မြန်မာနိုင်ငံ၏ ယခုနှစ်နွေရာသီကာလတွင် အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဉ်ကြောင့်  အပူချိန်မြင့်တက်လျက်ရှိသည်။ မိုးလေဝသနှင့်ဇလဗေဒညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာန၏ ဧပြီလ ၅ ရက်နေ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ထူးခြားသည့် နေ့အပူချိန်များမှာ  ချောက်မြို့၌     ၄၆   ဒီဂရီဆဲလ်စီးယက်၊  မြင်းခြံမြို့၊  ညောင်ဦးမြို့၊  မင်းဘူးမြို့၊   မကွေးမြို့နှင့် တောင်တွင်းကြီးမြို့တို့၌    ၄၄ ဒီဂရီဆဲလ်စီးယက်၊  စစ်ကိုင်းမြို့၊  မြင်းမူမြို့၊   တံတားဦး (လေကြောင်းမိုးလေဝသ)၊   ဂန့်ဂေါမြို့နှင့်   ဆင်ဖြူကျွန်းမြို့တို့၌ ၄၃ ဒီဂရီဆဲလ်စီးယက်   အသီးသီးရှိကြောင်း  သိရသည်။

နေ့အပူချိန် မြင့်တက်လာခြင်းနှင့်အတူ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်လည်း ကျရောက်နိုင်သည်။     ခရမ်းလွန် ရောင်ခြည်ကို Ultraviolet (UV) ဟုခေါ်ပြီး ယင်းတွင် UVA နှင့့် UVB နှစ်မျိုးရှိသည်။ 

UVA က   အိုမင်းရင့်ရော်ခြင်းကို ဖြစ်စေသည့်အပြင် အရေပြားအောက်ခြေရှိ Collagen  ကို ပျက်စီးစေကာ အသားအရေအဖတ်လန်ခြင်း၊  အသားအရေခြောက်သွေ့ခြင်းနှင့် အရွယ်မတိုင်မီ  အိုမင်းခြင်းတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ 

UVB က နေလောင်ခြင်းကိုဖြစ်စေသောကြောင့် နံနက် ၁၀  နာရီမှ ညနေ ၄ နာရီအတွင်း နေပူထဲထွက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။

သို့ဖြစ်ရာ    ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်အညွှန်းကိန်း မြင့်မားစွာရှိနေသည့် အချိန်များတွင် ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်နှင့် ထိတွေ့မှုကြောင့်   နေလောင်ခြင်း၊ အသားညိုမည်းလာခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်ပြီး နေရောင်ခြည်နှင့် ထိတွေ့မှု ကာလကြာလာသည်နှင့်အမျှ မျက်စိတိမ်စွဲခြင်း၊ အရွယ်မတိုင်မီအိုမင်းခြင်း၊  ခုခံအားကျဆင်းလာခြင်း၊ အရေပြားကင်ဆာဖြစ်ခြင်း စသည့်ဆိုးကျိုး များကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်မှ ကာကွယ်နိုင်မည့်နည်းလမ်းများ

ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်မြင့်မားစွာ  ကျရောက်နိုင်သည့်   နံနက် ၁၀ နာရီမှ  ညနေ ၄ နာရီအတွင်း နေရောင်ခြည်နှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ခြင်းကို တတ်နိုင်သမျှရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။

ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည် အလွယ်တကူမထိုးဖောက်နိုင်သော   ချည်သားထူထူပွပွအဝတ်အထည်များ ဝတ်ဆင်သင့်သည်။

ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်သည် မျက်စိကိုလည်း ထိခိုက်စေနိုင်သဖြင့် ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ကို ၉၉ ရာခိုင်နှုန်းအထိ အကာအကွယ်ပေးနိုင်သည့် နေကာမျက်မှန်ကို တပ်ဆင်သင့်သည်။

 မဖြစ်မနေအပြင်ထွက်ရသည့်အခါ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ဒဏ်သက်သာစေရန်     ထီး၊  ဦးထုပ်တို့ ဆောင်းသင့်သည်။ 

အဝတ်ကင်းလွတ်သော လက်၊ လည်ပင်း၊ ပခုံး စသည့်နေရာများကို    သနပ်ခါးထူထူ    သို့မဟုတ်  SPF 15 + ပါဝင်သော     နေရောင်ကာခရင်မ်ကို နေရောင်ခြည်ထဲမထွက်မီ   ၁၅ မိနစ်ခန့် ကြိုပြီးလိမ်း သင့်သည်။

ကလေးငယ်များနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများသည် ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်အန္တရာယ်ကို ပိုမိုခံစားရနိုင်သဖြင့် အထူးဂရုပြုရန် လိုအပ်သည်။ 

အသက်တစ်နှစ်အောက်     ကလေးငယ်များကို အပြင်သို့မထွက်စေဘဲ အရိပ်ထဲတွင်သာထားသင့်သည်။

အထက်တွင် ဆိုထားသည့်အတိုင်း      ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်သည်  အရေပြား၏  အနက်ရှိုင်းဆုံးအထိ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်ပြီး      အရေပြားဆဲလ်များကို တိုက်ခိုက်စေနိုင်သည်။   ထို့ကြောင့်   မိမိတို့အသားအရေကို ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်အန္တရာယ်မှ ကာကွယ်ရန် လိုအပ်သည်။ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်မှ ကာကွယ်ရန် ဆေးဖက်ဝင် မြန်မာ့သနပ်ခါးကို လိမ်းခြယ်သင့်သည်။ သနပ်ခါးပင်သည် ရှောက်မျိုးရင်းဖြစ်၍ အသားအရေအတွက် လွန်စွာဆေးဖက်ဝင်သည်။  သနပ်ခါးသည် မြန်မာမိန်းကလေးများစွဲမြဲစွာသုံးစွဲကြသည့် အလှကုန်ပစ္စည်းဖြစ်သည်။

မာကျူရီကင်းသော မြန်မာ့သနပ်ခါး

အလှကုန်ပစ္စည်းဈေးကွက်တွင်  တားမြစ်ဓာတု ဆေးဝါးများဖြင့်ပြုပြင်ဖော်စပ်ထားသည့် သုံးစွဲသူများကို ဘေးဥပဒ်ဖြစ်စေသော  အသားဖြူခရင်မ်များကို လိမ်းမည့်အစား မြန်မာ့ရိုးရာသနပ်ခါးကို ကိုယ်တိုင်သွေးလိမ်းပြီး အလှဆင်သင့်သည်။ 

၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်က ထိုင်းနိုင်ငံရှိ သုတေသီများက သနပ်ခါးအခေါက်တွင်ပါရှိသော ဓာတ်ပစ္စည်းများကို လေ့လာခဲ့ကြရာ သနပ်ခါးတွင် အင်တီအောက်ဆီးဒင့် ခေါ် ခန္ဓာကိုယ်အကျိုးပြုဓာတ်တိုး ဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတစ်မျိုး ပါရှိနေသည့်အပြင် အသားအရေရောင်ရမ်းခြင်းကို သက်သာစေသော  ဓာတ်ပစ္စည်းများ၊ ဗက်တီးရီးယားများကို သေစေနိုင်သော ဓာတ်များနှင့်   အရေပြားအရောင်ကို အပြောင်းအလဲဖြစ်စေသော  ဟော်မုန်းထွက်ရှိမှုကို ဟန့်တားပေးနိုင်သည့် ဓာတ်ပစ္စည်းများ ပါရှိကြောင်း   လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ သနပ်ခါးသည်  နေပူဒဏ်အပြင်  နေလောင်ခြင်းဖြစ်စေသည့် အဆင့်မြင့်ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ကိုလည်း   ကာကွယ်နိုင်ကြောင်း အရေပြားအထူးကု ဆရာဝန်ကြီးများကလည်း အကြံပြုထားသည်။

အလှကုန်ပစ္စည်းဈေးကွက်တွင် သဘာဝသနပ်ခါးစစ်စစ်များ ရှိသကဲ့သို့   လွယ်ကူမြန်ဆန်စွာ အသုံးပြုနိုင်ရန်အတွက် ကြိတ်ပြီးသား အသင့်သုံးသနပ်ခါးများကို   တာရှည်ခံအောင်ပြုလုပ်၍    သနပ်ခါးအရည်၊

အနှစ်ဘူးများ၊  ပုလင်းများဖြင့်   အလွယ်တကူဝယ်ယူရရှိနိုင်ရန် ထုတ်လုပ်ထားသည်။ ယင်းအသင့်သုံး သနပ်ခါးဘူးနှင့် ပုလင်းများတွင်  တာရှည်ခံစေရန်နှင့်  တခြားအမွှေးရနံ့များ ပါဝင်နေ၍  တချို့အသားအရေများနှင့်   ဓာတ်မတည့်မှုဖြစ်စေနိုင်သည်။    သို့သော် ခေတ်မီနည်းပညာများ  တိုးတက် လာသည်နှင့်အမျှ ဈေးကွက်ထဲ၌ အသင့်အသုံးပြုနိုင်သည့်   စံနှုန်းပြည့်အသိအမှတ်ပြု သနပ်ခါးဘူး၊     ပုလင်းများရှိကြရာ   မိမိအသားအရေနှင့်ဓာတ်တည့်သော   သနပ်ခါးဘူးများ ရွေးချယ်အသုံးပြုရန် လိုအပ်သည်။

သနပ်ခါးတုံးရွေးချယ်နည်း

သနပ်ခါးပင်တစ်ပင်၏ တန်ဖိုးသည် ယင်းအပင်၏ အခေါက်၊ အပွေးတို့ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်  အပွေးမြင်အပင်သိဟူသော ဆိုရိုးစကားရှိသည်။ အပင်မည်မျှ ရှည်စေကာမူ အပွေးမကောင်းပါက ရနံ့မမွှေးသကဲ့သို့ တာရှည်လည်း အသွေးမခံပေ။ ထို့ကြောင့် အရွေးမမှားစေရန် အရည်အသွေးကောင်းမွန်သော သနပ်ခါးတုံး ရွေးချယ်နည်းများကို  အောက်ပါအတိုင်းအကြံပြုလိုပါသည်။

ပြည်တွင်း၌ သနပ်ခါးကို  စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အရာတော်၊  မုံရွာ၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး ပခုက္ကူ၊ ရေစကြို၊ မြိုင်၊ ပေါက် စသည့်မြို့နယ်များ၌  အများဆုံး စိုက်ပျိုးကြသည်။ ယင်းတို့အနက် ရေစကြိုမြို့နယ်မှ   ရှင်မတောင်သနပ်ခါးသည်  ထိုဒေသ၏ ရေမြေသဘာဝထူးခြားချက်များကြောင့်   တခြားနယ်များမှ ထွက်ရှိသည့်သနပ်ခါးများထက် ပိုကောင်းသည်။

အပင်တုတ်ခြင်း၊ မတုတ်ခြင်းထက် အပွေးအရောင်အသွေးနှင့် အထူကိုကြည့်ရသည်။ သနပ်ခါးအပွေးမှာ ကြေးနီရောင်အပွေး၊  ဥသျှစ်ပွေး၊ ဂုံပွေးဟူ၍ သုံးမျိုး ရှိသည်။   ယင်းတို့အနက်    ကြေးနီရောင်အပွေးမှာ လက်ချောင်းကလေးများကဲ့သို့ အခေါက်များ အမြှောင်းလိုက်ကြွနေကာ အပွေးမာကျောပြီး ပထမတန်းစား အပွေးဖြစ်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံ ပုစွန်ဆီရောင်ရှိသော အပွေးကိုလည်းတွေ့ရသည်။ ဥသျှစ်မှည့်ခြောက်ရောင် အပွေးခေါက်မှာ ပြားကပ်ပြီး အပွေးအသင့်အတင့်ထူ၍ ဂုံပွေးမှာ  အဖြူရောင်အခေါက်ပါး၊   အပွေးလည်းပါးပြီး ပွရောင်းသောအညံ့စားသနပ်ခါးဖြစ်သည်။

သနပ်ခါးတုံးတစ်တုံး၏အပွေးကို လက်သည်းဖြင့် အသာဖိဆိတ်ကြည့်ပါ နစ်ဝင်သွားပါက အခေါက်သားနု၍ မဝယ်သင့်ပေ။

လက်ဖြင့်ကိုင်ဆကြည့်ပါက   ပေါ့လွန်းနေလျှင် ယင်းသနပ်ခါးအတုံးသည် အသားကျစ်လျစ်မှု နည်းခြင်း၊ ခုတ်ဖြတ်ထားသည့် အချိန်ကာလကြာနေခြင်းတို့ကြောင့် အတွင်းမှ  ရေဓာတ်ခန်းသွားပြီဖြစ်၍  အလေးချိန်ပေါ့နေခြင်း ဖြစ်သည်။  သက်တမ်းရင့်အပင်သည် အသားကျစ်လျစ်မှုကြောင့်     ရေငွေ့ပြန်နှုန်းနှေးကာ တခြားအပင်များထက် ပိုမိုလေးသည်။

ဖြတ်ထားခါစ သနပ်ခါးတုံး၏ အတွင်းသားမှာ အနံ့သင်းသည်။ ချဉ်စူးစူးအနံ့ရနေလျှင် မှိုစွဲနေသည့် သနပ်ခါးတုံးဖြစ်သည်။

သနပ်ခါးတုံး၏ထိပ်ဝရှိ အခေါက်နှင့်အတုံးသားကြားတွင် ပြာမှိုင်းမှိုင်းအရောင်တွေ့ရပါက မှိုတက်နေသည့်လက္ခဏာဖြစ်သည်။ 

တချို့သော  စီးပွားဖြစ်သနပ်ခါးရောင်းသူများသည် အပွေးမလှသော သနပ်ခါးတုံးအစစ်ကို ရှားစေး၊ မြေနီ၊ ထမင်းရည်စသည်တို့ဖြင့်ရောစပ်ပြီး သွားပွတ်တံနှင့် သနပ်ခါးအခေါက်ကြား သုတ်လိမ်း၍ အရောင်တင်ကာ ရောင်းတတ်ကြ၍ ဂရုပြုဝယ်ယူသင့်သည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရသော် သနပ်ခါးနှင့်ဓာတ်မတည့်သူ  မရှိသလောက်ရှားသည်။  ထို့ကြောင့်  မြန်မာ့သနပ်ခါးသည် ထိုင်းအလှကုန်ဈေးကွက်မှတစ်ဆင့် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်သို့ ထိုးဖောက်ရန် အရှိန်ယူနေပြီဖြစ်ရာ မကြာမီကာလအတွင်း ကမ္ဘာမှာကျော်ကြား မြန်မာ့သနပ်ခါး ဖြစ်လာတော့မည် ဖြစ်သည်။

မြန်မာ့သနပ်ခါးသည်     အသားအရေလှပခြင်းအတွက်သာမက ကိုယ်တွင်းကိုယ်ပရောဂါဘယများ အတွက်ကိုလည်း ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးလုံးဝမရှိ ဆေးဖက်ဝင်လှပေသည်။  သို့ပါ၍ ယခုကဲ့သို့ အပူချိန်မြင့်တက် နေသည့်ကာလအတွင်း     ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်မှ ကာကွယ်ရန် ညအိပ်ရာဝင်ခါနီးတိုင်း သနပ်ခါးသွေးလိမ်း သင့်ပါကြောင်း အကြံပြု ရေးသားလိုက်ရပါသည်။

Source-Myawady Webportal

“တကယ်တော့ နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတွင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များတွင် တာဝန်ရှိသလောက် ကျောင်းဆရာများတွင်လည်း တာဝန်ရှိ၏။ ဤသည်မှာ ယဉ်ကျေးမှုမြင့်မားသောနိုင်ငံနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတို့၏ အစဉ်အလာဖြစ်၏”

ဘာထရန်ရပ်ဆဲလ်

မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းက “ဆရာ” ကို ဘုရားနှင့် တစ်ဂိုဏ်းတည်းထားပြီး အပူဇော်ခံအဆင့်တွင် ထားခဲ့သည်မှာ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီကြာခဲ့ပါပြီ။ မည်သည့်အတွက်ဟုဆိုလျှင် ဆရာသည် လူတစ်ဦး ချင်းမှသည် အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံး၏ တန်ဖိုးများတက်လာအောင် ဆောင်ကြဉ်းပေးကာ လူသားကို အဆင့်မြင့်သည့် ဘဝပန်းတိုင်ဆီသို့ အရောက်ပို့ဆောင်ပေးနိုင်သူမို့ပါ။ ထို့အတူ သူတို့တွင် ကျရောက်မည့်အန္တရာယ်ကိုလည်း ကာကွယ်ပေးနိုင် စွမ်းရှိသူများဖြစ်ကြလို့ပါ။ 

ပြီးလျှင် မည်သည့်အခါမျှ တပည့်များကို အကျိုးနည်း၊ ဒုက္ခရောက်အောင် ပြုမူပြောဆိုလုပ်ကိုင်လေ့မရှိကြသူများဖြစ်လို့ပါပဲ။ ယူနက်စကိုက သတ်မှတ်ထားသည့် မြင့်မြတ်သည့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုလုပ်ငန်း (Noble Professions) သုံးမျိုးရှိပါသည်။ လူသားမျိုးဆက်တိုင်းကို ပညာအလင်းရောင်ထွန်းညှိပေးသော ကျောင်းဆရာများ၊ ပြည်သူများကို ဘေးရန်အန္တရာယ်အသီးသီးမှ ကာကွယ်ပေးသော လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများ (တပ်မတော်၊ ပြည်သူ့ရဲနှင့် ပြည်သူ့စစ်)နှင့် ပြည်သူများကို ရောဂါဘယကင်းဝေးအောင် ဆောင်ကြဉ်းပေးသော ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများ (ဆရာဝန်၊ ကျန်းမာရေးမှူး၊ သူနာပြုစသည်) ဖြစ်ပါသည်။ 

ပညာရေးသည် လူမှုအဖွဲ့အစည်းရှင်သန်မှု၏ ဝိညာဉ်ပါပဲ။ သူကသာ လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ဖွံ့ဖြိုးမှု၊ တိုးတက်မှုဆိုသည်တို့ကို ဆက်လက်ရှင်သန်ရန် စွမ်းဆောင်နိုင်လို့ပါ။ လူတစ်ဦးချင်းမှသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအားလုံး၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုမဏ္ဍိုင်ပါ။ လူသားတို့၏ မွေးရာပါအရည်အသွေးကောင်းတွေကို ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးအောင်၊ ထက်မြက်လာအောင် လေ့ကျင့်ပေးသည့်လုပ်ငန်းပါ။ ထိုလုပ်ငန်း၏ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်မားလေလေ လူသားတစ်ဦးချင်းစီမှာ လူ့ဘောင်ကောင်းကျိုးသယ်ပိုးမည့် ဗီဇကောင်းများ ပိုမိုထက်မြက်လာကြပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ဖျက်ဆီးမည့်၊ ငြိမ်းချမ်းမှုကို ပျက်စီးစေမည့် ဗီဇဆိုး၊ ဗီဇညံ့များပျောက်ကွယ်လေလေပါပဲ။ 

ပညာရေးအဆင့်အတန်းမြင့်မားသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းတိုင်းသည် ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်း၌ရှိကြပြီး ပညာရေးအဆင့်အတန်းနိမ့်ကျသော နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုအားနည်းသော ဘဝမှာသာရှိနေကြပါသည်။ တိုးတက်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို လိုလားကြသော လူသားတိုင်းနှင့်လူ့အဖွဲ့အစည်းတိုင်းက ပညာရေးကို အားပေးမြှင့်တင်နေကြပါသည်။ ထိုသို့လူ့ဘောင်ကောင်းကျိုးအဖြာဖြာကို သယ်ပိုးသော ပညာရေးကို ရှေ့တန်းကအားကြိုးမာန်တက် အကောင်အထည်ဖော်နေသည်မှာ အရည်အသွေးထက်မြက်သည့် ကျောင်းဆရာများပါပဲ။ 

သို့ဖြစ်၍ “ဖွံ့ဖြိုးသောနိုင်ငံ ဖြစ်လာရခြင်းမှာ သူ့နိုင်ငံသားများ ကောင်းကြ၊ တော်ကြလို့ပါ။ ကောင်းသလောက်၊ တော်ကြသောနိုင်ငံသားများ ကြွယ်ဝဖို့ကတော့ အဲဒီနိုင်ငံ၏ ပညာရေးမှာ အရည်အသွေးပြည့်ဝသည့် ဆရာကောင်း၊ ဆရာမြတ်များ ရှိနေမှဖြစ်မှာပါ”ဟူသည့် စင်ကာပူဝန်ကြီးချုပ် (ငြိမ်း)လီရှန်လွန်း၏ စကားအရဆိုလျှင် “နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးမှုမှာ ဆရာများ အရည်အသွေးမြင့်မားမှုက အခရာ”ဟု ဆိုပါရစေ။

ပညာရေးနှင့်ကျောင်းဆရာသည် ရုပ်နှင့်နာမ် (Body and soul) လိုပါပဲ။ ခွဲထုတ်၍မရပါ။ ကွဲကွာခဲ့လျှင် ရှင်သန်နိုင်စွမ်းမရှိတော့ပါ။ ပညာရေးကို ရှေ့တန်းမှ အကောင်အထည်ဖော်နေသူများဖြစ်သည့် ကျောင်းဆရာများသာမရှိလျှင် ပညာရေးဆိုတာလည်း မရှိနိုင်တော့ပါ။ ဤကမ္ဘာလောကမှာ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းကလေးစားပြီး ကလေးများ စံထားလောက်သော ကျောင်းဆရာစစ်စစ် (Role model teacher) များမရှိခဲ့လျှင် ဖွံ့ဖြိုးသည့်၊ ငြိမ်းချမ်းသည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းဆိုတာ ရေထဲမှာ ရေးသောအရုပ်ဘဝမှာပဲ ရှိနေမှာပါ။ 

ပညာရေးညံ့ရင် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးရေးနှင့် နိုင်ငံကာကွယ်ရေးလည်း ချွတ်ခြုံကျမှုနှင့် ရင်ဆိုင်ရပါလိမ့်မည်။ ပညာရေးမနိမ့်ကျစေရန်မှာ ယင်းကို အကောင်အထည်ဖော်နေသည့် ကျောင်း ဆရာများ၏ စွမ်းရည်သည်လည်း အမြဲတမ်း မြင့်မားထက်မြက်နေရပါမည်။ ဘယ်လိုမှညံ့လို့မဖြစ်ပါ။ ဆရာသည် လူ့သမိုင်းစဉ်ဆက် မိမိအသိုင်းအဝိုင်းကို ဦးဆောင်ပြီး ပညာအလင်းရောင်ထွန်းညှိရင်း လူ့သမိုင်းကို မြှင့်တင်နေကြသူများ ဖြစ်လို့ပါ။

မြန်မာတို့သည် “ဘေးရန်ဆီးကာ”ဆိုသည့် ဆရာ၏ မြင့်မြတ်သော တာဝန်ကို ဆောင်းပါးအစ တွင် “ဘာထရန်ရပ်ဆဲလ်” က ပြောခဲ့တာထက် နှစ်ပေါင်းထောင်ချီပြီး ကျေပွန်စွာ ထမ်းဆောင်ခဲ့ပါသည်။ ကျောင်းဆရာသည် တပည့်တစ်ဦးချင်းစီကို မိမိကိုယ်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်နိုင်စွမ်းရှိသော “ဉာဏ်ရည်” ၊ “စိတ်ထား” ၊ “ပညာ”နှင့် “အလေ့အကျင့်” ကို ဘဝတစ်လျှောက်လုံး ဘေးရန်ကင်းစွာ နေထိုင်သွားတတ်သည်အထိ လေ့ကျင့်ပေးကာ နိုင်ငံသားအားလုံးကို ဘေးအန္တရာယ်အပေါင်းကင်းဝေးအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိကြသူများပါ။

နိုင်ငံကာကွယ်ရေးအစ စာသင်ခန်းက 

နိုင်ငံကာကွယ်ရေးကို ပြောလိုက်လျှင် ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပရန်များကို လက်နက်ကိုင်ပြီး ခုခံကာကွယ်နေ ကြသည်ကိုပဲမြင်ကြပါသည်။ ဘရွတ် (Bruke) ဆိုသော ပညာရေးပညာရှင်က “တကယ်တော့ ပညာရေးဟာ နိုင်ငံကာကွယ်ရေးလုပ်ငန်းပါ”တဲ့။ လက်နက်ကိုင်ဖျက်ဆီးနေသူများသာလျှင် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အဖျက်သမားစစ်စစ်မဟုတ်ကြပါ။ သူတို့ကို လက်နက်ကိုင်ဆောင်သည့်အဆင့်ရောက်အောင် စေ့ဆော်ပေးနေသော အန္တရာယ်မျိုးစေ့များကလည်း မူလ အဖျက်သမားစစ်စစ်များပါပဲ။ ယင်းတို့မှာ -

(က)အသိဉာဏ်ပညာ ဆင်းရဲမွဲတေခြင်း၊

(ခ)နိုင်ငံကြီးသား စိတ်ထားကင်းမဲ့ခြင်း၊

(ဂ)အကျင့်စာရိတ္တ ချွတ်ခြုံကျခြင်း၊

(ဃအမျိုးသားရေး “စံ”များ ပျက်သုဉ်းခြင်း၊

(င)အစွန်းရောက်မှုမြင့်မားခြင်းနှင့် တရား မျှတမှုအားနည်းခြင်း၊

(စ)ဒီမိုကရေစီစိတ်ထားနှင့် အလေ့အကျင့် များခေါင်းပါးခြင်း၊

(ဆ)ဘိုးဘွားအမွေအစစ်ကို ထိန်းသိမ်းရမည်ဟူသော ခံယူချက်ကင်းမဲ့ခြင်းတို့ပါပဲ။

နိုင်ငံသားအများစုထံ ထိုအဖျက်တရားများ ဝင်ရောက်နေပြီး စုမိနေပြီဆိုလျှင်ဖြင့် နိုင်ငံရေး ကျိန်စာသင့်ကာ သူတစ်ပါး၏ အဝေးထိန်းစနစ်ဖြင့် မှိုင်းမိပြီးပြောသမျှယုံကာ ထာဝရလွှမ်းမိုးမှုခံရသည့်ကျွန်ဖြစ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းမှုကင်းမဲ့ကာ နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးပါ ကမ္ဘာ့မြေပေါ်မှ ကွယ်ပျောက်သွားပါလိမ့်မည်။ ထိုဘဝမျိုး၊ အဖြစ်မျိုးကို မိမိတို့ဘယ်လိုမှအရောက်မခံ၊ အဖြစ်မခံနိုင်ပါ။ ယနေ့ခေတ် ကျောင်းဆရာများသည် စာသင်ခန်းထဲတွင် လူမမယ်မျိုးဆက်များကို ထိုအဖျက်မျိုးစေ့များ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်မယ့်ဘေးမှ ပညာစွမ်းအားဖြင့် ရွပ်ရွပ်ချွံချွံကာကွယ်နိုင်ပြီး နိုင်ငံ့ကောင်းကျိုးကို အစွမ်းကုန်သယ်ပိုးမည့် “တန်ဖိုးပြည့် နိုင်ငံသားမျိုးစေ့ကောင်းများ”ကို မလွဲမသွေဖြည့်ဆည်းပေးရန် တာဝန်ရှိပါသည်။ “စာသင်ခန်းသည် ကာကွယ်ရေးမျိုးစေ့ကောင်းဖြစ်သည့် ဉာဏ်ပညာစတင်စိုက်ပျိုးရာနေရာ” ဟုဆိုပါရစေ။ သို့မှသာ မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းဟာ မငြိမ်းချမ်းမှုကင်းဝေးပြီး သာယာဖွံ့ဖြိုးမှာပါ။ 

(က)အသိဉာဏ်ပညာဆင်းရဲမွဲတေမှုကို တိုက်ဖျက်နေကြသူများ

မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု သမိုင်းတွင် လူငယ်ပညာတတ်များက အမျိုးသားကျောင်းဆရာ (သခင်နု၊ သခင်မြ၊ ဦးသန့်၊ ဦးရာဇတ်၊ ဦးဘဝင်း၊ ဦးဖိုးကျား...စသူများ) အလုပ်ဝင်လုပ်ကြပြီး ကျွန်ပြုခံထားရသဖြင့် “ဘဝအလင်းရောင်မဲ့” နေသော မြန်မာတိုင်းရင်းသားလူငယ်များကို “အမျိုးသားပညာရေးဖြင့် ပညာအလင်းရောင်” ထွန်းညှိပေးခဲ့ပါသည်။ တစ်တိုင်းပြည်လုံး အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်ကြွယ်ဝလာကြပြီး တွန်းလှန်ခဲ့ကြသဖြင့် နောက်ဆုံးလွတ်လပ်ရေးရကြကာ မြန်မာတို့ “သခင်ဘဝ” ပြန်ရောက်ခဲ့ကြပါသည်။ 

ပညာဉာဏ်ရောင်သည် ကျွန်ဘဝလူသားကို သခင်ဘဝဆီသို့ ပြောင်းလဲနိုင်စွမ်းရှိခဲ့သည်မှာ သမိုင်းသက်သေပါ။ လူငယ်များက ထိုအစဉ်အလာကောင်းကို မြင်တတ်ရန်နှင့် ယနေ့မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းဖွံ့ဖြိုးစေရန် ကျောင်းဆရာများက လူငယ်များ၏ပညာတံခါးကို ဖွင့်ပေးရပါလိမ့်မည်။ ပါမောက္ခဘဝမှ အိန္ဒိယသမ္မတကြီးဖြစ်လာသူ အဗ္ဗဒူကာလန်ကတော့ လူငယ်တို့၏ ဦးနှောက်ကို “ပညာမီးညှိ”ပေးပါတဲ့။ ကိုယ့်ခေတ်မှာ ကိုယ့်ကောင်းမွန်သည့် သမိုင်းပေးတာဝန်ဖြစ်သော ဖွံ့ဖြိုးငြိမ်းချမ်းသာယာပြီး “ဂုဏ်ရှိန်မြင့်တဲ့ မြန်မာ့လူ့ဘောင် ပေါ်ထွန်းရေး”ကို ကျောင်းဆရာများ ဆက်လက်ကျေပွန်အောင် ထမ်းဆောင်ရပါလိမ့်မည်။

(ခ)နိုင်ငံကြီးသားတွေ မွေးထုတ်ပေးနိုင်ကြသူများ

နိုင်ငံနှင့် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ငြိမ်းချမ်းမှု၊ သာယာမှု၊ ဖွံ့ဖြိုးမှုရှိရန်ဆိုလျှင် ထိုလူ့အဖွဲ့အစည်းဝင်တိုင်းက‘နိုင်ငံကြီးသားစိတ်ထား’ဆိုသည့် တာဝန်သိမှု၊ တာဝန်ယူမှု၊ စည်းကမ်းကို ရိုသေလေးစားတန်ဖိုးထားမှုနှင့် ကိုယ်ချင်းစာတရားများနှင့် ပြည့်စုံရပါမည်။ မိမိ၏ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားသယ်ပိုးမှုက သူများအကျိုးမထိခိုက်စေရန်နှင့် မိမိလုပ်သမျှသည် အနည်းဆုံး မိမိဝန်းကျင်ကောင်းကျိုးသယ်ပိုးနိုင်မှု ပြည့်စုံရမည်ဆိုသည့် “ပရဟိတ” စိတ်ထားပိုင်ဆိုင်ရပါမည်။ ထို့အပြင် အချင်းချင်းတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး အပြန်အလှန်ရိုင်းပင်းကူညီမှု၊ နားလည်မှု၊ လေးစားတန်ဖိုးထားမှုများ ပြည့်လွှမ်းနေမှု၊ နိုင်ငံနှင့် မိမိအသိုင်းအဝိုင်းကို နိမ့်ကျတာ မခံချင်စိတ်၊ မြှင့်တင်လိုစိတ်၊ မိမိလူမျိုးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုကို ထိန်းသိမ်း ကာကွယ်ပြီး မြှင့်တင်လိုစိတ်များလည်း ပြည့်နေရပါမည်။

အထက်ပါ မြင့်မြတ်စိတ်ထား ပိုင်ဆိုင်လာစေရန် ကျောင်းဆရာသည် ကလေးဘဝအချိန်ကတည်းက လေ့ကျင့်ပေးခြင်းဖြင့် မျိုးဆက်သစ်များတွင် ကြီးနိုင်ငယ်ညှဉ်းပြုတတ်သူ၊ အတ္တကြီးသူ၊ ရန်လိုစိတ်ကြီးသူ၊ စာနာစိတ်မရှိသူ၊ တာဝန်ယူမှုကင်းသူ၊ စည်းကမ်းမဲ့၊ တာဝန်မဲ့သူစသည့်လူ့လောက၏ ငြိမ်းချမ်းသာယာမှုကို ဖျက်ဆီးမည့် ဗီဇဆိုး၊ ဗီဇညံ့များအားလုံး ပျောက်ကွယ်သွားပါလိမ့်မည်။ ထိုဗီဇဆိုးများပျောက်ပြီး လောကပါလတရားများ လွှမ်းမိုးနေသည့် နိုင်ငံကြီးသားစိတ်ထား ကြွယ်ဝသူများနိုင်သမျှ များများကို ကျောင်းဆရာများက မွေးထုတ်နိုင်ပြီဆိုလျှင် လူ့အဖွဲ့အစည်းလည်း အဖျက်အန္တရာယ်ကင်းပြီး ငြိမ်းချမ်းမှုအပေါင်းနှင့် ပြည့်ဝလာပါလိမ့်မည်။ 

(ဂ)မျိုးဆက်တိုင်းကို အကျင့်စာရိတ္တမြင့်မားအောင် မြှင့်တင်နေကြသူများ

လူ့တန်ဖိုးမြင့်တက်ခြင်းနှင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုကိုတိုင်းတာသည့် “စံပေတံ” များအနက် “စာရိတ္တ ပေတံ” သည် ရှေးအကျဆုံးနှင့် ခေတ်အမီဆုံးဖြစ်၍ ယနေ့တိုင်ထိပ်ဆုံးမှထားပြီး တိုင်းတာနေဆဲပါ။ “ပညာရေးသည် နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးမှု၊ ငြိမ်းချမ်း သာယာမှု၏ အခြေခံအုတ်မြစ်ပါပဲ၊ ပညာရေး၏ အနှစ်သာရ၊ ပညာရေး၏ အဆုံးစွန်ဆုံးပန်းတိုင်သည် အကျင့်စာရိတ္တပျိုးထောင်ရေး” ဟု ဂရိအတွေးအခေါ် ပညာရှင်ကြီး “ပလေတို” ပြောခဲ့ပါသည်။ မြန်မာ့ပညာရေးတွင် နှစ်ပေါင်းထောင်ချီပြီး ကျင့်သုံးခဲ့ သည်မှာ “ဗလငါးတန်” ခိုင်မာရေးပါ။ ထိုအထဲမှာ “စာရိတ္တဗလ”ကြံ့ခိုင်ရေးကို ရှေ့ဆုံးမှာထား လေ့ကျင့်ပေးနေပါသည်။ 

“ကလေးများကို စာရိတ္တဖွံ့ဖြိုးအောင်၊ ခိုင်မာအောင် လေ့ကျင့်မပေးဘဲ ဝိဇ္ဇာ၊ သိပ္ပံပညာရပ် သက်သက်လောက်ကိုသာ သင်ပေးလိုက်လျှင် လူ့တန်ဖိုးအစစ်ကို ချန်ထားခဲ့သည်မို့ ပညာရေး၏ အဓိကတာဝန်ကို ကျောင်းဆရာများက မျက်ကွယ်ပြုလိုက်တာပါပဲ”တဲ့။ ဒါကလည်း ဆောင်းပါးအစတွင်ပြောခဲ့သူ ဘာထရန်ရပ်ဆဲလ်၏ အဆိုပါပဲ။ ကျောင်းဆရာတို့၏ အဓိကတာဝန်ကို ချန်ထားလို့ မဖြစ်ပါ။ မဖြစ်မနေထမ်းဆောင်ရပါမည်။ အဲဒီ တာဝန်လစ်ဟင်းခဲ့၍ အနာဂတ်လူ့ဘောင်တွင် “တန်ဖိုးနိမ့်လူသား” များသာ ပြည့်လျှမ်းနေခဲ့လျှင် မြန်မာ့လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ဖွံ့ဖြိုးမှုပန်းတိုင်နှင့် အလှမ်းကွာဝေးသွားမှာပါ။

ပညာရေးပညာရှင် “လစ်ဗင်စတုန်း” ကလည်း “သမိုင်းမှာရော ယနေ့မှာပါ ကြုံတွေ့နေရသည့် နိုင်ငံရေးပြဿနာဆိုတာတွေက လူ့စာရိတ္တအားနည်းမှုကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာသည့် ပြဿနာများပါပဲ”တဲ့။ စာရိတ္တသည် လူ့သမိုင်းနှင့်ချီပြီး ခိုင်မာလာခဲ့သည့် လူသား၏တန်ဖိုးအစစ်အမှန်ပါ။ လူ့အဖွဲ့အစည်းငြိမ်းချမ်းဖို့၊ သာယာဖို့တည်ရှိလာခဲ့တာပါ။ ချည့်နဲ့ယိမ်းယိုင်ခဲ့လျှင် လူ့သမိုင်းဒုက္ခနှင့် ရင်ဆိုင်ရတော့တာပါပဲ။ လူ့သမိုင်းဘယ်လိုတိုးတက်တိုးတက်၊ ထိုတိုးတက်တာနှင့်အတူယှဉ်တွဲပြီး အတူပါလာသည်မှာ “ကြံ့ခိုင်တဲ့ စာရိတ္တမဏ္ဍိုင်” ပါပဲ။ သူကသာ ဖွံ့ဖြိုးမှုအစစ်အမှန်ကို ထိန်းသိမ်းနိုင်စွမ်းရှိလို့၊ လမ်းညွှန်ပြနိုင်လို့ပါ။ 

စစ်မှန်တဲ့ လူ့တန်ဖိုးဆိုတာ ရိုးသားမှု၊ တရား မျှတမှု၊ နိုင်လိုမင်းထက်ကင်းမှု၊ သည်းခံမှု၊ မနာလို ဝန်တိုမှုစိတ်ကင်းမှု၊ လူ့ကျင့်ဝတ်နှင့်စည်းကမ်းကို ရိုသေလေးစားမှုနှင့် စာရိတ္တမြင့်မားမှုစတာတွေပါ။ ယနေ့ မိမိတို့၏ ကျောင်းဆရာများတွင် ထိုတန်ဖိုးကိုဦးထိပ်ထားပြီး ကိုယ်တိုင်လည်းကျင့်ကြံကာ လူငယ်များကိုလည်း လေ့ကျင့်ပေးနိုင်ပါမှသာ စာရိတ္တခိုင်မာသော ဖွံ့ဖြိုးငြိမ်းချမ်းမှုပြည့်လျှမ်းသည့် နိုင်ငံ့၏အုတ်မြစ်ကို ချနိုင်စွမ်းရှိကြပြီးနိုင်ငံကို ကာကွယ်ပေးနေသော “ကျောင်းဆရာ” ဘဝရောက်ကြမှာပါ။

(ဃ)    အမျိုးသား “စံ” များပျက်သုဉ်းမှုကို ထိန်းသိမ်း ကာကွယ်နေကြသူများ

ပညာရှင်များက “ကမ္ဘာ့လူမျိုးစုငယ်လေးများ အလျင်အမြန်ပျောက်ကွယ်နေပါပြီ။ ထိန်းသိမ်းပေး ကြပါတဲ့။” လူမျိုးကွဲများနှင့် သွေးနှောပြီး လူမျိုခံရ၍မဟုတ်ပါ။ လူမျိုးတစ်မျိုးလို့ သတ်မှတ်နိုင်သည့် “အမျိုးသားစံ”များဖြစ်သည့် “ဘာသာစကား”၊ “စာပေ”၊ “အနုပညာ”၊ “ဂီတ”၊ “ရိုးရာဓလေ့”နှင့် “ဝတ်စားဆင်ယင်မှု” များ ပျောက်ဆုံးကုန်လို့ပါ။ အရှေ့တိုင်းဆိုလျှင် အနောက်တိုင်းယဉ်ကျေးမှုက နည်းမျိုးစုံဖြင့် ထိုးဖောက်ပြီး ဖျက်ဆီးခြင်းကို ခံနေရပါသည်။ ထို့အတူ ဘာသာစကားကြီးငါးမျိုး၊ (တရုတ်၊ အာရေဗျ၊ ဟင်ဒီ၊ အင်္ဂလိပ်နှင့် စပိန်) တို့က ဝါးမြိုသဖြင့် ကမ္ဘာ့ဘာသာစကားငယ်ပေါင်း နှစ်စဉ် ၁၀၀ ခန့် ပျက်သုဉ်းမည့်အန္တရာယ်နှင့် ရင်ဆိုင်နေရ ပါသတဲ့။ 

ယနေ့ ၂၁ ရာစုနှင့် ခေတ်မီပညာရေးဆိုသည်မှာ လူမျိုးတစ်မျိုးက အခြားလူမျိုးတစ်မျိုး၏ ယဉ်ကျေး မှုအား ဝင်ရောက်ကျူးကျော်လွှမ်းမိုးသည်ကို ကြံ့ကြံ့ခံတွန်းလှန်နိုင်ပြီး မိမိလူမျိုး၏ “အမျိုးသားစံ” များကို ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းမြှင့်တင်နိုင်စွမ်းရှိနေအောင် လေ့ကျင့်ပေးရမည့်ပညာရေးပါ။ ဤသို့ နိုင်ငံနှင့်လူမျိုး၏ “အမျိုးသားစံ” များကို ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းရင်း မိမိလူမျိုး၊ နိုင်ငံနှင့်လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ဖွံ့ဖြိုးခြင်းဆီသို့ ချီတက်သွားနေသည့် ပညာရေးသည် “မူဟန်မယွင်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ခြင်းကို ဖော်ဆောင်နိုင်စွမ်းရှိသည့် ပညာရေး” အမျိုးအစားပါ။

အမျိုးသားရေး ကိုယ်ခံစွမ်းအားနည်းသည့် ဒေသများတွင် လူမျိုးစုငယ်များ၏ “စံ” များ အလျင် အမြန်ပျောက်ဆုံးနေသည်ကို ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာ တွေ့ရပါသည်။ ကျောင်းဆရာသည် ယဉ်ကျေးမှုကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်မြှင့်တင်ပေးရန် တခြားလူတန်းစားထက် ပိုမိုတာဝန်ရှိသည်ဖြစ်၍ အထူး သဖြင့် တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံသည့် မိမိတို့နိုင်ငံတွင် မိမိနှင့်နီးစပ်ရာ ယဉ်ကျေးမှုကို ကိုယ်တိုင်နားလည် ကာယင်းကိုချစ်တတ်၊ မြတ်နိုးတတ်ပြီး မြှင့်တင်နိုင်သည့် ခွန်အားနှင့်လည်း ပြည့်စုံရပေမည်။ နိုင်ငံသူနိုင်ငံသားများ၏ “အမျိုးသားစံ”များ ပျောက်ပြီး လူမျိုးကွယ်ပျောက်မည့် အန္တရာယ်ကို တားဆီး ကာကွယ်ရန်အတွက် မိမိနိုင်ငံနှင့် လူမျိုး၏ “ဝိသေသစံ” များကို ချစ်မြတ်နိုးတန်ဖိုးထားတတ်အောင် ကျောင်းဆရာများက မြန်မာတိုင်းရင်းသား မျိုးဆက်သစ်များကို မလွဲမသွေ လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးရမည့်အချိန်ပါ။

မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုတွင် အမျိုးသားကျောင်းဆရာများက မိမိတို့၏ တပည့်များကို အမျိုးသားရေးသန္ဓေမျိုးစေ့တွေ ချပေးခဲ့ပါသည်။ 

ကိုယ့်ယဉ်ကျေးမှု၊ စာပေ၊ စကားအပေါ် အင်္ဂလိပ်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုကျူးကျော်မှုကို တွန်းလှန်ကာကွယ်ခဲ့သဖြင့် မြန်မာစာပေနှင့် မြန်မာ စကားသည် ယနေ့တိုင်ထည်ထည်ဝါဝါဖြင့် တည်ရှိနေဆဲပါ။ ယနေ့မှာ မိမိတို့နိုင်ငံသည် ကမ္ဘာကို လွှမ်းမိုးသော ဘာသာစကားကြီးနှစ်ခုဖြစ်သည့် တရုတ်နှင့် ဟင်ဒီဘာသာစကားတွေကြားမှာ ရောက်နေသည်မို့ အလွန်စိုးရိမ်နေရသော အချိန်နှင့် အခြေအနေပါ။ ပြီးတော့ကမ္ဘာသုံးစကားဖြစ်သည့် အင်္ဂလိပ်စာကိုလည်း သင်ယူနေသေးတာကြောင့် ယနေ့မြန်မာကျောင်းဆရာများသည် သတိအမြဲကပ်ပြီး မိမိတို့၏ စာပေနှင့်ဘာသာစကားကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်မြှင့်တင်နေရပါလိမ့်မည်။ တစ်ချိန်ကမြင့်မားသည့် သမိုင်းအစဉ်အလာကောင်းကို မလွဲမသွေ ဆက်လက်ထိန်းသိမ်းနိုင်ပါမှ မြန်မာစာ၊ မြန်မာစကားနှင့် ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုများသည် ကမ္ဘာတည်သရွေ့ ဆက်လက်တည်တံ့ရှင်သန်ဖွံ့ဖြိုးနိုင်မှာပါ။

(ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်)

Source-Myawady Webportal

နိဒါန်း

ယနေ့ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်   ဖြစ်ပွားနေသော နိုင်ငံရေးအခြေအနေများသည်   နိုင်ငံတော်၏ တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးနှင့် စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများအပေါ်  တိုက်ရိုက်အကျိုးသက်ရောက်မှု ရှိစေကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ ထို့ပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ တည်ရှိမှုအနေအထားနှင့်  နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်လျက်ရှိသော အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ အရေးပါမှုများသည်လည်း လက်ရှိဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော ရခိုင်ပြည်နယ်စစ်မီးအား မီးစာတင်ပေးသကဲ့သို့ရှိနေကြောင်း တွေ့ရှိနေရခြင်း ဖြစ်သည်။ 

အိန္ဒိယ၊ မြန်မာနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့၏ Choke Point ဆုံရာဒေသ အိန္ဒိယ-မြန်မာဆက်ဆံရေးသည် မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရသော  ၁၉၄၈ ခုနှစ်  ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်တွင်  တရားဝင်စတင်ခဲ့သော်လည်း တရုတ်နိုင်ငံ အနေဖြင့်မူ  ၁၉၅၀  ပြည့်နှစ်  ဇွန်လ ၈ ရက်တွင်မှသာ တရားဝင်စတင်နိုင်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ ပထဝီအနေအထားဆက်စပ်မှုအရ မြန်မာနိုင်ငံသည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် ကုန်းနယ်နိမိတ် ကီလိုမီတာ ၂၂၀၀ အထိ ဆက်စပ်လျက်ရှိသည့်အပြင် အိန္ဒိယ၏အရှေ့မြောက်ဒေသဖြစ်သော ပြည်နယ် ၄ ခုနှင့်လည်း   နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်လျက်ရှိပြီး ၁၆၄၃ ကီလိုမီတာရှည်လျားသော နှစ်နိုင်ငံကုန်းနယ်နိမိတ်နှင့် ၇၂၅ ကီလိုမီတာရှည်လျားသော ရေကြောင်းနယ်နိမိတ်တို့ဖြင့် ဆက်စပ်လျက်ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည်  အိန္ဒိယနိုင်ငံအတွက် ကုန်းနယ်နိမိတ်နှင့်   ရေနယ်နိမိတ်တို့နှစ်ခုစလုံးထိစပ်နေသည့် တစ်ခုတည်းသော အရှေ့တောင်အာရှ နိုင်ငံဖြစ်နေသည်ကို  တွေ့ရှိရသည်။  အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့၏ သံတမန်ဆက်ဆံရေးသည် အတိတ် ကာလများ၌ သာမန်အားဖြင့် တိုးတက်မှုမရှိဟု ယူဆနိုင်သော်လည်း ၂၀၁၉ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပခဲ့သည့် အာဆီယံ-အိန္ဒိယ  ထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သူ  နာရန်ဒရာမိုဒီ  ချမှတ်ခဲ့သည့် အရှေ့လမ်း မူဝါဒနှင့် အိမ်နီးချင်းဦးစားပေးမှု မူဝါဒနှစ်ခုလုံးအရ မြန်မာနိုင်ငံသည် အိန္ဒိယ၏ ဦးစားပေး မိတ်ဆွေနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်လာခဲ့သည်။ 

ထို့ပြင် ဒေသတွင်းပထဝီနိုင်ငံရေးအပြောင်းအလဲတွင်လည်း တရုတ်နှင့် အိန္ဒိယနှစ်နိုင်ငံလုံးအတွက် မြန်မာနိုင်ငံ၏  မဟာဗျူဟာကျကျတည်ရှိမှုသည် အရေးပါလျက်ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် တောင်အာရှ၊  အရှေ့တောင်အာရှနှင့် အရှေ့အာရှသုံးခုလုံးစုဆုံရာ  ပထဝီအနေအထားတွင် ရှိနေခြင်း၊ ရှည်လျားသည့် နှစ်နိုင်ငံနယ်နိမိတ် ပိုင်ဆိုင်ထားခြင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စွမ်းအင်သယံဇာတ <ကယ်ဝခြင်းတို့နှင့် အိန္ဒိယ၏ အရှေ့ဘက်ပြည်နယ်များ၏ အဓိကဝင်ပေါက်၊ တရုတ်နိုင်ငံ၏ အနီးစပ်ဆုံး မဟာဗျူဟာအရ အရေးပါသော ပင်လယ်ထွက်ပေါက် ဖြစ်နေခြင်းတို့သည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံကြီးများကြား အကျိုးစီးပွား ပြိုင်ဆိုင်မှုများ ရှိလာခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။

ထို့ပြင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထဝီနယ်မြေအနေအထားတည်ရှိမှုသည် ဗြိတိသျှပထဝီပညာရှင် ဆာဟန်ဖို့ ဂျွန်မက်ကင်းဒါဖော်ထုတ်ခဲ့သည့်     နှလုံးသားနယ်မြေ (Heartland Theory) နှင့် ယေးတက္ကသိုလ် နိုင်ငံတကာဆက်သွယ်ရေး ပညာပါမောက္ခ စပိုက်မင် ဖော်ထုတ်ခဲ့သည့် အစွန်အဖျားနယ်မြေ(Rimland Theory) တို့နှင့်လည်း ဆက်စပ်နေလျက်ရှိသည်။ အထူးသဖြင့်  စစ်ရေးနှင့်စီးပွားရေးတို့တွင် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် တိုးတက်လာသည့်  တရုတ်၊  အိန္ဒိယနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုတို့၏ အားပြိုင်မှုတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည်  Rimland Theory အရ  Heartland Theory ၏ အနားသတ်မျဉ်းတွင် မဟာဗျူဟာကျကျ တည်ရှိလျက်ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။  ထို့ပြင် နိုင်ငံတော်၏ အကျိုးစီးပွားဖြစ်သည့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပုလဲသွယ်စီမံကိန်းနှင့် ကျောက်ဖြူရေနက်စီမံကိန်း၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ကုလားတန်စီမံကိန်းတို့သည် ပထဝီနိုင်ငံရေးအရသော်လည်းကောင်း၊  သံတမန်ရေးနှင့် စီးပွားရေးတို့အတွက်သော်လည်းကောင်း  အရေးကြီးဒေသ Choke Point အဖြစ် မဟာဗျူဟာကျကျ တည်ရှိနေလျက်ရှိသည်။ 

တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့၏ အကျိုးစီးပွားတည်ရှိမှု

အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် အာဖရိကမှ တရုတ်နိုင်ငံသို့ ရေနံတင်သွင်းမှု ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် မလက္ကာရေလက်ကြားအား ဖြတ်ကျော်တင်ပို့နေရခြင်း ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ အခြေအနေကြောင့် အမေရိကန်အနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံ၏ ပင်လယ်ထွက်ပေါက်အပေါ် ပိတ်ဆို့နိုင်ရေး၊ မလက္ကာရေလက်ကြားအား ထိန်းချုပ်နိုင်ရေးနှင့် အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသတွင်းနိုင်ငံများကို နိုင်ငံရေးနှင့် စစ်ရေးအရ လွှမ်းမိုးမှုရှိစေရန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။  တရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ စွမ်းအင်လုံခြုံရေးခြိမ်းခြောက်မှုကို ရှောင်လွှဲနိုင်ရန်အတွက်  ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် ကျောက်ဖြူ(စစ်တွေ) ရေနက်ဆိပ်ကမ်းမှတစ်ဆင့် ယူနန်ပြည်နယ် ကူမင်းမြို့သို့ တိုက်ရိုက်သွယ်တန်းထားသည့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ပိုက်လိုင်းစီမံကိန်းအား ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါလမ်းကြောင်းသည် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် အချိန်တိုသည့်  လမ်းကြောင်းဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် အဆိုပါကျောက်ဖြူပိုက်လိုင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံမှတစ်ဆင့်  အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာသို့ ထွက်ပေါက် လမ်းကြောင်းသစ်အတွက် အရေးကြီးသည့် မဟာဗျူဟာစီမံကိန်းတစ်ခုအဖြစ်ရှုမြင်နိုင်သည့်အပြင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားနှင့် စွမ်းအင်လုံခြုံရေးအတွက် ပထဝီနိုင်ငံရေးအရအရေးပါကြောင်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် တစ်ခုတည်းသောထွက်ပေါက်ဖြစ်သည့် ယူနန်ပြည်နယ်မှတစ်ဆင့် မူဆယ်၊ မန္တလေး၊ ကျောက်ဖြူလမ်းကြောင်းသည် တရုတ်နိုင်ငံအတွက် မဟာဗျူဟာကျသောလမ်းကြောင်းအဖြစ်  တည်ရှိနေကြောင်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။ 

အိန္ဒိယနိုင်ငံသည် ၎င်းင်းတို့၏ အရှေ့မျှော်မူဝါဒကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရေးအတွက်   ဒေါ်လာ သန်း ၄၈၀ ခန့် ကုန်ကျမည့် ကုလားတန်စီမံကိန်းအား အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အဆိုပါ စီမံကိန်းသည် လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးခက်ခဲသည့် နိုင်ငံ၏  မြောက်ပိုင်းရှိ   မီဇိုရမ်ပြည်နယ်များသို့ ပြည်မမှ ကုန်ပစ္စည်းများကို ကိုးလ်ကတ္တားမှတစ်ဆင့် ပို့ဆောင်နိုင်ရေးဖြစ်သည်။ အဆိုပါ ကုန်ပစ္စည်းများသည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ကို ဖြတ်သန်း၍ စစ်တွေမြို့မှတစ်ဆင့်   ကုလားတန်မြစ်ကို  ဖြတ်ကျော်ကာ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုနည်းပါးသော အရှေ့ဘက်ပြည်နယ်များသို့ ပို့ဆောင်ရန်ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။  ကျောက်ဖြူဆိပ်ကမ်းကို ဆောင်ရွက်ထားပြီးဖြစ်သော တရုတ်အား အင်အားချိန်ခွင်လျှာပြန်လည် ထိန်းညှိနိုင်ရေးအတွက် ကုလားတန်စီမံကိန်းသည် အရေးပါနေလျက်ရှိကြောင်း  တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။  ထို့ပြင် ကီလိုမီတာ ၁၄၀၀ ရှည်လျားသည့် အိန္ဒိယ-မြန်မာ-ထိုင်း သုံးနိုင်ငံတို့၏ အဝေးပြေးလမ်းစီမံကိန်းကို အရှေ့မျှော်မူဝါဒအရ ထပ်မံအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အဆိုပါ အဝေးပြေးလမ်းသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၏ အရှေ့ပိုင်း မိုရေးမှ မြန်မာနိုင်ငံ တမူး၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ထိုင်းနိုင်ငံမဲဆောက်သို့ ဆက်သွယ်မည်ဖြစ်ကာ  အိန္ဒိယနှင့် အရှေ့တောင်အာရှဒေသများသို့ ပထမဆုံးဆက်သွယ်ပေးမည့် အရေးပါသော စီမံကိန်းတစ်ခုအဖြစ် တွေ့ရှိနိုင်သည်။ 

အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သောအချက်အလက်များကြောင့် ပထဝီနိုင်ငံရေးနှင့်  စီးပွားရေးအရ  ရခိုင်ပြည်နယ်သည်  မဟာဗျူဟာကျသည့်နေရာတစ်ခုအဖြစ် ကောင်းစွာတည်ရှိနေသော်လည်း ၎င်းဒေသသည် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံကြီးများ၏ အားပြိုင်မှုများအပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း    အခြေချတပ်စွဲထားသည့် AA လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ၏ တိုက်ပွဲဖော်ဆောင်မှုများကြောင့် မျှော်မှန်းသလောက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် တည်ငြိမ်မှုမရှိခဲ့သည်ကိုလည်း တွေ့ရှိနေရသည်။

AA  လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ဖြစ်တည်မှုနှင့်   ရခိုင်ပြည်နယ်ပျက်စီးခြင်းအစ 

AA လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့သည်  ုှုဗ အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများ ကြီးစိုးရာနယ်မြေ၌ ၂၀၀၉ ခုနှစ်တွင် စတင်အခြေချ တည်ထောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့နောက် ၂၀၁၅  ခုနှစ်တွင်  ရခိုင်ပြည်နယ်သို့ စတင်ဝင်ရောက်လာခဲ့ကာ လူမျိုးရေးစိတ်ဓာတ်များ တွန်းအားပေးခြင်းဖြင့် တစ်စတစ်စကြီးထွားလာခဲ့ပြီးနောက် တိုက်ပွဲများ စတင်ဖော်ဆောင်လာခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ အထူးသဖြင့် AA လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့ အင်အားကြီးမားလာသည့် အဓိကအခြေခံ အကြောင်းတရားသည် ၎င်းတို့အဖွဲ့အနေဖြင့် ရခိုင်တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုတစ်ရပ်လုံးအား ကိုယ်စားပြုသည်ဟုဆိုကာ လူမျိုးရေးအရ ဝါဒမှိုင်းသွတ်သွင်းခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါလုပ်ရပ်များကြောင့်ပင် တိုင်းရင်းသားပေါင်းစုံနေထိုင်သည့် ပြည်ထောင်စုကြီးအတွင်း၌ လူမျိုးစွဲ၊ ဒေသစွဲရှိသည့် စိတ်ဓာတ်များ ရှင်သန်ကြီးထွားလာပြီးနောက် ဒေသတွင်းနေထိုင်သည့်  တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုများကြားတွင် လူမျိုးရေးနှင့် ဘာသာရေးပဋိပက္ခများ  ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။     

ထို့ပြင် ဆာဆာကာဝါ၏ ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးမှုမှတစ်ဆင့် ယာယီအပစ်အခတ်ရပ်စဲထားနိုင်ခဲ့သည့် ရခိုင်ပြည်နယ်သည်AA လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ၏ ၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလအတွင်း ပလက်ဝဒေသရှိ လုံခြုံရေးစခန်းငယ်နှစ်ခုနှင့် ပေါက်တောမြို့ကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ အင်အားနည်းသည့် ရဲစခန်းအချို့ကိုလည်း သာလွန်အင်အားများဖြင့် ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့ခြင်းတို့ကြောင့် တစ်ကျော့ပြန် တိုက်ပွဲများဖြစ်ပေါ်လာခဲ့သည်။ AA လက်နက်ကိုင်တို့သည် အင်အားနည်းသည့် ရဲစခန်းများကို တိုက်ခိုက်ခြင်းများအပြင် ရခိုင်ပြည်နယ်တောင်ပိုင်းရှိ အချို့ဒေသများတွင်လည်း ရပ်^ကျေးအုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့များ၊ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများနှင့် လမ်းပြင်လုပ်သားယာဉ်မောင်းများကို ဖမ်းဆီးခြင်းများ  လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ AA လက်နက် ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ၏ အဆိုပါလုပ်ဆောင်ချက်များသည် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုကို ပျက်စီးစေပြီး ပြည်ပရင်းနှီးမြုှပ်နှံမှုလုပ်ငန်းများကိုလည်း ရပ်တန့်စေခဲ့သည်။ 

ရခိုင်ပြည်နယ်သည်  ရခိုင်ရိုးမတောင်တန်းနှင့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်ကြားတွင်  တည်ရှိသော ကမ်းမြောင်ဒေသတစ်ခုဖြစ်ပြီး  ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ ပေါကြွယ်ဝသော ဒေသတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်း ပိုင်ဆိုင်မှုသည် ရခိုင်ပြည်နယ်၏ အဓိကအားသာချက်ဖြစ်သော်လည်း သဘာဝဘေးအန္တရာယ် တစ်ခုဖြစ်သော မုန်တိုင်းများ တိုက်ခတ်မှုဒဏ်ကိုလည်း မကြာခဏ ကြုံတွေ့ခံစားရသော ဒေသတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်သည် ထိုသို့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကို ကြုံတွေ့ရသည့် ဒေသတစ်ခုဖြစ်သည့်အပြင် လူလုပ်ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်သော အကြမ်းဖက်စစ်မီးကိုလည်း ဗဗ လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များမှ စတင်ဖော်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ 

အဆိုပါ  စစ်မီးတောက်လောင်မှုသည် ရခိုင်ပြည်နယ်တစ်ပြည်နယ်လုံးအား အချိန်တိုအတွင်း လျင်မြန်စွာကူးစက် တောက်လောင်ခဲ့သည်။ အကြမ်းဖက်မှုများကြောင့် မြို့၊ ရွာများ ပျက်စီးမှုနှင့်အတူ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်နိုင်မှုမရှိခြင်း၊ စားသောက်ကုန်များ  ပြတ်လပ်ရှားပါးခြင်း၊ ကုန်စည်ကူးသန်းရောင်းဝယ်မှုများ ရပ်တန့်ခြင်းနှင့် ကုန်ဈေးနှုန်းများ အဆမတန်ကြီးမြင့်ခြင်းစသည့် နောက်ဆက်တွဲ အကျိုးဆက်များ တွေ့ကြုံခဲ့ရသည်ကို တွေ့ရှိနိုင်ပေသည်။ ထို့ပြင် အဆိုပါ အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်သောတိုက်ပွဲများသည် ဒေသတွင်းပြည်သူများအပေါ်တွင်သာ အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိစေသည်သာမက ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များလည်း ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နိုင်သည်ကို သတိပြုရမည်လည်းဖြစ်သည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်များသည် ဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကြီး စည်ပင်ထွန်းကားခဲ့မှု၏ ပြယုဂ်တစ်ခုလည်းဖြစ်သည့်အပြင် သဇင်ပန်းခိုင်တမြိုင်မြိုင် ရခိုင်ဘုရားပေါင်း ဟုဆိုသည့်အတိုင်း များလှစွာသော ရှေးဟောင်းစေတီပုထိုးများသည် ရှေးဘိုးဘွားများထားရှိခဲ့သည့် တန်ဖိုးမဖြတ်နိုင်သော အမွေအနှစ်များဖြစ်သည့်အတွက် တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားခြင်းကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများဖြစ်ပေါ်ပါက များစွာ ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုဖြစ်စေနိုင်သည်ကို ဆင်ခြင်သုံးသပ်ရမည်လည်းဖြစ်သည်။

မိုခါမုန်တိုင်းတွင် လက်ရှောင်နေခဲ့သည့် AA လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့များ

အလွန့်အလွန်အားကောင်းသော ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်းမိုခါသည် မြန်မာနိုင်ငံအား မုန်တိုင်းစတင်ဝင်ရောက်ချိန်မှ မုန်တိုင်းထွက်ခွာသွားချိန်အထိ နာရီပေါင်း ၃၀ ဝန်းကျင်တိုက်ခတ်ခဲ့ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ မြို့နယ် ၁၇ မြို့နယ်အား ကြီးမားစွာ ထိခိုက်ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုဖြစ်စေခဲ့သည်။ မေလ ၁၅ ရက်တွင် နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်သည် မုန်တိုင်းဒဏ်သင့် ရခိုင်ဒေသများသို့ ရောက်ရှိပြီး  ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ဒေသခံတိုင်းရင်းသားအားလုံးတို့၏ စားဝတ်နေရေးနှင့် ကူညီကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများကို မူလအခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်ရေးအတွက် တာဝန်ရှိဝန်ကြီးဌာနတို့အနေဖြင့် အားသွန်ခွန်စိုက်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေး လမ်းညွှန်မှုပြုခဲ့သည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။ ထို့ပြင် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများကို အချိန်တိုအတွင်းမြန်ဆန် ပြီးစီးနိုင်ရေးအတွက် ဒုတိယဝန်ကြီးချုပ်နှင့် ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးများ ပါဝင်သော ဦးစီးအဖွဲ့များ ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး  လိုအပ်သော စားသောက်ကုန်များ၊ ဆေးဝါးများ၊ လူသုံးကုန်ပစ္စည်းများ၊ အိမ်ဆောက်ပစ္စည်းများ၊ ဆက်သွယ်ရေးဆိုင်ရာ ပစ္စည်းများ၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားလိုင်းပြင်ဆင်ရေး ပစ္စည်းများ၊ စားသုံးဆီနှင့် စက်သုံးဆီများပါဝင်သော ကူညီကယ်ဆယ်ရေး ရေယာဉ်များ စေလွှတ်နိုင်ရေး ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ 

မိုခါမုန်တိုင်းတိုက်ခတ်မှုကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ မူလတန်းကျောင်း ၅၉၆ လုံး၊ အလယ်တန်းကျောင်း ၆၄၇ လုံး၊ အထက်တန်းကျောင်း ၂၉၅ လုံး၊ အဆင့်မြင့်ပညာသင်ကျောင်း ၉ လုံးအထိ ပျက်စီးမှုဖြစ်ပွားခဲ့သည့်အပြင်   ဆေးရုံဆေးခန်းများနှင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အခြေခံအဆောက်အဦပေါင်း ၅၀၀ ကျော် ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ရခိုင်ပြည်သူများ၏ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ စောင့်ရှောက်မှုများ ပြုလုပ်ပေးနိုင်ရေးအတွက် တပ်မတော်(ရေ)မှ ပင်လယ်သွားဆေးရုံ လရေယာဉ်(သံလွင်)ကို သံတွဲ၊ မာန်အောင်နှင့်ကျောက်ဖြူမြို့တို့သို့ စေလွှတ်၍ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများ ပြုလုပ်ပေးနိုင်ရေးဆောင်ရွက်ပေးခဲ့သည်။ 

ထို့ပြင် စစ်တွေမြို့ပေါ်ရှိ မီတာ ၆၀ အမြင့်ရှိသော ရုပ်သံထပ်ဆင့်လွှင့်စက်  တာဝါတိုင်ပြိုကျခဲ့ရပြီး ဆက်သွယ်မှုများပြတ်တောက်ခဲ့ရသည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် ဆက်သွယ်ရေးအော်ပရေတာ ၄ ခု၏ မိုဘိုင်းစခန်း ၁၂၃၃ ခုရှိသည့်အနက် မုန်တိုင်းတိုက်ခတ်မှုကြောင့် မိုဘိုင်းစခန်း ၉၀၄ ခုဆက်သွယ်မှုပြတ်တောက်ခဲ့သည့်အပြင် မဟာဓာတ်အားလိုင်း ပို့လွှတ်ဆောင်ရွက်သည့် တာဝါတိုင်နှင့် ကွန်ကရစ်တိုင်  ၂၆၃၆ တိုင် ရှိသည့်အနက် တာဝါတိုင် ၅၂ တိုင်နှင့် ကွန်ကရစ်တိုင် ၄၂၈ တိုင်ပျက်စီးမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ အဘက်ဘက်မှ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများပြားခဲ့သည့်  ရခိုင်ပြည်နယ်အား အစိုးရ၊  ဌာနဆိုင်ရာအလိုက်  ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်များ၊ မီးသတ်တပ်ဖွဲ့၊ ပရဟိတကူညီကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့များ၊ တပ်မတော်မှ ကြိုတင်စုဖွဲ့ထားသော ကူညီကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့များ၊ ဆေးကုသရေးအဖွဲ့များနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ ရဲတပ်ဖွဲ့သင်တန်းကျောင်းမှ သင်တန်းသားတို့၏ စုပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကြောင့် မြို့တွင်းလျှပ်စစ်မီးဖြန့်ဖြူးရေးလိုင်းများသည် ဇွန်လ ၁၃ ရက်တွင် ရာနှုန်းပြည့်ပြီးစီးခဲ့သည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။ 

မိုခါကြောင့် ရခိုင်ပြည်နယ် မြို့နယ် ၁၇ မြို့နယ်ရှိ သာသနိကအဆောက်အအုံ အများအပြားပျက်စီးမှုရှိခဲ့ပြီး ကျောင်းပေါင်း ၁၅၁၀၊ စေတီပေါင်း အဆူ ၂၃၀၊ သိမ်အလုံး ၆၄၀၊ ကျောင်းဆောင် ၁၇၈၇ ဆောင်၊ ဓမ္မာရုံ ၈၃၈ လုံး၊ ဆွမ်းစားဆောင် ၄၅၈ လုံး၊ ကုဋီ ၁၀၂၆ လုံးတို့ ချို့ယွင်းပျက်စီးခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ အဆိုပါ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများကို ပြန်လည် ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများ လျင်မြန်စွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက် ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပအလှူရှင်တို့၏ထောက်ပံ့မှုများ၊ နိုင်ငံတော်အစိုးရ၏ ဘဏ္ဍာငွေများကို အသုံးပြု၍ တပ်မတော်(ရေ)မှ တပ်ဖွဲ့တင်ရေယာဉ်(ချင်းတွင်း)၊ စစ်ရေယာဉ်(မုတ္တမ)၊ စစ်ရေယာဉ်(ပြည်တော်အေး-၂)၊ ကမ်းထိုးရေယာဉ် (၁၇၁၁)၊ (၁၇၂၂)၊ တင့်ကားတင် ကမ်းထိုးယာဉ် (၁၆၁၃)၊ (၁၆၁၄)နှင့်တပ်မတော်(လေ)မှ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး လေယာဉ်များ အသုံးပြု၍ အစိုးရ၊ ပြည်သူနှင့်တပ်မတော် လက်တွဲ၍ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသော်လည်း AA လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့အနေဖြင့် မိမိလူမျိုးနေထိုင်ရာဒေသ၏ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး၊ ကူညီကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် လက်ရှောင်နေခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။   မိုခါမုန်တိုင်းကြောင့်ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု များပြားခဲ့သည့် ရခိုင်ပြည်နယ်အား AA လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့အနေဖြင့် အုတ်တစ်ချပ် သဲတစ်ပွင့် ပါဝင်ကူညီခြင်းမရှိရုံသာမက ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများ ပြီးစီး၍ စီးပွားရေးပြန်လည်နာလန်ထူတော့မည့်အချိန်တွင် စစ်မီးတစ်ဖန် မွှေးခဲ့ကြခြင်းလည်း ဖြစ်သည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးမှောင်ခိုလုပ်ငန်း၊ တရားမဝင်လူသစ်စုခြင်းနှင့် AA လက်နက်ကိုင်တို့၏ ခွဲထွက်ရေးအိပ်မက် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်း အခြေချတပ်စွဲလျက်ရှိသည့် AA လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့တို့၏ အဓိကဝင်ငွေရလမ်းတစ်ခုမှာ မူးယစ်ဆေးဝါး သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုနှင့် အခကြေးငွေများရယူ၍ ဘင်္ဂါလီလူမျိုးများအား အခြားနိုင်ငံများသို့ ပို့ဆောင်ပေးနေခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် AA အကြမ်းဖက် တပ်ဖွဲ့ဝင်များအနေဖြင့် မျိုးဆက်သစ် လူငယ်များ အပါအဝင် လူသားမျိုးနွယ်စု တစ်စုလုံးကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သည့်  မူးယစ်ဆေးဝါးကို ရခိုင်ပြည်နယ်နှင့် နိုင်ငံတကာသို့ ရောင်းဝယ်ဖြန့်ဖြူးနေသည့်လုပ်ငန်းအား တွင်တွင်ကျယ်ကျယ် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နေခြင်း ဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့အကြမ်းဖက်အဖွဲ့မှ လူ၊ လက်နက်၊ ရိက္ခာနှင့် စက်သုံးဆီများ ဝယ်ယူဖြည့်တင်းနိုင်ရေးနှင့် ၎င်းတို့၏အကျိုးစီးပွားများအတွက် တရားမဝင် ဘင်္ဂါလီခိုးဝင်မှုများကိုလည်း ဥပဒေနှင့်မညီဘဲ အခကြေးငွေရယူကာ ဆောင်ရွက်လာကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။  ၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လ ၁၄ ရက်တွင် နေပြည်တော်ရှိ  မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ဌာနချုပ်တွင် ကျင်းပခဲ့သော မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့် စိတ်ကိုပြောင်းလဲစေသော ဆေးဝါးများအန္တရာယ် တားဆီးကာကွယ်ရေးဗဟို အဖွဲ့အစည်းအဝေး(၁/၂၀၂၄)တွင် AA အကြမ်းဖက်လက်နက်ကိုင် အဖွဲ့အစည်းအနေဖြင့် ပြည်မကိုဖြတ်၍ မူးယစ်ဆေးဝါး သယ်ဆောင်သည့် လုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်ပတ်သက်မှုရှိနေပြီး ရှစ်ကြိမ်ခန့်ဖမ်းဆီး ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။

ထို့ပြင် AA လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့အနေဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်အတွင်းရှိ ရခိုင်တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများသာမက ချင်းပြည်နယ် ပလက်ဝဒေသရှိ ချင်းတိုင်းရင်းသားများကိုပါ တရားမဝင်အတင်းအကျပ် တပ်သားသစ် စုဆောင်းခြင်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်နေခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ AA လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့သည် ဒေသခံတိုင်းရင်းသားများကို အတင်းအကျပ်စစ်သင်တန်းတက်ရောက်စေခြင်း၊ မတက်ရောက်လိုပါက ငွေကြေး တောင်းခံခြင်းနှင့် ၎င်းင်းတို့၏ စားနပ်ရိက္ခာအတွက် စိုက်ပျိုးထားသည့် ဆန်စပါးများ ပေးဆောင်စေခြင်းနှင့် လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်းမပြုသည့် ဒေသခံများကို သတ်ဖြတ်ခြင်းများ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ထို့ပြင် ဘင်္ဂါလီကျေးရွာများသို့ ဝင်ရောက်၍ တပ်သားသစ်အဖြစ် ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်ခြင်းများအပြင် အကြမ်းဖက်သတ်ဖြတ်မှုများ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လ ၄ ရက်တွင် ဘူးသီးတောင်မြို့နယ် အမှတ်(၁)အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်းကို   AA အကြမ်းဖက်အဖွဲ့က  လက်နက်ကြီးဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဘင်္ဂါလီ ၄ ဦး သေဆုံးခဲ့သည့်အပြင် ဧပြီလ ၂၂ ရက်တွင်လည်း သရက်အုပ် ကျေးရွာအုပ်စု အဘူဂျာကျေးရွာရှိ ဘင်္ဂါလီ ၅ ဦးသည်လည်း AA လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့၏ ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင် သတ်ဖြတ်ခြင်းခံခဲ့ရကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။  

ထိုသို့ တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးဝါးများ သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်ခြင်း၊ ခိုးဝင်ဘင်္ဂါလီများအား အခကြေးငွေရယူ၍   အခြားဒေသများသို့ ပို့ဆောင်ခြင်း၊ ဒေသတွင်း တိုင်းရင်းသားများအပေါ်  အတင်းအဓမ္မ တပ်သားသစ် စုဆောင်းခြင်းနှင့် ရခိုင်ပြည်နယ်တွင် တစ်ကျော့ပြန် စစ်ပွဲများဖော်ဆောင်ခြင်းတို့သည် ထွန်းမြတ်နိုင် ပြောကြားခဲ့သည့် "Arakan Dream 2020" ဖြစ်ပြီး ရခိုင်ပြည်နယ်အား လွတ်မြောက်နယ်မြေဒေသအဖြစ် ကြေညာနိုင်ရေးအတွက် ဆောင်ရွက်နေခြင်းပင် ဖြစ်သည်။ 

နိဂုံး

၁၀၂၇ ရှမ်းမြောက်စစ်ဆင်ရေးနှင့်အတူ မြောက်ပိုင်းမဟာမိတ်အဖွဲ့တွင် AA လက်နက်ကိုင်တပ်ဖွဲ့သည်လည်း ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီးနောက် စစ်ရေးအောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့သည်ကိုအကြောင်းပြု၍ ရခိုင်ပြည်နယ်အား လွတ်မြောက်ဒေသတစ်ခုအဖြစ် ပြည်ထောင်စုမှ ခွဲထွက်နိုင်ခွင့်ရရှိရေးအတွက် တိုက်ပွဲများဖော်ဆောင်နေခြင်း ဖြစ်သည်ဟု  သုံးသပ်ရသည်။ မျိုးချစ်စိတ်အားအခြေခံ၍ လူမျိုးရေးမုန်းတီးစိတ်များ ထွန်းကားလာစေရေး တွန်းအားပေးခြင်းကို အခြေခံဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ရခိုင်ပြည်နယ်အား AA လက်နက်ကိုင် အင်အားစု လက်အတွင်းသို့ အလုံးစုံကျရောက်စေရေးအတွက်  စစ်ပွဲများဖော်ဆောင်၍ ဆောင်ရွက်နေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရာ၌လည်း လူသားမျိုးနွယ်တစ်စုလုံး ဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သည့် မူးယစ်ဆေးဝါးများ သယ်ဆောင်သည့်လုပ်ငန်းများအပြင် ဘာသာရေးအရ ခြားနားမှုရှိပြီး အပြန်အလှန်သတ်ဖြတ်မှုနှင့် ပြင်းထန်သော လူမျိုးရေးပဋိပက္ခများဖြစ်ခဲ့ဖူးသည့် ဘင်္ဂါလီလူမျိုးများ အပေါ်တွင်လည်း အတင်းအကျပ် စစ်မှုထမ်းစေခြင်းနှင့် သတ်ဖြတ်မှုများကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင်ပင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ ယနေ့ ဖြစ်ပွားနေသည့် ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ စစ်မီးတောက်လောင်မှုသည် မိုခါမုန်တိုင်းဒဏ်သင့်၍ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းများစတင်ရန် ကြိုးပမ်းနေသည့် ပြည်သူလူထု၏ ဘဝလုံခြုံရေးကဏ္ဍများကို လျစ်လျူရှု၍ တစ်ဦးတစ်ယောက်ကောင်းစားရေးဖြစ်သော  ရခိုင်နိုင်ငံထူထောင်လိုမှု၊ ပြည်ထောင်စုမှခွဲထွက်လိုသော ဆန္ဒတို့ကို ရှေ့တန်းတင်သည့် ထွန်းမြတ်နိုင်ခေါင်းဆောင်သော AA အဖွဲ့၏ ဆောင်ရွက်ချက်သည်သာ အဓိကအကြောင်းတရား ဖြစ်ကြောင်း မီးမောင်းထိုးရေးသား တင်ပြလိုက်ရပါသည်။   ။

Source-Myawady Webportal

ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း) ကျိုင်းတုံမြို့နယ် ပင်းတောက်ကျေးရွာအုပ်စု တောင်ပေါ်ဒေသရှိ နမ့်လင်းမိုင် ကျေးရွာမှာ  အဲန်လူမျိုးအများစု နေထိုင်ကြပါတယ်။ အဲန်လူမျိုးတွေဟာ အနက်ရောင်ဝတ်စုံကိုသာ ကိုယ်တိုင်ဖန်တီးရက်လုပ်ပြီး ရှေးရိုးဆန်ဆန် ဝတ်ဆင်ကြကာ သွားမည်းမှလှတယ်လို့ ယူဆကြတဲ့အတွက်သူတို့ရဲ့သွားတွေကို မည်းနေအောင် ပြုလုပ်ထားကြပါတယ်။ အမျိုးသားအများစုက ဆံပင်ရှည်ကြီးတွေနဲ့ ရှေးရိုးဆန်စွာမြင်တွေ့ရပြီး အဲန်လူမျိုးတွေရဲ့ ရှေးကျတဲ့ နေထိုင်မှုပုံစံတွေကို ထူးခြားစွာတွေ့မြင်ရ၍ နိုင်ငံခြားသားခရီးသွားတွေကို အဓိကဆွဲဆောင်နေပါတယ်။

သူတို့ရဲ့သွားတွေကို မည်းအောင်မိုက်ကော်သစ်ပင်မှ အခေါက်ကို အဆီရရှိအောင်မှိုင်းတိုက်ပြီးသွားတွေကို သူတို့ရဲ့အသက် (၁၂)၊ (၁၃) နှစ် အရွယ်မှာကတည်းက စတင်သုတ်လိမ်းကြပြီး သစ်ရွက်ခြောက်၊ ဆေးနီသစ်ခေါက်ကို အခွံခွာ၍ ကွမ်းယာကဲ့သို့ အမြဲတစ်စေဝါးလေ့ရှိပါတယ်။ အမျိုးသား အမျိုးသမီးအားလုံး နားပေါက်ဖောက်ကြကာ သူတို့ရဲ့ရိုးရာပွဲနေ့တွေမှာ ပန်းတွေထည့်ပန်ကြပြီး ငွေလက်ကောက်တွေ အမြဲဝတ်ဆင်ကာ ဖိနပ်လည်း စီးလေ့မရှိတဲ့ သူတို့ရဲ့ လူနေမှုပုံစံတွေက စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းလှပါတယ်။

အဲန်လူမျိုးတွေဟာ တောင်ယာစပါး၊ သီးနှံစိုက်ပျိုးခြင်း၊ မွေးမြူရေးနဲ့ အမဲလိုက်ခြင်းတို့ကို အဓိကလုပ်ကိုင် ရပ်တည်နေထိုင်ကာ မိရိုးဖလာ နတ်ကိုးကွယ်ကြတဲ့ လူမျိုးစုတစ်စုဖြစ်ပြီး သီသန့်နေထိုင်ရာ ကမ္ဘာလေးကဲ့သို့ တွေ့မြင်ရပါတယ်။ အဲန်လူမျိုးတွေဟာ တောစောင့်နတ်၊ တောင်စောင့်နတ်နဲ့ သေဆုံးသွားတဲ့ ဘိုးဘေးနတ်တွေကို ကိုးကွယ်ယုံကြည်ကြပါတယ်။ ရိုးရာနတ်ပွဲကို ဆောင်းအကုန် နွေအကူးကာလမှာ အမဲလိုက်ကြပြီး ရရှိလာတဲ့သားကောင်နဲ့ ပူဇော်ပွဲပြုလုပ်ကြပါတယ်။ ရွာထဲမှာ လူမျိုးတွေရဲ့ ရိုးရာနတ်စင်တစ်စင်ကို တွေ့ရှိရမှာဖြစ်ပြီး ရွာရဲ့ နတ်ဆရာအိမ်မှာ သူတို့ပူဇော်နေတဲ့ နတ်ကိုခေါ်ဖို့ ဗုံကြီးတစ်လုံးရှိပါတယ်။ အဲဒီဗုံကြီးကို ရိုးရာနတ်ပူဇော်ပွဲမှာ အမျိုးသားတွေသာ တီးကြရပြီး ဗုံတီးပူဇော်ခြင်းဖြင့် ရွာထဲကို မကောင်းဆိုးရွားတွေ မဝင်ရောက်နိုင်ကြောင်း၊ ရန်သူတွေက သူတို့ကိုမတွန်းလှန်နိုင်ကြောင်းနဲ့ ဆန်ရေစပါးပေါကြွယ်ဝကြောင်း ယုံကြည်ကြပါတယ်။

အဲန်လူမျိုးတွေဟာ အဲန်ကိုယ်ပိုင်ဘာသာစကားနဲ့ ရှမ်းဘာသာစကားကို အဓိကပြောဆိုကြပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ် (အရှေ့ပိုင်း) မှာ အဲန်ရွာစုစုပေါင်း ၄၀ မှာ ၂၀၁၇ ခုနှစ် လူဦးရေစာရင်းအရ လူဦးရေ ၃၆၀၀ နီးပါးခန့်ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ 

အဲန်လူမျိုးတွေဟာ ရှမ်းတိုင်းရင်းသားလူမျိုးနွယ်ဝင်အုပ်စု တစ်စုဖြစ်ပြီး မြန်မာတိုင်းရင်းသား ၁၃၅ မျိုးမှာ စာရင်းဝင်ဖြစ်ပါတယ်။ ရှမ်းပြည်နယ်(အရှေ့ပိုင်း) ကျိုင်းတုံမြို့နယ် ပင်းတောက်ကျေးရွာအုပ်စုမှာ အဲန်လူမျိုးတွေနေထိုင်တဲ့ နမ့်လင်မိုင်၊ နမ့်လင်းကောင်၊ ပါးလို့၊ ပါကျော့၊ ပန်လေ၊ ဝမ်နောင်၊ တပ်ထပ်၊ ဝခါးစတဲ့ ကျေးရွာ ခုနစ်ရွာရှိပြီး မိုင်းလန်းကျေးရွာအုပ်စုမှာ တစ်ရွာ၊ မိုင်းခတ်မြို့နယ်မှာ ၁၃ ရွာ မိုင်းဖြတ်မြို့နယ်မှ လေးရွာတွေ့ရှိရပါတယ်။

ယခုအခါမှာ အဲန်လူမျိုးအများစု နေထိုင်ရာရွာလေးကိုတော့ အစိုးရက ကျောင်းတွေ၊ ဆေးပေးခန်းတွေ ဆောင်ရွက်ပေးထားပြီဖြစ်ပေမယ့် ရှေးရိုးရာလူနေထိုင်မှုကတော့ ကျန်ရှိနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။

ဘဝကို ရိုးရှင်းစွာဖြတ်သန်းနေထိုင်ကြတဲ့ အဲန်လူမျိုးတွေရဲ့ အလေ့အထကတော့ လေ့လာဖို့ကောင်းတဲ့အတွက် ကျိုင်းတုံဒေသကို အရောက်သွားဖို့ ဖိတ်ခေါ်ရေးသားလိုက်ရပါတယ်။

Source-Myawady Webportal

မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုများအားလုံးသည် ရှေးနှစ်ပေါင်းများစွာကပင် တစ်မြေတည်းနေ၊ တစ်ရေတည်းသောက် အေးအတူပူအမျှ စည်းလုံးညီညွတ်စွာ ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် ထည်ထည်ဝါဝါ ရပ်တည် နေထိုင် ခဲ့ကြသည်။ နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသသည် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အထက်ပိုင်း၏ သာယာလှပသော တောတောင်ရေမြေ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကောင်းများဖြင့် ရိုးသား ဖြူစင်သော နာဂတိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုများ အများဆုံးနေထိုင်ရာ ဒေသတစ်ခုဖြစ်သည်။ 

ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်၏ (၂၀၀၈) ခုနှစ် ဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံ ဥပဒေပုဒ်မ (၅၆) အပိုဒ်ခွဲ (က) အရ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး အတွင်းရှိ လဟယ်မြို့နယ်၊ လေရှီးမြို့နယ်၊ နန်းယွန်းမြို့နယ် သုံးမြို့နယ်နှင့် လဟယ်၊ ထန်ပါခွေ၊ လေရှီး၊ ဆွမ္မရာ၊ နန်းယွန်း၊ ပန်ဆောင်၊ ဒုံဟီးမြို့ခုနစ်မြို့တို့ကို စုစည်း၍ နာဂကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသအဖြစ် ဖွဲ့စည်းထားကာ အရှေ့ဘက်တွင် ကချင်ပြည်နယ်နှင့် ခန္တီးခရိုင်၊ အနောက်ဘက်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံ၊ တောင်ဘက်တွင် ခန္တီးခရိုင်၊ တမူးခရိုင်၊ ဟုမ္မလင်းခရိုင်နှင့် မြောက်ဘက်တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ဆက်စပ်လျက်ရှိသည်။ အကျယ်အဝန်းအားဖြင့် ဧရိယာစတုရန်းမိုင်ပေါင်း ၅၁၆၈ ဒသမ ၂၀၆ မိုင် ကျယ်ဝန်းပြီး လူဦးရေ ၁၃၇၅၆၉ ဦး နေထိုင်သည့် ဒေသတစ်ခုဖြစ်သည်။ 

တိုင်းရင်းသားအသီးသီးတွင် နှစ်သစ်ကူးများရှိ

နိုင်ငံတိုင်း၊ လူမျိုးတိုင်းတွင် နှစ်သစ်ကူးနေ့များ အသီးသီးရှိသကဲ့သို့ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မှီတင်း နေထိုင်ကြသော တိုင်းရင်းသားအသီးသီးတွင်လည်း နှစ်သစ်ကူးနေ့များရှိကြသည်။ နာဂရိုးရာ နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်အား ယခင်က မြို့နယ်တစ်ခုချင်းစီအလိုက် ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်သော်လည်း ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှ စတင်၍ နာဂဒေသရှိ မြို့နယ်များအတွင်း အလှည့်ကျကျင်းပခဲ့ရာ ၂၀၂၃ ခုနှစ် နာဂရိုးရာနှစ်သစ်ကူးပွဲတော် အခမ်းအနားကို နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ လဟယ်မြို့ ရိုးရာ ကွင်းနေရာ၌ ဇန်နဝါရီ ၁၅ ရက်က ကျင်းပခဲ့ရာ အဆိုပါအခမ်းအနားသို့ နိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ကိုယ်တိုင်တက်ရောက်ချီးမြှင့်ခဲ့သည်။  

နာဂဒေသဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့

နိုင်ငံတော်အစိုးရသည် နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ အပါအဝင် တစ်နိုင်ငံလုံး ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက် လမ်းပန်း ဆက်သွယ်ရေး၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားရရှိရေး၊ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်စေရေးစသည့် စီမံချက်များချမှတ်ပြီး လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မည့် ကဏ္ဍအားလုံးကို ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ထို့အပြင် နာဂ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်ရေး ရန်ပုံငွေမှ ကျပ် ငါးဘီလီယံ မတည်ပေးခဲ့သည်။ နာဂဒေသဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ပြည်ထောင်စုရန်ပုံငွေ နှင့် တိုင်းဒေသကြီး ရန်ပုံငွေဖြင့်လည်း ၂၀၂၁ -၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်၊ ၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်ဝက်အတွင်း ကျပ်သန်းပေါင်း ၂၆၈၈၀ ဒသမ ၃၆၈ ဖြင့် အကျိုးပြုဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ 

လုပ်ငန်းရှင်များအား ချေးငွေထုတ်ပေးနိုင်ရေး စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိ

နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်ရေး ရန်ပုံငွေမှ မတည်ထောက်ပံ့ငွေ ကျပ် ငါးဘီလီယံကို စိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်များနှင့် မွေးမြူရေးထွက်ကုန်များအပေါ် အခြေခံ၍ အသေးစား၊ အငယ်စားနှင့် အလတ်စား စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများကို တစ်ပိုင်တစ်နိုင်မှ စီးပွားဖြစ်လုပ်ငန်းများသို့ အချိန်တို အတွင်း ရောက်ရှိလာစေရန်နှင့် ဒေသထွက် ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းများကို အသုံးပြုပြီး တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန်များအဖြစ် ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး၊ ပြည်တွင်းဈေးကွက်သာမက ပြည်ပဈေးကွက်သို့ တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးကဏ္ဍတွင် လဟယ်မြို့နယ်သို့ ကျပ်သန်း ၂၃၀၀၊ လေရှီးမြို့နယ်သို့ ကျပ်သန်း ၆၆၀ နှင့် နန်းယွန်းမြို့နယ်များ အတွက် ကျပ်သန်း ၁၂၄၁ ဒသမ ၉၂၅ တို့ကို လည်းကောင်း၊ MSME လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကဏ္ဍတွင် လဟယ်မြို့နယ်မှ MSME လုပ်ငန်းရှင် ၁၂ ဦးအား ကျပ်သန်း ၂၀၀ ထုတ်ချေးပေးထားပြီး လေရှီးမြို့နယ်နှင့် နန်းယွန်းမြို့နယ်များမှ MSME လုပ်ငန်းရှင်များအား ချေးငွေထုတ်ပေးနိုင်ရေး စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ 

အဆိုပါ နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်ရေး ရန်ပုံငွေမှ မတည်ထောက်ပံ့ငွေဖြင့် နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ဒေသတွင်ဖြစ်ထွန်းသည့် ထောပတ်၊ မက်မန်း၊ မျောက်ငို၊ လိမ္မော်၊ ဝဥ၊ ချဉ်ပေါင်ဖာလာ၊ ကော်ဖီ၊ လက်ဖက် နှင့် သရက်စသည့် နှစ်ရှည်သီးနှံများ ၅၃၄ ဧက နှင့် ရာသီသီးနှံ ၃၀၇ ဧက၊ စုစုပေါင်း ၈၄၁ ဧက တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးနိုင်ရေး ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည်။ 

နှစ်ရှည်သီးနှံများ တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးနိုင်ရေးအတွက် ပျိုးပင်ဖြန့်ဝေ

နာဂကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတွင် ဖြစ်ထွန်းသည့် နှစ်ရှည်သီးနှံများ စိုက်ပျိုးပြီး ဒေသ၏ အဓိကထုတ်ကုန်အဖြစ် ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့ငွေလုံးငွေရင်းဘဏ္ဍာ ရန်ပုံငွေ ဖြင့်လည်း နာဂဒေသနှင့် နယ်စပ်ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စီမံကိန်း (Naga and Border Development Project - NBADP) ကို လေရှီး၊ လဟယ်၊ နန်းယွန်း၊ မိုပိုင်းလွတ်၊ ထန်ပါခွေ၊ ဒုံဟီးမြို့နယ်များတွင် ၂၀၂၀ -၂၀၂၁ ဘဏ္ဍာနှစ်မှစတင်၍ ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်အထိ သုံးနှစ် စီမံကိန်းဖြင့် တစ်မြို့နယ်လျှင် ကျပ်သိန်း ၁၀၀ ကို နှစ်စဉ် ကျခံ သုံးစွဲ၍ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ ၂၀၂၂- ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း နှစ်ရှည်သီးနှံများ တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးနိုင်ရေးအတွက် ပျိုးပင်ဖြန့်ဝေမှုအနေဖြင့် လက်ဖက်ပင် ၂၁၅၀၀၊ ကော်ဖီပင် ၅၅၀၀၊ မျောက်ငိုပင် ၇၃၀၀၊ မက်မန်းပင် ၆၀၀၊ သရက်ပင် ၁၁၀၀၊ ပီလောပီနံ ပင် ၂၀၀၀ နှင့် အာလာဂျီပင် ၂၀၀၀ တို့ကို ဖြန့်ဖြူးပေးနိုင်ခဲ့သည်။ 

နာဂ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသရှိ ဒေသခံတောင်သူများသည် ရွှေ့ပြောင်းတောင်ယာ စိုက်ပျိုးနည်း စနစ်ကိုသာ မိရိုးဖလာလုပ်ငန်း အဖြစ် လုပ်ကိုင်စိုက်ပျိုးကြသဖြင့် သစ်တောများကို နှစ်စဉ်ခုတ်ထွင် စိုက်ပျိုးကြသဖြင့် သစ်တောများပြုန်းတီးခြင်းနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်ပျက်စီးခြင်း၊ မိုးခေါင်ရေရှားခြင်းနှင့် ပြဿနာများ နှစ်စဉ်ကြုံတွေ့ခံစားကြရသည်။ အဆိုပါပြဿနာများကို ဖြေရှင်းပေး နိုင်ရေးနှင့် ဒေသခံများအတွက် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲစေမည့် တောင်စောင်း စိုက်ပျိုးနည်းစနစ် ဖော်ဆောင်မှုကို တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့ ရန်ပုံငွေဖြင့် ၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် လှေကားထစ် လယ်ယာမြေ ၁၅ ဧက ကို ဖော်ထုတ်ပေးခဲ့သည့်အပြင် ယခုနှစ်တွင် လဟယ်မြို့မျက်နှာစာ အရှေ့ဘက်ခြမ်းရှိ တောင်ကုန်းများတွင် တောင်စောင်းစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးရန် ၁၀ ဧကကို တိုးချဲ့ဖော်ဆောင်ခဲ့ပြီး အဆင့်မြင့် လယ်ယာမြေဖော်ဆောင်ခြင်း လုပ်ငန်းများကို ၂၀၂၁ - ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ၂၀၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း လဟယ်မြို့နယ်တွင် အဆင့်မြင့်လယ်ယာမြေ ဧက ၃၀ နှင့် ၂၀၂၂-၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် ကုန်းမြင့်လယ်ယာ ဧက ၃၀၀ ထပ်မံဖော်ထုတ်ပေးရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

အဆိုပါ တောင်စောင်းစိုက်ပျိုးနည်းစနစ် ဖော်ဆောင်ထားသည့် တောင်ယာများတွင် နှစ်ရှည်သီးနှံများ ဖြစ်သည့် ကော်ဖီ၊ လက်ဖက်၊ မက္ကဒေးမီးယား၊ လိမ္မော်၊ ထောပတ်၊ မျောက်ငို၊ သရက်စသည့် နှစ်ရှည်သီးနှံများအပြင် ရာသီအလိုက် ဝင်ငွေရရှိစေမည့် တောင်ယာ စပါး၊ ပဲပုပ်၊ အစေ့ထုတ်ပြောင်းနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်မျိုးစုံ စိုက်ပျိုး နိုင်ရေး နည်းပညာပေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ 

ပူးတွဲဖွင့်လှစ်

နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် နိုင်ငံနှင့်အဝန်း လူမှုစီးပွား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ဘက်ပေါင်းစုံမှ ဆောင်ရွက်ပေးနေသကဲ့သို့ နာဂ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၏ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးအတွက် နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ လဟယ်မြို့ အစိုးရနည်းပညာ အထက်တန်းကျောင်းကို အစိုးရစက်မှုလက်မှု သိပ္ပံကျောင်းအဖြစ် အဆင့်မြှင့်တင်ရေးနှင့် နာဂကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ နန်းယွန်းမြို့ အ.ထ.ကကျောင်းတွင် ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ပညာ သင်နှစ်၌ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေး အထက်တန်းကျောင်း ပူးတွဲ ဖွင့်လှစ်နိုင်ရေးအတွက် စီစဉ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

နာဂကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသ၏ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ကဏ္ဍတွင်လည်း နိုင်ငံတော်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး အစိုးရအဖွဲ့က နှစ်စဉ် တိုးချဲ့ဆောင်ရွက်ပေးမှုကြောင့် သွားလာဆက်သွယ်ရေး လွယ်ကူ သွားသည့်အတွက် နာဂသွေးချင်းများ၏ အဓိကအလုပ်အကိုင် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဖြစ်သည့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကဏ္ဍကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်နိုင်တော့မည်ဖြစ်သကဲ့သို့ ထွက်ရှိ လာသည့် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးထွက်ကုန်များကိုလည်း လေရှီး- လဟယ် - ခန္တီးလမ်းမှတစ်ဆင့် မြေပြန့်ဒေသများသို့ အလွယ်တကူ တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ခြင်းဖြင့် စီးပွားရေးကွင်းဆက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာမည်ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြအပ်ပါသည်။ 

Source-Myawady Webportal

၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်သည်   ကမ္ဘာ့နှလုံး ကျန်းမာရေးနေ့ဖြစ်သည်။ ယခုနှစ်  ကမ္ဘာ့နှလုံးကျန်းမာရေးနေ့အတွက် ကမ္ဘာ့နှလုံး ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ချုပ်၏ ဆောင်ပုဒ်မှာ    " Use Heart for Action" ဖြစ်ပြီး မြန်မာဘာသာနှင့် ဆီလျော်စွာ  "နှလုံးအစဉ်ကျန်းမာဖို့ သိဉာဏ်ဆင်ခြင် ဆောင်ရွက်စို့"ဟု ပြန်ဆိုထားပါသည်။

ကမ္ဘာ့နှလုံးကျန်းမာရေးအဖွဲ့သည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ   လူမှုအဖွဲ့အစည်းပေါင်း ၂၀၀ ကျော်ဖြင့်   ဖွဲ့စည်းထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ၎င်း၏အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများသည် နှလုံးကျန်းမာရေး အသိပညာဖြန့်ဝေခြင်းနှင့် ကောင်းမွန်သော ကျန်းမာရေး အလေ့အထများကို လုပ်ဆောင်ရန်  တိုက်တွန်းခြင်းတို့ကို အလေးထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

ကမ္ဘာ့နှလုံးကျန်းမာရေးနေ့ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် သမိုင်းကြောင်းကို လေ့လာကြည့်ရာ ၁၉၉၇ ခုနှစ်မှ ၁၉၉၉ ခုနှစ်အထိ World Heart Federation (WHF) အဖွဲ့ကြီး၏ ဥက္ကဋ္ဌ  (President) အဖြစ်    တာဝန်ယူ ဆောင်ရွက်ခဲ့သော Autoni Baye’s de Luna ၏ စိတ်ကူးစိတ်သန်းဖြင့် ကမ္ဘာ့နှလုံးကျန်းမာရေးနေ့ကို သတ်မှတ်၍    ကမ္ဘာ့လူသားများ၏ နှလုံးကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အသိပညာများကို မြှင့်တင်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်ရန်ရည်ရွယ်ပြီး ၁၉၉၉ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့(WHO)နှင့် ကမ္ဘာ့နှလုံးကျန်းမာရေးအဖွဲ့ World Heart Federation(WHF)တို့ ပူးပေါင်းညှိနှိုင်း၍ နှစ်စဉ်     စက်တင်ဘာလ၏ နောက်ဆုံး တနင်္ဂနွေနေ့ကို  ကမ္ဘာ့နှလုံးကျန်းမာရေးနေ့ (World Heart Day) အဖြစ် စတင်သတ်မှတ်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ကြောင်း    သိရှိရပါသည်။ ကမ္ဘာ့နှလုံးကျန်းမာရေးနေ့ (World Heart Day)ကို ၁၉၉၉ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၁ ခုနှစ်အထိ     နှစ်စဉ်  စက်တင်ဘာလ၏ နောက်ဆုံး တနင်္ဂနွေနေ့တွင် ကျင်းပခဲ့ရာ ၂၀၁၁ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင်  စက်တင်ဘာလ၏      နောက်ဆုံးတနင်္ဂနွေနေ့ အစား စက်တင်ဘာလ ၂၉ ရက်ကို  ကမ္ဘာ့နှလုံး ကျန်းမာရေးနေ့   (World Heart Day)အဖြစ် ပြောင်းလဲ၍   ကျင်းပလာခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း လေ့လာ သိရှိရပါသည်။

နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း  ကမ္ဘာ့နှလုံးကျန်းမာရေးနေ့ (World Heart Day) အခမ်းအနားများကို  စက်တင်ဘာလ  ၂၉ ရက်တွင် ကျင်းပခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ   ပြည်သူလူထုအတွင်း နှလုံးသွေးကြောရောဂါများနှင့် ပတ်သက်သော ကျန်းမာရေးဗဟုသုတများ  တိုးပွားစေရန်၊    နှလုံးသွေးကြော ရောဂါများဖြစ်ပွားမှုနှင့်    သေဆုံးမှုများ လျော့နည်းကျဆင်းစေရန် အတွက်  နှလုံးသွေးကြော ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို ကာကွယ်နိုင်မည့် လူနေမှုဘဝ ပုံစံများဖြင့် နေထိုင်ကြစေရန်နှင့် တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင် နှလုံးနှင့် သွေးကြောရောဂါများ၏ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအပေါ်   ကြီးမားသည့်ဝန်ထုပ်ဝန်ပိုးများ ရှိနေခြင်းတို့ကို     သတိပြုစေရန်တို့အတွက် ရည်ရွယ်၍  ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ယခုနှစ် စက်တင်ဘာလ  ၂၉ ရက်တွင် ကျရောက်သော ကမ္ဘာ့နှလုံး ကျန်းမာရေးနေ့ (World Heart Day)ကိုလည်း ကမ္ဘာတစ်လွှားရှိ   ရာကျော်သော  ကမ္ဘာ့နှလုံးကျန်းမာရေး အဖွဲ့ဝင်    အဖွဲ့အစည်းများ၊ တက္ကသိုလ်နှင့် ကျောင်းပေါင်းစုံ အားကစားအသင်းများ၊    နှလုံးရောဂါအဖွဲ့အစည်းများမှ   ဘာသာစကားမျိုးစုံ၊   လှုပ်ရှားမှုအသွင်သွင်ဖြင့် တက်ကြွစွာကျင်းပ ဆောင်ရွက်ကြမည်ဖြစ်ပါသည်။    မြန်မာနိုင်ငံ အနေဖြင့်လည်း   ကမ္ဘာတစ်လွှား   နှလုံးကျန်းမာရေး လှုပ်ရှားမှုများတွင်    ပါဝင်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

နှလုံးနှင့် နှလုံးသွေးကြောရောဂါကြောင့် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် အချိန်နှင့်အမျှ သေဆုံးမှုများပြားနေသည်ကို  တွေ့ရှိရပါသည်။ နှလုံးသွေးကြောရောဂါ  (ရုတ်တရက်နှလုံးသွေးကြော ပိတ်ခြင်း၊   လေဖြတ်ခြင်းနှင့် နှလုံးညှစ်အား ကျဆင်းခြင်း)ကြောင့်   နှစ်စဉ်  လူဦးရေ   ၂၀ ဒသမ ၅ သန်းခန့် သေဆုံးနေကြပါသည်။ သေဆုံးမှုအများစုမှာ ဝင်ငွေနည်းသော နိုင်ငံများနှင့် ဝင်ငွေအသင့်အတင့်ရှိသော နိုင်ငံများမှဖြစ်သည်။ထိုသေဆုံးမှုနှုန်းကို လျှော့ချရန်အတွက်-

- ကျွန်ုပ်တို့ နေ့စဉ်စားသောက်နေထိုင်မှုပုံစံကို  ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်အောင်  ပြောင်းလဲနေထိုင် စားသောက်ပါ၊

- လေ့ကျင့်ခန်းမှန်မှန်လုပ်ပါ၊

- စိတ်ဖိစီးမှုကို လျှော့ချပါ၊ထိုသို့   ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့်  နှလုံးသွေးကြောရောဂါကြောင့် အရွယ်မတိုင်မီသေဆုံးခြင်း၏  ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။အသိဉာဏ်ဖြင့်ဆင်ခြင်၍     သင့်တင့်သော အစားအစာကို ရွေးချယ်စားသုံးပါ

- အချိုဓာတ်များသော   ဖျော်ရည်များနှင့် အသီးဖျော်ရည်များ အစား ရိုးရိုးရေနှင့် အချိုဓာတ်နည်းသော ဖျော်ရည်များကို ရွေးချယ်ပါ၊

- အချိုဓာတ်များသော  သရေစာများအစား  ကျန်းမာရေးအတွက် ပိုမို သင့်လျော်သည့် လတ်ဆတ်သော အသီးအနှံများကို ပြောင်းလဲ စားသုံးပါ၊

- အသီးအနှံ သို့မဟုတ် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များကို  လက်တစ်ဆုပ်စာခန့် နေ့စဉ် စားသုံးပါ၊

- လတ်ဆတ်သော အသီးအနှံ၊ အအေးခံထားသော အသီးအနှံများနှင့်   အသီးအနှံ စည်သွတ်ဘူးများ၊  အခြောက်ခံထားသော အသီးအနှံ၊  ဟင်းသီးဟင်းရွက် များကို စားသုံးပါ၊

-အရက်ကို   အသင့်အတင့်ချင့်ချိန်၍ သောက်သုံးပါ။  မသောက်သုံးခြင်းသည် ပို၍ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်ပါသည်၊

-ဆားအငန်ဓာတ်၊    အချိုဓာတ်နှင့် အဆီများသော တာရှည်ခံစည်သွတ်အသားများကို လျှော့စားပါ။ အသင့်စားအစားအသောက်များအစား လတ်ဆတ်သော အစားအစာများကို ချက်ပြုတ်စားသောက်ပါ၊

-နှလုံးကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သော ဟင်းချက်နည်းများကို လူမှုကွန်ရက်မီဒီယာတွင် ရှာဖွေလေ့လာပါ။အသိဉာဏ်ဖြင့်ဆင်ခြင်၍  ဆေးလိပ်နှင့်ဆေးရွက်ကြီး ရှောင်ကြဉ်ပါ ။

-နှလုံးသွေးကြောရောဂါ ဖြစ်နိုင်ခြေသည်   ဆေးလိပ်ဖြတ်ပြီး    တစ်နှစ်အတွင်း သိသာစွာ ကျဆင်းပါသည်။

-ဆေးလိပ်ဖြတ်ပြီး    ၁၅ နှစ်အကြာတွင် ဆေးလိပ် မသောက်သုံးသူများနှင့် တန်းတူဖြစ်လာနိုင်ပါသည်၊

-တစ်ဆင့်ခံ  ဆေးလိပ်ငွေ့ရှူရှိုက်မိသော သူများတွင်လည်း  နှလုံးရောဂါ ဖြစ်နိုင်ပါသည်၊

-ဆေးလိပ်ဖြတ်ခြင်း၊ ဆေးလိပ်မသောက်ခြင်းသည် သင့်ကျန်းမာရေး အတွက်သာမက သင့်ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ လူများ၏ ကျန်းမာရေးအတွက်ပါ အထောက်အကူဖြစ်စေပါသည်၊

-ဆေးလိပ်ဖြတ်ရန်ခက်ခဲနေပါက ကျွမ်းကျင်သော ဆရာဝန်/ ပညာရှင်များထံမှ   အကြံဉာဏ်ကောင်းများရယူပါ၊

-E-စီးကရက်များနှင့် ဆေးလိပ်အစားထိုး နီကိုတင်း အငွေ့ရှူစက်များ (ဥပမာ-Vape)သည် အန္တရာယ်ကင်းသော ဆေးလိပ်အစားထိုးပစ္စည်းများ မဟုတ်ရုံမျှမက   ပို၍ပင်  နှလုံးသွေးကြောရောဂါ  ဖြစ်နိုင်ခြေ အန္တရာယ်ရှိပါသည်။အသိဉာဏ်ဖြင့်ဆင်ခြင်၍   လှုပ်ရှားတက်ကြွစွာနေထိုင်ပါ ။

-အသင့်အတင့်ပြင်းထန်သော လေ့ကျင့်ခန်းများကို တစ်ပတ်လျှင် မိနစ် ၁၅၀ မှ မိနစ် ၃၀၀ အထိ၊ ပြင်းထန်သော လေ့ကျင့်ခန်းများကို တစ်ပတ်လျှင် ၇၅ မိနစ်မှ မိနစ် ၁၅၀ အထိ ကြိုးစားလုပ်ဆောင်ပါ၊

-ထိုထက်ပို၍  လေ့ကျင့်ခန်း ပိုလုပ်နိုင်လေ  ပိုကောင်းလေဖြစ်သည်။ ပို၍တက်ကြွစွာ နေထိုင်ခြင်းသည် သင့်ကျန်းမာရေးကို  ပို၍ကောင်းမွန်စေပြီး ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှု နည်းသော လူနေမှုပုံစံ၏ မကောင်းကျိုးများကို ရှောင်ရှားနိုင်ပါသည်၊

- နေ့စဉ် တက်ကြွစွာလှုပ်ရှားပါ၊ ဓာတ်လှေကားအစား  ရိုးရိုးလှေကားကို အသုံးပြုပါ၊ ကားစီးသွားမည့် အစား လမ်းလျှောက်ပါ၊    စက်ဘီးစီးပါ၊ ပြေးလွှားကစားပါ၊  အိမ်မှုကိစ္စများလုပ်ပါ၊ ကခုန်ပါ၊ နှစ်သက်ရာ ရွေးချယ်ပြုလုပ်ပါ၊

-ခန္ဓာကိုယ်ရှိကြွက်သားများ သန်မာစေသည့် လေ့ကျင့်ခန်းများကို  တစ်ပတ်လျှင် နှစ်ရက်ခန့် လုပ်ဆောင်ပါ၊

-ခြေလှမ်းမှတ်သော  နာရီ၊ စက်ငယ်များကို အသုံးပြုပြီး   တိုးတက်မှုကို သုံးသပ်နိုင်ပါသည်၊ သင်နှစ်ခြိုက်သော    ကိုယ်လက်လှုပ် ရှားမှုပုံစံကို ရွေးချယ်ပါ။ သင်လုပ်ဆောင်နိုင်မည့် အနေအထားအတိုင်း ရည်မှန်းချက်ထား ဖြည်းဖြည်း လုပ်ဆောင်ပြီး တိုးတက်လာအောင် ကြိုးစားပါ။ လှုပ်ရှားတက်ကြွစွာ နေထိုင်ရန် ပြင်းထန်သော ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုများ    လုပ်ရမည်ဟုမဆိုလိုပါ။ ခန္ဓာကိုယ်ကို လှုပ်ရှားပေးပြီး လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်၍  ပျော်ရွှင်လာစေခြင်းကို ရည်ရွယ်သည်။   

ကမ္ဘာ့နှလုံးကျန်းမာရေးနေ့တွင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိပြည်သူများအား      နှလုံးကျန်းမာရေး သတိရှိစေရန်အတွက် အသိပညာပေးမျှဝေခြင်းနှင့်    လက်တွေ့လုပ်ဆောင်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်     နည်းလမ်းများ  ချမှတ်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။

ယခုနှစ်တွင်  နိုင်ငံတစ်ဝန်း   နှလုံးကျန်းမာရေးအတွက် အဓိကထား လိုက်နာလုပ်ဆောင်ရမည့် အချက်များကို တိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ရန်  တိုက်တွန်း နှိုးဆော်ထားပါသည်။

ကျွန်ုပ်တို့၏ နှလုံးကျန်းမာရေးအတွက် မိမိအသိဉာဏ်ဖြင့် နေ့စဉ်ပြုမူဆောင်ရွက်နေသည်များကို   ကောင်းမွန်မှန်ကန်စွာ ရွေးချယ်ခြင်းဖြင့်  အသက်ရှည်၍ ပိုပြီးကျန်းမာ ပျော်ရွှင်သော ဘဝကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။   

Source-Myawady Webportal

လူသားတိုင်းဟာ မိမိတို့အသက်ရှင်သန်နေထိုင်ဖို့ နေ့စဉ်စားဝတ်နေရေးအတွက် လှုပ်ရှားရုန်းကန် နေကြရပါတယ်။ အလုပ်အကိုင်အသီးသီး ရှိကြရာမှာ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းဖြစ်သူက နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းအလုပ်၊ ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်သူက  ကုန်သွယ်မှုအလုပ်၊ စိုက်ပျိုးမွေးမြူသူတွေက စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေး အလုပ်စသည်ဖြင့်    လုပ်ဆောင်နေကြရပါတယ်။  အားလုံးက ကိုယ်စီလုပ်ငန်းတွေကို အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်ကြမှသာ  တစ်ဦးချင်းစီရဲ့စီးပွားရေး ပြေလည်ကောင်းမွန်မှာဖြစ်ပါတယ်။  တစ်ဦးချင်းဝင်ငွေကောင်း၊ အလုပ်အကိုင်ကောင်းမှလည်း နိုင်ငံ့စီးပွားရေးကောင်းမွန်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။  မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ စျေးကွက် စီးပွားရေးစနစ်ကို ကျင့်သုံးနေတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့အတွက် အလုပ်လုပ်နိုင်လျှင် လုပ်နိုင်သမျှ အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

နိုင်ငံသားတိုင်းအနေနဲ့ နိုင်ငံချစ်စိတ်ရှိနေကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။  နိုင်ငံချစ်စိတ်ဆိုတဲ့အထဲမှာ မိမိနိုင်ငံကို အခြားတိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံများနည်းတူ    တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်လိုတဲ့  စိတ်ဓာတ်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။  လူသားချင်းအတူတူ သူ့နိုင်ငံကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင်လုပ်နိုင်ရင် ငါ့နိုင်ငံကိုလည်း ငါတို့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ စိတ်ဓာတ်မျိုးကို     နိုင်ငံအတွင်းမှီတင်းနေထိုင်သူတိုင်းက မွေးမြူကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။    တခြားနိုင်ငံကနေ မိမိနိုင်ငံအတွက် လိုအပ်တဲ့    အစားအစာတွေ၊ အဝတ်အထည်တွေတင်သွင်းနေရမယ့်အစား မိမိတို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာရော  စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရင်မဖြစ်နိုင်ဘူးလား ဆိုတဲ့စိတ်နဲ့ လုပ်ဆောင်ကြမယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာ ပြည်ပကနေ တင်သွင်းနေရတဲ့ အရာမှန်သမျှ   တဖြည်းဖြည်းလျော့နည်းလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။  အဲဒီလိုဖြစ်အောင် ကြိုးစားကြစေချင်ပါတယ်။  အထူးသဖြင့်    ပြည်ပကနေစားသုံးဆီ တင်သွင်းနေရတဲ့ ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံအတွင်းမှာ ဆီထွက်သီးနှံတွေ ပိုမိုဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်အောင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မယ်၊     ဆီကြိတ်စက်တွေနဲ့ ဆီကြိတ်ခွဲမယ်ဆိုရင် ပြည်ပကမှာယူတင်သွင်းမှု ပပျောက်သွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံဟာ   စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို အခြေခံတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။  နိုင်ငံရဲ့ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်၊ ရာသီဥတု အနေအထားတွေအရ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းဟာ  လုပ်ရင်လုပ်သလောက်အောင်မြင်နေတဲ့ အနေအထား ဖြစ်ပါတယ်။  ရေအရင်းအမြစ်လည်း ပေါကြွယ်နေတာဖြစ်လို့  ခက်ခဲမှုဆိုတာသိပ်မရှိနိုင်ပါဘူး။  ခေတ်မီနည်းပညာ ဆိုတာတွေကိုလည်း သုတေသနလုပ်ငန်းတွေ တီထွင်ဆောင်ရွက်ပြီး နည်းပညာ အဆင့်အတန်းမီအောင်   နိုင်ငံတော်အစိုးရက ဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။  စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းတွေ အောင်မြင်ဖို့ဆိုရင် မျိုး၊ မြေ၊ ရေ၊ နည်း ဆိုတဲ့ အရာလေးမျိုးလိုအပ်ပါတယ်။  ဒါတွေကို နိုင်ငံတော်ပိုင်းကကူညီနေတာဖြစ်လို့    စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ကိုင်သူတွေအနေနဲ့   မိမိတို့လုပ်ငန်းကို   ပိုမိုအောင်မြင်မှုရှိအောင်  လုပ်ဆောင်ကြဖို့သာဖြစ်ပါတယ်။

ဆီထွက်သီးနှံတွေဖြစ်တဲ့မြေပဲ၊ နှမ်း၊ နေကြာ၊ ဆီအုန်း၊ ပန်းနှမ်း၊ ဆီမုန်ညင်း၊ ပဲပုပ်တွေကို သတ်မှတ်ထားတဲ့   စိုက်ဧကများအတိုင်း  ပြည့်မီအောင်စိုက်ပျိုးပြီး   ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းအတိုင်း ထွက်ရှိမယ်ဆိုရင် ပြည်တွင်း စားသုံးဆီဖူလုံနိုင်မှာဖြစ်ကာ ပြည်ပကနေစားသုံးဆီ   ဝယ်ယူတင်သွင်းမှုကို လျှော့ချနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။  ဒါပေမဲ့  လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်သူတွေအနေနဲ့ စိုက်ဧကတွေ အများကြီးရှိနေတာကို   ပြည့်မီအောင်မစိုက်ပျိုးနိုင်ကြဘူး။  စိုက်ဧကတွေအများကြီးရှိနေရက်နဲ့ ပြည့်မီအောင် စိုက်ပျိုးနိုင်ခြင်း မရှိတဲ့အတွက် စားသုံးဆီကိုပြည်ပကနေ မှာယူတင်သွင်းနေရပါတယ်။  ဆီထွက်သီးနှံများကို ဆီအဖြစ်ထုတ်ယူသုံးစွဲခြင်းထက် ပို့ကုန်များအဖြစ် တင်ပို့ခြင်းနဲ့ တိုက်ရိုက်စားကုန်များအဖြစ် စားသုံးခြင်းတို့ကြောင့်လည်း      ဒေသတွင်း ဆီလိုအပ်ချက်တွေ  ဖြစ်ပေါ်နေတာ   ဖြစ်ပါတယ်။  စိုက်ပျိုးတဲ့ တောင်သူတွေအနေနဲ့ စိုက်ဧကပြည့်မီအောင်စိုက်ပျိုးသင့်ပါတယ်။    စိုက်ဧကအသစ်တိုးချဲ့ခြင်းထက်   လက်ရှိရှိထားတဲ့စိုက်ဧကတွေမှာပဲ ပြည့်မီအောင်၊ ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်း ရရှိအောင် စိုက်ပျိုးရမှာဖြစ်ပါတယ်။  အချို့ဒေသတွေမှာဆိုရင်လည်း  သီးထပ်စိုက်ပျိုးနိုင်တဲ့ အခြေအနေတွေရှိနေတာကြောင့် စိုက်ဧကမပြည့်မီရင်တောင် သီးထပ်စိုက်ပျိုးကြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ 

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်က ၂ဝ၂၄ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၅ ရက်ကကျင်းပတဲ့ ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ အစည်းအဝေးအမှတ်စဉ် (၅/၂ဝ၂၄)တွင် အမှာစကားပြောကြားစဉ်  ‘‘ ပြည်တွင်းဆီဖူလုံမှုနှင့်ပတ်သက်၍ မိမိတို့နိုင်ငံတွင် ဆီထွက်သီးနှံများဖြစ်သည့် မြေပဲ၊ နှမ်း ၊နေကြာ၊ ဆီအုန်း၊ ပဲပုပ်တို့ကို အများစုစိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ အဆိုပါဆီထွက်သီးနှံများကို အများဆုံးစိုက်ပျိုးသည့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များတွင် ပန်းတိုင်ရည်မှန်းချက်များအတိုင်း  ထွက်ရှိစေရေး ဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက ပြည်တွင်းဆီဖူလုံမှုကို များစွာအထောက်အကူပြုစေမည်ဖြစ်ကြောင်းဟူ၍ ထည့်သွင်း ပြောကြားခဲ့ပါ တယ်။ 

နိုင်ငံ့စီးပွားမြင့်မားရေးအတွက် စီးပွားရေးဦးတည်ချက်(၃)ရပ်ချမှတ်ဆောင်ရွက်ထားရာမှာ ‘‘ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ဖူလုံရေးအတွက် ဆီထွက်သီးနှံစိုက်ပျိုးမှုကို အားပေးမြှင့်တင်ပြီး ပန်းတိုင်ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ထွက်ရှိအောင် ဆောင်ရွက်၍ နိုင်ငံအတွင်းဖူလုံမှုမှသည်   ပြည်ပသို့တင်ပို့နိုင်သည်အထိ  ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ရေး’’ဦးတည်ချက်ပါဝင်ပါတယ်။ 

ပြည်တွင်းစားသုံးဆီဖူလုံမှုနှင့်ပတ်သက်လို့  မြေပဲ၊ နှမ်း၊ နေကြာ၊ ဆီအုန်း၊ ပန်းနှမ်း၊ ဆီမုန်ညင်း၊ ပဲပုပ်တို့ကိုအများစု  စိုက်ပျိုးကြပါတယ်။   အဆိုပါဆီထွက် သီးနှံများအများဆုံး စိုက်ပျိုးကြတဲ့ တိုင်းဒေသကြီးနဲ့  ပြည်နယ်များမှာ  ပန်းတိုင်ရည်မှန်းချက်များ အတိုင်းထွက်ရှိစေရေး ဆောင်ရွက်ကြမှသာ ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ဖူလုံမှုကို များစွာအထောက်အကူပြုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာ အဓိကလိုအပ်နေတာက အမှန်တကယ် အလုပ်လုပ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။  နိုင်ငံတော် အစိုးရအနေနဲ့ အလုပ်လုပ်နိုင်တဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေ ဖော်ဆောင်ပေးနေတဲ့အပြင် လိုအပ်တဲ့ သွင်းအားစုတွေကိုလည်း    ကူညီပံ့ပိုးနေတာဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေနဲ့  နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်နိုင်ရေးကိစ္စရပ်များမှာ ဆောင်ရွက်၍ ရသည်များကို တတ်နိုင်သမျှ ကူညီဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါတယ်။  ထို့အတူ သက်ဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများ အားလုံးကလည်း    ကျရာကဏ္ဍမှ ဝိုင်းဝန်းဆောင်ရွက်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။  အုပ်ချုပ်မှုပိုင်းဆိုင်ရာ တာဝန်ရှိသူများက စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လုပ်ဆောင်သူများက ကုန်ကြမ်းများ ထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ကုန်ထုတ်လုပ်သူများက ထုတ်ကုန်ထုတ်လုပ်ခြင်းများ ဆောင်ရွက်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း စားသုံးဆီလိုအပ်ချက်များကို ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ဖို့ အတွက်ဆိုရင် ဆီထွက်သီးနှံများကို ပိုမိုအောင်မြင်အောင်  စိုက်ပျိုးကြရမှာပါ။  

မိုးစပါးစိုက်ပျိုး ပြီးစီးတဲ့အချိန်မှာ လယ်မြေဧက လေးသန်းခန့်မှ နေကြာစိုက်ပျိုး၍ရသည့် မြေနေရာများတွင် နေကြာကို စိုက်ပျိုးမည်ဆိုပါက ပြည်တွင်းဆီဖူလုံမှုကို    အထောက်အကူပြုမှာ ဖြစ်ပါတယ်။  ဆီထွက် သီးနှံများဖြစ်တဲ့  နေကြာ၊  မြေပဲ၊  နှမ်း၊ ပန်းနှမ်း၊ ဆီမုန်ညင်းတို့အပြင် ပဲပုပ်မှလည်း ဆီထုတ်လုပ်၍ရတဲ့အတွက် ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုများလည်း တိုးတက်အောင်  ဆောင်ရွက်မယ်ဆိုပါက ပြည်တွင်းစားသုံးဆီသာမက ပြည်ပနိုင်ငံများသို့လည်း တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ပါတယ်။  

ဆီထွက်သီးနှံအထွက်နှုန်း   တိုးတက်လာမှသာ ပြည်တွင်းစားသုံးဆီဖူလုံပြီး  ပြည်ပမှတင်သွင်းနေရမှုများကို  လျှော့ချနိုင်မယ်ဆိုတာ  ဒါဟာလက်တွေ့ကျတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ် ဖြစ်ပါတယ်။ 

မြန်မာနိုင်ငံမှာ  နှစ်စဉ်စားသုံးဆီလိုအပ်ချက်ကိုလေ့လာမိသလောက်ပြောရရင် လူတစ်ဦးဟာ တစ်နှစ်ကို စားသုံးဆီစားသုံးမှု ၉ ပိဿာရှိပါတယ်။  မြန်မာနိုင်ငံရဲ့လူဦးရေ ၅၆ ဒသမ ၂၄ သန်းရှိတဲ့အတွက် စားသုံးဆီ လိုအပ်ချက်ဟာ ၅ဝ၆,၁၆ဝ,ဝဝဝ ပိဿာရှိပါတယ်။  တန်အားဖြင့်ဆိုလျှင် တစ်တန်မှာ ၆၁၂ ဒသမ ၃၉ ပိဿာဖြစ်တဲ့အတွက် ၈၂၆,၅၃၂ တန်ဖြစ်ပါတယ်။                    

ဆီထွက်သီးနှံတွေဖြစ်တဲ့ မြေပဲ၊ နှမ်း၊ နေကြာ၊ ဆီမုန်ညင်း၊ ပန်းနှမ်းတွေ ၂ဝ၂၃-၂ဝ၂၄ ပြည်တွင်း ထုတ်လုပ်နိုင်မှုအခြေအနေကို လေ့လာမိသလောက်အနှစ်ချုပ်ပြောရလျှင် စိုက်ပျိုးဧကပေါင်း ၈,၃၈၆,၃၇၅ ရှိရာမှာ အမှန်တကယ်စိုက်ပျိုးပြီးစီးတာ ၈,၂၈၄,၆၃၁ ဧကဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၃-၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် မိုးမြေပဲနဲ့ ဆောင်းမြေပဲကို ရိတ်ဧက ၃,၁၆၄,၈၈၈ ဧက  ရှိခဲ့ပြီး  တင်းပေါင်း ၁၇၇,၈၆၉,၂၆၅ တင်းထွက်ရှိပါတယ်။   မိုးနှမ်း၊ နွေနှမ်း၊ ဆောင်းနှမ်းကို  ရိတ်ဧက ၃,၆၆၁,၉၄၆ ဧကရှိခဲ့ပြီး စုစုပေါင်း ၃၂,၇၇၇,၆၉ဝ တင်းထွက်ရှိပါတယ်။ မိုးနေကြာနဲ့ ဆောင်းနေကြာကို ရိတ်ဧက ၁,၀၆၆,၂၁၃ ဧကရှိခဲ့ပြီး ထွက်ရှိမှုအနေနဲ့ တင်းပေါင်း ၂၃,၆၇၁,၇၃၁ တင်းထွက်ရှိပါတယ်။ ဆီမုန်ညင်းက ရိတ်ဧက ၉၂,၇၄၇ ဧကရှိခဲ့ပြီး ၁,၂ဝ၉,၆၈၄ တင်းနဲ့ ပန်းနှမ်းဧကက  ရိတ်ဧက  ၂၉၈,၈၃၇ ဧက ရှိခဲ့ပြီး ၃,၁၉၄,၇၇၅ တင်းထွက်ရှိပါတယ်။  ဒီထွက်ရှိမှုတွေ ကို ပြန်စိစစ်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ၂၀၂၃-၂၀၂၄   ခုနှစ်အတွင်း  ဆီထွက်သီးနှံတွေကတစ်ဆင့် စားသုံးဆီနဲ့ ပတ်သက်လို့   ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်နိုင်မှုဟာ စုစုပေါင်း   ၅၀၇,၇၃၉,၂၀၄ ပိဿာရှိခဲ့ပြီး  တန်အားဖြင့်ဆိုရင်တော့  ၈၂၉,၁၁၁  တန်ရှိကြောင်း သိရှိရပါတယ်။  ဆီထွက်သီးနှံများကို အခြားထုတ်လုပ်မှု အနေနဲ့လည်း အသုံးပြုကြတဲ့အတွက် စားသုံးဆီထုတ်လုပ်မှု လျော့နည်းနေတာကိုလည်း တွေ့ရပါတယ်။ စိုက်ဧကတွေ အားလုံးမှာ စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီး ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်း အတိုင်းသာထွက်ရှိမယ်ဆိုရင် ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ထုတ်လုပ်နိုင်မှုဟာ     ဒီထက်ပိုမိုလာမှာဖြစ်ကာ ပြည်ပကိုပါတင်ပို့နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ စားသုံးဆီတွေကို ပြည်ပမှနှစ်စဉ်တင်သွင်းမှုပမာဏကို လေ့လာကြည့်မယ်ဆိုရင် တစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ်    လျော့နည်းလာတာကို တွေ့မြင်ရပါတယ်။  ဒီလိုလျော့နည်းလာတာဟာ နိုင်ငံတွင်းမှာ ဆီထွက်သီးနှံတွေ ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းကို ပြနေတာ ဖြစ်ပါတယ်။  ၂၀၁၉-၂ဝ၂ဝ  ဘဏ္ဍာနှစ်မှာ တင်သွင်းမှု ၉၃၅,၆၂၆ တန်၊ တန်ဖိုး အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆၄၁,၂၄၇,ဝ၂၆ တင်သွင်းခဲ့ရာကနေ ၂ဝ၂၃-၂ဝ၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်မှာတော့ တင်သွင်းမှု ၆၁၈,၅ဝ၈ တန်ဖြစ်ပြီး  တန်ဖိုးအားဖြင့် အမေရိကန်ဒေါ်လာ ၆ဝ၃,၇၁ဝ,ဝဝဝ ဖြစ်ကြောင်းသိရပါတယ်။ ဒါကိုကြည့်ခြင်းအားဖြင့် ပြည်တွင်းမှာ ဆီထွက်သီးနှံ တိုးတက်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုရဲ့ အကျိုးဆက်ဖြစ်ပါတယ်။    လာမယ့်နှစ်တွေမှာ  ဒီထက်    ပိုမိုလျော့နည်းတင်သွင်းမှုကနေ  နောက်ဆုံးပြည်ပက နေတင်သွင်းမှုမရှိတော့တဲ့အထိ    လုပ်ဆောင် ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။   ကျွန်တော်တို့မြန်မာတွေမှာ ဆီကိုရေချိုး၊ ဆေးရိုးမီးလှုံဆိုတဲ့ စကားရှိခဲ့ပေမယ့် ဆီကိုရေချိုးနိုင်လောက်တဲ့အထိ ပေါများအောင် လုပ်ဆောင်ဖို့ နည်းပါးခဲ့ပါတယ်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေနဲ့ နိုင်ငံတော်တာဝန်ကို စတင်ဦးဆောင်ချိန်မှစပြီး ပြည်ပသွင်းကုန်တ ွေလျှော့ချနိုင်ရေးကို အလေးထား လုပ်ဆောင်ပါတယ်။ ပြည်ပကိုအားကိုးနေရတာဟာ ရေရှည်အတွက်မှာ မကောင်းတဲ့အနေအထားပါ။ ဒီကြားထဲမှာ နိုင်ငံရေးအကြောင်းပြပြီး ပိတ်ဆို့မှုအမျိုးမျိုးတွေ လုပ်ဆောင်နေတဲ့အတွက် ပြည့်အင်အားသည် ပြည်တွင်းမှာ ရှိသည်ဆိုတဲ့အတိုင်း နိုင်ငံတွင်းမှာ အစဉ်တစိုက် လုပ်ဆောင်လို့ရတဲ့ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို တိုးတက် အောင်လုပ်ဆောင်ဖို့အတွက် အစီအမံတွေ ချမှတ်လုပ်ဆောင်နေရတာဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်ပသွင်းကုန်လျှော့ချပြီး ပြည်ပသို့ပို့ကုန်များများ တင်ပို့နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါမှလည်း   နိုင်ငံခြားငွေသုံးစွဲရမှုမှာ ထွက်ငွေထက် ဝင်ငွေများပြားကာ  နိုင်ငံ့စီးပွားရေးလည်း မြင့်မားလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

စားသုံးဆီနဲ့ပတ်သက်လို့  ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံသားတွေ   ဆီစားသုံးမှုလည်း     များပြားပါတယ်။ ဆီစားသုံးမှု များပြားတာဟာ ရောဂါအမျိုးမျိုးကို ဖိတ်ခေါ်နေသလိုပါပဲ။     ဆီကိုလိုသည်ထက်ပိုမို စားသုံးပါက နှလုံးသွေးကြောကျဉ်းခြင်း၊ အသည်းအဆီဖုံးခြင်း၊ အသည်းကင်ဆာဖြစ်ခြင်း စတဲ့ကုသရန်ခက်ခဲလှတဲ့ ဝေဒနာများခံစားရပါမယ်။ ဆီမပါလျှင် ဟင်းမဖြစ်လို့ ပြောဆိုနေကြမယ့်အစား ဆီကိုပါသင့်သည်ထက် လွန်ကဲစွာမသုံးဘဲ လျှော့နိုင်သမျှလျှော့ပြီး သုံးစွဲသင့်ပါတယ်။  လူတစ်ဦးချင်းစီက   ဆီကိုလျှော့ချ သုံးစွဲကြမယ်ဆိုပါက မိမိရဲ့တစ်ကိုယ်ရေကျန်းမာရေးအတွက်   အလွန်ကောင်းမွန်လှသလို နိုင်ငံတော် အတွက်လည်း ပြည်ပမှ ဆီဝယ်ယူတင်သွင်း နေရမှုများ လျော့နည်းလာမှာ မလွဲပါဘူး။

နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေနဲ့  ပြည်ပမှစားသုံးဆီ တင်သွင်းမှုကိုလျှော့ချနေသလို တစ်ဖက်တွင်လည်း ပြည်တွင်း၌ ဆီထွက်သီးနှံများ ပိုမိုစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ရေးကို ဦးစားပေးလျက်ရှိပါတယ်။ ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ လိုအပ်ချက် ပြည့်မီစေရေးအတွက် ၂ဝ၂၄-၂ဝ၂၅ ခုနှစ်မှ စတင်ကာ မြေပဲ၊ နှမ်း၊ နေကြာစတဲ့ ဆီထွက်သီးနှံများကို ဇုန်အလိုက် အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ဆီထွက်သီးနှံများ စိုက်ပျိုးရမယ့်ပမာဏအတိုင်းစိုက်ပျိုးပြီး ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းရရှိစေရေးအတွက် ရှေ့ပြေးလုပ်ငန်းစဉ်အဖြစ်၂ဝ၂၃-၂ဝ၂၄ ခုနှစ် စိုက်ပျိုးရာသီမှာ မြေပဲ၊ နှမ်း၊ နေကြာ၊ ဆီထွက်သီးနှံသုံးမျိုးကို နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်ရေးရန်ပုံငွေမှ      သွင်းအားစုပံ့ပိုးပေးတဲ့ စနစ်ဖြင့်    စီမံကိန်းရေးဆွဲ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါတယ်။   ချေးငွေပံ့ပိုးမှုအနေနဲ့    မြေပဲတစ်ဧက ငွေကျပ်သုံးသိန်း၊ နှမ်းတစ်ဧက ငွေကျပ် ၁ ဒသမ ၅  သိန်းနဲ့ နေကြာတစ်ဧက ငွေကျပ်နှစ်သိန်းနဲ့ ညီမျှတဲ့   သွင်းအားစုများ ထောက်ပံ့ပေးထားပါတယ်။

ယခုဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း ဆီထွက်သီးနှံကိုအထူးဇုန်များဖြင့်   စိုက်ဧကသုံးသန်း စိုက်ပျိုးလျက်ရှိပြီးမြေပဲ၊ နှမ်း၊ နေကြာများကို နေပြည်တော်၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးနဲ့ ရှမ်းပြည်နယ်တို့မှာ အထူးဇုန်များ သတ်မှတ်ထားရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ ဆီထွက်သီးနှံအထူးစီးပွားရေးဇုန်များ ဖော်ဆောင်ရာမှာ တောင်သူများကို မျိုးစေ့နဲ့ သွင်းအားစုရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ပေးမယ့်အပြင်  မြေဆီလွှာပညာရှင်များ၊ မျိုးစေ့ပညာရှင်များနဲ့  ပိုးမွှားရောဂါကာကွယ်ရေးပညာရှင်များ၊ အထူးအရာရှိများ ပါဝင်တဲ့ပညာရှင် အဖွဲ့များကဒေသအလိုက် အသိပညာပေးစည်းရုံးဟောပြောခြင်းများ ဆောင်ရွက်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ 

ဒါ့အပြင်  အထူးဇုန်အတွင်းပါဝင်မယ့်  တောင်သူများကို    မိရိုးဖလာစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်ထက် သွင်းအားစုလိုအပ်ချိန်မှာ    သွင်းအားစုအချိန်မှန်ထည့်သွင်းနိုင်ရေး၊ ရောဂါပိုးမွှားများကျရောက် တဲ့အခါအချိန်မီကာကွယ်နိုင်ရေး၊ ရေလိုအပ်ချိန်မှာစိုက်ပျိုး ရေဖြည့်ဆည်းနိုင်ရေး ပေါင်းစပ်ဆောင်ရွက်ခြင်းများဖြင့် အထွက်နှုန်းပြည့်မီအောင် ဆောင်ရွက်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။    

မြန်မာနိုင်ငံမှာဆီထွက်သီးနှံစိုက်ပျိုးဧက ၈ ဒသမ ၃ သန်းခန့်ရှိတဲ့ အနက် ဧက ၃ သန်းကို ပထမအဆင့်အနေနဲ့ ဆီထွက်သီးနှံအထူးဇုန်အဖြစ် စတင်အကောင်အထည်ဖော်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်တွင်းမှထွက်ရှိတဲ့ မြေပဲ၊ နှမ်းနဲ့ နေကြာအစရှိတဲ့   ဆီထွက်သီးနှံများကို အရည်အသွေးမြင့်ထုတ်ကုန်များအဖြစ် ထုတ်လုပ်ရောင်းချနိုင်ပါက     စားသုံးသူများအနေဖြင့် ဘေးအန္တရာယ်ကင်းရှင်းစွာ  စားသုံးနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ထို့အတူ ပြုပြင်ရောနှောထားတဲ့ ကျန်းမာရေးနဲ့မညီညွတ်တဲ့   ဆီများကို  သုံးစွဲနေရခြင်းမှများစွာ လျော့နည်းသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ စားသုံးဆီများရဲ့ စံချိန်စံညွှန်းနဲ့  အရည်အသွေးကို ထိန်းချုပ်မြှင့်တင်ခြင်းမှတစ်ဆင့် ပြည်ပသို့တင်ပို့နိုင်သည်အထိ  မျှော်မှန်းဆောင်ရွက်ကြရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒီလိုမျိုးအဘက်ဘက်က တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မယ်ဆိုပါက နှစ်စဉ်ပြည်တွင်းဆီ လိုအပ်ချက် အမေရိကန်ဒေါ်လာသန်း ၆ဝဝ ကျော်ဖိုးတင်သွင်းနေရခြင်းကလည်း   လျော့နည်းသွားမှာ ဖြစ်ပါတယ်။  ဒါကို သက်ဆိုင်သူတွေအားလုံးက အလေးအနက်ထားပြီး လုပ်ဆောင်ကြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

ဆီထွက်သီးနှံစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍလိုအပ်ချက်များကို   ဆီထွက်သီးနှံများ   တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရေး ကော်မတီက  ဦးစီးလုပ်ဆောင်နေပြီး  အဆင့်မီဆီစက်များတပ်ဆင်ခြင်း၊    အသစ်တည်ဆောက်ခြင်းနဲ့ လက်ရှိဆီစက်များ အဆင့်မြှင့်တင်ခြင်းများကို ဆီစက်ချေးငွေ စီမံခန့်ခွဲရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့များက ဆောင်ရွက်ပေးနေပါတယ်။ ၂ဝ၂၁ ခုနှစ် နှစ်ဆန်းပိုင်းကစပြီး တစ်နိုင်ငံလုံးမှာ  အကြီးစားဆီစက် ၂၃ဝ ကျော်၊ အလတ်စားဆီစက် ၉၂ဝ ကျော်နဲ့  တစ်နိုင်တစ်ပိုင်ဆီစက်ငယ်ပေါင်း ၃၁ဝဝကျော်တို့က ဆီတွေကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။     

မည်သည့်အလုပ်မဆို ငွေကြေးအရင်းအနှီးက အဓိကဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေနဲ့   နိုင်ငံ့စီးပွားမြင့်မားရေးအတွက် လုပ်ဆောင်ပေးထားပါတယ်။ စီမံကိန်းနှင့် ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးဌာန အမျိုးသားသဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စီမံခန့်ခွဲမှုရန်ပုံငွေမှ ကျပ်ဘီလီယံ ၄ဝဝ ကို နိုင်ငံ့စီးပွား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက်  သီးသန့်ရန်ပုံငွေတစ်ရပ်ထူထောင်ပြီး      နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်နိုင်ရေးအသုံးပြုရန်     စီမံဆောင်ရွက် ခဲ့ပါတယ်။  နိုင်ငံတော်ရဲ့အဓိက   စီးပွားရေးမဏ္ဍိုင်ဖြစ်တဲ့ လယ်ယာစီးပွားမြှင့်တင်ရေးနဲ့       ပြည်နယ်နဲ့ တိုင်းဒေသကြီး၊ ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသများရဲ့ စီးပွားရေးမြှင့်တင်ရေးတို့အတွက်     နိုင်ငံ့စီးပွား မြှင့်တင်ရေးရန်ပုံငွေမှ   ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာနနှစ်ခု၊      ပြည်နယ်များနဲ့ တိုင်းဒေသကြီးများ၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ဒေသငါးခုနဲ့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရတိုင်း တစ်ခုတို့သို့ အသီးသီးလွှဲပြောင်းပေးအပ်ခြင်းကို ၂ဝ၂၂ ခုနှစ် သြဂုတ်လ  ၁၂  ရက်တွင်  ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။

နိုင်ငံရဲ့ အဓိကစီးပွားရေးမှာ  စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို အခြေခံတဲ့စီးပွားရေးဖြစ်တဲ့အတွက် လယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ တိုးတက်မြင့်မားရေးသည် မဖြစ်မနေ လုပ်ဆောင်ရမယ့် လုပ်ငန်းဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်ရေး  ရန်ပုံငွေကျပ်ဘီလီယံ    ၄ဝဝ အနက်မှ စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာနသို့  ၁၇ဝ  ဘီလီယံ၊  သမဝါယမနှင့်ကျေးလက်ဖွံ့ဖြိုးရေးဝန်ကြီးဌာနသို့ ၆၀ ဘီလီယံ ရင်းနှီးမတည် ပေးထားပါတယ်။ အဆိုပါထုတ်ပေးထားတဲ့ ရန်ပုံငွေတွေဟာ နိုင်ငံတော်က ရင်းနှီးငွေပေးအပ်ထားခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။ နောင်လာမယ့်ရာသီမှာ ပြန်လည်ရရှိလာမယ့် ၎င်းငွေကြေးကိုပင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံနိုင်ရန် ထပ်မံထုတ်ပေးနိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် လုပ်ငန်းများ ရင်းနှီးဆောင်ရွက်ရာမှာ ရောင်းကုန်ပစ္စည်းများ ဖြစ်လာဖို့ ဆောင်ရွက်ရမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီကတစ်ဆင့် ပြည်ပကိုတင်ပို့ရောင်းချပြီး နိုင်ငံခြားငွေပြန်ရှာရမှာဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေနဲ့  ဆီကြိတ်ခွဲထုတ်လုပ်ရန် ငွေကြေးအရင်းအနှီးလိုအပ်ပြီး ချေးငွေမရရှိသေးတဲ့ ဆီစက်လုပ်ငန်းရှင်များကို ဆီစက်လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးရေးချေးငွေအဖြစ် တစ်ဦးကိုအများဆုံးငွေကျပ်သိန်း ၃ဝဝဝ အထိ ထပ်မံထုတ်ချေးလျက်ရှိပါတယ်။ ၂ဝ၂၃  ခုနှစ်  အောက်တိုဘာလအထိ နေပြည်တော်ကောင်စီအပါအဝင် တိုင်းဒေသကြီး၊ ပြည်နယ်ခုနစ်ခုတို့မှ ဆီစက်ပိုင်လုပ်ငန်းရှင် ၂၁ ဦးကို ဆီစက်ချေးငွေအဖြစ်ငွေကျပ်  ၁၇၇၃  သန်းထုတ်ချေးထားပြီးဖြစ်ပါတယ်။  ပြည်တွင်းဆီစက်များ ပြန်လည်ဦးမော့လာကာ ထုတ်လုပ်မှုတိုးတက်လာတာနဲ့အမျှ စားသုံးဆီသုံးစွဲမှုစရိတ် လျှော့ချလာနိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ 

အဲဒီတော့လုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်သူတွေအနေနဲ့ ဆီထွက်သီးနှံအလိုက် ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းရရှိအောင်   ဆောင်ရွက်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ မိမိအကျိုး၊ အများအကျိုး၊ နိုင်ငံ့အကျိုးအတွက် ငါတို့ဖြစ်အောင်လုပ်မယ် ဆိုတဲ့စိတ်နဲ့  တကယ်ဖြစ်ချင်တကယ်လုပ် အဟုတ်ဖြစ်ကြမှာပါ။ မြေပဲဆိုရင် ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းတင်း ၇ဝ၊ နှမ်းဆိုရင်တင်း ၂ဝ နဲ့ နေကြာဆိုရင် တင်း ၅ဝ သတ်မှတ်ချက်ဟာ တကယ်ပြည့်မီအောင်လုပ်မယ်ဆိုတဲ့ ခိုင်မာတဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့ လုပ်ကြည့်စေချင်ပါတယ်။ မြေပဲ၊ နှမ်း၊ နေကြာတို့အနက် မြေပဲတစ်ဧကအထွက်နှုန်းဟာ 

အလွန်ကောင်းတယ်လို့ ဝမ်းသာဖွယ်သတင်း သိရှိရပါတယ်။ ဆီထွက်သီးနှံအားလုံး ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းရအောင် လုပ်ဆောင်မယ်ဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ပြည်သူတွေအတွက် စားသုံးဆီကို    ပြည်ပကနေမှာယူ တင်သွင်းနေရတဲ့ အခက်အခဲက    လွန်မြောက်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီအနေနဲ့ နိုင်ငံတော်တာဝန်ကို စတင်ထမ်းဆောင်ချိန်မှာ  နိုင်ငံ့စီးပွားရေး GDP တိုးတက်မှုဟာ အနုတ် ၅ ဒသမ ၉ အထိကျဆင်းနေချိန် ဖြစ်ပါတယ်။

အရင်က စီးပွားရေးစီမံခန့်ခွဲမှုလွဲမှားခဲ့တာရယ်၊ ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုအားမပေးဘဲ ပြည်ပမှတင်သွင်းမှုတွေကို ဦးစားပေး ဆောင်ရွက်ခဲ့မှုတွေက   နိုင်ငံ့စီးပွားရေးအနုတ်လက္ခဏာပြနေခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။   ဒါ့ကြောင့်   နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်ရေးကို    ဦးစားပေးလုပ်ငန်းအဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ရပါတယ်။

နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေနဲ့  နိုင်ငံ့စီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့မှုကြောင့် ၂ဝ၂၁-၂ဝ၂၂ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနဲ့    နိုင်ငံရေးပြဿနာများဖြစ်နေတဲ့ကြားကပင် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးရဲ့ GDP တိုးတက်မှုမှာ ၂ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိပါတယ်။ အလားတူ ၂ဝ၂၂-၂ဝ၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် နိုင်ငံရေးပြဿနာဖြစ်ပွားမှုများ၊ စီးပွားရေးပိတ်ဆို့မှုများစတဲ့ အခက်အခဲများကြားမှ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ နိုင်ငံ့စီးပွားရေး GDP တိုးတက်မှုမှာ ၃ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ၂ဝ၂၃-၂ဝ၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် နိုင်ငံ့စီးပွားရေး GDP တိုးတက်မှုမှာ ၃ ဒသမ ၄ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ယခု ၂၀၂၄-၂၀၂၅  ဘဏ္ဍာနှစ်တွင်လည်း ၃ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်းထိ တိုးတက်အောင် အစွမ်းကုန်  ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက် ရှိပါတယ်။  

၂ဝ၂၁ ခုနှစ်၊ ၂ဝ၂၂ ခုနှစ်နှင့် ၂ဝ၂၃ ခုနှစ်တို့တွင်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့    နိုင်ငံရေးအရ   ဆူပူအကြမ်းဖက်မှုများ၊   တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့မှု၊   ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားခဲ့မှု၊ နိုင်ငံတကာမှ အပြုသဘောမဆောင်တဲ့  တုံ့ပြန်မှုများသာ မရှိခဲ့ပါက နိုင်ငံရဲ့စီးပွားရေးဟာ  ယခုထက် ပိုမိုတိုးတက်နေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံ့စီးပွားမြင့်မား နေစေရေးအတွက် စိုက်ပျိုးတဲ့သီးနှံများအားလုံး  ပန်းတိုင်ရည်မှန်းချက် အတိုင်းထွက်ရှိအောင် ဆောင်ရွက်မယ် ဆိုပါက ထုတ်ကုန်များ တိုးမြင့်လာပြီး ပြည်တွင်းဖူလုံမှုသာမက ပြည်ပသို့ပါတင်ပို့နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ထုတ်လုပ်သူများအတွက်လည်း ဝင်ငွေများ ပိုမိုတိုးတက်လာမှာဖြစ်ပြီး တစ်ဦးချင်းမှသည် နိုင်ငံတော်အဆင့်အထိ GDP တိုးတက်မှုနှုန်းများ  မြင့်တက်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။

ကျွန်တော်တို့  စားသုံးသူပြည်သူတွေအနေနဲ့လည်း ဆီစားသုံးမှုကို လက်တွေ့ကျကျလျှော့ချကြဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ လူတစ်ယောက်ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်ဖို့ဆိုရင် တစ်ရက်မှာ ဆီ ၁ ဒသမ ၈ ကျပ်သားသာ စားသုံးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုစားသုံးခြင်းဟာမိမိကျန်းမာရေးကို မိမိဂရုစိုက်ရာရောက်ပါတယ်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် စားသုံးဆီဖူလုံတဲ့အပြင် ပြည်ပသို့ တင်ပို့နိုင်သည်အထိ ဆောင်ရွက်သွားနိုင်ရေး ရည်မှန်းချက်ထား ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပေရာ သက်ဆိုင်သူအားလုံးက မိမိကိုယ်ကိုချစ်တဲ့စိတ်၊ မိသားစုကိုချစ်တဲ့စိတ်၊ နိုင်ငံတော်ကိုချစ်တဲ့စိတ်၊ မိမိလုပ်ငန်းအပေါ်တိုးတက်ကြီးပွားလိုတဲ့စိတ်နဲ့ လုပ်ဆောင်ကြရန်ဖြစ်ပါတယ်။  

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်    ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က  ၂ဝ၂၄  ခုနှစ်  ဩဂုတ်လ ၂၆ ရက်က မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီးအစိုးရအဖွဲ့ဝင်များ၊  တိုင်းဒေသကြီးနဲ့ခရိုင်အဆင့် ဌာနဆိုင်ရာတာဝန်ရှိသူများကို  မန္တလေးမြို့ မြို့တော်ခန်းမမှာတွေ့ဆုံပြီး  ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ရာတွေ    ဆွေးနွေးစဉ် ‘‘ဆီထွက်သီးနှံများကို အထွက်နှုန်းတိုးတက်အောင် စိုက်ပျိုးနိုင်မည်ဆိုပါက အထွက်နှုန်းများ    ပိုမိုတိုးတက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ ပြည်တွင်းမှထွက်ရှိသည့် ပိုလျှံဆီထွက်သီးနှံ နှမ်း၊ နေကြာနှင့် မြေပဲတို့ကို စားသုံးဆီအဖြစ် ကြိတ်ခွဲဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ လုံလောက်မှုရှိနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း’’ကိုထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အနှစ်ချုပ်ဆိုရသော် နိုင်ငံတွင်းစားသုံးဆီဖူလုံစေဖို့နဲ့ ပြည်ပမှ စားသုံးဆီ တင်သွင်းနေရမှုကို လျှော့ချနိုင်စေဖို့အတွက် ပြည်တွင်း၌ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်သော  ဆီထွက်သီးနှံများကို ပန်းတိုင်ရည်မှန်းချက်များအတိုင်း စိုက်ပျိုးပြီး အထွက်နှုန်းတိုးတက်ဖို့ အမှန်တကယ်ဆောင်ရွက်ကြိုးပမ်း ကြပါစို့လို့ တိုက်တွန်းလိုက်ပါတယ်။  ။

Source- Myawady Webportal

နေပြည်တော် ဇေယျာသီရိ အားကစားကွင်းကြီး၌ စက်တင်ဘာလ ၂၅ ရက် ညနေပိုင်းတွင် “၂၀၂၄ ခုနှစ် တပ်မတော်(ကြည်း၊ ရေ၊ လေ) အားကစားပြိုင်ပွဲ’’ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနား ကျင်းပမှုအား ရုပ်မြင်သံကြားမှ တိုက်ရိုက်ထုတ်လွှင့်ပြသခြင်းကို ကြည့်ရှုလိုက်ရသည်။ ထိုသို့ကြည့်ရှုလိုက်ရသောကြောင့် ယခင်ရက်ပိုင်းကာလက  ပုဗ္ဗသီရိမြို့ပတ်လမ်း တစ်လျှောက် မြင်တွေ့ခဲ့ရသော သံဝေဂရဖွယ်၊  စိတ်ထိခိုက်ဖွယ် ရေဘေးသင့်မြင်ကွင်းများကို   မြင်၍  စိတ်မချမ်းမသာဖြစ်ခဲ့ရသော စာရေးသူအနေဖြင့်  အဆိုပါ အားကစားပြိုင်ပွဲဖွင့်ပွဲ အခမ်းအနားကိုကြည့်ရှုလိုက်ရသောအခါ စိတ်ထဲအေးမြခြင်းနှင့် အတူ သက်သာသလို ခံစားမိသည်။            

တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်းရာဂိ၏ အရှိန်ကြောင့် စက်တင်ဘာလ  ၁၀ ရက်မှစတင်ကာ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း နေရာအနှံ့အပြား မိုးအဆက်မပြတ်ရွာသွန်းခဲ့ကာ နေပြည်တော်ကောင်စီအတွင်းရှိ  နယ်မြေများအပါအဝင်  အချို့သော တိုင်းဒေသကြီးများတွင် ပြည်သူများ ရေဘေးဒဏ်သင့်ခဲ့ရသည်။ စာရေးသူတို့မျက်စိရှေ့တွင်ပင်  သိုက်ချောင်းတံတား(ဆင်သေချောင်းကူး)  ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ လွန်ခဲ့သော ၁၀ ရက်ခန့်က  စိမ်းစိုဝေဆာနေသော မြို့ပတ်လမ်းဘေးမှ လယ်ကွင်းများသည် သဘာဝဘေး၏ ခေါ်ဆောင်ရာနောက် မလွှဲမရှောင်သာ ဝပ်ဆင်းခဲ့ရသည်။ လမ်းတံတားများလည်း ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရသည်။ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ၏ လမ်းညွှန်ချက်နှင့်အတူ တာဝန်ရှိသူများ၏ အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ  နေ့ညမနား ကြိုးစားဆောင်ရွက်မှုကြောင့်  ယာယီ ဘေလီတံတားများကို အမြန်ဆုံး အစားထိုး တည်ဆောက်နိုင်ခဲ့ကာ   လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး ပြတ်တောက်မှုဒဏ်ကို ရေရှည်မခံစားခဲ့ရခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုကာလအတွင်း တပ်မတော်သားများ၊ ပြည်သူ့ရဲတပ်ဖွဲ့ဝင်များ၊ မီးသတ်တပ်ဖွဲ့ဝင်များ၊ စည်ပင်ဝန်ထမ်းများနှင့်   တာဝန်သိ လုပ်သားပြည်သူများ၊ ပရဟိတသမားများက ရေဘေးသင့်ပြည်သူများ ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများအပြင်  ရေလွှမ်းမိုးခဲ့သည့် နေရာများအား  သန့်ရှင်းရေးလုပ်ငန်းများကို နေပူမရှောင် မိုးရွာမရှောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ စေတနာရှင် အလှူရှင်များကလည်း ရေဘေးကယ်ဆယ်ရေး စခန်းများတွင် လည်းကောင်း၊ ကျေးရွာများအထိ သွားရောက်၍ လည်းကောင်း မြန်မာတို့၏ စေတနာသဒ္ဓါတရားကို ပြသခဲ့ကြသည်။  သိုက်ချောင်းတံတား မရောက်မီ ရေလွှမ်းခဲ့သော လမ်းဘေးရှုခင်းများနှင့် ယင်းတို့မှထွက်ပေါ်နေဆဲဖြစ်သော ရွှံ့နုန်းမြေအနံ့များသည်  ယခင်ခံစားနေကျ လယ်ကွင်းရနံ့များနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်လို့ နေပါ၏။  ထိုအနံ့များကို မသိကျိုးကျွန်ပြုကာ သန့်ရှင်းရေးလုပ်ငန်းများ၊    တံတားတည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းများကို အားကြိုးမာန်တက် ဆောင်ရွက်နေကြသည့် တပ်မတော်သားများ၏ ပုံရိပ်များနှင့် အားကစားကဏ္ဍဖြင့် နိုင်ငံတော်၏ အမျိုးသားရေး တာဝန်ကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ ကျေပွန်စွာ ထမ်းဆောင်ကြမည့်  တပ်မတော်သားတို့၏ ပုံရိပ်များက  စာရေးသူ၏မျက်ဝန်းထဲ ထင်ထင်ရှားရှား ပေါ်လာခဲ့ရပြန်သည်။

နိုင်ငံတော် ကာကွယ်ရေးတာဝန်၊ လေ့ကျင့်ရေးတာဝန်နှင့် ပြည်သူ့အကျိုးပြု လုပ်ငန်းတာဝန်သုံးခုသည် တပ်မတော်၏ အဓိကလုပ်ငန်း တာဝန်ကြီးများပင်ဖြစ်ပေသည်။ ပြည်တွင်းပြည်ပ အဖျက်သမားများ၏ တိုင်းရင်းသားပြည်သူများအား နှိပ်စက်ညှဉ်းပန်းမှုနှင့် အချုပ်အခြာအာဏာ ထိပါးလာမှုအပေါ် ကာကွယ်ခြင်းသည် နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေး တာဝန်ဖြစ်ပြီး ထိုကာကွယ်ရေးတာဝန် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် လေ့ကျင့်သား ပြည့်ဝစေရန်အတွက်လည်း တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ လေ့ကျင့်မှုများကို   ဆောင်ရွက်ရပြန်ပါသည်။ 

ပြည်တွင်းပြည်ပ အဖျက်သမားများ၏ ရန်ကို  နှိမ်နင်းရင်း၊  လေ့ကျင့်ရေးများ မပြတ်ဆောင်ရွက်ရင်း တစ်ဖက်မှာလည်း  ပြည်သူ့အကျိုးပြု လုပ်ငန်းများကို နေ့နေ့ညည  ဆောင်ရွက်ပေးလျက် ရှိနေပါသည်။ အနီးစပ်ဆုံးအထက်တွင် တင်ပြခဲ့သည့် ရေဘေးသင့်ပြည်သူများကို ကူညီကယ်ဆယ်လျက် ရှိသည့်ပုံရိပ်လွှာများက အထင်အရှား သက်သေတို့ပင်ဖြစ်ပါ၏။ 

ထိုများပြားလှသည့် တာဝန်များကြားမှပင်  အမျိုးသားရေး တာဝန်တစ်ရပ်ဖြစ်သော အားကစားပြိုင်ပွဲများကိုလည်း မပျက်မကွက်ကျင်းပကာ နိုင်ငံတော်အတွက်  ရွက်ပုန်းသီး အားကစားသမားများကို  ရှာဖွေဖော်ထုတ်ပေးလျက် ရှိပါသည်။

ပြည်သူကြားကပေါက်ဖွားလာသော ပြည်သူ့တပ်မတော်သားများ ပီပီ လူတန်းစားစုံသကဲ့သို့ အတတ်ပညာများကလည်း စုံလင်လှသည်။ မိမိတို့တွင် ပါလာခဲ့သော အားကစားပါရမီ၊ အနုပညာပါရမီတို့သည် တပ်မတော်တွင် စနစ်တကျ ထပ်မံလေ့လာ ဆည်းပူးမှုဖြင့်  ပိုမို၍အရောင်အသွေး တောက်ပသူများအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခဲ့ကြသည်။  အနုပညာရှင်များ၊ အားကစားသမားကောင်းများသာမက ပြည်သူက အားကိုးရသော တပ်မတော်သား ဆရာဝန်များ၊   အင်ဂျင်နီယာပညာရှင်များကို မြင်တွေ့ရသည်မှာ တပ်မတော်အတွက် သာမက နိုင်ငံတော်အတွက်ပင် ဂုဏ်ယူဖွယ်ကောင်းလှပါသည်။  “အားကစားမြှင့်တင်ခြင်းသည် နိုင်ငံတော်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက် နေခြင်းဖြစ်ပါသည်”ဟူသည့်အတိုင်း  နိုင်ငံတော်၏ အားကစားကဏ္ဍ    မြင့်မားစေရေးကို အထောက်အကူပြုနိုင်ရန် တပ်မတော်အတွင်း တပ်ရင်းအဆင့် ပြိုင်ပွဲများမှသည် တပ်နယ်၊ တပ်မ၊ တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်ပြိုင်ပွဲ အသီးသီးကို   ကျင်းပပြီး ထိုပြိုင်ပွဲများမှ လက်ရွေးစင်များကို စုဖွဲ့ကာ တပ်မတော်(ကြည်း၊ ရေ၊ လေ)ပြိုင်ပွဲကြီးဆီ   ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင် စေခဲ့ကြသည်။  ထိုသို့ကျင်းပရခြင်းမှာ တပ်မတော်မှ နိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင် အားကစားသမားများ မွေးထုတ်ပေးနိုင်ရန်နှင့် မကြာခင်ကျင်းပမည့် အမျိုးသား အားကစားပွဲတော်တွင်    ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင် ကစားနိုင်ရေး ထူးချွန်သည့် လက်ရွေးစင်တပ်မတော်သား အားကစားသမားများ ပေါ်ထွက်လာစေရန် ရည်ရွယ်ပြီး ကျင်းပခြင်း ဖြစ်သည်။

တပ်မတော်   (ကြည်း၊  ရေ၊  လေ) အားကစားပြိုင်ပွဲတွင် ထည့်သွင်းယှဉ်ပြိုင်သော သေနတ်ပစ်၊ မြန်မာ့သိုင်း၊ ကရာတေး၊ ဂျူဒို၊ တိုက်ကွမ်ဒို၊ လက်ဝှေ့ကစားနည်းတို့သည်  ကာကွယ်ရေး အထောက်အကူပြု အားကစား နည်းများပင်ဖြစ်ပေသည်။ မည်သည့်အားကစားနည်းမဆို အတွေးအခေါ် ရင့်သန်မှုကိုရရှိစေကာ ကိုယ်ကာယကြံ့ခိုင်မှု အကျိုးအမြတ်ကိုလည်း ရရှိစေသည်ဖြစ်၏။ အားကစားနည်းတိုင်းတွင် ဉာဏစွမ်းရည်ကို    ရှေ့တန်းတင်ရပြီး ကိုယ်ခန္ဓာကြံ့ခိုင်မှု၊  စိတ်ဓာတ်ခိုင်မာမှုတို့က ပံ့ပိုးပေးရလေ့ရှိသည်။ အစုအဖွဲ့နှင့် ယှဉ်ပြိုင်ရသော  အားကစားနည်းတိုင်းသည် တစ်ဦးကောင်းဖြင့်မရဘဲ စည်းလုံးညီညွတ်မှု၊ တစ်ကိုယ်ကောင်းစိတ်မရှိမှု၊  သက်လုံကောင်းမွန်မှုတို့က စကားပြောလာသည်။ မိမိထက် အင်အားကြီးသော အသင်း၊   ပြိုင်ဘက်ပင်ဖြစ်လင့်ကစား ကွင်းအတွင်း ပြိုင်ဘက်ကို   လေ့လာသုံးသပ် နည်းစနစ်မှန်ကန်စွာ ဉာဏ်ပညာသက်လုံပေါင်းလျက် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်သူက အောင်ပွဲဆင်လေ့ရှိကြောင်း    ကမ္ဘာ့သမိုင်း အားကစားမှတ်တမ်းများက အထင်အရှား သက်သေပြလျက်ရှိနေပါသည်။  ထိုနည်းလမ်းဖြင့်  မည်သူမျှ  ထင်မှတ်မထားသော အောင်မြင်မှုကို ၁၉၉၂ ခုနှစ်တွင် ဒိန်းမတ်အသင်း၊ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် ဂရိအသင်း၊  ၂၀၀၇ ခုနှစ်တွင်  အီရတ်အသင်း၊   ၂၀၁၁  ခုနှစ်တွင်  ဂျပန်အမျိုးသမီး  ဘောလုံးအသင်းတို့က အသီးသီးအောင်ပွဲ ယူပြနိုင်ခဲ့ကြသည်။ စစ်တို့၏သဘောသည်  အင်အားအနည်းအများ ပဓာနမကျသကဲ့သို့ အားကစားသည်လည်း နာမည်ကြီး အားကစားသမားများ စုဖွဲ့ထားခြင်း    မစုဖွဲ့ထားခြင်းတို့က အရေးအကြီးဆုံးမဟုတ်ဘဲ  လက်တွေ့ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှု စွမ်းရည်တို့ကသာ အခရာကျပါသည်။

သို့သော်    အောင်ပွဲဆွတ်ခူးနိုင်ရန် အတွက်မူ လေ့ကျင့်သားပြည့်ဝရပါမည်။ ကျွမ်းကျင်မှုရှိရပါမည်။ နည်းစနစ်ကျရပါမည်။ ကြံ့ခိုင်သန်စွမ်းမှုနှင့်အတူ စိတ်ဓာတ်စည်းကမ်းပါ ကောင်းရပါဦးမည်။ ထိုအရာများမရှိပါဘဲ အောင်မြင်မှု အလွယ်တကူ မရနိုင်ပါချေ။

မြန်မာ့အားကစား   အောင်မြင်မှု မှတ်တမ်းများကို လေ့လာကြည့်ရာတွင်  တပ်မတော်သား အားကစားသမားများ၏ မှတ်တမ်းကောင်းများကို  ဂုဏ်ယူဖွယ် တွေ့ရှိရပေမည်။ တစ်ခါဆီက ကျွန်းဆွယ်ပြိုင်ပွဲများနှင့် အာရှ အိုလံပစ် ပြိုင်ပွဲများတွင် တပ်မတော်ဂုဏ်နှင့် နိုင်ငံတော်၏ဂုဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးခဲ့ကြသော  အားကစားနည်း အမျိုးမျိုးမှ  အားကစားသမားများစွာ  ပေါ်ထွက်ခဲ့ကြသည်။  ယနေ့ထက်တိုင်လည်း ဒေသတွင်းနှင့် ကမ္ဘာ့အဆင့်ပြိုင်ပွဲများတွင်  အောင်ပွဲ ဆွတ်ခူးပေးနေကြသော တပ်မတော်သား အားကစားသမားများကို    တွေ့မြင်နေရသည့်အတွက် စာရေးသူအနေဖြင့် ဝမ်းသာပီတိဖြစ်မိသည်။   ထိုအစဉ်အလာကောင်းများ မပျောက်ပျက်သွားစေရေးနှင့် နိုင်ငံတော် ကာကွယ်ရေး အတွက် အသင့်ဖြစ်နေစေရန် ယခုကဲ့သို့ အားကစားပြိုင်ပွဲကြီးကို ကျင်းပပေးနေခြင်းဖြစ်သည်ဟု စာရေးသူ ယုံကြည်မိပါသည်။ ထိုသို့ကျင်းပပေးခြင်းအားဖြင့်  မျိုးဆက်သစ်အားကစား ဝါသနာရှင်များအတွက်လည်း  အခွင့်အလမ်းကောင်းများကို  ရရှိစေမည်ဖြစ်ပေသည်။

ယနေ့အချိန်တွင် နိုင်ငံတော်အနေဖြင့်လည်း “တစ်မျိုးသားလုံး  သက်ရှည်ကျန်းမာ ကြံ့ခိုင်ရေးအတွက်    ပြည်သူအားလုံး အကျုံးဝင်မည့် ကျန်းမာရေးကဏ္ဍနှင့်   အားကစားကဏ္ဍမြှင့်တင် ဆောင်ရွက်ရေး”ဟူသည့်  အချက်အား ဦးတည်ချက်(၉)ရပ်တွင်   ထည့်သွင်းပြဋ္ဌာန်းထားပြီး   ပြဋ္ဌာန်းချက်နှင့်အညီ ဆောင်ရွက်ရမည့်   လုပ်ငန်းများကို အကောင်အထည်ဖော်လျက် ရှိနေသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ အားကစားအောင်မြင်မှုသည် ဒြပ်မဲ့နည်းလမ်းဖြင့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ စည်းလုံးကြံ့ခိုင်မှုကို ဖော်ညွှန်းနေသော အရာတစ်ခုပင်ဖြစ်၏။ အားကစားသည် ကွင်းအတွင်း ယှဉ်ပြိုင်နေကြသော ကစားသမားများနှင့်သာ တိုက်ရိုက်သက်ဆိုင်သည် မဟုတ်ဘဲ  ယင်းတို့နှင့်ဆက်နွှယ်နေသည့် တိုင်းရင်းသားပြည်သူများမှသည် နိုင်ငံတော်အထိ ကိုယ်စားပြုနေခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်ပဲ  အားကစားသမား တိုင်းသည်  မိမိတို့၏ ယှဉ်ပြိုင်ခြင်းမှာ အားကစားဆိုသည်ထက် အမျိုးသားရေးတာဝန်ကို ကျေပွန်အောင် ထမ်းဆောင်ကြခြင်းဖြစ်ကြောင်း ခံယူကာ   မဆုတ်မနစ် ကြိုးစားယှဉ်ပြိုင်ကြခြင်း ဖြစ်ပေသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် စက်တင်ဘာလ ၂၅ ရက်နေ့ နေပြည်တော် ဇေယျာသီရိအားကစားကွင်း၌ ကျင်းပသော ၂၀၂၄ ခုနှစ် တပ်မတော်(ကြည်း၊ရေ၊ လေ)အားကစားပြိုင်ပွဲ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားတွင် အမှာစကားပြောကြားစဉ်“တပ်မတော်(ကြည်း၊ ရေ၊ လေ) အားကစားပြိုင်ပွဲတွင် မိမိတို့တိုင်းစစ်ဌာနချုပ်၏ ဂုဏ်ကိုဆောင်နိုင်သူ အားကစားသမား ဖြစ်ရမည်ဟူသည့်  ရည်မှန်းချက်ထား ယှဉ်ပြိုင်သွားကြရန်၊ ရှိပြီးဖြစ်သည့် ကာယ၊ ဉာဏစွမ်းအားများကို  ရေကုန်ရေခန်းထုတ်ဖော်ပြသပြီး တပ်မတော်ဂုဏ်ဆောင် အဆင့်မှ နိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင်နိုင်သည့် အဆင့်ထိရောက်အောင် ကြိုးပမ်းသွားကြရန်၊ ကာကွယ်ရေးတာဝန် ကျေပွန်သည့်တပ်မတော်သားကောင်း အဖြစ်သာမက တပ်မတော်နှင့် နိုင်ငံ့ဂုဏ်ဆောင်နိုင်သည့် အားကစားသမားကောင်းများ ဖြစ်အောင် မလျော့သောဇွဲ၊    လုံ့လ၊   အားမာန်၊ စိတ်ဓာတ်တို့ဖြင့် ကြိုးစားသွားကြရန် တိုက်တွန်းမှာကြားလိုကြောင်း”ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။

တပ်မတော်သား   အားကစားသမားတို့သည်လည်း တပ်မတော်၏ စိတ်ဓာတ်များဖြစ်သည့် လှေခွက်ချည်းကျန် အလံမလှဲသည့်စိတ်ဓာတ်၊  တုံးတိုက်တိုက် ကျားကိုက်ကိုက်စိတ်ဓာတ်၊ တပ်မတော်၏ အစဉ်အလာကို အသက်ပေး စောင့်ထိန်းလိုသည့် စိတ်ဓာတ်များဖြင့် ယခုဆိုလျှင် မိမိတို့ပါဝင်  ယှဉ်ပြိုင်ကြမည့် (ကြည်း၊ ရေ၊ လေ) အားကစားပြိုင်ပွဲကြီးအတွက် အသင့်ရှိနေကြပြီဟု ယုံကြည်မိပါသည်။  စာလုံး  သုံးလုံးတည်းသာရှိသော်ငြား များစွာလေးနက်မှုရှိသည့် “အားကစား”ဟူသော ဝေါဟာရ၏နောက်ကွယ်တွင်  မမြင်ရနိုင်သော   စွမ်းအားများရှိနေပါသည်။  ထိုစွမ်းအားများသည်  တိုင်းပြည် တည်ဆောက်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့အတွက်  များစွာ အထောက်အကူပြုလျက်ရှိနေပါသည်။ ယင်းစွမ်းအားများ စဉ်ဆက်မပြတ် ပေါ်ထွန်းနိုင်ရေးအတွက် တပ်မတော်သည် အဓိက လုပ်ငန်းတာဝန်ကြီးသုံးခုအပြင်  အမျိုးသားရေးတာဝန်ဖြစ်သော အားကစားကဏ္ဍကိုလည်း ဟန်ချက်ညီညီ အကောင်အထည် ဖော်လျက်ရှိနေပါသည်။ ဆိုရပါလျှင် တပ်မတော်(ကြည်း၊ ရေ၊ လေ) အားကစားပြိုင်ပွဲကြီးသည် တပ်မတော်သားတို့သာ   ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ရသည့်  အားကစားပွဲကြီးဖြစ်သည်မှာ မှန်သော်ငြား အားကစားသည် နိုင်ငံသားတိုင်းနှင့် သက်ဆိုင်သည့်  အမျိုးသားရေး တာဝန်တစ်ရပ်ပင်     ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသား တင်ပြအပ်ပါသည်ခင်ဗျာ။  ။

Source-Myawady Webportal

၂၀၂၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့်အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်းလုပ်ငန်းတစ်ခုလုံး၏ အဓိကကျသည့် ကွင်းဆင်းစာရင်းကောက်ယူရေးလုပ်ငန်းကြီးကို ၂၀၂၄ ခုနှစ် အောက်တိုဘာ ၁ ရက်မှ ၁၅ ရက်အထိ ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်သည်။ သန်းခေါင်စာရင်းဆိုသည်မှာ တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် တစ်ပြိုင်တည်းကောက်ယူသည့် လူဦးရေစာရင်း၊ အိမ်ထောင်စုပါ အမည်နှင့်တကွသော လူဦးရေစာရင်းဟု မြန်မာအဘိဓာန်တွင် ဖော်ပြထားပါသည်။

မိမိတို့နိုင်ငံအတွင်း သဘာဝအရ အကြောင်း တရားများစွာတို့၏ ပြောင်းလဲမှုများနှင့် လိုက်လျော ညီထွေဖြစ်စေမည့် လူဦးရေစာရင်းနှင့်ဆက်စပ်သည့် အကြောင်းအရာအချက်အလက်များကို တိကျမှန်ကန်စွာကောက်ယူပြုစုရမည်ဖြစ်သည်။ ရရှိလာမည့်စာရင်းများကိုအခြေခံ၍ နိုင်ငံတော်နှင့် ပြည်သူများအတွက် လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လုံခြုံရေး စသည့် လိုအပ်သည့် လုပ်ငန်းများကို ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်ရာ သန်းခေါင်စာရင်းသည် နိုင်ငံတော်၏စီမံကိန်းများ အောင်မြင်စေရန် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေမည့် အခြေခံကျသည့် လုပ်ငန်းစဉ်ကြီးဖြစ်သည်။ တိကျမှန်ကန်သော စာရင်းများရရှိပါက ပြည်သူတစ်ဦးချင်းစီနှင့် ပြည်သူအားလုံး၏ အနာဂတ်ဘဝဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ တစ်မျိုးသားလုံး၏ အကျိုးစီးပွားများကို လိုအပ်သလို ဖြည့်ဆည်းပေးရန် အထောက်အကူများ ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ 

သန်းခေါင်စာရင်း သမိုင်းကြောင်း

သန်းခေါင်စာရင်းသဘောသက်ရောက်သည့် စစ်တမ်းတစ်ခုကို မြန်မာသက္ကရာဇ် ၉၉၉ ခုနှစ် အင်းဝခေတ် သာလွန်မင်းတရားကြီးလက်ထက်နှင့် ၁၁၄၅ ခုနှစ် ကုန်းဘောင်ခေတ် ဘိုးတော်ဘုရား လက်ထက်များတွင် နိုင်ငံတော်၏လူဦးရေ၊ မြေအကျယ်အဝန်း၊ သီးနှံအထွက်နှုန်း၊ စီးပွားရေးအခြေအနေနှင့် ပေးဆောင်ရသည့် အခွန်အတုတ်နှုန်းများပါဝင်သည့် စီးပွားရေးစစ်တမ်းအသွင် ကောက်ယူခဲ့ကြောင်း မှတ်တမ်းများအရ သိရှိရပါသည်။ 

ပထမအင်္ဂလိပ် မြန်မာစစ်ပွဲအပြီး ဗြိတိသျှတို့အောက်မြန်မာနိုင်ငံကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက် ၁၈၇၂ ခုနှစ်၌ ညသန်းခေါင်အချိန်တွင် သန်းခေါင်စာရင်း စတင်ကောက်ယူခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ ထို့နောက် ၁၈၈၁ ခုနှစ်မှစတင်၍ ၁၀ နှစ်လျှင်တစ်ကြိမ် စာရင်းကောက်ယူခဲ့ရာ ၁၈၈၁ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှတို့ သိမ်းပိုက်ထားသည့် အောက်မြန်မာပြည်၏ လူဦး ရေမှာ နှစ်သန်းကျော် သုံးသန်းခန့်သာရှိသည်ဟုဆိုပါသည်။ ၁၈၈၆ ခုနှစ်တွင် တစ်နိုင်ငံလုံး သူ့ကျွန်ဘဝသို့ကျရောက်ခဲ့ပြီးနောက် ၁၈၉၁ ခုနှစ်မှစတင်၍ တစ်ပြည်လုံးစာရင်းကောက်ယူခဲ့ရာ အောက်မြန်မာပြည်တွင် ၄၄၀၈၄၆၆ ဦးနှင့် အထက်မြန်မာပြည်တွင် ၃၃၁၃၅၈၇ ဦးရှိခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က ဗြိတိသျှအစိုးရ၏ သွေးခွဲအုပ်ချုပ်ရေး အစီအမံများအရ ကရင်ပြည်နယ်နှင့် ကရင်နီပြည်နယ် (ယခုကယား) တို့ မပါဝင်ခဲ့ပေ။

၁၉၃၁ ခုနှစ်တွင် စာရင်းကောက်ယူရာ၌ အထက်မြန်မာပြည်၊ အောက်မြန်မာပြည် စုစုပေါင်းလူဦးရေ ၁၄ ဒသမ ၄၇ သန်းခန့်ရှိခဲ့ပြီး ၁၀ နှစ် အကြာတွင် ကောက်ယူခဲ့သည့် ၁၉၄၁ ခုနှစ် လူဦးရေစာရင်းအရ အထက်မြန်မာပြည်၊ အောက်မြန်မာပြည် စုစုပေါင်းလူဦးရေ ၁၆ ဒသမ ၂၃ သန်းကျော် ရှိကြောင်းသိရသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီး ဖြစ်ပွား မှုကြောင့် ၁၉၄၁ ခုနှစ် အဆိုပါစာရင်းများ၊ မှတ်တမ်းများ ပျောက်ပျက်ခဲ့ရသည်။ ဗြိတိသျှအစိုးရ လက်ထက်တွင် သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူခဲ့သည့် ရည်ရွယ်ချက်မှာ အခွန်တော်ရရှိရေး၊ စစ်မှုထမ်းနိုင်သည့် လူဦးရေသိရှိနိုင်ရေး၊ မြန်မာနိုင်ငံမှ သဘာဝသယံဇာတအဆီအနှစ်များကို ထုတ်ယူနိုင်ရန်ဖြစ်ပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရရှိပြီးနောက်ပိုင်း သန်းခေါင်စာရင်းများကောက်ယူရာတွင် တိုင်းပြည်၏ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ပညာရေးဆိုင်ရာများကို စီမံကိန်းများရေးဆွဲကာ စနစ်တကျ ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်ရေးအတွက် ဖြစ်ပါသည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ်မှ ၁၀ နှစ်ပြည့်သည့် ၁၉၅၁ ခုနှစ်တွင် ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုများကြောင့် စာရင်းမကောက်ယူနိုင်ခဲ့ဘဲ ၁၉၅၃ ခုနှစ်မှသာ မြန်မာပြည်တစ်ဝန်းလုံးမှ မြို့ပေါင်း ၂၅၂ မြို့တွင် စာရင်းများ ကောက်ယူနိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် တော်လှန်ရေးကောင်စီ အစိုးရတာဝန်ယူပြီးနောက် ၁၉၆၄ ခုနှစ်တွင် ဗဟိုစာရင်းအင်းနှင့် စီးပွားရေးဌာန၊ အမျိုးသားမှတ်ပုံတင်ရေးနှင့်သန်းခေါင်စာရင်းဌာနတို့ ပူးပေါင်းပြီး ကျောင်းဆရာဆရာမများ၊ ကျောင်းသားကျောင်းသူများ ပူးပေါင်းကူညီမှုဖြင့် လူဦးရေနှင့်စီးပွားရေးစစ်တမ်းကောက်ယူခဲ့သည်။

မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ် ပါတီအစိုးရ လက်ထက် ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် သန်းခေါင်စာရင်း ဥပဒေကိုပြဋ္ဌာန်းပြီး ၁၉၇၃ ခုနှစ် ဧပြီလ ၅ ရက်နေ့ အထိ သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူခဲ့သည်။ ယင်းသို့ ကောက်ယူရာတွင် ဗဟိုသန်းခေါင်စာရင်းဦးစီးဌာနက မေးခွန်း ၂၅ ခုပါရှိသည့် သန်းခေါင်စာရင်းပုံစံသစ်များကို အပိုင်းလေးပိုင်းခွဲ၍ ထုတ်ပြန်ပေးခဲ့ သည်။ အဆိုပါစာရင်းတွင် တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စု ၁၃၅ မျိုးအပေါ် အခြေပြုကောက်ယူခဲ့သည်။ တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စု ၁၃၅ မျိုးမှာ ကချင် ၁၂ မျိုး၊ ကယားကိုးမျိုး၊ ကရင် ၁၁ မျိုး၊ ချင်း ၅၃ မျိုး၊ ဗမာ ကိုးမျိုး၊ မွန်တစ်မျိုး၊ ရခိုင်ခုနစ်မျိုးနှင့် ရှမ်း ၃၃ မျိုး တို့ဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ 

သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူရာတွင် အပြည့်ကောက် လူဦးရေသန်းခေါင်စာရင်း၊ နမူနာလူဦးရေ သန်းခေါင်စာရင်း၊ နမူနာအိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်း၊ စက်မှုလက်မှုသန်းခေါင်စာရင်း၊ အိမ်တွင်းစက်မှုလက်မှုသန်းခေါင်စာရင်း၊ အိမ်တွင်း စားသုံးကုန်ထုတ်လုပ်ခြင်း သန်းခေါင်စာရင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးသန်းခေါင်စာရင်း စသည်ဖြင့် အမျိုးအစားကွဲပြားပြီး ၁၉၇၃ ခုနှစ်က ကောက်ယူခဲ့သည့် သန်းခေါင်စာရင်းသည် အပြည့်ကောက် လူဦးရေသန်းခေါင်စာရင်းအမျိုးအစားဖြစ်ကြောင်း သိရသည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်း ပထမဆုံး အပြည့်ကောက် လူဦးရေသန်းခေါင်စာရင်းလည်းဖြစ်သည်။ 

၁၉၇၃ ခုနှစ်တွင် ကောက်ယူခဲ့သည့် သန်းခေါင်စာရင်းသည် ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များထံ အာဏာ ပြန်လည်အပ်နှံရန် ၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပမည့် ပြည်သူ့လွှတ်တော်နှင့် ပြည်သူ့ကောင်စီအဆင့်ဆင့် ရွေးချယ်တင်မြှောက်ပွဲများအတွက် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းပြုစုရေးနှင့် ပြည်သူတို့၏လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးစီမံကိန်းအရပ်ရပ်ကို ချမှတ်အကောင်အထည်ဖော်ရန် အခြေခံစာရင်း အချက်အလက်များရရှိခဲ့သည်။

၁၉၈၃ ခုနှစ်တွင် သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူခဲ့သော်လည်း ကျယ်ပြန့်စွာဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်း မရှိဟုဆိုသည်။ ၁၉၈၃ ခုတွင် ရှေ့ပြေးလူဦးရေစာရင်းအဖြစ် တစ်နိုင်ငံလုံးတွင် လူဦးရေ ၃၅ ဒသမ ၃ သန်းကျော်ရှိကြောင်း ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၃ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် နှစ်ပေါင်း ၃၀ တိုင်အောင် သန်းခေါင်စာရင်းမကောက်ယူနိုင်ခဲ့ဘဲ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှသာ ကောက်ယူနိုင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်က ကောက်ယူခဲ့သည့် သန်းခေါင်စာရင်းတွင် လူဦးရေသန်းခေါင်စာရင်းနှင့် အိမ်ထောင်စုစစ်တမ်း၊ လုပ်သားအင်အားစုစစ်တမ်း၊ စီးပွားရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ မွေးဖွားဦးရေ၊ သေဆုံးနှင့် ကျန်ဦးရေ၊ ရွှေ့ပြောင်းသွားလာသူဦးရေနှင့်အိမ်အကြောင်းအရာ စသည်တို့ကို ပြည့်စုံစွာကောက်ယူနိုင်ခဲ့သည်။

စာရင်းကောက်ရမည့်သူများနှင့် မကောက်ရမည့်သူများ

သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူရာတွင် သန်းခေါင်စာရင်းရည်ညွှန်းချိန် ၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့ ညဉ့်သန်းခေါင်ယံအချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်းရှိသူ/ နေထိုင်သူများ၊ သန်းခေါင်စာရင်းရည်ညွှန်းချိန် ကျော်လွန်ပြီးမှ သေဆုံးသူများနှင့် နိုင်ငံခြားသို့ရောက်ရှိနေသော မြန်မာနိုင်ငံ သံရုံးဝန်ထမ်းများအပါအဝင် နိုင်ငံခြားတွင် နေထိုင်လျက်ရှိသော မြန်မာနိုင်ငံသားများစာရင်းကို ထည့်သွင်းကောက်ယူသွားမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအခြေစိုက်သံရုံးများနှင့် ကောင်စစ်ဝန်ရုံးများတွင် တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသော နိုင်ငံခြားသား သံတမန်များနှင့် မိသားစုဝင်များ၊ သန်းခေါင်စာရင်းရည်ညွှန်းချိန် (၂၀၂၄ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၃၀ ရက်နေ့ ညဉ့်သန်းခေါင်ယံ) ကျော်လွန်ပြီးမှ မွေးဖွားသော ကလေးများကို စာရင်းတွင်ထည့်သွင်းမကောက်ပါ။

သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူခြင်း လုပ်ငန်းတွင် စာရင်းကောက်သူများက နံနက် ၇ နာရီမှ ညနေ ၆ နာရီအတွင်း နေအိမ်သို့လာရောက်စာရင်းကောက်ပါမည်။ စာရင်းလာကောက်မည့်နေ့တွင် ကြိုတင် အကြောင်းကြားမည်ဖြစ်သည်။ သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူခြင်းသည် အိမ်ထောင်စုစာရင်းပုံစံ (၆၆/၆) သို့မဟုတ် ပုံစံ (၁၀) ရှိခြင်း/မရှိခြင်း၊ နိုင်ငံသားစိစစ်ရေးကတ်ပြားရှိခြင်း/မရှိခြင်းနှင့် မသက်ဆိုင်ပါ။ တိုင်းရင်းသားဖြစ်ခြင်း/ မဖြစ်ခြင်း၊ နိုင်ငံသားဖြစ်ခြင်း/ မဖြစ်ခြင်းနှင့် မသက်ဆိုင်ပါ။ သန်းခေါင်စာရင်း ထည့်မကောက်ရသူများမှအပ သန်းခေါင်စာရင်း ရည်ညွှန်းချိန်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ နယ်နိမိတ်အတွင်းရှိနေသူအားလုံးကို စာရင်း ကောက်ယူမည်ဖြစ်သည်။ သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူခြင်းအားဖြင့် သိရှိရသော ပိုင်ဆိုင်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ အခွန်ကောက်ခြင်း၊ အရေးယူခြင်းတို့ကို လုံးဝ (လုံးဝ) ပြုလုပ်မည်မဟုတ်ဘဲ သန်းခေါင်စာရင်းမေးခွန်းတွင် မေးမြန်းထားသော နိုင်ငံခြားသို့ ရောက်ရှိနေကြသော အိမ်ထောင်စုဝင်များအတွက် လည်း စိုးရိမ်ရန်မလိုအပ်ပေ။

မေးမြန်းမည့် မေးခွန်းများ

စာရင်းကောက်သူများက မေးခွန်းများ မေးမြန်းမည်ဖြစ်ရာ မှန်ကန်စွာဖြေဆိုပေးကြခြင်းဖြင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ မေးမြန်းမည့်မေးခွန်းများမှာ အမည်၊ အိမ်ထောင်စု ဦးစီးနှင့် တော်စပ်ပုံ၊ ကျား /မ၊ ပြည့်ပြီး အသက်၊ မွေးသက္ကရာဇ် (ရက်/ လ / နှစ်)၊ ကိုးကွယ်သည့် ဘာသာ၊ အိမ်တွင်အဓိကပြောဆိုသော ဘာသာ စကား၊ ကိုင်ဆောင်သည့် လက်မှတ်အမျိုးအစား၊ အိမ်ထောင်ရေးအခြေအနေ၊ မွေးစာရင်းရှိ/ မရှိ၊ ပြည်တွင်းရွှေ့ပြောင်းသွားလာခြင်း၊ ပညာရေး၊ လုပ်သားအင်အား၊ မွေးဖွားခြင်း( အိမ်ထောင်ကျဖူးသူ အမျိုးသမီးများ အသက် ၁၀ နှစ်နှင့်အထက်)၊ မသန်စွမ်းမှု၊ ပြည်ပရွှေ့ပြောင်းသွားလာခြင်း၊ နေအိမ် အမျိုးအစား၊ ပိုင်ဆိုင်မှုနှင့် ပို့ဆောင်ဆက်သွယ် ရေးပစ္စည်းများ၊ အိမ်ရှိ အခန်းအရေအတွက်နှင့် အိပ်ခန်းအရေအတွက်၊ သောက်သုံးရေရရှိမှု၊ အလင်းရောင်အတွက် မီးအသုံးပြုမှု၊ လောင်စာအသုံးပြုမှု၊ အိမ်သာအမျိုးအစားနှင့် မျှဝေသုံးစွဲမှု၊ အမှိုက်စွန့်ပစ်မှု၊ လက်ဆေးခြင်း အကြောင်းအရာနှင့် လွန်ခဲ့သော ၁၂ လအတွင်း အိမ်ထောင်စုဝင်များထဲမှ သေဆုံးမှုစသည့်အချက် အလက်များ ဖြစ်ပါသည်။

မေးခွန်းများကို မှန်ကန်စွာဖြေဆိုခြင်းဖြင့် မိမိနေထိုင်ရာနယ်မြေအတွင်းတွင် လိုအပ်သည့် စာသင်ကျောင်းအရေအတွက်၊ လိုအပ်သော ဆေးရုံ/ဆေးပေးခန်းအရေအတွက်၊ ရေပေးဝေမှုစနစ်၊ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားဖြန့်ဝေရမည့် ပမာဏ၊ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးရမည့်အခြေအနေ၊ လူမှုစီးပွားဘဝဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ မသန်စွမ်းသူများ စောင့်ရှောက်ရေး၊ သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်ရေး၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်နှင့်ကလေးသူငယ်များစောင့်ရှောက်ရေး၊ လူမှုအခြေခံအဆောက် အအုံ (လမ်း၊ တံတား၊ အိမ်ရာ) များ တည်ဆောက်နိုင်ရေးတို့ကို ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

သန်းခေါင်စာရင်းအတွက် ထုတ်ပြန်ထားသည့် ၂၀၁၃ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့်အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်းဥပဒေတွင်လည်း ပြည်သူများ၏ ကိုယ်ရေးအချက်အလက်များ လုံခြုံမှုအတွက် အကာအကွယ်ပေးထားပြီးဖြစ်သဖြင့် တိုင်းရင်းသားပြည်သူများအနေဖြင့် စာရင်းကောက်ယူရေးအဖွဲ့က မေးမြန်းသည့်မေးခွန်းများကို မှန်ကန်ပြည့်စုံစွာဖြေကြားပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ ဖြေဆိုသည့် အချက်အလက်များ မမှန်ကန်ပါက ပြည်သူများသာ နစ်နာရမည်ဖြစ်ပါသည်။ 

၂၀၂၄ ခုနှစ် အိမ်အကြောင်းအရာနှင့် သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူရေးလုပ်ငန်းကြီးသည် ပြည်တွင်းရှိ လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များကိုအခြေခံ၍ ကိုယ့်အားကိုယ်ကိုးဆောင်ရွက်သည့် အမျိုးသားရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကြီးဖြစ်ပါသည်။ တိုင်းရင်းသား ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးပူးပေါင်းပါဝင်မှု စွမ်းအားများဖြင့် သမိုင်းမှတ်တိုင်တစ်ခု စိုက်ထူနိုင်မည်ဟု ယုံကြည်ပါသည်။ သန်းခေါင်စာရင်းမှရရှိလာမည့် ကိန်းဂဏန်း စာရင်းအချက်အလက်များဖြင့် နိုင်ငံတော်စီမံ အုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ၏ အန္တိမရည်မှန်းချက် ဖြစ်သော လွတ်လပ်ပြီးတရားမျှတသော ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီအထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီး အောင်မြင်စွာကျင်းပနိုင်ရေးအတွက် အခြေခံလိုအပ်ချက် ဖြစ်သည့် မဲစာရင်းတိကျမှန်ကန်စေရေး အသုံးချ သွားနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် လက်ရှိအစိုးရလက်ထက်သာမက နောင်အစိုးရအဆက်ဆက်အထိ လက်ဆင့်ကမ်းပေးနိုင်မည့် ကိန်းဂဏန်းအချက် အလက်များဖြစ်ခြင်းကြောင့် စာရင်းကောက်ယူရေး လုပ်ငန်းစဉ်ကြီးတစ်ရပ်လုံး အောင်မြင်ရေးအတွက် တိုင်းရင်းသားပြည်သူတစ်ရပ်လုံးမှ ပူးပေါင်းပါဝင်ဆောင်ရွက်နိုင်ကြပါရန် တိုက်တွန်းလိုက်ရပါသည်။

Source-Myawady Webportal

(ယမန်နေ့မှအဆက်) 

ဂျော်ဒန်မြစ်  အနောက်ဘက်ကမ်းတွင် ဂျူးအခြေချနေထိုင်သူဦးရေမှာ ငါးသိန်းခန့်အထိ ရှိလာပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင် အရှိန်အဟုန်မြှင့်၍ တိုးချဲ့ဆောက်လုပ် နေရာချထားလာခဲ့သည်။ အနောက်ဘက်ကမ်းရှိ ပါလက်စတိုင်းလူဦးရေ သုံးသန်းခန့်မှာ ဂျူးအခြေချအိမ်ရာများတွင် ပတ်ဝိုင်းပိတ်ဆို့မှုများနှင့် ကြုံတွေ့လာခဲ့ရပြီး ပါလက်စတိုင်းအာဏာပိုင်အဖွဲ့က အုပ်ချုပ်သည် ဟုဆိုသော်လည်း လက်တွေ့၌အစ္စရေးစစ်ဘက်၏ ထိန်းချုပ်မှုအောက်တွင် နေကြရသည့်ဘဝ ဖြစ်နေလေသည်။ ဤအချက်မှာလည်း ပါလက်စတိုင်းတို့က အစ္စရေးအပေါ် မကျေနပ်မှုများတွင် အကြောင်း အချက်တစ်ခုအဖြစ်ပါဝင်ပြီး သဘောထားပြင်းထန်သည့် အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုအနေဖြင့် ပါလက်စတိုင်း သီးခြားနိုင်ငံထူထောင်ခွင့်ကို မည်သည့်အခါမျှ ပေးအပ်တော့မည်မဟုတ်ဟု ယုံကြည်ယူဆလာစေခဲ့သည်။

ဤသို့ဖြင့် ဂါဇာတွင်လည်း ညက်ညက်ကျေအောင် တိုက်ခိုက်ခံနေရသကဲ့သို့ အနောက်ဘက် ကမ်းတွင်လည်း အာရပ်တဲထဲသို့ဝင်လာသည့် ကုလားအုတ်ပုံပြင်ကဲ့သို့ ဂျူးအခြေချများ တိုးချဲ့ ဝင်ရောက်လာနေမှုများကို တွေ့မြင်နေကြရသော ပါလက်စတိုင်းတို့၏ စိတ်တွင်း၌ ယင်းတို့ အလွန်လိုလား တောင့်တလျက်ရှိသော ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံ ထူထောင်နိုင်ရေးမှာ လက်နက်စွဲကိုင်၍ “သေလျှင်မြေကြီး၊ ရှင်လျှင်ရွှေထီး” သဘောထားဖြင့် မီးကုန်ယမ်းကုန် တိုက်ခိုက်ရုံမှတစ်ပါး အခြား မရှိတော့ပြီဟူသော အတွေး၊ အကြံများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့လေတော့သည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ယွန်ကစ်ပူးစစ်ပွဲ နှစ်ငါးဆယ်ပြည့် အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု

၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့သည် ၁၉၇၃ ခုနှစ် ယွန်ကစ်ပူးစစ်ပွဲ၏ နှစ်ငါးဆယ် ပြည့်မြောက်သောနေ့ဖြစ်သည်။ ယွန်ကစ်ပူးမှာ အစ္စရေးနိုင်ငံ၌ ဂျူးလူမျိုးတို့၏ ဘာသာရေး အထွတ်အမြတ် နှစ်သစ်ကူးပွဲတော်ဖြစ်ပြီး မိတ်ဆွေသင်္ဂဟများနှင့် ဆွေမျိုးမိသားစုများ ပြန်လည်ဆုံစည်းကာ ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများ ကျင်းပပြုလုပ်ကြသည့် အခါသမယလည်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ယွန်ကစ်ပူး ပွဲတော်ကာလ၌ အစ္စရေးတစ်နိုင်ငံလုံး ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများ ကျင်းပနေစဉ် ၁၉၇၃ ခုနှစ်က အာရပ်တပ်ဖွဲ့များ အလစ်အငိုက် ရယူတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည့်အတွက် ယွန်ကစ်ပူးစစ်ပွဲဟု အမည်တွင်ခြင်းဖြစ်သည်။ 

ယင်းစစ်ပွဲမှာ အစ္စရေးနှင့်အာရပ်တို့ စစ်ဖြစ်ခဲ့ကြသည့် သမိုင်းတစ်လျှောက်လုံးတွင် အာရပ်တို့ ဘက်မှ အလစ်အငိုက်ရယူ၍ ဦးစွာဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည့် တစ်ခုတည်းသောစစ်ပွဲလည်း ဖြစ်လေသည်။ ထို့အပြင် ယင်းစစ်ပွဲ၌ အစ္စရေးတို့ အနိုင်ရရှိခဲ့လင့်ကစား အာရပ်တို့က ဆိုဗီယက်လုပ် လက်နက်များဖြင့် အစ္စရေးကို အထိနာအောင် တိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့သည်။

ထို့ကြောင့် ဂါဇာဒေသမှ ပါလက်စတိုင်း၊ ဟားမားစ်အဖွဲ့အတွက် ယွန်ကစ်ပူးနှစ်ငါးဆယ်ပြည့် ရွှေရတုကာလသည် အစ္စရေးတို့ကို အထိနာအောင် ပြန်လည်တိုက်ခိုက်ရန် အဓိပ္ပာယ်ပြည့်ဝ ဆုံးအချိန် ဖြစ်တော့သည်။ ယွန်ကစ်ပူးပွဲတော် ကာလဖြစ်၍ အစ္စရေးတစ်နိုင်ငံလုံးမှာလည်း ပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများဖြင့် အလုပ်များနေကြသည်။ စစ်သည်အများအပြားမှာလည်း မိသားစုနှင့် ပြန်လည် ဆုံစည်းရန်ခွင့်ပြန်နေကြသည်။ ဤအခြေအနေမှာ အလစ်အငိုက်ရယူရန် အခွင့်ကောင်းပင် ဖြစ်သည်။ 

၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၇ ရက်နေ့ နံနက် ၆ နာရီခွဲတွင် ဟားမားစ်တို့၏ တိုက်ခိုက်မှုစတင် ခဲ့သည်။ ဟားမားစ်တို့က ဂါဇာနှင့် အစ္စရေး လူနေဒေသကို ပိုင်းခြားကာရံထားသည့် ခြံစည်းရိုး တံတိုင်းမှ အားအနည်းဆုံးနေရာများအား ဖောက်ခွဲ၍ လမ်းပေါက်ဖွင့်လိုက်ပြီးနောက် အထူးလေ့ကျင့်ထားသည့် တပ်ဖွဲ့ဝင်များက မော်တော်ဆိုင်ကယ်နှင့် ပစ်ကပ်ကားများဖြင့် ရုတ်တရက် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ အချို့က ပါရာဂလိုက်ဒါများကိုသုံး၍ ခြံစည်းရိုးနံရံကို အပေါ်မှဖြတ်ကျော်ကာ ပျံသန်းဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ အချို့တပ်ဖွဲ့များက မော်တော်ဘုတ်များဖြင့် ပင်လယ်ကမ်းစပ်ကို ရေပြင်မှပတ်၍ ဝင်ရောက်သွားခဲ့ကြသည်။ ထိုအချိန်တွင် ဟားမားစ် ဒုံးပျံတပ်ဖွဲ့က အစ္စရေး လူနေမြို့ရွာများ အပေါ်သို့ ဒုံးပျံများ ရာနှင့်ချီ၍ ပစ်လွှတ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။

အစ္စရေးတို့မှာ ဟားမားစ်၏ အလစ်အငိုက် ရယူတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် သမိုင်းတစ်လျှောက် အကြီးကျယ်ဆုံး ထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ စုစုပေါင်း အစ္စရေးဘက်မှ ၁၂၀၀ ကျော် သေဆုံးခဲ့၍ လူ ၂၅၀ ခန့် ဓားစာခံအဖြစ် ဖမ်းဆီးခေါ်ဆောင်သွားခြင်းခံရသည်။ 

နောက်ပိုင်းထွက်ပေါ်လာသည့် သတင်းများအရ ဟားမားစ်ဘက်မှ ဤစစ်ဆင်ရေးအစီအစဉ်ကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်ခန့်ကပင် စတင်ရေးဆွဲခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် အစ္စရေးတို့၏ ပြင်းထန်သော ဂါဇာတိုက်ခိုက်မှု၏နောက်တွင် ပြန်လည်လက်စားချေရေးအတွက် ဤအစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ဂါဇာရှိ စစ်ဘက်ခေါင်းဆောင်ပိုင်းက ဆုံးဖြတ်ချက်ချပြီး စတင်ပြင်ဆင်ခဲ့ကြသည်ဟုဆိုသည်။ စစ်ဆင်ရေးစီမံချက်ကို ရေးဆွဲဖော်ဆောင်ခဲ့သူများမှာ ဟားမားစ်စစ်ရေးခေါင်းဆောင် ယာယာဆင်ဝါ ဦးဆောင်သည့် ထိပ်ပိုင်းစစ်ရေး ခေါင်းဆောင် ငါးဦးခန့်သာဖြစ်ပြီး ဟားမားစ်နိုင်ငံ ရေးခေါင်းဆောင် အစ္စမေးဟာနီယာနှင့် ဒုတိယ ခေါင်းဆောင် ဆလားအယ်လ်အာရူရီတို့ကိုပင် အလွန်ကြီးမားသည့် တိုက်ခိုက်မှုတစ်ခု ပြုလုပ်မည်ဟု အသိပေးရုံမျှ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး အစီအစဉ်အသေးစိတ်ကို မပြောခဲ့ဟုဆိုသည်။ ကြိုတင်လေ့ကျင့်မှုများကို အထူးလျှို့ဝှက်စွာ ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး မြေအောက်တွင် နက်ရှိုင်းစွာ တူးဖော်ဆောက်လုပ်ထားသည့် စစ်ဌာနချုပ်အတွင်း၌သာ ပြင်ဆင်လေ့ကျင့်ခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ လက်အောက်တပ်မှူးများကို စစ်ဆင်ရေးမစမီ သုံးရက်အလိုကျမှသာ မိမိတို့ပါဝင် ဆောင်ရွက်ရမည့်အပိုင်းများကို အသိပေးခဲ့သည်။ 

ခြုံ၍ဆိုရလျှင် ဂါဇာပါလက်စတိုင်းတို့၏ သေမထူးနေမထူးစိတ်ဓာတ်နှင့် လက်စားချေလိုသည့် ပြင်းထန်သော အာဃာတ၊ စစ်ဆင်ရေးကို စနစ်တကျ လျှို့ဝှက်သိုသိပ်စွာပြင်ဆင်ခဲ့မှု၊ ရရှိ နိုင်သမျှသော အရင်းအမြစ်လက်နက်ပစ္စည်းများဖြင့် အချိုးမညီစစ်ဆင်မှု (Asymmetric Warfare)၊ စွမ်းရည်နှင့် အစ္စရေးဘက်မှ အလစ်အငိုက် ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည့် အချိန်ကာလကို ရွေးချယ်နိုင်မှုတို့က ဤတိုက်ခိုက်မှု၏ အောင်မြင်မှုကို ဖော်ဆောင်ပေးခဲ့ သည်ဟု ဆိုနိုင်ပေသည်။

နောက်ကွယ်မှ အင်အားစုများ

အဘက်ဘက်မှ တံတိုင်းများ ကာရံပိတ်ဆို့၍ တင်းကျပ်စွာ ကန့်သတ်ထိန်းချုပ်ခံရသည့်အပြင် မကြာခဏ အစ္စရေးဘက်မှ ပြင်းထန်စွာတိုက်ခိုက်မှုကို ခံစားနေရသော ဟားမားစ်အဖွဲ့အနေဖြင့် ပြင်ပမှ ထောက်ကူအားပေးမှုကိုမရရှိဘဲ ဤသို့ထိရောက်သည့် တိုက်ခိုက်မှုမျိုးကို ဆောင်ရွက် နိုင်ဖွယ်မရှိဟု လေ့လာသူအများစုက ကောက်ချက်ချကြသည်။ ဟားမားစ်ကို နောက်ကွယ်မှ အဓိက အားပေးထောက်ခံကူညီနေသူမှာလည်း အီရန်နိုင်ငံဖြစ်သည်ဟု လေ့လာသူအားလုံးလိုလိုက သဘောကိုက်ညီကြသည်။

ဤနေရာတွင် မေးခွန်းတစ်ခုပေါ်ပေါက်လာသည်မှာ ဒေသတွင်းနိုင်ငံရေးတွင် ရှီယိုက်မွတ်စလင် နိုင်ငံဖြစ်သော အီရန်သည် ဘာသာတူဖြစ်သော ဆီးရီးယားမှ အာရှတ်အစိုးရ၊ ယီမင်မှ ဟူသီအဖွဲ့နှင့် လက်ဘနွန်မှ ဟစ်ဇ်ဘိုလာအဖွဲ့တို့ကို ထောက်ခံအားပေးခြင်းမှာ သဘာဝကျသော်လည်း ဆွန္နီ မွတ်စလင်များဖြစ်သည့် ပါလက်စတိုင်း ဟားမားစ်အဖွဲ့ကို အဘယ်ကြောင့် များစွာထောက်ပံ့ အားပေးနေရပါသနည်းဟူသော မေးခွန်းဖြစ်သည်။

ထိုမေးခွန်းကို ဖြေဆိုရန်မှာ ဒေသတွင်းအင်အား နိုင်ငံရေးဆက်ဆံမှုကို သဘောပေါက်နားလည်ရန် လိုအပ်ပေသည်။ စင်စစ်၌ အီရန်သည် ဟားမားစ်အဖွဲ့ စတင်ပေါ်ပေါက်လာချိန်မှစ၍ အစ္စရေးကို တိုက်ခိုက်မည့်အဖွဲ့ဖြစ်၍ အားပေးထောက်ပံ့ကူညီမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်း များများစားစား မဟုတ်ပေ။ ဟားမားစ်အနေဖြင့် ဆွန္နီဘာသာတူ နောက်ကွယ်အင်အားစုများကို ပို၍ အားထားခဲ့ရသည်။ ၂၀၀၇ ခုနှစ် ဂါဇာဒေသရွေးကောက်ပွဲ၌ ဟားမားစ်အဖွဲ့ အာဏာရရှိလာချိန်တွင် ထိုစဉ်က အင်အားကြီး ဆွန္နီအကြမ်းဖက်အဖွဲ့ဖြစ်သော အယ်လ်ကေဒါအဖွဲ့နှင့် အယ်လ်ကေဒါ ထောက်ခံသော အစ္စလမ္မစ်ဂျေဟဒ်အဖွဲ့တို့အကြား အာဏာလုပွဲဖြစ်ခဲ့ပြီး လမ်းပေါ်တိုက်ပွဲများ ဖြစ်ပွားကာ ဟားမားစ်တို့ အနိုင်ရခဲ့ပြီးနောက် ဟားမားစ်နှင့် အယ်လ်ကေဒါတို့ လမ်းခွဲခဲ့ကြသည်။ 

ထို့ကြောင့် ဟားမားစ်သည် အီရန်နှင့်ပိုပြီး ထိတွေ့ဆက်ဆံ၍ အကူအညီများ ပိုမိုရယူလာခဲ့ရသည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ဟားမားစ်နှင့် အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့များ အကြီးအကျယ်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြပြီးနောက် ဟားမားစ် ထိပ်သီးခေါင်းဆောင်များကို အစ္စရေးက ပစ်မှတ်ထား၍ လိုက်လံသုတ်သင်ချေမှုန်းခဲ့ရာ ဟားမားစ်အဖွဲ့မှာ ခေါင်းဆောင်မှုအားနည်းသွားခဲ့သကဲ့သို့ အောက်ခြေတွင်လည်း ဖရိုဖရဲ ဖြစ်သွားခဲ့သည်။   

ထို့နောက်ပိုင်းမှစ၍ ဟားမားစ်အနေဖြင့် အဖွဲ့ပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် အီရန်ကို ပိုမိုအားကိုးပြု လာခဲ့ရသကဲ့သို့ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ဟားမားစ်တို့က ယင်းတို့၏ လက်လုပ်ဒုံးပျံ အများအပြားဖြင့် အစ္စရေးဘက်သို့ တိုက်ခိုက်ခဲ့မှုကို တွေ့မြင်ရသည့် အီရန်ကလည်း ဟားမားစ်အဖွဲ့ကို ‘မွေးစား’လိုက်ကာ ယင်းတို့လိုအပ်သော ဒုံးပျံနည်း ပညာ၊ စက်အစိတ်အပိုင်းများ၊ စစ်လက်နက်ပစ္စည်းများကို အီဂျစ် အစ္စရေးနယ်စပ်၊ ဆိုင်းနိုင် ဒေသမှတစ်ဆင့် ဂါဇာကမ်းမြောင်သို့ မြေအောက်၌ နက်ရှိုင်းစွာ တူးဖော်ထားသော ဥမင်လိုဏ်ခေါင်းများမှ တင်ပို့ပေးခဲ့သည်။ ထို့အပြင် ဟားမားစ်အဖွဲ့ဝင်များကို အီရန်သို့ ခေါ်ယူသင်တန်းပေးခြင်း၊ ငွေကြေးထောက်ပံ့ခြင်းများကိုလည်း အင်တိုက်အားတိုက်ပြုလုပ်လာခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း တွင် အီရန်က ဟားမားစ်အဖွဲ့အား တစ်နှစ်လျှင် ဒေါ်လာသန်း ၇၀ မှ ၁၀၀ ခန့်အထိ ငွေကြေး ထောက်ပံ့ပေးခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ 

စင်စစ်၌ အစ္စရေးနယ်စပ်မှ မိုင် ၁၀၀၀ ခန့် ဝေးကွာနေသော အီရန်နိုင်ငံသည် အစ္စရေးကို တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းဖျက်ဆီးပစ်ရန် လိုလားနေလင့်ကစား မြေပြင်နှင့်ရေကြောင်းမှ သွားရောက် တိုက်ခိုက်ရန် မဖြစ်နိုင်သလောက်ရှိပြီး လေကြောင်းမှ တိုက်ခိုက်နိုင်မည့် ခေတ်မီလေတပ်လည်း ပိုင်ဆိုင်ထားခြင်းမရှိပေ။ အီရန်က ပိုင်ဆိုင်ထားသည်မှာ ဒရုန်းအမျိုးမျိုးနှင့် ဒုံးပျံများသာဖြစ်ပြီး ယင်းတို့မှာလည်း မိုင် ၁၀၀၀ ခရီးကိုဖြတ်၍ ပျံသန်းရန် အချိန်ယူရမည်ဖြစ်၍ အစ္စရေးတို့၏ လေကြောင်းကာကွယ်ရေးစနစ်များအတွက် ကောင်းစွာပြင်ဆင်ချိန် ရနိုင်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ အစ္စရေးတို့ကို အနီးကပ်တိုက်ခိုက်နိုင်သော ဟားမားစ်၊ ဟစ်ဇ်ဘိုလာ၊ ဟူသီအဖွဲ့တို့ကို ၎င်းတို့ ပိုင်ဆိုင်သည့် ဒုံးပျံများထောက်ပံ့ခြင်းဖြင့် ထိရောက်သည့် ကိုယ်စားစစ်ပွဲကို ဆင်နွှဲနိုင်မည် ဖြစ်လေသည်။

ဤသို့ဖြင့် အစ္စရေးနိုင်ငံမှာ ပတ်လည်ဝန်းကျင်မှ ရန်သူများ ဝန်းရံခြင်းကို ခံနေရသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ မြောက်ဘက်မှ ဟစ်ဇ်ဘိုလာကြီးစိုးထားသော လက်ဘနွန်နှင့် အီရန်ထောက်ခံအားပေးသော သမ္မတအာဆတ်၏ ဆီးရီးယား၊ အရှေ့ဘက်ခပ်လှမ်းလှမ်းတွင် အီရန်က လွှမ်းမိုးထားသော အီရတ်၊ တောင်ဘက်တွင် ဆော်ဒီအာရေဗျကိုကျော်၍ မဟာဗျူဟာအရေးပါသော ပင်လယ်နီထိပ်ဝမှ ဟူသီတို့ ထိန်းချုပ်ထားသည့် ယီမင်တို့ ရှိနေသည်။ အစ္စရေးကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် ရန်လိုမှု မပြသသည့် ဒေသတွင်း အင်အားကြီးများဖြစ်သော ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် အီဂျစ်တို့မှာလည်း ပါလက်စတိုင်း တို့အပေါ် စာနာမှုရှိသည့် မွတ်စလင်အာရပ်နိုင်ငံများ ဖြစ်နေသည်။ အာရှ၊ ဥရောပအစပ်မှ တူကီယဲသည်ပင် ပါလက်စတိုင်းတို့ဘက်မှ ရှိနေသည်။

ထို့အပြင် အီရန်၏နောက်ကွယ်မှ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးများဖြစ်ကြသော ရုရှားနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့ ရှိနေ ကြသည်။ ရုရှားနှင့် တရုတ်တို့ဦးစီးနေသည့် BRICS အုပ်စုတွင် အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် အာဖရိက အပါအဝင် ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများကပါဝင်ရန် ဆန္ဒပြင်းပြနေကြလေရာ ကမ္ဘာကြီးနှစ်ခြမ်းကွဲစ အခြေအနေ၌ အစ္စရေးဘက်မှာ အခိုင်အမာရပ်တည်နေသည်မှာ အမေရိကန်နှင့်အပေါင်းအပါ အနောက်နိုင်ငံတစ်စုသာ ရှိနေသည်ကို တွေ့ရသည်။

စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသည်မှာ အမေရိကန်နှင့် အနောက်အုပ်စုအတွင်း၌ပင် ပါလက်စတိုင်းတို့ကို စာနာထောက်ထားအားပေးသည့် အင်အားစုတစ်စု လျင်မြန်စွာ ကြီးထွားလာခြင်းဖြစ်သည်။ ယင်းတို့ကို တိုးတက်သောဒီမိုကရက် (Progressive Democrat) အုပ်စုက ဦးဆောင်နေခြင်းဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်၌ အသားအရောင်လူမျိုး ခွဲခြားဖိနှိပ်ခြင်းကို အပြင်းအထန်ဆန့်ကျင်သည့် တစ်ကမ္ဘာလုံး တန်းတူညီမျှရေး သဘောထားရှိသူများဖြစ်သည်။ ထုံးစံအတိုင်း ဤအင်အားစုကို ထောက်ပံ့အားပေး နေသူတစ်ဦးမှာ ဂျော့ဆိုးရော့စ်ဖြစ်လေသည်။

အစ္စရေးတို့က ပါလက်စတိုင်းဂါဇာကမ်းမြောင် ဒေသရှိ ဟားမားစ်အဖွဲ့ကို မြေလှန်ချေမှုန်းပစ်မည်ဟု ကြွေးကြော်ကာ အင်အားအလုံးအရင်းဖြင့် ဂါဇာနယ်တွင်းသို့ ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ချိန်မှစ၍ အမေရိကန်ပြည်တွင်းရှိ နာမည်ကြီးတက္ကသိုလ် များတွင် ကျောင်းသားများက စာသင်ခန်းများနှင့် ကျောင်းပရိဝုဏ်နေရာများကို သိမ်းပိုက်၍ ပါလက်စတိုင်းဘက်မှ ထောက်ခံဆန္ဒပြခြင်း၊ တောင်အာဖရိကနိုင်ငံက အစ္စရေးအစိုးရအား ICJ ၌ လူမျိုးတုံးစေမှုဖြင့် တရားစွဲဆိုခြင်း၊ ကမ္ဘာ့နာမည်ကြီးမီဒီယာများ၌ ဂါဇာစစ်ပွဲတွင် အစ္စရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ ပါလက်စတိုင်း အရပ်သားများအပေါ် တိုက်ခိုက်မှု၊ လူနေအဆောက်အအုံများ အကြီးအကျယ်ပျက်စီးမှု၊ လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီပေးအပ်ခြင်းကို နှောင့်ယှက်မှုစသည့် အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ မကောင်း သတင်းများကို လှိုင်လှိုင်ကြီးထုတ်လွှင့်နေမှုများမှာ နောက်ကွယ်မှ ယင်းအင်အားစု၏ လှုံ့ဆော်အားပေးမှုများ ပါဝင်သည်ဟု အစ္စရေးနှင့် အမေရိကန်ရှေးရိုးစွဲ ဂျူးအသိုက်အဝန်းက ယူဆကြသည်။

မှေးမှိန်သွားပြီဖြစ်သော သီးခြားနှစ်နိုင်ငံ ထူထောင်မှုနည်းလမ်း

ယခုအခါ အစ္စရေးတို့၏ ဂါဇာကမ်းမြောင် ဒေသကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်မှာ ရက်ပေါင်း ၃၄၀ ကျော် ရှိပြီဖြစ်သည်။ ဟားမားစ်ဘက်မှ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ကလေး ၁၆၀၀၀ ကျော် အပါအဝင် အရပ်သား ၄၀၀၀၀ ကျော် သေဆုံး၍ ၉၅၀၀၀ ကျော် ဒဏ်ရာရရှိခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။ ဂျော်ဒန် မြစ် အနောက်ဘက်ကမ်းဒေသ၌လည်း အစ္စရေး တို့က စစ်ဆင်ရေးဝင်ရောက်လျက်ရှိသည်။

ဂါဇာဒေသမှာ အစ္စရေးတို့၏ စစ်ရေးအင်အားသုံး ချေမှုန်းနေမှုကြောင့် ပြားပြားဝပ်ပျက်စီးနေချိန် တွင် အစ္စရေးတို့ကို မြောက်ဘက်ရှိ ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့နှင့် တောင်ဘက်ရှိ ဟူသီအဖွဲ့တို့က ဒုံးပျံများဖြင့် ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်လျက်ရှိသည်။

ဤအခြေအနေတွင် သဘောထားပြင်းထန်သော အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုက ပါလက်စတိုင်း သီးခြားနိုင်ငံ ထူထောင်ရေးအဆိုကို ခါးခါးသီးသီး ပယ်ချလျက်ရှိပြီး ပါလက်စတိုင်း တို့ဘက်မှလည်း ဂျော်ဒန်မြစ်နှင့် မြေထဲပင်လယ်အကြား နယ်မြေအားလုံးကို ယင်းတို့ပိုင်ဆိုင် သည်ဟု ကြွေးကြော်လျက်ရှိရာ သီးခြားနှစ်နိုင်ငံ ထူထောင်ရေးနည်းလမ်းမှာ ပို၍မှေးမှိန်သွားခဲ့သည်။

နေတန်ယာဟုက ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံသစ် ထူထောင်ရေးကို ခါးခါးသီးသီး ငြင်းပယ်နေခြင်းမှာလည်း အကြောင်းမဲ့မဟုတ်ပေ။ အော့စလို သဘောတူညီချက်အရ ပါလက်စတိုင်းနိုင်ငံသစ် ပေါ်ပေါက်လာပါက ပြည်ပရောက် ပါလက်စတိုင်း ဒုက္ခသည် ခြောက်သန်းသည် ယင်းပါလက်စတိုင်း နိုင်ငံသစ်ဂါဇာနှင့် ဂျော်ဒန်မြစ် အနောက်ဘက်ကမ်းသို့ အလုံးအရင်းဖြင့် ဝင်ရောက်လာကြမည် ဖြစ်သည်။ ထိုအခါ ရှိရင်းစွဲ ပါလက်စတိုင်းများနှင့် ပေါင်းပါက အစ္စရေး၊ ဂျူး ခုနစ်သန်းကို ကျော်လွန် သွားမည်ဖြစ်ကာ အစ္စရေးအတွက် လုံခြုံရေးအရ ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်လာပေလိမ့်မည်။ ထို့အပြင် ဂျူးလူဦးရေမှာ မှန်မှန်ကျဆင်းနေပြီး ပါလက်စတိုင်း လူဦးရေတိုးနှုန်းက မြင့်မားနေရာ ရေရှည်တွင် လူဦးရေဖိအားဒဏ်ကို ခံစားလာရမည်ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့်လည်း သဘောထားပြင်းထန်သော အစ္စရေးနိုင်ငံရေးသမားများက သီးခြားနှစ်နိုင်ငံအယူအဆကို လုံးဝလက်မခံနိုင်ဘဲ ဖြစ်နိုင်လျှင် ပါလက်စတိုင်း အာရပ်တို့ကို အနုနည်း၊ အကြမ်းနည်းမျိုးစုံဖြင့် ဖယ်ရှားပစ်လိုခြင်း ဖြစ်လေသည်။ 

အမေရိကန်နှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်း အာရပ်နိုင်ငံအချို့ပူးပေါင်း၍ ကြိုးပမ်းလျက်ရှိသော ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲအဆိုများမှာလည်း နှစ်ဖက်သဘော တူညီမှုမရရှိဘဲ ထစ်ငေါ့နေဆဲဖြစ်ပြီး အခြား တစ်ဖက်တွင်မူ အစ္စရေးနှင့် ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့အကြား စစ်ရှိန်မြှင့်လာနေသည်။ အစ္စရေးတို့က ဂါဇာတွင် ဟားမားစ်ချေမှုန်းရေးစစ်ဆင်မှု လက်စသတ်သည်နှင့် လက်ဘနွန်ရှိ ဟစ်ဇ်ဘိုလာတပ်ဖွဲ့များကို ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်ချေမှုန်းရန် စစ်ပြင်နေကြောင်း သတင်းများ ပေါ်ထွက်လျက်ရှိသည်။

သုံးသပ်ချက်နှင့် ရှေ့အလားအလာ

အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် အစ္စရေးနှင့် အီရန်တို့အကြား တင်းမာမှုများ ပိုမိုမြင့်တက်လာ နေလင့်ကစား နှစ်ဦးနှစ်ဖက် စစ်ကြေညာတိုက်ခိုက်မည့် ဒေသတွင်းစစ်ပွဲအဆင့်သို့ ပိုမို ကျယ်ပြန့်စွာ ရောက်ရှိလာရန် မလွယ်ကူလှသေးကြောင်း တွက်ဆရသည်။ အမေရိကန်၌ နိုဝင်ဘာလတွင် သမ္မတရွေးကောက်ပွဲရှိနေခြင်း၊ ရုရှားနိုင်ငံသည်လည်း ယူကရိန်းစစ်ပွဲတွင် အာရုံစိုက်နေရပြီး အီရန်ထံမှပင် ဒရုန်းနှင့်ဒုံးများ ဝယ်ယူနေရခြင်းတို့ကြောင့် နောက်ကွယ်မှ ဆရာကြီးများက ဤစစ်ပွဲကို အားပေးအားမြှောက်ပြုဖွယ်မရှိပေ။ 

အစ္စရေးနှင့် အီရန်တို့ကိုယ်တိုင်လည်း ပြည်တွင်းနိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုများကို ရင်ဆိုင်နေရသည်။ အထူးသဖြင့် အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုမှာ ဓားစာခံခြောက်ဦး အသတ်ခံရမှုနောက်ပိုင်း နိုင်ငံရေးဖိအားများစွာကို ခံစားနေရသည်ဖြစ်ရာ ၎င်း၏ညွန့်ပေါင်းအစိုးရ ပြုတ်မကျရေးမှာ အဓိက ဦးစားပေးဖြစ်နေသည်။ ထို့ကြောင့်စွန့်စားရမှုကြီးမားသည့် ဒေသတွင်းစစ်ပွဲအဆင့်သို့ တက်လှမ်းလိုဖွယ်မရှိပေ။ အီရန်အနေဖြင့်လည်း အစ္စရေးနှင့် ထိပ်တိုက်စစ်ဖြစ်မည့်အစား ယခုကဲ့သို့ ကိုယ်ပွားစစ်ပွဲဆင်နွှဲကာ အစ္စရေးတို့ကို ဒုက္ခပေးနေသည့် ခြွေစစ်မဟာဗျူဟာကိုသာ ဆက်လက်ကိုင်စွဲနေမည်ဟု မှန်းဆရပါသည်။ အစ္စရေးတို့အနေဖြင့်လည်း အီရန်ကို တိုက်ရိုက်စစ်ဆင်မည့်အစား အီရန်၏ဩဇာခံ ဟားမားစ်၊ ဟစ်ဇ်ဘိုလာတို့ကိုသာ ဦးစားပေး နှိမ်နင်းသွားဖွယ်ရှိပြီး ယခင်လုပ်ဆောင်လေ့ရှိသည့် နည်းလမ်းများအတိုင်း ယင်းအကြမ်းဖက် အဖွဲ့များ၏ ခေါင်းဆောင်ပိုင်းကို နိုင်ငံပြင်ပတွင် လိုက်လံရှင်းလင်း သုတ်သင်သွားလိမ့်မည်ဟု မှန်းဆရပါသည်။ ဤသို့ဖြင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင် အပြန်အလှန် တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်မှု သံသရာ ဆက်လက်လည်ပတ်နေဖွယ်ရှိပြီး ကမ္ဘာဆုံးတိုင် ပြီးဆုံးဖွယ်မရှိသော ပဋိပက္ခအသွင်ကို ဆောင်နေဖွယ်ရှိကြောင်း သုံးသပ်တင်ပြအပ်ပါသည်။

Source-Myawady Webportal