလှယ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်က ယေဘုယျအားဖြင့် အဆင်ပြေချောမွေ့ခဲ့သည်။

သို့သော် ဒုတိယအဆင့် အပစ်ရပ်ရေးဆွေးနွေးမှု အလားအလာအပေါ် ပြင်ပနယ်ပယ်က အကောင်းမမြင်ကြပေ။ နေတန်ယာဟုက သတ်မှတ်ကာလအတိုင်း ဆွေးနွေးပွဲကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ မစေလွှတ်ဘဲ ထရမ့်နှင့် အရင် တွေ့ဆုံခြင်းသည် “အလွန်စိုးရိမ်ဖွယ်” အချက်ပြမှု ဖြစ်ကြောင်း အစ္စရေးမီဒီယာက အစ္စရေး အမည်မဖော်လိုသူ အရာရှိတစ်ဦး၏ ပြောကြားချက်ကို ကိုးကား ဖော်ပြထားသည်။

အစ္စရေး ပြည်တွင်း နိုင်ငံရေး အခြေအနေကြောင့် နေတန်ယာဟုက ဆက်လက်အပစ်ရပ်ရန်နှင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှ စစ်တပ် ဘက်စုံရုပ်သိမ်းရန် ဆန္ဒလျော့နည်းသွားသည်ဟု အစ္စရေးမီဒီယာများက ယူဆကြသည်။ နေတန်ယာဟုအနေဖြင့် နိုင်ငံစီမံအုပ်ချုပ်သည့်နေရာကို ဆက်လက်ထိန်းထားမည်ဆိုလျှင် အာဏာရညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့အတွင်း လက်ယာစွန်းရောက် အင်အား၏ ထောက်ခံအားပေးမှုရရှိရန် လိုအပ်သော်လည်း ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီး၊ လက်ယာစွန်းရောက် ဘာသာရေး ဇီယွန်ဝါဒီပါတီ ဥက္ကဋ္ဌ Bezalel Smotrich တို့က အာဏာရညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့မှ နုတ်ထွက်မည် ဖြစ်ကြောင်း ခြိမ်းခြောက်ပြီး ပထမအဆင့်အပစ်ရပ်ရေး အဆုံးသတ်လျှင် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှုများ ပြန်လည်ဆောင်ရွက်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။

တစ်ချိန်တည်းတွင်ပင် နေတန်ယာဟုအစိုးရက ဟားမက်စ်ကို အမြစ်ပြတ်ချေမှုန်းရေး၊ အစ္စရေးလုံခြုံမှုကို ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ထပ်မံခြိမ်းခြောက်ခြင်း မရှိစေရန် အာမခံရေး ရည်မှန်းချက်ကို စွန့်လွှတ်ခြင်းမရှိသေးပေ။ ဆက်တိုက်အပစ်ရပ်မှုက ဟားမက်စ်အင်အား ပြန်လည်ရှင်သန်စေကာ အစ္စရေးအား အဆိုပါရည်မှန်းချက်ကို ဖော်ဆောင်ရန် ပို၍ ခက်ခဲစေပေသည်။

အမေရိကန်က “ဘက်လိုက် ဖျန်ဖြေခြင်း” သည် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အကျိုးမပြု

အပစ်ရပ်ရေး ဆွေးနွေးမှုနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အမေရိကန်နှင့် ရပ်တည်ချက်ညှိနှိုင်းမည့်အပြင် နေတန်ယာဟုအနေဖြင့် ထရမ့်အစိုးရက အီရန်ကို ထပ်မံ ဖိအားပေးပြီး အစ္စရေးနှင့် ဆော်ဒီအာရေဗျဆက်ဆံမှု ပုံမှန်အသွင် ဖော်ဆောင်ရန် သံတမန်ရေးကြိုးပမ်းမှုများကို ပြန်လည်စတင်ရန် မျှော်လင့်သေးကြောင်း အေပီသတင်းဌာနက ဖော်ပြထားသည်။

၎င်းအနေဖြင့် “အစ္စရေးနဲ့ အခြားအိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေအတွက် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ဆောင်ကြဉ်းပေးဖိုနဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘုံရန်သူကို ခုခံကာကွယ်ဖို့ ဘယ်လိုကြိုးပမ်းရမလဲဆိုတာ (နေတန်ယာဟု နဲ့) ဆွေးနွေးဖို့ မျှော်လင့်ပါတယ်” ဟု နေတန်ယာဟုအား ပေးပို့သည့် အမေရိကန် အလည်အပတ်ခရီးစဉ် ဖိတ်ကြားလွှာတွင် ထရမ့်က ရေးသားထားသည်။
ထရမ့်က နေတန်ယာဟုအား အမေရိကန်သို့ လာရောက်လည်ပတ်ရန် ဖိတ်ခေါ်ရသည့် ရည်ရွက်ချက်တစ်ခုမှာ ဂါဇာစစ်ပွဲအလွန် စီမံခန့်ခွဲမှုအစီအစဉ်များကို အမေရိကန် အစိုးရက တိုက်ရိုက်ပါဝင်မည်ကို ဖော်ပြခြင်းဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေး နှစ်နိုင်ငံ မီဒီယာများက သုံးသပ်ကြသည်။

ဂျေရုဆလမ် ဟီဘရူးတက္ကသိုလ် နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေး ပညာရှင် Yonatan Freeman က အမေရိကန်-အစ္စရေးက ယင်းဒေသတွင် အီရန်၏ ဩဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ဟန့်တားရန် ၊ အစ္စရေးနှင့် ပိုမိုများပြားသော အာရပ်နိုင်ငံများ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ထူထောင်ရေး တွန်းအားပေးရန် စသည့် ကဏ္ဍများတွင် အလွန်ကိုက်ညီမှု ရှိသည်ဟု ယူဆသည်။
ထရမ့်က အစ္စရေးကို အစဉ်အမြဲ ထောက်ခံအားပေးရာ လွန်ခဲ့သည့် သမ္မတသက်တမ်းကာလတွင်ပင် “အစ္စရေး ထောက်ခံရေး” မူဝါဒများကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ထုတ်ပြန်ခဲ့ဖူးပေသည်။ ဒုတိယအကြိမ် သမ္မတအဖြစ် တာဝန်ယူပြီးနောက် အစ္စရေးအား ပေါင်ချိန် ၂,၀၀၀ (ကီလိုဂရမ် ၉၀၀ ခန့်) ရှိသော ဖောက်ခွဲရေးဗုံး ပံ့ပိုးမှုအပေါ် ဘိုင်ဒန်အစိုးရ၏ ကန့်သတ်ချက်ကို ပယ်ဖျက်ကြောင်း ၎င်းက အလွန်လျင်မြန်စွာ ကြေညာခဲ့ပြီး “ဂါဇာ ရှင်းလင်းရေး” အစီအစဉ်ကို ထုတ်ဖော်ကာ ဂါဇာကမ်းမြောင်မှ လာသော ပါလက်စတိုင်းသားများအား လက်ခံပြီး နေရာချထားပေးရန် အီဂျစ်နှင့် ဂျော်ဒန်အား တောင်းဆိုခဲ့သည်။

အမေရိကန်၏ ဤသို့သော “တစ်ဖက်သတ် ဖျန်ဖြေမှု” လုပ်ရပ်က နိုင်ငံတကာအသိုက်အဝန်း၏ ဆန့်ကျင်မှုကို အလိုအလျောက်ခံရပေသည်။ “ဂါဇာ ရှင်းလင်းရေး” အစီအစဉ်ကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း ယခုရက်ပိုင်းများတွင် အရှေ့အလယ်ပိုင်း နိုင်ငံအများအပြား၊ ဥရောပနိုင်ငံ အချို့နှင့် ပညာရှင်၊ နိုင်ငံတကာ မီဒီယာများက အသီးသီး ဖော်ပြကြသည်။ ပါလက်စတိုင်းသားများအား ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသနှင့် ဂျော်ဒန်မြစ် အနောက်ဖက်ကမ်း သိမ်းပိုက်ခံရသည့် နယ်မြေများမှ နှင်ထုတ်မည့် ကြံစည်မှုကို ဆန့်ကျင်ကြောင်း အာရပ်နိုင်ငံအများအပြားနှင့် အာရပ်အဖွဲ့ချုပ်တို့က ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်တွင် ပူးတွဲကြေညာချက် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။

“ဂါဇာ ရှင်းလင်းရေး” ဖြစ်စေ၊ အစ္စရေးနှင့် ဆော်ဒီအာရေဗျ စသည့် အာရပ်နိုင်ငံများ ဆက်ဆံမှု ပုံမှန်အသွင် ဖြစ်ရေး တွန်းအားပေးရာတွင် ဖြစ်စေ ပါလက်စတိုင်းသားများ၏ အကျိုးစီးပွားကို စတေးပြီး အမေရိကန်နှင့် အစ္စရေး၏ မဟာဗျူဟာ အကျိုးစီးပွားကို ဖော်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်ရာ ပါလက်စတိုင်း-အစ္စရေး ပြဿနာ အရင်းအမြစ်မှ ဖြေရှင်းရေး နှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်း ရေရှည်ငြိမ်းချမ်းရေး ဖော်ဆောင်နိုင်မည် မဟုတ်ကြောင်း ထောက်ပြကြသည်။ ပါလက်စတိုင်းပြည်သူများသည် လွန်ခဲ့သည့် နှစ်ပေါင်း ၇၀ ကာလတွင် “သမိုင်း၏မမျှတမှု” ကို ခံစားနေရကြောင်း၊ ဖြေရှင်းသည့်နည်းလမ်းမှာ ၎င်းတို့ကို နှင်ထုတ်ခြင်းမဟုတ်ဘဲ “နှစ်နိုင်ငံ ဖြေရှင်းမှု နည်းလမ်း” ကို ဖော်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း အီဂျစ်သမ္မတ အယ်လ်-စီစီက ထောက်ပြပြောကြားခဲ့သည်။ 

Source: ဆင်ဟွာ

(December 2024 ထုတ် Myanmar Insider ၏ Insider Analysis ကဏ္ဍတွင် Tim M Htut ရေးသားပြုစုထားသည့် “Caught between the Devil and the Deep Blue Sea” အား အလွတ်သဘော ဘာသာပြန်ဆိုထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။)

မာကျောသော ကျောက်ဆိုင်နှင့် ခက်ခဲကြမ်းတမ်းသည့် အရပ်အကြား (between a rock or a hard place) ဆိုသည်မှာ သာတူညီမျှ မနှစ်မြို့ဖွယ် သို့မဟုတ် အဆင်မပြေ ဖြစ်စေသည့် ရွေးချယ်မှုနှစ်ခုကြားတွင် သင်ရွေးချယ်ရမည့် ခက်ခဲသောအခြေအနေတွင် ရှိနေသည်ဟု ဆိုလိုသည့် ဗန်းစကား(idiom) တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံရေးအရ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထိုသို့သောအခြေအနေများကို မည်သို့ထင်ဟပ်နိုင်သနည်း။

ဟိုးယခင်ကတည်းက မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရွေးကောက်ပွဲများစွာရှိပါသည်။ ထိုရွေးကောက်ပွဲများတွင် ရေပန်းစားသော ခေါင်းဆောင်က လိမ်လည်လှည့်ဖြားပြီး အနိုင် ရရှိမည်ဟု မျှော်မှန်းထားကြပါသည်။ ထိုအချက်သည် အနောက်နိုင်ငံများက အသိအမှတ် ပြုရန် အရေးကြီးဆုံး အချက်ဖြစ်ပါသည်။ မဲလိမ်လည်မှုက မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး မြန်မာ နိုင်ငံသည် အသက်ရာကျော်ရှိသည့် မဲပေးသူအရေအတွက်အရ အသက် ၁၀၀ ကျော် လူဦးရေများသည့် ဂျပန်နိုင်ငံကိုတောင် ကျော်တက်သွားခဲ့ပါသည်။ အသက်ရာကျော် လူဦးရေ အများအပြားရှိနေခြင်းကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် (အမှန်တကယ်က WHO စာရင်း အရ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအနိမ့်ဆုံးစာရင်းတွင် အမြဲရှိနေသော်လည်း) ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု အကောင်းဆုံးနိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့ပါသည်။ ရွေးကောက်ပွဲ မသမာမှုများကြောင့် ရေတွက်သည့် မဲအရေအတွက်သည် အရည်အချင်းပြည့်မီသော ဆန္ဒမဲ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းကို (၃၃ ဒသမ ၂၂ သန်း) ကျော်လွန်သွားခဲ့ပါသည်။ ပြည်သူအများစုက မဲမသမာမှုပြုလုပ် ထားကြောင်း သက်သေပြနိုင်သည့် ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်များကို ယုံကြည်ရန် ယခုအချိန်ထိ ငြင်းဆိုနေကြပြီး မှန်ကန်မှုမရှိသည့် ရှင်းပြချက်များနှင့် သတင်းအတုများကို ယုံကြည်နေကြဆဲဖြစ်ပါသည်။

မဲမသမာမှုများကို နိုင်ငံတကာ စာရင်းစစ်များ သို့မဟုတ် တတိယအဖွဲ့ (Third Parties) များက စစ်ဆေးပေးခဲ့ကြပါသည်။ မဲမသမာမှုများနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အင်္ဂလိပ် ဘာသာဖြင့် သတင်းစာ ရှင်းလင်းပွဲများ ကျင်းပနိုင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတကာ သတင်းထောက် များကို ဖိတ်ကြားနိုင်ခဲ့ပါသည်။ အယုံလွယ်သည့် ပြည်သူနှင့် လူမှုကွန်ယက် (Facebook) က တိုင်းပြည်ကို ရှုပ်ထွေးမှုဖြစ်စေရန်  ပြောင်းလဲစေမည်ဖြစ်ပါသည်။ အတိတ်က ယခုလည်း အတိတ်ပဲဖြစ်ပါသည်။ လေ့လာဆန်းစစ်ပြီးနောက်တွင် တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနှစ်နိုင်ငံစလုံးက အမှန်တရားကို သိမြင်လာခဲ့ပါသည်။ ထိုင်းနိုင်ငံသည် ပဋိပက္ခ အစကတည်းက ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှု မရှိခဲ့ပါ။ အာဆီယံ၏ ဘုံသဘောတူညီချက် (၅) ချက်ကို ပြင်၍မရပါ။ EU ကလည်း စောင့်ကြည့်နေရုံသာ ရှိပါသည်။

ပြည်ထောင်စုကို အုပ်ချုပ်သည့် ခေါင်းဆောင်များသည် မဲမသမာမှုပြုလုပ်သူများထံ အာဏာ ပြန်ပေးရန် တောင်းဆိုထားကြသည်။ သံအမတ်များသည် အာရှ၏ အင်အားကြီး နိုင်ငံနှစ်ခုနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရန် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းအဖြေရှာရန်အတွက် ပါဝင်ခဲ့ကြပါသည်။

လာမည့်နှစ်တွင် ကျရောက်မည့် တရုတ်-မြန်မာ သံတမန်ဆက်ဆံရေး ၇၅ နှစ်မြောက် နှစ်ပတ်လည်နေ့တွင် နှစ်နိုင်ငံကြား ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးကို မြှင့်တင်ရန် တရုတ်နိုင်ငံက ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများ ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်လျက်ရှိပါသည်။ အိန္ဒိယသည် အတိတ်က အောင်မြင်မှုအပေါ် ကျေနပ်နေမည်မဟုတ်ဘဲ နောက်ထပ် အောင်မြင်မှုများ ရရှိရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်နေမည်ဖြစ်ပါသည်။ အိန္ဒိယသည် ပံ့ပိုးကူညီမှုများတွင် တရုတ် နိုင်ငံ၏နောက် သိသိသာသာ ကျဆင်းသွားသော်လည်း တတ်သိပညာရှင်များ၊ သံတမန် ရေးရာနှင့် စစ်ရေးဖလှယ်မှုများဖြင့် လိုက်မီနေပါသည်။ အိန္ဒိယရေတပ်မှ တာဝန်ရှိသူများ သည် နိုင်ငံအနှံ့ခရီးလှည့်လည်ရန်အတွက် ဒီဇင်ဘာလတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ ချစ်ကြည်ရေး ခရီးလာရောက်ခဲ့သည်။ ရေတပ်နှစ်ခုသည် လွန်ခဲ့သော အနှစ်နှစ်ဆယ်နီးပါးက စတင်ခဲ့ သည့်အလွန် ကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေးရှိခဲ့မှုကြောင့် နောက်ဆုံးတွင် ရေငုပ်သင်္ဘော တစ်စီးကို ဝယ်ယူနိုင်ခဲ့သည်။

ထရမ့်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံက မည်သည့်နေရာတွင်ရှိသည်ကိုပင် သိရှိခြင်းမရှိဘဲ ဘိုင်ဒင်လက်ထက်က သူပုန်တပ်ဖွဲ့များအတွက် ထောက်ပံ့ပေးထားသည့် အမေရိကန် ဒေါ်လာ သန်း ၄၀၀ ကိုလည်း ထည့်သွင်းစဉ်းစားမည်မဟုတ်တော့ပါ။ သို့သော် EU နှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုသည် ပွင့်လင်းမြင်သာသော ရွေးချယ်မှုတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။

EU ၏လိုလားချက်က ဘာပါလဲ။ မဖြစ်နိုင်သောရည်မှန်းချက်များမှ အလွယ်တကူ ဖြေဆိုနိုင်မည့် မေးခွန်းများအထိ (softballs) အချက်အလက်များ ချရေးကြည့်ပါ။  ဥပမာ အားဖြင့် NUG နှင့် စကားပြောခြင်းသည် အစိုးရအတွက် မဟုတ်ပေ။ တပ်မတော်ကို ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေမှ ထုတ်ပယ်ရန် ၎င်းတို့၏ အခြေခံအချက်မှာ အလုပ်မဖြစ်နိုင်သော ရွေးချယ်မှုဖြစ်ပါသည်။ ထို့အပြင် တပ်မတော်နှင့် အစိုးရထောက်ခံသူ အများအပြားအနေဖြင့် NNCP အကြမ်းဖက်သမားများက ၎င်းတို့၏မိတ်ဆွေများနှင့် ဆွေမျိုး အများအပြားကို သတ်ဖြတ်ပြီးနောက် ၎င်းတို့နှင့် စကားပြောဆိုခြင်းသည် နှလုံးသားကို ဓားဖြင့် ထိုးခြင်းထက် ပိုဆိုးမည်ဟု ယူဆကြပါသည်။ ILO အသိအမှတ်ပြု သမဂ္ဂမှ အကျဉ်းကျနေသည့် ခေါင်းဆောင် တစ်ဦးကို လွှတ်ပေးခြင်းသည် လက်တွေ့ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်နိုင်သော်လည်း အစိုးရအနေဖြင့် ထိုသို့လွှတ်ပေးခြင်းကနေ အကျိုးကျေးဇူးအချို့ ရရှိနိုင်စေရေး သေချာရန် လိုအပ်ပါသည်။

ပြီးတော့ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်နှင့်ပတ်သက်သည့် ကိစ္စလည်း ရှိပါသည်။

အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ငွေကြေးလိမ်လည်မှုများတွင် သူမကျူးလွန်ခဲ့သော ပြစ်မှုများအတွက် အချိန်ပေးရမည်ဟု အများစုက ယုံကြည်ကြပါသည်။ ထို့ကြောင့် သူမ အနေဖြင့် အချိန်ပေးရမည် ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် လက်ရှိအခြေအနေအပေါ်အခြေခံ၍ သူမ ကျူးလွန်ခဲ့သောပြစ်မှုအချို့အတွက် စီရင်ချက်ချခြင်းကို လာမည့်ရွေးကောက်ပွဲ အပြီးထိ ဖြစ်နိုင်ခြေ ရှိမည်မဟုတ်ပေ။ ထိုအချိန်တွင် သူမသည် အသက် ၈၀ ကျော် ရှိနေပြီ ဖြစ်သည်။ လက်တွေ့ရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် သူမသည် နောက်ထပ်နှစ်ပေါင်းမည်မျှ အသက်ရှင်နိုင် မည်နည်း။ သူမ အကျဉ်းကျနေချိန်အတွင်း အနောက်နိုင်ငံများနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့၏ သံတမန်ဆက်ဆံရေးအတွက် အမြဲလိုလို နာကျင်ခံစားရပါလိမ့်မည် ဖြစ်ပါသည်။ 

သူမ အကျဉ်းကျနေစဉ် သေဆုံးခဲ့ပါက အစိုးရက အပြစ်တင်ခံရဦးမည်ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာခေါင်းဆောင်များ မည်ကဲ့သို့ ကုသိုလ်ကောင်းမှုများ ပြုလုပ်နေသည်ကို သိရှိပါက သမ္မတ၏ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် သို့မဟုတ် ကျန်းမာရေး အကြောင်းပြချက်ဖြင့် နှစ်နှစ်ကြာ အကျဉ်းကျပြီးနောက် လွတ်မြောက်လာဖွယ်ရှိပါသည်။ သူမ အသက် ၈၂ နှစ်တွင် လွတ်မြောက်လာပြီ ဆိုပါစို့။ သူမသည် ခန္ဓာကိုယ် ကြံ့ခိုင်နေပါက သူမက ရှောင်တာနယ် (Shaun Turnell) ကဲ့သို့ ပါးစပ်ကို ပိတ်ထားမည်မဟုတ်ပေ။ နောက်တစ်ကြိမ် လူထု အုံကြွမှု မဖြစ်စေနိုင်ဟု မည်သူကလက်တွေ့ ကတိပေးနိုင်မည်နည်း။ သို့သော်လည်းရှောင်တာနယ် ကဲ့သို့ပင် အခြားနိုင်ငံတစ်ခုတွင် ရှိနေပါက သူမ မြို့တွင်း၌ ရှိနေသလို ထက်ဝက်လောက်ပင် ထိရောက်မှုရှိမည် မဟုတ်ဟု ယူဆချက်ပင် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း လွတ်လပ်စွာ နေထိုင်ခြင်းက မြန်မာနိုင်ငံ တည်ငြိမ်ရေးအတွက် မကောင်းနိုင်ဟု ကျွန်တော်တို့အနေဖြင့် သဘောတူပါသည်။ အခြား ရွေးချယ်စရာ ရှိနိုင်ပါသလား။

ကျွန်တော်တို့အနေဖြင့် EU နှင့် သဘောတူညီမှုတစ်ခုပြုလုပ်၍ သူမကို ဥရောပ နိုင်ငံများအနက် တစ်နိုင်ငံကို ပို့လိုက်ပြီး ထိုနိုင်ငံတွင် အခြေချနေထိုင်စေမည်ဖြစ်ပါသည်။ အပေါ်ယံကြည့်ရမည်ဆိုပါက သူမသည် တရားမျှတမှုမှ လွတ်မြောက်နေပုံရပါသည်။ လက်တွေ့ရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် ရလဒ်သည် အတူတူပင် ဖြစ်ပါသည်။ အကျဉ်းကျချိန်သည် တိုတောင်းသော လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့် သို့မဟုတ် သေဆုံးခြင်းအထိ ဖြစ်စေနိုင်ကာ နှစ်မျိုးလုံးသည် တိုင်းပြည်နှင့် အစိုးရအတွက် ဆိုးရွားစေနိုင်ပါသည်။ သူမအား လွှတ်ပေးခြင်းသည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ နာကျင်မှုများစွာကို ဖြစ်စေနိုင်သော်လည်း မြန်မာ အစိုးရက မည်သို့တောင်းဆိုရမည်ကို ကောင်းစွာသိရှိထားသောကြောင့် အနောက်နိုင်ငံ များနှင့် သံတမန်ရေး၊ ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ကဏ္ဍတစ်ခုလုံးတွင် တိုင်းပြည် က အကျိုးကျေးဇူးရရှိနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ သူမက လူအများ၏အမြင်မှ ပျောက်ကွယ် သွားသည့်အခါ ၎င်းတို့၏ စိတ်ထဲတွင်လည်း ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်ပါသည်။ ထိုအရာက ကောင်းသည့်ကိစ္စတစ်ခုပါ။ အရေးအကြီးဆုံးအချက်မှာ အစိုးရအနေဖြင့် ထိုသဘော တူညီချက်ကနေ လုံလောက်သော ခရက်ဒစ်များရရှိရန်၊ အနောက်နိုင်ငံများတွင် တရားမဝင် ထိန်းသိမ်းထားသော ငွေအားလုံးကို ပြန်လည်ရယူရန်နှင့် ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ လိုက်လျောမှုများမှ ရလဒ်များသည် သိသာကွာခြားသည့် တစ်ခုခုကို လုပ်ဆောင်နိုင်ရန် သေချာဖို့ လိုအပ်ပါသည်။ သူမသည် ထာဝရပျောက်ကွယ်သွားလိမ့်မည်ဖြစ်ပြီး ဆူးကို တစ်ကြိမ်တည်းဖြင့် အားလုံး ဖယ်ရှားပြီး ဖြစ်ပါမည်။ မြန်မာ့နိုင်ငံရေးတွင် သူမသည် အနာဂတ်မရှိဟု ပြောဆိုသည့် စကားသည် လက်တွေ့ဖြစ်လာမည်ဖြစ်သည်။ နတ်ဆိုးနှင့် နက်နဲသည့် နက်ပြာရောင်ပင်လယ်ကြီးသည် လုံးဝကွာခြားမှုမရှိပေ။

မြန်မာနိုင်ငံသို့ပြန်လာပြီး အပြစ်မဲ့ အရပ်သား ပြည်သူအများအပြားကို ဆက်လက် သတ်ဖြတ်နေချိန်တွင် သူမအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံက ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသည့် နေရပ် စွန့်ခွာပြည်သူများ၏ အလှူငွေများဖြင့် အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် သန်းကြွယ်သူဌေးဖြစ်လာသူ ပန်ဆယ်လို ကဲ့သို့ နိုင်ငံရပ်ခြားတွင် တာဝန်ရှိသူ ဖြစ်လာမည်ဆိုပါက တစ်ခုတည်းသော ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်လာမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုအရာက မြန်မာနိုင်ငံက တာဝန်ယူနိုင်ခြင်း မရှိသည့် စွန့်စားမှုမျိုးပါ။

ကိုးကား- https://www.myanmarinsider.com/caught-between-the-devil-and-the-deep-blue-sea/

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တောင်တန်းပြည်မတိုင်းရင်းသားများ၏ ပကတိအရှိတရားများကို အများအပြောကိုနားမယောင်ဘဲ ကိုယ်တိုင်လက်တွေ့ကျကျ ရှုမြင် သုတေသနပြုကြည့်လျှင် သဘောရိုးနဲ့မြင်နိုင်စရာ သက်သေအချက်ပေါင်း မြောက်မြားစွာရှိပါတယ်။ ယင်းတို့ထဲမှ အရပ်သားပြည်သူများ နားလည်လွယ်နိုင် သောအချက်တချို့ကို ထုတ်နုတ်တင်ပြသွားပါမယ်။

၁။ အောင်မြင်သော တိုင်းရင်းသားများ၊ အခြား ဘာသာဝင်များနှင့် ၎င်းတို့၏ ပင်ကိုအစွမ်းအစ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ တစ်နိုင်ငံလုံးသဘောကျရတဲ့ အနုပညာရှင်တွေ/အောင်မြင်တဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်တွေဟာ ရန်ကုန်၊ မန္တလေးလို မြို့ကြီးပြကြီး တွေကမဟုတ်ဘဲ တိုင်းရင်းသားဒေသနဲ့ နယ်မြို့တွေ ကများပါတယ်။ အဲဒီလူတွေဟာ ပင်ကိုအရည်အချင်း နဲ့ ဇွဲ၊ လုံ့လ၊ ဝိရိယ စိုက်ထုတ်ပြီး အောက်ခြေကနေ အမှန်တကယ် တစ်ဆင့်ချင်း ကြိုးစားမှုစစ်မှန်တဲ့အချိန်မှာ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးက အဲဒီအရည်အချင်းကို အသိအမှတ်ပြုကြရပါတယ်။ ဥပမာ- ရှမ်းလူမျိုး နိုင်ငံကျော်အဆိုတော် စိုင်းထီးဆိုင်၊ စိုင်းဆိုင်မောဝ်၊ စိုင်း ခမ်းလိတ်၊ သရုပ်ဆောင်/အဆိုတော် အကယ်ဒမီ စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်၊ စိုင်းစည်တွမ်ခမ်း၊ စိုင်းအောင်တင့်၊ ပေါလ်၊ ဘီလီလမင်းအေး၊ ထင်ရှားတဲ့ ကမ္ဘောဇဘဏ် ဦးအောင်ကိုဝင်း၊ ဒေါ်နန်းသန်းထွေး မိသားစုအပါအဝင် ပြည်မအထိပေါက်ရောက်တဲ့များစွာသော ရှမ်းစီးပွားလုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ပညာရှင်တွေ၊ အစိုးရဌာနအကြီးအကဲတွေ၊ ချင်းလူမျိုးရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင် အကယ်ဒမီ သက်မွန်မြင့်၊ နိုင်ငံကျော် အဆိုတော် ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် ဆုန်သင်းပါရ်အပါအဝင် ချင်းတိုင်းရင်းသား တပ်မတော်သား ဗိုလ်ချုပ်၊ ဗိုလ်မှူးချုပ်တွေ၊ ချင်းတိုင်းရင်းသား နိုင်ငံတော်အကြံပေးအဆင့် ပုဂ္ဂိုလ်၊ ကချင်လူမျိုး ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင် အနုပညာရှင် K ဂျာနူး၊ L ခွန်းရီ၊ L ဆိုင်းဇီ၊ L လွန်းဝါ၊ N ကိုင်ရာ၊ နာမည်ကျော် မော်ဒယ် M ဆိုင်းလု၊ အောန်ဆိုင်း၊ လုပ်ငန်းရှင်များ အစိုးရဌာနအကြီးအကဲများ၊ ဂီတလောကမှာ နာမည်ကြီးတဲ့ကရင်လူမျိုး စောဘွဲ့ မှူး၊ ချစ်စမ်းမောင်၊ လေးလေးဝါး၊ မီးမီးခဲ၊ ကဗျာဘွဲ့ မှူး၊ ငဲငယ်လေး၊ ကောင်းကောင်း အပါအဝင် များစွာသော ကရင်လူမျိုး ထင်ရှားကျော်ကြားသူများ၊ လီဆူးသူ အနုပညာရှင် ခင်လေးနွယ်၊ မွန်လူမျိုး ဂီတပညာရှင် ထူးအိမ်သင်၊ မွန်မလေး မိစန္ဒီ၊ မွန်လေး ဗညားဘုန်းပြည့်၊ ရခိုင် က ထင်ရှားတဲ့ အကယ်ဒမီမင်းသားကြီး အောင်လွင်၊ နေထက်လင်း၊ အကယ်ဒမီ နေတိုး၊ မင်းသွေး၊ ဘုန်းလျှံ၊ ရခိုင်ဂီတပညာရှင်တွေဖြစ်တဲ့ အဆိုတော် မိုင်၊ ရတနာမိုင်၊ ညီမင်းခိုင်အပါအဝင် ထင်ရှားတဲ့ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားတွေ၊ မိုးကုတ်က ထက်ထက်မိုးဦး၊ ဖွေးဖွေး၊ ဝတ်မှုံရွှေရည်၊ လားဒင့်ထားရီ၊ တနင်္သာရီတိုင်းသူ နိုင်ငံကျော်သရုပ်ဆောင် အကယ်ဒမီ မေသန်းနု၊ အကယ်ဒမီ လွင်မိုး၊ ဒါရိုက်တာ မောင်သီ၊ ပိုင်တံခွန် အပါအဝင် ထင်ရှားကျော်ကြားတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ဧရာဝတီတိုင်းသား ဘဏ်သူဌေးကြီး ဦးဇော်ဇော်၊ အဆိုတော် ဖြိုးမြတ်အောင်အပါအဝင် နယ်ကတက်လာပြီးအောင်မြင်တဲ့ အနုပညာရှင်ကြီး/ ငယ်များစွာရှိကြပါတယ်။ တရုတ်လူမျိုး အေးရှား ဝေါလ်ဥက္ကဋ္ဌ စတီဗင်လော ထွန်းမြင့်နိုင်၊ နီဗန်း ဒေါက်တာ အောင်သိန်း၊ ဒဂုံဦးဝင်းအောင်၊ ယံယံ ကိုဝေဖြိုး၊ မင်္ဂလာရုပ်ရှင်အုပ်စုအပါအဝင် ထင်ရှားတဲ့ မြန်မာ/ တရုတ်လူမျိုး လုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ချယ်ရီဦး နာရီလုပ်ငန်းရှင်၊ တိုရှီဘာကျော်ဝင်းအပါအဝင် ထင်ရှားတဲ့ မြန်မာ-မွတ်စလင် လုပ်ငန်းရှင်များစွာလည်းရှိပါတယ်။ အထက်ပါ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့နယ်ပယ်အစုံက ထင်ရှားကျော်ကြားသူတွေထဲ စာရေးသူ လက်လှမ်းမမီသေးသူ များစွာကျန်ရှိနေသေးပြီး သူတို့ဟာ လက်ရှိ မြန်မာအခင်းအကျင်းမှာ ပင်ကိုအရည်အချင်းကိုယ်စီနဲ့ သက်ဆိုင်ရာနယ်ပယ်တွေမှာ နှစ်အတော်ကြာခက်ခဲစွာ ကြိုးစားရုန်းကန်ပြီး အထွတ် အထိပ်မှာ နေရာတစ်ခုစီယူထားသူတွေ(၉၅) ရာခိုင်နှုန်းအထက်များပြီး မိမိဇာတိဒေသ၊ လူမျိုးစုကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းကအကျိုးပြုသူ ဂုဏ်တက်စေသူတွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။

၂။ ပြည်နယ်လွတ်မြောက်ရေး၊ တန်းတူညီမျှရေး ခေါင်းစဉ်အောက်က လက်နက်ကိုင်တော်လှန်သူများ

လက်နက်ကိုင်တော်လှန်နေတဲ့ “ ဝ ”တပ် ဖွဲ့၊ MNDAA ၊ KIA ၊ KIO ၊ AA ၊ TNLA ၊ KNU ၊ KNLA ၊ DKBA ၊ CAN အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်နည်းမျိုးစုံကို ဆယ်စုနှစ်များစွာကိုင်ဆောင်ပြီး တော်လှန်ရေးခေါင်းစဉ်အောက်ကနေ ရိုးသား၊ ပညာနိမ့်ပါးပြီး ဘဝပေးအဆင်မပြေတဲ့တိုင်းရင်းသားနဲ့ ဒေသခံတွေရဲ့ ထွက်ပေါက်မဲ့ဒေါသတွေကို လမ်းညွှန်လမ်းပြပြီး တိုးတက်ရာတိုးတက်ကြောင်း လက်တွဲခေါ်ရမယ့်အစား အနာဂတ်အကျိုးယုတ်အောင် အသုံးချကာ မိမိဒေသ အခြေခံအဆောက်အအုံတွေကို ဖျက်စီးတာတွေကို အမြော်အမြင်မဲ့စွာ ပြုလုပ်လာကြပါတယ်။ ပြည်သူတွေကို ခြိမ်းခြောက်ကန့်သတ်ကာ အဆုံးအသတ်မရှိ အချိန်ကန့်သတ်ချက်မပါဘဲ လက်တွေ့မကျတဲ့ ရည်မှန်းချက်တွေနဲ့ မိမိဒေသမှလူငယ်များစွာကို တပ်သားအဖြစ် စည်းရုံးသိမ်းသွင်းပြီး ကိုယ်ကျိုးစီးပွားရှာ လက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးနဲ့လွှမ်းခြုံပါက မည်သူတစ်ဦးတစ်ယောက်အတွက်မှအကျိုးမပြုတဲ့ ပညာမဲ့သူ လူလည်၊ လူညစ်၊ လူလိမ် အဆင့်သာရှိပြီး အထက်ပါဒေသ ကိုယ်စားပြုအရည်အချင်းရှိ ကျော်ကြားသူတွေလိုမျိုး ဇွဲ၊ လုံ့လ၊ ဝီရိယ စိုက်ထုတ်နိုင်စွမ်းမရှိသူ လူပျင်းတွေ၊ အစွမ်းအစမဲ့သူတွေသာဖြစ်တယ်။ မအိုမချင်း လက်နက်ကိုင်ကိုယ်ကျိုးရှာပြီး အိုမင်းမစွမ်းတော့တဲ့အချိန်မှာ ယုံကြည်ရတဲ့ ဆက်ခံသူလူငယ်ကို တပ်ကို လက်လွှဲ ခွဲထွက်စေပြီး တပ်မတော်၊ အစိုးရတို့နဲ့ အပစ်ရပ်ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ်ချုပ်ကာ ဘဝရဲ့နေဝင်ချိန်ကို အန္တရာယ်ကင်းစွာဖြတ်သန်းရင်း နေဝင်သွားသူတွေချည်းပဲဆိုတာ လက်တွေ့ပါပဲ။ ကိုယ်ပိုင်တပ်ဖွဲ့ ဖွဲ့ ဘိန်းစိုက်၊ ဘိန်းချက်ခွင့်၊ ဒေသထွက် သံယံဇာတတွေကို တစ်စုတစ်ဖွဲ့ ကိုယ်ကျိုးအတွက် အကြမ်းဖက်ကာ အသုံးပြုနိုင်ခွင့်ကို ရယူမောင်ပိုင်စီးပြီး ဒေသပြည်သူတွေအခွင့်အရေး အကြောင်းပြတိုက်ခိုက်ကာ ဒီနေ့အထိ သူတို့ဒေသခံတွေ ငတ်ပြတ်၊ အခွင့်အရေး ဆက်လက်မဲ့နေတာကိုမူ နိုင်ငံတော်နဲ့အစိုးရရဲ့ အားနည်းချက်တွေကြောင့်သာဖြစ်ကြောင်းနဲ့ သူတို့နဲ့မဆိုင်သလို မျက်နှာပြောင်တိုက် ထိုးချနေတာတွေကို အရှက်မဲ့စွာ လုပ်ကိုင်နေကြတာပဲဖြစ်ပါတယ်။ 

၃။ အသွင်ကူးပြောင်းစတပ်မတော်နှင့် လက်နက်ကိုင်များ၏ မရိုးသားချက်များ

အရပ်သားအစိုးရနှစ်ဆက် (၁၀)နှစ်တာကို ပြန်လည်သုံးသပ်ကြည့်ပါက တပ်မတော်ဟာ Academic Institution ကို ပိုအားသန်လာသည့်နည်းတူ တစ်ဖက်မှာလည်း တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်တွေရဲ့လျှာဖျားက အရပ်သားအစိုးရအုပ်ချုပ်မှုရရင် သူတို့ငြိမ်းချမ်းရေးကို လက်တွဲမယ်ဆိုတဲ့စကားကို အယုံကြည်များစွာပေးပြီး လက်နက်ကိုင်နယ်မြေတွေကို လုံခြုံရေးထောက်လှမ်းရေးဆိုင်ရာတွေမှာ များစွာ ပေါ့လျော့ခဲ့ကြပါတယ်။ “ ဝ ” တပ်ဖွဲ့အပါအဝင် လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ပေါင်းစုံဟာ သူတို့ဒေသမှ သူတို့ ယုံကြည်စိတ်ချရသူတွေရဲ့ သားသမီးတွေကိုအသုံးချကာ နိုင်ငံတကာကို စာသင်ကြားထွက်စေခြင်း၊ ပြည်တွင်းကိုပြန်လာကာ အဆိုပါ အရပ်သား (၁၀)နှစ် မှာ ပြည်တွင်းစီးပွားရေးအထိ လုပ်ငန်းရှင်တွေအဖြစ် ရှယ်ယာပါဝင်ခြင်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကိုယ်ပိုင်အဖြစ်သော်လည်းကောင်း သူတို့ တရားမဝင် ရရှိထားတဲ့ ငွေမည်းတွေကို ငွေဖြူလုပ်ရင်း ပြည်တွင်းပြည်ပ ဈေးကွက်၊ ဘဏ်လုပ်ငန်းတွေအထိ ခြေချခွင့်ကို ယူလာကြပါတယ်။ အရပ်သားအစိုးရတွေကိုမူ ငွေဖြင့်သော်လည်းကောင်း၊ ကရုဏာသက်စေမှုတွေနဲ့သော်လည်းကောင်း ချဉ်းကပ်မှုတွေလည်းရှိခဲ့ကြပါတယ်။ 

နည်းတူ ဘိန်း၊ စိတ်ကြွဆေးပြား၊ သဘာဝသံယံဇာတ၊ စစ်လက်နက်အစရှိတဲ့ တရားမဝင်လုပ်ငန်းတွေကို တိုးချဲ့လုပ်ကိုင်ရင်း တပ်ဖွဲ့အသီသီးဟာ စစ်ရေး၊ စည်းရုံးရေး၊ သွေးထိုး၊ သွေးခွဲ တိုက်ခိုက် နည်းမျိုးစုံဖြင့် မရိုးသားမှုများစွာကို အဲဒီအချိန်မှ ဒီနေ့အထိ ရှိခဲ့/ရှိနေဆဲဖြစ်ပြီး ဒီနေ့တိုင်းပြည်အခြေအနေဟာ တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်ဆိုသူတွေက ဆိတ်ခေါင်းချိတ် ခွေးသားရောင်းခဲ့ကြပြီး ရောင်းနေကြဆဲလည်းဖြစ်ကြောင်း သက်သေပြထင်ရှားနေပါတယ်။

လက်တွေ့ကျသောမေးခွန်းများ

လက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်အများစုဟာ မြန်မာနိုင်ငံသားမဟုတ်တော့ဘဲ တပ်ဖွဲ့ထောင် စိတ်တိုင်းကျ အမိန့်နဲ့အုပ်ချုပ်ပြီး တိုင်းရင်းသားအရေး၊ လူထုအရေးခေါင်းစဉ်နဲ့ လွတ်လပ်ရေးရကတည်းက တစ်ယောက်ဆင်းတစ်ယောက်တက် အုပ်ချုပ်လုပ်စားရင်း အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းဖြစ်နေတာ ရိုးသားရဲ့လား။ ဒေသခံတွေရော ပြည်မကလူတွေ မဆိုထားနဲ့။ အဲဒီလက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်တွေနဲ့ပင် အကန့်သတ်မဲ့တဲ့ တော်လှန်ရေးခေါင်းစဉ်အောက်မှာ ချမ်း သာလွတ်မြောက်သွားကြပြီလား။ လက်နက်ကိုင်ခေါင်းဆောင်တွေဟာ သူတို့လွတ်မြောက်မှာ၊ တော်လှန်ရေးအောင်မြင်မှာ ကျိန်းသေယုံကြည်ထားရင် ဘာကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသားဖြစ်ခွင့်ကို စွန့်လွှတ်ကြသလဲ။ ခေါင်းဆောင်မှုကို ဒေသထဲက အလားအလာ အစွမ်းအစရှိ လူငယ်တွေကိုယုံကြည်လက်လွှဲနိုင်တဲ့သတ္တိမျိုးကော ရှိကြသလား။ 

စားရေးသူ၏ လက်တွေ့ကျသော သုံးသပ်ချက်များ

လူတစ်ယောက် ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်ဟာ ရည်မှန်းချက်ရှိရတယ်။ အဲဒီရည်မှန်းချက်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ အဆင့်တိုင်းအတွက် တိကျတဲ့ အချိန်ကန့်သတ်ချက်တွေရှိရပြီး ပန်းတိုင်ရောက်မယ့်အချိန်ကာလဆိုတာလည်း တိကျစွာရှိရတယ်။ ပန်းတိုင်ရောက်ဖို့အတွက် ဖြတ်သန်းရာလမ်းခရီးတစ် လျှောက်မှာလည်း ဖြတ်သန်းမှုသမိုင်းက သန့်ရှင်းရတယ်။ အများကိုဖော်ပြနိုင်လောက်အောင် တင့်တယ်ရတယ်။ ပြီးတော့ ပိုဆိုးတာက ပန်းတိုင်နဲ့ အောင်မြင်မှုဆိုတာ တစ်ခုတည်းလို့ထင်ရပေမယ့် တကယ်တော့ ကွာခြားပါတယ်။ ဥပမာ- ဗိုလ်ချုပ်တစ်ယောက်/နိုင်ငံ့ခေါင်းဆောင်တစ်ယောက်/ လုပ်ငန်းပိုင်ရှင်တစ်ယောက်/ အနုပညာရှင်တစ်ယောက် ဖြစ်လာတာ/ ရာထူးရလာတာဟာ ပန်းတိုင်ရောက်တာ မဟုတ်ဘူး။ ပန်းတိုင်ရောက်ဖို့ အခွင့်အလမ်းရတာသာဖြစ်ပါတယ်။ လုပ်သက်တစ်လျှောက်မှ ဒီတာဝန်က အနားယူတဲ့အထိ ရိုးဖြောင့်မှန်ကန်ရဲစွမ်းသတ္တိရှိခဲ့ပြီး အောင်မြင်စွာ တာဝန်ကအနားယူနိုင်ခဲ့မှ ပန်းတိုင်ရောက်တဲ့ ဗိုလ်ချုပ်ကောင်းတစ်ယောက်လို့ ဆိုနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ အလားတူ နိုင်ငံတော်သမ္မတရာထူးသက်တမ်းတစ်လျှောက် ကဏ္ဍအစုံမှာ မှတ်ကျောက်ကောင်းများစွာနဲ့ အောင်မြင်အနားယူခဲ့သော် နိုင်ငံရဲ့ သမ္မတကောင်းဆိုတဲ့ ပန်းတိုင်ကိုရောက်ပါတယ်။ လုပ်ငန်းရှင်တွေကတော့ သေသည်အထိ သမိုင်းကောင်းတွေရေးရပါတယ်။ အနုပညာရှင်ဆိုရင်လည်းပဲ အကယ်ဒမီဒေသတွင်းမှသည် နိုင်ငံတကာစသည်ဖြင့် ပန်းတိုင်များစွာကိုရောက်ရှိနိုင်ရပါတယ်။ ပန်းတိုင်ရောက်ဖို့အတွက် အရည်အချင်းရှိသူတွေဟာ ပန်းတိုက်ရောက်ဖို့ မဟာဗျူဟာကိုပဲ အစဉ်တစိုက် စဉ်းစားပြုပြင်အားထုတ်တတ်ပါတယ်။ မိမိပန်းတိုင် မရောက်နိုင်ခြင်းက တခြားလူမပေးလို့ဆိုတဲ့ဆင်ခြေပေးသူဟာ သူ့မှာ ပန်းတိုင်ရောက်နိုင်တဲ့ အရည်အချင်းမရှိကြောင်း ဝန်ခံရာရောက်ပါတယ်။

တိုင်းရင်းသား တန်းတူအခွင့်အရေး တကယ်မရတာလား

ပြည်မကပေါက်ဖွားသူ မဟုတ်သူများအချင်းချင်းကို နှိုင်းယှဉ်ပြရမယ်ဆိုပါက ဥပမာ- စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်၊ နေတိုး၊ ပိုင်တံခွန်၊ လွင်မိုးတို့ကို မြန်မာ ပြည်လူဦးရေ သန်းပေါင်းများစွာကသိသလို နိုင်ငံအချို့မှလူများစွာကလည်းသိပါတယ်။ သူတို့ နိုင်ငံတကာကိုချက်ချင်းထသွားလို့ရတယ်။ နှုတ်ဆက်မယ့်သူရှိတယ်။ ချစ်ခင်တဲ့သူတွေလည်းရှိပြီး ရောက်ရှိတဲ့အသက်အရွယ်မှာ လူအားဖြင့်၊ ငွေအားဖြင်၊ အောင်မြင်မှုအားဖြင့် ပြည်တွင်း ပြည်ပပေါက်ရောသူတွေ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ဖက်မှာ “ ဝ ” ခေါင်းဆောင် ဂွမ်မော်၊ အင်ဘန်လှ၊ ထွန်းမြတ်နိုင်၊ ညိုထွန်းအောင်မှအစ လက်နက်ကိုင်ပေါင်းစုံရဲ့ခေါင်းဆောင်တွေကို မြန်မာ ပြည်ထဲမှာ သိတဲ့သူအတော်ကိုနည်းပါတယ်။ နည်းတူ အဲဒီလူတွေဟာ သက်လတ်ပိုင်းနည်းပြီး သက်လွန် ပိုင်းတွေများပါတယ်။ အခုထိ ပြည်ပနိုင်ငံတွေကိုလည်း တိုးပေါက်သူတွေမဟုတ်သလို မြန်မာပြည်ကိုလည်း ကိုယ်စား မပြု၊ ပြည်တွင်းရောပြည်ပပါ လွတ်လပ်စွာ သွားနိုင်သူတွေလည်းမဟုတ်ကြပါဘူး။ ဘယ်အချိန်ထိတော်လှန်နေပြီး ဘယ်အချိန် သူတို့ပြည်နယ်ကိုအုပ်ချုပ်ပြီး ဘယ်အချိန်မှာ ပြည်နယ်အတွက် အောင်မြင်တဲ့ခေါင်းဆောင်တွေ ဖြစ်မယ်ဆိုတာကိုလည်း သူတို့ကိုယ်သူတို့ပင် မရေရာနိုင်ကြပါဘူး။ ဒါကြောင့် စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်၊ နေတိုး၊ ပိုင်တံခွန်၊ လွင်မိုး၊ ဦးအောင်ကိုဝင်း၊ ဦးဇော်ဇော်တို့ဟာ ကိုယ်ပိုင်အစွမ်းအစရှိသော “ ပန်းတိုင်ရောက်သူ” မြန်မာပြည်ရဲ့ ဒေသအစုံက တိုင်းရင်းသားညီအစ်ကိုတွေဖြစ်ကြပြီး “ ဝ ” ခေါင်းဆောင် ဂွမ်မော်၊ အင်ဘန်လှ၊ ထွန်းမြတ်နိုင်၊ ညိုထွန်းအောင်မှအစ လက်နက်ကိုင်ပေါင်းစုံရဲ့ခေါင်းဆောင်တွေမှာမူ ရည်ရွယ်ချက်မဲ့ ကိုယ်ပိုင်အစွမ်းအစချို့တဲ့တဲ့ “ ပန်းတိုင်ပျောက်သူ” တွေ ဖြစ်ကြပါတယ်။ စာဖတ်သူတို့အနေနဲ့ စောဒကတက်စရာအဖြစ် ဥပမာ- အောင်မြင်သူနည်းနည်းကိုပဲ ပြောသွားပြီး တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာ စာမသင်ရ၊ အခွင့်အရေး မရ၊ အိုးအိမ်မဲ့ တိုင်းရင်းသားတွေ သောင်း၊ သိန်းချီရှိတယ်ဆိုတာကိုလည်း နားလည်ပါတယ်။ အလားတူဖြစ်စဉ်မျိုး ပြည်မနဲ့ မြေပြန့်မှာ စာမသင်ရ၊ အခွင့်အရေးမရ၊ အိုးအိမ်မဲ့လူဦးရေ သန်းပေါင်းများစွာနဲ့ချီရှိကြောင်း နားလည်စေချင်ပါတယ်။ အဲဒီအရာဟာ လက်နက်ကိုင်တွေ အမုန်းမှိုင်းတိုက်ထားသလို တိုင်းရင်းသားဒေသတွေမှာပဲ ရှိနေတာမဟုတ်ဘဲ တစ်နိုင်ငံလုံးမှာရှိနေတဲ့ အားနည်းချက်ဖြစ်ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး နယ်ပယ်အစုံက အောင်မြင်ထင်ရှားကျော်ကြားသူတွေထဲက စာရေးသူအထက်မှာဖော်ပြထားတဲ့ ပြည်မကမဟုတ်တဲ့ အောင်မြင်ကျော်ကြားသူတွေကိုဖယ်လိုက်ရင် ပြည်မက အောင်မြင်သူဆိုတာ လူနည်းစုသာကျန်ရှိပါတယ်။ 

နည်းတူ အဲဒီသူတွေ မြန်မာပြည်ရဲ့ ဘယ်အရပ်ဒေသသွားသွား ပြည်သူ့မေတ္တာခံစားရမှုကိုကြည့်ရင် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ပကတိအရှိတရားမှာ တိုင်းရင်းသားတွေကို ခွဲခြားဆက်ဆံမှုမရှိကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ကံ၊ ဉာဏ်၊ ဝီရိယ စိုက်ထုတ်မှုနဲ့ ရိုးသားပြီး စဉ်ဆက်မပြတ်ကြိုးစားသူ နိုင်ငံသားတိုင်းဟာ အောင်မြင်နိုင်ကြောင်း အမုန်းမဖက်ဘဲတွေးပါက လက်တွေ့သာဓကများစွာရှိပါတယ်။ မိမိတို့ စည်းစည်းလုံးလုံးနဲ့ ပကတိအရှိတရားအမှန်ကိုလက်ခံပြီး ပညာဉာဏ်၊ မေတ္တာ၊ ချစ်ခြင်းတရားတွေနဲ့ မိမိမှသည် ဒေသ၊ ဒေသမှသည် တိုင်းပြည်အထိ တိုးတက်လာအောင် တစ်ဦးတစ်ယောက်ချင်းစီမှစပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးက ကြိုး စားကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ မြေခံမြေသားမှမကောင်းရင် အုတ်မြစ်ကောင်းချဖို့ ခက်ပါလိမ့်မယ်။ နည်းတူ ခိုင်မာတဲ့အိမ်ကောင်းဆောက်နိုင်ဖို့ ဆက်လက်အလှမ်းဝေးနေမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ 

(မှတ်ချက်။ ။ စာရေးသူ သုတေသနပြု အချက်အလက်ရှာဖွေရာမှာ အကန့်အသတ်တွေရှိတဲ့အတွက် အောင်မြင်သူများစွာရဲ့နာမည်တွေ ကျန်ခဲ့နိုင်ပြီး ဒေသနဲ့လူမကိုက်မှုရှိပါက နားလည်ပေးနိုင်ပါရန် တောင်းပန်အပ်ပါသည်။)

Source: လင်းမြတ် (NP News)