ဇွန်လ ၁၃ ရက် နံနက်အစောပိုင်းမှစလို့ အစ္စရေး နဲ့အီရန်နိုင်ငံတို့ကြား အပြန်အလှန်တိုက် ခိုက်မှုများဖြစ်ပေါ်နေတာကို အားလုံးသိပြီး ဖြစ်ပါတယ်။ အစောပိုင်းမှာတော့ အစ္စရေးဘက်က တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အီရန်ဘက်ကအထိနာခဲ့ရ ပေမယ့် ဇွန်လ ၁၃ ရက်ညပိုင်းနဲ့ဇွန်လ ၁၄ ရက်မှာ တော့ အီရန်ဘက်က လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မှုများကို ထိရောက်မှုရှိစွာလုပ်ဆောင်ထားနိုင်တာ တွေ့ရှိရပါတယ်။

လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ အခြေအနေဟာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးကို ကြိုးကိုင်နေသူများနဲ့ အကျိုးစီးပွားတူညီသူများအတွက်တော့ ရေရှည်မှာ အမြတ်ထွက်ကောင်း ထွက်နိုင်ပေမယ့် လက်တလောမှာတော့ သေကျေ ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတွေနဲ့ အနိဋ္ဌာရုံတွေကိုမြင်တွေ့နေရ ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အစ္စရေးနဲ့အီရန်တို့ကြားဖြစ်ပွား တဲ့စစ်ပွဲကနေ ဘယ်လိုမျိုးအဆိုးဆုံး အခြေအနေများ ကိုမျှော်မှန်းထားနိုင်မလဲဆိုတဲ့ အချက်များကို ယနေ့ ဖော်ပြပေးချင်ပါတယ်။   ဒါတွေကို မဖော်ပြသေးမီ သူတို့နှစ်နိုင်ငံကြား တိုက်ခိုက်မှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ရရှိထားတဲ့ သတင်းများကို အကျဉ်းချုပ်ပြီး ဦးစွာတင်ပြသွား ပါမယ်။

အစ္စရေးက အီရန်အပေါ် တိုက်ခိုက်မှု လုပ်ဆောင်အပြီး ဇွန်လ ၁၃ ရက်ညပိုင်းမှာ အီရန်က အစ္စရေးရဲ့ မြို့တော်ဖြစ်တဲ့ အဲအဗစ်မြို့လယ်ကို ဒုံးကျည်အစင်း ပေါင်း ၁၀၀ နီးပါးနဲ့ ပစ်ခတ်လိုက်ပါတယ်။ အဲဒီပစ်ခတ်မှုမှာ လူ ၄၁ ဦးဒဏ်ရာရရှိပြီး ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု ကြီးကြီးမားမားဖြစ်ပေါ်ခဲ့တယ်လို့   အစ္စရေးတပ်မတော်နဲ့ အမျိုးသား အရေးပေါ်ဌာနက  ထုတ်ပြန်ထား ပါတယ်။

အီရန်ဘက်က ဒုံးကျည်တွေ ပစ်ခတ်လိုက်ပြီဆိုတာကို သိတာနဲ့တစ်ပြိုင်နက် အစ္စရေးနိုင်ငံအတွင်း အချက်ပေး ခေါင်းလောင်းသံတွေမြည်လာပြီးနောက် ပြည်သူများက ဗုံးဒဏ်ခံနေရာများသို့ သွားရောက် ပုန်းခိုကြပါတယ်။ အီရန်ရဲ့ဒုံးကျည်တော်တော်များများကိုတော့ အစ္စရေးဘက်ကကြားဖြတ် ပစ်ချလိုက်နိုင်ပေမယ့် ပျက်စီးသွားတဲ့ ဒုံးကျည်များရဲ့အစများ ထိမှန်မှုကြောင့် ဒဏ်ရာရရှိသွားကြတာ ဖြစ်တယ်လို့ အစ္စရေးတပ်မတော်မှ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူက ပြောပါတယ်။

အစ္စရေးရဲ့ကနဦး တိုက်ခိုက်မှုအတွင်းမှာတော့ တီဟီရန်မြို့ရှိ ၁၄ ထပ်အိမ်ရာတစ်ခုကို ဒုံးကျည်ထိ မှန်သွားတဲ့အတွက် ကလေးငယ်အယောက် ၂၀ အပါအဝင် အနည်းဆုံးလူ ၆၀ ခန့်သေဆုံးသွားတယ်လို့ အီရန်နိုင်ငံပိုင် သတင်းဌာနတစ်ခုက  ဇွန်လ  ၁၄ ရက်မှာထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ သေဆုံးကလေးငယ်များထဲမှာ အသက် ၉ လအောက်ရှိ‌ မွေးကင်းစကလေးငယ်များပင် ပါဝင်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။

ဇွန်လ ၁၄ ရက် နံနက်အစောပိုင်းမှာ လုပ်ဆောင်တဲ့ အီရန်ရဲ့လက်တုံ့ပြန် တိုက်ခိုက်မှုမှာတော့ အစ္စရေးဘက်က ပြည်သူသုံးဦးသေဆုံးပြီး ၁၇၂ ဦးဒဏ်ရာရရှိ ထားတယ်လို့ အစ္စရေးနိုင်ငံပိုင် သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် အီရန်ဘက်က အစ္စရေးကို ဒုံးကျည်များနဲ့ ဆက်တိုက်ပစ်ခတ်မှုကို ငါးကြိမ်အထိလုပ်ဆောင်ပြီး တစ်ကြိမ်ပစ်ခတ်ရင် ဒုံးကျည်အစင်း ရေ ၁၀၀ ဝန်းကျင်ရှိတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အီရန်က အစ္စရေးကို လက်တုံ့ပြန် တိုက်ခိုက်မှုထဲမှာ အစ္စရေးရဲ့ F-35 တိုက်လေယာဉ်နှစ်စင်းကို ပစ်ချလိုက်နိုင်တယ်လို့ အီရန်ဘက်က ထုတ်ပြန်ထားပေမယ့် အစ္စရေးက တော့ငြင်းဆိုထားပါတယ်။

ဇွန်လ  ၁၄ ရက်မှာ   အစ္စရေးက အီရန်နိုင်ငံရဲ့ လေကြောင်းရန်ကာကွယ်ရေး စနစ်များကို တိုက်ခိုက်မှုတွေလုပ်တဲ့ အနေနဲ့ အီရန်ရဲ့ဒုံးပစ်လောင်ချာ အများအပြားကို ပစ်ခတ်မှုတွေ လုပ်ထားကြောင်း၊ အဲဒီဒုံးပစ် လောင်ချာတွေထဲမှာ မြေပြင်မှမြေပြင်ပစ်၊ မြေပြင်မှဝေဟင်ပစ် ဒုံးပစ်လောင်ချာတွေ ပါဝင်တယ်လို့ အစ္စရေး တပ်မတော်က ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။

ဒါ့အပြင် အီရန်အနေနဲ့ အစ္စရေးအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုတွေ ဆက်လုပ်နေဦးမယ်ဆိုရင်အီရန်နိုင်ငံကိုမီးလောင်တိုက်သွင်းပစ်မယ်လို့ အစ္စရေးက ခြိမ်းခြောက်ထားပါတယ်။ အီရန်ကလည်း အစ္စရေးနိုင်ငံကို တစ်စစီဖြစ်အောင် လုပ်ပစ်မယ်လို့  အီရန်နိုင်ငံရဲ့ ဦးသျှောင် အယာတိုလာအလီခါမေနီက ကတိပြုထားပါတယ်။

အစ္စရေးဘက်က ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများ ဖြစ်တဲ့ အမေရိကန်နဲ့ဗြိတိန်တို့လို မျိုးနိုင်ငံတွေက ပါဝင်တိုက်ခိုက်မှုတွေ လုပ်ဆောင်လာနိုင်ဖွယ်ရှိတဲ့ အပေါ် အီရန်ဘက်က သတိပေးချက် ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ အဲဒီသတိပေးချက်မှာ အမေရိကန်၊ ဗြိတိန်နဲ့ ပြင်သစ် နိုင်ငံတို့အနေနဲ့ အစ္စရေးဘက်ကနေ ပါဝင်ကူညီပေးမယ်ဆိုရင် ဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့ အမေရိကန်စစ်စခန်းတွေကို ပစ်မှတ်ထား တိုက်ခိုက်မှုတွေလုပ်သွားမယ်လို့ သတိပေးထားတာပါ။ ဒီကိစ္စမှာ အီရန်ဘက်ကပစ် ခတ်လိုက်တဲ့ ဒုံးကျည်တွေကို အစ္စရေးဘက်ကနေ ကူညီပြီးကြားဖြတ်ပစ်ချမှု လုပ်ဆောင်ရာမှာ အမေရိကန်က ကူညီမှုတွေပေးနေတယ်လို့ သိရပါတယ်။

လက်ရှိဖြစ်ပွားနေတဲ့ အစ္စရေးနဲ့ အီရန်တို့ရဲ့စစ်ပွဲနဲ့ ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းဖြစ်တဲ့ ကုလသမဂ္ဂနဲ့ ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများ အပါအဝင်နိုင်ငံတော်တော်များများက သူတို့နှစ်နိုင်ငံကို တစ်ဖက်နဲ့ တစ်ဖက်အပြန်အလှန် သည်းခံစိတ်မွေးကြဖို့ဖျောင်းဖျ ပြောဆိုနေတာတွေရှိပါတယ်။

ဒါပေမဲ့လည်း သူတို့ နှစ်နိုင်ငံအနေနဲ့ နိုင်ငံတကာရဲ့ တိုက်တွန်းမှုတွေကို နားထောင်မယ်လို့ ထင်ပါသလား။ တကယ်လို့များသူတို့အနေနဲ့ နားမထောင်ဘဲ စစ်ဆက်ဖြစ်မယ့် လမ်းကြောင်းကိုသာ ရွေးချယ်မယ်ဆိုရင်၊ ပဋိပက္ခကလည်း သူတို့နှစ်နိုင်ငံအပြင် တခြားနိုင်ငံတွေဆီကိုပါ ကူးစက်လာမယ်ဆိုရင် ဘာတွေဆက်ဖြစ်လာနိုင်မလဲ ဆိုတာကို တွေးကြည့်ရုံနဲ့သိနိုင်ပါတယ်။ ဖြစ်လာနိုင်တဲ့အခြေအနေတွေထဲမှာတော့ ကောင်းတာမပါနိုင်ပါဘူး။ ဆိုးဝါးလှတဲ့အခြေ အနေတွေပဲဖြစ်လာနိုင်တာ တွေ့ရပါတယ်။ ဒါကြောင့် မျှော်မှန်းထားနိုင်တဲ့  အဆိုးဆုံးသော အခြေအနေတွေက ဘာတွေဖြစ်မလဲဆိုတာကို ဖော်ပြပေးလိုက်ရပါတယ်။

အစ္စရေးက အီရန်ကိုတိုက်ခိုက်မှုမှာ အမေရိကန်ဘက်က ပါဝင်မှုတွေမရှိဘူးလို့ ငြင်းဆိုထားပေမယ့် အမေရိကန်တပ်ဖွဲ့တွေက အစ္စရေးရဲ့ တိုက်ခိုက်မှုမှာ အထူးတလည် ပြောနေစရာမလိုဘဲ ပါဝင်ကူညီပေးနေတယ်လို့ အီရန်ဘက်က ယုံကြည်ထားပါတယ်။ အမေရိကန်ဘက်က ဒီထက်ပိုပြီးကူညီမှုတွေပေးလာ မယ်ဆိုရင်တော့ အီရတ်နိုင်ငံအတွင်းရှိ အမေရိကန် အထူးတပ်ဖွဲ့စခန်းများ၊ ပင်လယ်ကွေ့ဒေသရှိ စစ်စခန်းများနဲ့  ဒေသတွင်းရှိ အမေရိကန်သံရုံးများကဲ့သို့ အမေရိကန်ရဲ့ပစ်မှတ်များကို အီရန်က ပစ်မှတ်ထားတိုက်ခိုက်မှုတွေ လုပ်လာနိုင်ပါတယ်။

ဒီလိုမျိုးအခြေအနေ ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ အမေရိကန်ဘက်က ကြိုတင်တွက်ဆထားပုံပါပဲ။ ဒါကြောင့်လည်းဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့ သံရုံးများမှဝန်ထမ်းတော်တော်များများကို အမေရိကန်အစိုးရကပြန်ခေါ်ထားတာပါ။ ဒါ့အပြင် ဒီလိုမျိုးတိုက်ခိုက်လာမယ်ဆိုရင် အီရန်အနေနဲ့ ပြင်းထန်တဲ့ လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်မှု နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးကို ခံစားရလိမ့်မယ်ဆိုပြီး အမေရိကန်ဘက်က သတိပေးထားပါတယ်။

အစ္စရေးနဲ့အီရန်စစ်ဖြစ်တဲ့ အခြေအနေမှာ အမေရိကန်ဆီမှာသာဗုံးကြဲလေယာဉ်များနဲ့ ဘန်ကာဖျက်ဗုံးများကို ပိုင်ဆိုင်ထားတာဖြစ်ပါတယ်။ အစ္စရေးကအဲဒီစစ်ရေးစွမ်းရည်များကို လိုချင်နေတာပါ။ ဒါမှသာ အီရန်ရဲ့မြေအောက် နျူကလီးယားစက်ရုံတွေကို ပစ်ခတ်ဖျက်ဆီးနိုင်မယ်လို့ အစ္စရေးဘက်က ယူဆထားပါတယ်။

ဒါပေမဲ့ အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က သူ့ အနေနဲ့ အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသမှာ ထာဝရစစ်ပွဲဖြစ်ပွားမှုကို ဘယ်တော့မှစတင်မှာ မဟုတ်ဘူးလို့ဆိုထားပါတယ်။ သို့သော်လည်း အခုအခြေအနေက အမေရိကန်ဘက်က ဒီလိုစစ်ပွဲဖြစ်ပွားတာကို စတင်လာမှာမဟုတ်သော်လည်း စတင်ဖြစ်ပွားနေတဲ့ စစ်ပွဲထဲကိုတော့ ဝင်ကောင်းဝင်သွားနိုင်ပါတယ်။  ဒါကြောင့် တကယ်လို့သာ   ဒီစစ်ပွဲမှာအမေရိကန်က ပါဝင်လာမယ်ဆိုရင်  သံသရာမဆုံးနိုင်တဲ့ တင်းမာမှုကြီးဖြစ်လာမှာတော့ အသေအချာပါပဲ။

ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးအပေါ် ရိုက်ခတ်မှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ပြောရမယ်ဆိုရင် လက်ရှိမှာကိုပဲ ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးနှုန်းကမြင့်တက်နေပါပြီ။ အီရန်က ဟော်မုရေလက်ကြား ကိုပိတ်လိုက်မယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာ့ကုန်စည်စီးဆင်းမှုကလည်း ရပ်တန့်လုနီးပါး ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ ပင်လယ်နီအတွင်းမှာဆိုရင်လည်း ဟူသီနဲ့ယီမင်တို့က အမေရိကန်လိုမျိုး နိုင်ငံတွေရဲ့ ကုန်စည်သင်္ဘောတွေအပေါ် တိုက်ခိုက်မှုတွေ တိုးမြှင့် လုပ်ဆောင်လာနိုင်ပါတယ်။

နောက်တစ်ခုက လက်ရှိအခြေအနေမှာကိုပဲ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေး တိုးတက်မှုဆိုတာက အကျဘက်မှာပဲ ရှိနေသေးတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ ရေနံဈေးနှုန်း မြင့်တက်မှုက ကုန်ဈေးနှုန်းမြင့်တက်မှုနဲ့ ငွေကြေးဖောင်းပွမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီးမတည်ငြိမ်မှုများကိုသာ ပိုမိုပေါ်ပေါက်လာစေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် အခုဖြစ်ပွားနေတဲ့စစ်ပွဲကို နှစ်ဦးနှစ်ဖက်ကြားမှာအပြန် အလှန်ညှိနှိုင်းခြင်းအားဖြင့် ပြီးဆုံးသွားပါစေလို့ ဆန္ဒပြုရုံမှတစ်ပါး အခြားမရှိတော့ကြောင်း ရေးသား တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။       ။

MWD Web Portal

လူအများနေထိုင်ရာ ပတ်ဝန်းကျင်တွင်   ခြင်မပေါက်ပွားစေရန် ခြင်ပေါက်ပွားနိုင်သည့် ရေမြောင်းများကို   ရေစီးရေလာကောင်းမွန်အောင်   ပြုပြင်ခြင်း၊ ရေမြောင်းများအား စနစ်တကျ ဖုံးအုပ်ထားခြင်း၊ တစ်ပတ်တစ်ခါ ဆေးဖျန်းပေးခြင်း၊   အမှိုက်များအား စနစ်တကျစွန့်ပစ်ခြင်းနှင့်  ဖုံး၊ သွန်၊ လဲ၊ စစ်စနစ်ကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့်  ခြင်အန္တရာယ် ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။ ထိုသို့ ကာကွယ်သည့်ကြားမှ ခြင်များပေါက်ပွားလေ့ရှိသည့် မိုးရာသီတွင်   ခြင်ကြောင့်ဖြစ်တတ်သော    ရောဂါများကို ကြောက်ရွံ့သဖြင့်  လူတော်တော်များများသည် ခြင်ဆေးခွေအမျိုးမျိုးကို   အသုံးပြုကြပါသည်။   ထိုခြင်ဆေးခွေများတွင် ခြင်ကို နှိမ်နင်းနိုင်မည့် အတိုင်းအဆလောက်သာ ဓာတုပစ္စည်းများကို  ထည့်သွင်းထုတ်လုပ်ကြရန် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့(WHO)မှ သတ်မှတ်ထားသော်လည်း    စီးပွားဖြစ်ထုတ်လုပ် ရောင်းချသူများက ခြင်ကိုသေစေနိုင်ရုံသာမက လူတို့၏ကျန်းမာရေးကိုပါ  ထိခိုက်စေနိုင်သော ဓာတုပစ္စည်းများကို ပိုမိုထည့်သွင်းကြသဖြင့် ပိုးသတ်ဆေးဥပဒေ(Pesticide Law)အရ တားမြစ်ပိတ်ပင်ထားပါသည်။

ခြင်ဆေးခွေတွင်ပါလေ့ရှိသော Active Ingredient များခြင်ဆေးခွေများတွင် တွေ့ရှိရသည့် Active Ingredients  များမှာ ဂန္ဓမာပင်တစ်မျိုးမှ သဘာဝအမှုန့် (Pyrethrum) ဖြစ်သည်။ ထိုသဘာဝအမှုန့်အတွင်းရှိ   ပိုးသတ်ဆေးများထုတ်ယူသည့် ဓာတုပစ္စည်းများဖြစ်သည်။ ခြင်ဆေးမီးလောင်နေစဉ်အတွင်း Pyrethroid ဓာတ်တိုးခြင်းမှကာကွယ်ရန်    အသုံးပြုနိုင်သော စိတ်ကြိုက်ထည့်နိုင်သည့်    ပေါင်းထည့်ပစ္စည်း၏ ထိရောက်မှုကို မြှင့်တင်ရန် ရွေးချယ်နိုင်သောဖြည့်စွက်ဆေးတို့ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

ခြင်ဆေးခွေတွင် အများဆုံးသုံးသောဓာတုပစ္စည်းအကြောင်း

 ခြင်ဆေးခွေတွင် ခြင်ပြေးစေရန်သုံးသော ဓာတုပစ္စည်းတစ်မျိုးမှာ   Pyrethrin   ဖြစ်ပြီး   ယင်းကို    Pyrethrum Flower မှထုတ်လုပ်ပါသည်။ သို့သော် ယခုအခါတွင် Synthetic  ဓာတုဓာတ်ပေါင်းဖြစ်သော အယ်လ်ကာလီ ဓာတ်ပေါင်း (Pyrethrin Base) များဖြစ်သည့်  Allethrin ၊ Tetramethrin ၊ Permethrin၊ Cyphenothrin ၊ Cypermethrin ၊ Cyfluthrin  တို့ကို  WHO ၏ သတ်မှတ်ချက်အတိုင်း ထည့်သွင်းအသုံးပြုကြပါသည်။   ခြင်ပေါများသော  မြန်မာနိုင်ငံ၌ ခြင်ဆေးခွေတံဆိပ်အမျိုးမျိုးကို စျေးကွက်တွင် ကျယ်ပြန့်စွာ တွေ့ရှိရပါသည်။  ထိုခြင်ဆေးခွေများတွင် ခြင်ပြေးစေရန်အသုံးပြုသော ဓာတုပစ္စည်းမှာ Active Ingredients အနေဖြင့်   D-allethrin  ကို ၀.၁ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၀.၃  ရာခိုင်နှုန်းအထိ  အသုံးပြုကြပါသည်။

တခြားဓာတုပစ္စည်းအနေဖြင့် မီးလောင်လွယ်စေရန် အများအားဖြင့် Potassium Nitrate ကို အသုံးပြုပြီး တခြားပါဝင်သော ပစ္စည်းများမှာ မီးလောင်စေရန် လောင်စာအဖြစ် လွှစာမှုန့်၊ ကော်အဖြစ် ပီလောပီနံမှုန့် စသည်တို့ကို အသုံးပြုကြပါသည်။

ခြင်ဆေးငွေ့တွင်ပါဝင်သောအဆိပ်ငွေ့များခြင်ဆေးခွေကို မီးရှို့သောအခါတွင် ခြင်ပြေးစေရန် ထည့်ထားသည့်  Active Ingredients  များမှ ထွက်လာသော အငွေ့များသည် လေထဲတွင်ပျံ့လွင့်ပြီး ရှူမိသူများမှာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါများသာမက ကင်ဆာရောဂါများအထိ ဖြစ်ပွား စေနိုင်သည်။   နိုင်ငံတကာမှ  သုတေသနပညာရှင်များ၏ စမ်းသပ်ချက်များအရ ခြင်ဆေးခွေတစ်ခွေကို မီးရှို့ပါက ခြင်ဆေးအငွေ့ထဲ၌ Volatile Organic ဒြပ်ပေါင်း ၇၀ ကျော်ပါဝင်ပြီး ယင်းတို့ထဲတွင် အလွန် သေးငယ်သည့်    အမှုန်လေးများ၊    သတ္တုလေးများ စသည်တို့ထွက်ပေါ်လာပြီး လေထဲတွင်ပျံ့နှံ့နေပါက လေထုတွင်ရှိရမည့် စံချိန်စံညွှန်းများနှင့် မကိုက်ညီတော့ဘဲ  လူတို့၏ကျန်းမာရေးကို ဆိုးရွားစွာထိခိုက်စေပါသည်။ လေထုထဲတွင် ခြင်ဆေးခွေတစ်ခွေ၏ အငွေ့များသည် ဆေးလိပ် ၅၅ လိပ်မှ ၁၃၇ လိပ်ကို မီးရှို့သည်နှင့်ညီမျှပြီး   ဆေးလိပ်မသောက်သော်လည်း ဆေးလိပ်ကြောင့်ဖြစ်သည့်ရောဂါများ ဖြစ်ပွားစေနိုင်ကြောင်း  သိရှိရပါသည်။  ထိုအချက်များအပြင်  ခြင်ဆေးခွေအသုံးပြုမှုကြောင့်  မတော်တဆ မီးလောင်မှုဖြစ်ပွားသည့်   မီးဘေးအန္တရာယ်များလည်း ရှိနိုင်ပါသေးသည်။ 

ခြင်ဆေးခွေသုံး ဓာတုပစ္စည်းများနှင့် GHS စနစ်ဖြင့်အန္တရာယ်ခွဲခြားခြင်း

ခြင်ဆေးခွေတချို့တွင်  WHO မှသုံးစွဲခွင့်မပြုသည့်အစွမ်းထက် ဓာတုပစ္စည်း S-2(Octachlorodipropyl Ether) ကိုထည့်သွင်းအသုံးပြုနေကြောင်း စစ်ဆေးတွေ့ရှိရပါသည်။ ထို S-2 ပါဝင်ပါက ခြင်ဆေးအငွေ့တွင်  Bis Chloro Methyl Ether (BCME)  ဆိုသည့် ဓာတ်ပေါင်းတစ်မျိုး ထွက်ပေါ်လာပါသည်။ ထို BCME ကို ဓာတုပစ္စည်းများ၏ အန္တရာယ်ကိုဆန်းစစ်ရာတွင် လက်ရှိတစ်ကမ္ဘာလုံးတွင်   တူညီစွာကျင့်သုံးလျက်ရှိသည့် ဓာတုပစ္စည်းများ၏ အဆင့်အား အမျိုးအစားခွဲခြား၍ အမှတ်တံဆိပ်ကပ်သည့် (Globally Harmo-nized System of Classifications  and Labeling of Chemicals-GHS) စနစ်ဖြင့် အမျိုးအစား ခွဲကြည့်သောအခါ Category  1  ဖြစ်သည့်အတွက် အန္တရာယ်အမြင့်ဆုံး အနေအထားတွင်ရှိနေပြီး အဆုတ်ကင်ဆာဖြစ်ပွားနိုင်ကြောင်း  တွေ့ရှိရပါသည်။  စျေးကွက်တွင် တရားဝင်မှတ်ပုံတင်ထားခြင်း မရှိသည့် ခြင်ဆေးခွေများ၌   အန္တရာယ်ရှိဓာတုပစ္စည်း တစ်မျိုးဖြစ်သည့်  Meper Fluthrin ပမာဏမှာ WHO ၏ အမြင့်ဆုံးသတ်မှတ်ချက်ကို ကျော်လွန်၍ ပါဝင်နေကြောင်း လေ့လာမှတ်သားဖူးပါသည်။

ခြင်ဆေးသုံးဓာတုပစ္စည်းနှင့် ယင်း၏အန္တရာယ်ဖော်ပြချက်များ

 အဆိုပါခြင်ဆေးခွေများတွင် ထည့်သွင်းထားသော ဓာတုပစ္စည်းများသည် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့လျှင်သော် လည်းကောင်း၊ ခြင်ဆေးကိုမီးရှို့၍ ထွက်လာသောအငွေ့များကို    ကြာရှည်ရှူရှိုက်မိလျှင်သော် လည်းကောင်း သက်ရှိများအတွက် အန္တရာယ်များစွာ ရှိပါသည်။ အထက်ပါ GHS စနစ်အရ ခြင်ဆေးခွေတွင် ထည့်သွင်းထားသောဓာတုပစ္စည်းတော်တော်များများကို  အမျိုးအစားခွဲခြား၍   အန္တရာယ်အမှတ် တံဆိပ်ကပ်ရာတွင် တွေ့ရှိရသော အန္တရာယ်အကြောင်းအရာ ဖော်ပြချက်များကို   ခြင်ဆေးသုံးစွဲသူများ  သတိထားမိစေရန် ဖော်ပြလိုပါသည်။  ခြင်ဆေးကိုမျိုချမိပါက   အဆိပ်ဖြစ်နိုင်ပြီး   ထိမိလျှင်အရေပြားကို ယားယံစေသည်။  ရှူမိလျှင်ဓာတ်မတဲ့မှု သို့မဟုတ် ရင်ကျပ်လက္ခဏာ သို့မဟုတ် အသက်ရှူရခက်ခြင်းများဖြစ်နိုင်သည့်အပြင် ကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သည်။အဆိုပါဓာတုပစ္စည်းသည် လူကိုသာမက သက်ရှိရေနေသတ္တဝါများ အတွင်း အချိန်ကြာမြင့်စွာ ပြင်းထန်သော အဆိပ်ဖြစ်စေပါသည်။

ကြိုတင်သတိထားရမည့်ဖော်ပြချက်များ

ဓာတုခြင်ဆေးခွေများ အသုံးပြုမှုကြောင့် လူတို့၏ ကျန်းမာရေးကို အနည်းနှင့်အများ ထိခိုက်စေသဖြင့် ကာကွယ်ရန်   Precaution  နည်းလမ်းများထဲမှ အရေးကြီးသည့် အချက်များကို ဖော်ပြလိုပါသည်။  ခြင်ဆေးသည် အသားအရေကို ယားယံစေသဖြင့် ယင်းကိုကိုင်တွယ်ရာတွင် လက်အိတ်နှင့် ကိုင်တွယ်ရပါမည်။  ကိုင်တွယ်ပြီးတိုင်း ဆပ်ပြာ၊ ရေတို့နှင့် စင်ကြယ်စွာ  ဆေးကြောသင့်ပါသည်။   အစားအသောက်များနှင့်    ထိတွေ့ခြင်းမရှိစေရန်နှင့် အသုံးပြုနေစဉ် အစာစားခြင်း၊    ရေသောက်ခြင်း၊   ဆေးလိပ်သောက်ခြင်း မပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ ခြင်ဆေးခွေကို ကလေးများ လက်လှမ်းမီသောနေရာများတွင် မထားသင့်ပါ။   ခြင်ဆေးခွေကိုအသုံးပြုလိုပါက လူမရှိသောအခန်းတွင် ထွန်းထားပြီး အငွေ့သေသော အချိန်မှသာ ဝင်ရောက်နေထိုင်သင့်ပါသည်။ အလုံပိတ်အခန်းတွင် ထွန်းညှိပြီး   လူများနေထိုင်ခြင်း မပြုလုပ်သင့်ပါ။ ပန်းနာရင်ကျပ်ရှိသူများ၊  နှလုံးရောဂါရှိသူများ  ခြင်ဆေးအငွေ့ကို ရှောင်ရှားသင့်ပါသည်အငွေ့များ ပတ်ဝန်းကျင်သို့ လွတ်ထွက်မသွားအောင် ထားသိုရန်နှင့်    ကြာရှည်စွာ မရှူရှိုက်မိစေရန် ဆက်တိုက် ထွန်းညှိခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

အရေးပေါ်တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရမည့်အချက်များ

ဓာတုပစ္စည်းပါဝင်သည့် ခြင်ဆေးခွေများကြောင့် အရေးပေါ် အခြေအနေများ ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့လျှင် တုံ့ပြန်ဆောင်ရွက်ရမည့် အချက်များကိုလည်း  သတိထားဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ဆက်လက်ဖော်ပြအပ်ပါသည်။

ခြင်ဆေးကိုမျိုချမိလျှင် ဆရာဝန်ထံ ချက်ချင်းပြသရပါမည်။ ပါးစပ်ကိုရေဖြင့် ပလုတ်ကျင်းခြင်း၊ အော့အန်ခြင်းမပြုလုပ်ရပါ။ ခြင်ဆေးအရေပြားပေါ်ကျလျှင် ဆပ်ပြာနှင့်ရေများများဖြင့် ဆေးကြောရပြီး အရေပြားယားယံလျှင် သို့မဟုတ် အဖုအပိမ့်ထွက်လာလျှင် ဆေးဖက်ဆိုင်ရာ အကြံဉာဏ်နှင့် ကုသမှုကိုခံယူရပါမည်။ ခြင်ဆေးရှူမိ၍ အသက်ရှူရခက်ခဲလျှင် လေကောင်းလေသန့် ရသောနေရာသို့ပြောင်းရွှေ့ပြီး သက်သောင့်သက်သာ အသက်ရှူနိုင်သော အနေအထားဖြင့်  အနားယူရပါမည်။   မသက်သာပါက ဆရာဝန်ကိုချက်ချင်းခေါ်၍ ကုသမှုကို ဆောလျင်စွာ ခံယူဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။

အစားထိုးအသုံးပြုနိုင်သော အဆီအမျိုးမျိုး

ခြင်ဆေးထုတ်လုပ်သူများဘက်မှလည်း    ထည့်သွင်းအသုံးပြုသည့်   Active   Ingredient   များကို WHO မှ သတ်မှတ်ထားသော အချိုးအစားများအတိုင်းသာ ထည့်သွင်းအသုံးပြုရန်၊  ခွင့်မပြုဓာတုပစ္စည်းများကို     ထည့်သွင်းအသုံးမပြုကြရန်နှင့် လေးစားလိုက်နာကြရန်    အထူးလိုအပ်ပါသည်။   ဖြစ်နိုင်ပါက ဓာတုပစ္စည်းများအစား သဘာဝမှရရှိနိုင်သော သစ်ကြံပိုးခေါက်ဆီ၊ တမာဆီ၊ ရှောက်သီးဆီ၊ ယူကလစ်ဆီ အစရှိသည်တို့ကို အစားထိုး အသုံးပြုလျှင် ပိုမိုသင့်လျော်ပါသည်။

ပြည်သူလူထု၏တာဝန်ဝတ္တရားများ

 ခြင်ဆေးတွင်ပါဝင်သော ဓာတုပစ္စည်းများ၏ အန္တရာယ်နှင့်  ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်အချက်များကို သိပ္ပံနည်းကျဖော်ပြပြီးသည်နှင့်အညီ ပြည်သူလူထုမှ မိမိတို့၏အသိစိတ်ဓာတ်နှင့် ကြိုတင်ကာကွယ်ရမည့် အချက်များကိုလည်း ဆက်လက်တင်ပြအပ်ပါသည်။ တစ်ဖန် ပြည်သူလူထုဘက်မှလည်း မိမိတို့၏အသိ စိတ်ဓာတ်နှင့်   အလွယ်တကူ ဆောင်ရွက်နိုင်သော ကြိုတင်ကာကွယ်ရမည့် အချက်များဖြစ်သည့် ခြင် မပေါက်ပွားစေရန် ခြင်ပေါက်ပွားနိုင်သော ရေမြောင်းများကို ရေစီးရေလာကောင်းမွန်အောင် ပြုပြင်ခြင်း၊ ရေမြောင်းများအား  စနစ်တကျဖုံးအုပ်ထားခြင်း၊ ရေမြောင်းများကို တစ်ပတ်တစ်ခါ ခြင်ဆေးဖျန်းပေးခြင်း၊    အမှိုက်များအားစနစ်တကျစွန့်ပစ်ခြင်းနှင့်ဖုံး၊  သွန်၊လဲ၊စစ်စနစ်ကို   ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ကို ပြည်သူလူထုတစ်ရပ်လုံးမှ  ဝိုင်းဝန်းဆောင်ရွက်ကြမည်ဆိုလျှင် ခြင်အန္တရာယ်နှင့် ဓာတုပစ္စည်းသုံး ခြင်ဆေးခွေများ၏ အန္တရာယ်မှ ကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်ပါကြောင်း     ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။

MWD Web Portal

သစ်ပင်တစ်ပင်ရှင်သန်ဖြစ်ထွန်း အောင်မြင်စေရန် သစ်မျိုး၊ မြေ၊ ရေ၊ ရာသီဥတုတို့အပေါ် များစွာမူတည်ပေသည်။ သစ်မျိုးအလိုက် ရှင်သန်အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းသည့် ရပ်ဝန်းရှိကြသည်။ မြန်မာတို့၏ ရှေးကဘိုးဘွားတို့အစဉ်အဆက် စိုက်ပျိုးခဲ့သောသစ်ပင်များမှာ လက်ရှိ လူသားမျိုးဆက်တို့ကို အကျိုးပြုလျက်ရှိနေသကဲ့သို့လက်ရှိမျိုးဆက်တို့ကလည်း နောင်လာမည့်မျိုးဆက်များအတွက်  သစ်ပင်စိုက်ပျိုးခြင်းကို ပြုကြရမည်ဖြစ်သည်။

သစ်ပင်စိုက်ပျိုးခြင်းကြောင့်   သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ လျော့ပါးစေခြင်း၊ ရာသီဥတု ညီညွတ် မျှတစေခြင်းအပြင် မိမိပတ်ဝန်းကျင် စိမ်းလန်းစိုပြည်ခြင်း၊ အရိပ်အာဝါသနှင့် သန့်စင်သောလေရရှိခြင်း၊ သစ်ပင် ရှင်သန်နေစဉ် အသီး၊ အပွင့်၊ အရွက် စသည်တို့ခံစားရရှိခြင်း၊ နေစရာအတွက်  သစ်၊ တိုင်၊  မျော အလွယ်တကူရရှိပြီး ပိုလျှံက ရောင်းချခြင်းဖြင့် ဝင်ငွေရရှိခြင်း၊ သားငှက်တိရစ္ဆာန်များအတွက် အစာရေစာနှင့် နားနေရာရရှိခြင်း စသည့်လက်ငင်း အကျိုးကျေးဇူးများ ရရှိပါမည်။

မြန်မာလူမျိုးတို့သည် ကိုးကွယ်သည့် ဘာသာတရား၏ အဆုံးအမအရသော် လည်းကောင်း၊ မိရိုးဖလာ အစဉ်အလာအရသော် လည်းကောင်း ရှေးပဝေသဏီကပင် မိုးကြို၊ မိုးဦးကာလမှသည် မိုးကာလ  မြေဆီစိုခိုက် အချိန်တွင် သစ်ပင်စိုက်ခြင်းကို ဆောင်ရွက်ကြသည်၊

သစ်ပင်စိုက်ခြင်းကို ပသာဒဖြစ်စေရေး၊ စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေးနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကောင်းမွန်လာစေရန်၊ သဘာဝတောများမှထုတ်ယူသုံးစွဲမှုလျှော့ချရန်၊ ဒေသခံပြည်သူများ၏ အခြေခံလိုအပ်ချက်များ ဖြည့်ဆည်းပေးရန်၊ သစ်တောများ ရေရှည်တည်တံ့စေပြီး စဉ်ဆက်မပြတ် အကျိုးရရှိစေရေးအတွက် ပြုစုထိန်းသိမ်းရေးနှင့်  စနစ်တကျထုတ်ယူ သုံးစွဲရေးဆိုင်ရာ အသိအမြင်များ တိုးပွားပြီး   သိရှိလိုက်နာစေရန်၊ ဒေသခံများ လူမှုစီးပွားဘဝများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် စသည့် ရည်ရွယ်ချက်အမျိုးမျိုးနှင့် သစ်ပင်များကို တစ်နိုင်တစ်ပိုင်၊ တစ်အုပ်တစ်မ၊ အစုအဝေးလိုက် ဧရိယာပမာဏငယ်ငယ်မှ ကျယ်ကျယ်အထိ  စိုက်ကြသည်။ နိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် နေရာဒေသအလိုက် ပြည်နယ်၊တိုင်းဒေသကြီး၊ ခရိုင်၊ မြို့နယ်အလိုက်နှင့် အထိမ်းအမှတ်နေ့များ စသည်ဖြင့် လူစုလူဝေး အင်အားသုံး မိုးရာသီသစ်ပင်စိုက်ပွဲများလည်း  နှစ်စဉ်ပြုလုပ်ကြသည်။ အားရစရာကြီးပင်။ သစ်ပင်စိုက်ခြင်းကို ခေတ်အဆက်ဆက်   နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲများကလည်း အားပေးအားမြှောက် ပြုခဲ့ကြသည်။

သစ်ပင်စိုက်တိုင်း မိမိတို့၏ရည်ရွယ်ချက်အတိုင်း အကျိုးများသည့် သစ်ပင်များအဖြစ် ရှင်သန်ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်စေရန် အသွင်နှင့် အနှစ်သာရအပြည့်အဝဖြစ်စေရန်သစ်ပင်စိုက်လျှင်ရှင်သန်ချင်  လိုက်နာကြဖို့ အသိယှဉ်စေ ချင်ပါသည်။

ဥပမာ ကျွန်း ဆိုပါစို့။ မိုးရေချိန်လက်မ ၆၀ မှ ၈၀ ကြား ရေစီးရေလာကောင်းပြီး မြေဩဇာထက်သန်သည့် မြေအမျိုးအစားတွင် ရှင်သန်ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်သည်။ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ပေ ၃၀၀၀ ကျော်ဒေသတွင် ကျွန်းပင်စိုက်သော် ရှင်နိုင်သော်လည်း   မဖြစ်ထွန်း  မအောင်မြင်နိုင်ပါ။   ထိုအပင်မျိုးက  ကောင်းမွန်သော    ကျွန်းမျိုးဆက်များကို ပေးနိုင်စွမ်းမည်လည်း မဟုတ်ပါ။  ကျွန်း၏မျိုးရိုးဗီဇ အရည်အသွေးကိုပင် ယုတ်လျော့ကျ ဆင်းစေနိုင်သည်။ အလားတူ  ဒီရေတောသစ်မျိုးများကို တောင်ပေါ်ဒေသ၊ အအေးပိုင်းဒေသ သစ်မျိုးများကို အပူပိုင်း ဒေသတို့တွင်စိုက်ပါက  ရှင်သန်မှုမရှိနိုင်ပါ၊   သစ်မျိုးရွေးချယ်ရာတွင်   ဒေသ၏ရေမြေရာသီဥတုနှင့် လိုက်လျောညီထွေပြီးဖြစ်သည့် ဒေသသစ်မျိုးများကို ဦးစားပေးရွေးချယ်ရမည်ဖြစ်ပြီး  စိုက်သည့်ရည်ရွယ်ချက်က လောင်စာအတွက်ဆိုက အကြီးမြန်သစ်မျိုးများ ရွေးချယ်၍သော်လည်းကောင်း၊ စီးပွားဖြစ် သစ်၊ တိုင်၊မျောအတွက်ဆိုပါက  စျေးကွက်မှတောင်းဆိုသည့် အဖိုးတန်သစ်မျိုးများ ရွေးချယ်၍သော် လည်းကောင်း စိုက်ရမည်ဖြစ်သည်၊၊

မြေရှိလျှင် သစ်ပင်စိုက်၍ ရပါသည်။ စိုက်သည့်မြေတွင် သစ်မျိုးအလိုက် အပင်ဖြစ်ထွန်းချင်မှဖြစ်ထွန်းမည်၊ မြေဆီမြေနှစ် မြေဩဇာကင်းမဲ့သောမြေ၊ အပင်အတွက် လိုအပ်သော အစိုဓာတ်မထိန်းသော မြေမှာ သစ်ပင်စိုက်က ရှင်သန်ရန်ခဲယဉ်းသည်။ အပင်ရှင်သန်ရန်ရေလိုသလို လိုသည်ထက်ပိုသော ရေဝပ်နေရာများ၊ ရေစီးရေလာမကောင်းသော နေရာများတွင် အပင်စိုက်ပါကလည်း မဖြစ်ထွန်းနိုင်ပါ။ အလားတူ ရာသီဥတုကိုလည်း သတိပြုရမည်။ ပူပြင်းသော၊ အေးသော၊ မိုးနည်းသော၊ မိုးများသောဒေသအလိုက် ရှင်သန်ဖြစ်ထွန်းမည့် သစ်မျိုးကိုသာ စိုက်ရမည်ဖြစ်သည်။  စိုက်ပင်တိုင်း ရှင်သန် အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းရေး သစ်မျိုးကို ဦးစားပေးလိုက သစ်မျိုးနှင့်  သဟဇာတဖြစ်မည့်   မြေနေရာရွေးရမည်ဖြစ်ပြီး အပြန်အလှန်အားဖြင့် မြေနေရာဦးစားပေးလိုက မြေနေရာနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်မည့် သစ်မျိုးကိုရွေးစိုက်ရမည်ဖြစ်သည်။

သစ်ပင်စိုက်မည့်မြေနေရာသည် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားလိုင်းများ၊ သွယ်တန်းထားသည့် ဓာတ်ကြိုးများအောက်၊ နဂိုရှင်သန်ကြီးထွားပြီး အပင်ကြီးများအောက်၊ လမ်းဘေးဝဲယာဖြစ်က တိုးချဲ့မည့်လမ်းအဆင့်မြှင့်တင်မည့် လမ်းဧရိယာနှင့်  လမ်းနယ်နိမိတ်များ၊ အဆောက်အအုံ ဆောက်မည့်နေရာ၊ ဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်း အကောင်အထည်ဖော်မည့်နေရာ၊ ရေဝပ်သည်နေရာတို့ဖြစ်ပါက  ရှောင်ရှားရမည်။ ဓာတ်ကြိုးများအောက်ခြေမှ ပေ ၅၀ ခွာရမည်။ ရေဝပ်နေရာဖြစ်ပါက လုံလောက်သောမြေစာဖို့ရမည်။ အမြန်လမ်း၊ ဒွေးလမ်းကြီးများ၏ လမ်းလယ်ကျွန်း အပင်စိုက်က အပင်ကြီးသစ်မျိုးအစား  အပင်ငယ်  သို့မဟုတ် ပသာဒဖြစ်မည့် သစ်မျိုးကိုရွေးရမည်။

သစ်ပင်စိုက်ရန် သစ်မျိုး၊ စိုက်မည့်နေရာရွေးချယ်ခြင်း

( Choice of species & Site selection)ပြီးနောက် ပျိုးဥယျာဉ်ရှိ ပျိုးပင်များကို ဒဏ်ခံနိုင်စေရန် တစ်နည်းအားဖြင့် သန်စွမ်းသောပျိုးပင်ဖြစ်စေရန်    ဧပြီလနောက်ဆုံးရက်သတ္တပတ်လောက်မှစ၍ မြေချမစိုက်မီအချိန်အတွင်း ရေလျှော့လောင်းခြင်း၊   အလင်းဖွင့်(Hardening process)    စသည့်လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရမည်။     (သစ်တောဦးစီးဌာနသည် သစ်ပင်စိုက်ပြီး   ရှင်သန်ကြီးထွားမှု ကောင်းစေရန် ဒဏ်ခံနိုင်သော၊  သန်စွမ်းသော အမြင့်  ၂ ပေနှင့်အထက်ရှိ ပျိုးပင်များကို မိုးကာလတွင် ပြည်သူ လူထုသို့ အခမဲ့ဖြန့်ဝေလျက်ရှိသည်။)  စိုက်မည့်အကွာအဝေးအလိုက် ပန္နက်ရိုက်ခြင်း၊   မြေပြုပြင်ခြင်းဆောင်ရွက်ရမည်။

မိုးရေချိန်နည်းပါးသော အပူပိုင်းဒေသများတွင် ရေစုစည်းသိုမှီးနိုင်သည့် အရွယ်အစားရှိ ကျင်းတူးရမည်။ အများအားဖြင့် ၄'x၄'x၁'/ ၃'x၃'x၁'/၄'x၁'x၁' အရွယ်အစားရှိ ကျင်းအတွင်း အလယ်တွင် တစ်ပေပတ်လည် ချက်ကျင်းတူးရပါမည်။ အပူပိုင်းဒေသမှအပ ကျန်ဒေသများတွင် နှစ်ပေပတ်လည် တစ်ပေအနက်ကျင်း သို့မဟုတ်  ပျိုးအိတ်အရွယ်အစားပေါ်မူတည်၍ လိုအပ်သည့်     အရွယ်အစား ကျင်းတူးရပါမည်။

ကျင်းများအတွင်း ရောစပ်ထားသည့်မြေဆွေးများ အလုံအလောက်ထည့်ရပါမည်။ ရေလောင်းပေးနိုင်ပါက မိုးကြိုသစ်ပင်စိုက်ခြင်း၊ သစ်ပင်စိုက်ရန်လုံလောက်သည့် မြေအစိုဓာတ်ရရှိသည့် မိုးဦးကာလတွင်သစ်ပင်စိုက်ခြင်း  ဆောင်ရွက်နိုင်ပါပြီ။ ပျိုးဥယျာဉ်တွင်  ဒဏ်ခံနိုင်အောင် ပြုစုထားသည့်   ပျိုးပင်တို့သယ်ယူချိန်တွင်   ပျိုးပင်များမကျိုးမပျက်စေရန်၊   ပျိုးအိတ်မြေလုံးမကွဲစေရန်သယ်ရမည်။

သစ်ပင်စိုက်ကြရာတွင် ပျိုးအိတ်မြေလုံးမကွဲစေရန် သတိနှင့်ကိုင်တွယ်ပါ။ ပျိုးအိတ်ကို လက်နှစ်ဖက်ဖြင့် အသာဆုပ်ညှစ်ရပါမည်။ သစ်ပင်စိုက်မည့်ကျင်းအနီး ပျိုးအိတ်ပလတ်စတစ်အား လက်သည်း သို့မဟုတ် အသွားထက်ဓားသေးသေးဖြင့် ခွဲထုတ်ရပါမည်။

စိုက်ပင်အားတည့်တည့်မတ်မတ်ထား၍ မြေလုံးကို သတိဖြင့်ကျင်းအတွင်းအသာထည့်ပြီး စိုက်ပင်ဘေးပတ်လည် လေဟာမှုမဖြစ်စေရန် ဖို့မြေကို ဖိသိပ်ပေးရမည်၊။  အပင်အခြေ ရေဝပ်မှုမရှိစေရေး မို့မောက်သည်အထိ ရောစပ်ထားသည့် မြေဆွေးပုံပေးရပါမည်။

စိုက်ပင်များအား ကျွဲ၊ နွား၊ သိုး၊  ဆိတ်စသည့်အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များ၊  အခြားဖျက်ဆီးမှုများ မရှိစေရန်  အကာအရံ အရံအတားများ စနစ်တကျပြုလုပ်ပေးရမည်။ လိုအပ်သလို ရေလောင်းပေးခြင်း၊ အရိပ်ပေးခြင်း၊ မြေဩဇာကျွေးခြင်း၊ ပေါင်းသင်ရှင်းလင်း၊ မြေတောင်မြှောက် ခါးဆွခြင်းများဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် ပြုစုထိန်းသိမ်းမှုပြုရပါမည်။

သစ်တောဦးစီးဌာနသည် ၂၀၂၅ ခုနှစ် မိုးကာလတွင် သစ်ပင်စိုက်ရန်   နိုင်ငံပိုင်သစ်တောစိုက်ခင်းများ၊ အာဆီယံလမ်း၊ အမြန်လမ်းနှင့် လမ်းဘေးဝဲယာများ၊ အထူးလုပ်ငန်းတစ်ရပ်အနေဖြင့် အပင်စိုက်ခြင်း၊ နိုင်ငံတစ်ဝန်း  မိုးကြို/မိုးကာလ သစ်ပင်စိုက်ပွဲတော်များ ကျင်းပခြင်း၊ ဌာနဆိုင်ရာ တပ်ရင်းတပ်ဖွဲ့များ၊ ပြည်သူများသို့ဖြန့်ဝေခြင်းတို့ အတွက် သစ်မျိုးစုံ၊ ဝါးမျိုးစုံ ပျိုးပင် ၂၁  သန်းနီးပါး ပျိုးထောင်ထားရှိပေသည်။ ထို့ပြင် သစ်ပင် ပျိုးထောင်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ သစ်တော သစ်ပင်ဆိုင်ရာ ဆက်စပ်ဌာနများ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၊ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်များ၊ တစ်သီးပုဂ္ဂလတစ်နိုင်တစ်ပိုင် ဝါသနာရှင်များ၏ ဆောင်ရွက်မှုများ ပါဝင်ပါက နှစ်စဉ်မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပျိုးပင်များ သန်းဆယ်ချီမှုများသော အရေအတွက် ပမာဏဖြင့် ပျိုးထောင်ကြပါသည်။

ထို့အတွက် အချိန်၊ လုပ်အား၊ ငွေကြေး၊ နည်းပညာအရင်းအနှီးများ၏ တန်ဖိုးကား အနမတဂ္ဂပါ၊ သစ်ပင်စိုက်ရာတွင် ရှင်သန်အောင်မစိုက်ပါက၊ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် စိုက်ပင်များ ပျက်စီးပါက တန်ဖိုး တွက်ချက်ရသည်ရော မရသည်ရော ဆုံးရှုံးမှုများကား မနည်းမနောရှိနိုင်ပေသည်။ မြေဆီစိုခိုက်  သစ်ပင်စိုက်ကြရာဝယ် စိုက်ပင်များအား

-ရှင်အောင်စိုက်၊

-ကြီးအောင်ပြုစု

-မြဲအောင်ထိန်းသိမ်းခြင်းဖြင့် တစ်ပင်မှတစ်တောဖြစ်အောင် စွမ်းဆောင်ရင်း သစ်ပင်များ စိုက်ကြပါစို့။

သစ်ပင် သစ်တောများသည်- အတိတ်ကာလ၏ အမွေအနှစ်၊ပစ္စုပ္ပန်ကာလတွင် အကျိုးစီးပွား၊ အနာဂတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အတွက် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသည့် အရင်းအနှီးကောင်း များပင်ဖြစ်သည်။

နောင်လာနောက်သား မျိုးဆက်သစ်များအား အမွေကောင်းများပေးနိုင်စေရေး၊  စိမ်းလန်းစိုပြည်သည့်မြေကြီးမှ ရွှေသီးစေရေးနှင့် သက်ရှိများအားလုံး အကျိုးရှိစေရေးအတွက်  မိုးကာလမြေဆီစိုခိုက် သစ်ပင်များများ စိုက်ကြပါစို့။    ။

MWD Web Portal

မှိုဟုဆိုလိုက်သည်နှင့် စားသုံး၍သင့်လျော်သောမှို(Mushroom)နှင့် စားသုံးရန်မသင့်သော အဆိပ်ရှိရောဂါဖြစ်စေသောမှို(Fangus)ဟူ၍ ခွဲခြားသိရှိရန်လိုသည်။ စားသုံးရန်မသင့်သော(Fangus) မှိုအမျိုးအစားများမှာ ဥပမာ အစားအသောက်များ အချိန်လွန်၍ ပုပ်သိုးဆွေးမြည့်ရာမှ ပေါက်ပွားလာသော မှိုများကိုဆိုလိုသည်။ မှိုအမျိုးအစားတွင် လူသားတို့  ယနေ့စားသုံးနေသည့်  သဘာဝအလျောက် ပေါက်ရောက်လေ့ရှိသော သဘာဝမှိုနှင့် စနစ်တကျစားသုံးရန် စိုက်ပျိုးထားသည့် ကောက်ရိုးမှို၊ ငွေနှင်းမှို၊ ငွေမိုးမှို စသည်တို့ဟု အလွယ်မှတ်မိအောင် ဖော်ပြရမည်ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာပေါ်တွင် မျိုးစိတ်ပေါင်းများစွာရှိသည့်အထဲမှ လက်ရှိမြန်မာနိုင်ငံဈေးကွက်ထဲတွင် တွင်တွင်ကျယ်ကျယ်ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားလျက်ရှိသော ကောက်ရိုးမှိုစိုက်ပျိုးမှုနှင့် အသုံးဝင်အကျိုးများပုံတို့ကို ဆက်လက် ဖော်ပြပါမည်။

မျိုးစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဆောင်ရွက်မှုများ

ယခုအခါ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန ကော်ဖီရာသီ သီးနှံဌာနခွဲအောက်မှ မှိုသုတေသန စိုက်ပျိုးရေးခြံများမှ မှိုမျိုးများကို စနစ်တကျမွေးမြူခြင်းသင်တန်း၊ မှိုစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်များကို နှစ်စဉ်(သို့) လစဉ် သင်တန်းသားများခေါ်ယူ၍ သင်တန်းပေးမှုများရှိလာကာ နောက်ပိုင်းအချိန်များတွင် မှိုစားသုံး၍ အဆိပ်သင့်ရသည့်ဖြစ်စဉ်များ မရှိသလောက်လျော့နည်းသွားသည်နှင့်အမျှ  အာဟာရပြည့်ဝဘေးကင်း လုံခြုံသောမှိုမျိုးများကို တောင်သူ(သို့) အပြင်စီးပွားရေး လုပ်ငန်းရှင်များကိုယ်တိုင် စိတ်ပါဝင်စားလာပြီး    မျိုးစေ့ထုတ်လုပ်ရောင်းချကာ နေရာအနှံ့အပြား မှိုများကို လက်တစ်ကမ်းဝယ်ယူ စားသုံးလို့ရရှိနေပြီဖြစ်ရာ ဝမ်းသာစရာပင်ဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် တန်ဖိုးရှိသဖြင့် တစ်ပတ်တစ်ကြိမ်မျှ မှိုဟင်းစားသုံးမှုနှုန်းမှာ မရှိသလောက်နည်းနေသေးသည်ဟုဆိုရပေမည်။

 မှိုအဆိပ်သင့်အန္တရာယ်နှင့်အဆိပ်ရှိမှို၏ လက္ခဏာများ

အဆိပ်ရှိမှိုဟုတ်မဟုတ် ခွဲခြားရာ၌ မှို၏အခြေတွင် အခက်ပါရှိနေခြင်း၊ မှိုပွင့်၏ရိုးတံတွင် ခြေကျင်းပုံသဏ္ဌာန်ပါရှိနေခြင်း၊ မှိုထီးရွက်ပေါ်တွင် အကြေးဖတ်များ ပြန့်ကျဲစွာပါရှိနေခြင်း၊  မှိုလက်သည်း၊ မှိုထီးရွက်အောက်ဘက်ရှိ ပါးဟက်များသည်  အဖြူရောင်ဖြစ်နေသောမှို၊ မှိုကွန်ချာ၊ အရောင်အသွေးစုံလင်စွာဖြင့်  လှပစွာပွင့်နေ‌သောမှိုနှင့် အစိမ်းရောင်မျိုးမှုန်များထုတ်လွှင့်တတ်သောမှိုများဟု  ယေဘုယျသတ်မှတ်နိုင်သည်။  ထို့ပြင်  မှိုများကိုချက်ပြုတ်သောအခါ ခရမ်းရောင်ကဲ့သို့သော အရောင်ပြောင်းသွားခြင်းမျိုး ရှိပါကလည်း စားသုံးရန်မသင့်သော မှိုအမျိုးအစားအဖြစ် သိရှိနားလည်ထားရမည်ဖြစ်ကြောင်း  ယခုဆောင်းပါးတွင်  ထပ်မံထည့်သွင်းရေးသားလိုပါသည်။

ဈေးကွက်တွင်အခိုင်အမာ ရပ်တည်လျက်ရှိသောကောက်ရိုးမှို စိုက်ပျိုးသင့်သည့် အချက်များ

ယခုဖော်ပြမည့်မှိုတစ်မျိုးမှာ ဈေးကွက်အတွင်း အခိုင်အမာရရှိထားပြီး  ဝယ်လိုအားမြင့်မား၍  ဈေးကောင်းရရှိနေသော ကောက်ရိုးမှို(Oyster Mushroom)ကို တစ်နိုင်တစ်ပိုင်မှသည် စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးစေရန်ရည်ရွယ်၍ ယခုဆောင်းပါးကို အကျယ်တဝင့်ရေးသားဖော်ပြရခြင်းဖြစ်သည်။“စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းမှ အစ မျိုးသမီးများက” ဆိုသည့်အတိုင်း မှိုစိုက်ပျိုးခြင်းကို ကလေးသူငယ်များသာမက အမျိုးသမီးများပါ မကျန်  စိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်၍ရနိုင်သော ပေါ့ပေါ့ပါးပါး “Home Garden” အိမ်တွင်းဥယျာဉ်တစ်ခုသဖွယ် ထည့််သွင်းစိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ ကောက်ရိုးမှို စိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် မိသားစုများအားလပ်ချိန် စိတ်ပျော်ရွှင်လန်းလာစေကာ ဥယျာဉ်ခြံမှတစ်ဆင့်   အပိုဝင်ငွေရရှိစေနိုင်ပြီး  ထမင်းစားစားပွဲတွင်  အာဟာရပြည့်ဝကာ ဘေးကင်းလုံခြုံသော စားသောက်ဖွယ်ရာမှိုဟင်းအမယ်တစ်ခွက်တိုးလာနိုင်ပြီး  စီးပွားဖြစ်လုပ်ကိုင်လာနိုင်ပါက   မိမိမိသားစုသာမက အများအတွက်ပါ  အစာအဆိပ်သင့်မှုမှ   တားဆီးကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

လယ်ယာနှင့် တိရစ္ဆာန်စွန့်ပစ္စည်းများကို မှိုစိုက်ပျိုးရာတွင် အကျိုးရှိစွာပြန်လည် အသုံးချနိုင်ခြင်း

        ကောက်ရိုးမှိုစိုက်ပျိုးရာတွင် အဓိကလိုအပ်သော ကုန်ကြမ်းများသည် ကောက်ရိုး၊ နွားချေး၊ ဖွဲနု၊ ဗေဒါကုန်ကြမ်းများသာဖြစ်သည့်အတွက် လယ်ယာစွန့်ပစ်ပစ္စည်းများနှင့် တိရစ္ဆာန်ထွက်စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကို (Recycle)အဖြစ် ပြန်လည်အသုံးပြုနိုင်ပြီး  သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ညစ်ညမ်းမှုများကိုလျော့ပါး သက်သာစေရုံမကဘဲ မှိုစိုက်ပျိုးပြီးထွက်ရှိလာသောနွားချေး၊ ကောက်ရိုး၊ ဗေဒါရိုးပြတ်များအား အခြားစိုက်ပျိုးထားသော အပင်များအတွက်ပါ ထပ်မံထည့်သွင်း အသုံးပြုနိုင်သည့်အတွက် ပို၍အကျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။  မှိုစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းသည် အချိန်တိုအတွင်း မြေနေရာကျဉ်းကျဉ်းတွင် အရင်းအနှီးအသင့်အတင့်နှင့်   တစ်နိုင်တစ်ပိုင်လုပ်ငန်းဖြစ်သည့်အတွက်     ကျေးလက်ဒေသဆင်းရဲမှုလျှော့ချရေးအတွက်  အထောက်အကူ ဖြစ်စေနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

မှိုတွင်ပါဝင်သောအာဟာရဓာတ်များ

 ကောက်ရိုးမှိုတွင် ပရိုတင်း၊ အန်တီအောက်ဆီးဒင့်(Antioxidants)၊ဗီတာမင် B complex (B1, B2,B3,B6,iron,zinc,potassium)စသည့် သတ္တုဓာတ်များပါဝင်သည်။  ၎င်းအာဟာရဓာတ်များ  အချိုးမျှတစွာ ပါဝင်သည့်အတွက် သွေးတိုးရောဂါ၊ ဦးနှောက်နှင့် အာရုံကြော၊ ကိုယ်အလေးချိန်ထိန်းချုပ်ရေးနှင့် အင်အားနည်းခြင်းနှင့် သံဓာတ်ချို့တဲ့မှုရောဂါများကိုလည်း ကာကွယ်နိုင်သည်ဟု ဆေးပညာသဘောအရ လေ့လာသိရှိခဲ့ရသည်။

မှိုစိုက်ပျိုးရန်သတိထားသင့်သောအချက်များ

 မှိုစိုက်ပျိုးသည့်အခါတွင်   အပူချိန်၊ စိုထိုင်းဆ၊ လေထုဖိအား၊ မြေဆွဲအား စသည့်အချက်များကို သတိထားသင့်သည်။  မိမိစိုက်ပျိုးမည့် ဒေသအနေအထားနှင့် မှိုအမျိုးအစားအပေါ် မူတည်၍  ကြိုက်နှစ်သက်သည့်လွှမ်းမိုးမှုများကို ဖြည့်ဆည်းပေးလျှင်   အောင်မြင်နိုင်သည်။ မိမိနေထိုင်သည့်ဒေသမှိုပေါက်ဈေး တစ်နည်းအားဖြင့် ဈေးကွက်အခြေအနေကိုစောင့်ကြည့်နေရန်လိုအပ်သည်။   မှိုမျိုးတစ်မျိုးနှင့်တစ်မျိုး အရင်းအနှီးကုန်ကျစရိတ်မတူနိုင်သလို ဈေးနှုန်းဈေးကွက်လည်း တူညီနိုင်မည်မဟုတ်သောကြောင့်  မိမိဉာဏ်ရှိသလို စိုက်ပျိုးကြဖို့တိုက်တွန်းချင်သည်။ ယခုဆောင်းပါးတွင် ကောက်ရိုးမှိုစိုက်ပျိုးနည်းများစွာရှိသည့်အနက်မှ စိုက်ပျိုးရန်အလွယ်ကူဆုံးနှင့်   အများကစိုက်ပျိုးရန် လက်ခံထားသည့် စနစ်တစ်ခုတည်းကိုသာ   ဖော်ပြပေးမည်ဖြစ်ပါသည်။

မျိုးရွေးချယ်မှု

မှိုစိုက်ပျိုးရန်အတွက် အသုံးပြုသည့် မျိုးအနေဖြင့် အခြားသီးနှံများကဲ့သို့  ရေမြေဒေသနှင့်ကိုက်ညီသောမျိုးကို ရွေးချယ်ရသကဲ့သို့ မိမိဝယ်ယူမည့် မျိုးထုတ်လုပ်သူများထံမှ မည်သည့်အပူချိန်တွင် မှိုမျိုးမွေးမြူထားရှိမှုအပေါ်တွင်မူတည်၍ မိမိစိုက်ပျိုးမည့် ဒေသအပူချိန်နှင့် ရာသီပုံစံအပေါ်တွက်ဆ၍ မှိုမျိုးရွေးချယ်စိုက်ပျိုးသင့်သည်။

မြေရွေးချယ်မှု

 မြေရွေးချယ်မှုအနေဖြင့်  မှိုသည်  ဆား၊ ဆပ်ပြာပေါက်သောမြေ၊ မြေအစိုဓာတ်များသော ရေစိမ့်နေသောမြေနှင့် စက်ရုံစွန့်ပစ်ရေများ စိမ့်ဝင်နေသောမြေမှအပ ဥယျာဉ်ခြံကဲ့သို့သော အခြားအရိပ်ရပြီး မြေအစိုဓာတ်အနည်းငယ်ရှိသော မြေတွင် စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်သည်။

အသုံးပြုမည့်ရေ

 မှိုစိုက်ပျိုးရာတွင် အသုံးပြုမည့်ရေသည် PH-6-7 ရှိသောရေကို အသုံးပြုပေးနိုင်လျှင်ပို၍ကောင်းမွန်သည်။ PH စံနှုန်းထက် လျော့လွန်း၊များလွန်းသော ရေအမျိုးအစားကို အသုံးပြုပါက မှိုမျှင်မဆင်းနိုင်ခြင်း၊ မှိုသန္ဓေမခဲနိုင်ခြင်းနှင့် မှိုဥလေးများထွက်ရှိလာပါကလည်း  ရေအရောင်မလှခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သည်။ မှိုစိုက်ပျိုးချိန်နှင့် စိုက်ပျိုးပြီး မှိုသန္ဓေဖျက်သည့်ကာလ  ရေလောင်းချိန်တွင်  ရေကိုရေပန်းကရားနှင့် မျှတစွာ ဆွတ်ဖျန်းပေးရန်လိုအပ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကောက်ရိုးမှိုစိုက်ပျိုးလေ့ရှိသည့် နေရာဒေသများ

မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းဒေသဖြစ်သည့် မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ကရင်ပြည်နယ်တို့တွင် အများဆုံး စိုက်ပျိုးလေ့ရှိကြသည်။

MSME လုပ်ငန်းများတွင် တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် တစ်မျိုးအဖြစ် ပါဝင်လာမှု

စားသောက်ဆိုင်ဟိုတယ်ကြီးများတွင်    မှိုနှင့်ပတ်သက်သည့် ဟင်းလျာများ၏ ဈေးနှုန်းများကိုကြည့်ပါက မှိုစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရန် အခွင့်အလမ်း ပို၍ရရှိစေနိုင်သည်။ ယခုအခါ မှိုမှတစ်ဆင့် စားသောက်ကုန်၊ အလှကုန် ပစ္စည်းများ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်လုပ် လာသည်များလည်းရှိရာ   မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိတွန်းအားပေးနေသော   MSME   လုပ်ငန်းများတွင် မှိုသီးနှံထုတ်ကုန် တစ်မျိုးမှာလည်း နေရာရရှိလာပြီဖြစ်ရာ မှိုစိုက်ပျိုးခြင်းသည်    အာဟာရပြည့်ဝသော   မှိုအစားအစာတစ်မျိုး ထုတ်လုပ်လာနိုင်ရုံမျှမက   တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်ကာ အသေးစား၊ အလတ်စားစီးပွားရေးသို့ တက်လှမ်းလာနိုင်နေပြီလည်းဖြစ်သည်။ 

ကောက်ရိုးမှိုသည် အပူချိန် ၂၅-၃၀ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်အတွင်းရှိသော အပူချိန်ရရှိသောဒေသများတွင် စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းသည့်အတွက် အပူကြိုက်မှိုဟု ယေဘုယျသတ်မှတ်နိုင်သည်။

ကောက်ရိုးမှိုစိုက်ပျိုးရာတွင် အပူချိန်အမျိုးမျိုးအဆင့်ဆင့်ထိန်းသိမ်းပေးရလေ့ရှိသည်။ ကောက်ရိုးမှိုကို  အများဆုံးစိုက်ပျိုးလေ့ရှိကြသော ကျင်းစနစ်ဖြင့်စိုက်ပျိုးနည်းကို  ဖော်ပြရမည်ဆိုပါက  လိုအပ်သောကုန်ကြမ်းနှင့်   အရင်းအနှီးများမှာ  မှိုမျိုးထုပ်၊ မှိုအစာအာဟာရအဖြစ် ဖွဲနု၊ စက္ကူဂျပ်များ၊ အပူချိန်အတွက် နွားချေး(သို့) ကြက်ချေး၊ အမိုးအုပ်ရန်   ပလတ်စတစ်စတို့   လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ သတိပြုရှောင်ရှားရမည့် အချက်အနေနှင့် မိမိတို့စိုက်ပျိုးမည့် မြေသည် ဆား၊  ဆပ်ပြာပေါက်နေသောမြေ (သို့)စက်ရုံစွန့်ပစ်ရေဆိုး မိလ္လာစိမ့်နေသော မြေမဖြစ်စေရန် ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးရမည်ဖြစ်သည်။

ကောက်ရိုးမှိုတစ်နိုင်တစ်ပိုင်စိုက်နည်းစနစ်များ

၁။      ကျင်းပုံစံဖြင့်စိုက်ပျိုးခြင်း

၂။       ခြင်းတောင်းများဖြင့်စိုက်ပျိုးခြင်း

၃။      ကောက်ရိုးထုံးများအသုံးပြု၍စိုက်ပျိုးနည်း

၄။      စက်မှုအသွင်စိုက်ရုံများဖြင့် ဗေဒါကုန်ကြမ်းသုံးစိုက်ပျိုးနည်း ဟူ၍ နည်းစနစ်အမျိုးမျိုးရှိသည်။

ကောက်ရိုးမှိုကို စိုက်ပျိုးမည်ဆိုပါက တစ်နိုင်တစ်ပိုင်နှင့် စီးပွားဖြစ် စိုက်ပျိုးခြင်းအပေါ်မူတည်၍ ချဲ့ကားလျှင်ချဲ့ကားသလောက် တွင်ကျယ်နိုင်သည်။ မိမိကတစ်နိုင်တစ်ပိုင် စိုက်ပျိုးမည့်သူဖြစ်ပါက အနည်းငယ်မှ စ၍စိုက်ပျိုးသင့်သည်။ ကောက်ရိုးမှိုစိုက်ရာတွင် စိုက်နည်းစနစ်အမျိုးမျိုး ရှိရာ တစ်နိုင်တစ်ပိုင်စိုက်ပျိုးသူများအဖို့ အောက်ပါနည်းလမ်းများနှင့် အစပျိုးစိုက်ပျိုးခြင်းက ပိုကောင်းနိုင်သည်။

မှိုစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်နှင့် ပြုစုမှုပုံစံ

မှိုစိုက်မည့်နေရာသည် ရှေ့တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း အရိပ်ရသောသစ်ပင်ကြီးများ အောက်တွင် စိုက်ပျိုးပါက ပိုကောင်းသည်။  ယခင်အဆက်ဆက်မှို စိုက်ပျိုးခဲ့သောနေရာများမှ ပိုးမွှားရောဂါများ ကာကွယ်နိုင်ရန်အတွက် စိုက်မည့်နေရာအား ကောက်ရိုးမီးရှို့ပေးခြင်းနှင့် မစိုက်ပျိုးမီ စိုက်ကျင်းအတွင်း ထုံး(သို့) ပုရွက်ဆိတ်ဆေးအနည်းငယ်ဖြူးပေးပါ။

မစိုက်ပျိုးမီ ဂျပ်စက္ကူ   ၅  ပိဿာကို  အလျား ၉ ပေ၊ အနံ ၃ ပေနှင့်  အနက် ၆ လက်မရှိသော စတုဂံပုံစံအကျယ်အဝန်းအတွက် လက်တစ်ဝါးစာအရွယ်ဆုတ်ဖြဲထားပြီး ရေစိမ်ပေးထားရမည်။ ၎င်းအကျယ်အဝန်းအတွက် မှိုမျိုး မိမိဝယ်ယူသည့်နေရာမှ အသုံးပြုရန် ညွှန်ကြားထားသည့်အတိုင်းငါးထုပ် (သို့) ခုနစ်ထုပ်  စသည်ကို   ဖွဲနုငါးဘူးနှင့် ရောမွှေထားပေးပါ။ အပူချိန်ဖန်တီးပေးရန် အဓိကလိုအပ်သော ကုန်ကြမ်းပစ္စည်းဖြစ်သည့် နွားချေး ၉ တင်းကို ပလတ်စတစ် တုတ်ချောင်းအပိုင်းအစ(သို့) မလိုလားအပ်သည့် အမှိုက်များပါမလာစေရန် ဆန်ခါချထားပေးရမည်။ ၎င်းဆန်ခါချထားသော မစိုမခြောက်နွားချေးများကို ကျင်းအတွင်းဖြန့်ခင်းပေးပါ။  ဤတွင်  နွားချေးများကို အကုန်သုံးလိုက်ခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ  အပေါ်အုပ်ရန်အတွက်  အနည်းငယ်ချန်ပေးထားရမည်။ နွေတွင်စိုက်ပျိုးပါက လိုအပ်သည့်အပူချိန်ကိုထိန်းချုပ်ရန် လွယ်ကူသည့်အတွက် လျှော့၍ထည့်သွင်းတာမျိုးနှင့် ဆောင်းရာသီတွင်စိုက်ပျိုးမည် ဆိုပါက  နွားချေးထက်အပူချိန်များသော ကြက်ချေးကို အသုံးပြုပေးနိုင်လျှင်လည်း ပိုကောင်းသည်။ ထို့နောက် ရေပန်းကရားဖြင့် ဖြည်းဖြည်းမှန်မှန်      စိုက်ကျင်းစိုသွားသည်အထိ ရေဖျန်းပေးရမည်။ နွားချေးများဖြန့်ခင်းပြီးပါက ရေစိမ်ထားသော ဂျပ်စက္ကူပျော့ဖတ်များကို ရေမှဆယ်ယူရေညှစ်၍ နေရာလပ်မရှိ ဖြန့်ခင်းပေးပါ။   စက္ကူဖြန့်ထားပြီးပါက ဖွဲနုနှင့်ရောနယ်ထားသော မှိုမျိုးများကိုပါးပါးနှင့်ညီညီ  ဖြန့်ခင်းပေးရမည်။ ထို့နောက်  နွားချေးအနည်းငယ်ကို မှိုမျိုးလုံအောင်ဖုံးထားပေးပြီး ရေပန်းကရားဖြင့် မှိုမျိုးများမျောမပါသွားစေရန် ဖြည်းဖြည်းချင်းရေလောင်းပေးရမည်။ ထို့နောက် ပလတ်စတစ်အဖြူစကို မှိုစိုက်ကျင်းတွင် အမြင့် ၁ ပေခွဲ အမိုးကိုင်းလုပ်၍ အုပ်မိုးပေးထားပြီး လေလုံအောင် စီမံပေးထားရမည်။ ကောက်ရိုးမှိုသည် အလင်းရောင်မကြိုက်နှစ်သက်သည့် မှိုအမျိုးအစားဖြစ်သည့်အတွက် အမိုးအုပ်ပြီးပါက အလင်းထိုးဖောက်မှုမရှိစေရန် ကောက်ရိုး၊ သက်ငယ်၊ ဓနိ၊ ဂျပ်ဖာများဖြင့် ဖြန့်မိုးပေးနိုင်လျှင်ပိုကောင်းသည်။ ထို့ကြောင့် ကောက်ရိုးမှိုစိုက်ပျိုးရန်မြေနေရာရွေးချယ်ရာတွင် အပင်ကြီးများအောက်  အရိပ်ရသောမြေနေရာတွင် ရွေးချယ်နိုင်ပါက ပိုကောင်းသည်။ မှိုစိုက်ပျိုးပြီး လေးရက်အတွင်း အမိုးကိုင်းပေါ်မှ ဂျပ်စက္ကူအုပ်၍အမှောင်ချထားပေးရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့နောက်ပိုင်းတွင် မှိုပုံကို တစ်နေ့လျှင် နှစ်ကြိမ် ပလတ်စတစ်စကို လှပ်ပေးပါ။ တစ်ရက်ခြားတစ်ခါ မှိုပုံကိုချွေးလှပ်ပေးရမည်ဖြစ်ရာ မှိုပုံအားပြန်အုပ်သည့်အခါ မှိုအစေ့လေးများပေါ်သို့ ချွေးကျရောက်ပြီး မျိုးသန္ဓေပျက်စီးသွားနိုင်သဖြင့် ဆန့်ကျင်ဖက် ထက်အောက်လှန် အုပ်မိုးပေးရမည်။ အစိုဓာတ်လျော့နည်းနေပါက ရေဖျန်းပေးပါ။ ခြောက်ရက်မြောက်နေ့တွင် မှိုမျှင်များပွား လာမည်ဖြစ်ပြီး မှိုပုံကိုရေဖျန်း ပေးရမည်ဖြစ်သည်။

မှိုမျှင်ဖြတ်သည်ဟုလည်းခေါ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် မှိုမျှင်ဖြတ်ပြီး မှိုမျှင်များ   ခဏပျောက်သွားပြီးမှ  မှိုဆန်ကွဲစေ့(မှိုသန္ဓေစေ့လေး)များစတင်ထွက်ရှိလာပြီး စတင်စိုက်ပျိုးသည့် ရက်မှ ၁၄ ရက်အတွင်း မှိုစတင်ခူးဆွတ်  နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

မှိုခူးဆွတ်နည်းပုံစံ

ကောက်ရိုးမှိုကို ကြက်ဥလုံးအရွယ် အနေအထားလောက်တွင် စတင်ခူးဆွတ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။  မှိုဥများသည် အစုလိုက်ပေါက်ရောက်သည် များလည်းရှိရာ   မိမိပထမဆုံးစံထားမည့်ဥ မပွင့်ခင်အထိ ဘေးမှိုများမှိုလုံး ကြီးလာသည်ထိစောင့်၍  အစုလိုက်အပြုံလိုက် ခူးဆွတ်ပေးရန် လိုအပ်သည်။   မှိုခူးရာတွင်လည်း ချွန်ထားသောဓားနှင့် လှီးဖြတ်ယူနိုင်သလို   လက်ဖြင့်နုတ်ယူနိုင်တာမျိုးလည်းရှိသည်။ ဓားနှင့်ခူးဆွတ်ရာတွင် သတိထားရမည့် အချက်မှာ အသားစကျန်ခဲ့နိုင်သည်မျိုး ရှိနိုင်သဖြင့် မှိုခူးပြီးနောက်ပိုင်း အချိန်များတွင် တစ်ရက်ခြားတစ်ခါ ချွေးလှပ်ရာတွင် ချွေးစများ မှိုပေါ်တွင် ကျရောက်ပြီး ပျော့ပုပ်နိုင်သဖြင့် သတိထားခူးဆွတ်ရန် အထူးလိုအပ်သည်။

မှိုတစ်ကျင်းတွင် မိမိအသုံးပြုသော မျိုးထုပ်အပေါ်မူတည်၍ ရရှိနိုင်ပြီး သက်တမ်းတစ်လခန့်ထိ   ခူးဆွတ်နိုင်မည်ဖြစ်ရာ လက်ရှိပေါက်ဈေး အနေဖြင့် မှိုစိုက်ပျိုးသူများအတွက် ဝင်ငွေတိုးအဆင်ပြေလျက်ရှိသည်။ အထွက်နှုန်းအနေဖြင့် အသုံးပြုသည့်ကုန်ကြမ်းနှင့် ပြုစုမှုအပေါ်မူတည်၍  ထွက်ရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အချိန်တိုအတွင်း အရင်းအနှီးနည်းနည်းနှင့် မိသားစုဝင်ငွေရရှိရုံမျှမက ဈေးကွက်ထဲတွင် ဈေးအမြင့်ဆုံးရရှိနေသော ကောက်ရိုးမှိုဥငယ်များအား စိုက်ပျိုး အကောင်အထည်ဖော်ကြပြီး ဈေးကွက်သို့တင်ပို့ ရောင်းချခြင်းဖြင့်   အသေးစားစီးပွားရေး လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်သည့်   မှိုစိုက်ပျိုးခြင်း လုပ်ငန်းအောင်မြင်နိုင်ပါစေကြောင်း ဤဆောင်းပါးဖြင့် ဆန္ဒပြုရေးသား ဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။   ။    

MWD Web Portal

စာသင်ကျောင်းဆိုတာ စာပေတွေသင်ကြားပေးတဲ့ နေရာတစ်ခုသီးသန့်မဟုတ်ပါဘူး။ ပညာရေးရဲ့ အနှစ်သာရဖြစ်တဲ့ အသိဉာဏ်ပညာဆိုင်ရာ ဗဟုသုတတွ ေပေးအပ်တဲ့နေရာ၊ စဉ်းစားတွေးခေါ်နိုင်စွမ်းနဲ့ အမှားအမှန် ခွဲခြားသုံးသပ်နိုင်စွမ်းတွေ ပေးစွမ်းတဲ့နေရာလည်းဖြစ်တယ်။ ဒါတင်မက နိုင်ငံသားကျင့်ဝတ်၊ လူမှုကျင့်ဝတ်တွေကိုပါ သင်ကြားပေးအပ်နိုင်တဲ့အထိ  မွန်မြတ်တဲ့နေရာတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့်   စာသင်ကျောင်းဆိုတာဟာ ကျောင်းသားဘဝ အမှတ်တရ ပုံရိပ်များသာမက လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်ကောင်းအဖြစ် သန္ဓေတည်ပေါက်ဖွားနိုင်တဲ့ အခြေခံအဆောက်အဦကောင်း တစ်ခုလည်းဖြစ်တယ်ဆိုတာကို မောင်တို့မယ်တို့အားလုံး သိထားကြရပါမယ်။

မောင်မယ်တို့နဲ့ မောင်မယ်တို့မိဘအပေါင်းတို့ရေ။  လူသားတွေရဲ့ဘဝမှာ အသိပညာ၊ အတတ်ပညာပြည့်စုံမှုရှိခြင်း၊ မရှိခြင်းအပေါ် မူတည်ပြီး ဘဝဆိုတာ  အနိမ့်အမြင့်ကွာခြား သွားတတ်ကြတယ်။ ပညာရည်ကွာခြားချက်ဟာ လူသားဘဝ ကိုယ်စီတင်မကဘဲ နိုင်ငံတစ်ခုနဲ့တစ်ခု အထိပါ အဆင့်အတန်း ကွာခြားသွားတတ်ကြတယ် ဆိုတာကို မောင်တို့မယ်တို့အားလုံးနဲ့ မိဘပြည်သူအပေါင်းကို လေ့လာတွေ့မြင်တတ်စေချင်ပါတယ်။ လူသားတစ်ယောက် အတွက် စာပေပညာ၊ အတတ်ပညာ ပြည့်ဝရေးဟာ အခြေခံလိုအပ်ချက် တစ်ခုဆိုတာကို အားလုံးတထစ်ချ သိထားကြရမယ်။ စည်းကမ်းကစလို့ စာပေပညာ၊ အတတ်ပညာသာမက အသိပညာ၊ ဗဟုသုတ၊ အတွေးအခေါ် အယူအဆတွေအထိပါ ပြည့်စုံမှန်ကန်အောင် အုတ်မြစ်ချပေးတဲ့နေရာ တစ်ခုဆိုတဲ့ခံယူချက်ကို မြဲမြံစွာနှလုံးသွင်းထားကြပါ။

နိုင်ငံတော်ရဲ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အခြေခံအုတ်မြစ်ဟာ ပညာတတ်အရင်းအမြစ် ပေါကြွယ်ဝရေးပဲဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတော်မှာ လူသားအရင်းအမြစ်ကောင်းတွေ များစွာလိုအပ်နေတယ်ဆိုတာကို ပကတိမြေပြင် အကြောင်းတရားများက သက်သေညွှန်းဆိုနေဆဲလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသတစ်ခုချင်းစီကစလို့ နိုင်ငံတစ်ဝန်းမှာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေ ဝေဆာစေဖို့ နိုင်ငံတော်မှာ ပညာတတ်တွေပေါကြွယ်ဝရေးဟာ မဖြစ်မနေလိုအပ်ချက် တစ်ခုလည်း ဖြစ်တယ်။ ဒေသအလိုက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်မယ့်  ပညာတတ်လူသား အရင်းအမြစ်တွေပေါကြွယ်ဝရေးမှသည် မွေးဖွားလာတဲ့ ဒီပညာတတ်လူသား အရင်းအမြစ်များကသာ နိုင်ငံတော်ဒေသအသီးသီးရဲ့ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး စတဲ့ကဏ္ဍစုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို စွမ်းဆောင်နိုင်ကြမှာပါ။ ဒါဟာ နိုင်ငံတော်ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ခြင်းပါပဲ။

ယနေ့အဖြစ်အပျက်ဟာ မနက်ဖြန်ရောက်တိုင်း အတိတ်ဖြစ်သွားတတ်ကြတာ သဘာဝတစ်ခုပါပဲ။ စာရေးသူတို့ လူငယ်မျိုးဆက်တွေဟာ အတိတ်သမိုင်းကနေ အသိတရားတွေ၊ သင်ခန်းစာတွေယူပြီး ကြိုးစားတတ်ကြဖို့၊ ပြောင်းလဲအောင် စွမ်းဆောင်နိုင်ဖို့ သိပ်ကိုအရေးကြီးပါတယ်။ ယနေ့ နိုင်ငံအတွင်းက အကြမ်းဖက်တိုက်ခိုက်မှု ဖြစ်စဉ်တွေ၊ လက်နက်ကိုင် လမ်းစဉ်ရဲ့ဖြစ်တည်မှုတွေကို ဆန်းစစ်ကြည့်ရင် နိုင်ငံရဲ့ လူသားအရင်းအမြစ် ပျက်သုဉ်းရေးထိ ခရီးရောက်နေတာကို တွေ့မြင်ရတယ်။ ဒါဟာ ပညာရည်နိမ့်ပါးခြင်းကို ညွှန်းဆိုနေတဲ့အကြောင်းတရား တွေပဲဖြစ်တယ်။

တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာရှိတဲ့ လူကြီးလူငယ်တွေကြိုက်တဲ့ နိုင်ငံတကာ ကလပ်အသင်း  ဘောလုံးပြိုင်ပွဲအသီးသီးက ကစားသမားလူငယ်တွေကို လေ့လာကြည့်ပါ။ အချို့က  အသက် ၁၈၊ ၁၉ နှစ်လောက်နဲ့ ကမ္ဘာကျော်နေကြပြီ။ လုပ်ခလစာကောင်းကောင်းနဲ့   အသင်းငယ်တွေကနေ အသင်းကြီးတွေအထိ ကစားနိုင်အောင် ကြိုးစားနေကြတယ်။ အင်္ဂလန်ကလပ်ကနေ စပိန်၊ ဂျာမနီ၊ အီတလီ၊ ပြင်သစ်စတဲ့ နာမည်ကြီးကလပ်အသင်း တွေအထိ ရောက်အောင် သူ့ထက်ငါအပြိုင် ခြေစွမ်းပြကြိုးစားနေကြပြီ။

ပြည်ပလူငယ်တွေက  တစ်ကမ္ဘာလုံးရဲ့ လက်ခုပ်သံတွေရအောင်  ကြိုးစားနေကြပေမယ့်  စာရေးသူတို့နိုင်ငံက လူငယ်အစုအဖွဲ့အချို့ ကတော့ တစ်ကမ္ဘာလုံးက စက်ဆုပ်ရွံရှာတဲ့ အကြမ်းဖက်လမ်းစဉ်တွေထဲမှာ ကျင်လည်နေကြ တယ်။ ဒါတွေဟာ စေ့စေ့တွေးရင် ပညာအခြေခံနည်းရာကနေ အသိပညာ၊ အတွေးအခေါ်အယူအဆ နုံနဲ့တဲ့အထိဖြစ်စေခဲ့တဲ့ အကြောင်းတရားတွေသာဖြစ်တယ်။ ဒါ့ကြောင့် ယနေ့လူငယ်တွေ အားလုံး သမိုင်းထဲက သင်ခန်းစာယူကြပါ။ ကမ္ဘာထိရှုမြင်ပြီး သင်ခန်းစာယူကြပါလို့ ပြောချင်တယ်။

ဒါကြောင့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ အစိုးရအနေနဲ့လည်း လူသားအရင်းအမြစ်ကောင်းတွေ နိုင်ငံတော်မှာ ထွက်ပေါ်ဖို့ ဦးတည်ချက်တွေ၊ ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်တွေ ချမှတ်ပြီး ဆောင်ရွက်နေတာကို တွေ့မြင်ရတယ်။ လူသားအရင်းအမြစ်ကောင်းတွေ မွေးဖွားလာစေဖို့ အခြေခံကျတဲ့ပညာရေး ကဏ္ဍကို ကောင်းမွန်အောင် ဆောင်ရွက်နေတယ်။ ပညာရေးကဏ္ဍမှာဆိုရင်  အခြေခံပညာအဆင့်ကနေ အဆင့်မြင့်ပညာရေး အဆင့်အထိ တစိုက် မတ်မတ်ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်နေတယ်။ ဒါ့အပြင် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းဆိုင်ရာ အတတ်ပညာများအထိ သင်ကြားစေပြီး နိုင်ငံတော်ကို ပြန်လည်အကျိုးပြုနိုင်ဖို့   စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးဆိုင်ရာ အခြေခံပညာကျောင်းများမှ အဆင့်မြင့်ကျောင်းတွေထိ နိုင်ငံသားမျိုးဆက်သစ် လူငယ်တွေ သင်ကြားနိုင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးနေတယ်။ ဒါ့အပြင် လူငယ်ကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးကိုလည်း အစွမ်းကုန်ကြိုးစား ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိတယ်။ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဟာ အစိုးရကောင်းတစ်ခုတည်းနဲ့ ဦးဆောင်လို့မရဘူး။ ပြည်သူကလည်း ပြည်သူကောင်းဖြစ်အောင် ကြိုးစားပြီး ပူးပေါင်းဖို့လည်း သိပ်ကိုအရေးကြီးတယ်။ အစိုးရအတွေးဟာ ပြည်သူ့အရေးဖြစ်သလို ပြည်သူ့အတွေးဟာလည်း နိုင်ငံတော်ရဲ့အရေးဖြစ်ဖို့ လိုအပ်တယ်ဆိုတာကို နေရာစုံထောင့်စုံ အဖြစ်အပျက်များက ဖော်ညွှန်းနေပါတယ်။

ကမ္ဘာပေါ်မှာ နိုင်ငံတွေအများကြီး ရှိတယ်။ နိုင်ငံရေးစနစ်၊ အစိုးရစနစ်အမျိုးမျိုးနဲ့ ရပ်တည်နေကြတယ်။ ဘယ်စနစ်အမျိုးမျိုးနဲ့ ရပ်တည်နေပါစေ ပညာဆိုတဲ့အခြေခံ စနစ်ကောင်းကိုပဲ အားလုံးခြေကုပ်ယူကြရတယ်။ ဒါဟာအရှိတရားပဲ။ အရှိတရားပေါ်မှာ အသိတရားရတဲ့ နိုင်ငံတော်ဟာ ကျိန်းသေဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှာပါပဲ။ စက်မှုစီးပွားကိုအခြေခံတဲ့နိုင်ငံတွေဟာ စက်မှုစွမ်းအားကို ထုတ်ပြပြီး နိုင်ငံရဲ့ Brand ကိုပြသနေဆဲဖြစ်တယ်။

ရေမြေတောတောင် သဘာဝအလှတွေ ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ နိုင်ငံတွေက သူတို့ရဲ့သဘာဝတရားတွေကို လက်တွေ့ကျကျ အသုံးချတယ်။ ကမ္ဘာ့ခရီးသွားလုပ်ငန်းတွေကို    အောင်မြင်အောင် ဆောင်ရွက်ပြီး သူတို့ရဲ့ Brand ကို ပြသကြတယ်။ ရေနံဆိုတဲ့ သဘာဝတရားကို ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ နိုင်ငံတွေက စက်သုံးဆီအမြောက်အမြားကို ထုတ်လုပ်ရင်း သူတို့ရဲ့ Brand ကိုပြသကြတယ်။ စသဖြင့်ပေါ့။ ဒါတွေဟာ ပညာကိုပဲ ကနဦး အခြေခံကြတာ မဟုတ်ပါလား။ ပညာကိုအခြေခံရင်း မွေးဖွားလာတဲ့ လူသားအရင်းအမြစ်ကောင်းတွေကတစ်ဆင့် ကမ္ဘာထိတောင် လွှမ်းမိုးနေကြတာတွေကလည်း အရှိတရားတစ်ခုပါပဲ။ ကဲ လူငယ်မောင်မယ်များနဲ့ မိဘပြည်သူအပေါင်းတို့ရေ ဒီနေရာမှာ မိမိတို့နိုင်ငံကရောဆိုတဲ့ အတွေးကို ရဲရဲကြီး မှန်မှန်ကန်ကန် တွေးလိုက်ကြပါ။ ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ Brand ကိုပြနိုင်အောင် ကြိုးစားကြပါ။

ပညာရေးကဏ္ဍဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့ဆိုရင် အစိုးရ၊ ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ၊ မိဘနဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမများဟာ တွဲလက်ညီညီနဲ့ ပူးပေါင်းကြရမယ်။ ပညာတတ် လူသားအရင်းအမြစ်တွေ မွေးဖွားဖို့ဆိုရင်  သင်ကြားပေးတဲ့ ဆရာ၊ ဆရာမများရဲ့ စွမ်းပကားကလည်း အရေးကြီးတဲ့ ကဏ္ဍတစ်ခုဖြစ်တာကို တွေ့ရပြန်တယ်။ နိုင်ငံတော်အနေနဲ့လည်း ဆရာ၊ဆရာမများ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်မားရေးကို စဉ်ဆက်မပြတ်ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်နေတယ်။ ဆရာ၊ ဆရာမများအနေနဲ့လည်း စာပေပညာ သင်ကြားပေးနိုင်ရုံမကဘဲ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်လေးတွေကို နိုင်ငံ့သားကောင်းများအဖြစ် မှန်ကန်စွာ ရပ်တည်နိုင်သည်အထိ ထုဆစ်ပုံဖော်နိုင်ရပါမယ်။

ထုဆစ်ပုံဖော်လိုက်တဲ့ ပန်းပုရုပ်တစ်ရုပ်ရဲ့ကြွရွ လှပခံ့ညားနေမှုဟာ ပန်းပုဆရာကောင်းရဲ့ အယူအဆနဲ့ပညာ ဝမ်းစာပါ။ ဒီလိုပါပဲ။ လူငယ်မျိုးဆက်သစ်တွေကို  နိုင်ငံ့သားကောင်းအဖြစ် ထုဆစ်ပုံဖော်မယ့် ဆရာ၊ ဆရာမများရဲ့ ကဏ္ဍကလည်း အရေးကြီးပါတယ်။ ကိုယ့်စိတ်သန္တာန်မှာ ရှင်သန်နေတဲ့ အသိပညာတွေ၊ အတတ်ပညာတွေ၊ ခံယူချက်ကောင်းတွေ၊ နည်းနာနိဿယတွေဟာ တစ်နေ့နိုင်ငံ့မျက်နှာစာမှာ ပုံပေါ်လာစမြဲပါ။  ကိုယ်တည်ဆောက် ပေးလိုက်တဲ့ အနာဂတ်ဟာ တစ်နေ့ကိုယ့်ရဲ့ပစ္စုပ္ပန်တွေဖြစ်လာမယ်ဆိုတာကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်း နားလည်ဖို့လည်း လိုအပ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် ယနေ့နိုင်ငံတစ်ဝန်းက လူငယ်မောင်မယ်တစ်တွေဟာ အမျိုးသားစည်းကမ်းအစ စာသင်ကျောင်းကလို့ဆိုတဲ့ ကျောင်းတော်အသီးသီးကို လျှောက်လှမ်းသွားကြပါ။ မိဘအပေါင်းကလည်း မိမိသားသမီးရဲ့ အနာဂတ်ဘဝ ကောင်းစားရေးမှသည် နိုင်ငံတော်အတွက် လူသားအရင်းအမြစ်ကောင်းတွေ မွေးဖွားစေရေးအထိ  ရည်မှန်းမြော်တွေးပြီး ကျောင်းတော်အသီးသီးဆီ  လက်တွဲလို့ခေါ်သွားချိန်တန်ပါပြီ။   ပညာရည်မြင့်မားဖို့ ဆိုရင် ဆရာ၊ ကျောင်းသား၊ မိဘတစ်တွေဟာ ကျောင်းတော်အတွေးမှသည် နိုင်ငံ့အရေးဆီထိ မြော်တွေးနိုင်မှသာ ဘဝအတွက်၊ နိုင်ငံတော်အတွက် ချိန်ကိုက်အံကျဖြစ်မည်ဆိုတဲ့ အကြောင်း စာပန်းချီခြယ်မှုန်းလို့ တိုက်တွန်းလိုက်ရပါတော့တယ်။      ။

MWD Web Portal

ကိုယ်ခန္ဓာမှာရှိတဲ့ ဟော်မုန်းအားလုံးရဲ့ ဂိုဏ်းချုပ်က သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတဲ့။ ဒီတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းသွားဖြစ်ဖြစ် များနေရင်ဖြစ်ဖြစ် ကိုယ်ခန္ဓာအပေါ် သက်ရောက်တဲ့ ကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေကတော့ အများကြီးပါ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းခြင်း ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း နည်းတယ်ဆိုတာ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကနေ ရှိသင့်တဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ အလုံအလောက်မထုတ်တဲ့ပြဿနာပါ။ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းဆိုတာ လည်ပင်းအရှေ့အောက်ဘက်နားလောက်မှာရှိတဲ့ endocrine ဂလင်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး larynx. အောက်မှာ ရှိနေတဲ့ လိပ်ပြာပုံစံ ဂလင်းတစ်ခုပါ။ သူကနေ ကိုယ်တွင်းဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်ကို ထိန်းချုပ်တဲ့ ဟော်မုန်းတွေကို ထုတ်ပေးပြီး ကိုယ်ခန္ဓာရဲ့ ကျန်းမာရေးအခြေအနေကိုထိန်းချုပ်နေတာပါ။ ဒီနေ့ဆောင်းပါးထဲမှာတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းနေတဲ့ ဆိုတာဘာလဲ ဘယ်လို ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေရှိလဲဆိုတာနဲ့ ဝေဒနာခံစားနေရတဲ့သူတွေ ရှောင်ရမယ့် ဆေးတွေ စားစရာတွေ အကြောင်းပြောပြပေးတော့မှာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့ပြဿနာ ဘာ့ကြောင့်ဖြစ်ရတာလဲ ။ ။

• ခုခံအားဆိုင်ရာပြဿနာရှိနေတဲ့သူတွေ

• ဓာတ်ရောင်ခြည်ထိတွေ့မှုခံထားရတဲ့သူတွေ

• သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း အရမ်းများတဲ့အတွက် radioactive iodine ကုသမှု ခံယူထားရတဲ့သူတွေ

• သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုလုံးကို ထုတ်ထားရတဲ့သူတွေ

• သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းစေတဲ့ အစားအသောက်တွေ ဆေးတွေ သောက်နေရတဲ့ အခါမျိုးတွေမှာ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့ ပြဿနာဖြစ်တတ်ပါတယ်။

ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာများ ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းနေတဲ့ သူတစ်ယောက်အဖို့ သူရှောင်သင့်တဲ့အစားအသောက်တွေရှိပါတယ်။ ဒီအစားအစာတွေကို ရှောင်ပါမှ အားနည်းနေတဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းကို ပြန်အားဖြည့်ရာရောက်သလို နည်းနေတဲ့သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ ပိုအားနည်းသွားတာမျိုး မဖြစ်ရလေအောင်ကာကွယ်နိုင်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာတွေကတော့

• ဟင်းနုနွယ်

• ကိုက်လန်

• ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်း၊ ဂေါ်ဖီထုတ်

• မုန်ညင်းတို့ကိုရှောင်ရပါမယ်။

နောက်ပြီး ပဲပိစပ်ကနေထုတ်တဲ့ ပဲနို့၊ ပဲပိစပ်ဆီ ပဲငံပြာရည်စတာတွေကိုလည်းရှောင်ဖို့လိုပါလိမ့်မယ်။

သိုင်းရွိုက်များတဲ့သူတွေသာမက သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့သူတွေပါ ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာတွေကတော့ ကော်ဖီ လက်ဘက်ရည် ၊ အရက်နဲ့ ဆေးရွက်ကြီးတွေ တို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ကော်ဖီ လက်ဘက်ရည်မှာပါတဲ့ ကဖင်းဓာတ်က သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကိုသက်ရောက်မှု ရှိတာကြောင့် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းနေတဲ့သူတွေ အတွက် သတိထားစရာပါပဲ။ နောက်ပြီး ဆေးရွက်ကြီးတွေမှာပါတဲ့ နီကိုတင်းဓာတ်ကြောင့်လည်း သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ ကမောက်ကမဖြစ်နိုင်တာကြောင့် အဲဒါတွေကို ရှောင်နိုင်ရင် အကောင်းဆုံးပါ။

ရှောင်ရမယ့် ဆေးတွေ 

ကိုယ့်သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းက ပုံမှန် မဟုတ်တာကြောင့် အခြားသူတွေလို ဆေးတွေ ဝယ်သောက်လိုက်တာမျိုး လုပ်လို့မရပါဘူး။ ဆေးသောက်ခါနီးတိုင်း ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဖို့လိုသလို ကိုယ်နဲ့မတည့်တဲ့ဆေးတွေက ဘာတွေလဲဆိုတာ သိထားဖို့လိုအပ်ပါတယ်။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတဲ့သူတွေကို ကုသတဲ့ antiပthyroid drugs ( သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆန့်ကျင်ဆေး) တွေကတော့ hypothyroidism ( သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းသူ) တွေ သတိထားရှောင်ရမယ့်ဆေးပါ။

• သူတို့တွေကတော့ radioactive iodine, methimazole and propylthiouracil တို့ဖြစ်ပြီး

• hypothyroidism ( သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းသူ)တွေ ရှောင်ရမယ့် အခြားဆေးတွေကတော့ lithium နဲ့ amiodrone တို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါတွေကတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းတဲ့သူတိုင်းသိထားသင့်တဲ့ ရှောင်သင့်တဲ့ အစားအစာတွေနဲ့ ဆေးတွေ အကြောင်းပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါလေးတွေ သိထားတော့ ကိုယ်နဲ့မတည့်တာကဘာလဲ ဘာကိုရှောင်မလဲဆိုတာသိသွားလို့ ကုသမှု မြန်မြန်ဆန်ဆန်နဲ့ ပိုထိရောက်တာပေါ့ ။ ။

Hello ဆရာဝန်

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတဲ့ ပြဿနာဆိုတာ လူတိုင်းနဲ့ စိမ်းတဲ့ ပြဿနာတော့မဟုတ်ပါဘူး။ လည်ပင်းကြီးလာတယ် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း လုပ်ဆောင်မှုတွေ ပုံမှန်မဟုတ်တော့ဘူး သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများလာတယ်စတဲ့ ပြဿနာတွေက လူအများစုမဟုတ်တောင် လူအနည်းစု ကြုံတွေ့နေရတတ်တယ်လေ။ ဒီလိုပြဿနာတွေ ကြုံလာပြီဆို ဆေးခန်းသွားပြ ဆရာဝန်ပေးတဲ့ ဆေးတွေချည်းသောက် ကုသမှုတွေ ခံယူနေတာထက်စာရင် ကုသနည်းလေးတွေ အကြောင်းပါသိထားတော့ ပိုကောင်းတာပေါ့။ ဒီတော့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများနေရင် ဘယ်လိုကုသကြမလဲ ။ ။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများခြင်း ( hyperthyroidism) အတွက် ကုသနည်းတွေ ။ ။

( ၁ ) beta-blockers

Hyperthyroidism ရဲ့ လက္ခဏာတွေထဲမှာ

ရင်တုန် နှလုံးတုန် လက်တုန်စတဲ့ လက္ခဏာတွေပါတာဆိုတော့ ဒါတွေကိုအရင်ထိန်းဖို့အတွက် beta-blockers ဆိုတဲ့ သောက်ဆေး က အရေးပါပါတယ်။ သူက များနေတဲ့သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းကို နည်းသွားအောင် လျှော့ချပေးတာမျိုး မဟုတ်ဘဲ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများခြင်းကြောင့် ဖြစ်နေတဲ့ လက္ခဏာတွေကို သက်သာစေတဲ့ ဆေးပါ။

Anti- thyroid drugs

toxic nodular goiter တို့ Graves’ disease တို့လိုမျိုး ပြင်းထန်တဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများ ပြဿနာတွေမှာတော့ anti-thyroid medications လို့ခေါ်တဲ့ သိုင်းရွိုက် ဟော်မုန်း ဆန့်ကျင်ဆေးတွေကို သောက်ဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ဒီဆေးတွေရဲ့ အဓိက အာနိသင်ကတော့ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း အများအပြားထုတ်ခြင်းကို လျှော့ချပေးတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အသုံးများတဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းလျှော့ချဆေး ၂ အုပ်စုရှိပါတယ်။

• Methimazole
• propylthiouracil (PTU) တို့ပါ။

ဒီဆေးတွေကို သေသေချာချာ ညွန်ကြားထားတဲ့အတိုင်း သောက်မယ်ဆိုရင် များနေတဲ့ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းကြောင့် ခံစားရတဲ့ ပြဿနာတွေ ရက်သတ္တပါတ် အနည်းငယ်အတွင်းမှာတင် သက်သာလာမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ တစ်ခုသတိထားမှာက ဒီ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများနေခြင်းကို လျှော့ချတဲ့ ဆေးတွေမှာ ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးတွေ ရှိပါတယ်။

• ကိုယ်ခန္ဓာပေါ်မှာအနီကွက်တွေပေါ်တာ
• ယားယံတာနဲ့
• ဖျားနာတာမျိုးတွေ။

ဖြစ်တတ်တာကြောင့် ဆေးသောက်နေရင်း ဒီလိုလက္ခဏာတွေ ရှိပြီဆိုရင် ဆရာဝန်နဲ့ သွားပြန်ပြဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ အဖြစ်နည်းပေမယ့်လည်း ဒီသိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆေးလျှော့ချတဲ့ဆေးတွေက အသည်းကိုထိခိုက်နိုင်တဲ့အပြင် သွေးဖြူဥနည်းသွားအောင်လည်း လုပ်နိုင်တာကြောင့်ဆေးသောက်နေရင်း

• အသားဝါတာ၊

• အပြင်းဖျားတာ

• လည်ချောင်းနာတာမျိုးတွေဖြစ်ရင် လုံးဝမပေ့ါဆသင့်ပါ။

ဒီဆေးတွေကို အနည်းဆုံး ၂ နှစ်အထိ စွဲသောက်ရမှာ ဖြစ်ပြီး လုံးဝ ပျောက်သွားမယ့် ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ဆေးဖြတ်လိုက်ရင် hyperthyroidism ပြန်ဖြစ်မယ့်ရာခိုင်နှုန်းက ၅၀း၅၀ ရှိနေပါတယ်။ ၂ နှစ်ပြည့်ချိန်ပျောက်သွားလို့ ဆေးဖြတ်လိုက်ပေမယ့် ပြန်ဖြစ်လာတဲ့အခါ ဒီဆေးပဲ ဆက်သောက်မလား အောက်မှ ာဖော်ပြမယ့် အခြားကုသနည်းတွေ လုပ်မလားဆိုတာ စဉ်းစားရတော့မှာပါ။

( ၂ ) Radioactive iodine treatment

ဒီကုသနည်းကတော့ အပေါ်မှာပြောထားတဲ Anti- thyroid drugs တွေနဲ့ မနိုင်တော့တာ၊ Anti- thyroid drugs

ဆေးတွေဖြတ်ပြီးချိန် hyperthyroidism ပြန်ဖြစ်တဲ့အခါမျိုးမှာ ဒီကုသနည်းကို စဉ်စားပါတယ်။ ဒီကုသနည်းကလည်း အာနည်းချက်ရော အားသာချက်ရောရှိတဲ့ကုသနည်းပါ။

အားသာချက်ကတော့

• သောက်လိုက်တဲ့ Radioactive iodine တွေကို စုပ်ယူတာ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုတည်းရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် အခြား ကိုယ်ခန္ဓာအစိတ်အပိုင်းတွေ ထိခိုက်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။

• နောက်ပြီး Radioactive iodine ကို စုပ်ယူလိုက်တဲ့ သိုင်းရွိုက်ဆဲလ်လေးဟာ ပျက်စီးခံလိုက်ရတဲ့အတွက် hyperthyroidism ပြန်ဖြစ်ဖို့ အလားအလာနည်းသွားပါတယ်။

• အကြာကြီးစွဲသောက်စရာမလိုဘဲ အများဆုံး ၂ လလောက်နဲ့တင်ဖြစ်နေတဲ့ သိုင်းရွိုက်ပြဿနာတွေကို ဖြေရှင်းပေးမှာပါ။

အားနည်းချက်

• အားနည်းချက်ကတော့ Radioactive iodine က သိုင်းရွိုက်ဆဲလ်တွေကို လုံးဝဖျက်ဆီးလိုက်တာ ဖြစ်တဲ့အတွက် အများကြီးဖျက်ဆီးလိုက်မိတဲ့အခါမျိုးမှာ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းတွေ လုံဝ မထုတ်နိုင်တော့တာဖြစ်တဲ့ hypothyroidism အထိ ဖြစ်သွားနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအခါကျ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းလုံးဝမထုတ်နိုင်တော့တာကြောင့် အပြင်ကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆေးတွေ ပြန်သောက်ပေးဖို့လိုအပ်ပါတယ်

( ၃ ) သိုင်းရွိုက်ဂလင်းအား ခွဲစိတ်ဖယ်ထုတ်ခြင်း။

hyperthyroidism အတွက် နောက်ကုသနည်းတစ်မျိုးကတော့ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကို ခွဲစိတ်ဖယ်ထုတ်လိုက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ခွဲစိတ်တဲ့နေရာမှာ သိုင်းရွိုက်တစ်ခုလုံးကို ထုတ်မှာလား အစိတ်အပိုင်းလေး တစ်ခုကိုပဲ ခွဲစိတ်ပြီးထုတ်မှာလားဆိုတာ ရှိပါသေတယ်။ ဂလင်းတစ်ခုလုံးထုတ်လိုက်ရင် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းထုတ်လုပ်နိုင်တော့မှာမဟုတ်တော့လို့ hypothyroidism ကို ကာကွယ်ဖို့ အပြင်ကနေ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းဆေးတွေ ပြန်သောက်ရမှာဖြစ်ပြီး အစိတ်အပိုင်း နည်းနည်းလောက်ပိုပဲ ထုတ်မယ်ဆိုရင်တော့ ဟော်မုန်းဆေးတွေ ပြန်သောက်ဖို့ မလိုအပ်ပါဘူး။

• သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတစ်ခုလုံးထုတ်တာကို သိုင်းရွိက်ကင်ဆာသမားတွေမှာပဲလုပ်လေ့ရှိပြီး

• Anti- thyroid drugs ( သိုင်းရွိုက်ဆန့်ကျင်ဆေးတွေနဲ့ မတိုးတော့တာ) Radioactive iodine ဆေးတွေ လုံးဝသောက်လို့မရတဲ့ အခါမျိုးမှာတော့ သိုင်းရွိုက်အစိတ်အပိုင်းလေးကိုပဲ ခွဲစိတ်ထုတ်လေ့ရှိပါတယ်။

ထုံးစံအတိုင်း ခွဲစိတ်မှုကြောင့် မေ့ဆေးထုံဆေးရဲ့နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာတွေ၊ ခွဲစိတ်မှုလုပ်စဉ် သိုင်းရွိုက်ဂလင်းပတ်ဝန်းကျင်က အစိတ်အပိုင်းတွေကို ထိခိုက်မိတတ်တာမျိုးတွေ ရှိတတ်ပါတယ်။ ဒါကလည်း ၁၀၀ မှာ ၁ ယောက်သာဖြစ်နိုင်တာမို့ အရမ်းကြီး စိုးရိမ်ရတဲ့ အထဲမှာတော့ မပါပါဘူး။

ဒါတွေကတော့ hyperthyroidism သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတဲ့ ပြဿနာအတွက် ကုသနည်းတွေပါ။ ဒါလေးတွေသိထားတော့ကိုယ်နဲ့သင့်တော်တာက ဘယ်လိုကုသနည်းလဲ ဘယ်လိုကုသနည်းမှာ အားသာချက် အားနည်းချက်တွေ ရှိသလဲ အတွင်းကျကျသိထားတော့ ကိုယ်ရှေ့ဆက်ဘယ်လိုကုသမလဲဆိုတာ ဆုံးဖြတ်လို့ရတာပေါ့ ။ ။

Hello ဆရာဝန်

လူတို့၏သိုင်းရွိုက်ဂလင်းသည် သေးငယ်သော်လည်း ခန္ဓာကိုယ်ဇီဝဖြစ်ပျက်မှု၊ စွမ်းအင်အသုံးပြုမှုနှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအခြေအနေများကိုဟန်ချက်ညီအောင်ထိန်းညှိရာတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှပါဝင် ပါသည်။ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းတွင်ဖြစ်သောရောဂါများသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း တွင် အဖြစ်အများဆုံးဟော်မုန်းရောဂါများဖြစ်ပြီး သွေးချိုဆီးချိုရောဂါပြီးလျှင်  ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်သည်။   အဖြစ်အများဆုံးသိုင်းရွိုက်ရောဂါအမျိုးအစားနှစ်မျိုးမှာ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းလွန်းခြင်း (Hypothy-roidism ) နှင့်  သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းလွန်ကဲခြင်း  (Hyperthyroidism)  တို့ဖြစ်သည်။

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနှင့်စိတ်ခံစားချက်များ၏ဆက်စပ်မှု

သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများတွင် အဓိကအားဖြင့်T3 (Triiodothyronine) နှင့်T4 (Thyroxine) သည်  ဦးနှောက်လုပ်ဆောင်မှုအပေါ်   တိုက်ရိုက်လွှမ်းမိုးမှုရှိသည်။ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းနည်းလွန်းခြင်း (Hypothyroidism) နှင့် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းလွန်ကဲခြင်း (Hyperthyroidism) နှစ်မျိုးစလုံး သည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်သောကများခြင်းနှင့်ဆင်တူသည့် စိတ်ကျန်းမာရေးလက္ခဏာများဖြင့် အစပျိုးပေးနိုင်သည်။ သိုင်းရွိုက် ဟော်မုန်းနည်းလွန်းသောရောဂါတွင် လူနာများသည် အမြဲလိုလိုစိတ်ဓာတ် ကျခြင်း၊ နှေးကွေးခြင်း၊ စိတ်တိုခြင်း၊ အာရုံစူးစိုက်မှုအားနည်းခြင်းနှင့်မှတ်ဉာဏ်ကျဆင်းခြင်းများကို တွေ့ကြုံရတတ်သည်။ သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်း လွန်ကဲသော ရောဂါရှိသူသည် ဂနာမငြိမ်ခြင်း၊   ထိတ်လန့်ခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်းနှင့်စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ   မတည်ငြိမ်မှုများနှင့်တွေ့ကြုံရတတ်သည်။

လူနာများအတွက်  မရှင်းပြနိုင်လောက်အောင် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှု၊စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှု၊ မှတ်ဉာဏ်၊ အာရုံစူးစိုက်မှုနှင့် ဆုံးဖြတ်ချက်ချခြင်းဆိုင်ရာအခက်အခဲများသည်  စိတ်ဖိစီးမှု  သို့မဟုတ် အိုမင်းရင့်ရော်မှု၏နောက်ဆက်တွဲအဖြစ်   မကြာခဏ  ယူဆတတ်ကြသော်လည်း နောက်ခံသိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများ၏  ချို့ယွင်းမှုကြောင့် ဖြစ်သောအကြောင်းရင်းအမျိုးမျိုး၏ လက္ခဏာတစ်ခုဖြစ်နိုင်သည်။ သိုင်းရွိုက်ရောဂါ၏လက္ခဏာများသည်စိတ်ကျန်းမာရေးလက္ခဏာများနှင့်ထပ်တူညီမှုကြောင့် မကြာခဏဆိုသလို  ရောဂါရှာဖွေမှုမှားယွင်းခြင်းသို့မဟုတ်  ကုသမှုနှောင့်နှေးခြင်းတို့ဖြစ်စေတတ်သည်။အထူးသဖြင့် သိုင်းရွိုက်ပြဿနာရှိသော်လည်း စိတ်ရောဂါလက္ခဏာတစ်ခုတည်း သာရှိနေသောလူနာများတွင်ဖြစ်တတ်သည်။ လူနာများ၏စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလက္ခဏာများအတွက်   ပုံမှန်သိုင်းရွိုက်စစ်ဆေးမှုသည်သိုင်းရွိုက်လုပ်ဆောင်ချက်များ ကမောက်ကမဖြစ်မှုကို အချိန်မီသိရှိနိုင်သဖြင့်ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးသာမက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကျန်းမာရေးကောင်းမွန်မှုကိုလည်း သိသိသာသာတိုးတက်စေနိုင်ကြောင်း မကြာခဏတွေ့ ရှိရတတ်သည်။

သတိထားစောင့်ကြည့်သင့်သည့် လက္ခဏာများ

စိတ်နေစိတ်ထား  သို့မဟုတ်အပြုအမူရုတ်ခြည်းပြောင်းလဲခြင်း၊လုံလောက်စွာအနားယူနေသော်လည်း  ပင်ပန်းနွမ်းနယ်မှု  ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်နေခြင်း၊ အာရုံစူးစိုက်ရခက်ခဲခြင်း သို့မဟုတ် မှတ်ဉာဏ်လျော့ နည်းသောပြဿနာများ၊ စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန်ပြောင်းလဲခြင်း၊ ဓမ္မတာမမှန်ခြင်း၊  ဆံပင်ပါးခြင်း   သို့မဟုတ်   ဆံပင်ကျွတ်ခြင်းစသည့်လက္ခဏာအမျိုးမျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ စိတ်ကျန်းမာရေးသည် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ သိုင်းရွိုက်ရောဂါများသည်  သတိပြုရန်ခက်ခဲနိုင်သောကြောင့်  လူအများစုတွင် အချိန်ကြာမြင့်စွာ ရောဂါလက္ခဏာမပြဘဲ ရှိနေတတ်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် အမျိုးသမီးများနှင့်သက်ကြီးရွယ်အိုများကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ရာတွင်စိတ်ခံစားချက် သို့မဟုတ် မှတ်ဉာဏ်နှင့်သိမြင်မှုဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲမှုများဖြစ်ပေါ်သည့်အခါ    သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကို    အမြဲထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်သည်။ ထို့ကြောင့် သိုင်းရွိုက်၏လုပ်ဆောင်မှုများကို ပုံမှန်စစ်ဆေးရန်နှင့် သိုင်းရွိုက်ဂလင်းကျန်းမာသန်စွမ်းစေရန် လိုအပ်ချက်များအကြောင်း အသိပညာပေးနေရန်အရေးကြီးပါသည်။

သိုင်းရွိုက်ရောဂါများအကြောင်း အသိပညာပေးခြင်း၏အရေးပါမှု

လူများစွာတွင် ရောဂါလက္ခဏာများခံစားရနိုင်သော်လည်း သိုင်းရွိုက် ရောဂါနှင့်ဆက်စပ်မှုရှိကြောင်း သတိမပြုမိခြင်းကြောင့် နှစ်ပေါင်းများစွာ ရောဂါရှာမတွေ့ဘဲဖြစ်နေတတ်သည်။  ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊  ကိုယ်အလေးချိန်ပြောင်းလဲခြင်း၊ စိတ်ခံစားချက်ပြောင်းလဲခြင်းနှင့် ပုံမှန်မဟုတ် သောနှလုံးခုန်နှုန်းများသည် သိုင်းရွိုက်ရောဂါကြောင့်ဖြစ်သော်လည်းတခြားအခြေအနေများနှင့် အလွယ်တကူလွဲမှားနိုင်သည်။ သိုင်းရွိုက် ကျန်းမာရေးအကြောင်း ပိုမိုလေ့လာသိရှိခြင်းဖြင့် သိုင်းရွိုက်ရောဂါ၏အစောပိုင်းလက္ခဏာများကို သတိပြုမိရန်နှင့် အမြန်အကူအညီရယူရန် အခွင့်အရေးရှိလာပါသည်။   သိုင်းရွိုက်ရောဂါအခြေအနေများသည်အထူးသဖြင့်  စောစီးစွာတွေ့ရှိသည့်အခါတွင် သာမန်ကုသမှုများဖြင့်စီမံခန့်ခွဲနိုင်သည်။ ထို့ပြင် သိုင်းရွိုက်ရောဂါနှင့်ပတ်သက်၍ အသိပညာပေး ခြင်းဖြင့်  စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကိုလျှော့ချနိုင်ပြီး   အချိန်မီစစ်ဆေးခြင်းဖြင့် သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကို  စောစီးစွာရှာဖွေသိရှိနိုင်ခြင်းနှင့် အချိန်မီကုသနိုင်မှုကြောင့် ထိခိုက်ခံစားရသူတိုင်းအတွက်      ပိုမိုကောင်းမွန်သောရလဒ်များကို ရရှိစေနိုင်ပါသည်။

သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကိုကာကွယ်ရန် အကြံပြုချက်များ

အိုင်အိုဒင်း၊ ဆီလီနီယမ်၊ သံဓာတ်နှင့် ဗီတာမင် D တို့လုံလောက်စွာ ပါဝင်သော ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သည့် အစားအစာများစားသုံးခြင်း၊ ဆေးလိပ်သောက်ခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ အရက်အလွန်အကျွံသောက် ခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ စိတ်ဖိစီးမှုကို စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ နေ့စဉ် လုံလောက်စွာအိပ်စက်ခြင်း၊ နေရောင်ခြည်နှင့်အန္တရာယ်ကင်းစွာထိတွေ့ပြီး လုံလောက်သော ဗီတာမင် D ပမာဏကို ထိန်းသိမ်းရန်လေ့ကျင့်ခြင်း၊ ကျန်းမာရေး နှင့်ညီညွတ်သော လူနေမှုပုံစံနှင့် အပြုအမူများကို လက်ခံကျင့်သုံးခြင်းဖြင့် သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကို ကာကွယ်နိုင်သည်။ ထို့ပြင် ပုံမှန်ကျန်းမာရေးစစ်ဆေးမှုနှင့်သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများ၏လုပ်ဆောင်မှုကို  စောင့်ကြည့် စစ်ဆေးခြင်းဖြင့်     သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကိုစောစီးစွာသိရှိနိုင်ပြီး အချိန်မီကုသနိုင်ပါသည်။

ကုသမှုနည်းလမ်းများ

သိုင်းရွိုက်နှင့်ပတ်သက်သောစိတ်ကျန်းမာရေးလက္ခဏာများကိုကုသရာတွင် ဟော်မုန်းအစားထိုးကုသခြင်း သို့မဟုတ် ဟော်မုန်းထိန်း ညှိပေးသောဆေးဝါးများဖြင့်ကုသခြင်းနှင့် သိုင်းရွိုက်ဟော်မုန်းများကိုပုံမှန်စစ်ဆေးစောင့်ကြည့်ကုသရန်လိုအပ်ပါသည်။ အိုင်အိုဒင်း၊ ဆီလီ နီယမ်၊  သံဓာတ်နှင့်  ဗီတာမင်  D တို့ကို  လုံလောက်စွာစားသုံးခြင်း၊လုံလောက်စွာအိပ်စက်ခြင်း၊ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ခြင်း၊ စိတ်ဖိစီးမှုလျှော့ချခြင်းနှင့် လိုအပ်ပါက စိတ်ကျန်းမာရေးကုထုံး သို့မဟုတ် လူနာအခြေပြု နှစ်သိမ့်ဆွေးနွေးအကြံဉာဏ်ပေးကူညီမှုရယူခြင်းတို့ဖြင့်ကုသရန် လိုအပ်ပါသည်။

သိုင်းရွိုက်ရောဂါများကို စောစီးစွာရှာဖွေကုသနိုင်မှု၏ရလဒ်များသိုင်းရွိုက်ရောဂါများကို    စောစီးစွာရှာဖွေကုသနိုင်ခြင်း၏     အကျိုးသက်ရောက်မှုသည်   လူနာ၏သက်တမ်းကို ပြောင်းလဲစေနိုင်ပါသည်။

သိုင်းရွိုက်ပြဿနာများကို စောစီးစွာသိရှိနိုင်သည့်အခါ ရောဂါလက္ခဏာများမပြင်းထန်မီ  သို့မဟုတ် ကျန်းမာရေးမထိခိုက်မီ ကုသမှုကိုစတင်နိုင်သည်။ ဆေးဝါးသောက်သုံးမှုအနည်းငယ်နှင့် ရောဂါလက္ခဏာများ သက်သာလာပြီး နှလုံးပြဿနာများ သို့မဟုတ် မျိုးပွားမှုဆိုင်ရာပြဿနာ များကဲ့သို့ နောက်ဆက်တွဲရောဂါများဖြစ်နိုင်ခြေနှင့် မလိုအပ်ဘဲ စိတ်ကျန်းမာရေးဆေးဝါးများ သောက်သုံးရမှုလျော့နည်းစေနိုင်ပါသည်။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ သန်းပေါင်းများစွာသောလူတို့သည် သိုင်းရွိုက်ရောဂါ ရှိနေသည်ကို သတိမထားမိကြသောကြောင့်  စောစီးစွာရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းနှင့် အချိန်မီကုသခြင်းကို အာရုံစိုက်ရန် အထူးအရေးကြီးပါသည်။ နှစ်စဉ် မေလ ၂၅ ရက်မှ ၃၁ ရက်နေ့အထိကို အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာသိုင်းရွိုက်အသိပညာပေးရက်သတ္တပတ်အဖြစ်သတ်မှတ်၍ လူအများကို သိုင်းရွိုက် ရောဂါများအကြောင်း အသိပညာပေးခြင်းအခမ်းအနားများနှင့် လှုပ်ရှား မှုများကို တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင်ကျင်းပပါသည်။ သိုင်းရွိုက်ဂလင်း ကျန်းမာသန်စွမ်းစေရန် လိုအပ်ချက်များအကြောင်း   အသိပညာမြှင့်တင်ရေးကြိုးပမ်းမှုများလုပ်ဆောင်ရန်၊ အထူးသဖြင့် သိုင်းရွိုက်ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများ၊  ကလေးငယ်များနှင့်သက်ကြီးရွယ်အိုအများစုတွင် သိုင်းရွိုက်၏ လုပ်ဆောင်မှုကို အချိန်မီစစ်ဆေးကုသကာကွယ်ပေးရန်လိုအပ်ကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။

MWD Web Portal

မြေသြဇာသည်စိုက်ပျိုးရေးအတွက် အရေးပါသည်။လူသားနှင့်သက်ရှိများအတွက် အာဟာရဓာတ်လိုအပ်သကဲ့သို့ပင်   စိုက်ပျိုးသီးနှံပင်များအတွက်လည်း အာဟာရဓာတ်လိုအပ်သည်။   အပင်များအတွက်လိုအပ်သောအာဟာရဓာတ်ကို  မြေသြဇာများကရရှိခြင်းဖြစ်သည်။   မြေသြဇာကို ဓာတ်မြေသြဇာနှင့်သဘာဝအော်ဂဲနစ်မြေသြဇာဟူ၍  ခွဲခြားထားသည်။ဓာတ်မြေသြဇာကိုလူတိုင်းသိကြသည်။  ယနေ့ခေတ်တွင်စိုက်ပျိုးတောင်သူတိုင်း ဓာတ်မြေသြဇာကိုအသုံးပြုနေကြသည်။  သဘာဝအော်ဂဲနစ်မြေသြဇာဟူသည်တိရစ္ဆာန်အညစ်အကြေးများနှင့်ဟင်းသီးဟင်းရွက်အဆွေးများဟုအကြမ်းအားဖြင့်ဆိုနိုင်သည်။  ယခုဖော်ပြမည့် တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာသည်သဘာဝအော်ဂဲနစ်မြေသြဇာအမျိုးအစား၌  ပါဝင်သည်။ တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာသည် နည်းပညာခက်ခဲမှုမရှိခြင်း၊ ကုန်ကျစရိတ်သက်သာခြင်း၊  နေရာမရွေး ပြုလုပ်နိုင်ခြင်း၊ လိုအပ်သလောက်ကိုသာ စဉ်ဆက်မပြတ်ထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်းနှင့် မြေသြဇာအဆင့်အတန်းမြင့်မားခြင်းတို့ကြောင့် သုံးစွဲသူများအနေဖြင့် အကျိုးရှိစေသည်။ ထို့ပြင် တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာသည် အော်ဂဲနစ်နည်းစနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးမည့်တောင်သူများအတွက်   အားထားစရာမြေသြဇာတစ်မျိုးလည်းဖြစ်သည်။

အကျိုးပြုတီကောင်မျိုးစိတ်နှင့်သဘာဝ

တီကောင်ကိုလူတိုင်းသိကြသည်။   တချို့ကတီကောင်ကိုရွံကြသည်။ သို့သော်  တီကောင်သည်အခြားသက်ရှိများကဲ့သို့ အစုံစားသတ္တဝါမဟုတ်ပါ။မြေကြီးကိုသာစားသုံးသောသတ္တဝါဖြစ်သည့်အတွက်ရွံစရာတော့မဟုတ်ပါ။  ကမ္ဘာပေါ်တွင်  တီကောင်မျိုးစိတ်ပေါင်း ၃၀၀ ကျော်ရှိသည်။ သို့သော် အော်ဂဲနစ်စိုက်ပျိုးရေးအတွက်  အသုံးဝင်သောမျိုးစိတ်အနည်းငယ်သာရှိသည်။ အဆိုပါ တီကောင်မျိုးစိတ်ကို အုပ်စုနှစ်စုခွဲထားသည်။   ပထမအုပ်စုမှာ   မြေဆီလွှာအပေါ်ယံလွှာတွင်  နေထိုင်ကျက်စားသောအုပ်စုနှင့်မြေဆီလွှာအတွင်းပိုင်းတွင်   နေထိုင်ကျက်စားသောအုပ်စုတို့ဖြစ်သည်။   မြေဆီလွှာအပေါ်ယံတွင်နေထိုင်သောတီကောင်များသည် လတ်ဆတ်သောဇီဝပစ္စည်း ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် မြေကြီး ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကို စားသုံးကာမြေဆွေးပြုလုပ်ပေးသည့်အုပ်စုဖြစ်သည်။ ထိုတီကောင်များသည်    အနီရောင်တီကောင်များဖြစ်သည်။ထိုမျိုးစိတ်များသည် စာရေးသူတို့နိုင်ငံ၏ရာသီဥတုနှင့်ကိုက်ညီသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင်ကောင်းစွာပေါက်ပွားရှင်သန်ကြသည်။  မွေးမြူရာတွင်လည်း ယခုမျိုးစိတ်ဖြစ်သော  အနီရောင်တီကောင်မျိုးစိတ်သာဖြစ်သည်။ဒုတိယအမျိုးအစားမှာမြေကြီးအတွင်းပိုင်း၌ကျက်စားနေထိုင်လေ့ရှိသည်။ မြေကြီးအတွင်းပိုင်း၌ မြေဆွေးရောစပ်မှု  အားကောင်းသောမြေအမျိုးအစားတွင်နေထိုင်ကြသည်။ ထိုတီကောင်များသည် ညဘက်၌သာလှုပ်ရှားသွားလာလေ့ရှိကြသည်။  အကြောင်းမှာအလင်းရောင်ကိုမနှစ်သက်ကြသောကြောင့်ဖြစ်သည်။တီကောင်မွေးမြူမည်ဆိုပါက မိမိမွေးမြူမည့်ဒေသရာသီဥတုနှင့်ကိုက်ညီသော  အမျိုးအစားကိုရွေးချယ်မွေးမြူဖို့လိုသည်။ သို့မှသာတီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာ သို့မဟုတ် တီကျစ်စာများများရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အပူချိန်နှင့်ရာသီဥတု

အထက်ကဖော်ပြခဲ့သော  တီကောင်အမျိုးအစားသည် မြန်မာနိုင်ငံရာသီဥတုနှင့်ကိုက်ညီသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင်ကောင်းစွာ ရှင်သန်ပေါက်ပွားနိုင်သည်။တီကောင်မွေးမြူ၍တီကျစ်စာမြေသြဇာထုတ်လုပ်မည်ဆိုပါက အပူချိန်နှင့်ရာသီဥတုကိုက်ညီဖို့လိုသည်။တီကောင်များသည်ပူလွန်း၊  အေးလွန်းသောရာသီမျိုးကိုမနှစ်သက်ကြပေ။  တီကောင်များကြိုက်နှစ်သက်သော အပူချိန်မှာ ၁၅ ဒီဂရီမှ ၂၅ ဒီဂရီအတွင်းဖြစ်ပြီး အပူချိန် ၃၀ ကျော်လွန်ပါက ပွားများနှုန်းရပ်တန့်သွားသည်။ ထို့ထက်အပူချိန်ပိုမြင့်လာပါက  သေဆုံးသည်အထိဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့်  တီကောင်မွေးမြူခြင်းသည်ရာသီဥတုနှင့်ဒေသအပူချိန်အပေါ် များစွာတည်မှီနေကြောင်းသတိပြုဖို့လိုသည်။

တီမွေးမြူရေးကန်ပြုလုပ်ခြင်း

တီမွေးမြူ၍ တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာထုတ်လုပ်မည်ဆိုပါက ပထမဆုံးမွေးမြူမည့်ကန်ပြုလုပ်ရမည်။ တီကောင်ကို အုတ်ကန်များဖြင့်မွေးမြူကြသည်။တီကောင်သည်မြေကြီးအတွင်းနေထိုင်သောသတ္တဝါဖြစ်သည့်အတွက် အုတ်ကန်ဖြင့်မွေးမြူခြင်းဖြစ်သည်။ တီမွေးကန်ဆောက်လုပ်ရာတွင်  အလျား ၁၀ ပေ၊အနံ ၅ ပေ၊ အမြင့် ၃ ပေအုတ်ကန်များပြုလုပ်ရသည်။

တချို့က ပလတ်စတစ်ပုံးများ၊   သစ်သားပုံးများဖြင့် မွေးမြူကြသည်။ အုတ်ကန်ကို မိမိမွေးမြူမည့် ပမာဏ အလိုက် အနည်းအများပြုလုပ်နိုင်သည်။  အုတ်ကန်ပြုလုပ်ရာတွင် အောက်ခြေကိုအရည်များ အလွယ်တကူလျှောဆင်းနိုင်စေရန်  နိမ့်လျှောပြုလုပ်ပေးရမည်။

ထို့နောက်အုတ်ကန်၏အောက်ခြေတွင် အုတ်ခဲကျိုးများထည့်ပေးရမည်။ ထို့နောက်အုတ်ခဲကျိုးပေါ်တွင် နွားချေးခြောက်ကို ၆ လက်မထူအောင်ခင်းပေးရသည်။ ထိုနွားချေးခြောက်ပေါ်၌ ပေါင်းမြက်များကို ၈ လက်မခန့်ထပ်ဖုံးပေးရမည်။   တီမွေးကန်ကို အမိုးမိုးပေးရသည်။ ထို့နောက် ထိုကန်ကိုအဖုံးဖုံး၍ အဖုံးကိုလေဝင်လေထွက်ကောင်းစေရန် အပေါက်ဖောက်ပေးထားရမည်။ တီမွေးကန်ကိုနံနက်တိုင်းရေပန်းကရားဖြင့်   ရေအနည်းငယ်ဖျန်းပေးပါ။ ရေခြောက်နေလျှင် တီကောင်များသေတတ်သည်။ ရေဝပ်နေလျှင်လည်းသေတတ်သဖြင့် ရေဖျန်းရာတွင် ချင့်ချိန်ဖျန်းပေးဖို့လိုသည်။ မွေးမြူမည့်တီမျိုးများကိုမြန်မာနိုင်ငံစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း(ရန်ကုန်တိုင်း)၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်သစ်သီးဝလံသုတေသနနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးဗဟို(လှည်းကူး)၊    မြန်မာ့စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်း(ပြင်ဦးလွင်)    စသည်တို့မှာ  ဆက်သွယ်ဝယ်ယူနိုင်ကြောင်းသိရသည်။

တီကောင်အတွက် အာဟာရဓာတ်များတီမွေးမြူရေးကန်ကို ပြုလုပ်ပြီးပါက ကန်အတွင်းသို့တီကောင်များထည့်ပေးရသည်။    ထို့နောက်တီကောင်များအတွက်လိုအပ်သောအာဟာရများကိုကျွေးပေးရသည်။ တီကောင်အတွက်  အာဟာရဓာတ်သည် တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာ သို့မဟုတ် တီကျစ်စာအတွက်အဓိကအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ တီကောင်ကြိုက်နှစ်သက်သောအစားအစာများကို များများကျွေးရသည်။ များများစားမှသာတီကျစ်စာများများရမည်။

တီကောင်ကြိုက်နှစ်သက်သော  အစာများမှာငှက်ပျောပင်၏အစိတ်အပိုင်းများနှင့်ငှက်ပျောခွံများ၊သစ်ရွက်စိမ်းများ၊ ကြက်ဥ၊ ဘဲဥ၊ ဖျော်ပြီးသားကော်ဖီမှုန့်နှင့် လက်ဖက်ခြောက်ဖတ်များ၊ အမှည့်လွန်သစ်သီးများ၊ သစ်စေ့အခွံနှင့်လွှစာမှုန့်များ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်နှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်အပုပ်များ စသည်တို့ကို ကြိုက်နှစ်သက်ကြသည်။

တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာထုတ်လုပ်ခြင်း

တီကောင်များသည်အစိုဓာတ်ကိုကြိုက်နှစ်သက်သည်။ သို့သော် ရေဝပ်ခြင်းကိုမနှစ်သက်ပေ။ တီမွေးကန်မခြောက်အောင်နေ့စဉ်သင့်သလောက်ရေဖျန်းပေးရသည်။  ဤကဲ့သို့ပြုလုပ်ပေးပါက တီကန်ထဲတွင်ရှိသော အာဟာရဓာတ်များသည် ရေအစိုဓာတ်နှင့်အတူပျော်ဝင်ကာ တီကန်အောက်ခြေသို့စိမ့်ဝင်ရောက်ရှိသွားသည်။  ထို့နောက် ယင်းကိုအုတ်ကန်အောက်ခြေရှိပိုက်မှတစ်ဆင့်စုပ်ယူပါက ရေနှင့်အတူနိုက်ထရိုဂျင်ကြွယ်ဝစွာပါဝင်သော သဘာဝအော်ဂဲနစ်မြေသြဇာကိုရရှိသည်။

ထို့ပြင်တီကောင်များက လူတို့စားသုံး၍ စွန့်ပစ်လိုက်သော  စားကြွင်းစားကျန်များနှင့်  မြေဆီမြေနှစ်များ၊ အပင်၏အစိတ်အပိုင်းများကိုစားသုံးကာ မစင်အဖြစ်ပြန်လည်စွန့်ထုတ်လေ့ရှိသည်။   ယင်းကိုတီကျစ်စာဟုခေါ်သည်။ တီကျစ်စာသည် အပင်နှင့်စိုက်ပျိုးသီးနှံများအတွက်   သဘာဝအော်ဂဲနစ်မြေသြဇာဖြစ်သည်။

တီကျစ်စာသည်အပင်အတွက် လိုအပ်သော နိုက်ထရိုဂျင်၊ ဖော့စဖရပ်၊ ပိုတက်စီယမ်နှင့် ကယ်စီယမ်တို့ပေါင်းစပ်ပါဝင်သည့်အပြင် မြေဆီလွှာကို ထိန်းသိမ်းရာတွင်လည်းအရေးပါလှသည်။  တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာ သို့မဟုတ် တီကျစ်စာခဲကို တီကောင်စတင်မွေးမြူပြီး သုံးလခန့်အကြာတွင် အညိုရောင်တီကျစ်စာမြေဆွေး သို့မဟုတ် တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာရည်ကိုစတင်ရရှိမည်ဖြစ်သည်။ တီမွေးမြူရေးကန်တစ်ကန်ကို တီကျစ်စာရည် သို့မဟုတ် တီကောင်စွန့်ပစ် မြေသြဇာရည် ၁၂ ဂါလန်အထိရနိုင်ကြောင်း သိရသည်။

တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာရှိ အာဟာရဓာတ်များတီကျစ်စာမြေဆွေး သို့မဟုတ်  တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာတွင် သီးနှံပင်များအတွက် အာဟာရဓာတ်များပါဝင်နေသည်။ တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာသည် အပင်များကိုသန်စွမ်းစေသည်။  အသီးအထွက်နှုန်းကောင်းစေသည်။ အသီးအရောင်အသွေးလှစေသည်။ အသီးအနှံများကိုလည်း   အရသာကောင်းမွန်စေသည်။တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာ သို့မဟုတ်  တီကျစ်စာမြေဆွေးရည်ကို မြေဆွေးရည် ၁ ဆ၊  ရေ ၁၀ ဆနှင့်ရော၍ ရွက်ဖျန်းမြေသြဇာအဖြစ်အသုံးပြုနိုင်သည်။

တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာ သို့မဟုတ် တီကျစ်စာမြေဆွေးကိုသီးနှံအလိုက်ကျွေးနှုန်းများရှိသည်။

လယ်ယာသီးနှံအတွက်ဆို တစ်ဟက်တာလျှင် ခြောက်တန်၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်အတွက် တစ်ဟက်တာလျှင် ၁၂ တန်၊ သစ်သီးဝလံအတွက်မူ တစ်ဟက်တာလျှင် ၁၀  တန်ကျွေးပေးနိုင်သည်။ တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာတွင်ပါဝင်နေသော အာဟာရဓာတ်များမှာ နိုက်ထရိုဂျင် ၄ ဒသမ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဖော့စဖရပ် ၄ ဒသမ ၅၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ပိုတက်စီယမ် ၁ ဒသမ ၈၂ ရာခိုင်နှုန်း၊   ကယ်စီယမ် သုည ဒသမ ၈၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ မဂ္ဂနီစီယမ် သုည ဒသမ ၂၁ ရာခိုင်နှုန်းအသီးသီးပါဝင်နေသည်။ တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာသည် သီးနှံပင်များအတွက် လိုအပ်သောအာဟာရဓာတ်များပါဝင်နေသည်။

သီးနှံပင်နှင့်မြေဆီလွှာအတွက် အကျိုးကျေးဇူးများတီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာ သို့မဟုတ် တီကျစ်စာခဲတွင် အပင်အတွက်လိုအပ်သောအာဟာရဓာတ်များပါဝင်နေသည်။ စိုက်ပျိုးရေးအတွက် တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာပြုလုပ်သုံးစွဲခြင်းဖြင့်   အောက်ပါအကျိုးကျေးဇူးများကိုရရှိစေသည်။

(၁)     အပင်အတွက်လိုအပ်သောအာဟာရဓာတ်များ ကိုရရှိစေခြင်း၊

(၂)     အပင်များကိုရှင်သန်ကြီးထွားစေခြင်း၊

(၃)     အပင်များမျိုးအောင်စေရန် အထောက်အကူဖြစ်စေခြင်း၊

(၄)     အပင်၏အမြစ်များကိုခိုင်မာစေခြင်း၊

(၅)     အပင်အကျိုးပြု    အဏုဇီဝပိုးများကိုပွားများစေခြင်းစသည့်အကျိုးကျေးဇူးများကိုရရှိစေသည်။

ထို့ပြင်တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာကိုအသုံးပြုခြင်းဖြင့်မြေဆီလွှာကိုလည်း အကျိုးပြုပေးသည်။

မြေဆီလွှာအတွက်အကျိုးကျေးဇူးများ

(၁)     မြေဆီကိုမြေသြဇာကောင်းစေခြင်း၊

(၂)     မြေကြီးအစိုဓာတ်ကိုထိန်းပေးခြင်း၊

(၃)     မြေဆီလွှာတိုက်စားခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးခြင်း၊

(၄)     မြေကြီးအတွင်း  အောက်ဆီဂျင်ပိုရောက်စေခြင်း၊

(၅)     မြေချဉ်ငန်ကိန်းကိုညီညွတ်မျှတစေခြင်း၊

(၆)     မြေဆီလွှာအတွင်း အဏုဇီဝပိုးကို ၁၀ ဆမှ အဆ ၂၀ အထိတိုးပွားလာစေခြင်း    စသည့်အကျိုးကျေးဇူးများကို ရရှိစေသည်။

အခြားအကျိုးကျေးဇူးများ

တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာကိုအသုံးပြုခြင်းအားဖြင့် အကျိုးကျေးဇူးများစွာကိုရရှိစေသည်။ သီးနှံပင်နှင့်မြေဆီလွှာအတွက်အကျိုးကျေးဇူးကို  အထက်၌ စာရေးသူဖော်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ဒါ့အပြင်  အခြားအကျိုးကျေးဇူးများလည်းရှိပါသေးသည်။ ယင်းတို့မှာ -

(၁)     နည်းပညာခက်ခဲမှုမရှိသဖြင့် လွယ်ကူစွာထုတ်လုပ်နိုင်ခြင်း၊

(၂)     စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများဖြင့်ထုတ်လုပ်ပေးနိုင်သဖြင့်ကုန်ကျစရိတ်သက်သာစေခြင်း၊

(၃)     နေရာမရွေးပြုလုပ်နိုင်ခြင်း၊

(၄)     သဘာဝအော်ဂဲနစ်မြေသြဇာဖြင့်စိုက်ပျိုးထားသောသီးနှံများဖြစ်သည့်အတွက် စားသုံးသူများအနေဖြင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာပြဿနာများကိုဖြေရှင်းပြီးသားဖြစ်ခြင်း၊

(၅)     နွားချေးရှားပါးသောဒေသ၊ အထူးသဖြင့် တောင်ပေါ်ဒေသများတွင် နွားချေးအစား အစားထိုးအသုံးပြုခြင်းဖြင့် နွားချေးထက်ပင်လိုအပ်သောအာဟာရဓာတ်နှစ်ဆပါဝင်နေခြင်း၊

(၆)     မြေဆွေးထုတ်လုပ်ခြင်းဖြင့်   မိမိခြံအတွက်သာမကဘဲ အမြောက်အမြားစီးပွားဖြစ်ထုတ်လုပ်ရောင်းချနိုင်သည့်အတွက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများရရှိစေခြင်း စသည့်အချက်တို့ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာအနှံ့သုံးစွဲမှုအခြေအနေ

တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာ သို့မဟုတ် တီကျစ်မြေသြဇာကို စိုက်ပျိုးရေးလောက၌ ၁၉၇၉ ခုနှစ်ကပြင်သစ်နိုင်ငံက   စတင်သုံးစွဲခဲ့ကြောင်းသိရသည်။စီးပွားဖြစ်စတင်ထုတ်လုပ်ခဲ့သည်မှာ ၁၉၉၀ ပြည့်နှစ်ကဖြစ်သည်။  ၁၉၉၅ ခုနှစ်လောက်မှစ၍ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်သုံးစွဲလာခဲ့ကြသည်။  အိန္ဒိယနိုင်ငံက ၁၉၉၅ ခုနှစ်က စီးပွားဖြစ်  အများအပြားထုတ်လုပ်သုံးစွဲခဲ့သည်။  ထို့ပြင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၊ ထိုင်း၊ မလေးရှား၊ဗီယက်နမ်၊  လာအို၊ ကျူးဘား၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံများ၌လည်းထုတ်လုပ်သုံးစွဲလျက်ရှိသည်။   စာရေးသူတို့နိုင်ငံတွင်မူ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်လောက်က စတင်ထုတ်လုပ်သုံးစွဲခဲ့သဖြင့် ဆယ်စုနှစ် နှစ်စုကြာမြင့်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင်မူ တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာကို အများအပြားထုတ်လုပ်ရောင်းချသဖြင့် ဝင်ငွေကောင်းပြီးအညိုရောင်ရွှေ(Black Gold)ဟုတင်စားခေါ်ဝေါ်ကြ သည်။ အိန္ဒိယနိုင်ငံ၌ စီးပွားဖြစ်ထုတ်လုပ်ခဲ့ရာ တန်ချိန်ပေါင်း ၃ ဒသမ ၅သန်းထုတ်လုပ်နိုင်ခဲ့သည်ဟုသိရသည်။ထို့ကြောင့်  စာရေးသူတို့နိုင်ငံလို စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံကဲ့သို့ပင် ထုတ်လုပ်သင့်သည်။နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့်ဆိုရလျှင်   တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာသည် စိုက်ပျိုးသီးနှံများအတွက်များစွာအကျိုးပြုနေသည်ကို အထက်၌ဖော်ပြခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ထို့အတူမြေဆီလွှာကိုလည်း   အကျိုးပြုနေသည်။တီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာသည်    အကျိုးကျေးဇူးများသဖြင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးကပင်  ရှေးယခင်ကတည်းက တွင်ကျယ်စွာအသုံးပြုနေကြပြီဖြစ်သည်။

စာရေးသူတို့နိုင်ငံသည်  စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံဖြစ်သောကြောင့် ယခုကဲ့သို့အကျိုးကျေးဇူးများလှသောတီကောင်စွန့်ပစ်မြေသြဇာကိုသုံးစွဲသင့်သလို စီးပွားဖြစ်လည်းထုတ်လုပ်သင့်ကြောင်း ရေးသားတိုက်တွန်းလိုက်ရပါသည်။     ။

MWD Web Portal

ဇွန်လ ၁၃ ရက်နံနက်အစောပိုင်းမှာ အီရန် နိုင်ငံအတွင်းရှိ နေရာတော်တော်များများကနေ ပေါက်ကွဲသံတွေကျယ်လောင်စွာ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အီရန်နိုင်ငံရဲ့ နျူကလီးယားအစီအစဉ်နဲ့ ပတ်သက်နေတဲ့နေရာတွေ၊ ယူရေနီယံသန့်စင်စက်ရုံတချို့နဲ့ တာဝေးပစ် ဒုံးကျည်များသိုလှောင်သိမ်း ဆည်းထားရာနေရာများအပြင် စစ်ရေးပစ်မှတ်နေရာများဆီကနေ ထွက်ပေါ်လာတာပါ။ အကြောင်းရင်းက အစ္စရေးက အီရန်အပေါ်စစ်ဆင်ရေးတစ်ရပ်ဆင်နွှဲခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

ဒီစစ်ဆင်ရေးရဲ့အမည်ကို "Operation Rising Lion" လို့ပေးထားပါတယ်။ ဒီစစ်ဆင်ရေးဟာ ရက်ပေါင်းများစွာကြာမြင့်မှာဖြစ်ပြီး အထူးသဖြင့်အီရန် နိုင်ငံရဲ့အမြင့်ပျံဒုံးကျည်အစီအစဉ်  ဗဟိုချက်ကို ပစ်မှတ်ထားတာဖြစ်တယ်လို့ အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျမင်နေတန်ယာဟုကပြောထားပါတယ်။ ဒီစစ်ဆင်ရေးမှာ အစ္စရေးတပ်မတော်ဘက်က တိုက်လေယာဉ် အစင်းရေ ၂၀၀ ကိုအသုံးပြုပြီး အီရန်နိုင်ငံအတွင်းရှိ ပစ်မှတ်ပေါင်း ၁၀၀ ကျော်ကို ပစ်မှတ်ထားကာလေကြောင်း တိုက်ခိုက်မှုတွေလုပ်ခဲ့တာ ဖြစ်တယ်လို့အစ္စရေးတပ်မတော်မှပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ အက်ဖီဒက်ဖရင်ကပြောပါတယ်။

အစ္စရေးရဲ့တိုက်ခိုက်မှုဟာ အီရန်အတွက်တော့ တော်တော်လေးကိုဆုံးရှုံးမှုကြီးမားတာတွေ့ရှိရပါတယ်။ ပထမဆုံးသောဆုံးရှုံးမှုကသိက္ခာပါ။ အီရန်နိုင်ငံအနေနဲ့ အင်အားကြီးနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်နေလင့်ကစား အစ္စရေးဘက်ကတက်လာတဲ့ လေယာဉ်တွေကို တစ်စင်းမျှပစ်ချနိုင်ခြင်းမရှိပါဘူး။   အစ္စရေးတိုက် လေယာဉ်တွေကပဲ   သူတို့ရဲ့ပစ်မှတ်တွေကို တိတိကျကျချေမှုန်းနိုင်ခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ ဒုတိယဆုံးရှုံးမှုက လူသားအရင်းအမြစ်ဖြစ်ပါတယ်။

လက်သံပြောင်လှပါတယ်ဆိုတဲ့ အီရန်တော်လှန်ရေးအစောင့်တပ်ဖွဲ့မှူး ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဟော့စိန်ဆာလာမီ၊ အီရန်တပ်မတော်အလယ်ပိုင်းတိုင်းကွပ်ကဲရေးမှူးဗိုလ်ချုပ်ဂိုလမ်အလီရာရှစ်၊   အီရန်တပ်မတော် စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မိုဟာမတ်ဘာဂါရီတို့လို စစ်ဘက် ခေါင်းဆောင်များအပြင် နာမည်ကျော်ကြား လှတဲ့အီရန်နျူကလီးယားသိပ္ပံပညာရှင်အနည်းဆုံးခြောက်ဦး၊ အီရန်အမျိုးသား လုံခြုံရေးအကြီးအကဲဟောင်း အလီရှမ်ခါနီတို့သေဆုံးသွားရပါတယ်။

အစ္စရေးနိုင်ငံက အီရန်ကိုမကြေညာဘဲတိုက်ခိုက်တာမျိုးမဟုတ်ပါဘူး။ အီရန်ကိုတိုက်ခိုက်ဖို့အတွက် ပြင်ဆင်နေတယ်။ ဒီလိုတိုက်ခိုက်နိုင်ဖို့အတွက်ကိုလည်း အမေရိကန်ဆီတင်ပြထားပြီး အမေရိကန်ကလည်း အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသမှာရှိတဲ့သူတို့ရဲ့ သံရုံးမှဝန်ထမ်းများကို အင်အားလျှော့ချတဲ့အနေနဲ့ ပြန် ခေါ်မှုတွေလုပ်ကြောင်းသတင်းဌာနတွေကအလီလီဖော်ပြခဲ့တာပါ။ အဲဒီလိုဖော်ပြမှုတွေအပေါ်မှာလည်း အီရန်နိုင်ငံက သူတို့အပေါ်အစ္စရေးကတိုက်ခိုက်လာမယ်ဆိုရင် ဒုံးကျည်တွေနဲ့အဆက်မပြတ်ပစ်ခတ်ပြီး လက်တုံ့ပြန်မယ်လို့တောင် ပြီးခဲ့တဲ့နေ့ကပြောနေပါသေးတယ်။ ဒါပေမဲ့တကယ်တမ်း နဖူးတွေ့ဒူးတွေ့  ရင်ဆိုင်ရချိန်မှာတော့ ပြောထားသလိုဖြစ်မလာခဲ့ပါဘူး။

ဒါဆိုရင်မေးစရာရှိတာက အီရန်ကရော အစ္စရေးကိုပြန်မတိုက်ဘူးလားဆိုတဲ့မေးခွန်းဖြစ်ပါတယ်။ အီရန်က အစ္စရေးကိုပြန်တိုက်ပါတယ်။ ဒရုန်းအစင်းရေရာနဲ့ချီလွှတ်တင်ပြီးတော့ကို လက်တုံ့ပြန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ပါတယ်။ဒါပေမဲ့အီရန်ရဲ့လက်တုံ့ပြန်မှုဟာ ရေပေါ်အရုပ်ရေးလိုက်သလိုပါပဲ။ အီရန်ရဲ့ဒရုန်းတွေဟာ အစ္စရေးလေပိုင်နက်ထဲမရောက်ခင်မှာဘဲ ပစ်ချ ဖျက်ဆီးခံလိုက်ရပါတယ်။   အစ္စရေးနိုင်ငံအပေါ် သေးမွှားလှတဲ့သက်ရောက်မှုတောင်မှမရှိခဲ့ပါဘူး။

အီရန်က အစ္စရေးအနေနဲ့ သူတို့ရဲ့နျူကလီးယားစက်ရုံတွေအပေါ်တိုက်ခိုက်ခြင်းကို စစ်ကြေညာခြင်း အဖြစ်သတ်မှတ်တယ်လို့ ထုတ်ပြန်လာချိန်မှာပဲ အမေရိကန်သမ္မတဒေါ်နယ်ထရမ့်က သူ့ရဲ့အစိုးရအဖွဲ့အနေနဲ့ ဒီလိုမျိုးဖြစ်စဉ်တွေဖြစ်လာမယ်ဆိုတာကို ကြိုတင်သိရှိထားတယ်လို့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းထုတ် ဖော်ပြောလာတာတွေ့ရပါတယ်။ ဒါဆိုရင် အခုတိုက်ခိုက်မှုရဲ့နောက်ကွယ်မှာ အမေရိကန်ရဲ့စနက်တွေ ပါဝင်နေမလားဆိုတာ တွေးဆစရာပါ။ အခုလိုမျိုး တိုက်ခိုက်မှုတွေမလုပ်ခင် အစ္စရေးက အမေရိကန်ကိုကြိုတင်အသိပေးခဲ့တယ်လို့ဆိုထားခြင်းကြောင့် အမေရိကန်အစိုးရအနေနဲ့ အစ္စရေးကိုမတားခဲ့လို့ သာ ဒီနေ့လိုအခြေအနေမျိုးဖြစ်လာတာလို့ဆိုနိုင်ပါတယ်။

အခုအခြေအနေတွေမှာတိုက်ဆိုင်မှုဆိုတာမရှိနိုင်ပါဘူး။ဘာကြောင့်ဒီလိုပြောရတာလဲဆိုတာကို ပြန်စဉ်းစားကြည့်ရင် အစ္စရေးက အီရန်ကိုတိုက်ခိုက် ချင်နေတာကြာပါပြီ။ ဘယ်လိုအကြောင်းကြောင့် တိုက်ခိုက်ချင်တာလဲဆိုရင် အီရန်က အစ္စရေးနိုင်ငံ ကိုတိုက်ခိုက်နေတဲ့ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းတွေကို    စစ်လက်နက်ကစလို့   ငွေကြေးတွေအဆုံးထောက်ပံ့မှုတွေပေးနေတယ်ဆိုတာ   အီရန်အစိုးရက တရားဝင်မထုတ်ပြန်သည့်တိုင်အောင်  အားလုံးကသိရှိပြီးဖြစ်ပါတယ်။

ပြဿနာရဲ့အရင်းအမြစ်

အီရန်နဲ့အစ္စရေးတို့က တစ်ဦးကိုတစ်ဦးအပြန်အလှန် ဘာကြောင့်ကျရှုံးစေချင်တာလဲဆိုရင် ပထမတစ်ချက်က ကိုးကွယ်ရာဘာသာမတူညီမှုကြောင့်ပါ။ ဒုတိယတစ်ချက်က ပါလက်စတိုင်းနဲ့ အစ္စရေးကြား ဖြစ်နေတဲ့ပြဿနာမှာ  အီရန်နိုင်ငံက  ကိုးကွယ်ရာဘာသာတူတဲ့ ပါလက်စတိုင်းဘက်ကနေပါဝင်ကူညီ ပေးနေတာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ တတိယတစ်ခုကတော့ ဒေသတွင်းမှာ အင်အားကြီးနိုင်ငံ ဖြစ်လာစေရေးကို အပြိုင်ကြိုးပမ်းမှုဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ အစ္စရေးနိုင်ငံက နျူကလီးယားလက်နက်ကိုပိုင်ဆိုင်ထားနိုင်ဖွယ်ရှိတယ်လို့ယူဆရတဲ့အတွက် အီရန်ကလည်း နျူကလီးယားလက်နက်ပိုင်ဆိုင်အောင် သူ့နည်းသူ့ဟန်နဲ့ကြိုးစားလာနေပါတယ်။ ဒါကိုသိထားကြတဲ့ အစ္စရေးနဲ့အမေရိကန်တို့က အီရန်ကိုနျူကလီးယား လက်နက်ပိုင်ဆိုင်ခွင့်မပေးရရေးအတွက် အတူတကွ ပူးပေါင်းလုပ်ဆောင်လာကြပါတယ်။

အီရန်နိုင်ငံမှာ နျူကလီးယားစွမ်းအင်သုံးဓာတ် အားပေးစက်ရုံတွေရှိပါတယ်။ ဒီစက်ရုံတွေအတွက် လိုအပ်တဲ့ယူရေနီယံသန့်စင်မှုကို အီရန်ကကိုယ်တိုင် လုပ်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် သူတို့ရဲ့ယူရေနီယံသန့်စင်နိုင်စွမ်းက နျူကလီးယားလက်နက်ထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့ အဆင့်နီးပါးရောက်ရှိအောင်  မြင့်မားလာနေပြီလို့ သတင်းတွေမှာမြင်တွေ့ရပါတယ်။   တကယ်လို့များ အီရန်က ယူရေနီယံသန့်စင်မှုကို အခုထက်ပိုမို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်နိုင်ပြီဆိုရင်  သူတို့စိတ်ရှိတဲ့အခါ  နျူကလီးယားလက်နက်ကိုထုတ်လုပ်ဖို့ဆိုတာ အလှမ်းမဝေးတော့ပါဘူး။ အီရန်နိုင်ငံအနေနဲ့ နျူကလီးယားလက်နက်ကိုသာပိုင်ဆိုင်သွားရင် ဒေသတွင်းအင်အား ချိန်ခွင်လျှာက သူ့ဘက်ကိုအလေးသာသွားမှာအမှန်ပါပဲ။ ဒါကြောင့်လည်း အမေရိကန်နဲ့အစ္စရေးတို့က အီရန်အနေနဲ့ နျူကလီးယားလက်နက်မပိုင်ဆိုင်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းလာကြတာပါ။

အခုလုပ်ဆောင်တဲ့ အစ္စရေးတိုက်ခိုက်မှုကိုကြည့်ရင် အီရန်ရဲ့နျူကလီးယားနဲ့သက်ဆိုင်တဲ့အဆောက်အအုံတွေကို အများဆုံးတိုက်ခိုက်ခဲ့တာတွေ့ရပါတယ်။ဒီတိုက်ခိုက်မှုထဲမှာမှ လူပုဂ္ဂိုလ်တွေကိုပါရောပြီး ပစ်မှတ်ထားခဲ့တာပါ။ ဒါကြောင့် အစ္စရေးဘက်က အခုလုပ်တဲ့တိုက်ခိုက်မှုဟာ အီရန်အပေါ်ကြိုတင် လက်ဦးမှုယူတဲ့တိုက်ခိုက်မှုလို့ ပြောထားတာတွေ့ရပါတယ်။ ဘာကြောင့်   ကြိုတင်လက်ဦးမှု ယူတာလဲဆိုရင် အခုနကရှင်းပြခဲ့တဲ့အခြေအနေကြောင့်ပါပဲ။

ဒီနေရာမှာ နောက်ထပ်ပြောစရာရှိတာက အီရန်အပေါ် အစ္စရေးရဲ့တိုက်ခိုက်မှုကို အမေရိကန်အစိုးရရဲ့ခွင့်ပြုပေးမှုပါ။ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကသမ္မတအဖြစ်တာဝန်ထမ်းဆောင်ကတည်းက အီရန်နဲ့နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်ရရှိရေးကို ဆွေးနွေးလာခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။    အခုဆိုရင်   ဆွေးနွေးပွဲကိုငါးကြိမ်မြောက်အထိလုပ်ပြီးပါပြီ။ ဒီသီတင်းပတ် အကုန်မှာ ခြောက်ကြိမ်မြောက် ဆွေးနွေးဖို့စီစဉ်ထားပါတယ်။ အိုမန်နိုင်ငံမှာ ဆွေးနွေးပွဲလုပ်မှာပါ။ ထရမ့်က သူ့အနေနဲ့ပထမအကြိမ် သမ္မတသက်တမ်းမှာ အီရန်နဲ့နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်က အီရန်အတွက် အရေးသာလွန်းတယ်ဆိုပြီး အဲဒီသဘောတူညီချက်ကိုဖျက်သိမ်းခဲ့တာပါ။ အခုမှ သူ့စိတ်ကြိုက် ပုံစံနဲ့နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်ရရှိဖို့ ဆွေးနွေးမှုတွေပြန်လည်စတင်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။

အမေရိကန်နဲ့အီရန်တို့ကြား နျူကလီးယားအရေး ဆွေးနွေးပွဲပြန်လည်စတင်ပါပြီဆိုကတည်းက တိကျ သေချာတဲ့ သဘောတူညီချက်တစ်ခုတောင်မရသေး ပါဘူး။ အဓိကကတော့ အီရန်နိုင်ငံအနေနဲ့ ယူရေနီယံသန့်စင်မှုကိုစွန့်လွှတ်ဖို့    အမေရိကန်ကတွင်တွင် တောင်းဆိုနေတာဖြစ်ပါတယ်။  အီရန်အနေနဲ့က လည်း  ဒီတောင်းဆိုမှုကိုဘယ်လိုနည်းနဲ့မှမလိုက်လျောနိုင်ပါဘူး။  တကယ်လို့များ  ဆွေးနွေးပွဲပျက်သွားရင် အီရန်အနေနဲ့ဆိုးကျိုးတွေကိုခံစားရလိမ့်မယ်လို့လည်း ထရမ့်ကခြိမ်းခြောက်ခဲ့ပါသေးတယ်။

ဒီကနေ့မှာတော့ အမေရိကန်က အစ္စရေးအနေနဲ့အီရန်အပေါ်တိုက်ခိုက်မှုလုပ်တာကို   မီးစိမ်းပြ လိုက်ပါပြီ။ ထရမ့်ကလည်း သူ့အနေနဲ့အားလုံးသိတယ်လို့ လူသိရှင်ကြားထုတ်ဖော်ပြောထားပါတယ်။ ဒါ့အပြင် နောက်ထပ်လုပ်ဆောင်ဖို့စီစဉ်ထားတဲ့ အီရန်အပေါ် တိုက်ခိုက်မှုကအခုထက်ပို ပြီးကြီးမားပြင်းထန်လိမ့်မယ်လို့လည်း   ထရမ့်ကသတိပေးထားပါတယ်။ ဒီလို သတိပေးမှုနဲ့အတူ အီရန်အနေနဲ့ အမေရိကန်ရေးဆွဲထားတဲ့သဘောတူစာချုပ်ကို  လက်ခံလိုက်ဖို့လိုအပ်ကြောင်းနဲ့ ဒီလိုမှမဟုတ်ရင်အီရန်နိုင်ငံအနေနဲ့ဆုံးရှုံးစရာဘာမှမကျန်တော့အောင်ကို ပျက်သုဉ်းသွားနိုင်တယ်ဆိုပြီး ထရမ့်ကပြောထားပါတယ်။

ဒီအချက်တွေကို ဆက်စပ်ပြီးတော့တွေးကြည့်ရင် အစ္စရေးက အီရန်ကိုတိုက်ခိုက်တာဟာ ကြိုတင် လက်ဦးမှုယူတာလို့ဆိုထားပေမယ့် ထရမ့်အနေနဲ့ ကျတော့ အီရန်သာ နျူကလီးယားသဘောတူညီချက်ကိုလက်မှတ်မထိုးရင် ဒီထက်ပိုဆိုးတဲ့ဒုက္ခနဲ့ ရင်ဆိုင်ရလိမ့်မယ်လို့သတိပေးထားတာကြောင့် အခုတိုက်ခိုက်မှုဟာ အမေရိကန်အနေနဲ့ အီရန်နဲ့ဆွေးနွေးရာမှာ အထက်ကနေအသာစီးယူပြီးဆွေးနွေးနိုင်စေဖို့ အကြောင်းရင်းတစ်ရပ်တစ်နည်းအားဖြင့် ရန်စမှုတစ်ရပ်ကို  ဖန်တီးလိုက်တယ်ဆိုတဲ့အခြေအနေကိုပဲမြင်မိပါတယ်။

ဘာတွေဆက်ဖြစ်လာမလဲ

ဒါဆိုရင် ဒီကနေ့ဖြစ်စဉ်ကနေ ဘာဆက်ဖြစ်လာ နိုင်သလဲဆိုတာနဲ့ပတ်သက်လို့ အချက်အလက်တွေ အပေါ်မူတည်ပြီး သုံးသပ်ကြည့်ရအောင်။ ရှေ့မှာ ပြောခဲ့သလိုမျိုးပဲ အီရန်က အစ္စရေးကိုလက်တုံ့ပြန်တဲ့အနေနဲ့ ဒုံးကျည်တွေပစ်လွှတ်မယ်လို့ဆိုထားစေကာမူ လက်တွေ့မှာ ဒရုန်းတွေကိုသာစေလွှတ်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ကြည့်ရတာ အစ္စရေးရဲ့တိုက်ခိုက်မှုအောက်မှာ အီရန်ရဲ့ဒုံးကျည်တွေပျက်စီးသွားပုံပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ အီရန်ရဲ့နယ်ရုပ်တွေဖြစ်တဲ့ ဟားမတ်တို့၊ ဟစ်ဇဘို လာတို့ကနေတစ်ဆင့် အစ္စရေးကိုတိုက်ခိုက်မှုတွေ လုပ်လာနိုင်ပါတယ်။    ကြားခံစစ်သဘောမျိုးပါ။ တကယ်လို့များ အီရန်ဘက်ကတင်းခံနေရင် အစ္စရေး ဘက်ကလည်း ဒီထက်ပိုတဲ့တိုက်ခိုက်မှုတွေကိုဆက်လုပ်လာနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီအခါ နှစ်နိုင်ငံကြားစစ်မီးက ဒေသတွင်းရှိ တခြားနိုင်ငံတွေကိုပါ ကူးစက်စေမှာပါ။

အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေအနေနဲ့ ဝင်ပါလာနိုင်မှုကို ကြည့်ရင် အမေရိကန်ကပဲ ထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်လာနိုင်ပါတယ်။ အစ္စရေးဘက်ကနေပေါ့။ အီရန်ဘက်ကတော့ တချို့အင်အားကြီးနိုင်ငံတွေအနေနဲ့သံတမန်ရေးအရ ကန့်ကွက်မှုကလွဲလို့ စစ်ရေးအရကူညီမှုသိပ်မရှိနိုင်ပါဘူး။ သွယ်ဝိုက်ထောက်ပံ့မှုတွေသာပေးနိုင်ပါလိမ့်မယ်။ ဒါလည်းသိပ်တော့မသေချာပါဘူး။ သေချာတာတစ်ချက်ကတော့ ကမ္ဘာ့ရေနံဈေးနှုန်းမြင့်တက်လာနိုင်ပါတယ်။ စီးပွားရေးတွေကျပ်တည်းလာနိုင်ပါတယ်။ ဒီတော့ နိဂုံးချုပ်အနေနဲ့သုံးသပ်ရရင် အခုလုပ်တဲ့အစ္စရေးရဲ့တိုက်ခိုက်မှုဟာ ကြိုတင်လက်ဦးမှုယူတာဆိုခြင်းထက် အမေရိကန်အတွက်အသာစီးရစေမယ့်အခွင့်အလမ်းတစ်ခုကို ဖန်တီးပေးလိုက်တာဖြစ်ပြီး အီရန်ဘက်ကလည်း ခေါင်းငုံ့ခံမယ့်ပုံစံမရှိ တာကြောင့် ဒီပဋိပက္ခဟာတော်တော်လေးတော့ တင်းမာမှုမြင့်တက်လာနိုင်ခြေရှိကြောင်း ရေးသား တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။          ။

Ref: SCMP, RT