သမိုင်းကိုလေ့လာရန်အတွက် တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုများ၊ သက်သေခံချက်များသည် တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သည့် မှတ်တမ်းအရင်းမြစ်များဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ကိုယ်တွေ့ကြုံခဲ့ရသည့်အဖြစ်အပျက်များအား တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အပြန်အလှန်မေးခွန်းများမေးကာ ပြောဆိုခြင်းက ပိုမိုလက်တွေ့ကျနိုင်သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးမှ အသက်ရှင်ကျန်ရစ်သူအရေအတွက် လျော့နည်းလာနေချိန်တွင် ဂျပန်ဆော့ဖ်ဝဲလ်ကုမ္ပဏီတစ်ခုသည် စစ်အတွင်းက လူအများ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည့် အဖြစ်အပျက်များမှ ပြောလာသောစကားများ၏ အရေးပါမှု စွမ်းပကားများနှင့် အရေးကြီးသောစကားများ မည်သည့်ကာလ ရောက်ရှိသည်ဖြစ်စေ မပျောက်ပျက်သွားစေရန် AI စနစ်တစ်ခုကို သုံးပြီးတီထွင်လျက်ရှိကြောင်း သိရှိရပါသည်။

ကိုးကား- NHK World

ရုရှားစစ်တပ်၏ တိကျသောလက်နက်များဖြင့် တိုက်ခိုက်မှုကြောင့်  ယူကရိန်းတို့၏ ကာကွယ်ရေး ထုတ်လုပ်မှုဆိုင်ရာအဆောက်အအုံများနှင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားထုတ်လုပ်ရေးစနစ်များ သိသိသာသာ ပျက်စီးသွားရကြောင်း ရုရှားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးက ဝန်ကြီးဌာန ဘုတ်အဖွဲ့အစည်းအဝေးတွင် ပြောကြား လိုက်သည်။

ယူကရိန်းတို့အတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည့် စစ်ဖက်သုံး ကိရိယာများ၊ လက်နက်များ၊ ခဲယမ်းမီးကျောက်များ ထုတ်လုပ်နိုင်စွမ်း အများကြီးဆုံးရှုံးသွားကြောင်း ယခု နှစ်အတွင်း ယူကရိန်းလက်နက်နှင့် စစ်ဖက်အသုံး အဆောင်ကိရိယာ ၅၈,၀၀၀ ကျော်နှင့် နိုင်ငံခြားထုတ် စစ်ဖက်အသုံးအဆောင် လက်နက်ပစ္စည်း ၁၈,၀၀၀ ကျော် ဖျက်ဆီးပစ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ၎င်း၏ ပြောကြားချက် အရ သိရှိရသည်။ 

ကိုးကား -  TASS

Photo- The New York Times

ဘိုင်ဒန်အစိုးရသည် တာဝန်ကုန်ဆုံးမည့်နောက်ဆုံးရက်များအတွင်း ယူကရိန်းသို့ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာလက်နက်များ ထောက်ပံ့ပေးမှုကို ၂၀၂၅ ခုနှစ် တာဝန်မလွှဲပြောင်းမီ ရက်အထိ အရှိန်မြှင့် လုပ်ဆောင်နေကြောင်း ဘိုင်ဒန်၏ အကြီးတန်းအုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိတစ်ဦးက ပြောကြားလိုက် ပါသည်။ 

ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့ထုတ် Time မဂ္ဂဇင်းနှင့်တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခန်းတစ်ခုတွင် ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့်က အမေရိကန်က ထောက်ပံ့ပေးသော လက်နက်များအသုံးပြု၍ ယူကရိန်းက ရုရှားပိုင်နက် အတွင်းကို  တိုက်ခိုက်ရန် မကြာသေးမီက အမေရိကန်၏ ခွင့်ပြုခဲ့မှုကို ပြင်းပြင်းထန်ထန် ဝေဖန်ပြောဆိုထား ပါသည်။ အဆိုပါ လုပ်ရပ်မှာ ထရန့်အစိုးရအဖွဲ့သစ်၏ တွန်းအားပေးမှုနှင့် လုံးဝဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေပါသည်။

ယူကရိန်းကို နောက်ဆုံးအကြိမ် ထောက်ပံ့ရန်အတွက် ဘိုင်ဒင်အစိုးရက ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်နေ့ညနေပိုင်းတွင် အမေရိကန်၏ ဒေါ်လာသန်း ၅၀၀ အထူး အကူအညီ ပေးရေးအစီအစဉ်ကို ကြေညာလိုက်ပါသည်။ 

အမေရိကန်သမ္မတဘိုင်ဒန် ရာထူးမဆင်းမီ  ၎င်း၏ ကတိကဝတ်အရ ယူကရိန်းအစိုးရသည် စစ်ဖက် လက်နက်များကို လွှဲပြောင်းရယူရန် စီမံဆောင်ရွက် နေကြောင်း အကြီးတန်းအုပ်ချုပ်ရေးအရာရှိက CNN သို့ ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ 

လာမည့်ငါးပတ်အတွင်း ယူကရိန်းသို့ လက်နက် အမြောက်အမြားရွှေ့ပြောင်းပေးရန် သမိုင်းဝင်ကြိုးပမ်းမှုတစ်ရပ်ကို လုပ်ဆောင်နေကြကြောင်း၊ လာမည့် ဇန်နဝါရီ လလယ်ပိုင်းအတွင်း ယူကရိန်းနိုင်ငံသို့ရာနှင့်ချီသော အမြောက်ကျည်များ၊ သံချပ်ကာယာဉ်များ၊ ဒုံးပျံထောင်ပေါင်းများစွာနှင့် အခြားသော အရေးပါသည့် စစ်လက်နက်များကို ယူကရိန်းနိုင်ငံသို့ ပေးပို့သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သိရှိရသည်။

ကိုးကား - CNN

အမေရိကန်မဂ္ဂဇင်း Newsweek က တတိယကမ္ဘာစစ်၏ ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာစာဟု ယူဆရသည့် မြေပုံတစ်ခုကို ပြသခဲ့ကြောင်း RIA သတင်းအေဂျင်စီက ဖော်ပြထား ပါသည်။ အဆိုပါ ထုတ်ဝေမှုအရ ဥရောပတိုက်၏ ရှေ့တန်းစစ်မျက်နှာသည် ရုရှားနှင့် ဖင်လန်နယ်စပ်မှ အက်စတိုးနီးယား၊ လတ်ဗီးယား၊ လီသူးယေးနီးယား၊ ဆွီဒင်နှင့် ပိုလန်မှ ဂျာမနီအထိ ကျယ်ပြန့်နိုင်ပါသည်။ ထိုမဂ္ဂဇင်းသည် ပိုလန်နှင့် လီသူးယေးနီးယား အကြား ဆွာဝယ်ကီလမ်းကြောင်းကို အထူးအာရုံစိုက်ခဲ့ပြီး၎င်း၏ အမြင်အရ ရုရှားနိုင်ငံ၏ ကလင်နင်ဂရတ် ဒေသနှင့်ဘီလာရုစ်အကြား တည်နေရာကြောင့် ပထမဆုံး တိုက်ခိုက်ရာနေရာ ဖြစ်လာနိုင်ကြောင်း ဖော်ပြထား ပါသည်။

Newsweek၏အဆိုအရ Black နှင့် Azov ပင်လယ်များ တွင်လည်းတိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားနိုင်ပါသည်။ တောင်ပိုင်းတွင် ရုရှားနိုင်ငံ၊ အာဘတ်ဇီးယားဒေသ၏ ခိုင်မာသော ရပ်တည်ချက်သည် NATO၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို ရှုပ်ထွေးစေနိုင်ပါသည်။

အစောပိုင်းတွင် ရုရှားသမ္မတဗလာဒီမီယာပူတင်က မော်စကိုသည် နေတိုးနိုင်ငံများကို တိုက်ခိုက်မည် မဟုတ်ကြောင်းနှင့် ရုရှားက အနောက်နိုင်ငံများကို ရန်လိုနေသည် ဟူသောစကားများသည် အနောက် နိုင်ငံများက ၎င်းတို့၏ ပြည်တွင်းပြဿနာများမှ အာရုံ စိုက်မှုကို လွှဲပြောင်းရန် အသုံးပြုနေကြောင်း ပြောကြား ခဲ့ပါသည်။

မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ရုရှားသည် အနောက်ဘက် နယ်စပ်အနီးရှိ NATOအဖွဲ့၏ လှုပ်ရှားမှုများကို မှတ်တမ်းတင်နေခဲ့ပြီး ရုရှားသည် ဥရောပတွင် နေတိုး အဖွဲ့၏စစ်ရေးတည်ရှိမှု တိုးလာနေမှုအပေါ် စိုးရိမ်ကြောင်းထုတ်ဖော်ပြောကြားထားကြောင်း သိရှိရသည်။

ကိုးကား - RIA သတင်းအေဂျင်စီ

ဂါဇာဒေသရှိ ကုလသမဂ္ဂအကူအညီအထောက်အပံ့ဖြင့် လည်ပတ်နေသည့် စာသင်ကျောင်းကို  သတိပေးခြင်းမရှိဘဲ အစ္စရေးစစ်တပ်က ဗုံးခွဲတိုက်ခိုက်လိုက်သဖြင့် ထိုအဆောက်အအုံတွင်း ခိုလှုံနေထိုင်နေသူ ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး အနည်းဆုံး ၂၀ ဦးသေဆုံးသွားကြောင်း၊ ထိုဖြစ်စဉ်တွင် အစ္စရေးတပ်များသည် Nuseriat ဒုက္ခသည်စခန်းအပါအဝင် ထိုနယ်မြေတဝိုက်ကို ဝန်းရံပိတ်ဆို့တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သေဆုံးသွားရကြောင်း မျက်မြင်သက်သေများက AIJazeera သို့  ပြောကြားလိုက် ပါသည်။

ထိုဖြစ်စဉ်မတိုင်မီ ၂၄  နာရီအတွင်း ဂါဇာဒေသအတွင်း တွင် အစ္စရေးတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး ၆၀ ကျော် သေဆုံးသွားရပြီဖြစ်ကြောင်း ပါလက်စတိုင်း တာဝန်ရှိသူများက အတည်ပြုပြောကြားထားပါသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့မှစတင်၍ ဂါဇာဒေသရှိ အစ္စရေးစစ်တပ်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပါလက်စတိုင်းလူမျိုး သေဆုံးသူဦးရေမှာ လက်ရှိ ဒီဇင်ဘာလ ၁၆ ရက်အထိ ၄၅,၀၂၈ ဦးအထိ ရှိလာပြီး ဒဏ်ရာရရှိသူဦးရေမှာ  ၁၀၆,၉၆၂ ဦးဖြစ်ကြောင်း ဂါဇာဒေသ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၏ ဒီဇင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့ ပြောကြားချက်အရ သိရှိရပါသည်။ 

ကိုးကား - AIJazeera

ရုရှားနိုင်ငံ၏ နောက်ဆုံးပေါ် ခေတ်မီစွမ်းအားမြင့် လက်နက်တစ်ခုဖြစ်သည့် Oreshnik တာလတ်ပစ်ဒုံးကျည်ဖြင့် မိမိနိုင်ငံပိုင်နက်အတွင်း တိုက်ခိုက်မှုကို တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ပြီးခဲ့သည့် နိုဝင်ဘာလက အောင်မြင်စွာအသုံးပြုနိုင်ခဲ့ကြောင်း ရုရှားခေါင်းဆောင် က ပြန်ပြောင်းပြောဆိုလိုက်သည်။

မကြာမီ အချိန်တိုအတွင်းမှာ  နျူကလီးယား တပ်ဆင်ထားခြင်းမဟုတ်ဘဲ အသံထက်မြန်သည့်  Oreshnik တာလတ်ပစ်ဒုံးကျည်များကို ဆက်လက်ထုတ်လုပ်တော့မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ရုရှားနှင့်မဟာမိတ်နိုင်ငံများ၏ လုံခြုံရေးစိတ်ချရစေရန်အတွက် စတင်အကောင်အထည်ဖော်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်က ရုရှားကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး၏ ဘုတ်အဖွဲ့အစည်းအဝေး တွင် အတိအလင်းပြောကြားလိုက်ကြောင်း TASS သတင်းဌာနက ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ဖော်ပြထားပါသည်။

ကိုးကား - TASS

နေတိုးအကြီးအကဲ Mark Rutte က အတ္တလန္တိတ် ဖြတ်ကျော်မဟာမိတ်အဖွဲ့အနေဖြင့် လာမည့်နှစ်များ တွင် ရုရှားနိုင်ငံ၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ရင်ဆိုင်ရန် အဆင်သင့်မဖြစ်သေးကြောင်း ဒီဇင်ဘာ ၁၂ ရက်က သတိပေးပြောကြားလိုက်ပါသည်။

“မဟာမိတ်နိုင်ငံများအနေဖြင့် ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်ကို မိမိတို့၏ ပြည်တွင်းအသားတင်ထုတ်ကုန် (GDP) ၏ ၂ ရာခိုင်နှုန်းထက် တိုးမြှင့်သုံးစွဲသင့်ကြောင်း၊ အဖွဲ့ဝင် ၃၂ နိုင်ငံအနက် ၂၃ နိုင်ငံသည် ယခုနှစ်အတွင်း ထိုရည်မှန်းချက်ပြည့်မီမည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ စစ်အေးကာလ၌ ဥရောပနိုင်ငံများတွင် ၎င်းတို့ GDP ၏ ၃ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ကို ကာကွယ်ရေးအတွက် သုံးစွဲခဲ့ကြောင်း၊ မိမိတို့အနေဖြင့် ၂ ရာခိုင်နှုန်းထက် အများကြီးလိုအပ်နေပါကြောင်း” Rutte က ပြောကြားထားသည်။

အခြားတဖက်တွင် အမေရိကန် မဟာမိတ်နိုင်ငံများဖြစ်သည့် နေတိုးအဖွဲ့ဝင်များအနေဖြင့်  ကာကွယ်ရေးအသုံးစရိတ်အတွက် ဂျီဒီပီ၏ ၃ ရာခိုင်နှုန်းကို သုံးစွဲ သင့်ကြောင်း ဝေဖန်ပြောကြားနေသည့်  အမေရိကန် ရွေးကောက်ခံသမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရန့်၏ ဖိအားပေးမှုများ နှင့်ရင်ဆိုင်နေရပါသည်။ 

နယ်သာလန်ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Rutte က မဟာမိတ်အဖွဲ့သည် ကာကွယ်ရေးထုတ်လုပ်မှုကို အရှိန်မြှင့်လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အစိုးရများအား "စက်မှုလုပ်ငန်း၊ ဘဏ်များနှင့် ပင်စင်ရန်ပုံငွေများကြားတွင် အတားအဆီးများ ဖန်တီးနေခြင်းကို ရပ်တန့်ရန်" တောင်းဆိုခဲ့သည်။

နေတိုးတပ်ဖွဲ့အကြီးအကဲက ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်မှုများနှင့် လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ရန် ကြိုးပမ်းမှုများအပါအဝင် မိမိတို့ လူအဖွဲ့အစည်းကို မတည်မငြိမ်ဖြစ်စေမည့် ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုများကိုလည်း သတိပေးလိုက်သည်။ 

တရုတ်နိုင်ငံ၏ ရည်မှန်းချက်များနှင့်ပတ်သက်၍ ဘေကျင်းသည် ၎င်း၏တပ်ဖွဲ့များကိုပွင့်လင်းမြင်သာမှုမရှိဘဲ အကန့်အသတ်မရှိ အခိုင်အမာ တည်ဆောက်နေကြောင်း Rutte က သတိပေးပြောကြားခဲ့သည်။

ကိုးကား - CNN

အစ္စရေးကာကွယ်ရေးတပ်ဖွဲ့သည် Tartus ၊ Hama နှင့် Latakia ပြည်နယ်များရှိ ဆီးရီးယားစစ်တပ် ပစ်မှတ်များကို လေကြောင်းမှ တိုက်ခိုက်မှု ပြုလုပ်ခဲ့ကြောင်း ဒေသတွင်းသတင်းများအရ သိရှိရပါသည်။

ဆီးရီးယားနိုင်ငံ အနောက်ပိုင်း Latakia နှင့် Tartous ရှိ စစ်အခြေစိုက်စခန်းများကို အစ္စရေးလေတပ်က ညတွင်းချင်း တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြောင်း ဒေသတွင်းသတင်းအရင်းမြစ်များ အရ သိရှိရပါသည်။ ထို့အပြင် အစ္စရေး၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဆီးရီးယားအလယ်ပိုင်း ဟာမာနှင့် ဟုမ်းပြည်နယ်များတွင် ကြီးမားသော ပေါက်ကွဲမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါသည်။

ရုရှားလေကြောင်း အာကာသတပ်ဖွဲ့၏ Khmeimim လေတပ်အခြေစိုက်စခန်းသည် Latakia တွင်တည်ရှိပြီး ရုရှားရေတပ်၏ အမှတ် ၇၂၀ PMTO သည် Tartus ဆိပ်ကမ်းတွင်တည်ရှိပါသည်။

ကိုးကား - ဒေသတွင်းမီဒီယာ

ရုရှားသည် ယခုလာမည့် ဒီဇင်ဘာလ ၁၄ ရက် စနေနေ့ သို့မဟုတ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၅ ရက် တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ယူကရိန်းရှိ ပစ်မှတ်များကို "Oreshnik" ပဲ့ထိန်း ဒုံးကျည်များဖြင့် တိုက်ခိုက်နိုင်ကြောင်း Financial Times က ဖော်ပြထားသည်။

ကိုးကား - Financial Times

Kursk ဒေသရှိ ယူကရိန်းနေရာများကို အရှိန်မြှင့် တိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ရန် ရုရှားသည် မြောက်ကိုရီးယား စစ်သားများကို စတင်တပ်ဖြန့်ထားကြောင်း ယူကရိန်း သမ္မတ Volodymyr Zelenskyy က စနေနေ့ (ဒီဇင်ဘာ ၁၄ ရက်) တွင် ပြောကြားလိုက်ပါသည်။

“သိသိသာသာများပြားလှသည့် မြောက်ကိုရီးယား စစ်သားများကို ရုရှားက စတင်အသုံးပြုလိုက်သည့် အထောက်အထားပါ” ဟု ၎င်းက ညနေပိုင်းမိန့်ခွန်းတွင် ပြောကြားလိုက်ပါသည်။ 

“မြောက်ကိုရီးယားစစ်သားများနှင့် ပူးပေါင်းပါဝင်သော ရုရှားတပ်များသည် ဩဂုတ်လကတည်းက ကျူးကျော် တိုက်ခိုက်မှုများ အရှိန်မြှင့်ပြုလုပ်နေသည့် Kursk ဒေသ အတွင်း စစ်ဆင်ရေးများ ပြုလုပ်နေကြကြောင်း” ၎င်းက ဆိုပါသည်။ 

“ရုရှားနှင့်မြောက်ကိုရီးယားတို့ ယခုနှစ်နွေရာသီက ကာကွယ်ရေးသဘောတူညီချက် စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုး ပြီးနောက် မော်စကို ကို ကူညီရန် မြောက်ကိုရီးယားက စစ်သား ၁၀,၀၀၀ ကျော် စေလွှတ်ခဲ့သည်”ဟု ဝါရှင်တန် နှင့်ဆိုးလ်တို့က စွပ်စွဲထားကြပါသည်။ 

ယူကရိန်းသည် ယခင်က Kursk ဒေသ၏ စတုရန်း ကီလိုမီတာ ၁,၄၀၀ နီးပါးကို ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ခဲ့သော်လည်း ပြီးခဲ့သည့်လက ထိုဒေသ၏ စတုရန်းကီလိုမီတာ ၈၀၀ ကိုသာ ထိန်းချုပ်ထားနိုင်ကြောင်း ယူကရိန်းစစ်တပ်၏ သတင်းအရင်းအမြစ်တစ်ခုက AFP  သတင်းဌာနကို ပြောကြားထားပါသည်။ 

ကိုးကား - AFP