ကျန်းမာရေး ဆိုင်ရာဗဟုသုတများ

အသီးအနှံ များများစားခြင်းက ကျန်းမာရေးအတွက် အထောက်အကူပြုတယ်ဆိုတာ ငြင်းဖွယ်ရာ မရှိပါဘူး။

ဒါပေမဲ့ အသီးအနှံတွေကို အခွံနွှာ စားသင့်၊ မစားသင့် ဆိုတာကတော့ အငြင်းပွားဖွယ် ဖြစ်နေပါတယ်။ အများစုကတော့ အခွံမပါဘဲ ပိုကြိုက်တတ်လို့သော်လည်းကောင်း၊ အကျင့်ဖြစ်နေလို့သော်လည်းကောင်း၊ ပိုးသတ်ဆေးအန္တရာယ်ကို ကာကွယ်လို၍သော်လည်းကောင်း အခွံနွှာစားတတ်ကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒီလို အခွံနွှာစားခြင်းအားဖြင့် အာဟာရဓာတ်တွေ ဆုံးရှုံးသွားစေနိုင်ပါတယ်။

ဒီဆောင်းပါးမှာ ဘယ်အသီးအနှံတွေကို ဘယ်လိုစားသင့်တယ်ဆိုတာကို သိပ္ပံနည်းကျ လေ့လာသုံးသပ်ပြထားပါတယ်။

အသီးအနှံပေါ် မူတည်ပြီး ပါဝင်တဲ့ အာဟာရဓာတ်ပမာဏ ကွာခြားနိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ယေဘုယျအားဖြင့် အခွံမနွှာထားတဲ့ အသီးအနှံတွေမှာ အခွံနွှာထားတဲ့ အသီးအနှံတွေထက် ဗီတာမင်ဓာတ်၊ သတ္တုဓာတ်များနှင့် ကျန်းမာရေးအကျိုးပြုဓာတ်များ ပိုမိုပါဝင်တာကို တွေ့ရပါတယ်။

သစ်သီးဝလံအခွံတွေမှာ အမျှင်ဓာတ်နဲ့ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်း (Antioxidant)များ အများအပြား ပါဝင်တာကို တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် အသီးအနှံတွေကို အခွံမနွှာဘဲ စားခြင်းက ကျန်းမာရေးအာဟာရဓာတ် ပိုမို ရရှိစေနိုင်ပါတယ်။ 

အခွံတွေမှာ ခန္ဓာကိုယ်အကျိုးပြု အာဟာရဓာတ်များနဲ့ ပြည့်ဝနေပါတယ်။

ဟင်းသီးဟင်းရွက်၊ သစ်သီးဝလံအခွံတွေမှာ အမျှင်ဓာတ်၊ ဗီတာမင်ဓာတ်၊ သတ္တုဓာတ်များနဲ့ ဓာတ်တိုး ဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ အများအပြား ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခွံရော၊ အသီးရော စားသုံးခြင်းက အာဟာရ ပိုရှိစေနိုင်ပါတယ်။

အခွံတွေက ပိုမိုကြာကြာ ဗိုက်ပြည့်စေနိုင်ပါတယ်။

 အခွံတွေမှာ အမျှင်ဓာတ်တွေ ပြည့်ဝစွာ ပါဝင်တဲ့အတွက် အဆာခံစေပြီး အချိန်ကြာကြာ ဗိုက်ပြည့်စေနိုင်ပါတယ်။

ရောဂါတချို့ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

အခွံမနွှာဘဲစားသုံးပေးခြင်းဖြင့် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်း (Antioxidant) များကြောင့် ဓာတ်တိုးပျက်စီးခြင်း ကို ကာကွယ်နိုင်ပြီး ရောဂါတချို့ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။

တချို့အခွံတွေကတော့ စားဖို့ မလွယ်ကူပါဘူး။

အချို့အခွံတွေဟာ စားလို့မရတာမျိုး၊ အစာမကြေနိုင်တာမျိုး၊ သန့်ရှင်းရ မလွယ်ကူတာမျိုး၊ အခွံမာတာမျိုး တွေရှိပါတယ်။ ဒီလိုအသီးမျိုးကိုတော့ အခွံနွှာစားတာဟာ အကောင်းဆုံး ဖြစ်ပါတယ်။

အခွံတွေမှာ ပိုးသတ်ဆေးတွေ ပါနေတတ်ပါတယ်။

လတ်လတ်ဆတ်ဆတ် အသီးအနှံတွေမှာ ပိုးသတ်ဆေးပမာဏဟာ အသီးတစ်ခုလုံးမှာ ညီညီမျှမျှ ပျံ့နှံ့နေတတ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခွံနွှာစားတာဟာ ရေဆေးပြီး ဒီအတိုင်း စားတာနဲ့ သိပ်တော့ မကွာခြားလှပါဘူး။

ဘယ်အသီး အရွက်တွေက စားသုံးဖို့ သင့်တော်သလဲ။

နာနတ်သီး၊ ကြက်သွန်ဖြူနဲ့ ဖရဲသီး စတာတွေဟာ အခွံနွှာစားတာ အကောင်းဆုံးဖြစ်ပြီး ပန်းသီး၊ ခရမ်းသီးနဲ့ ဇီးသီး စတာတွေကတော့ အခွံပါ စားနိုင်ပါတယ်။

အကျဉ်းချုပ်အနေနဲ့

အခွံတွေမှာ အမျှင်ဓာတ်၊ သတ္တုဓာတ်၊ ဗီတာမင်ဓာတ်နဲ့ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတွေ ပြည့်ဝစွာ ပါဝင်တဲ့အတွက် အာဟာရဓာတ် ပြည့်ဝတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

အချို့အသီးအနှံတွေဟာ သန့်ရှင်းရမလွယ်ကူတာ၊ အစာခြေရခက်ခဲတာ၊ ခါးတာ၊ စားလို့မရတာ စတဲ့ အချက်တွေကြောင့် အခွံနွှာပြီးစားဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အသီးတော်တော်များများကတော့ အခွံပါ တစ်ပါတည်း စားသုံးနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဖြစ်နိုင်ရင် အသီးအနှံများကို အခွံမနွှာဘဲ စားသုံးကြဖို့ အကြံပြုချင်ပါတယ်။

ကိုးကား- www.drmyanmar.com

နွေရာသီကျောင်းပိတ်ပြီ၊ တစ်နှစ်ပညာသင်နှစ်ပြီးဆုံးလို့ စာမေးပွဲကို အတတ်နိုင်ဆုံး ကြိုးစား ဖြေဆိုကာ သုံးလတာ ကျောင်းတက်ပညာသင်ယူမှုမှ ကင်းလွတ်ကြပြီပေါ့။  ကိုယ်ငယ်စဉ်က   စာမေးပွဲ ဖြေဆိုဖို့ အိမ်ထဲမှာမိဘမျက်စိအောက် စာကြိုးစားကျက်စဉ်   လမ်းပေါ်မှာစာမကျက်ဘဲ  ဆော့ကစား နေကြတဲ့ အိမ်နီးချင်းကိုယ့် သူငယ်ချင်းများကို အားကျမိခဲ့သည်။ အခုတော့   မိဘရဲ့စေတနာ တန်ဖိုးကိုနားလည်မိသည်။  ဘဝကံကြမ္မာအလှည့် အပြောင်းအရ အားကစားနှင့်လူငယ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနမှာ အရာထမ်းတစ်ယောက်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ယခင်က အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဦးစီးဌာနမှာ အငယ်တန်း စာရေးဘဝကနေ ပြန်တမ်းဝင် အရာရှိတစ်ယောက်ဖြစ်အောင် ဆယ်စုနှစ် ဝက်နီးပါးထိ အချိန်ယူကာ ယခင်အခေါ်ဝန်ထမ်းရွေးချယ်ရေးအဖွဲ့က  နေ့စဉ်ထုတ်သတင်းစာများမှခေါ်ယူသော   မိမိဘွဲ့နှင့်ကိုက်ညီသော ရာထူးဝင်ရောက် ဖြေဆိုရင်း  အားကစားနှင့်ကာယပညာဦးစီးဌာနမှာ  ဦးစီးအရာရှိ(စီမံ)ရာထူးဖြင့် ရွေးချယ်ခန့်အပ် ခြင်းခံရသည်။ အားကစားဆိုင်ရာရုံးလုပ်ငန်းများကို    ဦးစီးဌာနနှင့်ဝန်ကြီးရုံးတွင် တစ်လှည့်စီပေးအပ်ရာ တာဝန်ကိုကျေပွန်စွာထမ်းဆောင်ရာက ယခုအားကစားနှင့်ကာယပညာဦးစီးဌာန လူထုအားကစားနှင့်ပညာပေးဌာနခွဲတွင် တာဝန်ယူရသည်။ အလုပ်စတင်ဝင်စဉ်က ယှဉ်ပြိုင်ရေးနှင့်    လေ့ကျင့်ရေးဌာနခွဲအပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအားကစားရေးရာဌာနစုမှာ အားကစားတာဝန်ဖြင့် ပြည်ပထွက်ခွာမည့်အဖွဲ့များအတွက်   အစိုးရအဖွဲ့ရုံးသို့  အမှာစာတင်ပြခြင်းကအစ နိုင်ငံကူးလက်မှတ်ရရှိရေးဆောင်ရွက်ပေးခြင်း၊ နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်ဆောင်ရွက်ပေးရခြင်းမှသည် လေဆိပ်ထိပို့ဆောင်ခြင်း၊ ကြိုဆိုခြင်းလုပ်ငန်းတို့ကို    ရုံးပိတ်ရက်မကျန် တာဝန်ကျေအောင်ဆောင်ရွက်ပေးရသည်။  

ထိုမှတစ်ဖန် ဝန်ကြီးရုံးတစ်လှည့် တာဝန်ထမ်းဆောင်ရပြန်သည်။ နောက်တစ်ဖန်  အားကစားနှင့်ကာယပညာဦးစီးဌာန၊ အားကစားစီမံကိန်းနှင့် သုတေသနဌာနခွဲတွင် ညွှန်ကြားရေးမှူးတာဝန်ပေးအပ်ခြင်းခံရပြန်တော့အတတ်နိုင်ဆုံး အားကစားစီမံကိန်းနှင့်သုတေသနကော်မတီနဲ့ စီနီယာပညာရှင်များရဲ့ အကြံဉာဏ်နဲ့အဓိကအားဖြင့် ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဒေသကြီးအားကစားပြိုင်ပွဲတွေမှာ အားကစားအသင်းတွေရဲ့ နည်းပြ/အုပ်ချုပ်အားကစားသမားများရဲ့စစ်တမ်းကောက်ယူပြုစုပြီး ပြိုင်ပွဲ၏ရလဒ်ပေါ်မူတည်၍  တစ်သင်းချင်း၏အားသာချက်၊ အားနည်းချက်များကို ဌာနအကြီးအကဲထံ တင်ပြခဲ့မှုအပေါ်ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး၏အရေးတယူနဲ့မှတ်ချက်ကောင်းတွေ၊ လမ်းညွှန်မှုတွေပေးခြင်းခံရတာကို ဂုဏ်ယူမိခဲ့သည်။

ထိုမှတစ်ဖန်  နှစ်စဉ်ကျင်းပနေကျ ဒီဇင်ဘာလလူထုအားကစားလှုပ်ရှားမှုအထိမ်းအမှတ် ဆောင်းပါးပြိုင်ပွဲကိုလည်း   မိမိရဲ့အားကစားဌာနမှာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ရတဲ့အတွေ့အကြုံကလေးတွေနဲ့ဝင်ပြိုင်ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒုတိယအကြိမ်မြောက်ဝင်ပြိုင်ခဲ့တဲ့ ၂၀၂၃ ခုနှစ် ဆောင်းပါးပြိုင်ပွဲမှာ ဒုတိယဆုရရှိခဲ့သည်။ အဲဒီဆုရရှိခြင်းကလည်း  ကျွန်တော့်ကိုအခြားဌာနခွဲတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ယခုလက်ရှိတာဝန်ယူနေရသော  လူထုအားကစားနှင့်ပညာပေးဌာနခွဲကို ပြောင်းရွှေ့စေခြင်းခံရပါတယ်။  ယခင်ညွှန်ကြားရေးမှူး ဦးဌေးအောင်(သက်ပြည့်အငြိမ်းစား)ယူချိန်  ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးက ကျွန်တော့်ကို “ခင်ဗျားကဆောင်းပါးဆုရရှိထားတော့  ဒီဌာနနှင့်သင့်လျော်လို့ပြောင်းပေးတာ”ဆိုပြီး ရာထူးတိုးသူများနှင့် ပြောင်းရွှေ့သူများကို ခေါ်ယူတွေ့ဆုံဩဝါဒပေးတဲ့နေ့တွင် အများရှေ့မှာ ဂုဏ်ပြုပြောဆိုခဲ့လို့ ကျွန်တော်အံ့အားသင့်ခဲ့ရပါတယ်။  ယခုတစ်ဖန်လည်း တစ်ချိန်က ကျွန်တော့်ရဲ့ဦးစီးအရာရှိဘဝ    ကျွန်တော်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့တဲ့ ယှဉ်ပြိုင်ရေးနှင့်လေ့ကျင့်ရေးဌာနခွဲ၊ညွှန်ကြားရေးမှူး တာဝန်ယူခဲ့ဖူးတဲ့လက်ရှိပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး Jeng Phang နော်တောင်ကလည်း EC အစည်းအဝေးမှာ  “နေ့စဉ်ထုတ်သတင်းစာတွေမှာ အားကစားဆိုင်ရာဆောင်းပါးတွေ တစ်လတစ်ပုဒ်လောက်တော့ရေးပါ”လို့တာဝန်ပေးအပ်ပြန်တော့ကျွန်တော်ယခုဆောင်းပါးကို စတင်ရေးသားရပါတော့တယ်။ ကိုယ့်အတွေ့အကြုံနဲ့ ဌာနအကျိုးပြု၊ နိုင်ငံ့အကျိုးပြုစာပေများ  ရေးသားလိုစိတ်ရှိတဲ့အတွက် ယခုလိုကြိုးစားရေးသားရခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

ယခုရေးတဲ့ဆောင်းပါးက လက်ရှိကျောင်းပိတ်ရာသီနဲ့ကိုက်ညီတဲ့ဆောင်းပါးလေးပါ။  မိမိဌာနခွဲတာဝန်များအနက်နွေရာသီအားကစားသင်တန်းများဆိုင်ရာကိစ္စလည်းပါဝင်ပါတယ်။ ဟိုယခင်နှစ်များကလို ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဒေသကြီးများရဲ့  အားကစားလှုပ်ရှားမှုတွေကိုအကဲဖြတ်အမှတ်ပေးရာမှာ  ဒီ Topic လည်း အရေးပါပါတယ်။    ယခုနှစ်အတွက် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ  နေပြည်တော်အပါအဝင် ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဒေသကြီးတွေအားလုံး နွေရာသီအားကစားသင်တန်းများဖွင့်လှစ်ကြဖို့ အမှန်တကယ်ဆောင်ရွက်နိုင်မည့် အားကစားသင်တန်းများဖွင့်လှစ်ရေးစီမံချက်ကိုတောင်းခံပြီး ဌာနအကြီးအကဲထံပြုစုတင်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ယခုတစ်ဖန် နေပြည်တော်ရှိ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနများမှာရှိတဲ့ဝန်ထမ်းသားသမီး ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူများ  နွေရာသီကျောင်းအားလပ်ရက်ကို အကျိုးရှိစွာဖြတ်သန်းနိုင်စေရန်  နိုင်ငံအကျိုးပြု ဗလငါးတန်ဖွံ့ဖြိုးသော လူငယ်လူရွယ်များဖြစ်လာစေရေး  တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ အထောက်အပံ့ဖြစ်စေရေးအလို့ငှာ နွေရာသီအားကစားသင်တန်းများဖွင့်လှစ်ရေးကို ဌာနအကြီးအကဲက တာဝန်ပေးလို့   ပြေးခုန်ပစ်၊  ရေကူး၊ တိုက်ကွမ်ဒို၊ ဝူရှူးနှင့်ဘောလုံးအားကစားနည်း ငါးနည်းကို ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနများသို့ တရားဝင်အကြောင်းကြားပေးပို့ဆောင်ရွက်ထားရှိသည်။

ပဉ္စမအကြိမ်  အမျိုးသားအားကစားပွဲတော်ကြီးကလည်း  ပြီးသွားတာမကြာသေးပါဘူး။  ကျွန်တော်တို့ဌာနကလည်း  လူထုအားကစား(လူများစုပါဝင်ကစားခွင့်)မှသည် ထူးချွန်ထက်မြက်တဲ့ နိုင်ငံ့လက်ရွေးစင်အားကစားသမားများထွက်ပေါ်လာပါက တိုင်းတစ်ပါးမြေမှာ အမိနိုင်ငံတော်ရဲ့အလံကို  ပြိုင်ဘက်နိုင်ငံအလံများရဲ့ထိပ်(အလံတိုင်ထိပ်)ထိရောက်အောင်  စွမ်းဆောင်နိုင်မည့်အားကစားသူရဲကောင်းတွေပေါ်ထွက်အောင်ကြိုးစားရမည့်တာဝန်က အခြားဌာနတွေထက် ပိုအရေးကြီးတယ်၊ ပိုမိုမွန်မြတ်တယ်လို့ ခံယူထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်လည်း အလုပ်ဝင်ခါစကကျွန်တော့်ဌာနခွဲ ညွှန်ကြားရေးမှူး   ဦးမောင်ဝင်းရဲ့လမ်းညွှန်စကားဖြစ်တဲ့ “ဝန်ထမ်းဘဝမှာ ကိုယ်ကျရာတာဝန်ကို စေတနာနဲ့ပေါင်းဖက်လုပ်ပါ”ဆိုတဲ့စကားကို ယနေ့ထိ သတိရ၊အမှတ်တရနှင့်ပင်စင်ယူချိန်ထိနာခံလျက်ကြိုးစားတာဝန်ထမ်းရွက်နေမှာပါ။

မိဘများကလည်းနွေရာသီအားကစားသင်တန်းများကို မိမိတို့သားသမီးများကိုအရောက်ပို့ဖို့ရန် အမျိုးသားရေးတာဝန် (National Task)လို့ သဘောထားကာ ဆောင်ရွက်စေလိုပါတယ်။  ကျွန်တော့်ဌာနခွဲမှာ “အားကစားပြတိုက်”ရှိပါတယ်။ ဧည့်သည်တွေလာကြည့်ရင်  ဗိုလ်ကြီးတင်အောင်(ဂိုး)၊ ဗိုလ်မှူးဗဟာဒူး၊ ဗိုလ်ကြီးမောင်မောင်၊ဆပ်သီး(ခ)သန်းစိုး၊ ဦးအေးမောင်ကြီး၊ ဗိုလ်ကြီးအေးမောင်လေးတို့ခေတ်က အာရှလူငယ်ဘောလုံးပြိုင်ပွဲတွေမှာချန်ပီယံသုံးကြိမ်ဖြစ်ခဲ့ဖူးတာ၊ကျွန်းဆွယ်ပွဲ   (အရှေ့တောင်အာရှ)အားကစားပြိုင်ပွဲမှာ မြန်မာဘောလုံးအသင်း ငါးကြိမ်ဆက်တိုက် ချန်ပီယံဖြစ်ခဲ့ဖူးတာ၊ ဦးမြင့်အောင်က ကျွန်းဆွယ်ပြိုင်ပွဲတစ်ခုတည်းမှာ ကျွမ်းဘားအားကစားနည်းနဲ့ရွှေခြောက်ခု၊ ဒေါ်ဂျနီဖာတင်လေးက ကျွန်းဆွယ်ပွဲတစ်ခုတည်းမှာ မတူညီတဲ့အားကစားနည်းနှစ်ခုဖြစ်တဲ့ အပစ်အားကစားနဲ့  ဘော်လီဘောအားကစားနည်းနှစ်ခုလုံးမှာ ရွှေတံဆိပ်နှစ်ခုယူနိုင်ခဲ့တာ၊   သူတို့ရဲ့ငယ်ရွယ်နုပျိုတဲ့ဘဝကို အားကစားလောကထဲမှာ   မြှုပ်နှံကာ နိုင်ငံတော်အတွက်ပေးဆပ်ကာ တာဝန်ကျေခဲ့ကြကြောင်း    စသဖြင့်စိတ်ဓာတ်ခွန်အားတက်ကြွအောင် ပြောရပါတယ်။ လက်ရှိ နိုင်ငံတော်အစိုးရလက်ထက်မှာ နိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင်ခဲ့ကြတဲ့ လက်ရွေးစင်အားကစားသမားဟောင်းကြီများအပါအဝင်  လက်ရှိနိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင်အားကစားသမားများကို ယခင်ကထက်အဆပေါင်းများစွာရရှိအောင်   ပံ့ပိုးနေတယ်ဆိုတာပြောပြီး  ကျောင်းသားလူငယ်တွေအားကစားကို စိတ်ပါဝင်စားဖို့လိုကြောင်း တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ပြောကြားရပါတယ်။

မြန်မာ့အားကစားအောင်မြင်မှုသမိုင်းပြန်သုံးသပ်ရလျှင် မြန်မာ့အားကစားအဖွဲ့တွင် ဘောလုံး၊ ဘော်လီဘော၊ ရေကူး၊ပြေးခုန်ပစ်၊ ကျွမ်းဘားတို့ ရွှေရောင်လွှမ်းသည့်ခေတ်က  အမျိုးသားအားကစားပွဲတော်တစ်ကြိမ်မျှကျင်းပခဲ့ခြင်းမရှိတာကိုလေ့လာကြည့်ရင်သိရှိရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင်ကျွန်တော်တို့ကျောင်းသား‌ခေတ်ကဆိုလျှင်ရပ်ကွက်/ ကျေးရွာပေါင်းစုံ ဘောလုံးပြိုင်ပွဲ၊ အခြေခံမူလတန်းကျောင်းအားကစားပြိုင်ပွဲများ၊ ဘောလုံးပြိုင်ပွဲများခြိမ့်ခြိမ့်သဲကျင်းပခဲ့တာ အမှတ်ရမိပါတယ်။ကျောင်းသားအရွယ်ဆိုတာ  အပူပင်ကင်းပါတယ်၊ အသွေးအရောင်ကင်းပါတယ်၊ကျွန်တော်တို့က လမ်းကြောင်းမှန်(အားကစားလမ်းကြောင်း)ပေါ် ဝိုင်းဝန်းတွန်းတင်ပေးကြဖို့လိုပါတယ်။

ကျွန်တော်ဆိုလည်း ကျောင်းသားအရွယ်က ယနေ့ထိ အားကစားကို ခုံမင်စွာကစားဆဲပါ။ သို့သော်ကျွန်တော်မထူးချွန်ပါ၊ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ နည်းပြကောင်းတွေဆီမှာ စနစ်တကျမသင်ယူခဲ့ဖူးလို့ပါ။ ကျွန်တော့်အနေဖြင့် ပြည်သူ့ကောင်စီခေတ်က မြို့နယ်ဌာနပေါင်းစုံဘောလုံးပြိုင်ပွဲ၊ ပိုက်ကျော်ခြင်းပြိုင်ပွဲများအဆင့်ထိသာ   ကစားဖူးပါတယ်။ ဒါကြောင့်   ယနေ့ခေတ်ကျောင်းသားလူငယ်များ ကျွန်တော်တို့အားကစားနှင့်ကာယပညာဦးစီးဌာနက ခန့်အပ်ထားတဲ့ ဝါရင့်သမ္ဘာရင့်အားကစားနည်းပြတွေဆီမှာ မိမိတို့ရဲ့ရင်သွေးငယ် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများကို နှစ်သက်တဲ့ အားကစားနည်းတစ်ခုခုမှာ လာရောက်သင်ယူကြပါလို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။

၁၄-၂-၂၀၂၅ ရက်နေ့က နေပြည်တော်ဝဏ္ဏသိဒ္ဓိအားကစားရုံတွင် ကာယပညာနှင့်အားကစားနည်းပြ(မွမ်းမံ)သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၂) သင်တန်းသား၊ သင်တန်းသူများကို   အားကစားနှင့်လူငယ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး Jeng Phang နော်တောင်က  သိမှတ်ဖွယ်ရာများကို  အမှာစကားပြောကြားခဲ့သည့် အပြင်ကျွန်တော်တို့ဌာန ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်က Sport Lecture ပို့ချရာတွင်လည်း “အခြေခံပညာဦးစီးဌာနက ကာယဆရာ၊ ဆရာမများအနေနဲ့ တာဝန်ကျရာဒေသမှာ  အားကစားသင်တန်း၊ အားကစားပြိုင်ပွဲများကျင်းပရင် ကျွန်တော်တို့ဌာနမှ    အားကစားအရာရှိများနဲ့လက်တွဲညှိနှိုင်း ဆောင်ရွက်ကြဖို့၊ အားကစားနှင့်ပတ်သက်ပြီး လိုအပ်တာရှိရင် ပူးပေါင်းဆက်သွယ်ပေးဖို့’’ တာဝန်နှင့်စေတနာပေါင်းစပ်မှာကြားသွားခဲ့တာ တွေ့ရပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့ရဲ့အိမ်နီးချင်း  တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ နန်နင်းမြို့မှာ  ယခင်နှစ်က ပထမအကြိမ်  ကျောင်းသားလူငယ်ပွဲတော် 1st Student (Youth) Games ကျင်းပခဲ့ရာကျောင်းသားလူငယ်အားကစားသမားများက တရုတ်နိုင်ငံ၏ပြည်တွင်းစံချိန်များသာမက   ကမ္ဘာ့လူငယ်စံချိန်များကို ချိုးခဲ့တာ   တွေ့ရပါတယ်။ အကျိုးဆက်အနေနဲ့ (၃၃)ကြိမ်မြောက် ပြင်သစ်နိုင်ငံပါရီအိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲမှာ ပထမရတဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံနဲ့  ရွှေတံဆိပ်အရေအတွက်တူညီကာ   ငွေတံဆိပ်အရေအတွက်ကွာခြားမှုနဲ့  နိုင်ငံအလိုက်ဒုတိယဆုရရှိခဲ့တာတရုတ်ကျောင်းသားလူငယ်များရဲ့အစွမ်းလို့ပဲ မိမိအနေနဲ့မှတ်ယူမိပါတယ်။ ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ပညာရေးစနစ်ကလည်း   ကျောင်းသားဗဟိုပြုစဉ်ဆက်မပြတ် အကဲဖြတ် အတန်းတင်ပေးနေတဲ့စနစ် တစ်နည်းအားဖြင့် အခြေခံပညာအဆင့်မှာ Grade - 12 မှလွဲ၍ အကျမရှိတဲ့စနစ်ဖြစ်လို့ လက်ရှိပညာရေးစနစ်ကလည်း  အားကစားနဲ့ပညာရေးကို ယခင်ခေတ်များထက် ပိုမိုပေါင်းစပ်ဆောင်ရွက်နိုင်တဲ့အနေအထားမှာရှိပါတယ်။၂၀၂၄ ခုနှစ်ဒီဇင်ဘာလ၉ ရက်က နေပြည်တော်တွင်ကျင်းပသော ပဉ္စမအကြိမ်   အမျိုးသားအားကစားပွဲတော်ဖွင့်ပွဲမိန့်ခွန်းမှာလည်း“ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနက ယနေ့ခေတ်ကျောင်းသားဗဟိုပြုပညာရေးစနစ်တွင် ကျောင်းသားတိုင်း   အားကစားနည်းတစ်ခုခုကို မသင်မနေရ ထည့်သွင်းပြဋ္ဌာန်းပေးထားကြောင်းနှင့် အားကစားကိုအမှတ်ပေးစနစ်တွင် ထည့်သွင်းပေးထားကြောင်း” နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲက မိန့်ကြားခဲ့သည်ကိုလည်း နာယူမှတ်သားခဲ့ရပါတယ်။

အားကစားနှင့်လူငယ်ရေးရာဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ နွေရာသီကျောင်းပိတ်ရက်များတွင်   ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူ၊လူငယ်၊ လူရွယ်များ အားလပ်ချိန်ကို အကျိုးရှိစွာအသုံးချနိုင်ရေးအတွက် တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်အသီးသီးရှိ အားကစားကွင်း/အားကစားရုံများတွင် နွေရာသီအခြေခံနှင့်အဆင့်မြင့်အားကစားသင်တန်းများကို   ဖွင့်လှစ်သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးနိုင်ရေးစီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည့်အပြင် နေပြည်တော်အခြေစိုက် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနရုံးအသီးသီးတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိသော ဝန်ထမ်းမိသားစုဝင်   ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူများကို   နွေရာသီအခြေခံအားကစားသင်တန်းအဖြစ် အားကစားနည်း (၅)မျိုး ဖွင့်လှစ်သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးသွားရန် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရာတွင် ဘောလုံးနှင့် ပြေးခုန်ပစ်အားကစားနည်းကို ဝဏ္ဏသိဒ္ဓိအားကစားကွင်း လေ့ကျင့်ရေးကွင်း(၃)တွင် လည်းကောင်း၊ တိုက်ကွမ်ဒိုအားကစားနည်းကို ဝဏ္ဏသိဒ္ဓိ(Sports Complex)အတွင်းရှိ တိုက်ကွမ်ဒိုရုံတွင်လည်းကောင်း၊ ရေကူးအားကစားနည်းကို ဝဏ္ဏသိဒ္ဓိရေကူးကန်တွင်လည်းကောင်း၊ ဝူရှူးအားကစားနည်းကို ဝဏ္ဏသိဒ္ဓိအားကစားကွင်း (Social Zone)တွင်လည်းကောင်း သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၁/၂၀၂၅)ကို ၁၀-၃-၂၀၂၅ ရက်နေ့မှ ၄-၄-၂၀၂၅ ရက်နေ့ထိ ဖွင့်လှစ်လျက်ရှိပြီး အမှတ်စဉ်(၂/၂၀၂၅) ကို ၂၈-၄-၂၀၂၅ ရက်နေ့မှ ၂၃-၅-၂၀၂၅ ရက်နေ့ထိ ဆက်လက်ဖွင့်လှစ် သွားမည်ဖြစ်သည်။ သင်တန်းတက်ရောက်လိုသောကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများအနေဖြင့် ဝဏ္ဏသိဒ္ဓိအားကစားကွင်း ဖုန်း-၀၆၇-၈၁၀၄၃၃၅ သို့ ဆက်သွယ်စုံစမ်းတက်ရောက်နိုင်ပါသည်။

သို့ဖြစ်ရာ အားကစားကို ကျောင်းသား၊  ကျောင်းသူများ စိတ်ဝင်စားမှုပိုမိုမြင့်မားအောင် မိဘဆရာများကလည်း  တိုက်တွန်းအားပေးခြင်းဖြင့် နွေရာသီအားကစားသင်တန်းများသို့ ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူများတက်ရောက်ရေး ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းပေးကြပါရန် ရေးသားတင်ပြလိုက်ပါသည်။     ။

ကလောင်အမည်  -        ရဲလွင်အောင်(ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်)

အမည်                -        ဦးရဲလွင်

လိပ်စာ               -        အားကစားနှင့်ကာယပညာဦးစီးဌာန။ ညွှန်ကြားရေးမှူး

Source: https://myawady.net.mm/stories

အနံ့အရသာနှင့်ပြည့်စုံပြီး     အသားထူသော Mulberry မျိုးနွယ်ဝင် ပိန္နဲသီးပင်ကို ဘီစီ ၂ဝဝဝ ခန့်ကတည်းကစ၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံတောင်ဘက်ပိုင်းတွင် စတင်တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ယခုအခါ အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံများမှာသာမက အပူပိုင်း စိုစွတ်သော ဒေသများဖြစ်ကြသည့် ဂျမေကာ၊ ထရီနီးဒတ်နှင့် အာဖရိကအရှေ့ပိုင်း တို့မှာလည်း ကျယ်ပြန့်စွာတွေ့ရှိရသည်။ 

ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်တွင် မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ပိန္နဲသီးသည် အရသာအကောင်းဆုံးဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာ့သစ်သီး ဈေးကွက်တွင် လူကြိုက်များ၍ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေ အမြောက်အမြားရရှိနေပြီဖြစ်သည်။

ပိန္နဲပင်တို့သည် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး သီးနှံပင် အမျိုးအစားဖြစ်ကာ အစိမ်းရောင် နှစ်ရှည်ခံပင်များဖြစ်ကြသည်။ သူရှင်သန် ပေါက်ရောက်ရာဒေသနှင့် အမျိုးအစားပေါ် မူတည်ကာ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ၉ဝ စင်တီမီတာအထိ မြင့်သော အပင်ကြီး များကို တွေ့ရတတ်သည်။ အပင်၏ ပင်စည်ထဲမှာသာမက အရွက်နှင့် အသီးထဲရှိ အူလယ်တိုင်များမှာလည်း အဖြူရောင် အစေးများ ပါရှိကြသည်။

အသီးပုံသဏ္ဌာန် အမျိုးမျိုးရှိတတ်ပြီး အရွယ်အစားမှာ ၁၅ ကီလိုမှ ၅ဝ ကီလိုအထိ ရှိတတ်သည်။ သစ်သီးများ ထုံးစံ အတိုင်း မမှည့်ခင်မှာ အခွံစိမ်းဖြစ်ပြီး မှည့်လာသောအခါ အဝါရောင်သန်းကာ ရနံ့လည်း မွှေးလာသည်။ မမှည့်ခင် အသီး ထဲရှိအသားမှာ ဖြူဖျော့ဖျော့နှင့် အချိုပေါ့သည်။ အသီးအမြန်မှည့်စေရန် အသီး၏အညှာရိုးတံ နားကပ်ပြီး သစ်သား တုတ်ချောင်း ရိုက်ထည့်ပေးရပြီး မြန်မာအယူအဆအရ “သပ်ရိုက်တယ်” ဟုခေါ်သည်။ အသီးမှည့်လာသောအခါ အခွံပျော့ လာပြီး အထဲရှိ အသားမှာအဝါရောင် ဖြစ်ကာ မွှေးကြိုင်ချိုမြ၍ အလွန်အရသာကောင်းသည်။

ပိန္နဲသီးနှင့်ကျန်းမာရေး

ပိန္နဲသီးသည် အနံ့အရသာရှိရုံမျှမက လူသားတို့ ကျန်းမာရေးအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အာဟာရဓာတ်များ ဖြစ်ကြသည့် ဗီတာမင်အေ၊ ဗီတာမင်စီ၊ ကယ်စီယမ်၊ ပိုတက်စီယမ်၊ သံဓာတ်၊ သီအာမင်၊ ရီဘိုဖလာဗင်၊ နီအာစင်း၊ မဂ္ဂနီစီယမ်၊ ဇင့် စသည်တို့ အမြောက်အမြားပါရှိသည့်အပြင် ဘေးဥပဒ်ဖြစ်စေသော ကယ်လိုရီပမာဏ ပါဝင်မှုနည်းကာ ကြေညက်လွယ်သော အမျှင်ဓာတ် အလုံအလောက်ပါရှိနေသည်။ ၎င်းအစွမ်းသတ္တိများက လူကိုခွန်အားဖြစ်စေသည်။

အသီးသာမက အစေ့နှင့်အမြစ်တို့ကလည်း ဆေးဖက်ဝင်ကြသည်။

ပိန္နဲသီးတွင် လူကိုအကျိုးပြုစေသော ဗီတာမင်စီ များစွာပါဝင်သဖြင့် အအေးမိ၊ နှာစေး၊ ချောင်းဆိုးကဲ့သို့ ဗိုင်းရပ် ရာသီဖျား များနှင့်ပြင်ပဘက်တီးရီးယားပိုး အမျိုးမျိုးတို့ မကူးစက်နိုင်အောင် ကာကွယ်ပေးသည်။

ထို့ပြင် သွေးဖြူဥဆဲများကို ကောင်းကျိုးပြု၍ ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ကို တိုးတက်ကောင်းမွန်စေသည်။ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် တစ်နေ့တာ လိုအပ်နေသော ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်း ပမာဏကို ပိန္နဲသီး တစ်ခွက်စာထဲမှာ အလုံအလောက် ရရှိ နိုင်သည်။

ပိန္နဲသီးတွင် ဗီတာမင်စီ နှင့် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများအပြင် ကင်ဆာရောဂါများကို တိုက်ဖျက်ပေးနိုင်သော Phytonutrients များ၊ Lignans, Isoflavones နှင့် Saponins ဓာတ်များ ပါရှိကြသည်။ ၎င်းဓာတ်များက ခန္ဓာကိုယ် ထဲမှာ ကင်ဆာဖြစ်လာမှုကို အားပေးသည့် Free radicals များကို ဖယ်ရှားသုတ်သင်ရုံမျှမက ခန္ဓာကိုယ်ထဲရှိ ကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သော ဆဲလ်များကို ကာကွယ်ပေးသည်။

ပိန္နဲသီးတွင် အမျှင်ဓာတ်များစွာ ပါရှိခြင်းကြောင့် အစာခြေစနစ်ကို တိုးတက်ကောင်းမွန်စေသည်။ အူကို ကောင်းစွာ အလုပ်လုပ်စေသဖြင့် ဝမ်းမှန်စေသည့်အပြင် အူအမြှေးပါးတွေကို ကျန်းမာစေကာ အူမကြီးကင်ဆာ မဖြစ်စေနိုင် တော့ပေ။   ပိန္နဲသီးမှာ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ဖက်ခွက်နာ၊ ပြည်တည်နာများ မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးသည့် အာနိသင်များ ပါရှိနေ၍ အစာအိမ်နာ နှင့် အူလမ်းကြောင်း ရောဂါဝေဒနာတို့ မဖြစ်ပေါ်အောင် ကာကွယ်ကုသပေးနိုင်သည်။

ပိန္နဲသီးတစ်ခွက်စာ ပမာဏထဲတွင်ပါရှိသော ဗီတာမင်အေသည် မုန်လာဥနီ တစ်ခွက်စာထဲတွင် ပါရှိမှု၏ လေးပုံ တစ်ပုံဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဗီတာမင်အေ ပေါကြွယ်ဝသော ပိန္နဲသီးကိုစားပေးခြင်းဖြင့် အရွယ်မတိုင်မီ မျက်စိမှုန်ခြင်း၊ အမည်းရောင် အစက်အပြောက်များပေါ်ခြင်းနှင့် ကြက်မျက်သင့်ရောဂါစသည့် မျက်ကြည်လွှာ အမြင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတို့ မဖြစ်ပေါ်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။

ပိန္နဲသီးတွင် ဖရက်တို့နှင့် ဆူးခရို့ကဲ့သို့ အသီးအနှံမှရသော    သဘာဝသကြားဓာတ်တွေ ပါဝင်နေသဖြင့် ပိန္နဲသီး စားပြီးသည် နှင့် တစ်ပြိုင်နက် သိသိသာသာ ခွန်အားတိုးပွားလာစေမည်ဖြစ်သည်။

ကျန်းမာရေးအတွက် ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးဖြစ်စေသော ပြည့်ဝဆီနှင့် ကိုလက်စထရော လုံးဝမပါရှိပေ။

ထို့ကြောင့် နှလုံးကို ကျန်းမာစေသည်။

ပိန္နဲသီးမှာ ဗီတာမင် B-6 ပါရှိ၍ သွေးထဲရှိ Homocystein ပမာဏကို ချပေးနိုင်သည်။ ထို့ပြင် ပိုတက်စီယမ်ဓာတ် ပါဝင်သဖြင့် သွေးဖိအားကို ပုံမှန်ဖြစ်စေကာ ရုတ်တရက် သွေးပေါင်တက်ခြင်း၊ ကျခြင်းတို့ မဖြစ်စေနိုင်ပေ။ ထို့ပြင် သွေးတိုးကျစေပြီး သွေးတိုးရောဂါနှင့် ဆက်စပ်သော နှလုံးရောဂါနှင့် လေဖြတ်ခြင်းတို့ဖြစ်ပေါ်မှု အလားအလာကို နည်းပါးစေသည်။

ပိန္နဲသီးထဲရှိ ပိုတက်စီယမ်သည် ငှက်ပျောသီးထဲတွင် ပါရှိသော ပိုတက်စီယမ်၏ ထက်ဝက်မျှပမာဏ ပါရှိသဖြင့် အရိုး များကို ကျန်းမာသန်စွမ်းစေသည်။ ထို့ပြင် ပိန္နဲသီးထဲတွင် မဂ္ဂနီစီယမ်ဓာတ်ပေါကြွယ်ဝသဖြင့် ကယ်စီယမ်စုပ်ယူခြင်းကို   အားပေးသည့်အတွက် အရိုးများကို ကျန်းမာသန်စွမ်းစေသည်။ ဗီတာမင်ဒီ နှင့် ဟော်မုန်း ပြောင်းလဲခြင်းကြောင့်ဖြစ်တတ်သော အရိုးကြွပ်ဆတ်ရောဂါ၊ အရိုးပါးရောဂါနှင့် အရိုးအလွယ်တကူ ကျိုးခြင်းတို့မှ ကာကွယ်ပေးသည်။ ကလေးငယ်များ အရိုးသန်စွမ်းစေရန်အတွက် ပိန္နဲသီးက အကောင်းဆုံး ဆေးတစ်ခွက်ဖြစ်သည်။ သံဓာတ်ပါရှိသဖြင့် သွေးအားနည်းရောဂါ မဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးပြီး ခန္ဓာကိုယ် ထဲရှိသွေးများကို ကောင်းစွာ လည်ပတ်စီးဆင်း စေသည်။

ပိန္နဲသီးထဲတွင်ပါရှိနေသော ကော့ပါးသတ္တုဓာတ်များက သိုင်းရွိုက်၏ ဇီဝကမ္မ လုပ်ဆောင်ချက်များကို ကောင်းစွာ အကျိုးသက်ရောက်မှုဖြစ်စေသည်။ အထူးသဖြင့် ဟော်မုန်း ထုတ်လုပ်ရေးတွင်ပါဝင် ကူညီပေးသဖြင့် သိုင်းရွိုက်ကို ကျန်းမာစေသည်။

ပိန္နဲသီးထဲတွင် ကယ်လိုရီနှင့် အဆီဓာတ်ပမာဏ ပါဝင်မှုလွန်စွာ နည်းပါးသဖြင့်   ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန် ပုံမှန် ထိန်းသိမ်း လိုသူများအတွက်  အထူးသင့်လျော် ကောင်းမွန်သည်။သွေးမတိတ်ရောဂါ ဝေဒနာသည်များကို ကောင်းကျိုးပြုပါသည်။ ထို့ပြင် သွေးမတိတ်နာများ နှင့် အနာမကျက်ဘဲ မြုံနေသော ယဉ်းနာများကို ပိန္နဲသီး အသားဖြင့်အုံပေးခြင်းဖြင့် သက်သာစေနိုင်သည်။ ပိန္နဲသီးထဲတွင် ဗီတာမင်စီနှင့် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ ပါရှိနေ၍ ခန္ဓာကိုယ်ထဲရှိ ဆဲလ်များ တဖြည်းဖြည်း ယိုယွင်းပျက်စီးမှုမှ  ကာကွယ်ပေးသည်။  အရွယ်မတိုင်မီ အိုမင်းရင့်ရော်ခြင်းမှလည်း  ထိထိရောက်ရောက် ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ ပိန္နဲသီးသည် စိတ်ဖိစီးခြင်းနှင့် စိတ်လှုပ်ရှားခြင်းတို့ကို ကောင်းစွာ ပျောက်ကင်းစေသည်။ ခံတွင်း ကျန်းမာရေးအတွက် ကောင်းကျိုးပြုသည်။

ပိန္နဲသီးအစေ့နှင့် ကျန်းမာရေး

ပိန္နဲသီးအစေ့ကို ပြုတ်စားပါက သွေးလေလည်ပတ်မှုကို ကောင်းမွန်စေခြင်း၊ ဝမ်းချုပ်ခြင်းမှ သက်သာခြင်း၊ခန္ဓာကိုယ်တွင်း အညစ်အကြေး စင်ကြယ်ခြင်း၊ အသားအရေကြည်လင်ခြင်း၊ ကင်ဆာဆဲလ်များကို တိုက်ဖျက် ပေးနိုင်ခြင်း စသည်ဖြင့် ကောင်းကျိုးပြုသည်။ ပိန္နဲသီးအစေ့ တစ်စေ့ကို နွားနို့အေးအေး ထဲမှာ ခေတ္တစိမ်ထားပြီးနောက် အနှစ်ဖြစ်လာသည်အထိ ကြိတ်ခြေပါ။

မျက်နှာပေါ်ရှိ အရေးအကြောင်းများပေါ်သို့ ၎င်းအနှစ်ဖြင့် သုတ်လိမ်းပေးခြင်းအားဖြင့် ရက်သတ္တလေး ပတ်အကြာ အသားအရေ သိသိသာသာ ထူးခြားကောင်းမွန်လာစေနိုင်သည်။ မျက်နှာပေါ်ရှိ အမာရွတ်များ အတွက် ပိန္နဲသီးအစေ့ကို အခြောက်ခံပြီးနောက် နွားနို့၊ ပျားရည်တို့ဖြင့် အနှစ်ရအောင်ကြိတ်ခြေ၍လိမ်းပေးပါ။

ပိန္နဲသီးပင်အမြစ်နှင့် ကျန်းမာရေး

ပိန္နဲသီးပင်အမြစ်မှ ထုတ်ထားသော အဆီသည် ဝမ်းလျှောဝမ်းကိုက်ရောဂါကို ပျောက်ကင်းစေသည်။

ပိန္နဲသီးပင် အမြစ်ဟာ အရေပြားပေါ်မှာဖြစ်တတ်သည့် ရောဂါတော်တော်များများကို ပျောက်ကင်းစေသည်။

သနပ်ခါးဖြင့်ရောလိမ်း၍သော်လည်းကောင်း၊ သူ့ချည်းသက်သက်သွေး၍သော်လည်းကောင်း လိမ်းကျံပေးနိုင်သည်။ ပန်းနာရင်ကျပ်ခြင်း၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောခြင်းနှင့် အပူကြီးဖျားနာခြင်းတို့အတွက် ပိန္နဲသီးပင်အမြစ်ကို ပြုတ်၍သော်လည်းကောင်း၊ သွေး၍သော်လည်းကောင်း သောက်သုံးပေးနိုင်သည်။

ပိန္နဲပင်နှင့်မျက်နှာပေါင်းတင် နည်းလမ်းနှစ်သွယ်

ပိန္နဲသီး၊ အရွက်နှင့် အပင်မြစ်တို့သည် အသားအရေကို ကျန်းမာစေသဖြင့် ယခုအခါ ၎င်းတို့ဖြင့် စီမံ ပြုလုပ်ထားသော ရေချိုးခရင်၊ ဆပ်ပြာရည်၊ မျက်နှာသစ်ဆပ်ပြာ၊ လိုးရှင်း နှင့် ခေါင်းလျှော်ရည် စသည်တို့ကို အလှကုန် ဈေးကွက်တွင် ရောင်းချလျက်ရှိသည်။   

ပိန္နဲသီးအရွက် ၁ဝ ရွက်ကို ရေစင်အောင်ဆေးပြီးနောက်  ရေအနည်းငယ်ဖြင့် ညှစ်ချပါ။ ရရှိလာသော ပိန္နဲရွက် အရည် (သတ္တုရည်)ကို မျက်နှာအနှံ့ လိမ်းကျံပြီးနောက် အခြောက်ခံထားပါ။  ၁၅ မိနစ်ခန့်အကြာ ရေခပ်နွေးနွေးဖြင့် မျက်နှာ သစ်ပေးလိုက်ပါ။  အသားအရေ   နူးညံ့သန့်စင် သွားစေပါလိမ့်မည်။  အစေ့ဖယ်ထားသော ပိန္နဲသီးမှည့် ငါးမြွှာ၏ အသား ကို ကြိတ်စက်ဖြင့်ကြိတ်ခြေပြီးနောက် ရရှိလာသော အနှစ်ကို  သကြားစားပွဲတင် ဇွန်းနှစ်ဇွန်းရောမွှေပြီး မျက်နှာအနှံ့ လိမ်းပေးပါ။   မိနစ် ၂ဝ ခန့်အကြာ   ရေအေးအေးလေး ဖြင့် ဆေးကြောသန့်စင်ပေးပါ။ ထိုနည်းအတိုင်း တစ်ပတ်လျှင် တစ်ကြိမ်လုပ်ပေးရုံမျှဖြင့် မျက်နှာအရေပြားပေါ်ရှိ  ဆဲလ်အသေတွေကို ဖယ်ရှားပေးပြီး မျက်နှာအသားအရေလေး ဝင်းမွတ်တောက်ပလာပါလိမ့်မည်။ ပိန္နဲသီးအဆန်ကြီး၊ မကြီးကို အသီးခွံကြည့်ပြီး ခွဲခြားနိုင်သည်။ အပြင်က ပိန္နဲခွံဆူး တွေကြီးပြီး ကျဲနေလျှင် အသီးရင့်ပြီး အဆန်ပြည့်ပါသည်။ အခွံဆူးတွေ စိပ်ပြီးသေးနေလျှင် အသီးနုပြီး အဆန်ကျဲ ပါသည်။

ပိန္နဲသီးအစေးသည် အလွန်စေးကပ်သဖြင့် အဝတ်အစားများ စွန်းထင်းပါက ရေဖြင့်မည်မျှပင် ဆေးကြောပါသော်လည်း မပြောင်နိုင်တော့ပေ။ အသီးခွံကို ခွဲသည့်အခါ အစေးများ ကပ်မနေစေရန်အတွက် လက်နှင့် ဓားတို့ကို ဦးစွာ ဆီသုတ် လိမ်းပါ။ အစေးများ လက်ပေါ်ပေသွားပါက လက်ကို ဆန်အိုးထဲထည့်ပြီး ဆန်စေ့များဖြင့် ပွတ်သပ်ပေးပါ။

သတိပြုရန်

-  ပိန္နဲသီးကို ပျားရည်နှင့် တွဲဖက်စားမိပါက အော့အန်တတ်သည်။

-  ဆီးချိုရောဂါသည်များ မစားသင့်ပါ။

-  ကိုယ်ဝန်ဆောင်သည်များနှင့်   အမျိုးသမီးများ ဓမ္မတာလာစဉ်တွင် ပိန္နဲသီးကို အလွန်အကျွံမစားသင့်ပေ။ estrogen hormone ကို ပျက်စီးစေနိုင်ပါသည်။

- ပိန္နဲသီးသည် ပင်ကိုသဘာဝအရ ကြေညက်ခဲသော အစာဖြစ်၍   ညက်ညက်ဝါးစားပါ။    အစာအိမ်ရောဂါသည်များ အလွန်အကျွံ စားပါက အစာကို ချေဖျက်ပေးသည့် အက်စစ်ဓာတ်များ တဖြည်းဖြည်း တိုးပွားလာကာ အစာအိမ် သွေးကြောပေါက်ခြင်း ဖြစ်တတ်သည်။

-  ပိန္နဲသီးအပါအဝင် အစေးပါသော သစ်သီးများက အပူဓာတ်ဖြစ်၍ အလွန်အကြူး မစားသင့်ပေ။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော် ပိန္နဲသီးသည် အနံ့၊ အရသာနှင့်ပြည့်စုံသော သစ်သီးတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ဆေးဖက်ဝင် ဓာတ်စာ တစ်မျိုးလည်း ဖြစ်ပေသည်။ သို့သော်မည်သည့်အစားအစာကိုမဆို တန်ဆေးလွန်ဘေးဖြစ်တတ်၍ အလွန်အကျွံ မစားသင့်ပေ။ ကျန်းမာရေးအတွက် အရေးကြီးသော အာဟာရဓာတ်ပြည့်ဝ ကစီဓာတ်၊ ဗီတာမင် နှင့် သတ္တုဓာတ်တို့ အများအပြားပါဝင်နေသော အံ့မခန်း ပိန္နဲသီးကို သဘာဝ၏ အာဟာရအဖြစ် သင့်တင့်မျှတစွာစားသုံးကြရန် တိုက်တွန်း လိုက်ရပါသည်။ 

သက်ကြီးရွယ်အိုများကို သက်တမ်းအရ အသက် ၆၀ နှစ်အထက်ဟု ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးမှ သတ်မှတ်ထားသည်။ ဆေးပညာသဘော အရ အသက် ၆၀ မှ ၇၄ နှစ်ကြားကို အိုစအရွယ်၊ အသက် ၇၅ နှစ်မှ ၈၄  နှစ်ကြားကို အိုလယ်အရွယ်နှင့် အသက် ၈၅ နှစ်အထက်ကို အိုမင်းမစွမ်း အရွယ်ဟုလည်း   သတ်မှတ်ပါသည်။    သို့ရာတွင်    သက်တမ်းအရ အိုရွယ်ခြင်းကို  မသတ်မှတ်နိုင်ပေ။  တချို့သောသူများတွင်  လောကဓံ အခက်အခဲပေါင်းများစွာ၊ ရောဂါဝေဒနာများစွာ ခံစားနေရသဖြင့် ရှိရင်းစွဲ အသက်ထက် အိုမင်းနေရသကဲ့သို့ လူကြီးတချို့မှာ အသက် ၇၀ ကျော် ရှိနေသော်ငြားလည်း သွက်လက်ဖျတ်လတ်၊ စီမံခန့်ခွဲလုပ်ဆောင်နေနိုင်သည်ကို တွေ့ရပါသည်။

သက်ကြီးရွယ်အိုများကို    တချို့သောလူ့ဘောင်အဖွဲ့အစည်းတွင် ဉာဏ်ပညာကြီးသူ၊ လေးစားခံထိုက်သူဟုသတ်မှတ်သော်လည်း ယဉ်ကျေးမှုအဖွဲ့အစည်း တချို့၌ ပြုစုစောင့်ရှောက်ရန်လိုအပ်သော၊ အားနည်းသောလူတန်းစားတစ်ရပ်ဟုမှတ်ယူကြသည်။ မြန်မာ့လူ့ဘောင်ယဉ်ကျေးမှုတွင် မိအို၊ ဖအို၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများအား မိသားစုဝင်များက အိမ်ဦး ခန်း၌ထားကာ  ကျွေးမွေးပြုစုစောင့်ရှောက်ကြသည့်အပြင်  လေးစားစွာ ဦးစားပေးဆက်ဆံကြပါသည်။

အသက်အရွယ်ရလာသည်နှင့်အမျှ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းပြုပြင်ပြောင်းလဲလာမှုများ

အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းပြောင်းလဲမှုများကြောင့် ကျန်းမာရေးအခြေအနေမှာ တဖြည်းဖြည်းအားနည်းလာပြီး လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်စွမ်းများကျဆင်းလာသည့်အပြင် ရောဂါများ တစ်စတစ်စ နှင့်   အလွယ်တကူဝင်ရောက်လာကြသည်။ နှလုံးသွေးကြောဆောင် ရွက်မှုများကိုကြည့်ပါက နှလုံးညှစ်အားကျဆင်းလာပြီး သွေးလည်ပတ်မှုလျော့နည်းလာသည်။ သွေးကြောနံရံများမာလာသဖြင့် သွေးပေါင်ချိန် မြင့်တက်လာကာ သွေးတိုးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေများလာပါသည်။ ခန္ဓာကိုယ် လှုပ်ရှားမှုနည်းပါးလာခြင်းနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန် နှလုံးခုန် တုံ့ပြန်မှုများလည်း နှေးကွေးလာသည်။ အဆုတ်တွင်း လေဝင်လေထွက် ကောင်းမွန်အောင်   အဆုတ်ကျယ်ပြန့်နိုင်စွမ်း  လျော့နည်းလာသောကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွက် အောက်ဆီဂျင်ရရှိနိုင်မှု၊ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်နှင့် လဲလှယ်နိုင်မှုများအားနည်းလာကြသည်။ ထိုသို့ လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းနည်းလာခြင်းသည်   အသက်ရှူခြင်းကို   အထောက်အပံ့ပြုသောကြွက်သားများ အားနည်းလာခြင်းကြောင့်လည်းဖြစ်သည်။  ချွဲသလိပ်များ ကောင်းစွာမဟပ်ထုတ်နိုင်ခြင်းနှင့်အတူ ကိုယ်ခံစွမ်းအားကျဆင်းလာသောကြောင့် အဆုတ်တွင်းပိုးဝင်ရောင်ရမ်းမှုများ ပို၍ရှိလာနိုင်ပါ သည်။

ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ Estrogen မဟော်မုန်း၊ Testosterone ဖိုဟော်မုန်းများ အားနည်းလာသည့်အပြင် Thyroid ဟော်မုန်းထုတ်မှုနည်းလာခြင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ရှိကြွက်သားထုများ နည်းပါးအားပျော့လာခြင်းနှင့် အတူ အရိုးများသန်မာမှုလျော့နည်းလာကြသည်။ ထို့ပြင် အရိုးအဆစ် များကြား အရိုးနုများပါးလာသောကြောင့် အဆစ်များတောင့်တင်းလာသဖြင့် လှုပ်ရှားသွားလာနိုင်စွမ်းလျော့နည်းကာ အလွယ်တကူချော်လဲ၊ အရိုးကျိုးခြင်းများဖြစ်လာနိုင်သည်။  ခန္ဓာကိုယ်ဟန်ချက်ထိန်းနိုင်စွမ်း၊ခံစားသိမြင်နိုင်စွမ်းနည်းလာသကဲ့သို့ အကြားစွမ်းရည်၊ အရသာခံနိုင်မှု စွမ်းရည်များလည်း ကျဆင်းလာကြသည်။ မှတ်ဉာဏ်အားနည်းလာပြီးတွက်ချက်နိုင်စွမ်း၊ တွေးခေါ်မြော်မြင်နိုင်စွမ်း၊ စီမံခန့်ခွဲနိုင်စွမ်းများပါ လျော့နည်းလာသည်။ ခန္ဓာကိုယ်လှုပ်ရှားသွားလာနိုင်မှုနှင့် ဦးနှောက်စွမ်းရည်များ ကျဆင်းလာခြင်းကြောင့် စိတ်သွားတိုင်းကိုယ်မပါ၊ စိတ်အလိုမကျဖြစ်ရသကဲ့သို့  စိတ်ကျဝေဒနာများပါခံစားရနိုင်ပါသည်။ သက်ကြီးသတိမေ့ရောဂါ၊ နာတာရှည်ရောဂါများခံစားရခြင်း၊ အထီးကျန်ခြင်း၊ မိမိချစ်ခင်သူများဆုံးရှုံးသွားရခြင်းတို့ကြောင့်လည်း  ကောင်းစွာအိပ်မပျော်၊  နေ့ညအိပ်ချိန်လွဲခြင်းမှသည်  စိတ်ကယောင်ကတမ်းဖြစ် လာတတ်သည်။   ထင်ယောင်ထင်မှားဖြစ်ခြင်း၊   မိသားစုဝင်များကို အကောင်းမမြင်ခြင်း၊ သံသယဝင်ခြင်း၊  ဒေါသမထိန်းနိုင်ခြင်းနှင့်အတူ  အပြုအမူနေထိုင်ပုံပြောင်းလဲလာတတ်သည်။

အစာကြေစေသည့် Enzyme  များထုတ်လုပ်မှုအားနည်း၍   အစာကောင်းစွာမခြေနိုင်ခြင်း၊ သွားများကျိုးပဲ့ မစုံလင်တော့သဖြင့် ကြေညက် အောင်မဝါးနိုင်ခြင်း၊ အစာမျိုခြင်းကိုလုပ်ဆောင်ပေးသော ကြွက်သား များအားနည်းလာသဖြင့်  သီးလွယ်ခြင်း၊  အူလှုပ်ရှားမှုနည်းလာသော ကြောင့် ဝမ်းချုပ်ခြင်းများ ခံစားရနိုင်သည်။ မူလကပင် အစားနည်းလာပြီး အစာချေဖျက်မှုအားမကောင်းခြင်းကြောင့် စားသလောက် အာဟာရ မပြည့်ဝဖြစ်နိုင်ပါသည်။ ထိုကဲ့သို့ အာဟာရမပြည့်ဝခြင်း၊ ကိုယ်ခံစွမ်းအား စနစ်ကျဆင်းလာခြင်းကြောင့်လည်း ရောဂါပိုးများ အလွယ်တကူဝင်ရောက်ပြင်းထန်နိုင်ပြီး ပြန်လည်နာလန်ထရန်ခက်ခဲကြသည်။ ရောဂါ ကာကွယ်ဆေးများကိုပင် ထိရောက်စွာတုံ့ပြန်မှုမရှိသောကြောင့် ထပ်မံ ထိုးနှံရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကျောက်ကပ်မှ အညစ်အကြေးများစွန့်ထုတ်နိုင် သည့် စွမ်းရည်လျော့နည်းလာခြင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အဆိပ်အတောက် ဖြစ်စေသော ဓာတ်သဘာဝများစုပုံလာနိုင်သည့်အပြင် သောက်သုံးနေရ သော ဆေးဝါးများ၏ဆိုးကျိုးများကို ပို၍ခံစားရနိုင်ခြေရှိသည်။ Insulin ဟော်မုန်းကို တုံ့ပြန်မှုနည်းလာခြင်းကြောင့်လည်း ဆီးချိုရောဂါခံစားရစေ ပါသည်။

သက်ကြီးရွယ်အိုများတွင် အဖြစ်များသောရောဂါများ

ထိုကဲ့သို့ အသက်အရွယ်ရလာသည်နှင့်အမျှ ခန္ဓာကိုယ်တွင်းပြောင်းလဲ လာမှုများကြောင့် သွေးတိုး၊ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါ၊ ခြေလက်သွေး ကြောများ သွေးလျှောက်နည်းလာသည့်ရောဂါနှင့် နှလုံးအားနည်းခြင်း များဖြစ်လာကြသည်။ ဦးနှောက်သွေးကြောပိတ်ဆို့မှုကြောင့် လေဖြတ် ရောဂါခံစားရနိုင်သကဲ့သို့ ဦးနှောက်တွင်း ရှိရမည့်ပုံမှန်ဓာတ်ပစ္စည်းများ မထုတ်ဘဲ ပုံမှန်မဟုတ်သောဓာတ်သဘာဝများစုပုံလာမှုကြောင့် ပါကင် ဆန်ရောဂါ(Parkinson’s disease)၊ သက်ကြီးသတိမေ့ရောဂါ(Dementia) များခံစားရနိုင်ပါသည်။ ဆီးချိုရောဂါနှင့် Thyroid ဟော်မုန်းနည်းသည့် ရောဂါ၊ အဆုတ်ပွ၊ အဆုတ်ရောင်ရောဂါ၊ နာတာရှည်ကျောက်ကပ်အား နည်းရောဂါ၊ အရိုးပွ၊ အဆစ်ရောင်၊ ကျီးပေါင်းရောဂါများလည်း ခံစားကြ ရသည်။ အတွင်းတိမ်၊ ရေတိမ်ဖြစ်လာခြင်းနှင့်အတူ အမြင်၊ အကြားအာရုံ များလည်း လျော့နည်းလာရသည်။ ခန္ဓာကိုယ်ဟန်ချက်မထိန်းနိုင်ခြင်း၊ကြွက်သားများအားနည်းလာခြင်းကြောင့် အရိုးကျိုးလွယ်ပြီး တင်ပါးဆုံ ရိုး၊ ပေါင်ရိုးကျိုးကာ အိပ်ရာထဲလဲရသည့်အဖြစ်သို့ရောက်ရသည်။ ကိုယ်ခံ စွမ်းအားစနစ်အားနည်းခြင်းကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့ ရောဂါပိုး အလွယ် တကူဝင်ရောက်နိုင်သည့်အပြင်  ကင်ဆာရောဂါကိုလည်း  ခံစားကြရပါသည်။ သက်ကြီးရွယ်အိုများသည် အဓိကအားဖြင့် နှလုံးရောဂါ၊ လေဖြတ် ရောဂါ၊ ကင်ဆာရောဂါ၊ အဆုတ်ရောဂါတို့ဖြင့် အသက်ဆုံးရှုံးကြရသည်။ အသက်ရလာသည်နှင့်အမျှ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း အထွေထွေအားနည်းနေ သောကြောင့် ရောဂါတစ်ခုဝင်ရောက်လာပါက ပြန်လည်ကောင်းမွန်ရန် ခက်ခဲပြီး အသက်အန္တရာယ်တွေ့ကြုံနိုင်ပါသည်။

သက်ကြီးရွယ်အိုများကျန်းမာသောလူနေမှုဘဝရစေရန် လုပ်ဆောင်သင့်သည်များ

အသက်အရွယ်ရလာသော်လည်း ကိုယ်စိတ်တက်ကြွလန်းဆန်းစွာနေထိုင်ခြင်း၊ လူမှုဆက်ဆံရေးအသိုင်းအဝိုင်းကို ဆက်လက်တည်ဆောက် ထားခြင်းဖြင့် အဓိပ္ပာယ်ရှိသောသက်ကြီးလူမှုဘဝကိုရရှိပြီး ပျော်ရွှင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။  ခန္ဓာကိုယ်ကျန်းမာသန်စွမ်းရေးအတွက်  တတ်နိုင်သမျှတက်ကြွစွာနေထိုင်ရပါမည်။ လူကြီးများနှင့်သင့်လျော်သော ကြွက်သား ပျော့ပျောင်းစေသည့် တိုက်ချိ၊ ယောဂကဲ့သို့  လေ့ကျင့်ခန်းများ၊  နှလုံး၊ အဆုတ်ဆောင်ရွက်မှုကိုကောင်းစေသော Aerobic လေ့ကျင့်ခန်းများ၊ ကြွက်သားများကိုသန်မာစေပြီး    ခန္ဓာကိုယ်ဟန်ချက်ထိန်းနိုင်သောလေ့ကျင့်ခန်းများ  ပုံမှန်လုပ်ဆောင်သင့်သည်။  လေကောင်းလေသန့်ရှူရှိုက်ရင်း နေ့စဉ်လမ်းလျှောက်ခြင်းကပင် ကျန်းမာရေးကိုအထောက် အကူပြုနိုင်ပါသည်။ အသက်အရွယ်ကြီးသူများ အုပ်စုလိုက် တိုက်ချိ ကစားခြင်း၊ တေးသီချင်းများဖြင့်ကခုန် လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်း၊ စုပေါင်း လမ်းလျှောက်ခြင်းသည် ပို၍သွက်လက်ပျော်ရွှင်စေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အာဟာရပြည့်ဝသည့် အသီးအရွက်၊ အသား၊ ငါး၊ အစေ့အဆန်၊ အသီး အနှံများကို စုံလင်စွာ ကြေညက်လွယ်အောင် ချက်ပြုတ်စားသောက်သင့်ပါသည်။ ရေကိုလည်း လုံလောက်စွာသောက်ရန် လိုအပ်သည်။ တတ်နိုင်သမျှ  အိပ်ချိန်မှန်ရန်၊  အိပ်စက်မှုဝေဒနာများမခံစားရရန်  တရားထိုင်၊ တရားနာခြင်း၊ မိမိအိပ်ရာနေရာကို အိပ်ချင်စဖွယ်သပ်ရပ်စွာထားခြင်း၊ လိုအပ်ပါက ဆေးဝါးအကူအညီရယူကာ ကောင်းမွန်သောအိပ်စက်ခြင်းကို ရယူကြရပါမည်။ ပုံမှန် နှစ်စဉ်ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်ပြီး    မိမိတွင်တွေ့ရှိသောရောဂါအလိုက်   စနစ်တကျကုသမှုခံယူရမည့်အပြင် လိုအပ်သည့်ကာကွယ်ဆေးများ ထိုးနှံထားသင့်သည်။ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်ပေးမည့်  ဆရာဝန်နှင့်လည်း  ပုံမှန်တွေ့သင့်သည်။ ဆေးလိပ်၊  အရက်သောက်ခြင်းသည်  မိမိကျန်းမာရေးကိုပိုဆိုးစေနိုင်သဖြင့် ရှောင်ကြဉ်သင့်သကဲ့သို့ ခံတွင်းသန့်ရှင်းရေးနှင့် ခြေထောက်များကို သန့်ရှင်းနေရန်လည်း ဂရုတစိုက်ဆောင်ရွက်ရပါမည်။

စာဖတ်ခြင်း၊ ခေတ်နှင့်အညီပြောင်းလဲမှုများကို မျက်ခြည်မပြတ် လေ့လာနေခြင်း၊ ဘာသာစကား သို့မဟုတ် မိမိစိတ်ဝင်စားရာပညာရပ်များကို စဉ်ဆက်မပြတ်သင်ယူလေ့လာနေခြင်း၊ ဉာဏ်စမ်းကစားခြင်းများဆောင်ရွက်ခြင်းသည် ဦးနှောက်စွမ်းရည်ကို တိုးတက်ကောင်းမွန်စေသည်။ မိမိဝါသနာပါရာအလုပ်များ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြင့် စိတ်တည်ငြိမ်မှု၊   စိတ်ပျော်ရွှင်မှုရစေပါသည်။   စိတ်စွမ်းရည်ဆိုင်ရာကျင့်စဉ်များ၊  စိတ်ကိုလျှော့ချပေးသည့်လေ့ကျင့်ခန်းများ လုပ်ဆောင်ခြင်း၊  တရားထိုင်၊  ပုတီးစိပ်ခြင်း၊  သဘာဝအလှအပများကိုခံစားခြင်း၊ သာယာနာပျော်ဖွယ်တေးသီချင်းများနားထောင်ခြင်းသည် စိတ်ဖိစီးမှု လျော့နည်းကာ စိတ်စွမ်းရည်တိုးတက်စေပါသည်။  ထို့ပြင်  မိသားစု၊ မိတ်ဆွေ၊ အပေါင်းအသင်း၊  ဆွေမျိုးများနှင့်  အဆက်အသွယ်မပြတ် ထိတွေ့နေခြင်း၊ ဖုန်းပြောခြင်း၊ တွေ့ဆုံပွဲများကျင်းပခြင်း၊ ခရီးစုဝေးသွားခြင်းသည်  စိတ်ပျော်ရွှင်မှုရစေပြီး  စိတ်ကျန်းမာရေးကို ပိုမိုကောင်းမွန် စေပါသည်။ မိမိနှင့်ဆက်ဆံနေရသူများကို အကောင်းမြင်စိတ်၊ ကျေးဇူးတင်စိတ်ဖြင့်နေထိုင်ခြင်းသည် မိမိဘဝကို ပို၍ကျေနပ်ပျော်ရွှင်စေပါသည်။

ထို့ပြင် သက်ကြီးရွယ်အိုများအတွက် လုံခြုံဘေးကင်းစေမည့် နေထိုင်ရာဝန်းကျင်ကို ဖန်တီးပေးရန်လိုသည်။ ချော်မလဲစေရန် ရေချိုးခန်းတွင် မလဲနိုင်သည့် အခင်းများခင်းပေးခြင်း၊ အိမ်သာအထလွယ်ကူစေရန်နှင့် ရေချိုးခန်းအတွင်း အဆင်ပြေစေရန် လက်ကိုင်တန်းများတပ်ဆင်ခြင်း၊ အခန်းတွင်း အလင်းရောင်လုံလောက်စွာထားခြင်း၊ လိုအပ်သောပစ္စည်းများအခန်းအတွင်း အလွယ်တကူရရှိအောင်ပြုလုပ်ပေးခြင်း၊ သွားလာမှုလွယ်ကူစေသည့် အကူတုတ်ကောက်၊  Wheel  Chair  များထားရှိခြင်း၊ နားကြားကိရိယာတပ်ဆင်ခြင်း စသည့်အထောက်အပံ့များပေးထားရပါမည်။ ခေတ်နှင့်အညီ လူမှုကွန်ရက်မှသတင်းများသိနိုင်ရန်၊ ရုပ်ရှင်၊ ဗီဒီယိုများကြည့်နိုင်ရန်၊   TV ၊ စမတ်ဖုန်းများအသုံးပြုတတ်ရန်  သင်ကြားပေးရန်လိုပါသည်။ စိတ်ခံစားချက်ကိုပြောဆိုနိုင်သော စကားပြောဖော် မိတ်ဆွေအပေါင်းအသင်းများရှိခြင်း၊   အဖော်ပြုစောင့်ရှောက်မည့်သူဆွေမျိုးသားချင်းများထားရှိခြင်း၊ မိသားစုမှလည်း သည်းခံနားလည်မှု ဖြင့် ဖြစ်ချင်သည်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးခြင်းဖြင့် အထီးကျန်မှုဝေဒနာမှ ကင်းဝေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ မိမိကိုးကွယ်ရာဘာသာအလိုက်  ဘာသာရေး အဆုံးအမများ လက်ခံကျင့်သုံးစေခြင်းဖြင့်လည်း စိတ်ကျေနပ်မှု၊ စိတ် အေးချမ်းမှုကို ရစေနိုင်ပါသည်။

သက်တမ်းအရ အိုမင်းလာသောကြောင့်  ခန္ဓာကိုယ်၊  စိတ်ပိုင်းနှင့်ဦးနှောက်စွမ်းရည်များကျဆင်းလာသော်လည်း ကျန်းမာသောနေထိုင်မှု ဘဝကို  ကျင့်သုံးနေထိုင်ခြင်းဖြင့်  ဘဝကို  အနှစ်သာရရှိစွာနေထိုင်ကာအိုမင်းခြင်းကိုနှေးသွားအောင် လုပ်ဆောင်ကြရပါမည်။ အိုခြင်းသဘော နှင့် နောက်ဆက်တွဲဖြစ်စဉ်များကို မိမိကိုယ်တိုင်က နားလည်သဘော ပေါက်ရန်လိုအပ်ပြီး မိသားစု၊ မိတ်ဆွေအသိုင်းအဝိုင်းမှလည်း ဝိုင်းဝန်း ဖေးမကူညီစောင့်ရှောက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။  အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများ၊ လူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းများမှလည်း  ခိုကိုးရာမဲ့ဘိုးဘွားးများကို စနစ်တကျ ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်း၊   တတ်စွမ်းသူများက  ဝိုင်းဝန်းကူညီပံ့ပိုးခြင်းဖြင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများ၏ဘဝစိုပြည်စေ‌ရေး ကြိုးပမ်းကြရမည်ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

Source: https://myawady.net.mm/stories

အသည်းရောင်အသားဝါ ရောဂါပိုးများမှာ အေပိုး (Hep A)၊ ဘီပိုး (Hep B)၊ စီပိုး (Hep C)၊ ဒီပိုး (Hep D)၊ အီးပိုး (Hep E)၊ အက် (ဖ်) ပိုး (Hep F) နှင့် ဂျီပိုး (Hep G) ဟူ၍ အတိုကောက် ခေါ်ဆိုကြသည်။ ထို့ကြောင့် အသည်းရောင်အသားဝါ (အေ) ရောဂါသည် အသည်းရောင်အသားဝါ ရောဂါပိုးများ၏ မိသားစုဝင်ပိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ရောဂါပိုးများမှာ အဓိက အသည်းကို တိုက်ခိုက်သည့် ပိုးဖြစ်သော်လည်း ကူးစက်ပုံခြားနားကြသည်။

အသည်းရောင်အသားဝါ (အေ) ရောဂါသည် အသည်းရောင်အသားဝါဗိုင်းရပ်စ် (အေ) ရောဂါပိုးကြောင့်ဖြစ်ပွားပြီး အလွယ်တကူကူးစက်တတ်စေ၍ ကပ်ရောဂါအသွင်လည်း ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် အစာသွင်းသည့် လမ်းကြောင်းနှင့် စအိုလမ်းကြောင်းမှတစ်ဆင့် ပြန့်ပွားခြင်းဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် နှစ်စဉ်လူဦးရေသန်းဆယ်ချီ၍ အေပိုးကူးစက်ခံကြရသည်။ အသက်အရွယ်မရွေး ဖြစ်ပွားလေ့ရှိပြီး အထူးသဖြင့် ကလေးများတွင် ပိုမိုဖြစ်ပွားတတ်သည်။

တိုးတက်ဆဲနိုင်ငံများနှင့် တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှု စံနှုန်းနည်းပါးသည့် နိုင်ငံများတွင် ကူးစက်နိုင်မှုနှုန်းသည် ပိုမိုများပြားပြီး အများအားဖြင့် ငယ်ရွယ်စဉ်ကတည်းက ကူးစက်ခြင်းခံရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အေပိုးပြန့်ပွားပုံမှာ တိုးတက်ဆဲနိုင်ငံများတွင် ဖြစ်ပေါ်သည့်အတိုင်း သန့်စင်သောသောက်သုံးရေ မရရှိခြင်း၊ ပိုးရှိနေသော မသန့်စင်သည့် အစား အသောက်များမှ စားသုံးသူသို့ ကူးစက်ခြင်း၊ စနစ်တကျအိမ်သာများ အသုံးမပြုခြင်းများမှ အဓိက ရောဂါ ပြန့်ပွားကြသည်။

ရောဂါလက္ခဏာများ

ရောဂါပိုးဝင်စတွင် လက္ခဏာတိတိကျကျ မရှိဘဲဖျားခြင်း၊ အဆစ်နာခြင်း၊ အရေပြားတွင် အနီစက်များထွက်ခြင်း၊ ဖောရောင်ခြင်း ဖြစ်တတ်သည်။

အသားမဝါခင်အဆင့်တွင် နုံးခြင်း၊ ကိုယ်လက် နာခြင်း၊ အစားအသောက်ပျက်ခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်း၊ ဖျားခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ ဗိုက်အောင့်ခြင်း၊ ဝမ်းလျှောခြင်း၊ ဆီးအရောင်ရင့်ပြီး ဝမ်းအရောင်ဖျော့ခြင်းဖြစ်တတ်သည်။

အသားဝါအဆင့်တွင် မျက်လုံးနှင့် အရေပြားဝါခြင်း၊ အစားအသောက်ပျက်ခြင်းနှင့် ပျို့အန်မှု ပိုမိုဆိုးရွားလာခြင်း၊ အရေပြားယားယံခြင်း ဖြစ်တတ်သည်။

ပြင်းထန်စွာ အသည်းရောင်ပါက ရုတ်တရက်အသည်းပျက်စီး၍ အသက်အန္တရာယ် ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။

အသည်းရောင်အသားဝါ (ဘီ) သို့မဟုတ် (စီ) ရောဂါပိုးရှိသူများ၊ အိပ်ချ်အိုင်ဗွီပိုးရှိသူများ တွင် ရောဂါဖြစ်ပွားပါက ပိုမိုပြင်းထန်စွာ ခံစားရနိုင်သည်။

ရောဂါကူးစက်နိုင်သည့် နည်းလမ်းများ

ရောဂါပိုးရှိသူ ခန္ဓာကိုယ်မှထွက်သော အညစ် အကြေးများပါရှိသော မသန့်ရှင်းသည့်အစား အသောက်များကို စားသောက်မိခြင်း။

မိလ္လာစနစ် မကောင်းသည့်နေရာတွင် မသန့်ရှင်းသောရေကို သောက်မိခြင်း။

အသည်းရောင်အသားဝါ (အေ) ရောဂါပိုးရှိသူ လူနာနှင့် အနီးကပ်ထိတွေ့ခြင်း၊ ပြုစုခြင်း။

ရောဂါပိုးဝင်စမှ နောက်ထပ် ရက်သတ္တပတ် နှစ်ပတ်မှ ခြောက်ပတ်ကြာသည်အထိ တခြားသူကို ကူးစက်နိုင်သည်။

ကာကွယ်နိုင်သည့် နည်းလမ်းများ

ကာကွယ်ဆေးရှိပါသည်။ ခြောက်လကြား နှစ်ကြိမ် ထိုးနှံရပါမည်။

အဓိက လိုအပ်ချက်သည် အစားအသောက် သန့်ရှင်းရေးဖြစ်သည်။ အစားအသောက်မှ ကူးစက်နိုင်သည့်အတွက် အစားအသောက်များကို သန့်သန့်ရှင်းရှင်းထားပါ။

အကယ်၍ အပြင်စာ ဝယ်စားမည်ဆိုပါက သန့်ရှင်းသည့်ဆိုင်ကိုရွေးချယ်ပါ။

တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေး သတိပြုပါ။ အစားအစာများကို မကိုင်တွယ်မီ၊ မချက်ပြုတ်မီ၊ အစာမစားမီနှင့် အိမ်သာအသုံးပြုပြီးတိုင်း လက်ကိုဆပ်ပြာဖြင့် စနစ်တကျဆေးကြော ခြင်းကို ဆောင်ရွက်ပါ။

အစားအစာများအား မချက်ပြုတ်မီ သန့်ရှင်းသောရေဖြင့် စင်ကြယ်စွာဆေးကြောပါ။

ဆူပွက်သည်အထိ ကျိုချက်ထားသည့်ရေ သို့မဟုတ် ရေသန့်စင်ဆေးပြား အသုံးပြုသန့်စင်ထားသည့်ရေ သို့မဟုတ် FDA အသိ အမှတ်ပြုရေသန့်ကို သောက်သုံးပါ။

အစားအစာများအား အစိမ်းစားသုံးခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ပါ၊ ယင်နားစာများကို စားသုံးခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ပါ။

အိမ်သာနှင့် မိလ္လာကန်များ ယိုစိမ့်မှုမရှိစေရန် သတိပြုပါ၊ ယင်လုံအိမ်သာသုံးစွဲပါ။

ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုမှ ကာကွယ်ရန် အစားအသောက်ရောင်းချသူများတွင် ရောဂါဖြစ်ပွားပါက အရေပြားနှင့် မျက်သားဝါပြီးနောက် အနည်းဆုံး ၁၀ ရက်ကြာသည်အထိ အစားအသောက် ကိုင်တွယ်ရောင်းချခြင်းအားရပ်နားပါ။

အချုပ်ဆိုသော် မိမိတို့ လက်တစ်ကမ်းတွင် အသည်းရောင်အသားဝါဗိုင်းရပ်စ် (အေ) ရောဂါပိုး များ ရှိနေနိုင်ပြီး ရောဂါပိုးဝင်တိုင်း သိသိသာသာ လက္ခဏာမပြ၍ သတိမထားမိခြင်းသာဖြစ်သည်။ ရောဂါ ရှိ၊ မရှိကို ဆေးစစ်ကြည့်လျှင်သိနိုင်သည်။ ဝေဒနာသည်အများစုသည် ရက်သတ္တလေးပတ်မှ ရှစ်ပတ်အကြာတွင် သူ့အလိုလို ရောဂါပျောက်သွားတတ်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်များအတွက် စိုးရိမ်ရသဖြင့် သတိရှိစေလိုပါသည်။ သို့ပါ၍ ဖျားခြင်း၊ အရေပြားနှင့် မျက်သားဝါခြင်းစသည့် အသည်းရောင်အသားဝါ (အေ) ရောဂါလက္ခဏာများ ဖြစ်ပေါ်လာပါက နီးစပ်ရာ ကျန်းမာရေးဌာနသို့ အမြန်ဆုံးသွားရောက်ပြသပါရန် သတိပေးလိုပါသည်။ ။

Source: www.moi.gov.mm

ဆားရည်ကို လည်ချောင်းနာသည့်အခါတွင် အများဆုံးအသုံးပြုကြသည်။ ထို့ကြောင့် လည်ချောင်းနာ၍ ဆားရည်ဖြင့် အာလုတ်ကျင်းသည့်အခါ မည်ကဲ့သို့ အကျိုးကျေးဇူးများရရှိစေသည်ကို ဖော်ပြပေးပါမည်။

ဆားရည်ဖြင့် ပလုတ်ကျင်းသည့်အခါ ဘက်တီးရီးယားများကြောင့် လည်ချောင်းထဲရှိ အက်ဆစ်များမညီမမျှခြင်းကို ထိန်းညှိပေးသည်။ ထို့ပြင် ခံတွင်းထဲရှိ ဘက်တီးရီးယားများ မပေါက်ဖွားစေရန် ကာကွယ်ပေးသည်။ ဆားရည်ဖြင့် ပလုတ်ကျင်းခြင်းဖြင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းနှင့် နှာခေါင်းထဲရှိ ချွဲများကို ဖယ်ရှားပေးနိုင်သည်။ နာကျင်မှုများကို သက်သာစေသကဲ့သို့ ရောင်ရမ်းမှုကိုလည်း လျော့ကျစေသည့်အပြင် နှာခေါင်းတွင်းရှိ ဘက်တီးရီးယားနှင့် ဗိုင်းရပ်စ် များကို ဖယ်ရှားပေးနိုင်သည်။ ထို့ပြင် ဘက်တီးရီးယား၊ ဗိုင်းရပ်စ်များကြောင့် အာသီးရောင်ခြင်းကို ဆားရည်နွေးနွေး လေးဖြင့် အာလုတ်ကျင်းပေးလျှင် သက်သာပျောက်ကင်းစေသည်။ 

သွားဖုံးရောင်ခြင်း၊ သွားဖုံးသွေးထွက်ခြင်း၊ သွားဖုံးရောင်ရမ်းခြင်း၊ သွားကိုက်၊သွားနာခြင်းများကိုလည်း သက်သာစေ နိုင်သည်။ ပါးစပ်အတွင်းဖြစ်လေ့ရှိသော အနာဖြူဖြူလေးများကို သက်သာစေရန် ဆားရည်ဖြင့် ပလုတ်ကျင်းပေးလျှင် အနာသက်သာစေပြီး အနာကျက် မြန်စေနိုင်သည်။

အစာစားခြင်းကြောင့်ဖြစ်စေ၊ အခြားအကြောင်းအရင်းများကြောင့်ဖြစ်စေ ခံတွင်းနံ့နံခြင်းကို သက်သာစေရန် ဆားရည်ဖြင့် အာလုတ်ကျင်းပေးလျှင် သက်သာပျောက်ကင်းစေသည်။ သုတေသနပြုချက်များအရ တစ်နေ့လျှင် ဆားရည်နွေးနွေးဖြင့် ၃ ကြိမ် ပလုတ်ကျင်းပေးခြင်း က အသက်ရှူလမ်းကြောင်း အထက်ပိုင်းတွင် ပိုးဝင်ကူးစက်တာမျိုး မဖြစ်စေရန် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း အထိ ကာကွယ်ပေးနိုင်သည် ဟု အဆိုပြုထားကြသည်။ 

ကိုးကား- Royal A အာရုံကြောဆေး

Photo: hellosayarwon

ပေးပို့သူ- ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ မီဒီယာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဦးစီးဌာန

အာဟာရပညာရှင်တွေက ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကိုမြှင့်တင်ဖို့ အကြံပေးတတ်ကြပြီး စားသုံးလိုက်တဲ့အစားအစာတွေက စွမ်းအင်ပိုမိုလောင်ကျွမ်းစေဖို့ အကူအညီဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ လူတစ်ယောက်ရဲ့ ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုက တစ်နေ့တာအတွင်း  လမ်းလျှောက်တာ၊  လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာကနေ အသက်ရှင်သန်ဖို့  ဆဲလ်တွေလုပ်ငန်း လုပ်ဆောင်တဲ့အထိ  သုံးစွဲရတဲ့ စွမ်းအင်တွေပဲဖြစ်တယ်။ စွမ်းအင်တွေ ပိုမိုလောင်ကျွမ်းလေလေ ဇီ၀ ဖြစ်ပျက်နှုန်းများလေလေ ဖြစ်တယ်။ တက်ကြွစွာနေထိုင်တာ၊ ကြွက်သား ထုထည်များလာတာတွေက စွမ်းအင်ကို လောင်ကျွမ်းစေဖို့ အကောင်း ဆုံးပဲဖြစ်တယ်။  ဥပမာ-လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်နေတဲ့အချိန်မှာ  ဇီဝဖြစ် ပျက်မှုက သာမန်အချိန်မှာထက် ၁၅ ဆပိုမြန်စေပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်မှာရှိတဲ့ကြွက်သားတွေက နေ့စဉ် ကယ်လိုရီ ၁၆ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်း အသုံးပြုပါတယ်။ ကြွက်သားသန်မာစေတဲ့ လေ့ကျင့်ခန်းတွေကို တစ်ပတ်နှစ်ကြိမ် ဒါမှမဟုတ် နေ့စဉ် နာရီဝက်ကနေ တစ်နာရီကြာအပြေး၊ ရွရွပြေး၊ လမ်းလျှောက်၊ စက်ဘီးစီး၊ ရေကူးပြုလုပ်မယ်ဆိုရင် ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုက ၉ ဒသမ  ၅ ရာခိုင်နှုန်း ပိုမြန်လာပါတယ်။ ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကောင်းမွန်စေဖို့ အောက်ဖော်ပြပါအစားအစာတွေကို စားသုံးပေးဖို့လို ပါတယ်။

အစေ့အဆန်စားသင့်ပါတယ်။    သိုင်းရွိုက်လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်ဖို့ ဆီလီနီယမ်ဓာတ်လိုအပ်ပါတယ်။ သိုင်းရွိုက်ကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းထုတ်လုပ်ပြီး ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုနှုန်းနဲ့ အစာချေဖျက်တဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်ကို ပုံမှန်ဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။ ဆီလီနီယမ်ဓာတ်ကို အစေ့အဆန်တွေကနေ ရရှိနိုင်ပြီး တစ်နေ့ကို အစေ့အဆန်ငါးမျိုးလောက် စားပေးသင့်ပါတယ်။

ပဲအမျိုးမျိုးစားသင့်ပါတယ်။ ပဲမှာပါဝင်တဲ့ ဒုတိယတန်းစားပရိုတင်းက စွမ်းအင်တွေကို လောင်ကျွမ်း စေတဲ့ကြွက်သားနဲ့ ဆဲလ်တွေကို တည်ဆောက်ပေးပါတယ်။ ပဲအမျိုးမျိုးကိုစားသုံးမယ်ဆိုရင် ပရိုတင်းများစွာရရှိ ပြီး အဆီတွေလျော့နည်းသွားစေတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ပရိုတင်း စားသုံးမှုမလုံလောက်တဲ့အခါ ကြွက်သားတွေပြိုကွဲပြီး ပရိုတင်းတွေထွက် လာစေပါတယ်။ အဲဒီအခါ ကြွက်သားတွေဆုံးရှုံးပြီး စွမ်းအင်လောင်ကျွမ်း မှုလည်း နည်းသွားပါတယ်။

အဆီထုတ်ထားတဲ့ နို့နဲ့နို့ထွက်ပစ္စည်းတွေ စားသောက်သင့်ပါတယ်။

ကယ်လ်စီယမ်ဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့နို့က  ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကို ကောင်းမွန်စေပါတယ်။ အစာရှောင်သူတွေအနေနဲ့ ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကောင်းမွန်စေဖို့ နို့ကိုသောက်သုံးနိုင်ပါတယ်။ ပညာရှင်တွေရဲ့လေ့လာမှုအရ နေ့စဉ် နို့ပုံမှန် သောက်ပေးမယ်ဆိုရင်  အဆီပြိုကွဲမှုကိုကောင်းမွန်စေပြီး  စွမ်းအင်အသုံးပြုမှုကို ကောင်းမွန်စေလို့ ကိုယ်အလေးချိန်မတက်အောင် ကူညီပေး နိုင်ပါတယ်။

ဆန်လုံးညိုစားသင့်ပါတယ်။ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်က ခန္ဓာကိုယ်အတွက် အဓိကစွမ်းအင်တစ်ခုဖြစ်တယ်။ ခန္ဓာကိုယ်မှာ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်မလုံ လောက်တဲ့အခါ စွမ်းအင်အသုံးပြုမှုအတွက် ပြဿနာရှိလာနိုင်ပါတယ်။ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်အစား  ပရိုတင်းတွေကိုဖြိုခွဲပြီး  စွမ်းအင်အသုံးပြုရ တဲ့အခါ  ကြွက်သားဆုံးရှုံးမှုတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။   ဆန်လုံးညိုက စွမ်းအင်ထုတ်လုပ်မှုကိုနှေးစေပြီး  ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကို  ပုံမှန်ရှိနေအောင် ထိန်းပေးပါတယ်။

ကိုကိုးစားသင့်ပါတယ်။ ကိုကိုးက စွမ်းအင်ထုတ်ပေးတဲ့ ဆဲလ်တည်ဆောက်ပုံဖြစ်တဲ့ မိုက်တိုခွန်ဒရီးယားကို အားကောင်းစေပါတယ်။ ကိုကိုးက အဆီလောင်ကျွမ်းမှုကိုဖြစ်စေပြီး ကိုယ်အလေးချိန်မတက်အောင်နဲ့ အင်ဆူလင်ခံနိုင်ရည်ရှိမှုကို  လျော့နည်းစေပါတယ်။  အညိုရောင်ချောကလက်စားပေးနိုင်ပါတယ်။

ကော်ဖီသောက်သင့်ပါတယ်။ ကော်ဖီ ဒါမှမဟုတ် ကဖင်းဓာတ်ပါတဲ့လက်ဖက်ရည်တွေကို အနည်းငယ် သောက်မယ်ဆိုရင် တစ်နေ့ကို စွမ်းအင်သုံးစွဲမှုက ကယ်လိုရီ ၁၀၀ လောက် တိုးလာနိုင်ပါတယ်။ လေ့လာမှုတွေအရ ကော်ဖီမှာပါဝင်တဲ့ ကဖိန်းဓာတ်က ဇီဝဖြစ်ပျက်မှု ၃ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၁၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိတိုးမြင့်နိုင်ပါတယ်။ နို့ဆီ၊ သကြားနဲ့ တခြားအရသာ တွေထပ်ဖြည့်ထားတဲ့ 3 in1 ကော်ဖီမစ်တွေကို ဆိုလိုတာမဟုတ်ပါဘူး။ သဘာဝကော်ဖီစစ်စစ်ကို နို့၊ သကြားနဲ့ သေချာဖျော်စပ်ထားတဲ့ကော်ဖီ ကိုဆိုလိုပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သောက်တာများရင်တော့ ဆန့်ကျင်ဘက်အကျိုး ကို  ရရှိစေပါတယ်။  ကော်ဖီသောက်တာများတဲ့အခါ  အိပ်စက်မှုကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်စေပြီး ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုနှေးလာတာကြောင့် အဝလွန် တာနဲ့ ဆီးချိုသွေးချိုအမျိုးအစား (၂) ရောဂါဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

ပင်လယ်စာစားသင့်ပါတယ်။  ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံမှာရှိတဲ့  သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့ လေ့လာမှုအရ ဇင့်ဓာတ်က သိုင်းရွိုက်ဂလင်းရဲ့ ပုံမှန်လုပ်ငန်း ဆောင်တာတွေကိုကောင်းမွန်စေပြီး  ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကို ကောင်းမွန်စေပါတယ်။  ကမာကောင်တွေမှာ  တခြားအစားအစာတွေထက်  ဇင့်ပါဝင်မှုများပြီး ကဏန်း၊ ပုစွန်တွေမှာလည်း ဇင့်ဓာတ်ကြွယ်ဝလို့ စားပေးသင့်ပါ တယ်။

ဒိန်ချဉ်စားသင့်ပါတယ်။  အကျိုးပြုဗက်တီးရီးယားတွေရရှိနိုင်တဲ့ဒိန်ချဉ်ကိုစားသုံးမယ်ဆိုရင် အစာချေဖျက်မှု ကောင်းမွန်စေပြီး ခုခံစွမ်းအားစနစ်ကို မြင့်မားစေပါတယ်။ လေ့လာမှုတွေအရ အူလမ်းကြောင်းထဲက ဗက်တီးရီးယားတွေက အဝလွန်ရောဂါဖြစ်စေနိုင်သလို ဒိန်ချဉ်စား သုံးမယ်ဆိုရင်  အူလမ်းကြောင်းထဲမှာ  ကောင်းတဲ့ဗက်တီးရီးယားတွေ တိုးပွားစေပြီး အကျိုးမပြုတဲ့ဗက်တီးရီးယားတွေ နည်းသွားစေပါတယ်။ ဒါ့ပြင် ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကိုလည်း ကောင်းမွန်စေပါတယ်။

ငရုတ်သီးစားသင့်ပါတယ်။  ဘယ်အစားအစာကိုမဆို  စားသုံးလိုက်ရင် အပူထွက်လာပြီး စွမ်းအင်အဖြစ် လောင်ကျွမ်းစေပါတယ်။ ဒါကို အပူထုတ်လွှတ်တာလို့ခေါ်ပါတယ်။ ငရုတ်သီးစားတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်ပူလာ တာက ငရုတ်သီးထဲမှာ ကပ်ဆယ်စင်ဓာတ်ပါဝင်တာကြောင့် ဖြစ်တယ်။

လေ့လာမှုတွေအရ ငရုတ်သီးစားသုံးတာက အစာစားချင်စိတ်ကိုလျော့ နည်းစေပြီး ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ကယ်လ်စီယမ်ရရှိမှုကို လျော့နည်းသွားစေပါတယ်။ ချင်းနဲ့နနွင်းတွေကလည်း အပူထုတ်နိုင်တဲ့ စွမ်းအင်အနည်းငယ်စီ ရှိကြပါတယ်။

ဗီတာမင်ဒီပါဝင်တဲ့အစားအစာကို စားသင့်ပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ မှာ ဗီတာမင်ဒီကို ဖြည့်စွက်အာဟာရအနေနဲ့ သောက်သုံးကြပါတယ်။ လေ့လာမှုတွေအရ  အမေရိကန်နိုင်ငံသားတွေရဲ့  ၂၀  ရာခိုင်နှုန်းက ဗီတာမင်ဒီဓာတ်ချို့တဲ့ နေပါတယ်။ ဆယ်လ်မွန်ငါး၊ တူနာငါး၊ မှို၊  နို့၊ ကြက်ဥ စတာတွေကနေ ဗီတာမင်ဒီကို ရရှိနိုင်ပါတယ်။ အစားအသောက် တွေကနေ လုံလုံလောက်လောက်ရရှိနေမယ်ဆိုရင် ဗီတာမင်ဒီကို ဖြည့် စွက်သောက်သုံးဖို့ မလိုပါဘူး။ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ဗီတာမင်ဒီတွေအရမ်းများ ရင် ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကို နှေးသွားစေပါတယ်။

ရောင်ရမ်းမှုကိုလျော့စေတဲ့အစားအစာတွေ စားသင့်ပါတယ်။ ရောင်ရမ်းမှုကိုလျော့စေပြီး   အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့ အစားအစာတွေဖြစ်တဲ့ ကောက်နှံတစ်ခုလုံးပါအစာ (ကွေကာ)၊ လတ်ဆတ်တဲ့အသီးအနှံ၊ လတ်ဆတ်တဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်  စတာတွေက  ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကို  မြန်ဆန်စေပါတယ်။ ဒါ့ပြင် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို တည်ငြိမ်စေပြီး အစားအစာကနေ ကယ်လိုရီရရှိမှုကိုလည်း လျော့နည်းစေပါတယ်။ တစ်နေ့ကို ရောင်ရမ်းမှုလျော့နည်းစေတဲ့ အစာနှစ်မျိုးလောက်စားမယ်ဆိုရင်  ကယ်လိုရီပမာဏ ၄၆ ရာခိုင်နှုန်း စားသုံးမှု လျော့နည်းသွားပါတယ်။

အစာစားတိုင်းမှာ  ပရိုတင်းပါဝင်တဲ့အစာကို စားပေးသင့်ပါတယ်။  ပရိုတင်းပါဝင်တဲ့အစားအစာကိုစားခြင်းက ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကို  နာရီအနည်း ငယ်အတွင်း  မြင့်တက်စေနိုင်ပါတယ်။  ပရိုတင်းက   အစာကြေစေဖို့၊ စုပ်ယူဖို့နဲ့  ပြန်လည်ပြုပြင်ဖို့လိုအပ်တဲ့ အပိုကယ်လိုရီတွေကြောင့်ဖြစ်တယ်။ ဒါကို အစားအစာရဲ့ အပူစွမ်းအင်လို့ခေါ်တယ်။  ပရိုတင်းက ဇီဝဖြစ် ပျက်မှုနှုန်းကို ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ကစီဓာတ်အတွက် ၅ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၁၀  ရာခိုင်နှုန်းတိုးမြှင့်ပေးပြီး အဆီအတွက် သုညရာခိုင်နှုန်းကနေ ၃ ရာခိုင်နှုန်းမြှင့်တင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ပရိုတင်းစားခြင်းက အစာပိုခံနိုင်စေပါတယ်။

လက်ဖက်စိမ်းရည်သောက်သင့်ပါတယ်။ လက်ဖက်စိမ်းရည်သောက် ခြင်းက ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုကို  ၄ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၅  ရာခိုင်နှုန်းတိုးမြင့်စေကြောင်း တချို့စစ်တမ်းတွေအရ တွေ့ရပါတယ်။ လက်ဖက်စိမ်းရည်က ခန္ဓာကိုယ်မှာသို လှောင်ထားတဲ့ အဆီတချို့ဖြိုခွဲအသုံးပြုနိုင်ဖို့ Free Fatty Acid အဖြစ် ပြောင်းလဲပေးတယ်။ အဆီလောင်ကျွမ်းမှုကိုလည်း  ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကနေ ၁၇ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးစေပါတယ်။

ဇီဝဖြစ်ပျက်မှုက နေ့တစ်နေ့ရဲ့နံနက်ပိုင်းမှာ အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့်  နံနက်စာကို များများစားသင့်ပါတယ်။  နေ့လယ်စာကိုတော့ ပုံမှန်စားပြီး ညစာကို ထမင်း ၁၂ ဇွန်း၊ အရွက်သုပ်ကြိုက်သလောက်စား၊ စွပ်ပြုတ်ရည်ကြိုက်သလောက်သောက်မယ်ဆိုရင် ကျန်းမာပြီး ပုံမှန် ကိုယ်အလေးချိန်အချိုးအဆ ဘီအမ်အိုင်(၁၈ ဒသမ ၉-၂၄ ဒသမ ၉) အတွင်း  ထိန်းထားမယ်ဆိုရင် ကျန်းမာပြီးကြံ့ခိုင်တဲ့ခန္ဓာကိုယ်ကို  အမြဲ ပိုင်ဆိုင်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

၂၁ ရာစုမှာ လူတို့ရဲ့နေထိုင်မှုစနစ်ပြောင်းလဲလာပြီး အထိုင်များလာကာ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာနည်းလာတယ်။  ပိုလျှံတဲ့အဆီတွေစုဝေးပြီး အ၀ လွန်ခြင်း၊ ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါ၊  နှလုံးသွေးကြောရောဂါ၊  သွေးတိုးရောဂါ တွေ ဖြစ်စေပါတယ်။  ဒါကြောင့်  လေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်သင့်ပါတယ်။

ပြင်းထန်တဲ့အားကစားတွေလုပ်မယ်ဆိုရင်   သွေးပူလေ့ကျင့်ခန်းပုံမှန်လုပ်ပြီးမှ အားကစားပြုလုပ်သင့်ပါကြောင်း အကြံပြုရေးသားလိုက်ရပါတယ်။      ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

အဲကွန်း (Aircon)သည် အခန်းတွင်းအပူချိန်ကို စုပ်ယူလျှော့ချပေးသည့်   တီထွင်ဆန်းသစ်မှုဖြစ်သည်။ လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၅၀ ကျော် အဲကွန်းပေါ်ခါစက နေအိမ်တိုက်ခန်းများအတွက်သာ အသုံးပြုခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်း ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်ဝန်းကျင်မှစကာကားများတွင်ပါ အဲကွန်းတပ်ဆင်အသုံးပြုလာခဲ့သည်။ ထိုစဉ်က ဇိမ်ခံဆလွန်းကားများ၊ ဈေးကြီးပေး ဝယ်ရသော ကားအကောင်းစားများတွင်သာ တပ်ဆင်ပေးနိုင်ခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ကားအကြီး၊ အသေးအမျိုးမျိုးတွင် အဲကွန်းမပါသောကားဟူ၍ မရှိတော့ပေ။

ကားအဲကွန်း၏ကောင်းကျိုးမှာ ပူအိုက်ခြင်း၊ လေလုံ၍အသက်ရှူကျပ်ခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်သည့်အပြင် မိုးတွင်းအခါ မိုးရွာ၍ ကားမှန်အလုံပိတ်မောင်း သောအခါ   အတွင်းမှအပူငွေ့ပြန်ပြီး   မှန်များမှုန်ဝါးကာ  ပြင်ပသို့  ကောင်းစွာမမြင်ရခြင်းကိုပါ  အကာအကွယ်ပေးသည်။ မိုးရွာသောအခါ ပြင်ပအအေး ဓာတ်ကြောင့် လူ၏ကိုယ်မှ အငွေ့များထွက်လာကာ အတွင်းမှန်များ မှုန်ဝါးသွားလျှင် အဲကွန်းမှ စုပ်ယူ ပေးသည့်အပြင် အအေးဓာတ်ကို ထုတ်လွှတ်ပေး သဖြင့် ကားစီးသူများအတွက်  အေးပြီး သက်သောင့်သက်သာဖြစ်စေသည်။

သို့သော် အပူပိုင်းဒေသများတွင် အလွန်နေပူပြင်းသောအချိန်   ကားအဲကွန်းဖွင့်စီးသူများမှာ အေးနေရာမှ ရုတ်တရက် တံခါးဖွင့်ပြီး အဆင်းတွင် ပြင်ပ အပူရှိန်ကြောင့် မူးဝေကာ  လဲကျသူ၊  သတိလစ်သူ၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများတွင်     အပူအအေးတုံ့ပြန်မှုကြောင့်ဦးနှောက်သွေးကြောပြတ်ကာ အသက်သေဆုံးရသူများရှိလာသည်အထိ တွေ့ရှိလာရသည်။ ညပိုင်း အဲကွန်းဘတ်စကားကြီးများဖြင့် ခရီးသွားသူများတွင်လည်း ပါးတစ်ခြမ်းရွဲ့ခြင်း၊ မျက်နှာနှင့် ကိုယ်တစ်ခြမ်းလေဖြတ်ခြင်းများပါ တွေ့ကြုံလာရခြင်းကို မကြာခဏ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းများတွင် တွေ့လာရသည်။

ကားအဲကွန်းဖွင့်စီးသူများ၏   အနေအထားကို လေ့လာကြည့်သောအခါ နေပူထဲမှ ကားထဲဝင်ပြီး နောက် အဲကွန်းဖွင့်စီးသူ၊ကားထဲမဝင်မီကပင် အဲကွန်းကြိုတင်ဖွင့်ထားသောကားအတွင်းသို့ နေပူထဲမှလာပြီး ဝင်ထိုင်လိုက်မိသူ၊ နေအိမ်မှကား အဲကွန်းဖွင့်စီးလာပြီး နေပူပြင်းသော တစ်နေရာ အရောက်တွင်ကားထဲမှ အပြင်သို့ထွက်လိုက်သူစသည်ဖြင့်အခြေအနေမတူ   ကွဲပြားမှုသုံးမျိုးကို တွေ့ရသည်။  ထိုသူများတွင်   အသက်ငယ်ရွယ်သူများမှာ ဘာမျှမဖြစ်သော်လည်း အသက် ၄၀ ကျော်၊ ၅၀   အတွင်း  သက်လတ်ပိုင်းများတွင် ခေါင်းမူးခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်းဝေဒနာများ ခံစားရကြောင်း တွေ့ရ သည်။ အသက် ၆၀ ကျော်၊ ၇၀ ခန့်လူကြီးများမှာ ခေါင်မူးရုံသာမက ရုတ်တရက်လဲကျခြင်း၊ လေဖြတ်ခြင်း၊ ဦးနှောက်သွေးကြောပြတ်ခြင်းများပါ ဖြစ်လာနိုင်သည်။

အပူ၊ အအေး ဝိရောဓိကြောင့် ကားအဲကွန်းဖွင့်စီးသူများ   လိုက်နာစေလိုသည့်   အချက်သုံးချက်ကို တင်ပြလိုပါသည်။

- ကားအဲကွန်းမဖွင့်မီ  စက်နှိုးပြီး ကားမှန်တံခါး များအားလုံးချထားပါ။ ပြင်ပလေဝင်ပြီးနောက်  မှ ကားအဲကွန်းကို အနိမ့်ဆုံးမှစ၍ ဖွင့်ပါ။ ထို့နောက်မှ မှန်များပြန်တင်ပြီးစီးလျှင်  အပူ၊   အအေး ရုတ်တရက် အပြောင်းအလဲမဖြစ်စေနိုင်ပါ။

- နေပူချိန် အဲကွန်းသုံးသောကားဖြင့် အပြင်သွား လျှင် ရေသန့်ဘူးယူဆောင်သွားပါ။ နေပူပြင်းသည့်နေရာ၌ကားရပ်ရပါက အပြင်သို့မထွက်မီ  ရေအဝသောက်ပြီးမှထွက်လျှင် ရုတ်တရက်ဦးနှောက်သို့ သွေးဆောင့်တက်ခြင်းမှ ကာကွယ်နိုင်သည်။

- အဲကွန်းကြိုတင်ဖွင့်ထားသည့်ဘတ်စကားများပေါ်သို့ နေပူထဲမှလာပြီး တက်စီးလျှင်လည်း မတက်မီက ကြိုတင်ပြီး ရေအေးသောက်ထားပါ။ တချို့လူကြီးများသည် ကားပေါ်တွင်ဆီးသွားချင်မည်စိုးသဖြင့် ရေမသောက်ဘဲ ခရီးသွားလေ့ရှိသည်မှာ အမှားတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ ထို့အတူ ညအိပ်ချိန်တွင် အဲကွန်းဖွင့်အိပ်သူများမှာလည်း အိပ်ရာမဝင်မီ ရေအေးတစ်ခွက်သောက် ပြီးမှအိပ်လျှင် ကိုယ်တွင်း(အစာအိမ်) မှ အပူနှင့် ပြင်ပ အဲကွန်းမှအအေးဓာတ်တို့ ဝိရောဓိဖြစ်ခြင်းမှ ကာကွယ်ရာရောက်မည်ဖြစ်သည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရသော် အထက်ပါအချက်များကို  သတိပြုလိုက်နာခြင်းဖြင့်  အဲကွန်းအသုံးပြု၍အပူ၊အအေး ဝိရောဓိလွန်ကဲမှုကြောင့်  လေဖြတ်ခြင်း၊ ဦးနှောက်သွေးကြောပြတ်ခြင်းဘေးမှကင်းဝေးနိုင်ပါစေကြောင်း သတိပေးတင်ပြလိုက်ရပါသည်။       ။

သဘာဝမဟုတ်သော အအေးဓာတ်ကြောင့်  လူ့ခန္ဓာကိုယ်တွင် ရောဂါအမျိုးမျိုးရနိုင်

ဩကာသလောကတွင် နေမင်းမှ ထုတ်လွှတ်သော တေဇောဓာတ် လွှမ်းမိုးသည်။  ထိုတေဇောဓာတ်သည်ပင် ပူခြင်း၊ အေးခြင်းကိုပြုသည်။ ပူမှု၊ အေးမှု တေဇောပြုဟု ဆိုသည်။ တေဇောဓာတ်နှစ်ပါးရှိသည်။ ဥဏှတေဇောနှင့် သီတတေဇောတို့ဖြစ်သည်။ ထိုနှစ်မျိုး မပိုမလို ညီမျှနေလျှင် ကမ္ဘာလောကကြီး သာယာနေမည်ဖြစ်သည်။  နေ့တွင်ပူပြီး  ညတွင် အေးသည်မှာ နေ့စဉ် တွေ့ကြုံနေကျဓမ္မတာပင်ဖြစ်သည်။ နေ့ချည်းပဲဖြစ်နေမည်၊ ညချည်းပဲဖြစ်နေမည် ဆိုလျှင် ကမ္ဘာကြီး ပျက်စီးမည်ဖြစ်သည်။

ဥဏှတေဇော၊ သီတတေဇောဟူ၍ တေဇောဓာတ် နှစ်ပါးအကြောင်းကို တိုင်းရင်းဆေးပညာရပ်ဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးများတွင် မကြာခဏ ဖတ်ရှုနေရသဖြင့် နားယဉ်ပြီးသားဖြစ်နေမည်ဟု ယူဆပါသည်။ အကျယ်မဟုတ်သော်လည်း အလွယ်အားဖြင့်ရှင်းပြလိုပါသေးသည်။ လူဟူသောသတ္တဝါသည် သတ္တဗေဒရှုထောင့်မှကြည့်လျှင် သွေးနွေးသတ္တဝါဖြစ်သည်။နွေးသည်ဆိုခြင်းမှာ အပူလည်းမဟုတ်၊ အအေးလည်း မဟုတ်၊ အပူ၊ အအေး  နှစ်မျိုးကို  မျှတစွာရောစပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ လူ၏ခန္ဓာကိုယ်တွင် လည်ပတ်စီးဆင်းနေသော     သွေးတွင်းအနွေးဓာတ်သည် တေဇောဓာတ်ကြောင့်ဖြစ်သည်။   ထိုတေဇောဓာတ်သည် အပူ(ဥဏှတေဇော)ဓာတ်လည်းမဟုတ်၊ အအေး(သီတတေဇော)ဓာတ်လည်းမဟုတ်ပေ။

ထိုနှစ်မျိုးတို့၏   ကြားအနေအထား  မပူလွန်း၊ မအေးလွန်းသော အနွေးဓာတ်ဖြစ်သည်။ အပူဘက် သို့ ယိမ်းသွားလျှင်လည်း ရောဂါဖြစ်နိုင်သည်၊ အအေး ဘက်သို့ ယိမ်းသွားလျှင်လည်း ရောဂါဖြစ်နိုင်သည်ဟု မှတ်ယူရမည်။ လူ၏ခန္ဓာကိုယ်အနေအထားကို ကြည့်ပါ။ ပိန်လွန်းလျှင် အပူဘက်သို့ ယိမ်းသည်။ ဝဖြိုးလွန်းလျှင် အအေးဘက်သို့ ယိမ်းသည်။ ပိန်လျှင်ဥဏှတေဇော အားသန်သည်။ ဝဖြိုးလျှင် သီတတေဇာ အားသန်သည်။    မပိန်လွန်း၊   မဝလွန်းသောအနေ အထားသာလျှင် သင့်တော်ပေသည်။

ရောဂါအနေအထားဖြင့်ပြောရလျှင် မြစ်ခြောက်နာ (တီဘီ)၊ အသည်းခြောက်နာဖြစ်သူများသည် ဥဏှတေဇောဓာတ်လွန်သောကြောင့်ဟု   ဆိုနိုင်သည်။ ထို့အတူ ဆီးချို၊ သွေးချို၊ အသည်းအဆီဖုံး၊ နှလုံး သွေးကြောပိတ်၊ နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းရောဂါရှိသူများသည် သီတတေဇောဓာတ် လွန်ကဲသောကြောင့် ဖြစ်သည်ဟု ယူဆနိုင်ပေသည်။

လူ၏ခန္ဓာကိုယ် အသက်ရှင်တည်တံ့ပြီး ကျန်းမာစေရန် သွေးကြောများဖြင့် ထောက်ပံ့ထားသည်။အရိုး၊ အသားတို့ဖြင့် တည်ဆောက်ထားသည်။ ထို့ပြင် အပူဓာတ်၊ အအေးဓာတ်ကို ထိန်းညှိပေးထားသော ကိုယ်တွင်းအပူဓာတ်ရှိသည်။   ထိုအပူကို   'ဥသမ္မာ တေဇော'    ဟုခေါ်သည်။  အနောက်တိုင်းဆေးပညာ အလိုအရဆိုလျှင် 98.4.F သည် လူ၏ ပုံမှန်ကိုယ်တွင်း အပူချိန်ဖြစ်သည်။ ထို့ထက်ပို၍ပူလာလျှင် အဖျားရှိပြီး  နေမကောင်းဖြစ်သည်ဟု   သတ်မှတ်သည်။ ထို့ထက်ကျော်လျှင်လည်း  ဆုတ်ယုတ်သောရောဂါတစ်ခုခုဖြစ်နေပြီဟု ဆိုနိုင်သည်။

လူတို့၏သဘာဝမှာ အပူနှင့်အအေးဆိုလျှင် အအေး ကို နှစ်သက်ကြသည်။ အပန်းဖြေလျှင် အေးသော တောင်ပေါ်မြို့များသို့   သွားကြသည်။   သို့မဟုတ် ပင်လယ်ကမ်းခြေများ၊ ရေကူးကန်များသို့ သွားကြသည်။ ဤသည်မှာ သဘာဝအအေးကို ရှာခြင်းဖြစ် သဖြင့် အပြစ်ဟုမဆိုသာပေ။

သဘာဝမဟုတ်သောအအေးများသည် လူတို့၏ တီထွင်ဖန်တီးမှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ပန်ကာလေနှင့် အဲကွန်း(Aircon)မှထွက်သော အအေးဓာတ်တို့ဖြစ်သည်။  ယင်းတို့မှာ သဘာဝအတိုင်းမဟုတ်သော ဖန်တီးထားသည့်အအေးဓာတ်များဖြစ်သည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် အအေးဓာတ်အတုဖြစ်သည်။ ရိုးရာနည်းပညာရှုထောင့်အရပြောရလျှင် သီတတေဇော အရေခြုံထားသည့် ဥဏှတေဇောဖြစ်သည်။ ထိုသီတတေဇောအတုသည် လူတို့၏ခန္ဓာကိုယ်တွင် လွှမ်းခြုံသောအခါ ကိုယ်တွင်းသက်စောင့်အပူဓာတ်နှင့် သဟဇာတမဖြစ်သောကြောင့် သွေးတိုးရောဂါ၊ ဆီးချိုရောဂါ၊ အဆီဓာတ်လွန်ကဲသောရောဂါ၊ သွေးလှည့်အဖွဲ့နှင့်   သွေးကြောများကျဉ်းမြောင်းသောရောဂါ၊ သွေးကြောပိတ်သောရောဂါ၊  လေးဖက်နာရောဂါ၊ ဂေါက်ရောဂါနှင့် နာတာရှည်ခံစားရသည့် လေဖြတ်ရောဂါများဖြစ်နိုင်သည်။

'ရောဂါဟူသမျှ  အစာမကြေခြင်းက စသည်'ဟု အာယုဗ္ဗေဒဆေးကျမ်းများက ဆိုသည်မှာ စားလိုက် သည့်အစာ ကိုယ်တွင်းရောက်မှ၊ အစာအိမ်အတွင်း ရောက်မှ ဖြစ်သောပြဿနာဖြစ်သည်။ တစ်ကိုယ်လုံး တွင်ဖြစ်သော ရောဂါအမျိုးမျိုး 'ရောဂါဟူသမျှ အအေး ကြိုက်ခြင်းက   စသည်'ဟု  ဆိုလျှင်  လွန်ကဲရာ ရောက်သဖြင့်   မဆိုချင်ပါ။   သို့သော်    မပြေးသော် ကန်ရာရှိဆိုသကဲ့သို့ အအေးကြိုက်သူများမှာ ရောဂါအမျိုးမျိုး ကျရောက်နေသည်ကို တွေ့နေရသည်။ အထူးသဖြင့်   ဆီးချို၊ သွေးချိုရောဂါနှင့် လေဖြတ်ရောဂါသည် အတော်များများကို တွေ့ရှိနေရသဖြင့်ဆင်ခြင်အပ်သော အကြောင်းအရာဖြစ်သည်။

အထူးသဖြင့်   အဲကွန်းနှင့်အအေးခံပြီး   ရေခဲ သေတ္တာထဲမှ  ရေခဲရေကို နေ့စဉ် သောက်နေသူများ၊   ရေခဲသေတ္တာတွင်   ကြာရှည်စွာ   သိုလှောင် သိမ်းဆည်းထားသော အစားအစာများကို နေ့စဉ် စားသောက်နေသူများ၊   ရေခဲရိုက်ပြီး   တာရှည်ခံအောင်  အေးခဲထားသောအသားများကို  ချက်ပြုတ်စားသောက်နေသူများသည် လူ့သက်တမ်းစေ့မနေ ကြရဘဲ အသက်တိုသည်ဆိုသည့်အချက်ကို အမှုမဲ့ အမှတ်မဲ့မနေဘဲ သတိတစ်ချက်ပြုမိစေလိုကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။      ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

မြန်မာတို့သည် ယဉ်ကျေးမှုအရာတွင် ကမ္ဘာနှင့်ရင်ပေါင်တန်းတိုးတက်ခဲ့သည်။ အနောက်နိုင်ငံများလောက် စက်မှုအရာတွင် ထွန်းကားမှုမရှိသော်လည်း ရှေးအစဉ်အဆက်ကတည်းကရှိခဲ့သည့် မိရိုးဖလာလက်မှုပညာများတွင်မူ အဆင့်အတန်းနိမ့်ကျခြင်းမရှိခဲ့ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုလက်မှုအတတ်ပညာရပ်များတွင် အိုးလုပ်သည့်အတတ်ပညာသည် ဦးစွာပထမထွန်းကားခဲ့သည့် လက်မှုပညာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်ဆိုလျှင် မှားမည်မထင်ပါ။ အိုးလုပ်ငန်းသည် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုဖြစ်တည်စကာလကပင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည့်အားလျော်စွာ မြန်မာတို့၏ဘာသာစကား၊ စာပေစသည်တို့တွင် ထွေးရောယှက်တင်ပါဝင်နေသည်ကိုလည်း လေ့လာတွေ့ရှိရသည်။

ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူသားများစတင်ပေါက်ဖွားလာသည့်အချိန်မှစတင်၍ နေထိုင်စားသောက်မှုပုံစံသည်လည်း တဖြည်းဖြည်းပြောင်းလဲလာခဲ့ပေသည်။ စားသောက်ရန်အတွက် အိုးအင်ခွက်ယောက်များ လိုအပ်လာခဲ့သည်။ အစောပိုင်းတွင် ဝါးမှရရှိသော ဝါးကျည်တောက်၊ ဝါးခွက်များကို အသုံးပြုပြီး သစ်ဥသစ်ဖုများကိုသာ စားသောက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုမှ ရာသီဥတုကြောင့် တောမီးလောင်ကျွမ်းသဖြင့် သားရဲတိရစ္ဆာန်တို့၏ မီးလောင်ကျွမ်းသော အသားများမှ မွှေးကြိုင်သင်းပျံ့သောရနံ့ရရှိကာ မီးဖြင့် ချက်ပြုတ်စားသောက်လျှင်ရနိုင်ကြောင်း သိရှိလာကြသည်။ နောက်ပိုင်းကာလတွင် အိုးအင်ခွက်ယောက်များ လိုအပ်လာခဲ့ပေသည်။ ရှေးခေတ်ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသားတို့သည် ဝါးဆစ်ဘူး၊ သစ်ရွက်၊ ကျောက်ခွက်စသည်တို့ကို ထည့်စရာအဖြစ် သုံးစွဲကြရာမှ အိုးအင်ခွက်ယောက်များကို စတင်တီထွင် ဖန်တီးလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

ကျောက်ခေတ်သစ်နေရာဒေသများ

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျောက်ခေတ်သစ်နေရာဒေသများစွာရှိသည့်အနက် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး ညောင်ဦးမြို့နယ် လက်ပံခြေပေါ်ရွာအနီးရှိ ရှင်ရဲတစ်ထောင်ကုန်း၊ အမရပူရမြို့နယ် တောင်သမန်အင်းဒေသ၊ ပုသိမ်ကြီးမြို့နယ် ရွှေစာရံဒေသ၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး ဆားလင်းကြီးမြို့နယ် ပိုင်းထောင်ကြီးရွာ ထောက်မကုန်းဒေသ၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ရေစကြိုမြို့နယ် ပခန်းကြီးကြေးရိုးကုန်းဒေသတို့ကို တူးဖော်ခဲ့ကြရာ ကျောက်ခေတ်သစ်ကာလ လက်နက်များ၊ အရိုးစူးသွား၊ ကျောက်ကွင်း၊ အရိုးစု၊ ပုတီးစေ့တို့နှင့်အတူ မြေထည်အိုးခွက်၊ အိုးခြမ်းကွဲ တို့ကို တွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း ရှေးဟောင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားပြတိုက်ဦးစီးဌာနမှ သိရသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ အစောဆုံးမြေထည်ပစ္စည်း အထောက်အထားများကို ရှမ်းပြည်နယ် (တောင်ပိုင်း) ရွာငံမြို့နယ် ပြဒါးလင်းဂူတူးဖော်မှုမှ စတင်တွေ့ရှိခဲ့ရပေသည်။ ပြဒါးလင်းဂူနံရံပေါ်တွင် ရေးဆွဲခဲ့သော ရှေးဦးလူတို့၏ပန်းချီပုံများနှင့် သက်တမ်းအပြိုင် အစောဆုံးမြေထည်များသည် လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀၀ မှ ၁၁၀၀၀ ကာလအထိ ကြာရှည်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ မြေထည်များကို လေ့လာကြည့်ပါက လက်ရာကြမ်းသော လက်ထွင်းအိုး (ခေါ်) လက်လုပ်အိုး (Handmade Pottery) များ ဖြစ်သည်။

ယေဘုယျအားဖြင့် မြန်မာ့ကျောက်ခေတ်သစ်ကာလ မြေထည်အိုးခြမ်းကွဲများ၏ မြေထည်အမျိုးအစားမှာ မီးခိုးရောင်ရွှံ့နှစ်ဖြင့်ပြုလုပ်သော မြေထည်နှင့် အနီရောင်သဲစပ်ရွှံ့စေးမြေထည် တို့ဖြစ်သည်။ ဘုတလင်မြို့နယ် ညောင်ကန်ဒေသ၊ မုန်ထူးဒေသ၊ တောင်သာမြို့နယ် နှောကန်ဒေသနှင့် ရမည်းသင်းမြို့နယ် မြို့လှဒေသတို့ကို တူးဖော်သုတေသနပြုရာတွင် ကြေးဦးခေတ် Chalcolithic Period မှသည် Dawn of the Iron Age နှင့် သက်ဆိုင်သော မြေအိုးမြေခွက်အမြောက်အမြားကို လူနေထိုင်ရာဒေသ (Inhabited Area) တွင်သာမက သင်္ချိုင်းနေရာ (Burial site) တို့တွင်လည်း တွေ့ရှိရသည်။ အဓိကမြေထည်အမျိုးအစားများမှာ အနီရောင်မြေထည်များဖြစ်ပြီး အိုးမျက်နှာပြင်အချောကိုင် အရောင်တင်ခြင်းမရှိသေးချေ။ မြေအိုးမြေခွက် ပုံသဏ္ဌာန်မျိုးစုံတွေ့ရှိရပြီး ထင်ရှားသည်များမှာ အောက်ခြေခုံတွင် လက်ကိုင်ရိုးရှည်နှင့် အပေါ်ပိုင်းပန်းကန်ပါရှိသော မြေကလပ်များ၊ အချို့မှာ အောက်ခြေဝိုင်းတစ်ခုတည်းပေါ်တွင် လက်ကိုင်ရိုး ပန်းကန်နှစ်ခု၊ သုံးခုပါရှိသော မြေကလပ်များ (Dish on Stand)၊ ဆင်ရုပ်၊ နွားရုပ်၊ ဝက်ရုပ်စသည်ဖြင့်လက်ကိုင်အဖုံးပါသော ဖင်လုံးကိုယ်ထည်ကားအိုးများ၊ ဆလင်ဒါပုံစိမ်ရည်အိုးများ၊ နှုတ်ခမ်းလန်ဖင်လုံးနှင့် ချက်ပြုတ်အိုး၊ နှုတ်ခမ်းလန်ဇောက်နက်ခွက်၊ မြေပန်းကန်၊ အောက်ခြေပြားခွက်၊ အောက်ခြေလုံးခွက်၊ လည်ပင်းရှည်အိုးစသည်တို့ဖြစ်သည်။

အိုးတော်ဆက်အမှုထမ်းများနေထိုင်ရန် ရပ်ကွက်များကိုပင် သီးသန့်ပေး

အိုးဟုဆိုရာတွင် အိုးပုတ်မှစ၍ ချိုးရုပ်၊ စလယ်ဝင်အိုး၊ ခွက်ဝင်အိုး၊ အိုးစရည်း၊ အိုးကြီးထုတ်များအထိ ပုံစံအရွယ်အစားအမျိုးမျိုးရှိလေသည်။ အချို့အရပ်ဒေသများတွင် သောက်ရေအိုး၊ ရေတကောင်း၊ လက်ဖက်ရည်ကရားတို့တွင် ကိန္နရာရုပ်၊ နဂါးရုပ်၊ ဘီလူးရုပ်စသည်ဖြင့် အနုပညာလက်ရာများ ဖော်ထားသည်ကို တွေ့ရလေသည်။ မြန်မာဘုရင်များအုပ်စိုးစဉ်က အိုးလုပ်ငန်းကို အရေးတယူအသားပေးခဲ့ကြသဖြင့် အိုးတော်ဆက်အမှုထမ်းများ နေထိုင်ရန် ရပ်ကွက်များကိုပင် သီးသန့်ပေးခဲ့ကြသည်ကို တွေ့ရပေသည်။ ထို့ကြောင့် စစ်ကိုင်း၊ အမရပူရ၊ မန္တလေး၊ ရွှေဘိုစသော ထီးစိုက်နန်းတည်မြို့ကြီးများ၌ ယနေ့တိုင် အိုးတော်ရပ်၊ အိုးဖိုရပ်ဟူသော အမည်များဖြင့် ရပ်ကွက်များ တည်ရှိနေကြသည်။

အိုးထိန်းစက်(Potters Wheel)ကိုသုံး၍ မီးဖုတ်သော ရှေးသမားရိုးကျနည်းဖြင့်ပင် အိုးထုတ်လုပ်ကြသဖြင့် ရပ်သုံးရွာသုံး၊ ပြည်တွင်းသုံးများအဆင့်ထက် မတိုးတက်နိုင်ဘဲရှိခဲ့လေသည်။ ကိုလိုနီခေတ်တွင် ပြည်ပမှ ကြွေထည်၊ ဖန်ထည်နှင့် ဒန်အိုးဒန်ခွက်များ ဝင်ရောက်လာသောအခါ ရိုးရာအိုးလုပ်ငန်းမှာ ပျောက်ကွယ်မသွားသော်လည်း ရက်ကန်းလုပ်ငန်းကဲ့သို့ပင် မှေးမှိန်ကျဆင်းသွားလေတော့သည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာ့အိုးလုပ်ငန်း ခေတ်မီတိုးတက်စေရေးအတွက် ခေတ်မီနည်းပညာများ လိုအပ်သည်ဖြစ်ရာ အိုးလုပ်မည့်မြေအမျိုးအစားကို ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်ပြီး မြေအမျိုးအစားများကို ရောနှောပေါင်းစပ်ခြင်းစသော သုတေသနလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရန်နှင့် သင်ကြားပို့ချရန် အင်းစိန်အင်ဂျင်နီယာကျောင်း၌ မြေထည်လုပ်ငန်းဌာနကို ဖွင့်လှစ်၍ အိုးလုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်ပညာရှင် မစ္စတာနစ်ကိုလပ်ဦးစီးပြီး အိုးထွက်ရာဒေသများဖြစ်သည့် သထုံခရိုင် ရင်းငြိမ်ဒေသ၊ ပခုက္ကူခရိုင် ကျောက်တပ်ဒေသ၊ ရမည်းသင်းခရိုင် လက်ပံနှင့် အင်းတော်ကလေးဒေသ၊ ရွှေကျင်ခရိုင် ကုသိန္နာရုံဒေသ၊ သာယာဝတီခရိုင် မင်းလှဒေသတို့မှ ထွက်ရှိသော မြေများတွင် ဆီလီကွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်၊ တိုက်တေနီယမ်အောက်ဆိုက်၊ အလူမီနီယမ်အောက်ဆိုက်၊ သံအောက်ဆိုက်၊ ကယ်လ်ဆီယမ်အောက်ဆိုက်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်အောက်ဆိုက်၊ ပိုတက်ဆီယမ်အောက်ဆိုက်၊ ဆိုဒီယမ်အောက်ဆိုက် ပါဝင်နှုန်းများကို ဓာတ်ခွဲစမ်းသပ်ပေးခဲ့သည်။ ရင်းငြိမ်၊ ရမည်းသင်း၊ မင်းလှ၊ ပခုက္ကူတို့မှ မြေများသည် မြေဖြူမျိုး (White Clay) ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ မင်းလှမြေတွင် ကေအိုလင် ၄၇ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ပြီး ပခုက္ကူမြေတွင် ကေအိုလင် ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ကာ ထိုမြေများနှင့် ရောနှောပါရှိသောသဲသည် ဆေးထည့်ရန် ဖန်ပုလင်းများပြုလုပ်နိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ယင်းသို့စမ်းသပ်စစ်ဆေးရာတွင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ မြေထည်လုပ်ငန်းများ၌ အသုံးပြုသော သဘာဝပစ္စည်းရိုင်းများကို ဓာတ်သဘောအရ စမ်းသပ်ခြင်း၊ အစိုးရဌာနရုံးအဆောက်အအုံများ ဆောက်လုပ်ရန်အတွက် အုတ်ဖုတ်မည့်မြေကြီးများ စမ်းသပ်ခြင်း၊ လက်ဖက်ရည်အိုး၊ ပန်းအိုး၊ ပန်းကန်ပြား၊ ကြွေကရား စသောပစ္စည်းအမျိုးမျိုးစမ်းသပ်ပြုလုပ်ခြင်း၊ မြေထည်၊ ကြွေထည်ပစ္စည်းသစ်များ တိုးတက်ဖြစ်မြောက်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးခြင်း၊ ကြွေထည်ပစ္စည်းများ၊ မီးခံအုတ်၊ နံရံကပ်ကြွေပြားနှင့် အိမ်တွင်းလက်မှုလုပ်ငန်းများအတွက် အုတ်ကြွပ်ပြားများ ဖြစ်မြောက်လာရေးအတွက် စမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်ပေးခြင်းအစရှိသည်တို့ ပါရှိကြလေသည်။ ထို့ပြင် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ အိုးဖိုများအတွက် မြေထည်၊ ကြွေထည်ပြုလုပ်ရန် နည်းသစ်များကို စီမံပေးသောလုပ်ငန်းများလည်းပါရှိသည်။

အိုးလုပ်ငန်းများ တည်ရှိဆဲပင်ဖြစ်

မြန်မာ့ရိုးရာအိုးလုပ်ငန်းသည် ရှေးယခင်ကပင် ဆင်းသက်လာခဲ့သည့် ရိုးရာလက်မှုအတတ်ပညာတစ်ရပ်ဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့် ပျူယဉ်ကျေးမှုထွန်းကားခဲ့ရာ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း မြေပြန့်လွင်ပြင်နှင့် မြစ်ဝှမ်းဒေသများ၊ အရှေ့ပိုင်း၊ အနောက်ပိုင်းနှင့် မြောက်ပိုင်း၊ တောင်ပိုင်းစသည့်ဒေသများတွင်လည်း ရိုးရာအစဉ်အလာအလိုက် အိုးလုပ်ငန်းများ တည်ရှိဆဲပင်ဖြစ်သည်။ မြေအိုး၊ မြေထည်အကြမ်းစားများကို ရပ်သုံးရွာသုံးအတွက် ထုတ်လုပ်ပေး သည့် ကျေးရွာဒေသများစွာရှိသည့်အနက် တွံတေး၊ မော်လမြိုင်၊ ရွှေဘို၊ ကျောက်မြောင်းဒေသတို့မှာ စဉ့်အိုးစဉ့်ခွက်များ ထုတ်လုပ်ရာဒေသများနှင့် ပျဉ်းမနား၊ ရွှေဂူ၊ လွိုင်လင်တို့တွင် မြေထည်စဉ့်သုတ် အချောထည်၊ လက်ဖက်ရည်ကရား၊ ညောင်ရေအိုးစသည့် ပစ္စည်းများထွက်ရှိရာ ဒေသများအဖြစ် ထင်ရှားလေသည်။ မျက်မှောက်ကာလ၌ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး၊ ရှမ်းပြည်နယ်နှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တို့ရှိ မြို့၊ ရွာနေရာဒေသအချို့တို့တွင် ဒေသအလိုက်ထွက်ရှိသော မြေအမျိုးအစားပေါ်အမှီပြုကာ မြန်မာ့ရိုးရာမြေအိုးနှင့် စဉ့်အိုးလုပ်ငန်းများကို တစ်ပိုင်တစ်နိုင်စီးပွားဖြစ်သော်လည်းကောင်း၊ အသေးစားလက်မှုလုပ်ငန်း တစ်ခုအဖြစ်သော်လည်းကောင်း ဆက်လက်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆယ့်နှစ်လရာသီရှိသည့်အနက် တန်ဆောင်မုန်း၊ နတ်တော်၊ ပြာသို၊ တပို့တွဲ၊ တပေါင်း၊ တန်ခူးလများသည် အိုးစိမ်းရိုက်၊ အိုးဖုတ်လုပ်ငန်းများ လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်လေ့ရှိသည့်အချိန်ကာလများဖြစ်သည်။ အိုးဖုတ်လုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်ရာတွင် နေရာဒေသအပေါ်မူတည်၍ အသုံးပြုသည့် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများ ပုံစံအမျိုးမျိုးကွဲပြားလျက်ရှိပြီး ရွှံ့စေးမြေ (မြေနက်)၊ တောင်မြေ(မြေနီ)၊ မြေဖြူ (အဝါရောင်အနည်းငယ်သန်းသည့်မြေ)၊ မြေစီး၊ မြေစေးနှင့် ကုန်းသဲ၊ နုန်းမြေများဖြင့် ပြုလုပ်ကြသည်ကို တွေ့ရှိရသကဲ့သို့ နေရာဒေသအလိုက် ရာသီဥတုကွဲပြားမှုများရှိခြင်းကြောင့် ခိုင်ခံ့ကောင်းမွန်သည့် အိုးတစ်လုံးရရှိရေး အိုးပြုလုပ်သည့် အချိန်ကာလများမှာလည်း ကွာခြားလျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရသည်။

အဆင့်ဆင့်အချိန်ပေးလုပ်ကိုင်ရသော လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်

အိုးလုပ်ငန်းသည် လက်ဝင်ပြီး အိုးလုပ်သားများအဖို့ အဆင့်ဆင့်အချိန်ပေးလုပ်ကိုင်ရသော လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်ပေသည်။ အိုးတစ်လုံးစတင် ပြုလုပ်တော့မည်ဆိုလျှင် ပထမဦးစွာ အိုးလုပ်ရန် လိုအပ်သော ရွှံ့စေးမြေ (မြေနက်)၊ မြေစီးများကို တူးယူရသည်။ တူးယူရရှိသည့်မြေတုံးများကို လိုအပ်သည့် အရွယ်အစားရရှိသည်အထိ ထုချေခြင်း၊ မောင်းဆုံဖြင့် ထောင်းခြင်းတို့ ပြုလုပ်ကာ နေလှန်းပေးရသည်။ ထိုမှတစ်ဆင့်ရရှိလာသည့်မြေများကို ထပ်မံ၍ ဆန်ခါဖြင့်ချကာ အိစက်နေသောမြေများကို ရွေးထုတ်ပေးရသည်။ ရွေးပြီးသောမြေများကို ပိုမိုမာကြောလာစေရန် နေရာဒေသများအလိုက် ရရှိနိုင်သည့်ကုန်ကြမ်းအပေါ်မူတည်၍ ကုန်းသဲ၊ တောင်မြေ (ခေါ်) မြေနီ စသည်တို့နှင့်ရောစပ်ကာ အမှုန့်ကြိတ်ရသည်။ ထို့နောက် အမှုန့်ကြိတ်ပြီးသော မြေညက်များနူးနပ်၍ သမစေရန် ရေဖြင့်ဆွတ်လောင်းပြီးလျှင် အကြိမ်ကြိမ်မွှေနှောက်ကာ နှပ်ထားရသည်။ အချို့ကျေးလက်ဒေသများတွင် အိုးပြုလုပ်ရန်အတွက် သဲပါဝင်နှုန်းနည်းပါးသော မြေဖြူများရရှိနိုင် သဖြင့် အမှုန့်ဖြစ်သည်အထိ ထုချေရန်မလိုဘဲ မြေနီမှုန့်ဖြင့် သမအောင်မွှေနှောက်ကာ ရေဖြင့် နှပ်ထားကြသည်။ ရေဖြင့်နှပ်ထားသည့်မြေများ မခြောက်စေရန် ပလတ်စတစ် (သို့မဟုတ်) အခြားအဝတ်စတစ်ခုခုဖြင့် ဖုံးအုပ်ထားပေးရသည်။

အိုးလုပ်ရန် လိုအပ်သောကိရိယာများမှာ (၁) အိုးထိန်းစက် (အိုးထွင်းစက်ဟုလည်း ခေါ်ကြသည်)၊ (၂) ပလာ၊ (၃) လက်ခုတို့ ဖြစ်ကြသည်။ အိုးထိန်းစက်ဆိုသည်မှာ အကျယ်တစ်တောင်ခန့်ရှိသော သစ်သားဝိုင်းတစ်ခုကို အလယ်တွင် ဝင်ရိုးတိုင်ကဲ့သို့ တိုင်တိုကလေးစိုက်ထား၍ ထိုတိုင်ငုတ် လေးတွင် အကျယ်တစ်တောင်ခန့်ရှိသော သစ်ပြားဝိုင်းတစ်ခုကို ဆုံလည်ကဲ့သို့ စရွေးစွပ်ထား ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသစ်ပြားဝိုင်း၏ ဘေးနှစ်ဖက်တွင် လက်ကိုင်ရန် သစ်သားစွန်းလေးနှစ်စ ပြုလုပ်ထားသည်။ ထိုအစွန်းလေးနှစ်စကို လက်နှင့်ကိုင်၍လှည့်လျှင် သစ်ပြားဝိုင်းလေးသည် အလွယ်တကူ လည်ပတ်နိုင်လေသည်။ လက်ခုဆိုသည်မှာ မြေညက်ကို မီးဖုတ်ထားသော လက်သီးဆုပ်သာသာ အရွယ်ရှိသည့် ခုံးပြားပြားပုံသဏ္ဌာန်ရှိသော ကိရိယာတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ လက်ခုတွင် ခတ်လက်ခုနှင့် လုံးလက်ခုဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည်။ ခတ်လက်ခုကို အိုး၏အထူအပါးကိုညှိရာ၌ ပြည်ပလာ၊ ပန်းပလာတို့နှင့် တွဲဖက်၍အသုံးပြုသည်။ လုံးလက်ခုကိုမူ ရွှံ့သားထူသည့်နေရာမှ ရွှံ့သားပါးသည့်နေရာသို့ ဖြန့်ညှိရာ၌ မော်လုံးပလာနှင့်တွဲဖက်၍ အသုံးပြုသည်။ အိုးပုံလောင်းရာတွင် လူနှစ်ယောက်လုပ်ကိုင်ကြရသည်။ ပထမလူတစ်ယောက်က အိုးထိန်းစက်ကို ချာချာလည်အောင်လှည့်ပေးရသည်။ ဒုတိယလူတစ်ယောက်က အသင့်ရှိပြီးဖြစ်သော ရွှံ့မြေညက်ကိုလုံး၍ ချာချာလည်နေသော အိုးထိန်းစက်၏ အလယ်ဗဟိုတွင်တည်ကာ လက်နှစ်ဖက်ဖြင့် အလိုရှိသောအိုးပုံစံသို့ရောက်အောင် ပြုပြင်ပေးသည်။ ထိုသို့အိုးပုံလောင်းခြင်းသည် သုံးမိနစ်မျှကြာလျှင် ပြီးစီးသည်။ အိုး၏အကြီးအသေးကိုလိုက်၍ ရွှံ့မြေကို မှန်းဆယူငင်ပြီးလျှင် ချာချာလည်နေသော အိုးထိန်းစက်ပေါ်သို့တင်လိုက်ပုံနှင့် ထိုရွှံ့တုံးကို လက်နှစ်ဖက်ဖြင့်ပြုပြင်ပေးရုံမျှဖြင့် တဖြည်းဖြည်း အိုးဖြစ်လာပုံတို့မှာ အလွန်ကြည့်၍ ကောင်းပေသည်။ ထိုလုပ်ငန်းကို အိုးထွင်းသည်ဟု ခေါ်ကြသည်။ ထွင်းပြီး (ပုံလောင်းပြီး)သောအိုးကို အိုးခတ်မည့်သူထံ ပို့ရလေသည်။

အိုးခတ်သူသည် အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သော လက်ခုကို အိုး၏အတွင်းဘက်မှခု၍၊ ခံ၍အပြင်ဘက်မှ ပလာဖြင့်ခတ်၍၊ ပုတ်၍ အထူအပါးကို ညှိပေးရသည်။ ထိုသို့အထူအပါးညှိရာ၌ မြေနက်၊ မြေနီရောစဉ်က အချိုးမကျခဲ့လျှင် ပလာတွင် ရွှံ့မြေညက်များ ကပ်၍ပါလာတတ်သည်။ ထိုသို့ဖြစ်လျှင်သဲကြမ်းကို ဖြူးပေးရသည်။ သဲကြမ်းအဖြူးများသော အိုးသည် နောင်အခါ၌ ရေစိမ့်များ၍ ရေအေးသည်။ ပြာသိုလတွင်ပြုလုပ်သည့် ရေအိုးသည် အေးသည်ဟုဆိုကာ သောက်ရေအိုးတည်ရန် ပြာသိုအိုးကို ရွေးချယ်၍ ဝယ်လေ့ရှိကြသည်။ အမှန်မှာ ပြာသိုလတွင် လုပ်သဖြင့် ရေအေးသည်မဟုတ်ပေ။ အိုးခတ်စဉ်က သဲကြမ်းများများ ဖြူးပေးခြင်းကြောင့်သာ အေးခြင်းဖြစ်သည်။ အိုးခတ်၍ ၁၅ မိနစ်ခန့်ကြာသော အခါ မှန်ကူကွက်စသော ပန်းပုံလေးများဖော် ပြီးပါက အိုးတစ်လုံးကို အချောကိုင်ပြီးဖြစ်လေသည်။ အိုးလုပ်သားတို့၏လက်ဆနှင့်ကျွမ်းကျင်မှု အပေါ်မူတည်ပြီး မိမိလိုချင်သည့်အိုးပုံသဏ္ဌာန်များနှင့် အပွင့်ပုံစံများ ဖန်တီးကြသည်။ ပုံဖော်ထားသည့် အိုးများ အိုးဖင်မကပ်စေရန် ပြာမှုန့်ကပ်ပေးပြီး အနည်းငယ်ခြောက်သွားအောင် အရိပ်ထဲတွင် ၃/၄ နာရီခန့်ထားကြသည်။ အိုးဖင်ခြောက်သွားသည့်အိုးများကို ပျမ်းမျှအားဖြင့် နှစ်ရက်ခန့်နေပူထဲထုတ်လှန်းကာ ခြောက်သွားသည့်အိုးများ အရောင်လှစေရန် မြေနီမှုန့်ကိုရေဖျော်၍ အချိုးကျသုတ်လိမ်းပေးခြင်း၊ ဓာတုပစ္စည်းတစ်မျိုးသုတ်ပြီး ချော်ရည်လောင်းခြင်းများ ပြုလုပ်ကြသည်။ အချောကိုင်ပြီးလျှင် နေပူရာတွင်ဖြစ်စေ၊ လေသလပ်ရာတွင်ဖြစ်စေ ဖြန့်ချထားရသည်။

ပလာသုံးမျိုးရှိ

ပလာဆိုသည်မှာ အရှည်တစ်ပေခန့်နှင့် ဗြက်သုံးလက်မခန့်ရှိသော သစ်သားလက်ရိုက် တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ထိုပလာတွင် (၁) ပြည်ပလာ၊ (၂) မော်လုံးပလာ၊ (၃)ပန်းပလာဟူ၍ သုံးမျိုးရှိသည်။ ပြည်ပလာကို အိုးအထူအပါးညီစေရန်ညှိရာ၌ အသုံးပြုသည်။ မော်လုံးပလာကို အိုးအထူအပါးညှိရာ၌ပင် အိုး၏ဖင်ပိုင်းကဲ့သို့ ရွှံ့သားထူသည့်နေရာမှ ရွှံ့သားပါးသည့်နေရာသို့ ဖြန့်ညှိရာ၌ အသုံးပြုသည်။ ပန်းပလာကိုမူ အထူအပါးညှိ၍ စိတ်ကြိုက်ပုံစံသို့ ရောက်သည့်အခါ မှန်ကူကွက်လေးများ၊ ပန်းနွယ် ပန်းပွင့်လေးများ၊ ကျေးရုပ်လေးများစသည်ဖြင့် အိုးကိုအလှဖော်ရာ၌ အသုံးပြုသည်။

အိုးမီးဖုတ်လုပ်ငန်း စတင်တော့မည်ဆိုလျှင် ပထမဦးဆုံးထင်းစီခြင်း၊ ထင်းခွေခြင်းများပြုလုပ်ပြီး မီးဖုတ်မည့်အိုးများကို စနစ်တကျခွေရသည်။ စနစ်တကျခွေထားသည့် အိုးပတ်ပတ်လည်ကို ထင်းထပ်မံစီကာ ကောက်ရိုးများဖြင့် သေချာဖုံးအုပ်ပြီး အိုးမီးဖုတ်ကြရသည်။ ထိုသို့အိုးမီးဖုတ်ရာတွင် သတ်မှတ်ထားသည့် ထင်းအရွယ်အစားနှင့် အချိုးအစားကို မှန်ကန်စွာအသုံးပြုတတ်ရသည့်အပြင် မီးအပူချိန်ကိုလည်း မှန်ကန်စွာချိန်ဆတတ်မှသာ အိုးကောင်းများရရှိမည်ဖြစ်သည်။ မီးအပူချိန်ကို ၁၀၀ မှ ၁၁၀၀၊ ၁၂၀၀ စင်တီဂရိတ်အထိ သုံးရပြီး အိုးကြီး ၄၀ မှ ၅၀ ခန့်နှင့် အိုးအမျိုးအစားပေါင်း ၁၀၀၀၀ ခန့် မီးဖုတ်ပါက တစ်ရက်ခွဲခန့် ကြာမြင့်တတ်သော်လည်း မီးအေးအေးဖြင့် မီးဖုတ်ပေးပါက ငါးရက်ခန့်အထိ ကြာမြင့်လေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။ အိုးများကျက်သော်လည်း အပူရှိန်ကျန်ရှိနေသေး ခြင်းကြောင့် ချက်ချင်းမထုတ်ယူဘဲ သုံးရက်မှ ငါးရက်ခန့်အထိ အအေးခံကာ ဖိုပေါက်ဖွင့်ထားကြသည်။ ဖိုထဲမှထုတ်ယူပြီးပါက အချောသပ်ရန်အဆင့်သာ ကျန်ရှိတော့ရာ ရာသီဥတုကောင်းမွန်ခြင်းမရှိပါက အပြင်မထုတ်ဘဲ ဖိုထဲတွင်သာ ထားတတ်ကြသည်။

အိုးလုပ်ငန်းကို မိသားစုအလိုက် မိရိုးဖလာလုပ်ကိုင်ကြသူများရှိသလို အသေးစားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုအဖြစ် အိုးလုပ်သားများငှားရမ်းကာ စီးပွားဖြစ်လုပ်ကိုင်ကြသူများလည်းရှိသည်။ စီးပွားဖြစ်လုပ်ကိုင်သူများအနေဖြင့် အိုးလုပ်သား အနည်းဆုံး သုံးဦးမှ ၁၀ ဦးနှင့်အထက် ငှားရမ်း လုပ်ကိုင်ကြပြီး နေရာဒေသအပေါ်မူတည်၍ လုပ်အားခနှင့် အခြားရင်းနှီးကုန်ကျစရိတ်မှာလည်း ကွာခြားလျက်ရှိသည်။

နိုင်ငံခြားဈေးကွက်များအထိပါ တင်ပို့

ယခုနောက်ပိုင်းတွင် မြန်မာ့လက်မှုထည်အိုးလုပ်ငန်းကို ခေတ်မီဆန်းသစ်သော အိုးအမျိုးမျိုးနှင့် အလှပန်းအိုးများကို ပုံဖော်ပြုလုပ်လာကြပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာ့အိုးများကို မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြားတို့တွင် ရေလမ်း၊ ကုန်းလမ်းစနစ်များဖြင့် တင်ပို့ရောင်းချခြင်း၊ ဝယ်ယူအသုံးပြုခြင်းများရှိသည့်အပြင် နိုင်ငံခြားဈေးကွက်များအထိပါ တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိပါသည်။ သမိုင်းမှတ်တမ်းများအရ မြန်မာ့အိုးများကို ထိုင်း၊ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ မလေးရှား၊ စင်ကာပူ၊ ဩစတြေးလျ၊ နယ်သာလန်နိုင်ငံတို့နှင့် နယူးယောက်မြို့များက မှာယူအသုံးပြုလျက်ရှိကြောင်း သိရသည်။

အချို့နေရာဒေသများတွင် အိုးလုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်လုပ်သားပညာရှင်နည်းပါးပြီး မိရိုးဖလာ လုပ်ကိုင်လာသူများကသာ အစဉ်အလာမပြတ်လုပ်ကိုင်ကြသည်ကိုတွေ့ရသည်။ ထို့အပြင် မြေအိုးပြုလုပ်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများ ရှားပါးလာခြင်း၊ ဝယ်ယူအသုံးပြုသည့် ကုန်ကျစရိတ် များပြားခြင်း၊ တစ်ဆင့်ခံဝယ်ယူပြုလုပ်သည့် မြေအိုးများ မီးဖုတ်ရာတွင် အိုးကျ (အိုးကွဲ) များပြားလာခြင်းတို့ကြောင့် အိုးဖောက်သည် (ဝယ်ယူသူ) ရှားပါးလာမှုများနှင့် ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေကြရပြန်သည်။ အိုးလုပ်ငန်းသည် ရှေးအစဉ်အဆက်ကပင် လူကြီးများက လူငယ်မျိုးဆက်များထံ လက်ဆင့်ကမ်းပေးလာခဲ့သောပညာရပ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် ယနေ့ခေတ်လူငယ်များက အိုးလုပ်ငန်းသည် ဝင်ငွေနည်းပါးသည့် လုပ်ငန်းတစ်ခုဟုမှတ်ယူကာ လက်ဆင့်ကမ်းပညာသင်ယူသော အိုးလုပ်သားများ မရှိသလောက်ရှားပါးလာသည်။

ယနေ့လူ့ဘောင် အဖွဲ့အစည်းတွင် ခေတ်နှင့်အညီ တိုးတက်ပြောင်းလဲနေသော နည်းပညာရပ်များနှင့် စိန်ခေါ်မှုများစွာရှိလာပြီဖြစ်ရာ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းဖန်တီးနိုင်ရေးနှင့် မိသားစုအပိုဝင်ငွေ ပိုမိုရှာဖွေနိုင်ရေးတို့အတွက် မြို့ပြများ (သို့မဟုတ်) ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ သွားရောက်လုပ်ကိုင်ရန်ကိုသာ ပိုမိုဦးစားပေးလာကြသည်။ အချို့ဒေသများတွင် အိုးလုပ်ငန်းပညာရပ်ကို ကျွမ်းကျင်ပိုင်နိုင်စွာလုပ်ကိုင်နိုင်သည့် သက်ကြီးပိုင်းများကြောင့် အိုးလုပ်ငန်းများ ပုံမှန်လည်ပတ် လျက်ရှိသော်လည်း ပိုမိုတိုးချဲ့လုပ်ကိုင်ရန် မစွမ်းဆောင်နိုင်ခြင်း၊ လက်ဆင့်ကမ်းလုပ်ကိုင်မည့် လူငယ်လုပ်သားများ ရှားပါးလားခြင်းနှင့် ကုန်ကြမ်းရှားပါးခြင်းတို့ကြောင့် ရိုးရာအမွေအနှစ်လုပ်ငန်း တစ်ခုဖြစ်သည့် အိုးလုပ်ငန်းပျောက်ကွယ်သွားမည်မှာ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် မြေထည်လက်မှုအသုံးအဆောင်များနေရာတွင် ဝယ်ယူအသုံးပြုရလွယ်ကူသည့် ခေတ်မီအသုံးအဆောင် ပစ္စည်းများနေရာယူလာခြင်းသည်လည်း မြေထည်လက်မှုလုပ်ငန်းများအတွက် စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ် ဖြစ်လာပြီဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ရိုးရာမြေထည်၊ စဉ့်ထည်ပစ္စည်းများဖြစ်သည့် စဉ့်အိုး၊ မြေအင်တုံ၊ ပန်းအိုး၊ ငရုတ်ဆုံ၊ ဆီမီးခွက်၊ ကလေးကစားစရာ မြေထည်လက်မှုပစ္စည်းများသည် ပြောင်းလဲလာသည့် လူမှုအသိုက်အဝန်းအတွင်း ရပ်တည်ရန် ခက်ခဲလျက်ရှိနေပြီဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတကာတွင် လက်မှုပညာအသုံးအဆောင်များကို ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များနှင့် ခေတ်မီ နည်းပညာပံ့ပိုးကာ ရောင်းတမ်းဝင်အသုံးအဆောင်များအဖြစ် တန်ဖိုးမြှင့်တင်စီစဉ်ဆောင်ရွက်ကြသလို မြန်မာနိုင်ငံရှိ ရိုးရာလက်မှုအတတ်ပညာတစ်ခုဖြစ်သည့် မြေအိုးလုပ်ငန်းများကိုအသေးစားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းတစ်ခုအဖြစ် ဝိုင်းဝန်းအားပေးမြှင့်တင်ဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက ပိုမိုထွန်းကားကျယ်ပြန့်လာကာ နှစ်ပေါင်းများစွာတိုင်အောင် ရေရှည်တည်တံ့နေမည်ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။ ။

ကျမ်းကိုးစာရင်းများ-

၁။ ဒေါက်တာသန်းထွန်း၊ “မြန်မာ့အိုးသမိုင်းနှင့် ဖြည့်စွက်စာတမ်း ၈ စောင်”၊ ၂၀၁၃ခုနှစ်၊ မတ်လ။

၂။ “မြန်မာ့အိုးခွက်လုပ်ငန်း”၊ မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၀)။

၃။ DOCA(မကွေး)၊ “ရေစကြိုဒေသထွက်ပခန်းအိုး”၊ စားသုံးသူရေးရာဦးစီးဌာန၊ Website ၊ ၂၀၂၂ခုနှစ်၊ မေလ။

၄။ အခြားစာပေများ။

မတ်လ ၁၃ ရက်က ကမ္ဘာ့ကျောက်ကပ်ကျန်းမာရေးနေ့ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောက်ကပ်က လူ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ရေဓာတ်၊ ဓာတ်ဆားဓာတ်တွေကို ပုံမှန်ဖြစ်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးပါတယ်။ ရေဓာတ်၊ ဓာတ်ဆားဓာတ်တွေ ပုံမှန်ဖြစ်နေမှသာ ဦးနှောက်၊ နှလုံး၊ အဆုတ်၊ အသည်းနဲ့ ကလီစာတွေက ပုံမှန်အလုပ်လုပ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

လူ့ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့လေးပုံသုံးပုံက ရေဓာတ်နဲ့ပြည့်နေပါတယ်။ ခန္ဓာ ကိုယ်မှာရှိတဲ့ ဆဲလ်လေးတွေက ရေဓာတ်ပြည့်ဝဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ ရေဓာတ်နည်းသွားရင် ဆဲလ်လေးတွေ အလုပ်မလုပ်နိုင်တော့ပါဘူး။ ဒါကြောင့် ရှေးလူကြီးတွေက ရေအသက် တစ်မနက်လို့ တင်စားကြတာပါ။

ပုံမှန်ကျန်းမာတဲ့ လူတစ်ဦးက တစ်နေ့ကို ရေသုံးလီတာ၊ လေးလီတာ လောက်သောက်ဖို့လိုပါတယ်။ အခုလို နွေရာသီပူပြင်းတဲ့ကာလမှာ ဆိုရင် ရေဓာတ်ပိုလိုအပ်ပါတယ်။ ရာသီဥတုပူလို့ပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ကိုယ်လက် လှုပ်ရှားမှုများလို့ပဲဖြစ်ဖြစ် ချွေးထွက်များတဲ့အခါ ရေဓာတ်ရော၊ ဓာတ်ဆားဓာတ်ပါ လိုအပ်ပါတယ်။

ထူးခြားတာက ကျွန်မတို့ရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ကျောက်ကပ်က ရေဓာတ်၊ ဓာတ်ဆားဓာတ်ပိုလိုတဲ့အနေအထားဆိုရင် ဥပမာ- နွေရာသီမှာဆိုရင် သူတတ်နိုင်သလောက် ရေဓာတ်၊ ဓာတ်ဆားဓာတ်တွေကို ခန္ဓာကိုယ် အတွက် စုထားပေးတယ်။ ဒါကြောင့် နွေရာသီမှာ ဆီးသွားရင် ဆီး အရောင်ရင့်ပြီး ဆီပမာဏနည်းသွားတယ်။ မိုးရာသီမှာဆိုရင် ဆီး အရောင်ဖျော့ပြီး ဆီးပမာဏများပါတယ်။

လူ့ခန္ဓာကိုယ်မှာ ရေဓာတ်ကအရေးကြီးတဲ့အတွက် နေ့စဉ်ရေများများ သောက်ဖို့လိုပါတယ်။ အကြမ်းဖျင်းအားဖြင့် နှစ်လီတာ၊ သုံးလီတာ သောက်ရမယ်လို့ပြောပေမယ့်.. ရေလျှော့သောက်ရမယ့်ရောဂါတွေ အကြောင်းကိုလည်း သိထားဖို့လိုပါတယ်။

ကျောက်ကပ်က ရေဓာတ်ကို ထိန်းညှိပေးတယ်ဆိုပေမယ့် ကျောက် ကပ်အားနည်းရင် ရေဓာတ်ကို မထိန်းနိုင်တော့ပါဘူး။ အဲဒီအခါ ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ ရေဓာတ်များလာမယ်။ အဲဒါကို ဘယ်လိုသိနိုင်လဲဆိုရင် ခြေလက်တွေ ဖောရောင်လာတာ၊ မျက်လုံးတစ်ဝိုက် မျက်ခွံမို့လာတာ၊ မျက်နှာဖောလာတာတွေဖြစ်လာပါတယ်။ ပြီးတော့ ဗိုက်ထဲမှာ ရေတွေ များလာရင် ရေဖျဉ်းဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျောက်ကပ်အားနည်းသူတွေ၊ အထူးသဖြင့် နာတာရှည်ကျောက်ကပ်ဝေဒနာရှင် တွေ၊ နှလုံးအားနည်းသူတွေ၊ အသည်းကျုံ့သူတွေဆိုရင် ရေလျှော့သောက် ရပါမယ်။ နောက်တစ်ခုက ဓာတ်ဆားဓာတ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဓာတ်ဆားဓာတ် ဆိုလို့ အများသိတဲ့ ဓာတ်ဆားထုပ်မှာ ရေးထားတဲ့ ဓာတ်ဆားဓာတ် တွေအကြောင်းပါ။ ဆိုဒီယမ်၊ ပိုတက်ဆီယမ်၊ ကလိုရိုဒ်၊ ဘိုင်ကပ်၊ ကယ်လ်စီယမ်ဖော့စဖိတ် အစရှိတဲ့ဓာတ်ဆားဓာတ်တွေကို ကျောက်ကပ်က ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ ဇီဝကမ္မအခြေအနေပေါ်မူတည်ပြီး ထိန်းညှိပေးပါတယ်။ ဓာတ်ဆားဓာတ် ဥပမာ-ဆိုဒီယမ်လိုအပ်တယ်ဆိုရင် ဆိုဒီယမ် ကို ဆီးထဲမှာ လျော့သွားအောင်လုပ်တာပေါ့။

ဒီလိုဓာတ်ဆားတွေအများကြီးထဲက ဒီနေ့ဆောင်းပါးမှာ ဆားဓာတ် တစ်နည်းအားဖြင့် အငန်ဓာတ်လို့ အများသိထားတဲ့ ဆိုဒီယမ်အကြောင်း ပြောပြချင်ပါတယ်။

ဆိုဒီယမ်ဓာတ်က ချွေးထွက်များတဲ့အခါ၊ နွေရာသီ ပူပြင်းတဲ့အခါ၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တဲ့အခါ၊ ဝမ်းပျက်၊ ဝမ်းလျှောတဲ့အခါမျိုးမှာ ခန္ဓာကိုယ် ထဲမှာ ဆိုဒီယမ်ဓာတ်နည်းသွားတတ်ပါတယ်။ အဲဒီအခါ ဓာတ်ဆားရည် သောက်လိုက်ရင် ဒါမှမဟုတ် ဆားကိုပိုစားလိုက်ရင် အဆင်ပြေသွား တတ်ပါတယ်။ ဆိုဒီယမ်ဓာတ်နည်းသွားရင် သွေးပေါင်ကျတာတို့၊ နုံးခွေ သွားတာတို့၊ အိပ်ငိုက်တာတို့ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ 

အဲဒါနဲ့ ပြောင်းပြန်ကတော့ ဆိုဒီယမ်ဓာတ်များတာပါ။ ဆားဓာတ် များရင် သွေးတိုးရောဂါဖြစ်တတ်ပါတယ်။ သွေးတိုးရောဂါဖြစ်လာရင် လေဖြတ်တာတို့၊ နှလုံးရောဂါတို့ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ နာတာရှည်ကျောက်ကပ် အားနည်းတာလည်း ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် သွေးတိုးရောဂါကို သွေးပေါင်ကျဆေးအပြင် ဆိုဒီယမ် ဓာတ်များများမစားမိဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ သုတေသနတွေရဲ့ တွေ့ရှိချက်အရ ဆားစားသုံးမှုကို ယခုလို သတ်မှတ် ထားပါတယ်။ ကျန်းမာသန်စွမ်းသူလူငယ်၊ လူလတ်တစ်ဦးက တစ်နေ့ကို အိမ်သုံးဆား လက်ဖက်ရည်ဇွန်းတစ်ဇွန်းပဲ လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီထက် ပိုစားရင် သွေးတိုးရောဂါဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ နေ့စဉ်စားနေတဲ့ အစားအစာတွေကို သုံးသပ်ကြည့်ရင် နံနက်စာကို ပဲပြုတ်၊ ထမင်းဆီဆမ်းစားတယ်ဆိုပါစို့။ ပဲပြုတ် ထဲမှာ ဆော်ဒါပါတယ်။ ထမင်းဆီဆမ်းမှာ ဆားဖြူးစားတယ်။ နေ့လယ်စာ ကြက်သားဟင်းနဲ့ ချဉ်ပေါင်ကြော်ကို ငါးပိ၊ ပုဇွန်ခြောက်၊ ဆားနဲ့ လေးလေးပင်ပင်ဖြစ်အောင် ကြော်ထားတာပါ။ သူတို့အားလုံးမှာ ဆိုဒီယမ်ဓာတ်တွေပါတယ်။ 

နေ့လယ်ထမင်းစားပြီး လက်ဖက်သုပ်နဲ့ အအီပြေ အချိုတည်းမယ်ဆိုရင် ဆိုဒီယမ်ဓာတ်တွေကြည့်ကြရအောင်။ လက်ဖက်ကို ဆားနဲ့ အချိုမှုန့်နဲ့နှပ်ထားတာ။ နှစ်ပြန်ကျော်ဆိုရင် နံနက်စာစားတဲ့ ပဲပြုတ်၊ ထမင်းဆီဆမ်းရယ်၊ နေ့လယ်စာ ကြက်သားဟင်းနဲ့ ချဉ်ပေါင်ကြော်ရယ်၊ လက်ဖက်သုပ်ရယ်နဲ့တင် ၂၄ နာရီကို ရတဲ့ဆားဓာတ်က လက်ဖက်ရည်ဇွန်းတစ်ဇွန်းကျော်နေပြီ။

နောက်ပြီး ထမင်းစားပြီးဗိုက်ကယ်လို့ ရင်ချောင်အောင် လျက်ဆား စားကြတယ်။ လျက်ဆားက အရသာမငန်လို့ ဆားမပါဘူးဆိုပြီး မထင် လိုက်ပါနဲ့ လျက်ဆားမှာ နွယ်ချိုမှုန့်ပါတယ်။ နွယ်ချိုမှုန့်မှာ ဆိုဒီယမ် ဓာတ်တွေပါတော့ သွေးတိုးတာဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ကျွန်မတို့မြန်မာလူမျိုးတွေက အငန်ဓာတ်ကြိုက်ကြတယ်။ ဥပမာ ငါးပိထောင်း၊ ငါးပိရည်၊ ငါးခြောက်ဖုတ်ဆိုရင် အနံ့ရတာနဲ့တင် သွားရည် ယိုနေတယ်။ ဟင်းထဲမှာလဲ အချိုမှုန့်၊ အသားမှုန့် မပါရင် အရသာမရှိဘူးထင်ကြတယ်။

သွေးတိုးရောဂါရှိသူတွေ ဆိုဒီယမ်ဓာတ်၊ အငန်ဓာတ်လျှော့စားကြ ဖို့ တိုက်တွန်းလိုပါတယ်။ သွေးတိုးမရှိသေးတဲ့ ကလေးတွေ၊ လူငယ် တွေလည်း အငန်ဓာတ်များများမစားဖြစ်အောင် ဆင်ခြင်ကြဖို့လိုအပ် တယ်။ အချိုမှုန့်၊ အသားဓာတ်တွေပါမှ စားလို့ကောင်းတယ်ဆိုတဲ့ လျှာအရသာကို ဝိုင်းဝန်းပြုပြင်ကြရပါမယ်။ အဲ့ဒါမှ သွေးတိုးရောဂါကို အထိုက်အလျောက်ကာကွယ်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ရေဓာတ်၊ ဓာတ်ဆားဓာတ်နဲ့ ကျောက်ကပ်အကြောင်း ရေးထားတဲ့ ဒီဆောင်းပါးလေးကိုဖတ်ပြီး သက်ရှည်ကျန်းမာအောင် သတိပြုစားသောက်ကြဖို့ ဆန္ဒပြုရေးသားလိုက်ရပါတယ်။

Source: Myawady Daily Newspaper