ဆရာအလုပ်သွားတုန်းမိုးမိပြီးတကိုယ်လုံးရွှဲစိုနေတာ 
မဖျားအောင် ဆေးကြိုသောက်လို့ရလားဆရာ
ခုတော့မဖျားသေးဘူး

Prophylaxis

ကာကွယ်ခြင်းသည် ကုသခြင်းထက်ကောင်း၏ “Prevention is better than Cure “ ဆိုတာ တော်တော် အသုံးဝင်ပြီး လက်တွေ့ကျတဲ့ စကားရပ်ဖြစ်ပါတယ်

ဒါပေမယ့်
မဖျားရအောင် ဆေးကြိုသောက်ကြတယ် ဆိုတာကြီးကတော့ လုံးဝ မှားပါတယ်
❌ တချို့က Paracetamol ကြိုသောက်ကြတယ်
❌ တချို့ ဆရာ့ဆရာကြီးတွေက ပိုးသတ်ဆေး (Antibiotic) ကြိုသောက်ကြပါတယ်

တလွဲကြီးပါ
မိုးမိပြီး မဖျားရအောင် မဖြစ်ခင်က ကာကွယ်တယ်ဆိုတာ မိုးမမိရအောင် နေထိုင်တာကို ပြောတာပါ
မိုးမိပြီး စိုနေပြီ ဆိုရင် ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကျပြီး အအေးလာနိုင်လို့ ခန္ဓာကိုယ်ကို ခြောက်အောင်လုပ်တာ ကိုယ်အပူချိိန်ကို ပုံမှန်ပြန်ဖြစ်ရအောင် ထိန်းပေးတာကမှ နည်းမှန်လမ်းမှန်ဖြစ်ပါတယ်

မိုးတွင်း မှာ မိုးမိပြီး စိုကြတာ မဆန်းပါဘူး ဒါပေမယ့် တချို့ဖျားကြရတာက ဒီရက်ပိုင်း
- ရာသီဖျား Rhino virus 
- တုပ်ကွေး Influenza virus
-ကိုဗစ် စတာတွေ ထကြွနေပြီး ကိုယ်ခံအားကျတာနဲ့ ဝင်တီးဖို့ချောင်းနေကြတာပါ

မိုးမိပြီး ရေစိုတာကို ခြောက်အောင်မသုတ်ရင် ဘာလို့ ကိုယ်ခံအားကျရတာလဲ ❓
ရေစိုနေတဲ့အခါ ကိုယ်အပူချိန်ကျတဲ့အတွက် ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ထိန်းဖို့ရာ အပူစွမ်းအင်ထုတ်ရပါတယ်
ရေစိုတဲ့အချိန်ကြာလေလေ အပူစွမ်းအင်အများကြီးထုတ်ရလေပါ
(ဖြစ်ဖူးကြလားတော့ မသိဘူး စိုနေတဲ့အဝတ်တွေ မလဲဖြစ်လည်း အချိန်တခုကြာရင် ရေတွေခြောက်သွားတာလေ)

အဲ့တော့ 
1. စွမ်းအင်ကို အပူထုတ်တဲ့နေရာမှာ အများကြီးထုတ်လိုက်ရလို့ ကိုယ်ခံအားနည်းသွားတယ်
2. အကြာကြီးရေစိုထဲနေလို့ ဦးနှောက်က အပူချိန်ထိန်းတဲ့နေရာ ကမောက်ကမဖြစ်သွားရင်

ဖျားပါပြီ (အအေးပတ် တယ် လို့သုံးကြပါတယ်)

ဒီဖြစ်စဉ်ကို သေချာနားလည်ရင် မိုးမိတိုင်း ဆေးတွေကြိုသောက်စရာမလိုဘူးဆိုတာ သိကြပြီထင်ပါတယ်

မိုးမိပြီး မဖျားချင်ရင်
✅ စိုနေတဲ့ အဝတ်တွေ အမြန်ဆုံးလဲပါ
✅ တကိုယ်လုံး ခြောက်နေအောင် အမြန်သုတ်ပါ
✅ ကိုယ်အပူချိန် အမြန်တက်ရအောင် ရေနွေးနွေးသောက်ပေးတာ ၊ ရေဓာတ်ပြည့်ဝနေအောင် ရေများများသောက်တာ၊ စွပ်ပြုတ်ပူပူသောက်တာ စတာတွေ လုပ်ရမှာပါ။

တချို့က နေမကောင်းချင်ပြီ ဆိုရင် Vitamin C သောက်တတ်ကြပါတယ် (ကျွန်တော်တို့လည်း ဆေးခန်းမှာပေးတတ်ပါတယ်)
Vitamin C က အထိုက်အလျောက်အကျိုးရှိနိုင်ပေမယ့် ကိုယ်ခံအားကြီးက ဆေးသောက်လိုက်တာနဲ့ ဝုန်းခနဲ တက်သွားတာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ သိစေချင်ပါတယ် 😊

ခြုံပြောရရင် ဘာဆေးမှကြိုမသောက်ပါနှင့်
(Photo credit; Quora)
ကျန်းမာရေးဗဟုသုတတိုးပြီး
သက်ရှည်ကျန်းမာ စိတ်ချမ်းသာကြပါစေ

မှတ်ချက် ။ Dr ဘုန်းစည်သူလွင် ၏ Facebook Page မှတစ်ဆင့် ကူးယူဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။

သွေးပျစ်တယ်ပြောတယ်
သွေးတစ်အိတ်_ဖောက်ထုတ်ရတယ်
ဆေးလိပ်ဖြတ်ခိုင်းတယ်

Polycythemia သွေးနီဥများသောရောဂါ (သို့မဟုတ်) သွေးပျစ်ခြင်း

👉👉👉
သွေးမှာ 
၁။ Cells components နဲ့
၂။ Plasma (သွေးရည်ကြည်) နဲ့ဆိုပြီး ရှိပါတယ်။

၁။ Cells components ထဲမှာ သွေးနီဥ၊ သွေးဖြူဥ၊ သွေးဥမွှားဆိုပြီး (၃) မျိုးရှိတာမှာ
- သွေးနီဥ (Red Blood Cell) က O2 နဲ့ အာဟာရသယ်ပေးတယ်
- သွေးဖြူဥ (White Blood Cell )က ရောဂါကာကွယ်တယ်
- သွေးဥမွှား (Platelets) က သွေးခဲစေတယ်

၂။ Plasma (သွေးရည်ကြည်)

သွေးရဲ့ အရည် Potion ပါ။ ဘာတွေပါလဲ ဆိုတော့

- ရေ နဲ့
- Plasma protein ဘာတွေလုပ်လဲဆိုတော့
1.သွေးထဲကရေတွေ သွေးကြောအပြင်ထွက်မသွားအောင် ထိန်းသိမ်းတယ်။
2.Hormone, Chemicals, Vitamins, နဲ့ ဆေးတွေ ကိုတစ်နေရာကနေ တစ်နေရာပို့ပေးတယ်
3.သွေးထွက်တဲ့နေရာကို ပိတ်ဖို့ Platelets နဲ့ တူတူ သွေးခဲတာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ကြတဲ့အပြင်
4.ကိုယ်ခံအားစနစ်မှာလည်း ပါဝင်ကြပါတယ်

- Electrolytes (Sodium, Potassium အစရှိတဲ့ ဓာတ်ဆားဓာတ်တွေ)ပါပါတယ်

👉👉👉
​(သွေးနီဥ Red Blood Cell) တွေက သွေးရဲ့ ၄၅ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ရှိတာမို့လို့ သွေးကနီနေတာပါ။

#Polycythemia က သွေးနီဥတွေများတာ ဆိုတော့ အလွယ် သွေးပျစ်တယ်လို့ပြောကြတာပါ။

​သွေးနီဥတွေက Oxygen နဲ့ အဟာရတွေ Cells တွေဆီပို့ပေးပြီး ၊ Carbon Dioxide နဲ့ အညစ်အကြေးတွေကို Cells တွေဆီကနေရှင်းပေးပါတယ်။

အဲ့တော့ သွေးနီဥ များတာ ကောင်းတယ် မဟုတ်ဘူးလားဆိုတော့ မကောင်းပါဘူး။

ဘာလို့လဲ ⁉️

Cells တွေဆီကို အစာအဟာရပို့ပေးတဲ့ သွေးကြောကို Capillary = ဆံချည်မျှင်သွေးကြောလို့ခေါ်ပါတယ်

သွေးထဲမှာ သွေးနီဥ အပြင်တခြားဟာတွေလည်းရှိသေးလို့ သွေးနီဥတွေသာ တရားလွန်များလာရင် အဲ့ဒီ ဆံချည်မျှင်သွေးကြောတွေထဲမှာ သွေးနီဥတွေ ပြွတ်သိပ်ပြီး ပိတ်ပါလိမ့်မယ်။

သွေးကြောပိတ်သွားတော့ အဲ့ဒီသွေးကြောက ထောက်ပံ့တဲ့ Cells တွေသေပါတယ်။

အဲ့ဒီသွေးကြောဟာ ဦးနှောက်ထဲက သွေးကြောဖြစ်ရင် လေဖြတ်တတ်ပါတယ်။ နှလုံးသွေးကြောဖြစ်ရင် Heart attack ရပါတယ်။  ခြေ/လက် ကသွေးကြောဖြစ်ရင် ခြေ/လက် ပုတ်ပါတယ်။

အဲ့ဒါကြောင့် သွေးနီဥနည်း တဲ့ သွေးအားနည်းရောဂါ (Anaemia) ကလည်း အန္တရာယ်ရှိသလို သွေးနီဥများတဲ့ သွေးပျစ်တဲ့ရောဂါ (Polycythemia) ကလည်း အန္တရာယ်ရှိပါတယ်။

👉
ဘာလို့ဖြစ်တာလဲ ⁉️

- Polycythemia Rubra Vera 
ရိုးတွင်းချဉ်ဆီကိုက သွေးနီဥတွေကို တရားလွန်ထုတ်နေတဲ့ ရောဂါပါ။
- Secondary Polycythemia

ရောဂါအခံတစ်ခုခုကြောင့် သွေးနီဥတွေ များလာတာပါ။
ဥပမာ။     ။ ဆေးလိပ်သောက်တာ၊ အဆုတ်ပွတာ နဲ့ OSA 👉 အဲ့ဒီလူတွေမှာ Cells တွေက Oxygen လုံလုံလောက်လောက်မရတော့ ခန္ဓာကိုယ်ကနေ Oxygen သယ်ပေးတဲ့ သွေးနီဥတွေကို များများထုတ်ခိုင်းလိုက်ပါတယ်။

သယ်ပေးတဲ့ သွေးနီဥတွေများလာပေမယ့် 
ဆေးလိပ်ဆက်သောက်နေသမျှတော့ သွေးထဲ Carbon dioxide တွေများနေတော့ Cells တွေက Oxygen မရတော့ ခန္ဓာကိုယ်ကသွေးနီဥတွေကို ထပ်ခါထပ်ခါ ထုတ်ခိုင်းရင်း သွေးနီဥတွေများ သထက်များလာရတာပါ။

အဆုတ်ပွတာမှာရော၊ OSA မှာရော ထိုနည်းအတိုင်းပါပဲ။
👉👉👉
ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ ⁉️

သွေးပျစ်လွန်းရင် သွေးကြောထဲဆို့ပြီး လေဖြတ်တာ၊ နှလုံးသွေးကြောပိတ်တာ၊ ခြေပုတ်၊ လက်ပုတ်ဖြစ်မှာ စိုးတော့

အမြန်ဆုံးဖြေရှင်းနည်းကတော့ 👉 သွေးနီဥတွေဖောက်ထုတ်ပစ်တာပါပဲ။
အဲ့မှာပြောစရာရှိတာက သွေးအားနည်းရင် သွေးလှူလို့မရဘူးဆိုတော့ သွေးတွေသူတို့မှာပိုနေတာ ဒီတိုင်းဖောက်ပစ်မယ့်အစားလှူလိုက်ရင် အကျိုးမရှိဘူးလားဆိုတော့ မရပါဘူး သူတို့ရဲ့သွေးနီဥတွေက တက်သုတ်ရိုက်ထုတ်ထားတာဖြစိလို့ Quality မကောင်းပါဘူး၊ အလုပ်ကောင်းကောင်းလုပ်မယ့် ဟာတွေမဟုတ်ပါဘူး အဲ့ဒါကြောင့် သူတို့လည်း သွေးလှူလို့မရပါဘူး။

(Edited ကိုယ့်ဟာကိုယ်ဖတ်ရင်းနဲ့ သွေးဖောက်ထုတ်ပစ်လိုက်တယ်ဆိုတာကို လန့်လာလို့ပါ 😁)
သွေးလှူသလိုပါပဲ သွေးတစ်အိတ် ထုတ်တာပါ (500 ml) ရေသန့်ဘူးတစ်ဝက်စာပေါ့ သွေးချည်းထုတ်ရုံထုတ်တာမဟုတ်ပါဘူး ၊ Normal Saline/Dextrose water (500 ml) ပြန်သွင်းပေးပါတယ်

👉 ခန္ဓာကိုယ်ထဲက 500 ml ထုတ်ပြီး 500 ml ပြန်ထည့်ပေးပါတယ် ကြောက်စရာ Procedure မဟုတ်ပါဘူး)

Secondary_Polycythemia လူနာတွေမှာကတော့ ရောဂါအခံကို ကုလိုက်တာ၊ ဆေးလိပ်ဖြတ်လိုက်တာက တကယ့်ကုသမှုအမှန်ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် Polycythemia Rubra Vera ဆိုတဲ့ရောဂါမှာတော့ ရိုးတွင်းချဉ်ဆီကိုက ထုတ်တာများနေတဲ့အတွက် သူကို အလုပ်သိပ်မလုပ်အောင် တားတဲ့ဆေး ပေးရပါတယ်။

ပြစ်နေတာဖြစ်တဲ့အတွက် အလွယ်ပြောရရင် ရေရောရပါတယ်
👉 ရေများများသောက်ရပါတယ်
👉 ရေဓာတ်ခမ်းခြောက်မယ့်ရောဂါတွေ (ပျို့တာ၊ အန်တာ၊ ချွေးထွက်တာ၊ ဝမ်းလျှောတာ) ဖြစ်ရင် ချက်ချင်းကုရပါတယ်
👉 ဆေးလိပ်ဖြတ်ရပါမယ် (အပေါ်မှာပြောပြီးပေမယ့် အရေးကြီးလို့ထပ်ပြောတာပါ)
👉 အရက်ဖြတ်ရပါမယ်
👉 Red Meat (အမဲသား၊ ဆိတ်သား၊ ဝက်သား) ၊ ဝမ်းတွင်းသား၊ ကလီစာ မစားတာကောင်းပါတယ်

👉👉👉
အဲ့တော့ သွေးပျစ်တယ်ဆိုတာဘာလဲ ?
ဘာလို့ဖြစ်တာလဲ ?
ဘာလို့ သွေးနီဥများနေတာကို သွေးလှူလို့ မရတာလဲ ?
ဘယ်လို ကုရမလဲ ?
ဘာတွေ ရှောင်ရမလဲ သိကြပြီထင်ပါတယ်။
👉👉👉

ရောဂါရှင်အနေနဲ့ ဘာတွေခံစားရမလဲ ⁉️

- ခေါင်းကိုက်တယ်၊ ခေါင်းအုံတယ်၊ ခေါင်းမကြည်ဘူး
- လန်းလန်းဆန်းဆန်းမရှိဘူး
- ရင်ပတ်အောင့်တတ်တယ်
- ခြေနာ၊ လက်နာဖြစ်တတ်တယ်
- အသည်းတို့ ဘေလုံးတို့ ကြီးတတ်တဲ့အတွက် ဗိုက်တင်းပြီး မအီမသာဖြစ်တယ်။

ဘယ်လိုသိမလဲ ⁉️

- သွေးစစ်တာနဲ့ သိပါတယ်
- Ultrasound ရိုက်မယ်
- Polycythemia Rubra Vera အတွက်ကတော့ JAK2 Gene Mutation ဆိုတဲ့ မျိုးရိုးဗီဇ စစ်ရပါတယ်။

ကျန်းမာရေးဗဟုသုတတိုးပြီး
သက်ရှည်ကျန်းမာ စိတ်ချမ်းသာကြပါစေ။

Ref : Yangon City Win Hospital

#အစာအိမ်ရောင်နေတယ် ဘာစားရမလဲ
#အသီးအရွက်မစားတာ စဖြစ်ထဲကပဲ နှစ်တောင်ချီနေပြီ
#Probiotic_သောက်လို့ရလားဆရာ

စိတ်ဖိစီးမှု နဲ့ အစားအသောက် မရှောင်နိုင်ကြတဲ့ ကျွန်တော်တို့တွေ ဟာ အစာအိမ်ရောင်တာကနေ ဘယ်တော့မှ သက်သာရာရဖို့ မရှိသလိုဖြစ်နေပါတယ်။ တချို့ဆိုနှစ်ချီပါတယ် (အံ့ဩဖို့ကောင်းလောက်အောင်ကို ဆယ်စုနှစ်နဲ့ချီနေတဲ့လူတွေ ရှိနေပါတယ်)

အစာအိမ်ရောင်စေတာက အဓိက အချက်ကြီး (၄) ချက်ရှိတယ်

1. အစားအသောက်သောင်းကြမ်းတာ (စားချိန်မမှန်တာ ၊ ဗိုက်ဆာလွန်းမှ စားတာ)
2. စိတ်ဖိစီးမှုများတာ
3. အစာအိမ်ပိုးရှိတာ (H. pylori)
4. အကိုက်အခဲပျောက်ဆေးစတဲ့ အစာအိမ်ဒဏ်ဖြစ်စေတဲ့ ဆေးတွေသောက်နေတာ

အဲ့ဒီ (၄) ချက်လုံးကို ဖယ်လိုက်နိုင်မှ အနာကျက်ပါလိမ့်မယ်။
ဗိုက်နာနေရင် ဆန်ပြုတ်သောက်၊  နည်းနည်းသက်သာတာနဲ့ 
- မာလာရှမ်းကောစား၊ 
- မနက်မိုးလင်းတာနဲ့ Coffee/Tea သောက်၊ 
- ဘော်ဒါတွေနဲ့ တွေ့ရင် Bar ထိုင် အရက်သောက်၊ 
- ဆေးလိပ်ကလည်းသောက် နေရင် အနာက အကင်းမသေပါဘူး

အစားအသောက်_ရှောင်တယ် ဆိုတာ လနဲ့ချီပြီး သေသေချာချာရှောင်ရတာပါ။ {ဗိုက်နာနေတုန်းပဲရှောင်ရတာမဟုတ်ပါဘူး } အနည်းဆုံး (၂) လ ရှောင်ရပါမယ်။

ဘာတွေရှောင်ရမလဲ ⁉️

👉 အပူ၊ အစပ်၊ အချဉ် ရှောင်ပါ
- ငရုတ်သီး၊ ငရုတ်ကောင်း၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ ကြက်သွန်နီ၊ ဂျင်း
- ရှောက်သီး၊ သံပရာသီး၊သံပယိုသီး၊ ဇီးသီး၊ ရှာလကာရည်
- (မာလာဟင်း၊မာလာရှမ်းကော)

👉 အရက်၊ ဘီယာ၊ Coffee၊ Tea ၊ Gas ပါတဲ့အချိုရည်
👉 အစာကြေမလွယ်တဲ့အစာများရှောင်ပါ
- ကောက်ညှင်းပေါင်း၊ ဆီထမင်း၊ ထမနဲ
- ဆီကြော် ( ခေါက်ဆွဲကြော်၊ကြာဆံကြော်၊ထမင်းကြော်၊ ကြေးအိုးဆီချက်၊ အကြော်စုံ)
- ဒန်ပေါက်
👉 လေပွစာများရှောင်ပါ
- လက်ဖက်၊ သခွားသီး
👉 အဆီများလွန်းတဲ့ အစာများမရပါ
- ရေခဲမုန့် ၊ Chocolate (( Keto Diet ))
👉 အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး (NSAIDs)၊ စပ်ဆေးမသောက်ပါနှင့် (လိုအပ်ပါက ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်ပြီးမှ အနည်းဆုံးလိုအပ်တဲ့ဆေးဝါးကိုသောက်ပါ)

👉 ဆေးလိပ် (လုံးဝ) မသောက်ရပါဘူး

ဒီလောက်တောင်ရှောင်နေရရင်  ဘာတွေစားလို့ရလဲ ⁉️

👉 အဆီပါဝင်မှုနည်းတဲ့ အစားအစာတွေ
- ငါး၊ အသား (အရေခွံမစားသင့်ပါ) 
👉 အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်ဝတဲ့ အစားအစာတွေ
- ဟင်းသီးဟင်းရွက်
- အသီး ( ပန်းသီး၊ ဖရဲသီး၊ ငှက်ပျောသီး)
- ပဲအမျိုးမျိုး

{ဒီနေရာမှာ အသီးအရွက်စားရင် ဗိုက်တင်းတယ်ဆိုပြီး မစားကြတဲ့အတွက် အစာအိမ်ရောင်တဲ့လူတွေက ဝမ်းချုပ်ပါတယ် 👉 ဝမ်းချုပ်တဲ့အတွက် လိပ်ခေါင်းရောဂါ၊ စအိုကွဲနာ စတာတွေ ဖြစ်လာတတ်ပါတယ် ( ဖြစ်နေကြမှာပါ) }
​
ဟင်းသီးဟင်းရွက်ကစားရမှာလား ဆရာ ၊ ဗိုက်တင်းပြီး ပြန်နာရင် ဘယ်လိုလုပ်မလဲလို့ မေးလာနိုင်တာအတွက် ကြိုဖြေထားပါရစေ။

- ဆေးပညာအရ စားသင့်တယ်လို့ ညွှန်းထားပါတယ် (မစားကြလို့လည်း ဝမ်းပြဿနာ တတ်နေကြပါတယ်)
- မစားတာကြာတာကို စစားရင်တော့ ရင်ပြည့်ပါလိမ့်မယ်၊ နည်းနည်းချင်းစီစစားပြီး နောက်မှတဖြည်းဖြည်းတိုးတိုးစားပါ
- (အရေးကြီးတာက စားတာ မစားတာ ကိုယ့်သဘောပါ)

👉 နို့ သောက်လို့ရပါတယ်၊ 
👉 ( ဒိန်ချဉ်ရတယ်လို့ ညွှန်းထားပါတယ် ဒါပေမယ့် ဝယ်တဲ့ဆိုင်က မသန့်ရင်တော့ Acid ထွက်တာနည်းစေတဲ့ဆေးတွေသောက်ထားတဲ့အတွက် ဝမ်းလျှောပါလိမ့်မယ်)
👉 Probiotic ဆိုတာ ဒိန်ချဉ်ပါပဲ

မပူလွန်း၊ မအေးလွန်းသော အစာနွေးနွေးကို နည်းနည်းနှင့် ခဏခဏ စားပေးပါ။

စားရမယ့်အစာတွေကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် 
🤷‍♂️ ဆန်ပြုတ်ချည်းသောက်ရမယ်လို့ မဆိုလိုပါဘူး

ဆန်ပြုတ်ချည်းသောက်နေခြင်းဟာ အဟာရချို့တဲ့စေတဲ့အတွက် အစာအိမ်အနာလည်း မကျက်ပါဘူး

ဆန်ပြုတ်မသောက်လို့ရလား ? ထမင်းစားရင် ရင်ပြည့်တယ် ဗိုက်တင်းတယ်ဆိုပြီး မေးလာမယ့်လူများအတွက် လည်းကြိုဖြေထားပါရစေ

- ဆေးပညာအရ စားသင့်တယ်လို့ ညွှန်းထားပါတယ် 
- မစားတာကြာတာကို စစားရင်တော့ ရင်ပြည့်ပါလိမ့်မယ်၊ နည်းနည်းချင်းစီစစားပြီး နောက်မှတဖြည်းဖြည်းတိုးတိုးစားပါ
- (အရေးကြီးတာက စားတာ မစားတာ ကိုယ့်သဘောပါ)

🤷‍♂️ ဆန်ပြုတ်တော့သောက်ပြီး အရသာရှိအောင် ကြက်သွန်တွေထည့်ပြုတ်ပြီး ငရုတ်ကောင်းမှုန့် ဖြူးစားကြတာဟာ ရည်ရွယ်ချက်ပျောက်နေတဲ့ သဘောပါပဲ 🤷‍♂️

ကျွန်တော် တတ်နိုင်သလောက်

- စားသင့်တာရော
- ရှောင်ရမှာရော 
 စုထားပေးပါတယ်၊ ဒီထက်အပြင် ဒီထဲမပါတာ စားချင်ရင် တော့ကိုယ့်သဘောပါ၊ မတည့်ရင် ကိုယ်ပဲခံရပါမယ်။

👉👉👉ဆေးပညာသည် သုတေသနများအပေါ်အခြေခံပြီး လူအများအတွက် သင့်တော်ရာကို ဆရာ့ဆရာကြီး အဆက်ဆက်ရှာဖွေပြီး စုဆောင်းထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ဘုရားဟော တရားတော်များမဟုတ်သည့်အတွက် အလုံးစုံ မှန်ကန်ပါသည်ဟုလည်း အာမမခံထားကြပါ။ ကျွန်တော်သည်လည်း သာမန်လူတစ်ယောက်သာဖြစ်၍ မည်သူ့အတွက် မည်သည့်အရာဖြင့် ပျောက်ကင်းနိုင်သည်ဟူ၍ မသိပါ။

ကိုယ်ပိုင် Knowledge, experience များဖြင့် ကိုယ်ကျိုးအတွက်မဟုတ်ပဲ လူနာ အများစုအကျိုးရှိစေရန် စုစည်းပေးထားခြင်းပါ။

ဘာဆေးသောက်ရမလဲမေးမည့်လူများအတွက်ကတော့ 👉 ပြသထားတဲ့ ဆရာဝန်ညွှန်းထားတာသောက်ပါ

တကယ်သာရှောင်နိုင်လိုက်ရင် 👉 ဆေးသောက်ထားတဲ့ အတွက် အစာခြေရည်ထွက်တာနည်းပြီး အစာအိမ်နံရံကိုလည်း ဒဏ်ဖြစ်ရာမှ ကာကွယ်ထားတဲ့ အတွက် 😀 အနာအသစ်မဖြစ်ပဲ အနာဟောင်းတွေ အမြန်ကျက်ကာ ယခင်ကြိုက်ရာစားလို့ရတဲ့ အစာအိမ်လေးပြန်လည် ပိုင်ဆိုင်ကြရမှာပါ

{ မူရင်းpost https://www.facebook.com/104993831383029/posts/140958674453211/?d=n}

ကျန်းမာရေးဗဟုသုတတိုးပြီး
သက်ရှည်ကျန်းမာ စိတ်ချမ်းသာကြပါစေ                                           
 

မှတ်ချက်။ Dr ဘုန်းစည်သူလွင် ၏ Facebook Page မှတစ်ဆင့် ကူးယူဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားမှုကို ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က စတင်အတည်ပြုတွေ့ရှိခဲ့ပြီး အဆိုပါရောဂါကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ထိခိုက်သေဆုံးမှုတွေ ဖြစ်ပွားခဲ့ရပါတယ်။ ယခုအခါမှာလည်း နိုင်ငံအချို့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ တစ်ကျော့ပြန် ကူးစက်လာတာကို တွေ့ရှိလာပါတယ်။ ထိုင်း၊ အိန္ဒိယ၊ အင်္ဂလန်၊ ဗီယက်နမ်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ နယူးဇီလန်၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံတွေရဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုတွေကို ဖော်ပြအပ်ပါတယ်။

ထိုင်းနိုင်ငံ

ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ဇွန် ၁၃ ရက်က ကိုဗစ်- ၁၉ ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူအသစ် ၁၂၁၈၁ ဦး ရှိပါတယ်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတစ်ဝန်း ယခုနှစ်ဇန်နဝါရီလမှစကာ ယင်းရောဂါဖြစ်ပွားသူ စုစုပေါင်းအရေအတွက်မှာ ၄၇၁၇၈၁ ဦး ရှိပါတယ်။ ဆက်လက်ပြီး ယခုနှစ်အတွင်း ယင်းရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူပေါင်း ၁၅၁ ဦး ရှိပြီဖြစ်တယ်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံ

အလားတူ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ မေလနှောင်းပိုင်းကစကာ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုနှုန်းတွေ ရုတ်တရက် တိုးလာပါတယ်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာ ဇွန် ၁၄ ရက် တစ်ရက် တည်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ခံရသူ သစ် ၂၆၉ ဦးတွေ့ရှိသဖြင့် ရောဂါကူးစက် ခံရသူစုစုပေါင်း ၇၃၈၃ အထိ တိုးလာပါတယ်။ ထို့ပြင် အဆိုပါရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူပေါင်း ၉၇ ဦးအထိ ရှိလာပါတယ်။ သေဆုံးသူတွေဟာ ကီရာ၊ မဟာရက်ရှ်ထရာ၊ ရာဂျစ်စသန်၊ တမီးလ်နာဒူပြည်နယ်တွေက ဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဖြစ်ပွားသူ တွေဟာ ဂူဂျာရတ်ပြည်နယ်မှာ ၁၄၃၇ ဦး၊ အနောက်ဘန်ဂေါပြည်နယ်မှာ ၇၄၇ ဦး၊ ‌ဒေလီမြို့မှာ ၆၇၂ ဦး၊ မဟာရက်ရှ်ထရာ ပြည်နယ်မှာ ၆၁၃ ဦး၊ ခါနာတာခါ ပြည်နယ်မှာ ၅၂၇ ဦးနဲ့ ဥတ္တရာပရာဒက်ရှ် ပြည်နယ်မှာ ၂၄၈ ဦးတို့ အသီးသီးရှိကြပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကို ကမ္ဘာလုံး ဆိုင်ရာ ကပ်ရောဂါအဖြစ် ကြေညာခဲ့ပြီး နောက် ငါးနှစ်ကျော်အကြာ ယခုနှစ်အတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း မြင့်တက်နေတဲ့နိုင်ငံတွေအနက် အိန္ဒိယနိုင်ငံလည်းအပါအဝင် ဖြစ်ပါတယ်။ ယခုအခါ ကိုဗစ်-၁၉ မျိုးကွဲသစ်ဟာလည်း ဆက်လက်ပေါ်ထွက်လာခဲ့တယ်။

အင်္ဂလန်နိုင်ငံ

အင်္ဂလန်နိုင်ငံမှာ NB.1.8.1 မျိုးကွဲ ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူ ၁၃ ဦးရှိတယ်လို့ ယူကေကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ လုံခြုံရေးအေဂျင်စီ(ယူကေအိတ်ချ်အက်စ်အေ)က ဆိုတယ်။ ဧပြီလနှောင်းအပိုင်းအထိ NB.1.8.1 မျိုးကွဲကူးစက်ဖြစ်ပွားသူမှာ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တင်ပြချက်များ၏ ၁၀ ဒသမ ၇ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိတယ်လို့ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (ဒဗလျူအိတ်ချ်အို)က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အဆိုပါအရေ အတွက်မှာ မတ်လအတွင်း ၂ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိရာကနေတိုးလာတာ ဖြစ်တယ်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှာလည်း ကိုဗစ်- ၁၉ ရောဂါ ကူးစက်မြင့်မားမှုကို ကြိုတင်ကာကွယ်ဖို့အတွက် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆေးရုံတွေကို သတိပေး တိုက်တွန်းထားပါတယ်။

ဗီယက်နမ် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါတွေ ကူးစက်မှု မြင့်တက်လာတဲ့အခါမှာ ကိုဗစ်လူနာ တွေကိုထားရှိဖို့ လိုအပ်တဲ့အထောက် အကူပစ္စည်းတွေ၊ သီးခြားနေရာတွေနဲ့ ဆေးဘက်ဆိုင်ရာပံ့ပိုးကူညီမှုတွေ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ဖို့ နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ ဆေးရုံတွေကို ညွှန်ကြားထားတယ်လို့ ဗီယက်နမ် သတင်းအေဂျင်စီက ထုတ်ပြန်ထားတယ်။

ဆက်လက်ပြီး ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ၊ ရောဂါအခံရှိသူများနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများအပါအဝင် ထိခိုက်လွယ်သည့်အုပ်စုများကို ကာကွယ်ရေးအစီအမံများ အကောင်အထည်ဖော်ရန် လိုအပ်ချက်များကို ဝန်ကြီးဌာနက အလေးပေးညွှန်ကြားထားပါတယ်။

ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဟနွိုင်းမြို့တော်မှာ မေ ၃၀ ရက်မှ ဇွန် ၆ ရက်အထိ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူသစ် ၁၅၀ အတည်ပြု တွေ့ရှိတယ်လို့ ဗီယက်နမ်သတင်း အေဂျင်စီက ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်မှစကာ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်ခံရသူပေါင်း ၅၅၈ ဦး တွေ့ရှိခဲ့ပြီး ယင်းအရေအတွက်မှာ ၂၀၂၄ ခုနှစ် အလားတူကာလနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက ၁၀၉ ယောက် လျော့နည်းကျဆင်းသွားတယ်လို့ ထုတ်ပြန်ချက်အရသိရပါတယ်။

ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ

ဒေသတွင်းနေရာအချို့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုမြင့်တက်နေချိန် အရှေ့တောင်အာရှဖြစ်တဲ့ ဖိလစ်ပိုင်မှာလည်း ကိုဗစ်-၁၉ ကူးစက်မှုကို စိတ်ဝင်တစားစောင့်ကြည့်နေဆဲဖြစ်တယ်လို့ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ ကျန်းမာရေးဌာန(ဒီအိုအိတ်ချ်)က ဆိုတယ်။

ယခုနှစ် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားသူ ၁၇၇၄ ဦး တွေ့ရှိပြီး ၂၀၂၄ ခုနှစ်က ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူ ၁၄၀၇၄ ဦးထက် ကျဆင်းသွားပါတယ်။ နိုင်ငံအတွင်း ရောဂါဖြစ်ပွားသူနဲ့ သေဆုံးသူအရေအတွက်မှာ ယမန်နှစ်ကနှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက ၈၇ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းသွား တယ်လို့ ဒီအိုအိတ်ချ်က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

သေဆုံးသူနှုန်းမှာ ၁ ဒသမ ၁၃ ရာခိုင်နှုန်းသာရှိပြီး အများပြည်သူတွေ သိရှိစေဖို့အတွက် ကူးစက်မှုအခြေအနေတွေ ပြောင်းလဲလာပါက အချိန်နဲ့တစ်ပြေးညီ တင်ပြသွားမယ်လို့ ဒီအိုအိတ်ချ်ကဆိုတယ်။

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ

အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံတွေမှာ ကိုဗစ်-၁၉ မျိုးကွဲကူးစက်မှုသစ်တွေ မြင့်တက်လာတာကို တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ အင်ဒိုနီးရှား သမ္မတပရာဘိုဝို ဆူဘီယန်တိုက ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဘူဒီဂူနာဒီ ဆာဒီကင်ကို ဂျကာတာမြို့ရှိ နိုင်ငံတော်နန်းတော်သို့ ဆင့်ခေါ်ခဲ့ပါတယ်။

အစည်းအဝေးမှာ ကျွန်းစုနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံအတွင်း မျိုးကွဲသစ်တွေ ဝင်ရောက်မှုကို ကာကွယ်ဖို့နဲ့ အမျိုးသား ကျန်းမာရေးစနစ်အားကောင်းစေဖို့ မဟာဗျူဟာအစီအမံတွေ ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ် လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီး ဆာဒီကင်က ပြောပါတယ်။

ပြည်သူတွေ စိုးရိမ်ထိတ်လန့်စရာ မလိုပါဘူး။ ဒီဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲဟာ အတော်ပျော့ပေမယ့်လည်း သတိထားနေထိုင်ကြဖို့ ဆာဒီကင်က ပြောပါတယ်။ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံမှာ ယခုနှစ် ဇန်နဝါရီလမှ မေလအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ စုစုပေါင်း လူ ၂၁၆၀ ကို စမ်းသပ်ခဲ့ရာမှာ ၇၂ ဦးကို အတည်ပြုတွေ့ရှိပါတယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအောက်ရှိ ဆက်သွယ်ရေးနှင့် သတင်းအချက်အလက်ဌာနမှ အကြီးအကဲဖြစ်သူ အာဂျီမူဟော်ဝါမန်က ပြောပါတယ်။

နယူးဇီလန်နိုင်ငံ

နယူးဇီလန်နိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ တခြားအသက်ရှူလမ်းကြောင်း ဆိုင်ရာ ရောဂါကူးစက်မှုနှုန်း သိသိသာသာမြင့်တက်လာတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်း မကြာသေးမီက ဆေးရုံတက်ရောက်ကုသမှုနဲ့ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုတွေ တိုးလာတာကို အချက်အလက်တွေအရ သိရပါတယ်။

နယူးဇီလန်နိုင်ငံဟာ ယခုနှစ် ဆောင်းရာသီ အအေးဆုံးအပူချိန်နဲ့ ရင်ဆိုင်ရပြီး မကြာသေးမီက နိုင်ငံရဲ့ ဒေသအချို့မှာ အပူချိန်သုညအောက်ရှိတယ်လို့ မှတ်တမ်းတင်ထားပြီး South Island ရဲ့ နေရာတွေကို ဆီးနှင်းတွေ ဖုံးလွှမ်းခဲ့ပါတယ်။

ယင်းသို့ အလွန်အေးတဲ့ ရာသီဥတုကြောင့်လည်း ယခုနှစ်အတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ကူးစက်ဖြစ်ပွားသူအရေအတွက် တိုးလာခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ အလားတူ လူပေါင်းတစ်သန်းကျော်ကလည်း တုပ်ကွေးရောဂါ ကူသမှုခံယူရတယ်လို့ အစိုးရရဲ့ စာရင်းအချက်အလက်တွေအရ သိရပါတယ်။

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ

ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာ ဇွန် ၁၀ ရက်နဲ့ ဇွန် ၁၁ ရက် နှစ်ရက်အတွင်း ကိုဗစ် -၁၉ ကူးစက်ခံရသူ ၂၃ ဦး တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံမှာ ယခုနှစ်အတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ကြောင့် သေဆုံးသူရှိလာပါတယ်။

ဒါကြောင့် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်အစိုးရဟာ ကိုဗစ် -၁၉ ရောဂါ ခုခံနိုင်စွမ်း ကျဆင်းလာမှုကို ပြန်လည်မြှင့်တင်ပေးဖို့အတွက် ကိုဗစ်- ၁၉ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးဖို့ စီစဉ်နေတယ်လို့ တာဝန်ရှိသူတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ အသက် ၆၀ နှင့်အထက် ပြည်သူတွေ၊ ကျန်းမာရေးလုပ်သားတွေနဲ့ နာတာရှည်ရောဂါ ခံစားနေရသူတွေကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးမယ်လို့ ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုများ ညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန၏ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် အမ်ဒီအဘူဂျက်ဖောက ပြောပါတယ်။ ။

Source: MOI

မျက်နှာတစ်ခြမ်းရွဲ့သွားတယ်
ရွဲ့သွားတဲ့တဲ့ဘက်ရဲ့ဟိုဘက်မျက်လုံးကပိတ်လို့မရဘူး
သွားရည်တွေလည်းကျတယ် လေဖြတ်ပြီနဲ့တူပါတယ်

Facial_Palsy
မျက်နှာတစ်ခြမ်းရွဲ့သွားခြင်း

ပထမဆုံးပြောချင်တာက 
- လျှာလေးမသွားဘူး
- ချာချာလည်အောင်မူးမနေဘူး
- အစာကောင်းကောင်းမျိုချလို့ရတယ်
- ခြေ၊လက် (ကိုယ်တစ်ခြမ်း)ကောင်းကောင်းလှုပ်ရှားနိုင်တယ်
- ခြေ၊လက် (ကိုယ်တစ်ခြမ်း) ထုံကျဉ်မနေဘူး
- လမ်းကောင်းကောင်းလျှောက်နိုင်တယ် (အရက်သမားလျှောက်သလို ဒယိုင်းဒရိုင်ဖြစ်မနေဘူး)

မျက်နှာတစ်ခြမ်းရွဲ့သွားတာ ပဲက လေဖြတ်တာ မဟုတ်ပါဘူး
Facial Nerve လို့ခေါ်တဲ့ အာရုံကြောပြဿနာ ဖြစ်တာပါ။

အချိန်အတိုင်းအတာတစ်ခု ယူပြီး ဆေးကုတယ်၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တယ် ဆိုရင် ပြန်ကောင်းပါတယ်

👉👉👉
ကျွန်တော်တို့ ဦးနှောက်ရဲ့အနောက်ပိုင်း ဦးနှောက်အညှာကနေ အာရုံကြော စုစုပေါင်း (၁၂) စုံ (ဘယ်တစ်ခု၊ညာတစ်ခု) ထွက်ပါတယ်။

- အနံခံတဲ့အာရုံကြော (Olfactory Nerve) CN-I
- အမြင်အာရုံကြော (Optic Nerve) CN-II
- မျက်လုံးကြွက်သားတွေကိုထိန်းတဲ့အာရုံကြော (CN-III,IV,VI)
- အစားစားတဲ့ကြွက်သားတွေကိုထိန်းတဲ့အာရုံကြော(CN-V)
- မျက်နှာက ကြွက်သားတွေကိုထိန်းတဲ့အာရုံကြော (Facial Nerve) CN-VII အစရှိသဖြင့် ရှိကြပါတယ်။

CN-VII Cranial Nerve VII (Facial Nerve) မျက်နှာက ကြွက်သားတွေကိုထိန်းတဲ့အာရုံကြော ဟာ

- နဖူးတွန့်ခြင်း
- မျက်လုံးအတင်းမှိတ်ခြင်း
- ပါးဖောင်းခြင်း
- ပြုံးရယ်ခြင်း
- နှုတ်ခမ်းစူခြင်း စသည်တို့ကို လုပ်ပေးပါတယ်။

အဲ့ဒီအာရုံကြောဟာ ဦးနှောက်အညှာကနေထွက်လာပြီး ၊ နားအတွင်းဘက်ကိုဖြတ်၊ ခေါင်းရိုးထဲကနေထွက်လာပြီး ပါးချိတ်တံထွေးအိတ်နားကဖြတ်ကာ မျက်နှာကြွက်သားတွေကို ထိန်းချုပ်ပါတယ်။

တကယ်လေဖြတ်တဲ့အခါ ဦးနှောက်တစ်ခြမ်းထိတဲ့ အတွက် Facial Nerve ကို ထိန်းချုပ်တဲ့နေရာပါသွားတဲ့အတွက် လေဖြတ်တဲ့လူတွေမှာလည်း မျက်နှာတစ်ခြမ်းရွဲ့ပါတယ်။

လေဖြတ်တဲ့လူတွေမှာ မျက်နှာတစ်ခြမ်းရွဲ့ရတာ အာရုံကြောပြဿနာမဟုတ်ပါဘူး 👉 အာရုံကြောကို ထိန်းချုပ်တဲ့နေရာပျက်တာ ဖြစ်ပါတယ်။

👉👉👉
အခု ကျွန်တော်ပြောနေတာက

Facial Nerve မျက်နှာက ကြွက်သားတွေကိုထိန်းတဲ့အာရုံကြော ပြဿနာပါ။

- နားထဲမှာပြည်တည်နာဖြစ်လို့ဖြစ်ဖြစ်
- နားထဲမှာ ရေယုန်ပေါက်လို့ဖြစ်ဖြစ်
- ပါးချိတ်ရောင်/ပါးချိတ်တံထွေးအိတ်အကျိတ်ပေါက်လို့ဖြစ်ဖြစ်
- အအေးမိလို့ဖြစ်ဖြစ်

အာရုံကြောဒဏ်ဖြစ်ပြီး ရောင်သွားတဲ့ အခါ။

အာရုံကြောက ထိန်းချုပ်ထားတဲ့ ကြွက်သားတွေ အလုပ်မလုပ်တော့တာပါ။

👉 ဖြစ်တဲ့ မျက်နှာဘက်အခြမ်းက နှာဖူးတွန့်လို့မရတော့ပါဘူး
👉 ဖြစ်တဲ့ မျက်နှာဘက်အခြမ်းက မျက်လုံးက အဆုံးထိပိတ်လို့မရတော့ပါဘူး
👉 နှုတ်ခမ်းကိုလည်း လုံအောင်မပိတ်နိုင်တဲ့အတွက် ပါးဖောင်းလို့မရတော့ပါဘူး၊ လေချွန်လို့မရတော့ပါဘူး
👉 ပါးရွဲ့သွားတယ်ဆိုပြီး ကျွန်တော်တို့ရွှေမြန်မာတွေ ရွဲ့နေတဲ့မျက်နှာကို သံပရာသီးနဲ့ပွတ်ကြပါတယ်
😅 ဒီနေရာမှာ အရေးကြီးတာက ဘက်မှားပွတ်ကြတာပါ။
သံပရာသီးနဲ့ပွတ်လို့ကောင်းမယ်ဆိုရင်တောင် ဘက်မှားပြီးပွတ်နေကြပါတယ်။

ဘာမှားလည်း ပြောပြပါမယ်။ သေသေချာချာဖတ်ပေးကြပါ။

ဥပမာ။  ။ မျက်နှာရဲ့ ညာဘက် က အာရုံကြောမကောင်းတဲ့အခါ။

မျက်နှာညာဘက် အခြမ်းက ကြွက်သားတွေ မကောင်းတော့ပါဘူး
- ညာဘက်မျက်လုံးပိတ်မရဘူးပေါ့
- ပါးဖောင်းလို့မရဘူး

ဒါပေမယ့် ပါးရွဲ့တာကျတော့ ဘယ်ဘက်ရွဲ့သွားပါတယ်၊ အဲ့တော့ သံပရာသီးနဲ့ ဘယ်ဘက်ပါးကိုလှိမ့်ကြပါရောလေ။ (အဲ့မှာလွဲတာ)

ပါးကကြွက်သားတွေက ပါးစပ်ကို ဘယ်/ညာက ဆွဲထားကြတယ်လေ။
အဲ့တော့ရယ်ပြတဲ့အခါ ဘယ်ဘက်ကကြွက်သားရော
ညာဘက်ကကြွက်သားရော ပြိုင်တူအလုပ်လုပ်တဲ့အတွက် နှုတ်ခမ်းဒေါင့်က နှစ်ဖက်လုံးဆီတက်သွားတယ်လေ (ဟုတ်တယ်မလား)
အခုကျတော့
မျက်နှာညာဘက် အခြမ်းက ကြွက်သားတွေ မကောင်း ပေမယ့် 
မျက်နှာဘယ်ဘက် အခြမ်းက ကြွက်သားတွေက ကောင်းတယ်လေ၊
ကောင်းတဲ့အခြမ်းဘယ်ဘက်က ကြွက်သားတွေက ဆွဲပေမယ့် မကောင်းတဲ့အခြမ်းညာဘက်က ကြွက်သားတွေက မဆွဲနိုင်တော့ ပါးကြီးကရွဲ့သွားရော

🤷‍♂️ ဘယ်ဘက်ကို ရွဲ့မလဲ ကြွက်သားတွေကောင်းလို့ဆွဲတဲ့ဘက်အခြမ်း ဘယ်ဘက်ကိုရွဲ့သွားမှာနော်။

သိကြပြီနော် 😅 ဘက်မှားပြီး သံပရာသီးနဲ့ကောင်းတဲ့ဘက်ပွတ်မနေကြနဲ့ဦး။

အာရုံကြောရောင်သွားတာဖြစ်တဲ့အတွက်
1. အရောင်ကျဆေးတွေပေးရပါတယ်
2. အာရုံကြောအားဆေးတွေပေးရပါတယ်
3. ကြွက်သားတွေပြန်သန်လာအောင်လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ပေးရပါတယ်
4. ဖြစ်စေတဲ့အကြောင်းရင်းရှိရင်ကုရပါတယ် (ဥပမာ - ရေယုန်ကြောင့်ဖြစ်ရင် Anti-Viral ပေးရပါတယ်)

အရေးကြီးတာထပ်ပြောချင်ပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံဟာ ကျန်းမာရေးအသိပညာနည်းကြသလို၊ လူလိမ်အရမ်းများပါတယ်။

ဒီရောဂါဖြစ်တဲ့အခါ အကြောပြင်ဆရာ ဘလာ ဘလာ ဆိုတာတွေနဲ့ပြကြပါတယ်။ တစ်ပတ် ဆယ်ရက်လောက်ပြပြီး မသက်သာမှ ကျွန်တော်တို့ဆီရောက်လေ့ရှိပါတယ်။

😰😰😰

စိတ်ညစ်ရပါတယ်။

အပေါ်မှာ ပြောထားတဲ့ အာရုံကြောအရောင်ကျတဲ့ဆေး၊ Anti-viral drugs တွေဟာ ဖြစ်ဖြစ်ချင်းပေးမှ အကျိုးရှိပါတယ်။ အချိန်ကြာသွားရင် အသုံးမဝင်တော့ပါဘူး။

ဆယ်ရက်လောက်ကြာတဲ့အခါ ရောင်နေတဲ့အာရုံကြောက အရောင်လွန်ပြီးပျက်စီးသွားပါပြီ။
👉 ရောဂါကြီး မဟုတ်ပဲ တစ်လ နှစ်လ လောက်နဲ့ပြန်ကောင်းနိုင်တဲ့ရောဂါကို

လပေါင်းများကြာအောင် တစ်ခါတလေ၊ နှစ်ချီပြီး ခံစားရအောင် အချိန်မဆွဲကြပါနဲ့။

တကယ်တတ်ကျွမ်းတဲ့ ကျန်းမာရေးပညာရှင်များနဲ့ပြသပြီး ကုသမှုခံယူကြပါ။

အပ်နဲ့ထွင်းရမှာကို ပေါက်စိန်နဲ့ မပေါက်ရလေအောင်
ကျန်းမာရေးဗဟုသုတ တိုးပြီး
သက်ရှည်ကျန်းမာ စိတ်ချမ်းသာကြပါစေ

(Original post; Dec,2020 👉 https://www.facebook.com/104993831383029/posts/143939267488485/)
       
(Photo credit - Caring Medical)

ဒေါသထွက်လိုက်တာမှ_အသားတောင်တဆတ်ဆတ်တုန်တယ်
အော်ပစ်လိုက်ချင်ပေမယ့်_ထောက်ထားစရာတွေရှိနေတယ်လေ

Anger_Management

စိတ်ဆိုးတယ် စိတ်တိုတယ် ဒေါသထွက်တယ် ဆိုတာ စိတ်ခံစားမှု နဲ့ မကင်းနိုင်တဲ့ ကျွန်တော်တို့အတွက်ကတော့ နေ့တိုင်းတွေ့ကြုံခံစားနေရတာပါပဲ

ဒေါသထွက်လာရင် 
- ရင်တွေတုန်လာတယ်
- အသံတွေတုန်လာတယ်
- အသံတွေကျယ်လာတယ်
- ဆင်ခြင်ဥာဏ်တွေကင်းလာတယ်
- သူတပါး/မိမိကိုယ်ကို ထိခိုက်နာကျင် စေချင်လာပါတယ်
ခန္ဓာကိုယ်ကလည်း
- နှလုံးခုန်တွေမြန်
- သွေးပေါင်တွေတက်
- ခေါင်းတွေကိုက်ပြီး (လေဖြတ်နိုင်ဆုံးအခြေအနေပေါ့)

အဲ့လောက် ပင်ပန်းတဲ့ဟာကြီး ၊ ဖြစ်ပြီးရင် နောင်တတွေ တပွေ့တပိုက် ခံစားရတဲ့ အရာကြီးကို ဘယ်သူမှတော့ မခံစားလို မဖြစ်လိုကြပါဘူး။

ဒါပေမယ့် လူ ဆိုတော့ကား
  အာရုံတွေ နဲ့တွေ့တဲ့အခါ
* သဘောကျရင် လိုချင်တပ်မက်စိတ် လောဘဖြစ်လာပြီး
* အလိုမကျတဲ့ အခါမှာတော့ ဒေါသက ဖြစ်လာရပါတယ်။

ဒေါသ ဘာလို့ဖြစ်တာလဲ ဆိုရင် စိတ်အလိုမကျလို့ပါ (Disappointed) 
👉 ငါက ပြုံးပြတာကို ငါ့ကို အဖက်တောင် လုပ်မသွားဘူး
👉 ငါ သူ့အပေါ် ဒီလောက်ကောင်းတာကို ငါ့ကို ဒီလိုဆက်ဆံတယ်
👉 အသံတွေကဘာတွေလဲ ဆူညံနေတာပဲ
👉 အနံ့တွေကလည်း နံဆော်နေတာပဲ
👉 ဘယ်လိုလုပ်ပြီး ဒီအရသာနဲ့ ဆိုင်ဖွင့်ထားရတာလဲ 
👉 ခေါင်းလာလျှော်တာကို အရေခွံဆွဲဆုတ်နေတာလား
         စတဲ့ အာရုံ (၅) ပါး နဲ့ ခံစားရသမျှမှာ စိတ်ထဲမတွေ့ရင် အလိုမကျမှုဖြစ်လာတာပါပဲ
အဲ့ဒီအလိုမကျမှုကနေ
- မကျေနပ်တာ
- ဒေါသထွက်လာတာ
- ပေါက်ကွဲတာဆိုပြီး အဆင့်တွေ ကွဲပြားပြီး တုန့်ပြန်ကြပါတယ်။

1. Mildly irritated- ကိုယ့်စိတ်နဲ့သဘောမတွေ့တာပေါ့ (ကလိ ကလိ ဖြစ်လာတယ် ပြောရမှာပေါ့)
အဲ့လူကြည့်မရတော့ဘူး ၊ ဒါပေမယ့် ထားလိုက်ပါ သူ့အကြောင်း နဲ့သူ ငါ့အကြောင်းနဲ့ ငါဆိုပြီး ထိန်းထားနိုင်တယ်ပေါ့

2. Frustrated- စိတ်အလိုမကျမကျေမနပ်ဖြစ်ပြီ
ငါ့ ကို ဘာလို့ ဒီလိုလုပ်ရတာလဲ စိတ်ထဲ တနုံနုံနဲ့ ခံစားနေရပြီး စိတ်ထဲကနေလုံးဝထုတ်မရသလို ဘယ်သူနဲ့တွေ့တွေ့ ဒီကိစ္စကို လုံးဝမကျေလည်ကြောင်း ထုတ်ပြောမိနေတာပေါ့

3. Anger - ဒေါသဖြစ်ပြီပေါ့
အသက်ရှုတွေမြန် ရင်တွေတုန် အသံတွေကျယ်လာပြီး အချိန်မရွေး နောင်တရစရာ အခြေအနေတစ်ခုကို ဖန်တီးတော့မယ့် level ပေါ့
ကောင်းကောင်းမထိန်းချုပ်နိုင်ရင် ၊ ထိန်းချုပ်ပေးမယ့် မိတ်ကောင်းဆွေကောင်းမရှိရင် ပေါက်ကွဲထွက်သွားမယ့် အခြေအနေပေါ့ဗျာ

4. Explosion- ပေါက်ကွဲထွက်သွားပြီပေါ့
ပစ္စည်းတွေ ပစ်ပေါက်ဖျက်ဆီးတာ ၊ အော်ဟစ်ဆဲဆိုတာ သူတပါးကိုနာကျင်အောင်လုပ်တာ
လုပ်စရာလူမရှိရင် နံရံဖြစ်ဖြစ် မှန်ဖြစ်ဖြစ် အနားမှာရှိတာ ဆွဲထိုးလိုက်တာပေါ့

အဲ့လို ဒေါသပြင်းအား(level) တွေ ရှိသလို

တစ်ယောက်နဲ့တစ်ယောက် နောက်ခံအကြောင်းအရာခြင်းမတူလို့ ပေါက်ကွဲပုံလည်းကွာတတ်ပါတယ်
- စိတ်ဖိစီးမှုများနေရင်
- မိသားစုရေးရာပြဿနာရှိရင်
- ငွေရေးကြေးရေး/အလုပ်အကိုင် ပြဿနာရှိရင်
- စိတ်ဓာတ်ကျနေရင်
- အရက်သေစာအလွန်အကျွံသုံးစွဲလျှင်
- မူးယစ်ဆေးသုံးစွဲလျှင် ပေါက်ကွဲလွယ်ကြပါတယ်။

ဒေါသထွက်တဲ့အဆင့်တွေက
1. စိတ်အလိုမကျစရာရှိလာတယ် (Trigger)
2. တဖြည်းဖြည်း တွေးလေတွေးလေ ဒေါသတွေ တိုးပွါးလေဖြစ်လာတယ် (escalation)
3. မထိန်းနိုင်တဲ့အချိန်ပေါက်ကွဲတယ်
4. ပေါက်ကွဲပြီးပြီးခြင်း ကျေနပ်သလိုဖြစ်သွားတယ်
5. ပြီးတာနဲ့ နောင်တတွေ တပွေ့တပိုက်နဲ့ စိတ်ဓာတ်ကျပြီး ပြဿနာပတ်ရှင်းရပါရောလေ

ဘယ်လိုထိန်းချုပ်ကြမလဲ ❓

- အာရုံတွေကြောင့် စိတ်ခံစားမှု ဖြစ်ပေါ်လာတော့ အာရုံတွေပေါ် စိတ်ဝင်စားမှုလျှော့နိုင်လေလေ စိတ်ခံစားမှုလျော့လေလေပေါ့
- မျှော်လင့်တာလေးလျှော့ရပါမယ် (ငါက ဒီလောက်လုပ်ပေးထားတယ်လေ ငါ့ကျတော့ ဒီလိုပြန်ဆက်ဆံရလား)
- ငါ့ကို လုပ်ရက်လေခြင်းဆိုတဲ့ (ငါ့ကို ငါ့ကို ဆိုပြီး ငါ ငါ တွေ များလာရင် escalation ဒေါသတွေ တိုးတိုးလာပါတယ် - ငါစွဲလျှော့ပေါ့
- ဒေါသရဲ့ ဆိုးကျိုးတွေ သိပြီး ပေါက်ကွဲလိုက်ရင် နောင်တ နဲ့ပဲ အဆုံးသတ်ရမှာဆိုတော့ ဒေါသရဲ့နိဂုံးကို ထပ်ခါထပ်ခါ နက်နက်နဲနဲ ပြန်တွေးနေရပါမယ် (သတိကပ်ရမယ်ပေါ့)
- ဒေါသရဲ့ အဆင့်တွေသိပြီးတော့ အင်းအခုငါတော့ irritated ဖြစ်နေပြီ ထပ်ထပ်တွေးနေရင် frustrated ကနေ Anger ဖြစ်တော့မယ် လို့သာ တွေးလိုက်နိုင်ရင် (အာရုံလွှဲလိုက်တာပေါ့ ) ဒေါသက အထိုက်အလျောက်လျော့ကျသွားပါတယ်
- အဲ့လိုတွေ လျော့ဖို့ လွယ်လားဆိုတော့ မလွယ်ပါဘူး
ဘယ်လိုလုပ်ရမလဲ 👉 ထပ်ခါထပ်ခါ သတိလေးကပ်ပြီး #လေ့ကျင့်ရင်တော့ တဖြည်းဖြည်းနဲ့ စိတ်တိုတာကိုထိန်းချုပ်လာနိုင်ပါလိမ့်မယ်။
 ခု ခေတ်စားနေတဲ့ Mindfulness ပေါ့
(original post; Jan, 2023 👉 https://www.facebook.com/100070317703804/posts/228621086158480/?mibextid=cr9u03) 
စိတ်၏အေးချမ်းခြင်းမှသည်ကိုယ်၏ကျန်းမာခြင်းဆီသို့

မှတ်ချက် ။ Dr ဘုန်းစည်သူလွင် ၏ Facebook Page မှတစ်ဆင့် ကူးယူဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။

Photo - Depression and Relationship

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ   ကိုဗစ်-၁၉  ရောဂါက  ကျန်းမာရေးအပါအဝင် လူနေမှုစနစ်များအပေါ်    အပြင်းအထန် သက်ရောက်မှုတွေဖြစ်စေခဲ့ပါ တယ်။ ယခင် ကမ္ဘာ့သမိုင်းတစ်လျှောက် ဖြစ်ပွားခဲ့ဖူးတဲ့ ကပ်ရောဂါ တွေနဲ့မတူဘဲ တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာအားဖြင့် ကူးလူးဆက်ဆံမှု များတဲ့ ဂလိုဘယ်လိုက်ဇေးရှင်း ခေတ်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားခဲ့ တာကြောင့် ကူးစက်မှုနှုန်းအထူးမြန်ဆန်ခဲ့သလို ရောဂါပိုးရဲ့ အာနိသင် ကလည်းမျိုးဗီဇပြောင်းလဲဖြစ်ပွားမှုကြောင့်  ထိန်းချုပ်ကာကွယ်ဖို့ အလွန်ခက်ခဲခဲ့တာ ကိုလည်း မြင်တွေ့ခဲ့ကြရပါတယ်။ ခေတ်သစ်ဆေး သိပ္ပံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကိုအားကောင်းမောင်း သန်စိန်ခေါ်ခဲ့တဲ့  ကပ်ရောဂါလည်းဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။  ကျန်းမာရေးလုပ်သားမလုံလောက်မှုတွေ၊ ဆေးနဲ့ဆေး ပစ္စည်းမလုံလောက်မှုတွေနဲ့အတူ သမိုင်းတစ်လျှောက် အပြင်း ထန်ဆုံးသော ကပ်ရောဂါကြီးအဖြစ် တွေ့ကြုံခဲ့ကြရတာဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကို ကြံ့ကြံ့ခံခြင်း

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်နိုင်မှုတွေက ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ရဲ့သက်ရောက်မှုကို အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ လျော့ပါးသက်သာစေခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ သို့တိုင်အောင်ကျန်းမာရေး၊  လူမှုရေး၊  စီးပွားရေးနဲ့ စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာတွေအပေါ်  ကပ်ရောဂါရဲ့   ကာလရှည်သက်ရောက်မှု တွေက လေးလေး နက်နက်ရှိ နေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာလ ရဲ့ ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုကနေ ပြန်လည်ထူထောင်နိုင်စေဖို့ တစ်ဦးချင်း အနေနဲ့လည်းကောင်း၊ အဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့နိုင်ငံတွေအနေနဲ့လည်းကောင်း လိုက်လျောညီ ထွေမှုရှိရှိနဲ့ ပြည့်ပြည့်ဝဝ ထိထိရောက်ရောက်ဆောင်ရွက် နိုင်ဖို့လိုပါတယ်။ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ဖို့ဆိုရင်ကျန်းမာရေးစနစ်အားကောင်းမောင်းသန်ဖြစ်ဖို့၊    လူမှုရေးနဲ့စီးပွားရေးစနစ်တွေ   တည်ငြိမ်မှုရှိဖို့နဲ့ ပြဿနာတွေကို  အလိုက်သင့်  အလျားသင့်ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနိုင်စွမ်းရှိဖို့လိုမှာဖြစ်ပါတယ်။

အဆိုးထဲမှအကောင်းများ

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါအလွန်ကာလမှာ စီးပွားရေးနဲ့အလုပ်အကိုင်တွေမှာလည်း အရွေ့တွေရှိလာခဲ့ပါတယ်။ အလုပ်နေရာတွေပြောင်းလဲလာ ခြင်း၊ အွန်လိုင်းကနေ အလုပ်လုပ်ကိုင်နိုင်ခြင်း (Work from Home) တို့ကြောင့် လုပ်သားအင်အားတွေကို စွမ်းအားပြည့်အသုံးချလာနိုင်ခြင်း၊ အွန်လိုင်းဈေးရောင်းခြင်း ကဲ့သို့သောအင်တာနက်ကနေတစ်ဆင့်  ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှုတွေ ထွန်းကားလာခြင်း၊ လက်လီ ရောင်းဝယ် ဖောက်ကားမှုစနစ်တွေ  ပုံစံပြောင်းလဲလာခြင်း စတာတွေကြောင့်  ငွေကြေးလည်ပတ်စီးဆင်းမှုတွေ     အရှိန်အဟုန်မြင့်လာပြီး   စီးပွားရေးပြန်လည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ အထောက်အကူဖြစ်စေခဲ့ပါတယ်။

လူမှုရေးနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှုတွေအနေနဲ့ ပညာသင်ကြားမှုအပိုင်းမှာ အွန်လိုင်းသင်ကြားရေးပုံစံတွေက အခြေခံပညာသာမက အဆင့်မြင့်ပညာသင်ကြားရေးမှာပါ သင်ကြားမှုစံနှုန်းတစ်ခု အနေနဲ့ဖြစ်လာပါတယ်။ ဒါ့ပြင် လူနေထိုင်မှုပုံစံတွေပါ ပြောင်းလဲလာပါတယ်။ အာဟာရပြည့်ဝအောင် စားသုံးတာ၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်တာ၊ ရောဂါကာကွယ်ရေးကိစ္စတွေမှာ အာရုံစူးစိုက်လာတာစတဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သတိပြုနေထိုင်မှုတွေ တိုးပွားလာစေပါတယ်။

အစိုးရပိုင်းဆိုင်ရာနဲ့မူဝါဒပိုင်းဆိုင်ရာတွေနဲ့ပတ်သက်လို့ တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာအနေနဲ့ပူးပေါင်းပြီး  အနာဂတ်ကူးစက်ရောဂါတုံ့ပြန်မှုအတွက် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ ကပ်ရောဂါဆိုင်ရာသဘောတူညီချက်ကဲ့သို့သော ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာမူဘောင်များကို ချမှတ်လုပ်ဆောင်လာကြပါတယ်။ အကျပ်အတည်း စီမံခန့်ခွဲမှုမူဝါဒတွေနဲ့ပတ်သက်လို့လည်း အစိုးရ အသီးသီးက အနာဂတ်ကာလမှာ တွေ့ကြုံလာနိုင်တဲ့ အရေးပေါ်အခြေအနေတွေအတွက်  အရင်းအမြစ်တွေကို  ထိထိရောက်ရောက်အသုံးချပြီး လျင်မြန်စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ ဥပဒေရေးဆွဲနေကြပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာလအတွင်း   ယုံကြည်မှုတည် ဆောက်ခြင်းကဲ့သို့သော စိန်ခေါ်မှုတွေကိုလည်း ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာလအတွင်း ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းတွေအပေါ်    လူထုရဲ့ယုံကြည်အားကိုးမှုကို  အစမ်းသပ်ခံခဲ့ရတဲ့အတွက် ပွင့်လင်းမြင်သာတဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာစီမံ ခန့်ခွဲအုပ်ချုပ်မှုရှိဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာလအတွင်း အထင်ရှားဆုံးသဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာတိုးတက်မှုအနေနဲ့ လေထုညစ်ညမ်းမှုကို လျော့ကျစေခဲ့ကြောင်း စစ်တမ်းများအရ သိရပါတယ်။ ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း ကမ္ဘာအနှံ့ Lockdown နဲ့ Stay at Home အစီအစဉ်တွေ ဆောင်ရွက်ကြခြင်းကြောင့် ခရီးသွားလာမှုတွေ  သိသိသာသာလျော့ကျပြီး  ယာဉ်တွေကနေတစ်ဆင့် ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုကျဆင်းခဲ့ခြင်းနဲ့အတူ ကမ္ဘာ့လေထုအတွင်း ကာဗွန်ဓာတ်ငွေ့ပါဝင်မှု ခေတ္တကျဆင်းသွားခြင်းက   သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် အလားအလာကို မီးမောင်းထိုးပြနေပါတယ်။

ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအရေးပါသောပြောင်းလဲမှုများ

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာလအတွင်း လူစုလူဝေးတားမြစ်မှုတွေကြောင့် အွန်လိုင်းကနေတစ်ဆင့် ကျန်းမာရေးဝန်ဆောင်မှုပေးခြင်း (Telehealth)ကို လူကြိုက်များပြီး အလုပ်ဖြစ်လာခဲ့ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါအလွန်ကာလမှာ ပုံမှန်ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုပေးခြင်း၊ စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာစောင့် ရှောက်မှုပေးခြင်း စတာတွေမှာ  ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာဖြစ်ထွန်းမှုတွေအနေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာလ အတွင်း ကျင့်သုံးခဲ့ကြတဲ့ အွန်လိုင်းကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်တွေ  ဆက်လက်ခိုင်မာ အားကောင်းလာခဲ့ပါတယ်။ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးစနစ်တွေလည်း ပိုမိုတိုးတက် ဖြစ်ထွန်းလာခဲ့ပါတယ်။  ကပ်ရောဂါအတွက်  ကြိုတင်ပြင်ဆင်ခြင်း၊ ရောဂါစူးစမ်းလေ့လာခြင်းနဲ့  ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ခြင်းစတဲ့ကဏ္ဍတွေမှာ သိသာထင်ရှားတဲ့အားကောင်းလာမှုတွေကို မြင်တွေ့ရပါတယ်။

ကပ်ရောဂါရဲ့စိန်ခေါ်မှုတွေကို   ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းရင်းနဲ့   နည်းပညာဆန်းသစ်တီထွင်မှုမှာလည်း  တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုတွေရှိလာခဲ့ပါတယ်။ ဉာဏ်ရည်တုနည်းပညာ   AI  နဲ့  ဒေတာအသုံးချခြင်းကနေ   ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို ခြေရာခံခြင်း၊ မော်ဒယ်ပြုလုပ်ခြင်းနဲ့ လိုအပ်တဲ့အရင်း အမြစ်ခွဲဝေခြင်း စတာတွေမှာ များစွာအသုံးတည့်ခဲ့ပါတယ်။ ရောဂါစောင့် ကြပ်ခြေရာခံကြည့်ရှုစစ်ဆေးခြင်းတွေမှာ  ဒစ်ဂျစ်တယ်ကျန်းမာရေးလက်မှတ်တွေကို အသုံးပြုခဲ့ခြင်းနဲ့  ပွဲလမ်းသဘင်တွေအတွက် ကျန်းမာရေးအသိအမှတ်ပြု အက်ပလီကေးရှင်းတွေကိုအသုံးပြုနိုင်ခြင်းက ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးကဏ္ဍကို တစ်‌ခေတ်ဆန်းစေခဲ့ ပါတယ်။ ကျန်းမာရေး နည်းပညာဆိုင်ရာ  အထူးခြားဆုံးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကတော့  ဇီဝနည်း ပညာတိုး တက်မှုပဲဖြစ်ပါတယ်။ မျိုးဗီဇနည်းပညာသုံး mRNA ကာကွယ် ဆေးထုတ်လုပ်ခြင်းကို   အချိန်တိုအတွင်း   လျင်လျင်မြန်မြန်ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်စေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနည်းပညာအခြေခံတွေက ကင်ဆာနဲ့ HIV ကဲ့သို့သော  တခြားရောဂါတွေမှာ  အသုံးချနိုင်ဖို့အတွက်  ကြီးမားတဲ့ အကျိုးကျေးဇူး တွေရှိစေပါတယ်။

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများရှိ အစိုးရတွေနဲ့ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းအင်အားစုတွေက ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်နဲ့ ကာဗွန်သုံးစွဲမှုလျှော့ချခြင်းအပါအဝင် စိမ်းလန်းတဲ့သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပြန်လည်တည်ထောင်ရေးအတွက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြဖို့တွန်းအားဖြစ်စေခဲ့တယ်။ ကပ်ရောဂါကာလမှာ  မြို့ပြရဲ့ခံနိုင်ရည်ရှိမှုက  မဖြစ်မနေစဉ်းစားရမယ့်အချက်ဖြစ်လာပါတယ်။ မြို့တွေမှာ နောင်လာမယ့်ကျန်းမာရေး အကျပ်အတည်းတွေကို ကာကွယ်နိုင်စေဖို့အတွက် လေဝင်လေထွက်ကောင်းစေဖို့နဲ့ လူစုလူဝေး နည်းပါးစေဖို့ အများပြည်သူဆိုင်ရာနေရာတွေကို ဒီဇိုင်းပြန်လည်ရေးဆွဲ နေကြပြီဖြစ်ပါတယ်။

သင်ခန်းစာဖော်ထုတ်မှုများ

ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်ရဲ့ အားသာချက်၊ အားနည်းချက်တွေကို သိသာထင်ရှားစေခဲ့တယ်။ တန်းတူ ညီမျှမှုရှိတဲ့  ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုကို ဦးတည် ဆောင်ရွက်ရမယ့် အချက်ပေးခေါင်းလောင်းထိုးခဲ့တယ်။ အဘယ်ကြောင့် ဆိုသော် ကပ်ရောဂါတွေ အနေနဲ့ ကမ္ဘာ့ဘယ်နေရာမှာဖြစ်ဖြစ် တစ်ကမ္ဘာ လုံးကိုရိုက်ခတ်မှုရှိကြောင်းကို   လက်တွေ့ပြသခဲ့လို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါအလွန်ကာလမှာ နိုင်ငံအချင်းချင်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနဲ့  ရောဂါကာကွယ်တားဆီးမှုရဲ့အရေးပါမှုကို  အသိအမှတ်ပြုခဲ့ကြပါတယ်။  အရင်ကကျန်းမာရေးစနစ်မှာ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနည်းပါးမှုက ကပ်ရောဂါကာလအတွင်း လူ့အသိုင်းအဝိုင်းအပေါ် သက်ရောက်မှုတွေဖြစ် စေခဲ့တာကြောင့်  အခုဆိုရင် အခြေခံကျန်းမာရေးကဏ္ဍအတွက်  ပိုမိုကြီးမားတဲ့   ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ  ပြုလုပ်လာကြပါတယ်။ဝင်ငွေနည်း လူတန်းစားတွေအတွက်ကာကွယ်ဆေးလုံလောက်မှုမရှိခြင်း၊ လက်လှမ်းမီတဲ့  ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုမရှိခြင်းစတာတွေကို ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်နိုင်စေဖို့အတွက် ဆက်လက်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ လိုအပ်မှာဖြစ်ပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉  ရောဂါအလွန်ကာလမှာကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အဓိကကျတဲ့ ပြောင်းလဲမှုတွေအနေနဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာတိုးတက်မှုတွေ၊ စီးပွားရေး ဆိုင်ရာအရွေ့တွေ၊   လူမှုရေးနဲ့ ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှုတွေကို ထင်ထင်ရှားရှားတွေ့မြင်ခဲ့ရပါတယ်။ ဒါ့ပြင် နည်းပညာ၊ အုပ်ချုပ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းမှုဆိုင်ရာနယ်ပယ်တွေမှာ  တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုတွေရှိခဲ့ပါတယ်။ သို့တိုင် စိန်ခေါ်မှုတွေလည်းရှိနေပါတယ်။ ကိုဗစ်နောက်ဆက်တွဲ သက်ရောက်မှုအနေနဲ့ နာတာရှည်  ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ နောက်ဆက်တွဲရောဂါလက္ခဏာခံစားရမှုတွေ၊ ကပ်ရောဂါကာလ အတွင်းစီးပွားရေးနဲ့  လူမှုရေးဆိုင်ရာမညီမျှမှုတွေ ပိုမိုဆိုးရွားလာမှု စတဲ့ရေရှည် ဖြေရှင်းရမယ့်ဆိုးကျိုးတွေလည်းရှိနေပါတယ်။ ကပ်ရောဂါ ဆိုင်ရာ သင်ခန်းစာတွေ ကနေတစ်ဆင့် ခံနိုင်ရည်ရှိမှု၊ သာတူညီမျှမှုနဲ့ ရေရှည်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရှိတဲ့ ကျန်းမာရေးစနစ်တွေ တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ အခွင့်အလမ်းတွေ ထွက်ပေါ်လာစေခဲ့ပါကြောင်း ရေးသား လိုက်ရပါတယ်။

 MWD Web Portal

Photo - Bureau of Lobor Statistics

သွေးလွန်တုပ်ကွေး ရောဂါသည် ရာသီမရွေးဖြစ်ပွားတတ်ပြီး မိုးဦးကျကာလမှစတင်၍ မိုးရာသီတွင် အဖြစ် အများဆုံး ရောဂါဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့လူဦးရေ ထက်ဝက်ခန့်တွင် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ ဖြစ်ပွားနေပြီး တစ်နှစ်လျှင် ရောဂါကူးစက်ခံရသူ သန်း ၄၀၀ နီးပါးရှိကြောင်း၊ ၎င်းတို့အနက် လူကြီး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ကလေး ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း ပါဝင်ကြောင်း၊ အရှေ့တောင်အာရှဒေသ၌ မုတ်သုံတောပေါများရာ အင်ဒိုနီးရှား၊ ထိုင်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့တွင် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုအများဆုံးဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ မှတ်တမ်းများအရ ကမ္ဘာပေါ်တွင် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါသည် ကပ်ရောဂါအဖြစ် ၁၆၃၅ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် ၁၉၇၀ ပြည့်နှစ်တွင် ရန်ကုန်မြို့၌ ဖြစ်ပွားခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

လူဦးရေထူထပ်ပြီး စိုစွတ်နေရာ အများအပြားရှိသည့် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ မွန်ပြည်နယ်၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အများဆုံးဖြစ်ကြောင်း လေ့လာသိရှိရသည်။ ထို့ကြောင့်သွေးလွန်တုပ်ကွေး ဖြစ်ပွားစေသည့် ခြင်ကျားနှင့် ပိုးလောက်လမ်းများအား ကြိုတင်နှိမ်နင်းရန်အတွက် ဖုံး၊ သွန်၊ လဲ၊ စစ် လုပ်ငန်းစဉ်များကို ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးစနစ်ဖြင့် အစဉ်သတိပြု လုပ်ဆောင်သင့်ပေသည်။

သွေးလွန်တုပ်ကွေးဆိုသည်မှာ

သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ၏ အဓိကတရားခံက အေးဒီးစ်ခြင်ကျားများဖြစ်ပြီး ရေကြည်ရေသန့်တွင် ပေါက်ပွားလေ့ရှိသည်။ ခြင်ကျားသည် ပိုးလောက် လမ်းဘဝမှ ခြင်ကောင်ဖြစ်ရန် ခုနစ်ရက်ခန့် ကြာမြင့်သည်။ ခြင်တစ်ကောင်၏ ပျမ်းမျှသက်တမ်းသည် တစ်လမှ သုံလခန့်ရှိသည်။ ခြင်မတစ်ကောင်သည် သူ့သက်တမ်းတစ်လျှောက် အနည်းဆုံး ခုနစ်ကြိမ်ခန့် အောင်အောင်မြင်မြင် ဥနိုင်သည်။ တစ်ကြိမ်ဥလျှင် ရာသီဥတုနှင့် နေရာတို့ပေါ်မူတည်၍ ဥ ၅၀ မှ ၃၀၀ ခန့်အထိ ဥနိုင်သည်။ မိုးရွာပြီးနောက် ရေအိုင်များ၊ အိုးခြမ်းပဲ့များ၊ ဘက်ထရီအိုးဟောင်းများတွင် မိုးရေတင်ကျန်ခဲ့ပြီးနောက် နေထွက်လာသောအခါ ပိုးလောက်လမ်းများ ပေါက်ပွားလာကြကာ ၎င်းမှတစ်ဆင့် ခြင်းကျား (ခေါ်) ခြင်ပုန်းများဖြစ်လာသည်။ ခြင်ပုန်းများက ပေါက်ပွားမှုမြန်ဆန်ပြီး ကိုက် ၁၀၀ အထိ ပျံသန်းနိုင်ကြသည်။

အပြည့်အစုံဖတ်ရှုရန်- https://www.mdn.gov.mm/my/miuraasiittng-aphcmaasnny-selnttupkereaag-kiuttngkaakyp-0

ငြုပ်သီးနဲနဲစားမိရင် ချက်ပတ်လည်က အူတွေလေထိုးသလိုထိုးပြီးအောင့်တာဘာကြောင့်ပါလဲဆရာ ❓

 Abdominal Pain
ငရုတ်သီး ထဲမှာ ပူတာ စပ်တာ အတွက် capsaicin ဆိုတဲ့ ဓာတ်ပစ္စည်းပါဝင်ပါတယ်။
Capsaicin နဲ့ ထိမိတဲ့ အခါ 
👉 အရေပြားဆိုရင် ပူလောင်မှုခံစားရသလို
👉 အစာအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်း ကိုလည်း ထို နည်းတူတူ ခံစားရစေပါတယ်

ခန္ဓာကိုယ်အရေပြားက မလှုပ်ရှားနိုင်ပေမယ့် အစာအိမ်နှင့် အူလမ်းကြောင်း က လှုပ်ရှားနိုင်တဲ့အတွက် သူကိုလာပြီး ပူလောင်စေတဲ့အရာကို ဖယ်ထုတ်ခါချဖို့ကြိုးစားပါတယ် (မြင်သာအောင် ပြောရရင် တီကောင် ဆား ထိသလို လူးခါနေတာပေါ့)
👉 အဲ့တော့ အထဲကနေ ရစ် ရစ်ပြီးနာပါတယ် 
ငရုတ်သီး စားရင် ပါးစပ်ထဲ သွားရည်တွေထွက်လာသလို အူလမ်းကြောင်းကလည်း အရည်တွေထုတ်ပါတယ်
👉ဝမ်းသွားတော့တာပေါ့

အဲ့လောက် ဒုက္ခပေးတဲ့ ငရုတ်သီး 
- ပူတာ စပ်တာ ကလည်း အလွန်အကျွံ
- ချွေးတွေလည်းပျံ
- ဗိုက်တွေနာ
-ဝမ်းသွား တာ ဘာလို့ ထပ်ထပ်စားချင်နေရတာလည်း ❓
ဒီ သီချင်းလေး သိကြမှာပေါ့
“ငရုတ်သီး လိုမျိုး…. ငရုတ်သီးလိုမျိုး….. မင်းရဲ့အချစ်ကို မရှောင်နိုင်တာ ခက်လှတယ်-- ကိုယ့်နှလုံးသား….. ဒီ ငရုတ်သီးလေး စားမိပြီ 
ရင်ထဲ ပူပြီး တကယ်စပ်တယ် ဒါပေမယ့်လို့ ရှောင်ဖို့ခက်”

ငရုတ်သီး ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းပိုင်းမှာ ပူလောင်စပ်နေပါပြီ ဒုက္ခရောက်နေပါပြီ ဆိုပြီး ဦးနှောက်ကို သတင်းပို့ပါတယ်
ဦးနှောက်က အူထဲက နာကျင်နေတာကို ပျောက်ကင်းသက်သာအောင်လုပ်မပေးနိုင်ပါဘူး အဲ့တော့ သူ့ဆီမှာရှိတဲ့ အနာသက်သာစေတဲ့ အရာကို ထုတ်ပေးပါတယ် 
👉 Endorphins ဆိုတဲ့ ဓာတ်ပစ္စည်းပါ
Endorphins ကို Feeling Good Hormone လို့ ခေါ်တာ သိကြမယ်ထင်ပါတယ်။  ကျေနပ်သဘောကျပီတိဖြစ်ရင် ထွက်တာပါ။ သမီးရည်းစား စကြိုက်ခါစမှာ Endorphins ထွက်ပါတယ်။ ကျေနပ်သဘောကျမှုကိုဖြစ်စေပါတယ်။

အဲ့တော့ ဘာဖြစ်လဲ ဆိုတော့ ငရုတ်သီးစားရင် ပူတာ စပ်တာ ဗိုက်အောင့်တာဝမ်းသွားတာဖြစ်ပေမယ့် Endorphins ကြောင့် လူကနေလို့ကောင်းတယ်လေ
အဲ့ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ အစပ်ကို ကြိုက်ကြတာပါ။

ချစ်တယ်ဆိုတဲ့ အရာကလည်း ကိုယ့်ကို ဒုက္ခပေးမယ်မှန်းသိသိကြီးနဲ့ Endorphins ကြောင့် နာကျင်နေရပေမယ့် မဖြတ်နိုင်တာပါပဲဗျာ

(Photo credit; Medindia)
ကျန်းမာရေးဗဟုသုတတိုးပြီး
သက်ရှည်ကျန်းမာ စိတ်ချမ်းသာကြပါစေ                                          

မှတ်ချက် ။ Dr ဘုန်းစည်သူလွင် ၏ Facebook Page မှတစ်ဆင့် ကူးယူဖော်ပြခြင်းဖြစ်ပါသည်။

စာသင်ကျောင်းဆိုတာ စာပေတွေသင်ကြားပေးတဲ့ နေရာတစ်ခုသီးသန့်မဟုတ်ပါဘူး။ ပညာရေးရဲ့ အနှစ်သာရဖြစ်တဲ့ အသိဉာဏ်ပညာဆိုင်ရာ ဗဟုသုတတွ ေပေးအပ်တဲ့နေရာ၊ စဉ်းစားတွေးခေါ်နိုင်စွမ်းနဲ့ အမှားအမှန် ခွဲခြားသုံးသပ်နိုင်စွမ်းတွေ ပေးစွမ်းတဲ့နေရာလည်းဖြစ်တယ်။ ဒါတင်မက နိုင်ငံသားကျင့်ဝတ်၊ လူမှုကျင့်ဝတ်တွေကိုပါ သင်ကြားပေးအပ်နိုင်တဲ့အထိ  မွန်မြတ်တဲ့နေရာတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့်   စာသင်ကျောင်းဆိုတာဟာ ကျောင်းသားဘဝ အမှတ်တရ ပုံရိပ်များသာမက လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်ကောင်းအဖြစ် သန္ဓေတည်ပေါက်ဖွားနိုင်တဲ့ အခြေခံအဆောက်အဦကောင်း တစ်ခုလည်းဖြစ်တယ်ဆိုတာကို မောင်တို့မယ်တို့အားလုံး သိထားကြရပါမယ်။

မောင်မယ်တို့နဲ့ မောင်မယ်တို့မိဘအပေါင်းတို့ရေ။  လူသားတွေရဲ့ဘဝမှာ အသိပညာ၊ အတတ်ပညာပြည့်စုံမှုရှိခြင်း၊ မရှိခြင်းအပေါ် မူတည်ပြီး ဘဝဆိုတာ  အနိမ့်အမြင့်ကွာခြား သွားတတ်ကြတယ်။ ပညာရည်ကွာခြားချက်ဟာ လူသားဘဝ ကိုယ်စီတင်မကဘဲ နိုင်ငံတစ်ခုနဲ့တစ်ခု အထိပါ အဆင့်အတန်း ကွာခြားသွားတတ်ကြတယ် ဆိုတာကို မောင်တို့မယ်တို့အားလုံးနဲ့ မိဘပြည်သူအပေါင်းကို လေ့လာတွေ့မြင်တတ်စေချင်ပါတယ်။ လူသားတစ်ယောက် အတွက် စာပေပညာ၊ အတတ်ပညာ ပြည့်ဝရေးဟာ အခြေခံလိုအပ်ချက် တစ်ခုဆိုတာကို အားလုံးတထစ်ချ သိထားကြရမယ်။ စည်းကမ်းကစလို့ စာပေပညာ၊ အတတ်ပညာသာမက အသိပညာ၊ ဗဟုသုတ၊ အတွေးအခေါ် အယူအဆတွေအထိပါ ပြည့်စုံမှန်ကန်အောင် အုတ်မြစ်ချပေးတဲ့နေရာ တစ်ခုဆိုတဲ့ခံယူချက်ကို မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်းထားကြပါ။

နိုင်ငံတော်ရဲ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အခြေခံအုတ်မြစ်ဟာ ပညာတတ်အရင်းအမြစ် ပေါကြွယ်ဝရေးပဲဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတော်မှာ လူသားအရင်းအမြစ်ကောင်းတွေ များစွာလိုအပ်နေတယ်ဆိုတာကို ပကတိမြေပြင် အကြောင်းတရားများက သက်သေညွှန်းဆိုနေဆဲလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသတစ်ခုချင်းစီကစလို့ နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေ ဝေဆာစေဖို့ နိုင်ငံတော်မှာ ပညာတတ်တွေပေါကြွယ်ဝရေးဟာ မဖြစ်မနေလိုအပ်ချက် တစ်ခုလည်း ဖြစ်တယ်။ ဒေသအလိုက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မယ့်  ပညာတတ်လူသား အရင်းအမြစ်တွေပေါကြွယ်ဝရေးမှသည် မွေးဖွားလာတဲ့ ဒီပညာတတ်လူသား အရင်းအမြစ်များကသာ နိုင်ငံတော်ဒေသအသီးသီးရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး စတဲ့ကဏ္ဍစုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို စွမ်းဆောင်နိုင်ကြမှာပါ။ ဒါဟာ နိုင်ငံတော်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်းပါပဲ။

ယနေ့အဖြစ်အပျက်ဟာ မနက်ဖြန်ရောက်တိုင်း အတိတ်ဖြစ်သွားတတ်ကြတာ သဘာဝတစ်ခုပါပဲ။ စာရေးသူတို့ လူငယ်မျိုးဆက်တွေဟာ အတိတ်သမိုင်းကနေ အသိတရားတွေ၊ သင်ခန်းစာတွေယူပြီး ကြိုးစားတတ်ကြဖို့၊ ပြောင်းလဲအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ဖို့ သိပ်ကိုအရေးကြီးပါတယ်။ ယနေ့ နိုင်ငံအတွင်းက အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်စဉ်တွေ၊ လက်နက်ကိုင် လမ်းစဉ်ရဲ့ဖြစ်တည်မှုတွေကို ဆန်းစစ်ကြည့်ရင် နိုင်ငံရဲ့ လူသားအရင်းအမြစ် ပျက်သုဉ်းရေးထိ ခရီးရောက်နေတာကို တွေ့မြင်ရတယ်။ ဒါဟာ ပညာရည်နိမ့်ပါးခြင်းကို ညွှန်းဆိုနေတဲ့အကြောင်းတရား တွေပဲဖြစ်တယ်။

တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာရှိတဲ့ လူကြီးလူငယ်တွေကြိုက်တဲ့ နိုင်ငံတကာ ကလပ်အသင်း  ဘောလုံးပြိုင်ပွဲအသီးသီးက ကစားသမားလူငယ်တွေကို လေ့လာကြည့်ပါ။ အချို့က  အသက် ၁၈၊ ၁၉ နှစ်လောက်နဲ့ ကမ္ဘာကျော်နေကြပြီ။ လုပ်ခလစာကောင်းကောင်းနဲ့   အသင်းငယ်တွေကနေ အသင်းကြီးတွေအထိ ကစားနိုင်အောင် ကြိုးစားနေကြတယ်။ အင်္ဂလန်ကလပ်ကနေ စပိန်၊ ဂျာမနီ၊ အီတလီ၊ ပြင်သစ်စတဲ့ နာမည်ကြီးကလပ်အသင်း တွေအထိ ရောက်အောင် သူ့ထက်ငါအပြိုင် ခြေစွမ်းပြကြိုးစားနေကြပြီ။

ပြည်ပလူငယ်တွေက  တစ်ကမ္ဘာလုံးရဲ့ လက်ခုပ်သံတွေရအောင်  ကြိုးစားနေကြပေမယ့်  စာရေးသူတို့နိုင်ငံက လူငယ်အစုအဖွဲ့အချို့ ကတော့ တစ်ကမ္ဘာလုံးက စက်ဆုပ်ရွံရှာတဲ့ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်တွေထဲမှာ ကျင်လည်နေကြ တယ်။ ဒါတွေဟာ စေ့စေ့တွေးရင် ပညာအခြေခံနည်းရာကနေ အသိပညာ၊ အတွေးအခေါ်အယူအဆ နုံနဲ့တဲ့အထိဖြစ်စေခဲ့တဲ့ အကြောင်းတရားတွေသာဖြစ်တယ်။ ဒါ့ကြောင့် ယနေ့လူငယ်တွေ အားလုံး သမိုင်းထဲက သင်ခန်းစာယူကြပါ။ ကမ္ဘာထိရှုမြင်ပြီး သင်ခန်းစာယူကြပါလို့ ပြောချင်တယ်။

ဒါကြောင့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အစိုးရအနေနဲ့လည်း လူသားအရင်းအမြစ်ကောင်းတွေ နိုင်ငံတော်မှာ ထွက်ပေါ်ဖို့ ဦးတည်ချက်တွေ၊ ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ချမှတ်ပြီး ဆောင်ရွက်နေတာကို တွေ့မြင်ရတယ်။ လူသားအရင်းအမြစ်ကောင်းတွေ မွေးဖွားလာစေဖို့ အခြေခံကျတဲ့ပညာရေး ကဏ္ဍကို ကောင်းမွန်အောင် ဆောင်ရွက်နေတယ်။ ပညာရေးကဏ္ဍမှာဆိုရင်  အခြေခံပညာအဆင့်ကနေ အဆင့်မြင့်ပညာရေး အဆင့်အထိ တစိုက် မတ်မတ်ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်နေတယ်။ ဒါ့အပြင် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဆိုင်ရာ အတတ်ပညာများအထိ သင်ကြားစေပြီး နိုင်ငံတော်ကို ပြန်လည်အကျိုးပြုနိုင်ဖို့   စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးဆိုင်ရာ အခြေခံပညာကျောင်းများမှ အဆင့်မြင့်ကျောင်းတွေထိ နိုင်ငံသားမျိုးဆက်သစ် လူငယ်တွေ သင်ကြားနိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးနေတယ်။ ဒါ့အပြင် လူငယ်ကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးကိုလည်း အစွမ်းကုန်ကြိုးစား ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိတယ်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဟာ အစိုးရကောင်းတစ်ခုတည်းနဲ့ ဦးဆောင်လို့မရဘူး။ ပြည်သူကလည်း ပြည်သူကောင်းဖြစ်အောင် ကြိုးစားပြီး ပူးပေါင်းဖို့လည်း သိပ်ကိုအရေးကြီးတယ်။ အစိုးရအတွေးဟာ ပြည်သူ့အရေးဖြစ်သလို ပြည်သူ့အတွေးဟာလည်း နိုင်ငံတော်ရဲ့အရေးဖြစ်ဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာကို နေရာစုံထောင့်စုံ အဖြစ်အပျက်များက ဖော်ညွှန်းနေပါတယ်။

ကမ္ဘာပေါ်မှာ နိုင်ငံတွေအများကြီး ရှိတယ်။ နိုင်ငံရေးစနစ်၊ အစိုးရစနစ်အမျိုးမျိုးနဲ့ ရပ်တည်နေကြတယ်။ ဘယ်စနစ်အမျိုးမျိုးနဲ့ ရပ်တည်နေပါစေ ပညာဆိုတဲ့အခြေခံ စနစ်ကောင်းကိုပဲ အားလုံးခြေကုပ်ယူကြရတယ်။ ဒါဟာအရှိတရားပဲ။ အရှိတရားပေါ်မှာ အသိတရားရတဲ့ နိုင်ငံတော်ဟာ ကျိန်းသေဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှာပါပဲ။ စက်မှုစီးပွားကိုအခြေခံတဲ့နိုင်ငံတွေဟာ စက်မှုစွမ်းအားကို ထုတ်ပြပြီး နိုင်ငံရဲ့ Brand ကိုပြသနေဆဲဖြစ်တယ်။

ရေမြေတောတောင် သဘာဝအလှတွေ ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ နိုင်ငံတွေက သူတို့ရဲ့သဘာဝတရားတွေကို လက်တွေ့ကျကျ အသုံးချတယ်။ ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေကို    အောင်မြင်အောင် ဆောင်ရွက်ပြီး သူတို့ရဲ့ Brand ကို ပြသကြတယ်။ ရေနံဆိုတဲ့ သဘာဝတရားကို ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ နိုင်ငံတွေက စက်သုံးဆီအမြောက်အမြားကို ထုတ်လုပ်ရင်း သူတို့ရဲ့ Brand ကိုပြသကြတယ်။ စသဖြင့်ပေါ့။ ဒါတွေဟာ ပညာကိုပဲ ကနဦး အခြေခံကြတာ မဟုတ်ပါလား။ ပညာကိုအခြေခံရင်း မွေးဖွားလာတဲ့ လူသားအရင်းအမြစ်ကောင်းတွေကတစ်ဆင့် ကမ္ဘာထိတောင် လွှမ်းမိုးနေကြတာတွေကလည်း အရှိတရားတစ်ခုပါပဲ။ ကဲ လူငယ်မောင်မယ်များနဲ့ မိဘပြည်သူအပေါင်းတို့ရေ ဒီနေရာမှာ မိမိတို့နိုင်ငံကရောဆိုတဲ့ အတွေးကို ရဲရဲကြီး မှန်မှန်ကန်ကန် တွေးလိုက်ကြပါ။ ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ Brand ကိုပြနိုင်အောင် ကြိုးစားကြပါ။

ပညာရေးကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ဆိုရင် အစိုးရ၊ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ၊ မိဘနဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမများဟာ တွဲလက်ညီညီနဲ့ ပူးပေါင်းကြရမယ်။ ပညာတတ် လူသားအရင်းအမြစ်တွေ မွေးဖွားဖို့ဆိုရင်  သင်ကြားပေးတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမများရဲ့ စွမ်းပကားကလည်း အရေးကြီးတဲ့ ကဏ္ဍတစ်ခုဖြစ်တာကို တွေ့ရပြန်တယ်။ နိုင်ငံတော်အနေနဲ့လည်း ဆရာ၊ဆရာမများ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်မားရေးကို စဉ်ဆက်မပြတ်ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်နေတယ်။ ဆရာ၊ ဆရာမများအနေနဲ့လည်း စာပေပညာ သင်ကြားပေးနိုင်ရုံမကဘဲ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်လေးတွေကို နိုင်ငံ့သားကောင်းများအဖြစ် မှန်ကန်စွာ ရပ်တည်နိုင်သည်အထိ ထုဆစ်ပုံဖော်နိုင်ရပါမယ်။

ထုဆစ်ပုံဖော်လိုက်တဲ့ ပန်းပုရုပ်တစ်ရုပ်ရဲ့ကြွရွ လှပခံ့ညားနေမှုဟာ ပန်းပုဆရာကောင်းရဲ့ အယူအဆနဲ့ပညာ ဝမ်းစာပါ။ ဒီလိုပါပဲ။ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်တွေကို  နိုင်ငံ့သားကောင်းအဖြစ် ထုဆစ်ပုံဖော်မယ့် ဆရာ၊ ဆရာမများရဲ့ ကဏ္ဍကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။ ကိုယ့်စိတ်သန္တာန်မှာ ရှင်သန်နေတဲ့ အသိပညာတွေ၊ အတတ်ပညာတွေ၊ ခံယူချက်ကောင်းတွေ၊ နည်းနာနိဿယတွေဟာ တစ်နေ့နိုင်ငံ့မျက်နှာစာမှာ ပုံပေါ်လာစမြဲပါ။  ကိုယ်တည်ဆောက် ပေးလိုက်တဲ့ အနာဂတ်ဟာ တစ်နေ့ကိုယ့်ရဲ့ပစ္စုပ္ပန်တွေဖြစ်လာမယ်ဆိုတာကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း နားလည်ဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ယနေ့နိုင်ငံတစ်ဝန်းက လူငယ်မောင်မယ်တစ်တွေဟာ အမျိုးသားစည်းကမ်းအစ စာသင်ကျောင်းကလို့ဆိုတဲ့ ကျောင်းတော်အသီးသီးကို လျှောက်လှမ်းသွားကြပါ။ မိဘအပေါင်းကလည်း မိမိသားသမီးရဲ့ အနာဂတ်ဘဝ ကောင်းစားရေးမှသည် နိုင်ငံတော်အတွက် လူသားအရင်းအမြစ်ကောင်းတွေ မွေးဖွားစေရေးအထိ  ရည်မှန်းမြော်တွေးပြီး ကျောင်းတော်အသီးသီးဆီ  လက်တွဲလို့ခေါ်သွားချိန်တန်ပါပြီ။   ပညာရည်မြင့်မားဖို့ ဆိုရင် ဆရာ၊ ကျောင်းသား၊ မိဘတစ်တွေဟာ ကျောင်းတော်အတွေးမှသည် နိုင်ငံ့အရေးဆီထိ မြော်တွေးနိုင်မှသာ ဘဝအတွက်၊ နိုင်ငံတော်အတွက် ချိန်ကိုက်အံကျဖြစ်မည်ဆိုတဲ့ အကြောင်း စာပန်းချီခြယ်မှုန်းလို့ တိုက်တွန်းလိုက်ရပါတော့တယ်။      ။

MWD Web Portal