၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၈ ရက်က ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ ဆရာဝန်(သစ်လွင်)နဲ့ သွားနှင့်ခံတွင်း ဆရာဝန်(သစ်လွင်)များအား နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်း ပြန်တမ်းဝင်အရာရှိများအဖြစ် တာဝန်ပေးအပ်ခဲ့ပါတယ်။

အဆိုပါအခမ်းအနားကို နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲကိုယ်တိုင် ဂုဏ်ပြုတက်ရောက်ချီးမြှင့်ကာ လမ်းညွှန် အမှာစကားပြောကြားပေးခဲ့တာဖြစ်လို့ ကျန်းမာရေးကဏ္ဍအတွက် အလွန်ပင်ထူးခြားပြီး သမိုင်းတွင်ခဲ့တဲ့ နေ့တစ်နေ့လည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအတွက် အားသစ်လောင်းပေးတဲ့ အခိုက် အတန့်သာမက နိုင်ငံတော်နဲ့ ပြည်သူအပေါင်းတို့အတွက်လည်း အလွန်အရေးပါသော နေ့ရက်တစ်ရက်ဖြစ်ပါတယ်။ ကရုဏာတာဝန်သိမှုနဲ့ သိပ္ပံနည်းကျကျွမ်းကျင်မှုဆိုတဲ့ မီးရှူးတန်ဆောင်ကို စွမ်းရည်ပြည့်ဝ တဲ့ အသစ်ခန့်ပြန်တမ်းဝင်အရာရှိဆရာဝန်(သစ်လွင်)တို့ရဲ့ လက်တွေထံသို့ လွှဲပြောင်းပေးအပ်ခဲ့တဲ့နေ့ လည်းဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာကြံ့ခိုင်ပြီးအင်အားတောင့်တင်းတဲ့နိုင်ငံတော်တည်ဆောက်ရေးအတွက် ကြီးမားတဲ့ အကျိုးရလဒ်တစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။

ဆရာဝန်ဆိုတာ

ဆရာဝန်သစ်လွင်တွေကို “သူရဲကောင်းတွေ” လို့ တင်စားဂုဏ်ပြုလိုပါတယ်။ ဆရာဝန်ဆိုတာ တစ်ခါ တစ်ရံလူနာကိုရောဂါပျောက်ကင်းအောင်ကုသပေးနိုင်မယ်။ တစ်ခါတစ်ရံမှာ နာကျင်မှုကိုသက်သာ အောင်လုပ်နိုင်မယ်။ သို့သော်ဆရာဝန်ဖြစ်ရခြင်း အနုပညာဆိုတာဟာနှစ်သိမ့်ပေးနိုင်စွမ်းပဲဖြစ်ပါတယ်။

ဆရာဝန်တစ်ယောက်ဆိုတာ ဂုဏ်ပုဒ်တစ်ခုထက်ပိုပါတယ်။ ဆရာဝန်တွေဟာ လူ့အသက်တွေရဲ့ စောင့်ရှောက်သူ၊ နာကျင်မှုတွေကို သက်သာပျောက်ကင်းစေသူ၊  ဝေဒနာခံစားနေရသူတွေအတွက် မျှော်လင့်ချက်ရဲ့ သင်္ကေတတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဆရာဝန်တစ်ဦးအနေနဲ့ ရှေ့ဆက်လျှောက်ရမယ့် ခရီးလမ်းဟာ အမြဲတမ်းချောမွေ့နေမှာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ အိပ်ရေးပျက်တဲ့ညတွေရှိမယ်။

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် သံသယဝင်စရာ အချိန်တွေရှိမယ်။ ထမ်းထားရတဲ့ကြီးလေးတဲ့ တာဝန်တွေကို လေးလံ သလိုခံစားရတဲ့ အခိုက်အတန့်တွေလည်းရှိလာမယ်။ ဒါပေမဲ့ လူတစ်ယောက်ရဲ့ တန်ဖိုးကို သက်သောင့် သက်သာရှိပြီး အဆင်ပြေတဲ့အချိန်မှာ တိုင်းတာတာမဟုတ်ဘူး။ ခက်ခဲတဲ့စိန်ခေါ်မှုတွေနဲ့ ကြုံတွေ့ရတဲ့ အချိန်မှာ   ဘယ်လိုရပ်တည်ကျော်ဖြတ်လဲဆိုတဲ့အပေါ်မှာ တိုင်းတာတာဖြစ်တယ်။ ဆရာဝန်သစ်လွင် တွေဟာ သတ္တိနဲ့ရပ်တည်မယ်။

ရိုးသားမှုနဲ့ ရှင်သန်ကြီးထွားပြီး ကရုဏာတရားနဲ့ ဦးဆောင်နိုင်မယ်ဆိုတာကို ကျွန်တော်တို့အားလုံးက အပြည့်အဝယုံကြည်နေကြပါတယ်။

အစဉ်အလာ

လွတ်လပ်ရေးရချိန်ကတည်းက ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ မြို့ကြီးတွေမှာရှိတဲ့ ဆေးရုံကြီးတွေကနေ ကျေးလက်ဒေသက ရွေ့လျားဆေးခန်းတွေအထိ ပြည်သူတို့ရဲ့ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကို မြှင့်တင်ဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ပါတယ်။ ခေတ်အဆက်ဆက် နိုင်ငံတော်ရဲ့မူဝါဒများကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက လုပ်ငန်း လမ်းညွှန်အဖြစ်ခံယူလျက် ပြည်သူလူထုကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုလုပ်ငန်းစဉ်များအား စဉ်ဆက်မပြတ် ပခုံးပြောင်းတာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဆရာဝန်မျိုးဆက်တွေဟာ ဒီတာဝန်ကို အခက်အခဲတွေကြားက  လူသားချင်းစာနာမှုနဲ့ဇွဲမလျှော့ဘဲ ဆက်လက်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။

ယခုအခါမှာတော့ ဒီတာဝန်ဟာ ဆရာဝန်သစ်လွင်တို့လက်ထဲကို ရောက်ရှိလာပါပြီ။ ၎င်းတို့ဟာ ဒီသမိုင်း ထဲကို နောက်ထပ်စာမျက်နှာအသစ်၊ အခန်းအသစ်တစ်ခုကို ရေးသားမယ့်သူတွေအနေနဲ့ ဝင်ရောက်လာပါပြီ။

နိုင်ငံတော်၊ ပြည်သူတို့နှင့်အတူ

သစ်လွင်ဆရာဝန်တွေအနေနဲ့ အဖြူရောင်ဂျူတီကုတ်ကိုဝတ်ဆင်တဲ့အချိန်မှာ ဒါဟာ ဝတ်စုံမဟုတ်ဘူး။ ကတိသစ္စာတွေ ဖြစ်တယ်ဆိုတာ သတိပြုစေလိုပါတယ်။ ဘယ်လိုကတိတွေလဲဆိုတော့ လူတိုင်းကို ဂုဏ်သိက္ခာနဲ့ ကြင်နာစွာဆက်ဆံဖို့ကတိ၊  သိပ္ပံနည်းကျမှုနဲ့ ကျင့်ဝတ်ကို ဘယ်သူမှမမြင်နိုင်တဲ့ ဆိတ်ကွယ်ရာမှာတောင် ထိန်းသိမ်းဖို့ကတိ၊ စဉ်ဆက်မပြတ်သင်ယူပြီး နှိမ့်ချစွာ ဝန်ဆောင်မှုပေးဖို့ကတိ စတာတွေဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတော်နဲ့ ပြည်သူတွေက ဆရာဝန်တွေအပေါ်မှာ အားကိုးနေပါတယ်။ ယုံကြည်မျှော်လင့်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် သစ်လွင်ဆရာဝန်တို့အနေနဲ့ ဒီလမ်းခရီးကို တစ်ယောက် တည်းလျှောက်လှမ်းရမှာမဟုတ်ပါဘူး။ နိုင်ငံတော်၊ ပြည်သူတို့နဲ့အတူလျှောက်လှမ်းကြရမှာပါ။ နိုင်ငံတော်နဲ့ပြည်သူတွေအနေနဲ့လည်း ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများရဲ့ တာဝန်ထမ်းဆောင်မှုများကို အထူးပင်  အသိအမှတ်ပြုကျေးဇူးတင်နေမှာမလွဲပါဘူး။

ကွက်လပ်များဖြည့်ဆည်းခြင်း

ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအနေနဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း အကြောင်းပြချက်အမျိုးမျိုးနဲ့ ပြည်သူ့ဆေးရုံများ ကို စွန့်ခွာသွားခဲ့ကြတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများကြောင့် ပြည်သူလူထုကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှု လုပ်ငန်းများမှာ  ဝန်နဲ့အားမမျှတဲ့ အခြေအနေမျိုး ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ပြည်သူလူထု ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုလစ်ဟာသွားတဲ့နေရာတွေမှာ အမြန်ဖြည့်ဆည်းနိုင်ရေးအတွက် ဆေးနှင့်ဆေးနှီးနွှယ်တက္ကသိုလ်များမှဘွဲ့ရရှိသူများကို သင်တန်းပြီးဆုံးတာနဲ့ ချက်ချင်းလုပ်ငန်းခွင်ဝင်နိုင်ရေးအတွက် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများနဲ့အညီ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြရပါတယ်။

ပြည်သူလူထုကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကိုတတ်နိုင်သမျှ ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်ပေးနိုင်စေရန် နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲရဲ့ “ဆေးရုံတိုင်းဆရာဝန်ရှိရမည်” ဆိုတဲ့လမ်းညွှန်ချက်ကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဌာနအနေနဲ့ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။ ယခင်နှစ်များက နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းအဖြစ် စတင်တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့ကြတဲ့ဆရာဝန်များအနေနဲ့ ထိုက်သင့်တဲ့ ဆေးကုသမှုအတွေ့အကြုံများ လေ့လာသင်ယူပြီးတဲ့နောက်မှာနယ်မြို့များရှိ ပြည်သူ့ဆေးရုံများသို့  ပြောင်းရွှေ့တာဝန်ချထားပေး လျက်ရှိတာကိုလည်းကြားသိရပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ၎င်းတို့အနေနဲ့ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု အခန်းကဏ္ဍမှာ လိုအပ်နေတဲ့နေရာများကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ ကွက်လပ်ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်နိုင် ကြတာဖြစ်လို့ ဂုဏ်ယူဝမ်းသာကြမှာအမှန်ပဲဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံတော်စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေး

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့အနာဂတ်ဟာ ကျန်းမာကြံ့ခိုင်တဲ့ လူသားအရင်းအမြစ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအပေါ်မှာ တည်ရှိတာနဲ့အညီ   နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲက “ကျန်းမာမှပညာသင်ကြားနိုင်မည်”၊ “ကျန်းမာမှ အလုပ်လုပ် နိုင်မည်”၊ “လူ့အသက်ထက်အရေးကြီးတာ ဘာမှမရှိ” ဟူ၍ လမ်းညွှန်မှာကြားကာ အကောင်အထည် ဖော်ဆောင်ရွက်ကြဖို့ အကြံပြုတိုက်တွန်းထားပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများဟာ ဒီလမ်းညွှန်ချက်များကို လိုက်နာအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်လျက် နိုင်ငံတော်စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေးကဏ္ဍမှာ တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှပါဝင်ကာ ဟန်ချက်ညီညီ  ရှေ့သို့ချီတက်နေကြတာကို ဂုဏ်ယူဖွယ် မြင်တွေ့ရပါတယ်။

နိုင်ငံတော်အနေနဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ အဆင်ပြေချောမွေ့စွာ တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်ရေးအတွက် ဝန်ထမ်းအိမ်ရာများ တိုးချဲ့ဆောက်လုပ်ပေးနေတဲ့အပြင် ချီးမြှင့်ငွေနဲ့ စရိတ်မျိုးစုံကို ခံစားခွင့်ရရှိစေရန် ကိုလည်း စီစဉ်ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါတယ်။ သစ်လွင်ဆရာဝန်တို့ရဲ့ ပညာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အဆင့်မြင့်လေ့ကျင့်သင်ကြားမှုတွေ၊ နိုင်ငံတကာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေနဲ့ ခေတ်မီဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ပစ္စည်းကိရိယာတွေကိုလည်း နိုင်ငံတော်အနေနဲ့ ပံ့ပိုးပေးနေပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နိုင်ငံတကာသို့ ပညာသင် စေလွှတ်နိုင်မှုအနေနဲ့ ၂၀၂၁ ခုနှစ်မှ ယခုချိန်ထိ ဘွဲ့လွန်သင်တန်းသား ၃၁၈ ဦး စေလွှတ်နိုင်ခဲ့သည့်အပြင် နိုင်ငံတကာကွန်ဖရင့်များ၊ ဆွေးနွေးပွဲများသို့ ၁၉၅၇ ဦးထိ စေလွှတ်နိုင်ခဲ့တာကို တွေ့ရှိရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများရဲ့ လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းတိုးတက်မှုဟာ  နိုင်ငံတော်နဲ့ ပြည်သူရဲ့ အောင်မြင်မှုပဲဖြစ် ပါတယ်။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံရဲ့ လူသားအရင်းအမြစ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဓနအင်အားတွေ၊ လက်နက်တွေနဲ့ တိုင်းတာ တာမဟုတ်ဘဲ ပြည်သူလူထုရဲ့ ကျန်းမာရေး၊ ပညာတတ်မြောက်မှု၊ ပျော်ရွှင်မှုသုခတို့နဲ့ တိုင်းတာပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေရဲ့ဝန်ဆောင်မှုဟာ နိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးဖြစ်ပါတယ်။ ၎င်းတို့ရဲ့ လက်တွေနဲ့ နိုင်ငံတော်ကိုတည်ဆောက်နေတာဖြစ်ပါတယ်။

ယုံကြည်မျှော်လင့်မှုများ

သစ်လွင်ဆရာဝန်တို့အနေနဲ့ ဆူညံပြီးစည်ကားတဲ့ မြို့ကြီးပြကြီးမှဆေးရုံကြီးတစ်ခုမှာတာဝန်ကျတာ ဖြစ်ဖြစ်၊ ကျေးလက်ဒေသက ဆေးခန်းလေးတစ်ခုမှာ တာဝန်ကျတာဖြစ်ဖြစ် မိမိတို့ကုသပေးတဲ့လူနာ တိုင်းဟာ နိုင်ငံတော်တိုးတက်မှုရဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပဲဖြစ်တယ်ဆိုတာကို သတိပြုမိစေချင်ပါတယ်။

နှလုံးသားတွေကြည်လင်ပြီး စေတနာပြည့်ဝကာ မိမိတို့ရဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုတွေ၊ တာဝန်သိမှုတွေနဲ့အတူ ပြည်သူများကို ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုများပေးအပ်နိုင်လိမ့်မယ်လို့လည်း အပြည့်အဝယုံကြည်ပါတယ်။

ပြည်သူများရဲ့ ကျေးဇူးတင်မှု၊ ယုံကြည်မှုနဲ့ မေတ္တာတရားတွေဟာ  အကြီးမားဆုံးသော ဆုလာဘ်ပင်ဖြစ် ပါတယ်။ ဆေးပညာရဲ့ အလင်းရောင်သဖွယ်ဖြစ်တဲ့ မိမိတို့ရဲ့ ကုသပေးနိုင်မှုများဟာ လူများစွာရဲ့ဘဝများကို ပြောင်းလဲနိုင်တယ်ဆိုတာကိုလည်း အမြဲနှလုံးသွင်းစေချင်ပါတယ်။ အဖြူရောင်ဂျူတီကုတ်များကို    လူနာများအားကိုးယုံကြည်ရတဲ့ သမားဂုဏ်အပြည့်နဲ့ ဝတ်ဆင်နိုင်ကြဖို့ကိုလည်း မျှော်လင့်ပါတယ်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရလျှင် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းဆရာဝန်များအနေနဲ့ မိမိတို့ရဲ့ သက်မွေးမှုပညာနှင့် နိုင်ငံတော်မှ ပေးအပ်လာသောတာဝန်များကို  ဟန်ချက်ညီညီဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းဆရာဝန်တစ်ဦး၏ အောင်မြင်သောဘဝကို တည်ဆောက်နိုင်ကြပါစေကြောင်းနှင့် အရည်အသွေးပြည့်ဝတဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုစနစ်တစ်ရပ်ဖြစ်ပေါ်လာစေရေးအတွက် မွန်မြတ်စိတ်ထားမေတ္တာတရား အပြည့်ဖြင့် ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းရွက်ဆောင်နိုင်သူများဖြစ်လာကြမည်ဟု   ခိုင်မာစွာယုံကြည်ပါကြောင်း ဂုဏ်ပြုရေးသား လိုက်ရပါတယ်။    ။

ဦးနှောက်ကျန်းမာရေးကို ပြုစုစောင့် ရှောက်ခြင်းသည်  နှလုံးကျန်းမာရေးကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်းကဲ့သို့    အရေးကြီးပါသည်။   မကြာသေးမီက   ဟားဗတ် တက္ကသိုလ်မှ သုတေသီများ၏ လေ့လာမှု အရ ဦးနှောက်ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေ နိုင်သောအချက်များနှင့်   ဦးနှောက်ကို နုပျိုထက်မြက်စေသော  အလေ့အကျင့် များကို ဖော်ပြခဲ့သည်။ သွေးတိုးရောဂါ၊ ကျောက်ကပ်ရောဂါနှင့်    သွေးချိုဆီးချို ရောဂါများသည် ဦးနှောက်ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သောစာရင်းတွင် ထိပ်ဆုံးမှ ပါဝင်သည်။  လုံလောက်သော အိပ်စက်ခြင်း၊ နေ့စဉ်လမ်းလျှောက်ခြင်း၊ အကြား အာရုံဆုံးရှုံးမှုကို    စောစီးစွာကုသခြင်း၊ ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သော    အစားအသောက်နှင့် စိတ်ဖိစီးမှုကိုစီမံခန့်ခွဲခြင်း ကဲ့သို့ ရိုးရှင်းသော ပြောင်းလဲမှုများသည် ဦးနှောက်ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင် သောအန္တရာယ်ကို သိသိသာသာ လျှော့ချ ပေးနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။

ဦးနှောက်ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေသော ရောဂါအန္တရာယ်များ

ကာလအတန်ကြာ သွေးတွင်းဂလူးကို့စ် မြင့်မားခြင်း၊ သွေးချိုဆီးချိုရောဂါနှင့် အကြိုသွေးချိုရောဂါ အဆင့်များပင်လျှင်ဦးနှောက်မှတ်ဉာဏ်အတွက်   အရေးပါ သော Hppocampal သွေးကြောငယ်များကို ထိခိုက်စေနိုင်ပါသည်။ သွေးပေါင်ချိန် မြင့်မားခြင်းသည်  ဦးနှောက်သွေးကြော များကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာရစေပြီး လေဖြတ် နိုင်ခြေကို နှစ်ဆနီးပါးတိုးစေသည်။ ပြင်းထန်သော    ကျောက်ကပ်ရောဂါကြောင့် ဦးနှောက်ကိုထိခိုက်စေသော      အဆိပ်အတောက်များစုပုံလာပြီး     ဦးနှောက်အတွင်းရှိ သွေးကြောများ ရောင်ရမ်းမှုကို အရှိန်မြင့်စေသောကြောင့်  ဦးနှောက်ပြဿနာများကို ပိုမိုဆိုးရွားစေသည်။ ဝမ်း ဗိုက်၌ အဆီများစုပုံလာခြင်းသည် ရောင်ရမ်းမှုကိုဖြစ်ပေါ်စေပြီး    အာရုံကြောများ ဆုံးရှုံးမှုနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။

ဦးနှောက်ကျန်းမာရေးကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သော အလေ့အကျင့်များ

နေ့စဉ်မိနစ် ၃၀ (တစ်ပတ်လျှင် မိနစ် ၁၅၀)  ခပ်သွက်သွက်လမ်းလျှောက်ခြင်း က ဦးနှောက်၏ တွေးခေါ်မှုဆိုင်ရာ အချက်အချာနေရာများသို့ အောက်ဆီဂျင်ကြွယ်ဝ သောသွေးများကို ပို့ဆောင်ပေးပြီး အာရုံခံ ဆဲလ်အသစ်များ ကြီးထွားမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေ သည်။ ရွရွပြေးခြင်း သို့မဟုတ် ကခုန်ခြင်း ကဲ့သို့သော လှုပ်ရှားမှုများသည် ဦးနှောက်သို့ သွေးစီးဆင်းမှုကိုတိုးစေပြီး စိတ်ခံစား ချက်၊   အာရုံစူးစိုက်မှုနှင့်   မှတ်ဉာဏ်ကို တိုးတက်စေသည်။ လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းက  ဦးနှောက်ကို  အိုမင်းရင့်ရော်စေသော သွေးဖိအားများခြင်းနှင့် စိတ်ဖိစီးမှုများကို လျော့ကျစေပါသည်။ ကိုယ်လက် လှုပ်ရှားမှုမရှိခြင်းသည် သွေးစီးဆင်းမှုနှင့်  အင်ဆူလင်ထိန်းချုပ်မှုကို အားနည်းစေသဖြင့် နေ့စဉ်လေ့ကျင့်ခန်း အသင့်အတင့် ပြုလုပ်ခြင်းသည် သုံးလအတွင်း အင်ဆူလင် ထိန်းချုပ်မှုနှင့် စိတ်ခံစားချက်ကို တိုးတက်စေသည်။    ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုသည် အသက်ကြီးလာသည်နှင့်အမျှ မှတ်ဉာဏ် ကျဆင်းမှုကိုလည်း ကာကွယ်ပေးပါသည်။

ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သော အိပ်စက်ခြင်း

ညစဉ်ခုနစ်နာရီမှ    ကိုးနာရီအတွင်း ပုံမှန်အိပ်စက်ခြင်းသည် ဦးနှောက်ပြုပြင် မှုနှင့် ပြန်လည်တည်ဆောက်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ညံ့ဖျင်းသော အိပ်စက်မှုအရည် အသွေး သို့မဟုတ် အိပ်စက်ချိန်နည်းခြင်း သို့မဟုတ် ညစဉ်ပုံမှန်အိပ်စက်မှုမရှိခြင်းသည် ဦးနှောက်၏ အဓိကမှတ်ဉာဏ်နေရာများကို ကျုံ့စေပြီး လေဖြတ်နိုင်ခြေကို တိုး စေသည်။ နာတာရှည်အိပ်မပျော်ခြင်းသည် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ်နှင့် အာရုံ စူးစိုက်မှုလျော့နည်းခြင်း၊  စိုးရိမ်စိတ်နှင့် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သော အစားအစာများကို စားသောက်ခြင်း

အပင်အခြေခံအစားအစာ  သို့မဟုတ် အရွက်စိမ်းများ၊ ဘယ်ရီသီးများ၊ အခွံမာ သီးများ၊  သံလွင်ဆီ၊ ငါးနှင့်ပဲများ  ပါဝင် သော မြေထဲပင်လယ်အစားအသောက်ပုံစံ သည် Omega-3၊ ဗီတာမင်၊ ဖောလိတ်နှင့် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများကို ပံ့ပိုးပေးသဖြင့်      ရောင်ရမ်းမှုကို လျှော့ချပေးပြီး ဦးနှောက်အိုမင်းရင့်ရော်မှုကို  ကာကွယ် ပေးသည်။ အလွန်အကျွံပြုပြင်ထားသော အစားအစာများ၊  သကြားနှင့်  ပြည့်ဝဆီ များသည်      ဦးနှောက်ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သောကြောင့်     ရှောင်ကြဉ် သင့်ပါသည်။

သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ကို ထိန်းချုပ်ခြင်း

သွေးတွင်းဂလူးကို့စ်မြင့်မားခြင်းသည် သွေးကြောများကို မာကျောစေပြီး  မှတ် ဉာဏ်ကျဆင်းမှုကို  အရှိန်မြှင့်ပေးသည်။ သွေးချိုဆီးချိုရောဂါသည်    မှတ်ဉာဏ် အတွက်   အရေးပါသော  Hippocampal သွေးကြောများကို ထိခိုက် စေသည်။ အစာရှောင်သော     သွေးတွင်းသကြားဓာတ် မြင့်မားခြင်းပင်လျှင် ဦးနှောက်သွေးကြောများကို  ထိခိုက်စေပါသည်။   မျှတသော အစားအစာများ၊    နေ့စဉ်ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုနှင့် ကိုယ်အလေးချိန်ထိန်းခြင်းတို့ဖြင့်  သွေးတွင်းဂလူးကို့စ်မြင့်မားခြင်း ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။

သွေးတွင်းကိုလက်စထရောများကို ကောင်းမွန်စေခြင်း

LDL   ကိုလက်စထရောမြင့်မားခြင်းသည်    ဦးနှောက်သွေးကြောအတွင်းရှိ Plaque  များစုပုံခြင်းကို  မြှင့်တင်ပေးပြီး သွေးစီးဆင်းမှုကို     နှေးကွေးစေသဖြင့် လေဖြတ်ခြင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။

နေ့စဉ်စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လှုံ့ဆော်မှု အလေ့အကျင့်များကိုရယူခြင်း

စာဖတ်ခြင်း၊ ပဟေဠိများဖြေရှင်းခြင်း၊ ဘာသာစကားအသစ် တစ်ခုလေ့လာခြင်း သို့မဟုတ်    သစ်သားဖြင့် ပရိဘောဂများ ပြုလုပ်ခြင်းကဲ့သို့သော လှုပ်ရှားမှုအသစ် များဖြင့် ဦးနှောက်ကိုလှုံ့ဆော်သော အခါအာရုံကြောချိတ်ဆက်မှု အသစ်များ ဖွဲ့စည်း ခြင်းကို အားပေးပါသည်။ ကြွက်သားများကဲ့သို့ အသုံးပြုခြင်းဖြင့် သန်မာလာသည် နှင့်အမျှ  ဦးနှောက်ကို  ပုံမှန်လှုံ့ဆော်ခြင်းဖြင့် လိုက်လျောညီထွေရှိပြီး ကြီးထွားနိုင် စွမ်းရှိသည်။

စိတ်ဖိစီးမှုလျော့ကျစေသော အလေ့အကျင့်များ ပြုလုပ်ခြင်း

နေ့စဉ်  အသက်ရှူလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း သို့မဟုတ် ယောဂကျင့်ခြင်းနှင့်တရား ထိုင်ခြင်းများသည် စိတ်ဖိစီးမှုဟော်မုန်း Cortisol  များကို လျော့ကျစေပြီး  မှတ် ဉာဏ်လမ်းကြောင်းများကို   ကာကွယ်ပေးသည်။

အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း

တစ်ရက်ကို အရက်နှစ်ခွက်ထက် ပိုသောက်ခြင်းသည် အချိန်ကြာလာသည် နှင့်အမျှ ဦးနှောက်၏ Grey Matter ကို ကျုံ့သွားစေပြီး    စိတ်ခံစားချက်များကို ပြောင်းလဲစေသည်။

ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ခြင်း

နီကိုတင်းသည်    သွေးကြောများကို ကျဉ်းစေပြီး ဦးနှောက်သို့ အောက်ဆီဂျင် ပို့လွှတ်မှုကို  လျှော့ချပေးသည်။  ထို့ပြင် နီကိုတင်းသည် ဓာတ်တိုးဖိစီးမှုကို အရှိန် မြှင့်ပေးသဖြင့် ဆေးလိပ်ဖြတ်ခြင်းသည် နှလုံးနှင့်ဦးနှောက် ကျန်းမာရေးအတွက် အစွမ်းအထက်ဆုံးသော   နေထိုင်မှုပုံစံ ပြောင်းလဲမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။

အကြားအာရုံဆုံးရှုံးခြင်းကို စောစီးစွာကုသခြင်း

အကြားအာရုံ ဆုံးရှုံးခြင်းအတွက် အကြားအာရုံစက်ကိရိယာ  အကူအညီ အသုံးပြုအောင်မြင်သူများတွင် မှတ်ဉာဏ် ကျဆင်းမှုကို ထက်ဝက်နီးပါးနှေးကွေးစေ ကြောင်း သုတေသနအရ သိရသည်။

သွေးပေါင်ချိန်ကို ထိန်းသိမ်းခြင်း

လူလတ်ပိုင်းအရွယ်တွင် သွေးတိုးခြင်းသည်   ဘဝနှောင်းပိုင်းတွင်   မှတ်ဉာဏ် လျော့နည်းသော ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ နှစ်ဆ နီးပါးတိုးစေသည်။ အထူးသဖြင့် နာတာရှည်သွေးပေါင်ချိန် မြင့်မားခြင်းသည်  ဦးနှောက်တစ်သျှူးများရှိ သွေးကြောငယ်များကို    ပျက်စီးစေသည်။   ခန္ဓာကိုယ်အလေးချိန်လျှော့ချခြင်း၊ ဆားနှင့် အရက် သောက်ခြင်းကိုကန့်သတ်ခြင်း၊ စိတ်ဖိစီးမှုကိုစီမံခန့်ခွဲခြင်းနှင့်   သွေးပေါင်ချိန်ကို ပုံမှန်ထိန်းသိမ်းခြင်းကဲ့သို့သော  လူနေမှု ပုံစံကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲရန် အကြံပြုထားသည်။ လူနေမှုပုံစံပြောင်းလဲခြင်းများဖြင့် မလုံလောက်ပါက      သွေးတိုးရောဂါကို ထိန်းညှိပေးပြီး    မှတ်ဉာဏ်လျော့နည်းမှု ဖြစ်နိုင်ခြေကိုလျှော့ချရန်    ဆေးဝါးများ လိုအပ်နိုင်ပါသည်။

လူမှုကွန်ရက်များ တည်ဆောက်ထိန်းသိမ်းခြင်း

ခိုင်မာသောမိတ်ဆွေများနှင့်    လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းဆက်ဆံရေး    ရှိခြင်းသည် စိတ်ဖိစီးမှုဟော်မုန်းများကို လျှော့ချပေးပြီး   စိတ်ကိုထက်မြက်စေပါသည်။   လူ အချင်းချင်း ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုလျော့နည်းခြင်းနှင့် လူမှုအထီးကျန်ခြင်းသည် အသိ ဉာဏ်ထက်မြက်မှုကို    လျော့ကျစေပြီး စိတ်ဓာတ်ကျခြင်းကို  ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ပုံမှန်လူမှုရေးပွဲများ၊   စေတနာ့ဝန်ထမ်း လုပ်ဆောင်ခြင်းနှင့်ဝါသနာအရ အဖွဲ့လိုက် လှုပ်ရှားမှုများသည် ဦးနှောက်ကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးရှိသည်။

သို့ဖြစ်၍ ဟားဗတ်သုတေသီများအဖွဲ့သည် အသက် ၄၀ အရွယ်တွင် ဦးနှောက် ကျန်းမာရေးအန္တရာယ်အတွက် သွေးပေါင် ချိန်၊ သွေးတွင်းဂလူးကို့စ်နှင့် အကြား အာရုံကိုစစ်ဆေးရန် အကြံပြုထားသည်။ အဆိုပါရောဂါ အခြေအနေများသည် စစ် ဆေးရန်လွယ်ကူပြီး လူနေမှုပုံစံပြောင်းလဲ မှုများနှင့် ဆေးဝါးများဖြင့် ကုသနိုင်သော ကြောင့် မှတ်ဉာဏ်ကျဆင်းမှုကို ကာကွယ် တားဆီးရန်၊   စောစီးစွာ ရှာဖွေကုသရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ် သော   လူနေမှုပုံစံ ရွေးချယ်မှုများသည် လေဖြတ်ခြင်း၊  အသက်ကြီးလာခြင်းကြောင့် မှတ်ဉာဏ်လျော့နည်းလာခြင်းနှင့် စိတ်ကျရောဂါကဲ့သို့သော  အခြေအနေ များဖြစ်နိုင်ခြေကို သိသိသာသာ လျှော့ချ နိုင်ကြောင်း  ရေးသား တင်ပြအပ်ပါသည်။

MOI

သူတို့ ပြင်းပြင်းထန်ထန်ကြိုးစားလေ့ကျင့်နေတာကြည့်ပြီး မိမိတို့ကိုယ်တိုင်မှာ ယုံကြည်ချက်တွေ တိုးလာတယ်။ သေချာပါတယ်။ သူတို့ဆီမှာရှိနေတဲ့ အနိုင်ယူမယ်ဆိုတဲ့ ယုံကြည်ချက်၊ အောင်ပွဲအလီလီရယူ မယ်ဆိုတဲ့ခံယူချက်၊ တစ်နည်းအားဖြင့် အောင်စိတ်၊ မောပန်းရုံနဲ့မရပ်၊ နိုင်မှရပ်မယ်ဆိုတဲ့ အောင်စိတ်မျိုး။ အောင်စိတ်ချည်းပဲမဟုတ်ပြန်၊ အနိုင်ရအောင် ဘယ်လိုပြင်ဆင်မလဲ၊ ဘယ်လိုလေ့ကျင့်မလဲဆိုတဲ့ နည်းစနစ်၊ ဒါမှသာ အကောင်းဆုံးစွမ်းဆောင်ရည်တွေပြသပြီး အကောင်းဆုံးယှဉ်ပြိုင်အနိုင်ယူ၊ ဆုတံဆိပ်တွေရပြီဆိုတဲ့ ရလဒ်ကောင်းကိုမြင်ရမယ်။

အနိုင်မခံ၊ အရှုံးမပေးခံယူချက်ရှိနေကြတဲ့အတွက် သူတို့ဟာနိုင်ငံအတွက် သူရဲကောင်းတွေ ဖြစ်မှာမလွဲ၊၊ ပြိုင်ပွဲအကြို ကြိုတင်မွေးထားရမယ့်ခံယူချက်နဲ့ စိတ်ဓာတ်တွေမှာ အရေးအကြီးဆုံးကကြုံရနိုင်တဲ့ စိုးရိမ်စိတ်တွေ၊ ဖိအားတွေပဲ၊ လျှော့ချထားရမယ်၊ ကြောက်စိတ်တွေ အငုံ့စိတ်တွေမထားရ၊ အရေးအကြီးဆုံးက စိတ်ဓာတ်ပါပဲ။ ကြောက်စိတ်နေရာမှာ အောင်ပွဲဆာလောင်စိတ်နဲ့ အစားထိုး၊ မိမိကိုယ်မိမိယုံကြည်မှုကို အမြင့်ဆုံးမှာတည်ဆောက်ကြဖို့ပဲ။

အားကစားမှာ 5 S’s ဖြစ်တဲ့ stamina, speed, strength, skill and spirit ဆိုတာရှိတယ်၊ သူတို့အားလုံး တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ဟန်ချက်ညီနေရမယ်။ ခံနိုင်ရည်၊ ခွန်အား၊ အမြန်နှုန်း၊ ကျွမ်းကျင်မှုနဲ့ စိတ်ဓာတ်။ ထိုငါးချက်မှာ ကြိုတင်ပြင်ဆင်အောင်ပွဲဝင်၊ စိတ်ဓာတ်ကောင်းရင် အောင်ပွဲဆင် ဆိုတဲ့အတိုင်း မိမိတို့ရဲ့စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာစေ့ဆော်မှုတွေနဲ့အတူ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အင်အားတွေကို စုစည်းပြီး အကောင်းဆုံးသော အင်အားထုကြီးကို တည်ဆောက်ထားကြဖို့ပါပဲ။

အကောင်းဆုံးပြိုင်ပြီး အများဆုံးဆုတွေယူခဲ့ဖို့

အားလုံးသိတဲ့အတိုင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကျင်းပမယ့်(၃၃)ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင်အာရှ အားကစားပွဲကြီးက သုံးလသာလိုပါတော့တယ်။ နေရာသုံးနေရာခွဲပြီး ဆင်နွှဲကြမယ့်ပွဲမှာ အားကစားနည်း ၅၃ မျိုးထည့်သွင်းထားပြီး မြန်မာနိုင်ငံက အားကစားနည်း ၄၀ မှာ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အခုအချိန်မှာ ပြိုင်ပွဲဝင်ကစားသမားအားလုံး ကြိုတင်လေ့ကျင့်ပြင်ဆင်နေကြပြီလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ အောင်ပွဲဆိုတဲ့လမ်းဆုံးမရောက်မီ လေ့ကျင့်ပြင်ဆင်ခြင်းဆိုတဲ့ခရီလမ်းမှာ လျှောက်လှမ်းနေကြတဲ့ကာလတစ်ခုပါ။ ပြင်းပြင်းထန်ထန် လေ့ကျင့်ကြရင်းဖြင့် နိုင်ငံနဲ့ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးရဲ့ အားပေးမှုနဲ့အတူ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်လည်း ပြန်ပြီးတွန်းအားပေးနေရတဲ့ အရေးကြီးဆုံးကာလအတွင်းမှာပါ။

ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်တဲ့ အမျိုးအစားပေါင်းက ပြိုင်ခဲ့ဖူးသမျှ အကြိမ်တိုင်းမှာ အခုပြိုင်ပွဲက ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ အများဆုံးဖြစ်ပါတယ်။ အားကစားသမား၊ နည်းပြ၊ အုပ်ချုပ်သူအရေအတွက်အားဖြင့်လည်း အများဆုံးဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ အရေးကြီးဆုံးက အခြားနိုင်ငံတွေမှာကျင်းပခဲ့တဲ့ ယခင်ပြိုင်ပွဲအားလုံးထက် ယခုဆီးဂိမ်းမှာ အကောင်းဆုံးဝင်ပြိုင်ပြီး ရွှေ၊ ငွေ၊ ကြေး ဆုတံဆိပ်အများဆုံးရယူပေးနိုင်ဖို့ကသာ အဓိကဖြစ်တယ်။

စီမံမှုကောင်းတွေနဲ့အတူ ဖြစ်လာမယ့် အမှန်တကယ်အိပ်မက်

စိတ်ဓာတ်အင်အား၊ ရုပ်ပိုင်းအင်အားတွေကို အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် တည်ဆောက်ထားရမယ် လို့ဆိုခဲ့ပါတယ်။ စိတ်ပိုင်း၊ ရုပ်ပိုင်းကြံ့ခိုင်အောင်အတွက် စီမံမှုကောင်းတွေရှိပြီးဖြစ်ပေမယ့် မိမိကိုယ် မိမိတည်ဆောက်ရမယ့်အပိုင်းက ပိုပြီးအဓိကကျပါလိမ့်မယ်။ အခြေခံအားဖြင့်တော့ နိုင်ငံအတွက်၊ တစ်မျိုးသားလုံးအတွက် မြန်မာဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ ပြိုင်နိုင်ရမယ်၊ အနိုင်ယူနိုင်ရမယ်။ ဆုတံဆိပ်တွေရခဲ့ရင် ပြည်သူနဲ့နိုင်ငံတော်က ချီးမြှင့်မယ့်ဆုလာဘ်တွေက မိမိတို့ရဲ့ပန်းတိုင်ကို တွန်းအားဖြစ်စေသလို ထိုချီးမြှောက်ခဲ့မှုများကပင် အောင်ပွဲဆီ အမှန်တကယ်လည်း ရှေးရှုပါတယ်။

အရေးအကြီးဆုံးက မိမိကိုယ်တိုင်သာလျှင်ပါ၊ လေ့ကျင့်မှုအပိုင်း၊ ပြင်ဆင်မှုအပိုင်းမှာ များစွာဝီရိယထားရပါမယ်။ နေ့ပေါင်းများစွာ၊ အပတ်ပေါင်း၊ လပေါင်းများစွာ အချိန်ယူလေ့ကျင့်ထားမှုအားလုံးက ရည်မှန်းချက်က တစ်ခုတည်းပါပဲ။ ပြိုင်ပွဲဝင် အားကစားသမားတွေဟာ အားကစားနဲ့ ဆေးဘက်ဆက်စပ်မှုအပိုင်းကို အထူးအလေးထားကြရပါတယ်။ နှလုံးအပါအဝင် ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှု၊ ကြွက်သားအဆစ်ကြံ့ခိုင်မှု ဆန်းစစ်မှုတွေက နေ့စဉ်ဆောင်ရွက်ရတဲ့ အစီအစဉ်တွေဖြစ်ပါတယ်။

အာဟာရအပိုင်းမှာလည်း မိမိပြိုင်ပွဲဝင်မယ့်အားကစားနည်းနဲ့ သင့်တော်မယ့်အမျိုးအစား၊ ညီညွတ်မျှတတဲ့ အာဟာရမျိုးကို ရွေးချယ်စားသောက်ကြရတယ်။ နေ့စဉ်အစားအသောက် အစီအစဉ်အောက်မှာ အားကစားသမားတစ်ယောက် စားသင့်တဲ့ပမာဏဟာ ကျန်းမာရေးနဲ့ ညီညွတ်ရမယ့်အပြင် ပြင်းပြင်းထန်ထန်လေ့ကျင့်ထားလို့ ကုန်ခန်းသွားတဲ့ ကယ်လိုရီနဲ့ရေဓာတ်ကို ပြန်လည် ဖြည့်ဆည်းပေးရမယ့် အာဟာရအမျိုးအစား ပမာဏနဲ့ချိန်ပြီး စားသောက်ရတာမျိုးပါ။

ကြွက်သားဖွံ့ဖြိုးမှုကိုအားပေးပြီး ကိုယ်အလေးချိန်လည်းမတက်စေ၊ ကိုယ်ခံအားလည်း ကောင်းစေတဲ့ lean protein လို အစားအစာမျိုးတွေကို အားကစားအာဟာရပညာရှင်တွေရဲ့ လမ်းညွှန်မှုအောက်မှာ ကစားသမားအားလုံး တိတိကျကျ စားသောက်ကြရပါတယ်။ နောက်တစ်ချက်အရေးကြီးတဲ့ အားကစားဆိုင်ရာဆေးပညာကဏ္ဍမှာ ပြိုင်ပွဲဝင်ကစားသမားတွေရဲ့ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိ နိုင်မယ့်အန္တရာယ်ကိုလည်း ထည့်သွင်းတွက်ချက် ထားရတယ်။ မပြိုင်ခင်မှာ ထိခိုက်ဒဏ်ရာမရအောင် ကြိုတင်ကာကွယ်မှု၊ ဒဏ်ရာအနာတရဖြစ်ခဲ့ရင်လည်း ကုသမှုပရိုတိုကောလ် အစီအစဉ်တွေအတိုင်း လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြရတယ်။

လေ့ကျင့်ပြင်ဆင်မှုအပိုင်းမှာ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့အတူ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလေ့ကျင့်မှုကလည်း အောင်မြင်မှုအတွက် အခရာကျလွန်းပါတယ်။ အနိုင်ရလိုစိတ် ပြင်းထန်လာတဲ့အခါ စိတ်ကိုလေ့ကျင့်ထားမှ ကြုံရမယ့်ဖိစီးမှုတွေ၊ စိတ်လှုပ်ရှားမှုတွေကို လျှော့ချနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ပြင်းပြတဲ့စိတ်ဓာတ်အပြင် တည်ငြိမ်တဲ့စိတ်ရှိနေဖို့လည်းလိုတယ်။ စိတ်တည်ငြိမ်ဖို့နဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြိုင်ပွဲဝင်မယ့် အားကစားသမားတွေကို တရားထိုင်တဲ့ နည်းလမ်းတွေသုံးပြီး စိတ်ကိုလေ့ကျင့်ပေးကြတယ်လို့ဆိုပါတယ်။

နောက်တစ်ချက်က စည်းကမ်းပိုင်းပါ၊ ပြိုင်ပွဲစည်းကမ်းတွေဆိုတာ အလွန်အရေးကြီးပါတယ်။ လိုချင်တဲ့စိတ်နဲ့အတူ နာခံတဲ့စိတ်ရှိဖို့လည်းလိုတယ်။ အစားအသောက်ပုံစံ၊ အိပ်ရာဝင်ချိန်၊ အိပ်ရာထချိန်၊ နားချိန်ကအစပါ။ ပြိုင်ဘက်ကို အနိုင်ယူတဲ့အခါမှာ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းဘောင် အတွင်းက ကစားတတ်ဖို့၊ အနိုင်ယူတတ်ဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ တကယ်တော့ စည်းကမ်းဆိုတာ မိမိရောက်ရမယ့်ပန်းတိုင်နဲ့ ပြီးမြောက်မှုကြားက အကွာအဝေးခြားတစ်ခုသာ၊ ပန်းတိုင်နဲ့ပြီးမြောက်မှုအကြား ခင်းထားတဲ့ တံတားတစ်ခုမျှပါ။ အသင်းလိုက်ပြိုင်ပွဲတွေမှာ ပြိုင်ဘက်အသင်းနဲ့ ခိုက်ရန်ဖြစ်ပွားပြီး မိမိအသင်းအပေါ် အနုတ်လက္ခဏာ ဖြစ်မသွားအောင် စိတ်ကို ထိန်းသိမ်းနိုင်ဖို့လိုတယ်။ ရုန်းရင်းဆန်ခတ်ဖြစ်ပြီး နောက်ဆက်တွဲနိုင်ငံနဲ့ လူမျိုးဂုဏ်သိက္ခာမထိခိုက်အောင် စောင့်ထိန်းရမယ့် စိတ်နေစိတ်ထားတွေ ရှိနေဖို့လိုပါတယ်။ လိုက်နာဖို့အပြင် ရင့်ကျက်မှုပါ ပြသနိုင်ဖို့လိုပါတယ်။

အောင်မြင်မှုပန်းတိုင်ဆီ ချီတက်မယ့်ခရီးလမ်းဘယ်လမ်းမဆို မချောမွေ့နိုင်ပါဘူး။ အခက်အခဲအတားအဆီးတွေရှိနိုင်တယ်။ ဘယ်လိုစီမံမှု၊ ဘယ်လိုပြိုင်ပွဲမဆို စိန်ခေါ်မှုဆိုတာ ရှိလာနိုင်တယ်။ မျှော်လင့်မထားတဲ့အချက်တွေကို ကြိုတင်မြော်တွေးထားရပါမယ်။ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံတကာအားကစားပြိုင်ပွဲတွေမှာဖြစ်တယ်။ ဥပမာ-ရာသီဥတု အပြောင်းအလဲ၊ အစားအသောက်အပြောင်းအလဲ၊ နေရာအပြောင်းအလဲ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖိအား၊ စိတ်လှုပ်ရှားမှုတွေကနေ အိပ်စက်အနားယူခြင်းအပေါ် ထိခိုက်နိုင်မှုစတဲ့အချက်တွေကို ထည့်တွက်ရပါမယ်။ ဘယ်လိုစိန်ခေါ်မှုမျိုးဖြစ်ဖြစ်ပါ၊ စိန်ခေါ်မှုကို အခွင့်အလမ်းအဖြစ် ပြောင်းနိုင်စွမ်းရှိဖို့က ပိုအရေးကြီးပါတယ်။ ထိုသို့ပြောင်းနိုင်ခြင်းကပဲ ချန်ပီယံတစ်ယောက်၊ အောင်နိုင်သူတစ်ယောက်ရဲ့ လျှို့ဝှက်ချက်ဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။

စိတ်ခွန်အားတွေ ပေးမြဲပေးလျက်

ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် မြန်မာတစ်မျိုးသားလုံးက အားပေးလျက်ပါ။ မြန်မာတွေပါဝင်တဲ့ ပြိုင်ပွဲတိုင်း အားပေးနေပါတယ်။ ယခင့်ယခင်ခေတ်တွေနဲ့မတူအောင် နိုင်ငံတော်ဘက်ကလည်း အားကစားထူးချွန်သူတွေကို အလွန်အားပေးချီးမြှင့်မြှောက်စားတဲ့ အချိန်အခါကောင်းဖြစ်နေတယ်။ ပြည်သူတွေရဲ့ အားပေးမှုသြဘာသံတွေ၊ လက်ခုပ်သံတွေက သင်တို့ရဲ့စွမ်းဆောင်ရည်ကို မြင့်တက်စေမှာအမှန်ပါ။ ဒါကြောင့် နိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင်မယ့် အားကစားသမားအားလုံး... မဆုတ်မနစ်သော လုံ့လနဲ့ ပုံမှန်လေ့ကျင့်ပြီး ကြိုးစားယှဉ်ပြိုင်ပေးကြပါ။

လေ့ကျင့်မှုဆိုတာ ဘယ်တော့မှပြီးဆုံးတယ်မရှိ၊ ဘယ်တော့မှလည်း အဆုံးသတ်တယ်မရှိ၊ လေ့ကျင့်နိုင်သမျှလေ့ကျင့်ပါ။ ကိုယ်ဝင်ပြိုင်မယ့် ကိုယ့်အားကစားကိုယ်ကိုယ်တိုင်ချစ်ပါ၊ တန်ဖိုးထားပါ၊ လေးစားပါ၊၊ လေ့ကျင့်မှုဆီကနေ အမြဲသင်ယူအမြဲလေ့လာပါ။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ယုံကြည် မှုအမြဲရှိပါ၊

ယုံကြည်မှုရှိရင် အောင်မြေတစ်ဝက် နင်းပြီလို့မှတ်၊ ဖိအားဒဏ်ခံနိုင်အောင် စိတ်ကိုအမြဲလေ့ကျင့်ပါ။ အောင်မြင်မှုဆိုတာ ကြိုးစားမှုကြောင့်ရလာတာ အရည်အချင်းရှိလို့ရတာ၊ တိုက်ဆိုင်မှုမဟုတ်ကြောင်း ပြနိုင်ရမယ်၊၊ လဲကျမသွားနဲ့၊ ပြိုလဲမသွားနဲ့၊ လဲရင်ရုန်းထ ဘယ်တော့မှမရှုံးစေနဲ့။ ဘယ်လို အခက်အခဲရှိရှိလုပ်မယ်၊ ကိုင်မယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ဓာတ်ကသာ အခရာ။ အသင်းလိုက်မှာ သက်သောင့် သက်သာနဲ့လိုက်မယ်ဆိုတဲ့စိတ် ဘယ်တော့မှမတွေးပါနဲ့၊၊ ချွေးထွက်များမှ သွေးထွက်နည်းမယ်၊ အနာခံမှအသာစံရမယ့် စိတ်ဓာတ်နဲ့အတူ မိမိဘဝတစ်သက်တာဂုဏ်ယူနေရမယ့် ချန်ပီယံဆိုတဲ့ ဆုလာဘ်အတွက်ယခု ခဏတာနာကျင်မှုတွေကို မေ့ထားလိုက်ပါ၊ အနာဂတ်ဆိုတာ မျှော်မှန်းနေရုံနဲ့မပြီး၊ ဖန်တီးမှုရှိမှသာ လှပတဲ့အနာဂတ်ဖြစ်လာမှာပါ။

နေ့တိုင်းနေ့တိုင်းမှာ မနေ့ကထက် ဒီနေ့ငါဘယ်လောက် ပိုကောင်းအောင်လုပ်နိုင်သလဲ၊ အမြဲဆန်းစစ်နေပါ။ ဒါမှသာ ယနေ့နာကျင်မှုဟာ နောက်တစ်နေ့အတွက် ချိုမြိန်မှုဖြစ်ပါမယ်။ အားကစားပြိုင်ပွဲတစ်ခု အောင်မြင်မှုအတွက် ဆန္ဒ၊ အသိ၊ နည်းနာထိုသုံးခုမှာ ထက်သန်တဲ့ဆန္ဒက အရေးကြီးဆုံးလို့ ယူဆပါတယ်၊ ဆန္ဒပြင်းထန်မှုရှိနေရင် အင်အားနဲ့နည်းနာ နည်းပရိယာယ်တို့ကလည်း နောက်ကထက်ကြပ်လိုက်ပါလာမှာပဲ။ သေချာတာကတော့ ထက်သန်တဲ့စိတ်ဓာတ်မရှိဘဲ အောင်မြင်မှုဆိုတာ ဘယ်တော့မှရောက်မလာဘူးဆိုတာပဲ။ ဒီလိုကြိုးစားရင် ဒီလိုအောင်မြင်မှုရမယ်ဆိုတဲ့ မမှိတ်မသုန်ယုံကြည်ချက်ရှိနေရင် ဒီပုံဒီနည်းလမ်းအတိုင်း လုပ်မယ်ကြိုးစားမယ်ဆိုတဲ့ ခံယူချက်လည်း လိုက်လာမှာပဲ။ ခံယူတဲ့အတိုင်း ကြိုးစားခဲ့ရင်အောင်မြင်မှုက လက်တစ်ကမ်းမှာပါ၊၊

နောက်ဆုံးအချက် အားပေးချင်တာက အိပ်မက်ဆိုတာ ဘယ်အိပ်မက်မှ မကြိုးစားဘဲနဲ့တော့ မရနိုင်ပါဘူး၊ ခက်ခက်ခဲခဲကြိုးစားမှုရဲ့နောက်မှာ ချိုမြိန်တဲ့အောင်မြင်မှု ရှိနေတယ်ဆိုတဲ့အတွက် ကြောင့်... သူတို့အားလုံး ကောင်းကောင်းလုပ်နိုင်ကြမယ်၊ ယခင်စံချိန်ကောင်းတွေကို ချိုးနိုင်ကြမယ်၊ နိုင်ငံတော်အလံ ကွင်းအနှံ့လွှမ်းသွားမယ်၊ အဆုံးမှာအောင်ပွဲနဲ့အတူ ပြန်လာကြမယ်ဆိုတာ ဘယ်အချိန်၊ ဘယ်ကာလ၊ ဘယ်နေရာမှာမှ သံသယရှိမှာ မဟုတ်တော့ပါ။

အထူးသဖြင့် ယခုဆောင်းပါးဟာ (၃၃)ကြိမ် မြောက် ဆီးဂိမ်းပြိုင်ပွဲဝင်တွေအတွက် အဓိကရည်ရွယ်တဲ့ အားပေးမှု၊ လှုံ့ဆော်တိုက်တွန်းမှုတွေဖြစ်သော်လည်း... ကိုယ်စီကိုယ်စီကောင်းမွန်တဲ့ အနာဂတ်တစ်ခုအတွက် ရည်မှန်းချက်ထား ကြိုးစားနေကြသူတွေ၊ ဘဝကိုအနိုင်မခံအရှုံးမပေး ကြိုးစားနေကြသူအားလုံး.. အထူးသဖြင့် ကျောင်းသားလူငယ်တွေအတွက်လည်း ရည်ရွယ်ချက်တွေ ပါဝင်သွားခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ ။

MOI

အသည်းက လူ့ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာ အကြီးဆုံး ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါဖြစ်တယ်။အသည်းက ကိုယ့်ရဲ့ညာဘက်ဝမ်းဗိုက် နံရံအိမ်ရဲ့အောက်မှာ တည်ရှိပြီးဘောလုံးတစ်လုံးနဲ့ တူတယ်။ အသည်းက အစာချေဖျက်မှုရဲ့ ခန္ဓာကိုယ်ကအဆိပ်အတောက်ကို ဖယ်ရှားပေးဖို့ အလွန်အရေးပါတယ်။

အသည်းရောဂါက မျိုးရိုးလိုက်တာ၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးနဲ့ အရက်သောက်သုံးမှုတို့နဲ့ ပတ်သက်နေပါတယ်။ အဝလွန်ခြင်းကြောင့်လည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။အသည်းရောဂါက အချိန်ကြာလာရင် နောက်ဆက်တွဲ အနေနဲ့ အသည်းအဆီဖုံးခြင်း၊ အသည်းရောင်ခြင်း၊ နာတာရှည် အသည်းရောင်ခြင်း၊ အသည်းခြောက်ခြင်း၊     အသည်းကင်ဆာရောဂါတို့ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အသည်းရောဂါဖြစ်စေတဲ့ အကြောင်းရင်းတွေရှိပါတယ်။

ရောဂါပိုးဝင်ခြင်း

ကပ်ပါးပိုး၊ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေက အသည်းကိုရောင်ရမ်းစေပြီး အသည်းလုပ်ငန်းဆောင်တာ ကျဆင်းတာတွေဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။   အသည်းပျက်စီးခြင်းကို ဖြစ်စေတဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတွေက သွေး၊ သုက်ပိုး၊ ညစ်ညမ်းတဲ့ရေ၊ အစားအစာနဲ့ ရောဂါပိုးရှိသူမှ တစ်ဆင့်ကူးစက်နိုင်ပါတယ်။ အဖြစ်များတဲ့အသည်းရောဂါပိုး အမျိုးအစားတွေက အသည်းရောင် A၊ အသည်းရောင် B၊ အသည်းရောင် C နဲ့ အသည်းရောင် E တို့ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုယ်ခံအားစနစ်ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း

ကိုယ်ခံအားစနစ်ပုံမှန် မဟုတ်တဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ် အစိတ်အပိုင်းတွေကို မှားယွင်းတိုက်ခိုက်ပြီး    အသည်းကိုပျက်စီးစေနိုင်ပါတယ်။

မျိုးရိုးလိုက်ရောဂါများ

မိဘတစ်ယောက် သို့မဟုတ် မိဘနှစ်ဦးစလုံးထံမှ ဆင်းသက်လာတဲ့ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့မျိုးရိုးဗီဇတွေက   အသည်းအတွင်းမှာ   အရာဝတ္ထုအမျိုးမျိုးကိုစုပြုံစေပြီး အသည်းပျက်စီးစေနိုင်ပါတယ်။ မျိုးရိုးလိုက်တဲ့ အသည်းရောဂါတွေက (၁)အသည်းသံဓာတ်စုပုံခြင်း (Hemochroma-tosis)၊ (၂)အသည်းမှာ အောက်ဇာလိတ်စုပုံခြင်း(Hyperoxaluria and Oxalosis)၊ (၃)ဝီလ်ဆင်ရောဂါစု သို့မဟုတ် အသည်းမှာကော့ပါးစုပုံခြင်း(Wilson's diseases)တို့ဖြစ်ပါတယ်။

အသည်းမှာရောဂါဖြစ်ပွားစေတဲ့   တခြားအကြောင်းရင်းတွေက အရက်သောက်ခြင်း၊ အဝလွန်ခြင်း၊ ဆေးဝါးနဲ့ အဆိပ်အတောက်တွေကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။အရက်အလွန်အကျွံသောက်ခြင်း၊   ဆေးထိုးအပ်မျှဝေ သုံးစွဲခြင်း၊ မသန့်တဲ့အပ်နဲ့ ဆေးမင်ကြောင်ထိုးခြင်း၊ တခြားသူရဲ့သွေး၊ ခန္ဓာကိုယ် အရည်များထိတွေ့ခြင်း၊ အကာအကွယ်မဲ့ လိင်ဆက်ဆံခြင်း၊ ဆီးချိုရောဂါ၊ အဝလွန်ခြင်း၊   သွေးအတွင်း  ထရိုင်ဂလစ်စရိုက်များခြင်းတို့ကြောင့် အသည်းရောဂါဖြစ်စေပါတယ်။အသည်းရောဂါရဲ့လက္ခဏာတွေက အသားဝါလာခြင်း၊ မျက်လုံးဝါခြင်း၊ ဗိုက်နာခြင်း၊ ဗိုက်အောင့်ခြင်း၊ ခြေချင်းဝတ်၊ ခြေထောက်ရောင်ခြင်း၊ ဝမ်းဗိုက်ဖောခြင်း၊  အသားယားယံခြင်း၊  ဆီးအရောင်ရင့်ခြင်း၊ ဝမ်းအရောင်ဖျော့ခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်း၊ အစားအသောက်ပျက်ခြင်းနဲ့ အညိုအမည်း စွဲလွယ်ခြင်းတို့ဖြစ်ပါတယ်။

အထက်ပါရောဂါလက္ခဏာတွေ ကြာရှည်နေမယ်ဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ ပြသသင့်ပါတယ်။အသည်းရောဂါဖြစ်ပွားရခြင်းအကြောင်းရင်းတွေနဲ့ အသည်းရောဂါ ပျက်စီးမှုပမာဏကို သိထားခြင်းက ကုသမှုအတွက် အရေးကြီးပါတယ်။

ဒါတွေကိုသိရှိဖို့ ရောဂါရာဇဝင်မေးမြန်းတာ၊ စမ်းသပ်တာ၊ ဆေးစစ်တာတွေ လုပ်ရပါတယ်။ ရောဂါသိရှိဖို့ သွေးစစ်ဆေးချက်၊ အင်ဇိုင်းစစ်ဆေးချက်၊ ပုံရိပ်(MRI၊ CT၊ USG)စစ်ဆေးချက်၊ အသည်းအသားစယူ(biopsy)စစ်ဆေးချက်ဆိုပြီး စစ်ဆေးနိုင်ပါတယ်။

ပုံမှန်အသည်းကနီနီရဲရဲဖြစ်ပြီး ချောမွတ်နေတယ်။ အသည်းရောင် အသားဝါ B ပိုး၊ C ပိုး၊ အရက်၊ ဆေးဝါးစတဲ့တစ်ခုခုကြောင့် အသည်းမှာ ဒဏ်ရာရပြီဆိုရင် အသည်းရောင်၊ အသည်းမာ၊ အသည်းခြောက်တာတွေ တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် ပြောင်းလဲလာတယ်။ နောက်ဆုံးအဆင့်မှာ အသည်းခြောက်ခြင်းနဲ့ အသည်းကင်ဆာရောဂါ အထိဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

အရက်သောက်သုံးသူတွေရဲ့ အသည်းက အဆီဖုံးတယ်။ အသည်းရောင်တယ်။ နာတာရှည် အသည်းရောင်တယ်။ အသည်းအမာရွတ်ဖြစ်ပြီး အသည်းခြောက်တယ်။ အသည်းခြောက်သူရဲ့ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းက အသည်းကင်ဆာရောဂါ ပြောင်းသွားနိုင်ပါတယ်။အသည်းရောဂါဖြစ်ရင် အသားဝါတယ်။ ရေဖျဉ်းစွဲတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ပေါ်မှာ အနီစက်တွေတွေ့ရတယ်။ အစာအိမ်မှာ သွေးကြောထုံးတွေတွေ့ရတယ်။ သွေးအန်တဲ့ လက္ခဏာတွေ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ အဲဒီရောဂါလက္ခဏာတွေက  အချိန်နောက်ကျမှ တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ အသည်းရောဂါဝေဒနာရှင်တွေအနေနဲ့   ဒီလိုလက္ခဏာတွ ေတွေ့ရပြီဆိုရင် လပိုင်း၊ နှစ်ပိုင်းအနည်းငယ်သာ အသက်ရှင်ခွင့်ရကြပါတယ်။ ဒါကြောင့် အသည်းရောဂါရှိလာရင် အသည်းမာ၊ အသည်းခြောက်မဖြစ်ခင် အသည်းရောင်ကတည်းက သေချာစွာကုသဖို့လိုပါတယ်။ ဒီလိုကုသရင် အသည်းမာ၊အသည်းခြောက်၊ အသည်းကင်ဆာရောဂါမှ ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

အသည်းမာ၊ အသည်းခြောက်ရင် ဦးနှောက် မကြည်လင်ဘဲ စိတ်တွေက   ထိုင်းမှိုင်းနေတတ်ပါတယ်။  ကြွက်သားတွေမရှိတော့ဘဲ  ပိန်လှီနေတတ်တယ်။ ဗိုက်ပူပြီး ပိုဆိုးတာက သွေးပါအန်တတ်ပါတယ်။အသည်းကအဆင့်ဆင့်မာလာတာနဲ့အမျှ  နေရတဲ့သက်တမ်းက တိုသွားပါတယ်။ အသည်းမာခါစ လူအယောက် ၁၀၀ မှာ ၉၉ ယောက်က တစ်နှစ်အတွင်း‌ ကောင်းကောင်းနေနိုင်ပါတယ်။ ရောဂါအခြေအနေ ပိုဆိုးလာရင်တော့ တစ်နှစ်မှာ သုံးယောက်လောက် သေဆုံးနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်  အသည်းမမာခင်နဲ့  အသည်းမခြောက်ခင်မှာ ကုသဖို့လိုပါတယ်။

အသည်းရောင်အသားဝါပိုးက    ကမ္ဘာပေါ်မှာ   အသည်းရောင်အသားဝါ A ပိုးကြောင့် နာတာရှည် အသည်းရောဂါမဖြစ်ပါဘူး။ အသည်းရောင်အသားဝါ B ပိုး၊ အသည်းရောင် C ပိုးကြောင့်သာ နာတာရှည် အသည်းရောဂါဖြစ်ပွားရပါတယ်။ B ပိုးကအများဆုံးဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်မှာ လူပေါင်း သန်း ၄၀၀၀ မှာ အသည်းရောင်အသားဝါ B ပိုးကူးစက်နေပါတယ်။ အဲဒီထဲက သန်း ၃၅၀ လောက်က နာတာရှည်အသည်းရောဂါကို ခံစားနေရပါတယ်။ ဘယ်အသက်ရွယ်မဆို သွေးစစ်လို့ B ပိုးမတွေ့ရင် အသည်းရောင်အသားဝါ B ပိုးကာကွယ်ဆေးကို နှစ်လ၊ လေးလ၊ ခြောက်လနဲ့ငါးနှစ် ထိုးနှံသင့်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ လူဦးရေသန်း ၅၀ ကျော်ရှိပြီး ၁၂  ရာခိုင်နှုန်းက နာတာရှည်အသည်းရောင် အသားဝါ B ရောဂါခံစားနေရလို့ မပေါ့ဆသင့်ပါဘူး။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ C ပိုးက သန်း ၁၇၀ လောက်ရှိပါက C ပိုးကကုသဆေးရှိပြီး C ပိုးနဲ့ HIV၊ C ပိုးနဲ့ B ပိုးတွဲဖြစ်နေရင် C ပိုးသတ်ဆေးကိုဝေမျှပေးပါတယ်။   C ပိုးက  မြန်မာနိုင်ငံမှာ မူးယစ်ဆေး သုံးစွဲသူတွေနဲ့   အကာအကွယ်မဲ့ လိင်ဆက်ဆံများသူတွေမှာ  တွေ့ရတတ်ပါတယ်။

MWD Web Portal
 

  “တက်လူတေးသံ”

* ကြက်ဖသာလျှင်

   အရုဏ်ရောင်လှ ဝင်းဝါကြ၏။

* ဥဩသာလျှင်

   ရာသီနွေလ ဖူးပွင့်ကြ၏။

* ဖားငယ်သာလျှင်

   အာကာမိုးက မိုးရွာကြ၏။

* တက်လူသာလျှင်

   မြန်မာပြည်လှ အားသစ်ရ၍

   ဇေယျအောင်လံ ထူမည်တည်း။

                       ဇော်ဂျီ

                       (အိုးဝေမဂ္ဂဇင်း၊ ဒီဇင်ဘာလ၊ ၁၉၃၅ ခုနှစ်)

ယနေ့ကျောင်းနေအရွယ်မောင်မယ်တို့သည် တက်လူငယ်များဖြစ်ကြသည်။ တက်လူငယ်တို့သည် အနာဂတ်ကိုပိုင်စိုးကြရမည်။ အနာဂတ်ကို ပုံဖော်ထုဆစ်ကြရမည်။  အနာဂတ်သည် ယနေ့တက်လူငယ်တို့၏ လက်ထဲတွင်ရှိနေသည်။  ယနေ့တက်လူငယ်တို့၏ စွမ်းရည်စွမ်းအားအပေါ် တည်မှီနေသည်။ ယနေ့ကျောင်းနေအရွယ် တက်လူငယ်တို့၏ စွမ်းရည်စွမ်းအားပြည့်ဝသည့်အလျောက် အနာဂတ်သည် တောက်ပြောင်၊  ထွန်းသစ်နေမည်မှာ မြေကြီးလက်ခတ်မလွဲပေ။ ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်နေမည်မှာလည်း သေချာသည်။

ကမ္ဘာဦးကာလ လူနေမှုအဆင့်အတန်းသည် နိမ့်ကျ၏။  ယနေ့မျက်မှောက်ကာလ လူနေမှုအဆင့်အတန်းသည် မြင့်မား၏။ ကမ္ဘာဦးကာလနှင့် ယနေ့မျက်မှောက်ကာလသည် လွန်စွာကွာခြားသွားသည်။

အဆင့်ဆင့်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာသောကြောင့် နိမ့်ရာမှမြင့်ရာသို့   ရောက်ရှိလာခြင်းဖြစ်သည်။အဆင့်ဆင့်ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်လာသော ဖြစ်စဉ်များတွင်  လူသားတို့၏ တီထွင်ဆန်းသစ်မှု၊  တွေးခေါ်မြော်မြင်မှု၊ စဉ်းစားဆင်ခြင်ချင့်ချိန်မှု၊ ကြံရည်ဖန်ရည်ဉာဏ်ရည် ကျယ်ပြန့်လာမှုတို့က အခရာကျသည်။  ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အလုံးစုံ၏ မူလရင်းမြစ်လည်းဖြစ်သည်။ 

ထိုမူလရင်းမြစ်များကို ပိုင်ဆိုင်သူများသည်ကား မဟာလူသားများဖြစ်ပေသည်။မဟာလူသားများဟုခေါ်ဆိုဂုဏ်ပြုအပ်သော ယနေ့ ကျောင်းနေအရွယ် တက်လူငယ်တို့သည် လူသားအရင်းအမြစ်များ၏ အညွန့်အဖူးများပင် မဟုတ်ပါလော။

လူသားအရင်းအမြစ် အညွန့်အဖူးများကို ရှင်သန်ကြီးထွားလာအောင် ပြုစုပျိုးထောင် မြေတောင်မြှောက်ပေးကြရသည်။  ဗလငါးတန်ပြည့်ဝအောင် ဖြည့်ဆည်းပေးကြရသည်။

ထိုသို့ဖြည့်ဆည်းရာတွင်   အခြေခံပညာသင်ကျောင်းများသည် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍ၌ ပါဝင်နေပေသည်။ အကြောင်းမူကား အခြေခံပညာကျောင်းများသည်    ပညာအခြေခံကောင်းများဖြစ်သည့် “ကာယ၊  ဉာဏ၊ စာရိတ္တနှင့် ရသ၊ သက်မွေးဘက်စုံပညာရေး”ကို သင်ကြားလေ့ကျင့် ပေးနေသောကြောင့်ဖြစ်သည်။   အတန်းလိုက်သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများသည် “ကာယ၊ ဉာဏ၊ စာရိတ္တနှင့် ရသ၊  သက်မွေးဘက်စုံပညာရေး”ကို ဦးတည်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ယခုအခါအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နေသော အခြေခံပညာရေး အဆောက်အအုံသည် (KG+12)သူငယ်တန်း+ဒွါဒသမတန်း အဆောက်အအုံဖြစ်သည်။ အခြေခံပညာရေး အဆောက်အအုံသည် အခြေခံပညာမူလတန်းဆင့် အုတ်မြစ်ပေါ်တွင် အခြေခံပညာအလယ်တန်းဆင့်နှင့် အခြေခံပညာအထက်တန်းဆင့်တို့ကို  ဆင့်တင်ထားခြင်းဖြစ်ပေသည်။  အခြေခံပညာရေး၏ အုတ်မြစ်ဖြစ်သော အခြေခံပညာမူလတန်းဆင့်တွင် KG+ ပထမတန်း၊ ဒုတိယတန်း၊ တတိယတန်း၊ စတုတ္ထတန်း၊  ပဉ္စမတန်းအထိ တန်းစဉ်(၅)ဆင့်၊ အခြေခံပညာအလယ်တန်းဆင့်တွင် ဆဋ္ဌမတန်း၊ သတ္တမတန်း၊ အဋ္ဌမတန်း၊  နဝမတန်းအထိ  တန်းစဉ်(၄)ဆင့်၊  အခြေခံပညာအထက်တန်းဆင့်တွင် ဒသမတန်း၊ ဧကာဒသမတန်း၊ ဒွါဒသမတန်းအထိ  တန်းစဉ်(၃)ဆင့်ရှိသည်။  အခြေခံပညာရေးအုတ်မြစ်ဖြစ်သော အခြေခံပညာမူလတန်းဆင့်(၅)ဆင့်ပေါ်တွင် အခြေခံပညာအလယ်တန်းဆင့်(၄)ဆင့်၊  နောက်အခြေခံပညာအထက်တန်းဆင့်(၃)ဆင့်ဖြင့် တြိဂံပုံ(၅၊ ၄၊ ၃)အဆင့်(၃)ဆင့်နှင့်တည်ဆောက်ထားရာ အခြေခံပညာရေး အဆောက်အအုံသည်  တောင့်တင်းခိုင်မာနေသည်။

အခြေခံပညာမူလတန်းဆင့်တွင်သင်ရိုးဝင် ဘာသာရပ်များဖြစ်သော  မြန်မာစာ၊ အင်္ဂလိပ်စာ၊  သင်္ချာ၊  သိပ္ပံ၊ လူမှုရေး ဘာသာရပ်များနှင့် တွဲဖက်သင်ရိုးဝင် ဘာသာရပ်များဖြစ်သော စာရိတ္တနှင့်ပြည်သူ့နီတိ၊ ဘဝတွက်တာ ကျွမ်းကျင်စရာ၊  ကာယပညာ၊  အနုပညာ(ဂီတနှင့်ပန်းချီ)  စသည့်ဘာသာရပ်များ၊ အခြေခံပညာအလယ်တန်းဆင့်တွင် သင်ရိုးဝင် ဘာသာရပ်များဖြစ်သော  မြန်မာစာ၊ အင်္ဂလိပ်စာ၊  သင်္ချာ၊ သိပ္ပံ၊ ပထဝီဝင်၊ သမိုင်းဘာသာရပ်နှင့်တွဲဖက်သင်ရိုးဝင် ဘာသာရပ်များဖြစ်သော စာရိတ္တနှင့်ပြည်သူ့နီတိ၊ ဘဝတွက်တာကျွမ်းကျင်စရာ၊  ကာယပညာ၊ အနုပညာ(ဂီတနှင့်ပန်းချီ)စသည့် ဘာသာရပ်များ၊ အခြေခံပညာ အထက်တန်းဆင့်တွင်  ာသာတွဲအလိုက်ယူထားသော သင်ရိုးဝင်ဘာသာရပ်များဖြစ်သည့်မြန်မာစာ၊ အင်္ဂလိပ်စာ၊ သင်္ချာ၊ ဓာတုဗေဒ၊ ရူပဗေဒ၊ ဇီဝဗေဒ၊ ဘောဂဗေဒ၊ စိတ်ကြိုက်မြန်မာစာ၊ ပထဝီဝင်၊ သမိုင်းဘာသာရပ်များနှင့် တွဲဖက်သင်ရိုးဝင်ဘာသာရပ်များဖြစ်သော  စာရိတ္တနှင့်ပြည်သူ့နီတိ၊  ဘဝတွက်တာကျွမ်းကျင်စရာ၊ ကာယပညာ၊ အနုပညာ(ဂီတနှင့်ပန်းချီ)စသည့် ဘာသာရပ်များကို သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးနေသည်။

အတန်းလိုက်သင်ရိုးဝင်ဘာသာရပ်များကို သင်ယူလေ့ကျင့်ခြင်းဖြင့် ဘာသာရပ်နယ်ပယ်အလိုက်   တတ်မြောက်ကျွမ်းကျင်လာမည်။  အတန်းလိုက်တွဲဖက်သင်ရိုးဝင် ဘာသာရပ်များကို သင်ယူလေ့ကျင့်ခြင်းဖြင့် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်ယုံကြည်မှု၊  ကြံ့ခိုင်သန်စွမ်းမှု၊  တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှု၊  ဖြောင့်မတ်တည်ကြည်မှု၊  ရိုးသားဖြူစင်မှု၊  ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းစောင့်ထိန်းလိုက်နာမှု၊  ပူးပေါင်းဝိုင်းဝန်းဆောင်ရွက်မှု၊  ပေါင်းသင်းဆက်ဆံရေး ဝင်ဆံ့မှု၊  ထောက်ထားညှာတာစာနာမှု၊ သည်းခံခွင့်လွှတ်မှုစသည့် အလေ့အကျင့်ကောင်းများကို ရရှိလာမည်။  သင်ရိုးဝင်ဘာသာရပ်များက စဉ်းစားမြော်မြင်တွေးခေါ်ဆန်းသစ်နိုင်သည့် ဉာဏ်ရည်ဖွံ့ဖြိုးထက်သန်စေသည်။ 

တွဲဖက်သင်ရိုးဝင်ဘာသာရပ်များက  စာရိတ္တနှင့်  ကိုယ်ကျင့်တရားကိုကြံ့ခိုင်စေသည်။  ထိုသည်ကား  ဘက်စုံပညာရေး၏ အနှစ်သာရဖြစ်သည်။  အခြေခံပညာကျောင်းများက သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးနေသော ဘက်စုံပညာရေးသည် ဗလငါးတန်နှင့်ပြည့်စုံသည့်    ကျောင်းနေအရွယ် တက်လူငယ်များကို မွေးဖွားပေးနေခြင်းပင်မဟုတ်ပါလော။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအစိုးရ လက်ထက်တွင် ဘက်စုံပညာရေးမှတစ်ဆင့်  ဗလငါးတန်ပြည့်ဝသည့်တက် လူငယ်များကိုမွေးဖွားပေးနိုင်ရန် အတွက် အထူးတလည် အကောင်အထည်ဖော်ကာ စီမံဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။  အခြေခံပညာကျောင်းများမှ သင်ကြားလေ့ကျင့်ပေးလိုက်သော ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးများ  ပညာရေးအဟောသိကံဖြစ်စေမည့်၊  သင်ယူမှုအခွင့်အလမ်း အလှမ်းဝေးစေမည့်၊ ပညာသင်ယူရန်အဟန့်အတားဖြစ်စေမည့်   စသည့်စိန်ခေါ်မှုများကို ကူညီပံ့ပိုးဖြေရှင်းပေးကာ  အတန်းကူးပြောင်းမှုနှုန်း မြင့်မားအောင် စီမံဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။   အဆက်ဆက်က မသင်မနေရ မူလတန်း ပညာရေးကိုသာ  အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခဲ့သည်။  နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီအစိုးရက ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးအားလုံး   အခြေခံပညာအလယ်တန်းဆင့် နဝမတန်း(KG+9)အထိ သင်မနေရပညာရေးကို အောင်မြင်စွာ ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့သည်မှာ  အနာဂတ်လမ်းအတွက်   ပညာပန်းများဖြင့် လမ်းခင်းပေးနိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပေသည်။

အခြေခံပညာအလယ်တန်းဆင့်နဝမတန်း(KG+9)အထိ   မသင်မနေရပညာရေးနှင့်အတူ   အခြေခံပညာအလယ်တန်းဆင့် နဝမတန်း(KG+9)ကို ပြီးမြောက်အောင်မြင်သူများသည်  အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်းများသို့ လည်းကောင်း၊  စက်မှု၊ စိုက်ပျိုးရေးနှင့်မွေးမြူရေး အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်းများသို့ လည်းကောင်း နှစ်သက်ရာ၊ ဝါသနာပါရာ၊  စိတ်ဝင်စားရာအခြေခံပညာ အထက်တန်းကျောင်းများသို့  စိတ်ကြိုက်ရွေးချယ်ကာ  သင်ယူနိုင်သည့်  အခွင့်အလမ်းများကိုလည်း လမ်းဖွင့်ပေးထားသည်။  နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ လက်ထက်တွင်  စက်မှု၊ စိုက်ပျိုးရေးနှင့်မွေးမြူရေး အခြေခံပညာ အထက်တန်းကျောင်းပေါင်း ၈၉ ကျောင်းကိုဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့သည်။  အခြေခံပညာ အထက်တန်းကျောင်းများမှ တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲ အောင်မြင်သူများသည်   သက်ဆိုင်ရာတက္ကသိုလ်၊  ဒီဂရီကောလိပ်၊  ကောလိပ်/သိပ္ပံအသီးသီးသို့ တက်ရောက်ပြီး  ပညာသင်ယူနိုင်သကဲ့သို့   စက်မှု၊  စိုက်ပျိုးရေးနှင့်မွေးမြူရေး အခြေခံပညာ အထက်တန်းအောင်မြင်သူများသည်လည်း  သက်ဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ်၊ ဒီဂရီကောလိပ်၊  ကောလိပ်/သိပ္ပံအသီးသီးသို့ တက်ရောက်ပြီး  ပညာသင်ယူနိုင်သည်။

အနာဂတ်ပညာတတ်လူငယ်များ  များပြားလာစေရန် ရည်ရွယ်၍ ပညာရေးဝန်ကြီး၊ သိပ္ပံနှင့် နည်းပညာဝန်ကြီးတို့နှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးပြီး Polytechnic တက္ကသိုလ်များဖွင့်လှစ်နိုင်ရေးကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ Polytechnic တက္ကသိုလ် ၈ ခုအထိဖွင့်လှစ်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။  ဒီမိုကရေစီနိုင်ငံတော် တည်ဆောက်ရာတွင်  ဥပဒေဆိုင်ရာ၊  စီးပွားရေးဆိုင်ရာများနှင့် ပတ်သက်ပြီး  သိရှိထားရန်လိုအပ်သည်။ ထို့ကြောင့်  တက္ကသိုလ်အားလုံးတွင် ဥပဒေပညာရပ်ဆိုင်ရာနှင့် စီးပွားရေးပညာရပ်ဆိုင်ရာ B.A(Law)နှင့်  B.A(Eco)ဘွဲ့များ သင်ကြားနိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။  ထိုသို့နိုင်ငံတော်က စီမံဆောင်ရွက်အားပေးနေခြင်းသည်  အနာဂတ်မျိုးဆက်သစ် လူငယ်များ  ပညာရည်မြင့်မားပြီး  ပညာရည်မြင့်မားသော အနာဂတ်မျိုးဆက်သစ် လူငယ်များနှင့် ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတော် တည်ဆောက်လိုသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ခေတ်မီ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတော်သစ်တည်ဆောက်ရာတွင် အရေးကြီးဆုံးသော အချက်မှာ လူသားအရင်းအမြစ်ပင်ဖြစ်သည်။  ဘက်ပေါင်းစုံသော ကဏ္ဍတို့တွင်  ကျွမ်းကျင်သော အသိပညာရှင်၊ အတတ်ပညာရှင်များ ရှိနေမှသာလျှင် မိမိတို့နိုင်ငံသည် သူများနိုင်ငံများနည်းတူ ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် ရင်ပေါင်တန်းနိုင်ပေလိမ့်မည်။ ဥပမာအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဓိကစီးပွားရေးဖြစ်သည့် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးတွင် မိရိုးဖလာနည်းအတိုင်း စိုက်ပျိုးမွေးမြူနေ၍ မလုံလောက်တော့ပေ။ ခေတ်မီနည်းစနစ်များနှင့် ပေါင်းစပ်မှသာ အထွက်နှုန်းပိုမိုကောင်းမွန်ခြင်း၊ အရည်အသွေးကောင်းသော ထွက်ကုန်များထွက်ခြင်း စသည့်ရလဒ်များကို ပိုင်ဆိုင်ရလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ခေတ်မီနည်းစနစ်များကို ပညာတတ်သော အသိပညာရှင်၊ အတတ်ပညာရှင်တို့ကသာ ဦးဆောင်လမ်းပြ နိုင်ပေလိမ့်မည်။ ဤသည်မှာ ပညာ၏အရေးပါပုံ၊ အရာဝင်ပုံကို ရိုးရှင်းစွာဥပမာပြခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ အခြားဘက်ပေါင်းစုံသော ကဏ္ဍတို့တွင်လည်း ထိုသို့သာဖြစ်သည်။

သို့အတွက်ကြောင့် နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ဆိုလျှင်  ယခုကဲ့သို့ပင် ပညာရေးကိုအစဉ်တစိုက် အားပေးဆောင်ရွက်နေရမည်မှာ မလွဲမှားနိုင်သော ဧကန်အမှန်တရားပင်ဖြစ်သည်။  ကျောင်းနေအရွယ် တက်လူငယ်များကို ပညာပြည့်ဝနှလုံးလှသည့် လူ့စွမ်းအား အရင်းအမြစ်များဖြစ်ပေါ်လာအောင် သင်ကြားလေ့ကျင့် မွေးမြူပေးကြရမည်ဖြစ်သည်။  လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များဖြစ်သည့်  တက်လူငယ်မောင်မယ်များ၏ စွမ်းရည်စွမ်းအားစွမ်းပကားက  မိုးပေါ်ရောက်အောင် ပျံသန်းနိုင်သည်အထိ အစွမ်းထက်လှပါပေသည်။ ကျောင်းနေအရွယ် တက်လူငယ်မောင်မယ်များသည်  နိုင်ငံတော်စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် ခိုင်မာစေရေးအတွက်   ဇေယျအောင်လံထူပေးကြမည့် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များပင် မဟုတ်ပါလော။ 

ထို့ကြောင့်  “နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးဖို့ ပညာရေးကို အားပေးစို့”  ဆိုသည့်အတိုင်း  ကျရာကဏ္ဍအသီးသီးမှ တက်ညီလက်ညီဖြင့်  ဝိုင်းဝန်းကြိုးပမ်းအကောင် အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။     ။

MWD Web Portal
 

ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက်တွင်  ၂၀၂၅ ခုနှစ်   တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲ အောင်စာရင်းထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့သည်။  ကျောင်းသားမိဘများသည် အောင်စာရင်း ထုတ်ပြန်မည့်ရက်ကို   လက်ချိုးရေတွက်ခဲ့ရသည်။ 

ဇူလိုင်လ ၂၆ ရက် ညပိုင်းကတည်းက ကျောင်းသားမိဘများနှင့် ကလေးများကောင်းကောင်းမအိပ်နိုင်ဘဲ အောင်စာရင်းအတွက် ရင်ခုန်နေကြသည်။ ထို့နောက် ဇူလိုင်လ ၂၇ ရက် နံနက်စောစောတွင် မိဘများနှင့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများ ဝမ်းသာ၊ ဝမ်းနည်းဖြစ်ခဲ့ရသည်။ စာမေးပွဲအောင်မြင်သူများသည် ပျော်လို့မဆုံးဖြစ်နေကြသည်။ ဂုဏ်ထူးများစွာနှင့်အောင်မြင်သောကလေးများသည် အတိုင်းထက်အလွန်ပင်ဖြစ်သည်။

အထူးသဖြင့်  မိဘများသည်  ပို၍ပင်ပျော်ရွှင်နေကြသည်။  သူတို့၏အပျော်များသည် ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ မိတ်ဆွေများနှင့်သူငယ်ချင်းများကို ဝမ်းသာပီတိဖြစ်စေသည်။  စာမေးပွဲကျရှုံးသည့် ကလေးများသည် ဝမ်းနည်းပက်လက်ငိုကြွေးနေကြသည်။   တချို့သော မိဘများသည် မစားနိုင်မသောက်နိုင်ပင်ဖြစ်နေကြသည်။ စိတ်မကောင်းစရာပင်ဖြစ်သည်။

အောင်ချက်ရာခိုင်နှုန်း

၂ဝ၂၅ ခုနှစ် တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲ၌ နိုင်ငံခြားစာစစ်ဌာနအပါအဝင် တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာဖြင့်  ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ ၂၀၇၈၉၈ ဦးဖြေဆိုခဲ့ရာ ၉၉၉၂၄ ဦးအောင်မြင်ခဲ့သောကြောင့် အောင်ချက်ရာခိုင်နှုန်း  ၄၈ ဒသမ ၀၆  ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့သည်။ ဆိုရလျှင် စာမေးပွဲဖြေဆိုသူ နှစ်ဦးလျှင်  တစ်ဦးနီးပါးခန့်  အောင်မြင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။

မွန်ပြည်နယ် စာစစ်ဌာနသည် ၅၇ ဒသမ ၁၆ ရာခိုင်နှုန်းဖြင့် အောင်ချက်အမြင့်မားဆုံးဖြစ်သည်။  ခြွင်းချက်အနေဖြင့်  နိုင်ငံခြားစာစစ်ဌာနသည် အောင်ချက် ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။

မုဒိတာပွားမိ

စာမေးပွဲအောင်စာရင်းသည်  ကျောင်းသားတစ်ဦး၊  တစ်ယောက်ချင်းစီ၏   တစ်နှစ်တာကာလအတွင်း ကြိုးပမ်းအားထုတ်ခဲ့မှုများကို မှတ်ကျောက်တင်ပေးခြင်းဖြစ်သည်။   အောင်စာရင်းတွင်   ဂုဏ်ထူး ရရှိသည့်ဘာသာရပ်များကို  ဖော်ပြထားလေ့ရှိသည်။  ထို့ကြောင့် ဂုဏ်ထူးဖြင့်အောင်မြင်သည့်ကလေးများသည်  ပို၍ပျော်ရွှင်ကြမည်ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် အဆင့် ၁ဝ အတွင်းဝင်သည့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများသည် သူတို့၏ကြိုးပမ်းမှုရလဒ်အတွက် ကျေနပ်နေလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။  မိဘများသည် သားသမီးများအတွက် ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားပျော်လို့မဆုံး တပြုံးပြုံးဖြစ်နေကြမည်။ မိဘချင်း ကိုယ်ချင်းစာမိသည်။ ထိုအောင်မြင်မှုများကိုလည်း လှိုက်လှိုက်လှဲလှဲမုဒိတာပွားမိသည်။  မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲ အောင်မြင်ကြသည့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူအားလုံးအတွက် များစွာဂုဏ်ယူမိသည်။

ကိုယ်တွေ့ကြုံခဲ့ရ

တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲသည်    လက်ရေးလက်သား အပါအဝင်  အမှတ်ပေးစည်းမျဉ်းနှင့်အညီ သပ်သပ်ရပ်ရပ် စနစ်တကျဖြေဆိုနိုင်မှသာလျှင် မျှော်မှန်းသလောက် ရလဒ်ထွက်ရှိမည်ဖြစ်သည်။ တချို့သောကလေးများသည် အားလုံးဖြေဆိုခဲ့သော်လည်း  အဖြေလွှာကို ပြန်လည်စစ်ဆေးခြင်းမရှိသဖြင့် မျှော်မှန်းမထားသော စာလုံးပေါင်းသတ်ပုံအမှားအယွင်းများပါသွားနိုင်ပေသည်။

စာရေးသူတို့လည်း   ၂၀၂၀  ပြည့်နှစ်  တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲအောင်စာရင်း မထုတ်ပြန်ခင်က အောင်စာရင်းကို ရင်တမမဖြင့် မျှော်လင့်ခဲ့ရသည်။ ထိုစဉ်က သမီးကြီးသည် ဂုဏ်ထူးငါးဘာသာခန့်မျှော်မှန်းထားသော်လည်း  အောင်စာရင်း ထွက်သည့်အချိန်တွင် သုံးဘာသာပါရှိခဲ့သဖြင့် စိတ်မကောင်းဖြစ်ခဲ့ရသည်။ သို့သော် အမှတ်စာရင်းထွက်သည့်အချိန်တွင်   အမှတ်ကောင်းသဖြင့်   စိတ်ဖြေဆည်ရာရရှိခဲ့သည်။ သမီးကြီးသည် စာမေးပွဲဖြေဆိုရာတွင် စိတ်လောလေ့ရှိသဖြင့်   စိတ်အေးအေးထား၍ဖြေဆိုဖို့ရန်   အမြဲတမ်းသတိပေးခဲ့ရသည်။

စာမေးပွဲအောင်စာရင်းတွင် ပါမလာသော်လည်း စာမေးပွဲဖြေဆိုခါနီးအချိန်တွင် ကျန်းမာရေးနှင့် အခြားလူမှုရေး အခက်အခဲတစ်ခုခုကြောင့်   ခြေချော်လက်ချော်ဖြစ်သွားနိုင်သည်။

ထိုကလေးများအနေဖြင့် လက်ရှိအခြေအနေထက် ပိုမိုကောင်းမွန်သည့် အခြေအနေတစ်ရပ်ကို ဖန်တီးလာသည်ဟု သဘောထားရမည်ဖြစ်သည်။ အရာရာတိုင်းကို ပုံသေကားကျတွက်၍ စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းနေရန် မလိုပေ။ အနာဂတ်တွင်ပိုမိုကောင်းမွန်သော အခွင့်အလမ်းများ တွေ့ရှိလာနိုင်သည်။   ဘဝကို အပြုသဘောဆောင်စွာ ရှုမြင်ထားသင့်သည်။  စာမေးပွဲတစ်ခါကျရှုံးခြင်းသည်  ဘဝတစ်ခုလုံးအတွက်  ဆုံးရှုံးမှုကြီးမဟုတ်ပေ။ လာမည့်ပညာသင်နှစ်တွင်  နှစ်စကတည်းက ဖိဖိစီးစီးသာ ကြိုးစားသွားမည်ဆိုလျှင် ဂုဏ်ထူးများစွာဖြင့်ပင် အောင်မြင်နိုင်မည့်အခွင့်အလမ်းရှိနေပါသေးသည်။ အောင်စာရင်းတွင် ပါရှိမလာသော်လည်း စိတ်ဓာတ်ကျနေစရာမလိုပေ။ ကျရှုံးသော်လည်း ထပ်မံကြိုးစားပါက အောင်မြင်မှုအတွက် အခွင့်အလမ်းများစွာရှိနေပြီး မုချအောင်မြင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ဆန္ဒသာရှိမည်ဆိုလျှင်

လက်ရှိစာမေးပွဲကျရှုံးမှုကို ဘဝအတွက် သင်ခန်းစာအဖြစ်  သဘောထား သွားရမည်ဖြစ်သည်။   အောင်စာရင်းတွင် ပါလာခြင်းမရှိသည့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူတစ်ဦးအနေဖြင့် ပထမဆုံးဆောင်ရွက် ရမည့်အလုပ်သည် လွန်ခဲ့သော တစ်နှစ်တာကာလအတွင်း လုပ်ဆောင်ခဲ့မှုများကို ပြန်လည်သုံးသပ်သွားရန်လိုအပ်သည်။ ပထမဆုံးအချက်မှာ မိမိဖြေဆိုခဲ့သော အမှတ်စာရင်းတောင်းကြည့်ရမည်ဖြစ်သည်။ အမှတ်စာရင်းတွင် အားနည်းချက်ရှိသော ဘာသာရပ်များကို ယခုနှစ်တွင်  ပိုမိုလေ့ကျင့် ကျက်မှတ်သွားရန် လိုအပ်သည်။   အားသာချက်ရှိပြီးသော  ဘာသာရပ်များကို ဆက်လက်လေ့ကျင့် ကျက်မှတ်လိုက်မည်ဆိုလျှင်  သေချာပေါက် ဂုဏ်ထူးထွက်မည်ဖြစ်သည်။  မည်သည့်အရာတွင်မဆို  အောင်မြင်လိုသည့်ဆန္ဒသာ အမှန်တကယ်ရှိနေမည်ဆိုလျှင် တစ်နေ့တွင်   ထိုက်တန်သောအောင်မြင်မှုကို   ဧကန်မုချရရှိသွားမည်ဖြစ်သည်။

နေထိုင်မှုပုံစံပြောင်းရန်လို

လက်ရှိအချိန်တွင် စမတ်ဖုန်းများသည်  လူငယ်များ၏ နေ့စဉ်ဘဝကို လွှမ်းမိုးလာနေပြီဖြစ်သည်။ တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းတက်မည့် ကလေးများအနေဖြင့် ဖုန်းသုံးစွဲချိန်ကို လျှော့သွားရန်လိုအပ်သည်။ လူမှုကွန်ရက်သည် သုံးတတ်လျှင် အကျိုးရှိနိုင်သော်လည်း မသုံးတတ်လျှင် အချိန်နှင့်  ငွေကြေးကုန်ကျပြီး   ပညာသင်ကြားရေးကိုပါ ထိခိုက်နိုင်သည်။

တချို့သောယောကျ်ားလေးများသည်  ဖုန်းဖြင့်ဂိမ်းဆော့နေတတ်ပြီး မိန်းကလေးများသည် လူမှုကွန်ရက်ပေါ်မှနေထိုင်မှု ပုံစံများအပေါ်တွင် သာယာနေတတ်ကြသည်။  ထို့ကြောင့်  မိဘအုပ်ထိန်းသူများသည် သားသမီးများ၏ တယ်လီဖုန်းသုံးစွဲချိန်ကို စောင့်ကြည့်ကန့်သတ်ထားသင့်သည်။ သားသမီးများကို အလိုလိုက်ခြင်းသည်  ချစ်ရာမကျဘဲ နှစ်သလိုဖြစ်နေတတ်ပေသည်။ ပကာသနဆန်သော ပြိုင်ဆိုင်မှုများသည် ကလေးများကို လမ်းမှားသို့တွန်းပို့စေနိုင်သဖြင့် မိဘအုပ်ထိန်းသူများအနေဖြင့် ချင့်ချိန်ဆောင်ရွက်သွားရန် လိုအပ်ပေသည်။

လက်တစ်ကမ်းတွင်ရှိနေ

တချို့သောသူများသည်  တစ်ခါကျရှုံးရုံမျှဖြင့် စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းသွားတတ်ကြသည်။ စိတ်ထင်ရာလျှောက်လုပ်တတ်ကြသည်။ အပေါင်းအသင်းမှားပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး သုံးစွဲတတ်သည်။ အဆိုးရွားဆုံးအချက်သည်   လွဲမှားသောနည်းလမ်းဖြင့်  ထွက်ပေါက်ရှာခြင်းဖြစ်သည်။

အောင်မြင်သူများကိုကြည့်မည်ဆိုလျှင် အချို့သူများသည် တစ်ချိန်ကကျရှုံးခဲ့ဖူးသည်။ သို့သော် အောင်မြင်လိုသည့် ခိုင်မာသောဆန္ဒရှိနေသဖြင့် အကြိမ်ကြိမ်ကြိုးစား၊ အကြိမ်ကြိမ်ရုန်းကန်ထခဲ့ကြရသည်။

မိမိလည်း   ကြိုးပမ်းသွားမည်ဆိုလျှင်  မအောင်မြင်စရာ အကြောင်းမရှိချေ။ မလျှော့သော ဇွဲ၊ လုံ့လ၊ ဝီရိယတို့သာလိုသည်။ အောင်မြင်မှုသည် မိမိ၏လက်တစ်ကမ်းတွင်ရှိနေသည်။

ထူးချွန်စွာအောင်မြင်နိုင်

စင်စစ်အားဖြင့် တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲ   ကျရှုံးခဲ့သူများသည် စိတ်ဓာတ်ကျဆင်း နေစရာမလိုပေ။ တမှိုင်မှိုင်တတွေတွေဖြင့် နောင်တရနေရန်လည်း မလိုပေ။   အဓိကလုပ်ဆောင်သွားရမည့် အချက်သည် လာမည့် ပညာသင်နှစ်အတွက်  စိတ်သစ်ခွန်အားသစ်များနှင့် ကြိုးစားသွားရန်သာ လိုအပ်သည်။ ပညာသင်နှစ်အစမှစ၍ တစ်နေ့စာတစ်နေ့ပြတ်အောင်သာ    ကြိုးစားလေ့ကျင့် ကျက်မှတ်သွားမည်ဆိုလျှင် အတန်းတင်စာမေးပွဲကြီးကို အလွယ်တကူဖြေဆို အောင်မြင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။   စနစ်တကျသာ   လေ့လာသင်ယူလေ့ကျင့် ကျက်မှတ်သွားမည်ဆိုလျှင်  ဂုဏ်ထူးများစွာဖြင့်ပင် ထူးချွန်စွာအောင်မြင်နိုင်သည်။

ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုနှင့် အောင်မြင်မှု အသီးအပွင့်များမည်သည့်အရာမဆို အချိန်ကကုစားသွားမည်ဖြစ်သည်။ မိဘများအနေနှင့်ကလည်း   ကလေးများကို စိတ်ဒဏ်ရာရရှိအောင် လွန်လွန်ကဲကဲဖိအားမပေးသင့်ပေ။   အဆိုးထဲမှ အကောင်းပင်ဖြစ်သည်။

ကောင်းမွန်သောအခြေအနေတစ်ရပ်ကို ဖန်တီးလာခြင်းဖြစ်သည်ဟု သဘောထားသွားရန်သာ လိုအပ်သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ  လက်ရှိအခြေအနေထက်   ပိုမိုကောင်းမွန်အောင် ကြိုးပမ်းနိုင်ရေးအတွက်  အခွင့်အလမ်းရှိသည်ဟု သဘောထားရန်သာ လိုအပ်သည်။  တက္ကသိုလ်ဝင်စာမေးပွဲကျရှုံးခဲ့သည့် ကျောင်းသား၊ကျောင်းသူများသည်  လာမည့်စာမေးပွဲတွင် အောင်မြင်အောင် ကြိုးစားသွားမည်ဆိုသည့်   ခိုင်မာသော သန္နိဋ္ဌာန်စိတ်ဖြင့်သာ ကြိုးပမ်းသွားမည်ဆိုလျှင်  အောင်မြင်မှု အသီးအပွင့်များကို    ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင် ဆုပ်ကိုင်နိုင်မည်မှာ  သေချာပါသည်။    ။

MWD Web Portal
 

အားကစားနည်းအမျိုးမျိုးတွင် မြန်မာပရိသတ်များ အမျှော်လင့်ဆုံး၊ အနှစ်သက်ဆုံးအားကစားနည်းမှာ ဘောလုံးအားကစားနည်းဖြစ်သည်။ တစ်ချိန်သောကာလက ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဘောလုံးအားကစားပြိုင်ပွဲနှင့် ကျွန်းဆွယ်၊ ဆီးဂိမ်း၊ အာရှအားကစားပြိုင်ပွဲများတွင် တိုင်းနှင့် ပြည်နယ်လက်ရွေးစင်၊ မြန်မာ့လက်ရွေးစင်ဘောလုံးအသင်းများ၏ ယှဉ်ပြိုင်ကစားခဲ့ကြပုံများကို ပြည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံး တစ်ခဲနက်အားပေးခဲ့ကြသည်။ တစ်ရပ်ကွက်လုံး၊ တစ်မြို့နယ်လုံး၊ တစ်နိုင်ငံလုံး အုန်းအုန်းကျွက်ကျွက် ဘဝဂ်ထိတိုင်ဆူညံသံများဖြင့် အားပေးခဲ့ကြသည်များကို ယနေ့ထက်တိုင်အောင် သတိရနေဆဲဖြစ်သည်။

မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်ရှင်သန်

မြန်မာ့လက်ရွေးစင်အားကစားသမားများ၏ ရေကုန်ရေခန်းအနိုင်မခံအရှုံးမပေးသည့် ပြောင်မြောက်သော ကစားပုံ၊ ကစားကွက်များမှာ ပရိသတ်အားလုံး၏ နှလုံးသားများကို စွဲငြိစေခဲ့သည်။ ရွှေတွဲလဲ၊ ငွေတွဲလဲနှင့် အောင်ပွဲမှပြန်လာကြသော မြန်မာ့လက်ရွေးစင်အားကစားသမားများကို သောင်းသောင်းဖြဖြ ကြိုဆိုခဲ့ကြသော မြင်ကွင်းများမှာလည်း ယနေ့ထက်တိုင် မမေ့ပျောက်နိုင်သေးဘဲရှိသည်။ အောင်ပွဲရ မြန်မာ့လက်ရွေးစင်အသင်းများအပေါ် မြန်မာအားကစားပရိသတ်ထားရှိသည့် ယုံကြည်ကိုးစားမှု၊ ကျေနပ်နှစ်သက်မှု၊ ချစ်ခင်မြတ်နိုးမှုများမှာ လျော့နည်းသွားခြင်းမရှိပေ။ မြန်မာနိုင်ရမည်ဆိုသည့် အားကစားစိတ်ဓာတ်များ မြန်မာတစ်မျိုးသားလုံး၏ ရင်ထဲတွင်ကိန်းအောင်းနေဆဲ၊ အားကစားမှ ဖြစ်ပေါ်လာသော မြန်မာတို့၏ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်ရှင်သန်နေဆဲ။

ပြီးခဲ့သည့် ဇူလိုင်လတတိယပတ်က အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတွင် ကျင်းပခဲ့သည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် အာဆီယံယူ - ၂၃ ချန်ပီယံရှစ်ပြိုင်ပွဲများကို မြန်မာအားကစားပရိသတ် စိတ်ဝင်တစား အားပေးကြည့်ရှုခဲ့ကြသည်။ ဇူလိုင်လ ၂၂ ရက်နေ့အုပ်စုနောက်ဆုံးပွဲစဉ်တွင် မြန်မာအသင်းနှင့် ထိုင်းအသင်းတို့ ဂိုးမရှိသရေပွဲကျခဲ့သည်။ အာဆီယံနိုင်ငံများတွင် အစဉ်အလာရှိသည့် ထိပ်တန်းထိုင်းအသင်းကို သရေကစားနိုင်သဖြင့်ကျေနပ်မိသည်။ သို့သော် အုပ်စုပထမပြိုင်ပွဲတွင် တီမောအသင်းကို မထင်မှတ်ဘဲ၊ မမျှော်လင့်ဘဲ သရေကစားခဲ့သည်ကိုမူ မြန်မာပရိသတ်များ မကျေမချမ်းဖြစ်ကြသည်။ မြန်မာတို့၏ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်ကို တီမောအသင်းနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရာတွင် အထင်အရှားတွေ့ရသည်။ အနိုင်ရလျှင် တစ်နိုင်ငံလုံးပျော်မည်။ ရှုံးနိမ့်လျှင် ကြိတ်မနိုင်ခဲမရဖြစ်ကြသည်။

ပရိသတ်များမျှော်လင့်လျက်

ယခုကာလတွင် ယှဉ်ပြိုင်ကစားကြသော ပြည်တွင်း/ပြည်ပအားကစားပြိုင်ပွဲများ၏ အနိုင်/အရှုံးရလဒ်များသည် နှစ်ကုန်တွင်ကျင်းပမည့် (၃၃)ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင်အာရှ အားကစားပြိုင်ပွဲအတွက် အကြိုခြေလှမ်းများဟု ဆိုနိုင်သည်။ အတိတ်တစ်ချိန်က ရွှေရောင်လွှမ်းခဲ့သော နိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင် မြန်မာ့အားကစားဂုဏ်သည် အားကစားသမိုင်းတွင် ကမ္ပည်းမော်ကွန်းရေးထိုးထားသည်။ ခေတ်ကာလရွေ့လျောလာသည့်အလျောက် မြန်မာ့အားကစားရွှေရောင်များမှာ မှေးမှိန်လာခဲ့ပြီး မျက်မှောက်ကာလတွင်မူ အားကစားအဆင့်အတန်းမှာ ပြန်လည်ဦးမော့လာသည်ဟုဆိုနိုင်သည်။ အတိတ်က ရွှေရောင်အိပ်မက်များကို မမေ့နိုင်သေးသလို အနာဂတ်အတွက် ရွှေရောင်အိပ်မက်များကိုလည်း ပရိသတ်အားလုံး မျှော်လင့်လျက်ရှိသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်က ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၌ ကျင်းပခဲ့သည့် (၃၂)ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင်အာရှအားကစားပြိုင်ပွဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံက အားကစား နည်း ၁၉ နည်း၊ အားကစားသမား ၃၄၁ ဦး၊ အုပ်ချုပ်သူ/နည်းပြ ၁၀၄ ဦး စုစုပေါင်း မြန်မာအားကစားအဖွဲ့ဝင် ၄၄၅ ဦးဖြင့် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရာ ရွှေတံဆိပ် ၂၁ ခု၊ ငွေတံဆိပ် ၂၅ ခု၊ ကြေးတံဆိပ် ၆၈ ခု စုစုပေါင်း ဆုတံဆိပ် ၁၁၄ ခု နိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင် ရယူပေးနိုင်ခဲ့သည်ကို ဂုဏ်ယူဖွယ်ရာတွေ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ၁၉၈၁ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းအခြားအိမ်ရှင်နိုင်ငံများသို့ ဧည့်နိုင်ငံအဖြစ် သွားရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကစားခဲ့သည့် ဆီဂိမ်းပြိုင်ပွဲ များတွင် (၃၂) ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင်အာရှ အားကစားပြိုင်ပွဲသည် ရွှေ၊ ငွေ၊ ကြေးဆုတံဆိပ်အများဆုံး ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်ခဲ့သည့် မြန်မာ့လက်ရွေးစင်အားကစားအဖွဲ့များ၏ ထူးခြားသော စွမ်းဆောင်မှုများကို တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ခဲ့

ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှုအင်အားတွင် (၃၂)ကြိမ်မြောက် ဆီးဂိမ်းပြိုင်ပွဲ၌ ပြိုင်ပွဲဝင် ၁၁ နိုင်ငံမှ အားကစားသမား ၆၂၁၀ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြရာ အိမ်ရှင်ကမ္ဘောဒီးယား၊ ဖိလစ်ပိုင်နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့သည် ပြိုင်ပွဲဝင် ၈၀၀ ကျော်စီပါဝင်သည့် အများဆုံးအင်အားဖြင့် ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက် ဗီယက်နမ်က အင်အား ၇၀၀ ကျော်၊ မလေးရှားက အင်အား ၆၀၀ ကျော်၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ လာအိုနှင့် စင်ကာပူနိုင်ငံတို့က အင်အား ၅၀၀ ကျော်စီ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြသည်ကို တွေ့ရသည်။ အားကစားနည်းအလိုက် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှု အခြေအနေကိုကြည့်လျှင် စုစုပေါင်းထည့်သွင်းကျင်းပသည့် အားကစားနည်း ၃၆ နည်းတွင် အိမ်ရှင်ကမ္ဘောဒီးယားနှင့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံတို့က အားကစားနည်းအားလုံး ရာနှုန်းပြည့် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ကြပြီး ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ ဗီယက်နမ်၊ စင်ကာပူ ငါးနိုင်ငံက အားကစားနည်း ၃၀ ကျော် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံက အားကစားနည်း ၁၉ နည်းသာ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့သဖြင့် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှု ရာခိုင်နှုန်းအနေဖြင့် ၅၂ ဒသမ ၇၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်ဟု သိရသည်။ အားကစားသမားပါဝင်မှု အချိုးအစားကိုကြည့်လျှင် အာဆီယံနိုင်ငံအားလုံးက ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်သူအားလုံး၏ ၅ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိသည်ကိုတွေ့ရသည်။ မြန်မာအားကစားအဖွဲ့များအနေဖြင့် အားကစားနည်းစနစ်အစုံအလင်နှင့် ပြိုင်ပွဲဝင်အားကစားသမားအပြည့်အစုံ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ကြသည့် အခြားနိုင်ငံများကြားတွင် အားကစားနည်း ၁၉ နည်းနှင့်ပြိုင်ပွဲဝင် ၃၄၁ ဦးဖြင့်သာ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ရသော်လည်း အားကစားနည်းအရ ဆုတံဆိပ်ရရှိမှုတွင် မြန်မာနိုင်ငံက မြင့်မားနေသည်မှာ ဂုဏ်ယူဖွယ်ရာဖြစ်သည်။

အောင်မြင်မှုမြင့်မား

ထို့ပြင် မြန်မာနိုင်ငံက အိမ်ရှင်နိုင်ငံအဖြစ် လက်ခံကျင်းပသည့် (၂၇)ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင် အာရှအားကစားပြိုင်ပွဲမှ (၃၂)ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင်အာရှ အားကစားပြိုင်ပွဲအထိ မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြု ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်သူအားကစားသမားဦးရေနှင့် ဆုတံဆိပ်ရရှိမှု ရာခိုင်နှုန်းတွက်ချက်မှုအရ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အောင်မြင်မှုရာခိုင်နှုန်းသည် (၂၇)ကြိမ်မြောက်ပြိုင်ပွဲ၌ ၂၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ (၂၈)ကြိမ်မြောက်ပြိုင်ပွဲ၌ ၁၇ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ (၂၉)ကြိမ်မြောက် ပြိုင်ပွဲ၌ ၉ ဒသမ ၆၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ အကြိမ် (၃၀) မြောက်ပြိုင်ပွဲ၌ ၇ ဒသမ ၆၆ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ၂၀၂၁ ခုနှစ် (၃၁) ကြိမ်မြောက်ပြိုင်ပွဲ၌ ၂၁ ဒသမ ၅၂ ရာခိုင်နှုန်းရရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ် (၃၂)ကြိမ်မြောက်ပြိုင်ပွဲ၌ ၃၃ ဒသမ ၄၃ ရာခိုင်နှုန်းအထိရရှိခဲ့သဖြင့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီလက်ထက်တွင် မြန်မာ့အားကစား အောင်မြင်မှုများ မြင့်မားတိုးတက်လာသည်ကို တွေ့ရသည်။

ထိုင်းနိုင်ငံက အိမ်ရှင်နိုင်ငံအဖြစ် ကျင်းပပြုလုပ်မည့် (၃၃)ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင်အာရှအားကစားပြိုင်ပွဲတွင် အားကစားနည်းပေါင်း ၅၃ နည်းထည့်သွင်းကျင်းပသွားမည်ဟု သိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် အားကစားနည်းပေါင်း ၄၀ ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ယခုအခါ အားကစားနည်းအလိုက်ပွဲမဝင်မီ ပြင်ဆင်လေ့ကျင့်နေကြသည်ကို တွေ့ရသည်။ (၃၃) ကြိမ်မြောက် ပြိုင်ပွဲတွင်ပါဝင်မည့် အားကစားနည်းအမျိုးအစားများလာသည့်အလျောက် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် အားကစားနည်းများအလိုက် တိုးတက်ယှဉ်ပြိုင်လာသည်ကို တွေ့နိုင်သည်။

စံချိန်သစ်ပေါ်ထွက်နိုင်

(၃၃)ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင်အာရှအားကစားပြိုင်ပွဲအတွက် ပွဲမဝင်မီကြိုတင်ပြင်ဆင် လေ့ကျင့်နေမှုများနှင့်ပတ်သက်၍ ပြီးခဲ့သည့်နှစ်က နေပြည်တော်တွင် တခမ်းတနားကျင်းပခဲ့သည့်် ပဉ္စမအကြိမ် အမျိုးသားအားကစားပြိုင်ပွဲမှတစ်ဆင့် အစပျိုးလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့မှ ၂၀ ရက်နေ့အထိ ကျင်းပခဲ့သည့် အားကစားပွဲတော်ကြီးတွင် အားကစားသမားပေါင်း ၁၂၀၀၀ ခန့်နှင့်အားကစားနည်း ၂၃ မျိုး ယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြခြင်းမှစတင်သည်။ ဘောလုံး၊ ဘော်လီဘော၊ ဘတ်စကက်ဘော၊ ဖူဆယ်၊ ရိုးရာခြင်းလုံး၊ ပိုက်ကျော်ခြင်း၊ ဂေါက်သီး၊ တင်းနစ်၊ စားပွဲတင်တင်းနစ်၊ ပြေးခုန်ပစ်၊ အလေးမ၊ ရေကူး၊ ကြက်တောင်၊ ဘိလိယက်နှင့် စနူကာ၊ ကာယဗလ၊ ဂျူဒို၊ ကရာတေး၊ ဝူရှူး၊ တိုက်ကွမ်ဒို၊ ဗိုဗီနမ်၊ မြန်မာ့သိုင်း၊ လက်ဝှေ့စသည့် အားကစားနည်းများသည် လက်ရွေးစင်အားကစားသမားများ ပေါ်ထွက်လာနိုင်ပြီး စံချိန်သစ်တင်နိုင်သော အားကစားနည်းများဖြစ်သည်။

မြန်မာအားကစားပရိသတ်များ စိတ်ဝင်စားသည့် ဘောလုံးပြိုင်ပွဲနှင့်ပတ်သက်၍ အတိတ်က ရွှေရောင်အိပ်မက်များကို အမီမလိုက်နိုင်သေးသော်လည်း ၂၀၀၅ ခုနှစ်မှစတင်၍ ဗိုလ်လုပွဲအဆင့်အထိ တက်လှမ်းလာနိုင်သဖြင့် အရှေ့တောင်အာရှဘောလုံးလောကတွင် မြန်မာဘောလုံးအသင်းများ၏ ခြေစွမ်းခြေစများမှာ အလားအလာကောင်းများ ရှိနေပြီဖြစ်သည်။ ပြီးခဲ့သည့် (၃၂)ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင်အာရှအားကစားပြိုင်ပွဲတွင် မြန်မာ့လက်ရွေးစင် အမျိုးသား/အမျိုးသမီးအသင်း နှစ်သင်းစလုံးအနေဖြင့် အကြိုဗိုလ်လုပွဲများသို့ တက်ရောက်နိုင်ခဲ့သည်မှာ မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ပြည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံးအတွက် အားတက်ဂုဏ်ယူဝမ်းမြောက်ဖွယ်ရာ အခြေအနေဖြစ်သည်။ မြန်မာအမျိုးသမီးဘောလုံးအသင်းအနေဖြင့် အုပ်စုအဆင့်၌ ပြိုင်ဘက်အသင်းကောင်းများဖြစ်သည့် ဗီယက်နမ်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ မလေးရှားအသင်းများနှင့် ယှဉ်ပြိုင်ကစားခဲ့ကြရပြီး အကြိုဗိုလ်လုပွဲတွင် အာဆီယံ၌ အင်အားအကြီးဆုံး ထိုင်းနိုင်ငံအသင်းကို ဂုဏ်သိက္ခာရှိရှိအနိုင်ရရှိခဲ့သည်။

ဂုဏ်ပြုပေးအပ်ချီးမြှင့်

ထိုသို့အောင်မြင်မှုများ အဆင့်ဆင့်တက်လှမ်းပြီး မျက်မှောက်ကာလတွင် မြန်မာအားကစားကဏ္ဍ အဆင့်အတန်းတစ်ခုအထိ မြင့်မားတိုးတက်လာခြင်းသည် မြန်မာအားကစားသမားများအားလုံး၏ နိုင်ငံနှင့် လူမျိုးဂုဏ်သိက္ခာမြင့်မားရေးအတွက် အားကစားဖြင့် ရေကုန်ရေခန်း ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မည်ဆိုသည့် အောင်စိတ်မြင့်မားမှုရှိနေကြခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် အားကစားအဆင့်အတန်း မြင့်မားတိုးတက်လာအောင် နိုင်ငံတော်အစိုးရ၏ အားပေးမြှင့်တင်ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်ပေးမှုများဖြင့် နိုင်ငံတကာပြိုင်ပွဲများတွင် နိုင်ငံအတွက် ဆုတံဆိပ်များရယူပေးနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုသို့ နိုင်ငံ့ဂုဏ်ကို အားကစားဖြင့် မြှင့်တင်ပေးရာရောက်သည့်အပြင် အမိမြန်မာနိုင်ငံတော်အလံကို နိုင်ငံတကာအလယ်တွင် ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားစွာဖြင့် လွှင့်တင်ပေးနိုင်ခဲ့သဖြင့် အုပ်ချုပ်သူနည်းပြများအပါအဝင် နိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင် အားကစားမောင်မယ်များအား နိုင်ငံတော်အစိုးရက ထိုက်ထိုက်တန်တန် ဂုဏ်ပြုချီးမြှင့်ပေးခြင်းများသည်လည်း အထောက်အပံ့ကောင်းများဖြစ်သည်။

သာဓကအားဖြင့် နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က အထူးဆုများအဖြစ် (၃၂) ကြိမ်မြောက် ဆီးဂိမ်းပြိုင်ပွဲတွင် ဗိုလ်လုပွဲသို့ တက်ရောက်ခဲ့သည့် မြန်မာအမျိုးသမီးဘောလုံးအသင်းကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၅၀၀၀၀၊ အကြိုဗိုလ်လုပွဲသို့တက်ရောက်ခဲ့သည့် အမျိုးသားဘောလုံးအသင်းကို အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၂၀၀၀၀ ဂုဏ်ပြုပေးအပ်ချီးမြှင့်ခဲ့သည့်အပြင် အခြားအားကစားနည်းအလိုက် ရွှေ၊ ငွေ၊ ကြေးတံဆိပ်ဆွတ်ခူးကြသော အားကစားမောင်မယ်များ၊ အသင်းလိုက်၊ အဖွဲ့အလိုက်ပါဝင်သူများ၊ အုပ်ချုပ်သူနည်းပြများပါမကျန် ပါဝင်စွမ်းဆောင်ခဲ့ကြသူအားလုံးကို ထိုက်ထိုက်တန်တန်ဂုဏ်ပြုချီးမြှင့်ပေးခဲ့သည်။

သို့ဖြစ်ရာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ထိုင်းနိုင်ငံ၌ကျင်းပမည့် (၃၃)ကြိမ်မြောက် အရှေ့တောင်အာရှအားကစားပြိုင်ပွဲတွင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်မည့် အားကစားနည်းများအလိုက် မြန်မာ့လက်ရွေးစင်အားကစားသမားများအားလုံးက မလျှော့သော ဇွဲ၊ လုံ့လ၊ ဝီရိယဖြင့် ပွဲမဝင်မီ အစွမ်းကုန်ကြိုးပမ်းလေ့ကျင့်ပြင်ဆင်နေကြပြီဖြစ်ရာ ပြီးခဲ့သည့်ဆီးဂိမ်းပြိုင်ပွဲများတွင် ရွှေတွဲလဲ ငွေတွဲလဲ အောင်ပန်းဆင်နိုင်ခဲ့သည့် အခြေအနေထက် ပိုမိုသာလွန်ကောင်းမွန်သည့် အောင်မြင်မှုများကို သယ်ဆောင်ရယူပေးပြီး အားကစားဖြင့်နိုင်ငံ့ဂုဏ်ကို မြှင့်တင်ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်ကြမည်ဟု ယုံကြည်ပါကြောင်း။ ။

MOI

သရက်သီးအမှည့်၏ဆေးဖက်ဝင်ပုံ

သရက်သီးသည်  ချိုချဉ်အရသာရှိပြီး ခံတွင်းမြိန်စေသည်။   သွေးသည်းခြေကို ဖျက်စေတတ်ကာ  လေသလိပ်ကိုနိုင်ပြီးကျင်ကြီးအစုကိုဖျက်၍    ဝမ်းကိုရွှင်စေသည်။ ကိုလက်စထရောဓာတ်ကို လျှော့ချပေးပြီး  ကင်ဆာရောဂါကိုကာကွယ်ပေးနိုင်ကာ  အစာကြေစေသည်။  ဦးနှောက်သွေးကြောပြတ်ခြင်းအတွက်  ကောင်းမွန်စေပြီး  မျက်လုံးအတွက်  ဆေးတစ်မျိုးလည်းဖြစ်သည်။ သရက်သီးအမှည့်က သေးပြီးချိုသည့်အရသာနှင့်     ဖန်သည့် အရသာအနည်းငယ်ရှိသည်။    အအေးမိခြင်း၊ Allergic ကြောင့် နှာခေါင်းအတွင်း ပိုင်းရောင်ရမ်းနာကျင်ခြင်းကို သက်သာစေသည့်အပြင်   ခန္ဓာကိုယ်အားအင်တိုးပွား စေရန်  သရက်သီးမှည့်ဖျော်ရည်ကို  ပျားရည်နှင့်ရောပြီး  သောက်ပေးနိုင်သည်။ ဦးရေပြားကိုလည်း ကျန်းမာစေသည်။

သရက်သီးက သွေးတွင်းအက်စစ်ဓာတ်ကို  လျော့နည်းစေသောကြောင့်  အဆစ်အမျက်ကိုက်ခဲခြင်း၊    ကျောက်ကပ်တွင် ကျောက်တည်ခြင်းတို့ကို  ကာကွယ်ပေးသည်။  သရက်သီးတွင်  ပိုတက်ဆီယမ် ဓာတ်ကြွယ်ဝစွာပါဝင်မှုကြောင့်  နှလုံးခုန်မမှန်ခြင်းနှင့်   ကြွက်သားအားနည်းခြင်းတို့ကိုသက်သာစေသည်။ သရက်သီးတွင်ပါဝင်သည့် Glutamic Acid က အာရုံကြော များကို လှုံ့ဆော်ပေးပြီး  အာရုံစူးစိုက်မှုကိုအားကောင်းစေကာ   ဦးနှောက်၏စွမ်း ဆောင်ရည်များကို     ပိုပြီးကောင်းမွန်စေသည်။  ထို့ပြင်  ဖောလစ်အက်စစ် ၊ မဂ္ဂနီ ဆီယမ်၊ ကယ်လ်စီယမ်၊  ဖော့စဖရပ်စ်နှင့်    ပိုတက်ဆီယမ်တို့ ပါဝင်သောကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ    သရက်သီးကို စားပေးလျှင် ကလေးကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေသည်။

သောက်သုံးသင့်သောသရက်သီးဖျော်ရည်

သရက်သီးသည် ခန္ဓာကိုယ်ကိုအေးမြစေသော အစွမ်းသတ္တိပါရှိသဖြင့် ပူပြင်းသောနွေရာသီတွင်  သရက်သီးဖျော်ရည် သောက်ပြီး အပူဒဏ်ကိုကာကွယ်နိုင်သည်။ ထို့ပြင် ဆီးရွှင်စေသဖြင့် ဆီးကျောက် တည်မှုအန္တရာယ်ကို လျှော့ချပေးပြီး ကျောက်ကပ်ကိုသန့်စင်စေကာ ခန္ဓာကိုယ်တွင် ဆီးဆိပ်တက်ခြင်းပြဿနာကိုမဖြစ် ပေါ်စေနိုင်ပါ။ သရက်သီးအမှည့်ကို ဖျော်သောက်ပေးမည်ဆိုပါက  ရာသီဥတု ပူပြင်းမှုကြောင့်  ခန္ဓာကိုယ်တွင်ဖြစ်လာနိုင်သည့် အပူလျှပ်ခြင်းကဲ့သို့ ဝေဒနာများမဖြစ်ပေါ်စေရန်   ကာကွယ်ပေးနိုင်မည် ဖြစ်သည်။

အမျိုးသမီးများနှင့်သင့်လျော်သော သရက်သီး

   သွေးအားနည်းရောဂါရှိသူများသည် ညစာစားပြီးတိုင်း သရက်သီးကို   မှန်မှန် မှီဝဲစားသုံးခြင်းဖြင့် သွေးနီဥပမာဏ တိုးပွားလာစေနိုင်သည်။  အမျိုးသမီးများ ဓမ္မတာလာစဉ် နာကျင်ကိုက်ခဲမှုဝေဒနာတို့ကို သက်သာစေသကဲ့သို့ သွေးဆုံးပြီးစ အချိန်အတွက်လည်း  သရက်သီးက အထူးသင့်လျော်သည်။ ထို့ပြင် ကယ်လ်စီယမ်နှင့် မဂ္ဂနီဆီယမ်တို့ပါရှိခြင်းကြောင့်  သားလျှော သားပျက်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်ရုံမျှမက သံဓာတ်ကြွယ်ဝခြင်း၊ HB ပမာဏကိုထိန်း ညှိကာ   ခန္ဓာကိုယ်တွင်း  အောက်ဆီဂျင် ကောင်းစွာ လည်ပတ်စေနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များအနေဖြင့်လည်း    သရက်သီးနှင့် သရက်သီးဖျော်ရည်တို့ကို သောက်သုံးပေးသင့်သည်။

ကင်ဆာတချို့ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်သော သရက်သီး

 သရက်သီးတွင်   ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်အာနိသင်များ ပါဝင်သောကြောင့် အူမကြီး ကင်ဆာ၊ ရင်သားကင်ဆာ၊ သွေးကင်ဆာ နှင့်   ဆီးကျိတ်ကင်ဆာများမဖြစ်စေရန် ကာကွယ်ပေးသည့်အပြင် ဘီတာကယ်ရို တင်း၊ ပိုတက်ဆီယမ်နှင့်  ဆီလီနီယမ်တို့ ပါရှိသဖြင့် နှလုံးနှင့်နှလုံးကြွက်သားများကို ကျန်းမာကြံ့ခိုင်စေပြီး  သွေးဖြူဥကိုလှုံ့ဆော်ပေးကာ    မလိုလားအပ်သည့် ဗက်တီးရီးယားများကို  ပျက်စီးစေနိုင် သည်။

သွေးတွင်းကိုလက်စထရောကျစေနိုင်သော သရက်သီး

သရက်သီးတွင်   အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်ဝစွာပါဝင်သောကြောင့် သွေးတွင်းကိုလက် စထရောပမာဏ    ကျဆင်းအောင်လည်း လုပ်ဆောင်ပေးနိုင်သည်။ သရက်သီးတွင် ဖိနိုလစ်ကွန်ပေါင်းတစ်မျိုး    ပါဝင်သည့်အတွက် အရွယ်တင်နုပျိုစေခြင်း၊ ကျန်းမာ ရေးပြဿနာများကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်သောဖရီးရယ်ဒီကယ်များကို ထိန်းထားပေးနိုင်သည့်  ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများပေါကြွယ်ဝစွာပါရှိသည့်အတွက် သွားဖုံးသွေး ယိုရောဂါ၊ ချောင်းဆိုး၊ အဖျားတက်ခြင်း၊မအီမသာပျို့အန်ခြင်း၊   ပင်လယ်လှိုင်းမူးခြင်း၊ ကြွက်တက်ခြင်းစသည့် ဝေဒနာများကို ပျောက်ကင်းစေနိုင်ကြောင်း တရုတ် ဆေးကျမ်းများတွင်   ဖော်ပြထားသည်။ 

ဆီးကျောက်ကြေစေသော သရက်သီးအမှည့်

ဆီးကျောက်တည်သူများ၊    ဆီးလမ်းကြောင်း ပိုးဝင်သူများ ဓာတ်စာအနေဖြင့် သရက်သီးဖျော်ရည်    တစ်ဖန်ခွက်နှင့်လတ်ဆတ်သည့်  မုန်လာဥနီဖျော်ရည် ဖန်ခွက်တစ်ဝက်ကိုရော၍  နေ့စဉ် သောက်ပေးခြင်းဖြင့်   ဆီးကျောက်ကို ကြေစေကာ  ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ပြီး     ခံစားရသည့် လက္ခဏာများကိုလည်း   သက်သာစေမည်ဖြစ်သည်။

အသားအရေကိုလှပစေနိုင်သောသရက်သီး

သရက်သီးမှည့်တွင်      ဗီတာမင်-A၊ ဗီတာမင်-C နှင့် ဗီတာမင်-E များပါဝင် မှုကြောင့်    အသားအရေကိုချောမွေ့လှပ စေပြီး အရေပြားတွင်   ကြာဆူးကဲ့သို့အဖုများထွက်ခြင်း၊ အသားအရေခြောက် သွေ့ခြင်း၊ အရေပြားတွန့်ခြင်းနှင့်ပါးရေတွန့်ခြင်းတို့ကို သက်သာစေသည်။ တင်း တိပ်၊  မှဲ့ခြောက်နှင့် ဝက်ခြံထွက်ခြင်းတို့ကို သက်သာပျောက်ကင်းစေပြီး အသားအရေကိုစိုပြည်ချောမောလှပကာ  အရွယ် တင်နုပျိုစေသည်။  သရက်သီးက အသား အရေကိုချောမွေ့စေပြီး ဝက်ခြံများကိုသက်သာစေနိုင်သောကြောင့်    အသားအရေ လှပချင်သူများအနေဖြင့် သရက်သီးကို  စားသုံးပေးသင့်သည်။

သရက်သီးကို စားပေးရုံမျှမက မျက်နှာ ပြင်ပေါ်ရှိချွေးပေါက်များကိုလည်း ပွင့်စေသဖြင့်   မျက်နှာပေါင်းတင်ရန်အတွက် လည်းအသုံးပြုနိုင်သည်။ သရက်သီးကိုခပ် ပါးပါးလှီးပြီး မျက်နှာပေါ်တွင် ညင်သာစွာကပ်ကာ  ၁၅ မိနစ်ခန့်အကြာတွင် ရေနွေးဖြင့်   သန့်စင်ဆေးကြောပေးပါက  ချွေးပေါက်များကိုပွင့်စေပြီး ဝက်ခြံပေါက်ခြင်း မှကာကွယ်နိုင်သည်။

အမြင်အာရုံကောင်းမွန်စေသောသရက်သီး

ကွန်ပျူတာနှင့်ဖုန်း      နေ့စဉ်အသုံး ပြုသူများအနေဖြင့်  တစ်နေ့တာလိုအပ် သော ဗီတာမင်-A ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ပါဝင်သည့်အပြင် Flavonoids ၊ Beta-carotene၊ Alpha-caroteneနှင့် Beta-cryptoxanthin တို့ပါရှိသော သရက်သီး မှည့်ကိုစားခြင်းဖြင့် အမြင်အာရုံကောင်း မွန်စေပြီး မျက်စိယားယံခြင်း၊ ရောင်ကိုင်းခြင်း၊ ကြက်မျက်သင့်ခြင်း၊ မျက်လုံးခြောက်သွေ့ခြင်းနှင့်မျက်ကြည်လွှာရောဂါအမျိုးမျိုးကို ပျောက်ကင်းစေနိုင်သည်။ သရက် သီးမှည့်ပုံမှန်စားပေးခြင်းဖြင့်   မျက်စိကို ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်(UV) ဝင်ရောက်သည့်ဒဏ်ကို ကာကွယ်ပေးသောကြောင့် အမြင်အာရုံထိခိုက်ပျက်စီးခြင်းမှ ကာကွယ် ပေးသည်။

ဆံသားများကိုကောင်းမွန်စေသောသရက်သီး

သရက်သီးတွင်ပါဝင်သည့်   ဗီတာမင်ဓာတ်များက  ဆံပင်အရည်အိတ်ငယ်လေးများကို  အားကောင်းစေသောကြောင့် ဆံပင်အသစ်များကိုလည်း   ထွက်စေပြီးဆံပင်သန်ကာ အရောင်တောက်စေသောကြောင့် ဆံပင်ကျွတ်ပြီး ဆံသားခြောက်သွေ့နေသူများအနေဖြင့် သရက်သီးကိုစားပေးခြင်းဖြင့် ဆံပင်များ ပြန်လည်ကောင်းမွန် လာစေနိုင်သည်။

အစာကြေစေသောသရက်သီး

သရက်သီးတွင်   အမျှင်ဓာတ်နှင့်အစာ ခြေအင်ဇိုင်းတစ်မျိုးဖြစ်သည့်   Amylase  ကြွယ်ဝစွာပါဝင်သောကြောင့် စားသောက်လိုက်သည့်ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ်များကို Am-ylase အင်ဇိုင်းများက ကောင်းစွာချေဖျက် ပေးနိုင်သဖြင့် အူလမ်းကြောင်း ကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးကျေးဇူးများစွာ ရှိစေသည်။ သရက်သီးမှည့်တွင် ချေဖျက်လွယ်သော  အမျှင်ဓာတ်များစွာ ပါဝင်သောကြောင့် ဝမ်းပျော့စေပြီး ဝမ်းချုပ်တတ်သူ များ သရက်သီးမှည့် တစ်နေ့တစ်လုံးပုံမှန် စားသုံးခြင်းဖြင့်    ဝမ်းမှန်စေသည့်အပြင် အစာအိမ်နှင့်အူများကို  သန့်စင်စေရုံသာမက အသည်းကိုပါ  ကောင်းကျိုးများစေသည်။ သရက်သီးမှည့်တွင် အစာခြေစနစ် အတွက် အဓိကဖြစ်သောအမျှင်ဓာတ်နှင့် ရေဓာတ်ကြွယ်ဝသဖြင့် သရက်သီးစားသုံး ခြင်းဖြင့်   ဝမ်းချုပ်ခြင်းကို  ကင်းဝေးစေ သည်။

သရက်သီးမစားသင့်သောသူများ

အရမ်းငယ်သော ကလေးများမှလွဲ၍ သရက်သီးကို   လူတိုင်းစားပေးနိုင်သော်လည်း  အလွန်အကျွံမဖြစ်ရန်လိုသည်။

သရက်သီးသည် အမျိုးသမီးများနှင့်သင့်လျော်ကောင်းမွန်သော်လည်း မွေးဖွားခါနီး မိခင်လောင်းများ  အလွန်အကျွံမစားသုံးသင့်ပေ။ သရက်သီးများများစားပြီးနောက် ရေနိုင်နိုင်ချိုးပေးခြင်းဖြင့် အပူကန်မိတ်ဖု ထွက်ခြင်းနှင့် မျက်စိအခိုးဝေခြင်းတို့မှ သက်သာစေသည်။   သရက်သီးအမျိုးအစားအစုံကို  ဈေးနှုန်းချိုသာစွာ ဝယ်ယူရရှိနိုင်သောကြောင့် ကျန်းမာရေးအတွက်   အရည်အသွေးကောင်းမွန်ပြီး လတ်ဆတ်သောသရက်သီးများကို သင့် တင့်မျှတစွာဖြင့်   အရသာရှိရှိ စားသုံးနိုင်ရန်  ရာသီစာသရက်သီး၏ ဆေးဖက်ဝင်ပုံကို ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

ဝါခေါင်လသည် မြန်မာ့တစ်ဆယ့်နှစ်လရာသီတွင် ငါးလမြောက်(ပဉ္စမ)ဖြစ်ပါသည်။ မိုးရာသီမိုးသည်းထန်သည့်ကာလလည်းဖြစ်သည်။ ရာသီမှာသိဟ်၊ ရာသီရုပ်မှာ ခြင်္သေ့ရုပ်၊ ခတ္တာမှာ ရာသီပန်းဖြစ်သည်။ ဝါခေါင်လပြည့်နေ့သည် မေတ္တာဘာဝနာပွားများကြသည့် မေတ္တာအခါတော်နေ့ဖြစ်ပြီး ရာသီပွဲတော်အဖြစ် စာရေးတံမဲပွဲတော်ကို ကျင်းပကြသည်။

မေတ္တာသည် အေးမြသည်။ စင်ကြယ်သည်။ မေတ္တာဓာတ်သည် သီတာရေနှင့် လရောင်တမျှ အေးမြသည်ဟု ဆိုရိုးရှိပါသည်။ မေတ္တာသည် ဒေါသ၏ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်၍ ဒေါသဖက်သူက ကြမ်းတမ်းသလောက် မေတ္တာဖက်သူက ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့သည်။ ဝါခေါင်လပြည့်နေ့သည် မေတ္တာတရားများနှင့် ထုံမွမ်းနေသည့် မေတ္တာအခါတော် နေ့ဖြစ်ပါသည်။

မေတ္တာအခါတော်နေ့ သတ်မှတ်ကျင်းပခဲ့သည့် အကြောင်းရင်း

ရှေးအခါက (ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားလက်ထက်တော်က) ရဟန်းတော်ငါးရာတို့သည် မြတ်စွာဘုရားထံမှ ကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကိုနာယူကြပြီး တောအုပ်တစ်ခုတွင် တရားပွားများ အားထုတ်ကြသည်။ ဝါတွင်းကာလလည်းဖြစ်နေ၍ ဝါဆိုဝါကပ်ပြုရင်းကမ္မဋ္ဌာန်းတရားကို ပွားများအားထုတ်ကြသည်။ ရဟန်းတော်များ၏ သီလတန်ခိုးကြောင့် နတ်များမှာ မနေနိုင်ကြတော့ဘဲ နေရာဖယ်ပေးကြရပါတော့သည်။ ထိုနတ်များက ရဟန်းတော်များကိုမနေနိုင်အောင် အမျိုးမျိုးခြောက်လှန့်ကြသည်။ နတ်များက ခြောက်လှန့်သည့်အကြောင်း‌ မြတ်စွာဘုရားကို ပြန်လည်လျှောက်ကြားသည့်အခါ မြတ်စွာဘုရားက ဝါခေါင်လပြည့်နေ့တွင် ရဟန်းတော်များကို မေတ္တသုတ္တန်ဒေသနာတော် ဟောပြသွန်သင်ပေးပြီး တောအုပ်ဆီ ပြန်သွားစေခဲ့ပါသည်။ တောအုပ်ဆီရောက်လျှင် မေတ္တသုတ္တန်လာ မေတ္တာဘာဝနာပွားများကြသည့်အခါ နတ်များက ချစ်ခင်နှစ်သက်ကြကုန်ပြီး နေရာပေးကာ ဂရုတစိုက်ပြုမူလာကြသည်။ ဤသည်မှာ မေတ္တာတရားကြောင့်ပင်ဖြစ်သည်။ မေတ္တာတရားဆိုသည်မှာ ရန်သူရန်ဘက်ပင်ဖြစ်နေပါစေ မိတ်ဆွေချစ်မြတ်နိုးသူဖြစ်သွားသည့် အာနုဘော်နှင့် ပြည့်စုံညီညွတ်ခြင်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ ဤသည်ကိုအကြောင်းပြုပြီး ဝါခေါင်လပြည့်နေ့ကို မေတ္တာအခါတော်နေ့ဟု သတ်မှတ်ကျင်းပခဲ့ကြ ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

မေတ္တာသည် ဘုရားဟော ဗြဟ္မစိုရ်တရားလေးပါးတွင် ပါဝင်သည်။ မေတ္တာသည်သာလျှင် ရန်မှန်သမျှကို အောင်နိုင်ပါသည်။ မိမိ၏ဒေါသကို ပယ်ဖျောက်နိုင်သလို တခြားသူ၏ဒေါသကိုလည်း ပယ်သတ်နိုင်သည်မှာ မေတ္တာ၏အကျိုးသက်ရောက်မှုပင်ဖြစ်သည်။ မေတ္တာတရားသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် စွမ်းအားအထက်မြက်ဆုံး၊ အင်အားအကြီးမားဆုံး လက်နက်ဖြစ်ပါသည်။ မေတ္တာစွမ်းအားထက်မြက် ကြီးမားနက်ရှိုင်း အကျိုးထူးသည်ကို မြတ်စွာဘုရားက-

- ထမင်းရည်ချောင်းစီးအောင် လှူဒါန်းခဲ့သည့် ဘုရားလောင်းဝေလာမပုဏ္ဏားကြီး၏ အလှူဒါနမျိုးထက်၊

- သောတာပန်တစ်ရာကို လှူရခြင်းထက်၊

- သကဒါဂါမ်တစ်ရာကို လှူရခြင်းထက်၊

- အနာဂါမ်တစ်ရာကို လှူရခြင်းထက်၊

- ရဟန္တာတစ်ရာကို လှူရခြင်းထက်၊

- ပစ္စေကဗုဒ္ဓါအဆူတစ်ရာကို လှူရခြင်းထက်၊

- သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓဘုရားတစ်ဆူကို လှူရခြင်းထက်၊

-  ဘုရားအမှူးရှိသည့် သံဃာတော်များကို လှူရခြင်းထက်၊

- စတုဒိသာသံဃာတော်ကို ရည်စူးပြီး ကျောင်းဆောက်လှူရခြင်းထက်၊

- သရဏဂုံဆောက်တည်ခြင်းနှင့် ငါးပါးသီလစောင့်ထိန်းခြင်းထက်၊

“နံ့သာတစ်ရှူခန့်မျှ အချိန်ပိုင်းလောက် မေတ္တာပွားများခြင်း”က သာလွန်ပြီး အကျိုးကြီးမားပါကြောင်း အဆင့်များခွဲကာ ဟောကြားတော်မူခဲ့ပါသည်။

မေတ္တာသည်သာ အောင်နိုင်ရာ၊ မေတ္တာသည်သာငြိမ်းချမ်းရာ၊ မေတ္တာသည်သာချမ်းသာရာဖြစ်နေ၍ မေတ္တာပွားများ အားထုတ်ကြမည်ဆိုလျှင် မေတ္တာအကျိုးတစ်ဆယ့်တစ်မျိုးကို သေချာပေါက်ရရှိမည်အမှန်ပင် ဖြစ်ပါသည်။

မေတ္တာအကျိုး တစ်ဆယ့်တစ်မျိုးမှာ-

- ချမ်းသာစွာအိပ်ရခြင်း။

- ချမ်းသာစွာနိုးရခြင်း။

- အိပ်မက်ဆိုးကိုမမြင်မက်ခြင်း။

- လူတို့ချစ်မြတ်နိုးခြင်းကိုခံရခြင်း။

- သားရဲဘီလူးတို့၏ ချစ်မြတ်နိုးခြင်းကို ခံရခြင်း။

- နတ်တို့စောင့်ရှောက်ခြင်း။

- မီး၊ အဆိပ်၊ လက်နက်တို့ မစွဲကပ်မဖျက်ဆီး နိုင်ခြင်း။

- လျင်မြန်စွာ စိတ်တည်ကြည်ခြင်း။

- မျက်နှာအဆင်း အထူးကြည်လင်ခြင်း။

- မတွေမဝေသေရခြင်း။

- ဗြဟ္မာပြည်သို့လားရခြင်းတို့ ဖြစ်ပါသည်။

စာရေးတံမဲပွဲသည် ဝါခေါင်လ၏ရာသီပွဲတော်ဖြစ်သည်။ စာရေးတံအလှူသည် မြတ်စွာဘုရားရှင် ခွင့်ပြုတော်မူသည့် ဆွမ်းအလှူဖြစ်ပါသည်။

စာရေးတံဆိုသည်မှာ-

သစ်သားအချောင်းတံဖြစ်စေ၊ ဝါးခြမ်းပြား၊ နှီးပြား၊ ပေရွက်၊ ထန်းရွက် စသည်တို့ဖြင့် လုပ်ထားသည့်အတံတွင်ဖြစ်စေ ဒါယကာ ဒါယိကာမများ၏ အမည်ကို ရေးထိုးမှတ်သားထားခြင်းဖြစ်သည်။

စာရေးတံဆွမ်းအလှူ ဆောင်ရွက်မှုမှာ ဒါယကာဒါယိကာမများ၏ အမည်ကို ရေးထိုးထားသည့်စာရေးတံကို အသုံးပြုပါသည်။ ရေးထိုးပြီးစာရေးတံအားလုံးကို ထည့်စရာတစ်ခုထဲတွင် ပေါင်းထည့်ကာ မွှေကြရပါသည်။ ပြီးမှ အလှည့်ကျရဟန်းက စတင်မဲနှိုက်ယူရပါသည်။ တချို့က မထေရ်ကြီးကစပြီး မဲနှိုက်ယူပါသည်။ ဆွမ်းဒါယကာ ဒါယိကာမမည်သူမည်ဝါ၏ စာရေးတံကိုနှိုက်ယူပြီးသည့် ရဟန်းသည် ဆွမ်းအလှူရှင်၏ ပင့်လျှောက်မှုဖြင့် အလှူရှင်အိမ်ကို ကြွရပါသည်။ နောက်ပိုင်းအချိန်များတွင် စာရေးတံတွင် ဒါယကာ ဒါယိကာမများ၏အမည်ကို မရေးတော့ဘဲ။ ရဟန်းသံဃာတော်များ၏ ဘွဲ့တော်ကိုသာ ရေးထားကာ ဆွမ်းအလှူရှင်များက မဲနှိုက်ယူရသည့်စနစ်ကို ပြောင်းလဲလုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ သံဃာတော်ဆယ်ပါး ပင့်ဆောင် ဆွမ်းကပ်လိုသူက စာရေးတံဆယ်ချောင်း၊ သုံးပါးပင့်ဆောင်ဆွမ်းကပ်လိုက စာရေးတံသုံးချောင်း နှိုက်ယူရသည်။ စာရေးတံပေါ်တွင် ရေးထားသည့်ဘွဲ့အမည်ပါ ရဟန်းသံဃာတော်ကို အိမ်သို့ ပင့်ဆောင်ဆွမ်းကပ်ကြပါသည်။ ဆွမ်းအလှူရှင် ဒါယကာဒါယိကာမများ ကိုယ်တိုင်မဲနှိုက်ယူရ၍ ပိုပြီးသဒ္ဓါရွှင်လန်းဝမ်းမြောက်ကြပါသည်။ နံနက်ဆွမ်း၊ နေ့ဆွမ်းဆိုပြီး ကပ်ကြသလို ကျောင်းသို့ ဆွမ်းအုပ်ပို့ကာ မဲကျသည့် ရဟန်းသံဃာကိုလည်း ဆွမ်းကပ်ကြကာ တရားနာရေစက်ချကြပါသည်။ ပုဂ္ဂိုလ်စွဲမရှိ၊ မဲကျရာရဟန်းသံဃာကို ဆွမ်းကပ်လှူဒါန်းရခြင်းဖြစ်၍ စာရေးတံအလှူပွဲသည် စေတနာ သုံးတန်ပြည့်ဝသည့် အလှူပွဲတစ်ခုဖြစ်ပါသည်။

ထို့ကြောင့် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ပြည်သူများအနေဖြင့် မေတ္တာတရားများဖြင့် ပြီးပြည့်စုံထုံမွမ်းနေသည့် မေတ္တာအခါတော်နေ့ (ဝါခေါင်လပြည့်နေ့)တွင် မေတ္တာဖြင့် အောင်နိုင်မှုကိုရယူနိုင်ရန် မေတ္တာဘာဝနာပွားများရင်း စေတနာသုံးတန်ပြည့်ဝသည့် စာရေးတံအလှူပွဲများ ပြုလုပ်လှူဒါန်းကာ ကုသိုလ်ကောင်းမှု ရယူနိုင်ကြပါစေကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။ ။

MOI

နွေတစ်ပိုင်း၊    မိုးတစ်ပိုင်း   ရောနှောနေသော ဝါဆိုလတွင် မြတ်လေးပန်းနှင့် ပုန်းညက်ပန်းတို့ပွင့်ကြပြီး ရှေးမြန်မာတို့က အလွန်မွှေးလှသော မြတ်လေးပန်းကို ဝါဆိုလ၏ရာသီပန်းအဖြစ်  သတ်မှတ်ထားကြသည်။  ပန်းအဘိဓာန်တွင်  မြတ်လေးပန်းအား ဇွဲသတ္တိရှိခြင်းအစွမ်းနှင့် ယှဉ်တွဲ ထားသည်ကိုတွေ့ရသည်။    မူလပေါက် ရောက်ရာအရပ်မှာ  ဟိမဝန္တာတောင်၏ အနောက်မြောက်ဘက်ဒေသဖြစ်သည်။ မြတ်လေးပင်သည်  ချုံနှင့်နွယ်မျိုးဝင်ဖြစ်ပြီး မျိုးစိတ်ပေါင်း ၁ဝ၁ မျိုးခန့်ရှိသည်။

မြတ်လေးပန်းသည် Oleaceae မျိုးရင်း ဖြစ်ပြီး အင်္ဂလိပ်အမည်အားဖြင့် Spanish Jasmine၊ Catalonian Jasmine၊ Califor-nia Jasmine၊ Royal  Jasmine စသည်ဖြင့် အမျိုးမျိုးမှည့်ခေါ်ကြသည်။  အဖြူရောင်၊ အဝါရောင်၊ အနီစပ်နှင့်  အနီရောင်ဟူ၍ အရောင်လေးမျိုးတွေ့ရတတ်ပြီး ရုက္ခဗေဒအမည်များအရ -

- အဖြူရောင်မြတ်လေးပန်းကို  Jasminum  Grandiflorum Linn    ဟုလည်းကောင်း၊

- အဝါရောင်မြတ်လေးပန်းကို Jasmi-num Angustifolium ဟုလည်းကောင်း၊

- အနီစပ်မြတ်လေးပန်းကို Ipomoea Quamoedit ဟုလည်းကောင်း၊

- အနီရောင်မြတ်လေးပန်းကို   Oua-moclit Vulgaris ဟုလည်းကောင်း သတ် မှတ်ထားကြောင်း  လေ့လာမှတ်သားရ သည်။

မုလေး (ခေါ်) မြတ်လေး

မြန်မာနိုင်ငံ၏    တချို့အရပ်ဒေသ၌  မုလေးပင်ဟုခေါ်ကြသည်။ မုလေးပန်းဟု ရေးသားခေါ်ဝေါ်ကြသည်မှာ  အဘိဓာန်ကျမ်းတွင် သုမနာ-မုလေး။ ဇာတိသုမနာ- မုလေး။ မာလတီ-မုလေး။ ဇာတိ-မုလေး။ ဝိဿကီ-မုလေးဟူ၍  ပရိယာယ်ငါးပုဒ် ပြဆိုထားကြောင်းနှင့် မြန်မာဘာသာတွင် မာလတီဟူသောအပုဒ်တွင် တီသဒ္ဒါကြေ၍  မာလသဒ္ဒါပျက်  မုလေးဟု  ရေးသား ခေါ်ဝေါ်ကြသည်ဟု အယူရှိကြောင်း သိရ သည်။

တော်ဝင်ပန်း

မြတ်လေးပန်းသည် တော်ဝင်ပန်းဖြစ် သည့်အလျောက်    ကုန်းဘောင်ခေတ် တစ်လျှောက်လုံးတွင် မြတ်လေးပန်းအဆီကို    နန်းတွင်းသုံးခေါင်းလိမ်းဆီအဖြစ် မြတ်မြတ်နိုးနိုးအသုံးပြုကြသည်။   မြတ်လေးပန်း၏ထူးခြားချက်မှာ   အပွင့်ကို ခူးဆွတ်မည့်သူမရှိပါက ဘယ်သောအခါမျှ သူ့အလိုအလျောက် မြေမခဘဲနွမ်းခြောက်သွားသည့်အချိန်ထိ ပင်ယံထက်တွင်တည်သည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာအမျိုးသမီးများအား ဣန္ဒြေသိက္ခာ ထိန်းသိမ်းကြရာတွင် မြတ်လေးပန်းလိုကျင့်ဟု  ပမာနှိုင်း၍ ဆိုကြသည်။

ဝိမာနဝတ္ထုအဋ္ဌာကထာတွင်လည်း ပန်းတွင်   မုလေးပန်းမြတ်ကြောင်းဆိုထားသည်။  ရွှေထီးရွှေနန်းမင်းအဆက်ဆက် ထွက်စံတော်မူရာ   ရာဇမတ်တန်း  မင်းလမ်းများတွင် တံခွန်၊ ကုက္ကား၊ မုလေးပွား စိုက်သည်မှာလည်း         အခါခပ်သိမ်း မုလေးပန်းဆိုင်းမရသောကြောင့် မုလေး ပန်းတု အထည်စက္ကူများကို ပြုလုပ်ကြရသောကြောင့်      မုလေးပွားဟုခေါ်ဆို ကြောင်း လေ့လာမှတ်သားရသည်။

အပင်၏ပုံသဏ္ဌာန်

မြတ်လေးပင်ကို မြန်မာနိုင်ငံအနှံ့အပြား၌     အလှစိုက်ပျိုးလေ့ရှိကြသည်။

အထက်တွင်  ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း မြတ်လေးပင်မှာ အဖြူရောင်၊ အဝါရောင်၊  အနီစပ်နှင့်   အနီရောင်ဟူ၍   အရောင်လေးမျိုးရှိပြီး အဖြူ၊ အနီစပ်နှင့် အနီရောင်တို့မှာ ပုံသဏ္ဌာန်ထင်ရှားသည်။

- အဝါရောင်မြတ်လေးပင်သည် နွယ်မျိုးဖြစ်၍   လုံးပတ်မှာ  ၄ လက်မမှ   ၅ လက်မခန့်ရှိသည်။ အကိုင်းအခက်များ ကောက်ကောက်ကွေးကွေးရှိသည်။ အရွက်သည်  ၄ လက်မမှ ၆ လက်မအထိ  ရှည်သည်။ ရွက်ရိုးတံ နှစ်ဖက်စုံထွက်လျက်ရှိပြီး လေးစုံမှ ခြောက်စုံအထိထွက်သည်။ အဖျားချွန်းသည်။  အပွင့်မှာ  အလွန်မွှေးသည်။ အဝါရောင်အပွင့်များပွင့်၍ ကဆုန်လတွင် အသီးသီးကြသည်။

-အဖြူရောင်မြတ်လေးပင်သည် နူးညံ့သောနွယ်ပင်မျိုးဖြစ်ကာ လိမ်ကောက် နေပြီး  ၁၃ ပေမှ ၁၅ ပေအထိ   နွယ်တက်သည်။    ရွက်လွှဲထွက်၍   သေးသွယ်သော အရွက်များထွက်သည်။  အပွင့်သည် အဖြူရောင်ရှိ၍ အနည်းငယ်ပျော့ပျောင်း သည်။  မြတ်လေးအနီပွင့်နှင့်  သဏ္ဌာန် တူသော်လည်း        မြတ်လေးအဖြူက သေးငယ်သည်။     လုံးဝန်းသောအသီး သီးသည်။

- အနီစပ်ရောင် မြတ်လေးပင်သည်  ချုံပင်ဖြစ်သည်။ အရွက်မှာ ထိပ်ဖျားချွန်း၍  ၂  လက်မအထိရှည်သည်။ အရွက် အစွန်းသုံးခုရှိသည်။    အရွက်ခပ်ကျဲကျဲ ထွက်သည်။    အပွင့်မှာ   မြတ်လေးအဖြူကဲ့သို့ပွင့်သည်။  အစိမ်းရင့်ရောင်အရွက်မှာ အနည်းငယ်ထူ၍ မျက်နှာပြင်ပြောင်ချောသည်။   အနီရောင်မြတ်လေးပင်သည်လည်း အလားတူအပင်မျိုးဖြစ်သည်။

ဆေးဖက်ဝင် အာနိသင်

 အပွင့်နှင့်အရွက်တို့ကို ဆေးဝါးအလို့ငှာ အသုံးပြုနိုင်သည်။

- မြန်မာ့ဆေးကျမ်းတွင် မြတ်လေးပင်သည်   ဖန်၊  ခါး၏။  စပ်၏။  ပူ၏။ ကြေကျက်လွယ်၏။   အန်စေတတ်၏။ ဒေါသသုံးပါးကို    ငြိမ်းစေတတ်၏   ဟု ညွှန်းဆိုထားသည်။

- မုလေးပွင့်၊ မုလေးမုံ၊ မုလေးရွက်တို့၏အကျိုးကို သီရိရာဇေန္ဒြသေန ရသေ့စီရင်သည့်    ဒြဗျဂုဏ်ဆေးကျမ်းတွင် မုလေးပန်းသည် သလိပ်နာ၊ သည်းခြေနာ၊ သွေးနာ၊ ပေါက်သောအနာ၊ ပိုးနာ၊ နူနာကို ပယ်နိုင်၏။ ထိုမုလေးပန်း၏အမုံအကင်းသည်   မျက်စိနာနှင့်သင့်၏။   ထိုမုလေး ရွက်သည်  သလိပ်၊ သည်းခြေကိုနိုင်၏ဟု ဆိုထားသည်။

- ဝေဿာမိတ်တရသေ့စီရင်သည့် သရ ရတုကထနဆေးကျမ်းတွင်  မုလေးကျီးပေါင်းကို     ရေဝတီနက္ခတ်အကြိုက်တွင် ယူဆောင်လျှင် လူအပေါင်းတို့စကားကို နာယူရသည်ဟု ဆိုထားသည်။

- Herbal  (ခေါ်)   ဆေးဖက်ဝင်အပင်များဆေးကျမ်းတွင်   မြတ်လေးပန်းနှင့်ပတ်သက်၍   ဆေးစွမ်းထက်မြက်ပုံတို့ကို စိုးရိမ်စိတ်ကဲခြင်း၊     စိတ်ငြိမ်စေခြင်း၊ အရိုးကင်ဆာ၊  ရင်သားကင်ဆာ၊  မျက်စိ ကျိန်း၊      စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊    အရေပြား  ရောင်ရမ်းခြင်း၊  အသားအရေခြောက် ခြင်း၊    အားကုန်ခြင်း၊   ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊   စိတ်ဖိအားများခြင်းတို့အတွက် အသုံးပြု နိုင်၏ဟု ဖော်ပြထားသည်။

- အိန္ဒိယဆေးကျမ်းများတွင်   မြတ်လေးပန်းသည် စူးရှခါးသီးပြီး စူးရှသော အရသာရှိ၏။   ခံတွင်းရောဂါ၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊   ပန်းနာ၊ ရင်ကျပ်၊  သွားပိုးစားခြင်း၊ ပါးစပ်ရောင်ခြင်း၊ မျက်စိရောဂါများအတွက်   အလွန်အသုံးဝင်၏။ သွားကိုက်ခြင်း၊ ယားယံခြင်းနှင့် နားကိုက်ခြင်းတို့အတွက်လည်း အလွန်ကောင်းမွန်၏။ သွေးရောဂါ၊   နူနာ၊   အနာအမျိုးမျိုးတို့အတွက် အပင်၏အမြစ်သည် ဆေးစွမ်းထက်၏။ အရက်နာကျခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊   သွေးထွက်လွန်ခြင်း၊  လေငန်း၊ ဒူလာရောဂါတို့အတွက် ကောင်း၏။

အနီရောင်ပန်းပွင့်ကို  ဆိုးဆေးအလို့ငှာ  သုံးနိုင်၏။ မြတ်လေးပန်းအဆီသည် ခါး၏။ သက်ကြီးရွယ်အိုများအတွက် ကောင်းမွန်၏။ ရောင်ရမ်းမှုကိုသက်သာစေခြင်း၊ အရေပြားကို ပျော့ပျောင်းစေခြင်း၊ ဦးနှောက်ကို အားပြုစေခြင်း၊ အရိုးအဆစ် ကျန်းမာစေခြင်းအတွက်  အသုံးတည့်၏။

ထို့ပြင် နားကိုက်လျှင်  မြတ်လေးဆီဖြင့် နားကျပ်နိုင်၏။ အမြစ်ကို အခြောက်ခံ၊  အမှုန့်ပြုလုပ်၍ ရေဖြင့်သောက်လျှင်  အူတွင်းရှိ  တုတ်ကောင်၊ သန်ကောင်များ ကို သေစေ၏ဟု  အကျယ်တဝင့်ရေးသား  ထားသည်။

- မြတ်လေးပန်းသည် အနံ့ရှူရုံမျှဖြင့် အမူးအမော်ကိုပြေစေသောအာနိသင်ရှိသည်။ ချွေးထွက်လွန်ခြင်း၊ မူးဝေခြင်း၊ မောပန်းခြင်းများအတွက် မြတ်လေးပန်းပွင့်ကို ရှူပေးခြင်းဖြင့် သက်သာစေသည်။

- မြတ်လေးပွင့်သုံးပွင့်ကို   နှမ်းဆီဖြင့်ကြိတ်၍  ရှူပေးလျှင်  ခေါင်းကိုက်ရောဂါ ပျောက်ကင်းစေနိုင်သည်။

- အရွက်ကိုပြုတ်၍ ငုံဆေးအဖြစ် ငုံပေးပါက သွားကိုက်၊ သွားနာပျောက်ကင်းစေသည်။

- အဝါရောင်ပွင့်သော မြတ်လေးပင်၏ အရွက်ကို ကျိုချက်၍သောက်လျှင် ချောင်းဆိုးရောဂါ ပျောက်ကင်းစေသည်။ ယင်းအပင်၏အရွက်ကို အပူပေး၍ ရလာ သော ပေါင်းခံရည်ကို ယားနာ၊ ပွေးနာများ တွင် လိမ်းပေးလျှင် သက်သာစေသည်။ ယင်းအပင်တစ်ပင်လုံး   (ပဉ္စငါးပါး - အမြစ်၊ ပင်စည်၊  အကိုင်း၊ အရွက်၊ အဖူးအပွင့်) ကို    ဆီနှင့်ချက်၍ ရလာသောအဆီဖြင့် လိမ်းကျံနှိပ်နယ်ပေးလျှင်  အဆစ်ရောင်ရောဂါများ ပျောက်ကင်းစေသည်။

- မြတ်လေးပန်းခြောက်ကို နှမ်းဆီတွင်စိမ်ထားပြီး နားကျပ်ပေးပါက နားပြည်ယို ရောဂါ ပျောက်ကင်းစေသည်။

- နှလုံးရောဂါ၊ အမောရောဂါများအတွက် ဖော်စပ်သောဆေးဝါးများတွင် မြတ်လေးပွင့်ကို ထည့်သွင်းဖော်စပ်ကြသကဲ့သို့   သွေးဆေးအေးများဖော်စပ်ရာတွင်လည်း   ထည့်သွင်းဖော်စပ်လေ့ရှိ သည်။

- အိပ်မပျော်သူများအနေဖြင့်   နှစ်ခြိုက်စွာအိပ်ပျော်စေရန်      မြတ်လေးပန်းခြောက်မှုန့်ကို ပျားရည်တွင်စိမ်၍ ညအိပ်ရာဝင်ခါနီးတွင် လက်ဖက်ရည်ဇွန်း တစ်ဇွန်းသောက်သုံးပါ။

- အဖြူရောင်ပွင့်သော မြတ်လေးပင် ပဉ္စငါးပါး    အလေးချိန်ငါးကျပ်သားနှင့် ရေသန့် ၅၀ ကျပ်သားတို့ကို   ထက်ဝက်ခန်းအောင်ကျိုချက်၍  သောက်ပေးခြင်းဖြင့်  မီးယပ်ချုပ်ခြင်းကို ပျောက်ကင်းစေသည်။  မြတ်လေးဖြူပင်အရွက်ကို  ကျက်ကျက်ကျို၍  အမျိုးသား၊   အမျိုး သမီးရောဂါများအတွက်    ဖန်ဆေးရည် အဖြစ်အသုံးပြုနိုင်သည်။   ယင်းအရွက်  ၁၀   ကျပ်သားနှင့်   နှမ်းဆီ ၁၀ ကျပ်သား တို့ကိုစိမ်၍  ရလာသောဆေးအဆီကို ပန်းသေ၊       ပန်းညှိုးရောဂါအတွက်  လိမ်းပေးနိုင်သည်။ ရက်အနည်းငယ်ကြာ သည်အထိ   ဤနည်းအတိုင်းပြုလုပ်ပေး နိုင်သည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော်  ခါတော်မီ မြတ်လေးပန်းတို့ လှိုင်လှိုင်ပွင့်ကြရာ ဝါဆိုလရာသီတွင် မွန်မွန်မြတ်မြတ်ဘုရားလည်းလှူကာ  ဆံကေသာထက်တွင် ပန်ဆင်ကြရင်း ဆေးဝါးအလို့ငှာ  အလိုရှိ သလို  သုံးစွဲနိုင်ပါကြောင်း အကြံပြုရေး သားလိုက်ရပါသည်။   

MWD Web Portal