၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှစ၍ တရုတ်နိုင်ငံ ဝူဟန်မြို့၌ ဖြစ်ပွားခဲ့သော  ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါသည် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် အစောပိုင်းက ကမ္ဘာအနှံ့သို့ ပျံ့နှံ့ဖြစ်ပွားခဲ့သဖြင့် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်က ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေတစ်ရပ်အဖြစ်ကြေညာခဲ့သည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်မတ်လ  ၁၁  ရက်က  ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါအသွင်အဖြစ် ကမ္ဘာအနှံ့သို့ပျံ့နှံ့ကာ  ရောဂါ ဖြစ်ပွားနှုန်းသာမက အသေပျောက်နှုန်းလည်းများခဲ့သည်။ လူဦးရေ ၇၇၅ သန်းကျော်ရောဂါခံစားခဲ့ရပြီး ၇ သန်းကျော် သေဆုံးခဲ့သဖြင့် သေဆုံးနှုန်း သုည ဒသမ  ၉  ရာခိုင်နှုန်းရှိခဲ့သည်။   အမှန်တကယ် ဖြစ်ပွားမှုနှုန်း၊ သေဆုံးနှုန်းမှာ လက်ရှိကိန်းဂဏန်းများထက် ပိုများနိုင်မည်ဟုလည်း သိမြင်ခဲ့ကြသည်။ကမ္ဘာ့ကပ်ရောဂါသမိုင်းတွင် အဆင့် ၅ သေဆုံးမှု အများဆုံးကပ်ရောဂါဖြစ်ခဲ့သည်။

ပြီးခဲ့သည့်ငါးနှစ်တာကာလအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုမှကာကွယ်ရန် ကျောင်းများ၊ အလုပ်ခွင်များ  ပိတ်ထားရပြီး ခရီးသွားလာမှုများ ကန့်သတ်ထားရသဖြင့် လူမှုရေး၊ စီးပွားရေးထိခိုက် နစ်နာမှုများကို တစ်ကမ္ဘာလုံး ခံစားခဲ့ရသည်။ မိသားစုဝင်များဆုံးရှုံးခြင်း၊ မိမိကိုယ်တိုင် နာမကျန်း ဖြစ်ခြင်းနှင့်  ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ၏ နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာများခံစားရခြင်း၊ စီးပွားရေးကျဆင်းခြင်း၊ အစာ ရေစာရှားပါးခြင်းတို့ကြောင့်   စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းမှုများကိုလည်း ခံစားကြရသည်။ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်း များစွာအသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။   ကာကွယ်ဆေးစမ်းသပ်အောင်မြင်ပြီးနောက် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ မှစ၍ ပြည်သူလူထုကို စတင်ထိုးနှံပေးနိုင်ခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၌ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က ပထမလှိုင်း၊ ဒုတိယလှိုင်း၊   ၂၀၂၁ ခုနှစ်က   တတိယလှိုင်းအထိ ပြင်းထန် စွာဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး အစိုးရ၏ ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းမှု၊ ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများ၊ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ အစည်းများ၊ လူမှုဝန်ထမ်းဆောင်ရွက်သူများ၏ မလျှော့သော ဇွဲလုံ့လနှင့်ကိုယ်ကျိုးစွန့်   ဆောင်ရွက်မှုများဖြင့် ကျော်ဖြတ်ခဲ့ကြရသည်။ ကာကွယ်ဆေးများ အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီထိုးနှံနိုင်ရန်တာဝန်ရှိသူများ ကကြိုးပမ်းလုပ်ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ ၂၀၂၂ ခုနှစ် စတုတ္ထလှိုင်းမှစ၍ရောဂါဖြစ်ပွားနှုန်းများသော်လည်း ရောဂါပြင်းထန်မှုနည်းလာသဖြင့်    အသေပျောက်နှုန်းနည်းလာကြသည်။ နောက်ပိုင်းကာလများတွင် မိမိကိုယ်တိုင်ရောဂါခံစားခဲ့ရသဖြင့် ကိုယ်ခံစွမ်းအားရှိလာခြင်းနှင့်   ကာကွယ်ဆေးများတစ်ကြိမ်မကထိုးနှံခဲ့ရခြင်းကြောင့် ရောဂါပြင်းထန်မှုနည်းလာကြသည်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကို ရာသီတုပ်ကွေးအသွင်ဖြင့်  သတ်မှတ်ပြီး  ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနှင့်အတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူကို ကျင့်သုံးကာ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး ပြန်လည်ဦးမော့လာအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။

သို့ရာတွင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါမျိုးကွဲ အသွင်ပြောင်းများစွာသည်  လူထုကြား  ဆက်လက်တည်ရှိနေပြီး အခါအခွင့်သင့်လျှင် လှိုင်းအသွင်ဖြင့် လူအများကြား ရောဂါဖြစ်ပွားစေခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှလည်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါမျိုးကွဲများအခြေအနေကို ဆက်လက်စောင့်ကြည့်လေ့လာလျက်ရှိသည်။ ၂၀၂၄  ခုနှစ် စက်တင်ဘာလမှစ၍  မျိုးကွဲ BA.2.86 နှင့် JN.1 ကိုအထူးစောင့်ကြည့်လေ့လာခဲ့သည်။ လက်ရှိတွင် JN.1 ၊ NB.1.8.1 ၊ XEC ၊LP.8.1၊ XFG တို့မှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံတချို့တွင် ရာသီတုပ်ကွေးအသွင်ဖြင့် ပျံ့နှံ့ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသော်လည်း ဆေးရုံတက်ရောက်ကုသရနှုန်း၊ သေဆုံးနှုန်းမှာ နည်းလာသည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အနေဖြင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်ခံယူထားပြီး ရောဂါပိုးအခြေအနေ၊ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှင့် ရောဂါလက္ခဏာများကို ဆက်လက်စောင့်ကြည့်နေခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း မေလဆန်းမှစ၍ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို စတင်သိရှိခဲ့ပြီး မေလအတွင်း လူနာခြောက်ဦးကို  တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ရာခိုင်နှုန်းအနေဖြင့်သုည ဒသမ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။  ဇွန်လအတွင်း၌  လူနာသစ်တွေ့ရှိမှု ၁၀၀ နီးပါးရှိလာခဲ့သည်။ အဓိကအားဖြင့်ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး၌တွေ့ရှိရပြီး တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်တချို့တွင်လည်း အနည်းငယ်စီဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါနှင့်ဆက်စပ် သေဆုံးမှုဦးရေ သတင်းပို့အချက်အလက်များမရှိခဲ့ပါ။  သို့ရာတွင်ကျန်းမာရေးဌာနသို့  သတင်းမပို့၊ စစ်ဆေးမှုမခံယူဘဲ မိမိအိမ်အတွင်း၌သာ အိမ်သုံးဆေးသောက်ပြီးသက်သာသူ  ဆေးခန်းများတွင် တုပ်ကွေးအဖြစ် ပြသကုသမှုခံယူသူများစွာ ရှိနေခဲ့သည်။ထို့ကြောင့်ကျန်းမာရေးဌာနများမှ ထပ်ဆောင်းကာကွယ်ဆေးထိုးနှံမှုအစီအစဉ်ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီးအသက်၆၅နှစ်နှင့်အထက်၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်သုံးလနှင့်အထက်ရှိသူ၊ကိုယ်ခံစွမ်းအားကျဆင်းနေသူ၊ကင်ဆာရောဂါ၊ဆီးချိုရောဂါနှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာနာတာရှည်ရောဂါရှိသူများ၊ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများကို ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးခဲ့သည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါသည် အိမ်သုံးဆေးများဖြစ်သော အကိုက်အခဲပျောက်ဆေး၊ နှာစေး၊ ချောင်းဆိုးခြင်းကို  သက်သာစေသောဆေးနှင့်  ဓာတ်ဆားများသောက်သုံးခြင်းဖြင့် သက်သာနိုင်သော်လည်း ရောဂါပြင်းထန်ပါက  ပိုးသတ်ဆေးများပါ  သောက်သုံးရသည်။  အထူးသဖြင့်  ထိုကာလများတွင်  ကိုယ်ခံစွမ်းအားစနစ်ကောင်းမွန်စေရန် နွေးနွေးထွေးထွေးနေထိုင်ခြင်း၊ အာဟာရပြည့်ဝပြီး ပူနွေးသန့်ရှင်းသော အစားအစာများစားသုံးခြင်း၊ ရေများများသောက်ခြင်း၊ စိတ်ရောကိုယ်ပါအနားယူခြင်းများ လုပ်ဆောင်သင့်ပါသည်။ ရောဂါဝေဒနာခံစားနေရချိန်တွင် ပြင်းထန်သောကိုယ်လက်လှုပ်ရှား လေ့ကျင့်ခန်းများ မလုပ်သင့်ပါ။ ရောဂါပြင်းထန်ပါကသက်ဆိုင်ရာကျန်းမာရေးဌာနများသို့ ပြသကာ စနစ်တကျကုသမှုခံယူရပါမည်။ ပြင်းထန်သော ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါသည် သွေးဆိပ်ပြန့်ခြင်း၊ နှလုံးရောင်ခြင်း၊ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်း၊ ဦးနှောက်ရောင်ခြင်းနှင့် ခန္ဓာကိုယ်အနှံ့သွေးခဲများ ပိတ်ဆို့ခြင်းကိုဖြစ်စေကာ အသက်အန္တရာယ် ထိခိုက်စေနိုင်ပါသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါလှိုင်းအသွင်ဖြင့် ပျံ့နှံ့ဖြစ်ပွားနေချိန်တွင် ရောဂါမကူးစက်စေရန်  ရောဂါကာကွယ်ရေးနည်းလမ်းများကို လိုက်နာကျင့်သုံးရန် လိုအပ်သည်။ အဓိကအားဖြင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းမှကူးစက်တတ်သောရောဂါဖြစ်သောကြောင့် လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ခပ်ခွာခွာနေသင့်သကဲ့သို့ လူစုလူဝေးရှိရာသို့  သွားလျှင်  နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်သင့်ပါသည်။ ရောဂါရှိသူထံမှ နှာစေး၊ ချောင်းဆိုး၊ စကားပြော၊ အသက်ရှူထုတ်ခြင်းဖြင့် ရောဂါပိုးမွှားများ  အနီးရှိသူများကို  ကူးစက်နိုင်သဖြင့်  ပါးစပ်ကိုအုပ်၍နှာစေး၊ ချောင်းဆိုးခြင်းနှင့် နေမကောင်းစဉ်နှာခေါင်းစည်းတပ်ဆင်ထားရန်လိုအပ်သည်။

ရောဂါပိုးများကပ်ငြိနေသည့်အသုံးအဆောင် တံခါး၊ စားပွဲ စသည်တို့ကို ထိတွေ့ခြင်းဖြင့် မိမိထံသို့  ကူးစက်နိုင်သောကြောင့်လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့်စနစ်တကျဆေးကြောသင့်သကဲ့သို့ရေမလိုလက်သန့်ဆေးရည်များကိုလည်း မကြာခဏ အသုံးပြုသင့်သည်။လက်ဖြင့်မျက်လုံး၊  နှာခေါင်း၊ ပါးစပ်များကို ကိုင်တွယ်တတ်သည့်အလေ့အကျင့်ကို ရှောင်ကြဉ်ရပါမည်။ နေမကောင်းစဉ်မိမိထံမှ သူတစ်ပါးသို့မကူးစက်စေရန်မိမိအိမ်တွင်း၌ သီးသန့်နေထိုင်သင့်သည်။ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်သောကာလမှာ ရှစ်ရက်ရှိသဖြင့် ထိုကာလအတွင်း တခြားသူသို့  ကူးစက်ပြန့်ပွားမှုမရှိစေရန် သတိပြု ဆင်ခြင်နေထိုင်ရပါမည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါခံစားရပြီးနောက်ပိုင်း လူနာ ၅   ရာခိုင်နှုန်းမှ ၅၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ၏ နောက်ဆက်တွဲဝေဒနာများအဖြစ် နုံးချိခြင်း၊ ကောင်းစွာ အလုပ်မလုပ်နိုင်ခြင်း၊ ချွေးများထွက်ခြင်း၊ ရင်တုန်ခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ်နှင့် ဦးနှောက်စွမ်းဆောင်ရည်များကျဆင်းခြင်း၊ ကြွက်သားများအားနည်းခြင်းတို့ကို ခံစားရနိုင်သည်။ ထို့ပြင် နှလုံးသွေးကြောပိတ်ခြင်း၊ လေဖြတ်ခြင်းများလည်း ခံစားရတတ်ပါသည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော် ပြည်သူလူထုအနေဖြင့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှုကို အမြဲသတိရှိနေရန်နှင့် ကာကွယ်ရမည့်နည်းလမ်းများကိုလည်း ဆက်လက်လိုက်နာကျင့်သုံးရန် လိုအပ်သည်။ ကျန်းမာရေးဌာနမှအချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီထုတ်ပြန်သော သတင်းအချက်အလက်များကို စောင့်ကြည့်လေ့လာလျက် ရောဂါဖြစ်ပွားကူးစက်နိုင်မှုလျှော့ချနိုင်ရန် ကာကွယ်နိုင်မှုနည်းလမ်းများကိုလည်းဆက်လက်လိုက်ပါ ဆောင်ရွက်နေရမည်ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားဖော်ပြလိုက်ရပါသည်။          ။  

MWD Web Portal

“ပညာရဲရင့် ပွဲလယ်တင့်”

“ဥစ္စာဟူသည် မျက်လှည့်မျိုး၊ ပညာဟူသည် မြတ်ရွှေအိုး”

“ပညာပြည့်ဝ  နှလုံးလှသော်၊  ကိစ္စကြီးငယ် ဆောက်သဖွယ်လျှင်၊

ကျဉ်းကျယ်ထွင်းဖောက်၊ ဖြတ်တောက်လိုရာ ပြီးနိုင်စွာ၏”

“ပညာဆိုတာ ရတဲ့နေရာမှာယူ လိုတဲ့နေရာမှာသုံး”

အခုတလော ပညာနှင့်ပတ်သက်သည့် အဆိုအမိန့်များ၊ ရှေးလင်္ကာများနှင့် လူကြီး၊ မိဘ၊ ဆရာသမား တို့၏အဆုံးအမများကို မကြာခဏပြန်လည်ကြားယောင်နေမိသည်။ ကြားယောင်မိသည့်အကြောင်းရင်း များလည်းရှိနေပါ၏။ အကြောင်းရင်းများကိုစေ့စေ့တွေးရင်း နောက်ကပူးတွဲလိုက်လာသည်က ပညာ၏ အရေးပါမှုနှင့်တန်ဖိုးကြီးမားမှုတို့ပင်ဖြစ်ပါ၏။ လောကကြီးအတွင်းနိစ္စဓူဝ ပညာဖြင့်မောင်းနှင် လည်ပတ် နေရမှုတွင် ကိုယ်လေ့လာဆည်းပူးထားသည့်ပညာသည်ကား စကြဝဠာကြီးနှင့်နှိုင်းဆသော် မြူမှုန် တစ်မှုန်မျှစာရှိသည်ကို ခပ်ရေးရေးလေးမြင်လိုက်ရ၏။

ဇနီးသည်ကျန်းမာရေးအတွက် ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းသွားလာရလွယ်ကူစေရန် စာမူခဆုကြေးငွေလေးများ တွင် ဇနီး၏လက်ဝတ်လက်စားလေးများဖြည့်စွက်လျက် ကားလေးတစ်စီးဝယ်ထားလိုက်မိ၏။

ထိုကားသည်မိုးကာလရောက်တိုင်းလူတွေဖြစ်လေ့ရှိသည့်ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောနည်းတူကားပျက်ကားလျှောသဘောနှစ်စဉ်ဖြစ်၏။ဖြစ်တိုင်းငွေစများပူးတွဲလိုက်ပါဖြေရှင်းသဖြင့်မီးဖိုချောင်ကိစ္စအတွက်ပါသက်ရောက်မှုရှိလာ၏။ကားပျက်၍ကားဝပ်ရှော့ပို့ရတိုင်းကိုယ်နားမလည်မတတ်ကျွမ်းသောဝပ်ရှော့ပညာရပ်များကို မျက်ဝါးထင်ထင်မြင်ရ၏။

ကျွန်တော့် သုံးပတ်နွမ်းကားလေးကိုမိတ်ဆွေကားပြင်ဆရာက တတ်စွမ်းသမျှကြည့်ရှုပေး၏။ သူ မနိုင်မှသာလျှင် သင့်လျော်ရာဝပ်ရှော့ဆီလွှဲ၏။ သူပြင်ပေးသည့်အခါတိုင်း ခြောက်တန်းအရွယ်သူ့သားငယ် လေးက ၁၀၊ ၁၂၊ ၁၄ ဂွများယူခိုင်းလျှင်ယူပေးခြင်း၊ ဖခင်ဖြစ်သူက “ဘာလိုသည်၊ ညာလိုသည်”ဟု ဆိုလိုက်သည်နှင့် လိုအပ်သည်များကို ကူလုပ်ပေးခြင်းများဖြင့် ဖခင်ကိုကူညီသည်။ ထိုအခိုက် ကျွန်တော့် အတွေးထဲချက်ချင်းရောက်လာသည်က“တံငါနားနီး တံငါ၊ မုဆိုးနားနီး  မုဆိုး”ဟူသော အတွေးပင် ဖြစ်၏။

ဤကားနှင့်ပတ်သက်သည့်အခြေခံပညာသည်  လူတိုင်းသင်ယူတတ်မြောက်ဖို့မလွယ်။ ကျောင်းပိတ်ချိန် ဖခင်အနီးတွင် တိုလီမိုလီဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်ပေးရင်း နှစ်ကြာလာသည့်အခါ ကားနှင့်ပတ်သက်သည့် ဝေါဟာရများယဉ်ပါးလာသည်။ သူတို့သားအဖ ကားပြင်ပေးသည်ကိုကြည့်ရင်းစိတ်ပါဝင်စားစွာ ဖခင်ကို ကူညီလျှင် ငွေမကုန်ဘဲ အခမဲ့သင်ရသော ထမင်းစားပညာများရရှိသည်ဟူသောအတွေးနှင့် ကားတစ်ခါ ပျက်တိုင်း  သွားပြင်ရသောဒုက္ခကြောင့် ကားဝပ်ရှော့ပညာကို စိတ်ဝင်စားမှုဖြစ်ပေါ်လာရသည်။  ဤကား ကျွန်တော့်အတွေး၊ ငယ်သူများဘက်ကြည့်ပြန်တော့ ဤသို့ ဖခင်ကိုကူညီရခြင်းကြောင့် ကိုယ်ပိုင်ချိန်တွင် အနားမရ၊ အခြားသူငယ်ချင်းများနည်းတူ သွားမကစားရ၊ လူငယ်ဘက်မှအတွေး၊ လူငယ်တိုင်း မိဘလက် ငုတ်လက်ရင်း ထမင်းစားပညာကို  စိတ်ပါဝင်စားမှုအာရုံနည်းတတ်ကြသည်မှာ ဖြစ်လေ့ရှိသည့်အရာပင် ဖြစ်သည်။ အချိန်တန်လူလားမြောက် လုပ်ငန်းခွင်အတွင်း အတွေ့အကြုံအချို့ရလာမှ ပညာ၏အရေးပါမှု ကို လက်သင့်ခံတတ်လာကြသည်။

ကားပြင်ဆရာသည် တက္ကသိုလ်မှ ဘွဲ့မရခဲ့။ သို့သော် သူ၏ပညာရပ်ဖြင့် သားသမီးများကို ပညာတည်းဟူသော အမွေကောင်းများပေးထားနိုင်ခဲ့ကြောင်း ကျွန်တော်ကြားသိခဲ့ရသည်။ ကျွန်တော့်ကိုမွေးသောရွာတွင် ဦးစိန်ဝင်းဆိုသော အဖေ့မိတ်ဆွေရှိ၏။ သူသည်လည်း ဘွဲ့မရခဲ့။ သို့သော် ရွာတွင်ရေစက်၊ မီးစက်များပျက်ပါက သူနိုင်နင်းစွာပြုပြင်သည်။ ဗီဒီယိုရုံပင်ထောင်ထားလိုက်သေးသည်။   တော်ရုံစက်ပျက်တာလောက်ကတော့ ဦးစိန်ဝင်းနှင့်ပြီးသည်။ သူ့သားသမီးတွေကိုလည်း ဘွဲ့တွေရအောင် ကြိုးစားပေးခဲ့သည်။   သို့သော် သူ၏ပညာရပ်များအား သားသမီးများက လက်ဆင့်ကမ်းမယူနိုင်ခဲ့ပါ။

ကျန်းမာရေးအတွက် ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းများရောက်စဉ် ကုသရသောရောဂါအတိမ်အနက်ပေါ်မူတည်၍ ဆရာဝန်များက ကုသမှုပေးကြသည်။ ထိုအခါ ဆေးပညာရပ်ကိုအသုံးချနေသော ဆရာဝန်များကို ကြည့် လျက် ပညာ၏အစွမ်းကို ထပ်မံအတွေးပွားမိပြန်သည်။ ကိုယ်မသိနားမလည်သောနယ်ပယ်တွင် ကျွမ်းကျင်ပိုင်နိုင်စွာကုသမှုပေးနေကြသော ဆရာဝန်များကြောင့် လူနာများသက်သာပျောက်ကင်းကြ သည်။ ဤသည်လည်း သူတို့ပညာရပ်ဖြစ်ပါ၏။ ဆရာဝန်သည်လည်း သူ့ပညာနှင့်သူဖြစ်သလို လယ်ထဲ ယာထဲမှ တောင်သူလယ်သမားကြီးများသည်လည်း သူတို့အတတ်ပညာနှင့်သူတို့ဖြစ်ကြပါ၏။ နွေမိုး ဆောင်းဥတုသုံးလီစလုံး ဘယ်အချိန်တွင် ဘာစိုက်ရမည်၊ မိုးမကျမီ လယ်စိုက်ရန် ဘာတွေပြင်ဆင် ရမည်၊ သီးနှံအထွက်ကောင်းရန် မည်သို့ဆောင်ရွက်ရမည် စသောအသိပညာများသည် လက်တွေ့ လုပ်ငန်းခွင်မှ စုဆောင်းမိခဲ့သောပညာရပ်များပင်ဖြစ်ပါ၏။

 ယနေ့ ကမ္ဘာကျော်ဘောလုံးသမား ခရစ္စတီယာနို ရော်နယ်ဒိုသည် ဆေးပညာမတတ်၊ ကားပညာမသိ၊ လယ်ယာမစိုက်၊ ရှေ့နေမလိုက်တတ်သော်လည်း သူ့ပညာဖြင့် ကမ္ဘာကျော်လျက်ရှိပါ၏။  ကြည့်ရှု သူဘောလုံးပရိသတ်များ ဟင်ခနဲ ဟာခနဲ ရင်သပ်ရှုမောဖွယ် ဘောလုံးစွမ်းရည်များ၊ လှပသောဂိုးကန် သွင်းချက်များ စသည်တို့သည် သူအနှစ်နှစ်အလလ လေ့လာသင်ယူခဲ့သော ဘောလုံးပညာ၏ အသီး အပွင့်များပင်ဖြစ်ပေသည်။ ကောက်ကာငင်ကာဖြင့် အောင်မြင်ကျော်ကြားခဲ့ခြင်းမဟုတ်။ ယခု သူ၏သား တို့အား ဘောလုံးပညာအမွေပေးနေသည်။ စာရေးသူတို့လုပ်ငန်းခွင်တွင် ဝန်ထမ်းလေး မောင်သုတဆိုသူ ရှိသည်။ သူသည် ဆယ်တန်းပင်မအောင်၊ သို့သော် ဝန်ထမ်းအိမ်ရာတစ်ခုလုံး၏ ရေ၊ မီး၊ မိလ္လာစနစ် များနှင့်ပတ်သက်၍ ဘာပျက်လျှင်ဘယ်ကဖြစ်သည်။ ဘယ်လိုပြင်ရမည်ဟူသော အတတ်ပညာရှိ၏။ သူ၏အသက်မွေးမှုသည် ထိုအရာဖြစ်သည့်အတွက် ထိုလုပ်ငန်းခွင်တွင် သူလေ့လာ၍ မဆုံးသော ပညာများရှိနေသည်။ ထို့ကြောင့်  အခြားသောနယ်ပယ်မှ   ဘွဲ့ရထားသူများအနေဖြင့် ရှစ်တန်းအောင်  ကိုသုတကို  ရေ၊  မီး၊  မိလ္လာကိစ္စအတွက်  အားကိုးနေရသည်။

စာရေးသူတို့ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ပညာများဖြင့်ထုံမွမ်းလျက်ရှိ၏။ ထိုအရာသည် ယနေ့မှသာလျှင်မဟုတ်။ ဖြတ်သန်းခဲ့ပြီးသော ကြေးခေတ်၊ကျောက်ခေတ်၊သံခေတ်တို့မှသည် ယနေ့တိုင် သဘာဝတရားအပေါ် တွင်လူတို့ကြံဆမှုဖြင့် ဆင့်ကဲပြောင်းလဲတိုးတက်ခဲ့သည်ကို သမိုင်းကထင်ရှားစွာ ဖော်ညွှန်းနေသည်။ အခြေခံအကျဆုံးသော တောင်သူလယ်သမားများ၊ လက်လုပ်လက်စား နေ့စားသမားများ၊ ရေသမား၊ မီးသမား၊ ဝပ်ရှော့ဆရာ၊ ဆံသဆရာ၊ အားကစားသမား၊ ဆရာဝန်၊ အင်ဂျင်နီယာ၊ ရှေ့နေတို့မှသည်  နှုတ်မှုပညာဖြင့်အကျိုးဆောင်နေကြသော ပွဲစားများအထိ ပညာရပ်အသီးသီးဖြင့်ကျင်လည်နေကြသူများ ဖြစ်သည်။ “ဆရာမပြနည်းမကျ” နှင့် “အမေမပြလျှင်ငါးပိတောင်ဖြောင့်အောင်မဖုတ်တတ်” ဟူသော စကားတို့သည် ပညာလက်ဆင့်ကမ်းယူခြင်းနှင့်စပ်လျဉ်းသည့် သဘောကိုဆောင်နေသည်။ ပညာကို နယ်ပယ်ကန့်သတ်ထားခြင်းရှိသော်လည်း သင်ယူတတ်မြောက်လိုစိတ်ရှိမည်၊ အခြေအနေ အချိန်အခါ လည်းပေးမည်ဆို မည်သူမဆို   သင်ယူ၍တတ်မြောက်ကြမည်ဖြစ်၏။ အချို့သော ကမ္ဘာကျော်မသန်စွမ်း ပုဂ္ဂိုလ်များက အကောင်းဆုံးသက်သေပင်ဖြစ်ပါသည်။

စာရေးသူငယ်စဉ်ကဖြစ်သည်။စာရေးသူတို့အိမ်ကရန်ကုန်-မန္တလေး ကားလမ်းဟောင်းဘေးတွင်ရှိသည်။ လမ်းတစ်ဖက်တွင် သကြားစက်ရုံရှိ၏။ စက်ရုံမှ အင်ဂျင်နီယာတစ်ဦးနှင့် ဖခင်ဖြစ်သူက ရင်းနှီးသည်။

ထိုအင်ဂျင်နီယာဦးလေးသည် အိမ်သို့လာလည်တတ်၏။ သူလာလည်နေချိန် စက်ရုံအတွင်းမှ စက်ပစ္စည်း တစ်ခုခု၏ ချွတ်ယွင်းသံထွက်ပေါ်လာလျှင် သွားမကြည့်ပါဘဲ မည်သည့်အစိတ်အပိုင်းက ပျက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်းပြောသည်။ သူပြောသည့်အတိုင်းပင် မှန်နေတတ်သည်။ ထို့ပြင် အိမ်ချင်းကပ်လျက် ထမင်း ဆိုင်မှ ဆိုင်ပိုင်ရှင်သည်လည်း အဝေးမှကားတစ်စီး၏စက်သံကိုနားထောင်လိုက်သည်နှင့် သူတို့ဆိုင်တွင် စားနေကျမည်သူ၏ကားဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်တတ်သည်။ အလုပ်မှသင်ပေးသွားသော အာရုံခံစားမှု အသိပညာတို့ဖြစ်ကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။ လူငယ်များ ဂိမ်းအလွန်အမင်းကစားကြသည်။ ဂိမ်းတွင်ပါရှိ သည့် အင်္ဂလိပ်စာလုံးများကို သူတို့နားလည်ကြသည်။ သို့သော်ကျောင်းစာတွင်သင်ပေးသည့် အင်္ဂလိပ် စာနှင့် အသုံးအနှုန်းများကိုမူ ကြိမ်ဖန်များစွာသင်ပေးရသည်။ စိတ်ပါဝင်စားမှုနှင့်ဆက်စပ်ပါ၏။

ရှေးလူကြီးသူမများ  ချန်ထားခဲ့သည့်  “ငယ်စဉ်အခါ ပညာရှာ” ဟူသော ဆုံးမစကားသည် အလွန်မှန် ပေသည်။ ဆရာဝန်၏သားသမီးများ မိဘအမွေဆက်ခံကြသည်။ရှေ့နေ၏သားသမီးများသည်လည်း မိဘအမွေဆက်ခံကြသည်။ မိဘများထက် ပို၍ထူးချွန် ပို၍တော်သူများဖြစ်လာကြပါ၏။ လယ်ထဲယာထဲမှတောင်သူလယ်သမားများ၏ သားသမီးများသည်လည်းမိဘတို့၏ရှေးကျသောစိုက်ပျိုးနည်းအတတ်ပညာပေါ်တွင် ခေတ်မီသိပ္ပံပညာတို့ပေါင်းစပ်လျက် စိုက်ပျိုးရေးကို အဆင့်မြှင့်တင်နိုင်သောမျိုးဆက်သစ်စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်များအဖြစ်ရပ်တည်နိုင်ခွင့်ရှိပါ၏။ ကားပြင် ဆရာ၏သားသည်လည်း ခေတ်မီအတတ်ပညာများကို သင်ယူတတ်မြောက်လျက် ဖခင်ထက်သာသော ပညာရှင်ဖြစ်နိုင်ပါ၏။ ရေသမား၊ မီးသမားတို့၏ သားသည်လည်း အင်ဂျင်နီယာပညာရှင်များဖြစ်နိုင်ပါ၏။ ထို့ကြောင့်ပင် “နိမ့်ကျသူ၏သားပင်ဖြစ်လင့်ကစားမင်းအမတ်ဖြစ်နိုင်၏။သူမိုက်၏သားပင်ဖြစ်လင့်ကစားပညာရှိဖြစ်နိုင်၏။ ဥစ္စာမရှိသူ၏သားပင်ဖြစ်လင့်ကစား ကြွယ်ဝချမ်းသာနိုင်၏” ဟု လောကနီတိ တွင် ဆိုခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။                    

အနှစ်ချုပ်ဆိုရသော်“လက်တစ်ကမ်းဟင်းချိုဟူသောအမည်ကိုအချို့ကြားဖူးကြပါလိမ့်မည်။ဟင်းရည် သောက်တစ်ခွက်အတွက် အနီးအနားရှိ သီးပင်စားပင်များမှအရွက်တို့ကိုခူး၍ ဟင်းချိုအဖြစ်ချက် ခြင်းဖြစ်သည်။ မည်သည့်ဟင်းမျှမရှိသည့်တိုင်အောင် ကျွန်ုပ်တို့ပတ်ဝန်းကျင်တွင် လက်တစ်ကမ်း ဟင်းချိုတစ်ခွက်စာအတွက် အသီးအရွက်တို့ရှိနေတတ်သည်။ ယူငင်အသုံးချတတ်ဖို့သာလိုပါသည်။ ထိုနည်းတူစွာ ကျွန်တော်တို့ပတ်ဝန်းကျင်တွင် သုံးမကုန်နိုင်သောပညာရပ်ပေါင်းများစွာရှိနေကြသည်။ ထိုပညာများအား မှန်ကန်သောအသိ၊မှန်ကန်သောသတိတို့ဖြင့်ပေါင်းစပ်သုံးစွဲကြရပေမည်။ ပညာများပြည့်ဝပါလျက်နှလုံးသားမလှခဲ့သော် တတ်ထားသောပညာရပ်များသည် အကျိုးမဖြစ်ထွန်းနိုင်ပေ။ မိမိသင်ယူခဲ့သောအတတ်ပညာများအားအမှားအမှန်ခွဲခြားနိုင်ခြင်းမရှိသည့် အသိပညာတို့ဖြင့် တလွဲ ဆံပင်ကောင်းအသုံးချမှုကြောင့် မိမိကိုယ်တိုင်ပင်လျှင်မကမိမိပတ်ဝန်းကျင်၊မိမိတို့နိုင်ငံသည်လည်း ထိခိုက်နစ်နာရပေသည်။ ထို့ကြောင့်လူငယ်တိုင်းလူငယ်တိုင်းသည်“ငယ်စဉ်အခါ ပညာရှာ”၊“ပညာလို အိုသည်မရှိ” ဟူသော အဆုံးအမစကားများအတိုင်း လေ့လာသင်ယူစရာ အခွင့်အလမ်း ကောင်းများပေါများနေသည့်ယနေ့အချိန်အခါတွင်  မြတ်ဗုဒ္ဓဟောကြားသောမင်္ဂလာတရားတော်များနှင့်အညီပညာကိုကြိုးစားရှာဖွေသင့်ပေသည်။ သင်ယူတတ်မြောက်ထားသောပညာရပ်များဖြင့် တိုင်းပြည်နှင့်လူမျိုးအကျိုး မှန်ကန်စွာသယ်ပိုးနိုင်သော မျိုးဆက်သစ်များပေါ်ထွန်းစေလိုသည်မှာ စာရေး သူ၏ မှန်ကန်သောဆန္ဒမွန်ပင်ဖြစ်ပါသည်။    ။

MWD Web Portal
 

သဘောတူညီချက်တစ်ခု ပြီးမြောက်ပုံရပါသည်။  မေလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပခဲ့သော ထိပ်သီးအစည်း အဝေးတွင် အာဆီယံခေါင်းဆောင်များသည် တီမော-လက်စတေးကို အဖွဲ့အစည်း၏ (၁၁) နိုင်ငံမြောက် အဖွဲ့ဝင် အဖြစ် လက်ခံမည်ဟု သဘောတူခဲ့ကြသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ နေပြည်တော်မှ မမျှော်လင့်ထားသော ကန့်ကွက်မှု တစ်ရပ်ကို မြန်မာအစိုးရဘက်မှ တရားဝင်ထုတ်ပြန်ချက်တစ်စောင်ဖြင့် ထုတ်ဖော်ခဲ့ပြီး အာဆီယံနှင့် လက်ရှိ ဥက္ကဋ္ဌ ဖြစ်သူ မလေးရှားနိုင်ငံအတွက် အကျပ်ရိုက်စေသော အခြေအနေတစ်ခုဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှ ဒီလီ(တီမော-လက်စတေး)သည် အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ (NUG) နှင့် ဆက်သွယ်ခြင်းကို ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေပါက ၎င်း၏ အာဆီယံသို့ ဝင်ရောက်ရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်ဟု ပြောကြားခဲ့ သည်။ NUG သည် မြန်မာစစ်ကောင်စီအစိုးရ (SAC) နှင့် ဆန့်ကျင်နေသည့် အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည်။ NUG ကို တရားဝင်ဖြစ်စေ၊ တရားမဝင်ဖြစ်စေ ကိုယ်စားလှယ်ရုံးများ ဖွင့်ခွင့်ပြုထားသည့် နိုင်ငံဆယ့်နှစ်နိုင်ငံတွင် တီမော-လက်စတေးသည် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖြစ် ပါဝင်နေသည်။

ဤအရွေ့သည် တစ်ဖက်သတ်ချဉ်းကပ်မှုအပေါ် မြန်မာ၏လိုလားချက်ကိုပြသပြီး ၎င်းကို “ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်” ပေါ်လစီဟုဆိုကြပါစို့၊ အဖွဲ့အစည်းအပေါ် မူတည်ပြီး သဘောတူညီချက်အခြေပြု သံခင်းတမန်ခင်းကို ဆယ်စုနှစ် ခြောက်စုနီးပါး တွန်းအားပေးခဲ့သည့် ကာလကြာရှည်ရပ်တည်ခဲ့သည့် အာဆီယံလမ်းစဉ်ကို စိန်ခေါ်နေခြင်းဖြစ် သည်။ မနက်ဖြန်တွင်စတင်မည့် ကွာလာလမ်ပူမြို့ရှိ သုံးရက်ကြာ အာဆီယံဝန်ကြီးများအစည်းအဝေး (AMM) တွင် မဖြေရှင်းရသေးသော မေးခွန်းကြီးမှာ — မတူညီသည့်အမြင်များနှင့် သဘောထားများကို၊ မိမိတို့၏ ညီညွတ်မှုနှင့် အတွင်းရေးများကို မစွက်ဖက်သည့်မူဝါဒကို ဂုဏ်ယူသောအဖွဲ့တစ်ခုအဖြစ် မည်ကဲ့သို့ သဟဇာတဖြစ်အောင် ဖြေရှင်းနိုင်မည်နည်း ဟူ၍ဖြစ်သည်။

မေလထိပ်သီးအစည်းအဝေးအတွင်း သီးသန့်ဆွေးနွေးပွဲတစ်ခုတွင် စင်္ကာပူဝန်ကြီးချုပ် လော်ရင့်စ်ဝေါင်မှ  တီမော-လက်စတေးကို အောက်တိုဘာလတွင် အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လက်ခံရန် အခိုင်အမာ ထောက်ခံထားသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန အမြဲတမ်းအတွင်းဝန် ဦးအောင်ကျော်မိုးမှ တက်ရောက်လာပြီး၊ ယခင်(၄၄) နှင့်(၄၅) ကြိမ်မြောက် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများတွင်လည်း တက်ရောက်ဖူးသူလည်း ဖြစ်သည်။ တက်ရောက်စဉ်တွင် ၎င်းမှ မည်သည့်အမြင်မျှ ထုတ်ဖော်ပြောကြားခြင်းမရှိခဲ့ပါ။ ဝန်ကြီးချုပ် အီဘရာဟင်အန်ဝါမှ သဘောတူညီမှု ရရှိခဲ့ကြောင်း ကောက်ချက်ချပြီး အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။

(၄၆) ကြိမ်မြောက် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး၏ ဥက္ကဋ္ဌထုတ်ပြန်ကြေညာချက်တွင် (အထူးသဖြင့် စာပုဒ် ၁၂၄ မှ ၁၂၆ ထိ)၊ တီမော-လက်စတေး၏ ဝင်ရောက်ခြင်းဆိုင်ရာ လုပ်ထုံးလုပ်နည်း အဆင့်များကို (၄၇) ကြိမ်မြောက်အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးတွင် ဝန်ကြီးများနှင့် အကြီးတန်းအရာရှိများအား အဆုံးသတ် ဆောင်ရွက်ရန် တာဝန်ပေးထားကြောင်းနှင့် အရေးပါသော စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ညှိနှိုင်းဆွေးနွေးမှုများကိုလည်း မြန်မြန်ဆန်ဆန် ဆောင်ရွက်ရန် တိုက်တွန်းထားကြောင်း အတည်ပြုထားသည်။ ခေါင်းဆောင်များမှလည်း ဒီလီ (တီမော-လက်စတေး)သည် အာဆီယံလမ်းစဉ်တွင် ဖော်ပြထားသည့် စံနှုန်းများကို ပြည့်မီအောင် ဆောင်ရွက် နိုင်ရန်အတွက် မိတ်ဖက်အားလုံးမှ ကူညီပံ့ပိုးပေးရန်လည်း တိုက်တွန်းထားသည်။ လာမည့်အောက်တိုဘာ ၂၄ ရက်မှ ၂၆ ရက်အထိ အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို ကျင်းပရန် စီစဉ်ထားသည်။

သို့သော် ဇွန်လ ၁၄ ရက်နေ့ အာဆီယံအဆင့်မြင့် အရာရှိကြီးများအစည်းအဝေး (SOM)၌ နိုင်ငံခြားရေး ဝန်ကြီးဌာန၊ ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦးဟန်ဝင်းအောင် လက်မှတ်ရေးထိုးထားသည့် စာတစ်စောင်မှ တီမော-လက်စတေးအား “အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ၏ ရပ်တည်ချက်များနှင့်  ဆန့်ကျင်သော အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ပါ” ဟု သတိပေးထားပြီး၊ တီမော-လက်စတေး အနေဖြင့်လည်း “ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမပြုရဆိုတဲ့မူကို ပြောင်ပြောင်တင်းတင်း ချိုးဖောက်နေမည်ဆိုပါက အာဆီယံအဖွဲ့ဝင်အဖြစ် ငြင်းပယ်သင့်ပြီး လုပ်ထုံးလုပ်နည်း အဆင့်ဆင့်အားလုံးကို ၎င်း၏ရပ်တည်ချက်ပြောင်းလဲသည်အထိ ဆိုင်းငံ့ထား သင့်ကြောင်း” သတိပေးထားသည်။ 

အဆိုပါအခြေအနေသည် SAC ၏ "ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်” နှင့် အာဆီယံ၏စည်းလုံးညီညွတ်မှု၊ ထိန်းထိန်း သိမ်းသိမ်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် အပြန်အလှန်လေးစားမှုကို အလေးပေးသည့် အာဆီယံလမ်းစဉ် တို့တွင် ထိပ်တိုက် တွေ့နေကြောင်းဖော်ပြနေသည်။ ၂၀၂၁ အာဏာထိန်းပြီးချိန်မှစ၍ မြန်မာနိုင်ငံသည် အာဆီယံ၏ ငြိမ်းချမ်းရေး အစီအစဉ်ကို အပြည့်အဝ အကောင်အထည် ဖော်နိုင်ခြင်းမရှိဘဲ အာဆီယံ၏ တူညီဆန္ဒငါးချက် သဘောတူညီမှုဖြင့် မဖြစ်မနေ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိနေသည်။ ၎င်းအစား နေပြည်တော်သည် ၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ် (၅) ရပ်ကို အကောင်အထည်ဖော်နေပြီး အထူးသဖြင့် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရေးတွင် တူညီသောရည်မှန်းချက် အချို့ကို ဖော်ပြထားသည်။ သို့သော် SAC ၏ ရွေးကောက်ပွဲအား ယုံကြည်သူနည်းပါးပြီး “လွတ်လပ်၍ တရားမျှတသော” ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပရန် ယုံကြည်စိတ်ချရမှုနှင့် အားလုံးပါဝင်နိုင်မှုတို့မှာမူ ကင်းမဲ့နေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံမှရွေးကောက်ပွဲပြီးနောက် အာဆီယံ၏မျှော်မှန်းချက်များအတိုင်း ပြန်လည် ဝင်ရောက်လိုသည်ဆိုလျှင်၊ အာဆီယံ၏မူအရရော လက်တွေ့မှာပါ အာဆီယံလမ်းစဉ်ကို နှစ်ခုလုံးကို လက်ခံလိုက်နာရမည် ဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်မူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်မှ ရွေးကောက်ပွဲများကို ထွက်ပေါက်နည်းဗျူဟာအဖြစ် အသုံးပြုနေ သော်လည်း ၎င်းမှာ အာဆီယံအတွက် ဖိအားများရှိနေသည်။ အာဆီယံအဖွဲ့က ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်အပေါ် အသိ အမှတ်ပြုမည်လားဟူသည့်အချက်သည် မြန်မာအစိုးရကို တရားဝင်အစိုးရအဖြစ် သတ်မှတ်ရန်အတွက် အရေးပါသည့်အချက် ဖြစ်လာသည်။

အာဆီယံအဖွဲ့၏ အသိအမှတ်ပြုမှုမရှိလျှင် ရွေးကောက်ပွဲသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ သီးသန့်ဖြစ်တည်မှု အခြေအနေကို ပိုမိုပြင်းထန်စေကာ၊ နိုင်ငံအတွင်းမတူကွဲပြားမှုများကိုလည်း ပိုမိုမြှင့်တက်စေသည်။ အာဏာသိမ်းပြီး အချိန်နှင့် မကြာသေးမီ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ငလျင်အပြီး ပြည်သူ့ဝန်ဆောင်မှုများသည် ထိခိုက်ပျက်စီးလာခဲ့ပြီး မဲဆန္ဒရှင်အဖြစ် ပါဝင်နိုင်သူများကိုပါ ဖယ်ရှားသည့်အခြေအနေ ဖြစ်နေသည်။ လွန်ခဲ့သော လေးနှစ်တာကာလအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံသားများ အားလုံးပါဝင်နိုင်သည့် လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသည့် ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင် စေရန်အတွက်၊ စဉ်ဆက်မပြတ် "လူသားချင်းစာနာမှု အကူအညီ" နှင့် "ငြိမ်းချမ်းရေး" ကို ရှေးဦးစွာ လုပ်ဆောင်ရမည်ဟု အာဆီယံမှ အခိုင်အမာ ပြောကြားခဲ့သည်။

အာဆီယံလမ်းစဉ်နှင့် “ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်” အကြား ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုသည် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ခုတည်း အတွက်သာကန့်သတ်ထားခြင်းမဟုတ်ပါ။ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတို့အကြား နယ်နိမိတ် သတ်မှတ်ခြင်း နှင့် နယ်စပ်စစ်ဆေးရေးဂိတ်များ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခြင်းတို့ကြောင့် မကြာသေးမီမှ တင်းမာမှုများသည်လည်း မလေးရှား၏ အာဆီယံဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်နေမှုကို ပိုမိုစိန်ခေါ်မှုများ ဖြစ်လာစေသည်။ ထိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယား နှစ်နိုင်ငံလုံးမှ အတွင်းရေးများကို မစွက်ဖက်ရန်ဆိုသည့် အာဆီယံ၏Treaty of Amity and Cooperation (TAC) ချစ်ကြည်ရေးနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးစာချုပ်အရ  သဘောတူဆုံးဖြတ်ထားပါသည်။

ထိုသို့အကူအညီတောင်းခံမှုအစား ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံသည် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ တရားရုံး (International Court of Justice - ICJ) ကို ချက်ချင်းဆက်သွယ်ခဲ့သည်။ ဖနွမ်းပင်မြို့သည် အဆိုပါနှစ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ပြဿနာကို အာဆီယံ နှစ်ပတ်လည်အစည်းအဝေး စနစ်အတွင်းမတင်ပြဘဲ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအဆင့်သို့ ခေါ်ယူရန် တောင်းဆိုထားခြင်းသည်စံနမူနာတစ်ခုကို ချိုးဖျက်ခြင်းဖြစ်နိုင်သည်။  ထိုင်းနိုင်ငံမှ နှစ်နိုင်ငံထူထောင်ထားသော ယန္တရားများမှတစ်ဆင့် အကောင်းဆုံး ဖြေရှင်း သင့်သည်ဟု ထိုင်းနိုင်ငံမှ ထပ်လောင်းပြောကြားခဲ့သည်။

လာအိုနိုင်ငံက အာဆီယံအလှည့်ကျ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူသည့် ၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင် အလားတူ ဖြစ်ရပ် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး မလေးရှားနိုင်ငံမှ Tak Bai ဖြစ်ရပ်ကို နိုင်ငံတကာသို့တင်ပြခဲ့မည်ဆိုပါက ထိုင်းနိုင်ငံ အနေဖြင့် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးကို တက်ရောက်မည် မဟုတ်ကြောင်း တုန့်ပြန်ခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါကိစ္စအား  သံတမန်နည်းလမ်းဖြင့် ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့ပါသည်။ ထိုအဖြစ်အပျက်သည် အာဆီယံလမ်းစဉ် မည်မျှပင် အမြစ်တွယ် နေသည်ကို ပြသနေသည်။ အဖွဲ့ဝင်များ နက်နက်နဲနဲ သဘောထားကွဲလွဲမှုများ ရှိသည့်အခါတိုင်း အာဆီယံအဖွဲ့ များအတွင်း ညီညွတ်မှုကို ထိန်းသိမ်းထားရန် နှစ်နိုင်ငံပြဿနာများကို နိုင်ငံတကာတွင် ဖော်ဆောင်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ကြသည်။

သို့သော်လည်း အာဆီယံစောင့်ကြည့်သူများ၏ စိတ်ပျက်ရခြင်းကိုဖြစ်စေသလို အာဆီယံအဖွဲ့မှ အထူးသဖြင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးပြောင်းလဲမှုများအတွင်း  စီးပွားရေးသံတမန်ဆက်ဆံရေး၌ တွေ့ရသည့် မြန်မာ့ “ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်” အချို့ကို ရွေးချယ်စွာ လက်ခံထားခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ မကြာသေးမီမှ အာဆီယံအဖွဲ့သည် အမေရိကန်အကောက်ခွန်တိုးမြင့်မှုနှင့် ကျယ်ပြန့်သော ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေး ပြဿနာများ အပေါ် ပူးပေါင်း တုံ့ပြန်၍ အာဆီယံခေါင်းဆောင်များသည် ၎င်းတို့၏ မိတ်ဖက်များအား အာဆီယံအဖွဲ့၏ ကျယ်ပြန့်သော သဘောထား နှင့် ကိုက်ညီနေပါက ကိုယ်ပိုင်ညှိနှိုင်းမှုများကိုလည်း ဆောင်ရွက်ခွင့် ပေးခဲ့ကြသည်။

ဗီယက်နမ်၏ အမေရိကန်နှင့် အကောက်ခွန်နှုန်းထားများဆိုင်ရာ နှစ်နိုင်ငံဆိုင်ရာညှိနှိုင်းမှုများမှာ နိုင်ငံ့ အကျိုးစီးပွားများနှင့် အာဆီယံစည်းလုံးညီညွတ်မှုတို့ အတူယှဉ်တွဲတည်ရှိနိုင်ခြင်း ရှိ မရှိကို သက်သေပြနေသည့် ထင်ရှားသော ဥပမာတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ အာဆီယံအဖွဲ့ဝင် အခြားနိုင်ငံများကဲ့သို့ပင် ဟနွိုင်းမြို့သည် ကြိုတင် ခန့်မှန်းနိုင်သော၊ ပွင့်လင်းမြင်သာသော၊ လွတ်လပ်သော၊ တရားမျှတသော၊ လူတိုင်းပါဝင်နိုင်သော၊ ရေရှည် တည်တံ့သော နှင့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းအပေါ် အခြေခံသည့် ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့(WTO) ၏ ဘက်ပေါင်းစုံ ကုန်သွယ်ရေးစနစ်ကို ထောက်ခံကြောင်း ထပ်လောင်းအတည်ပြုခဲ့သည်။ မလေးရှား၊ ထိုင်း၊ အင်ဒိုနီးရှားနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံများကလည်း အလားတူလမ်းကြောင်းများကို လျှောက်လှမ်းလျက်ရှိသည်။

အာဆီယံလမ်းစဉ်သည် သဘောတူညီမှုရရှိရန် အနိမ့်ဆုံးသတ်မှတ်ထားသည့် "ဘုံမူဘောင်"အပေါ် အမှီပြု နေသည်ဟု ကြာမြင့်စွာ ဝေဖန်ခံခဲ့ရသော်လည်း၊ လက်တွေ့တွင် ပြောင်းလွယ်ပြင်လွယ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ အနေဖြင့်လည်း အာဆီယံအဖွဲ့အား မထိခိုက်စေဘဲ ၎င်းတို့၏ ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်များကို သိုသိပ်စွာ လုပ်ဆောင်ကြသည်။ ဤသို့လမ်းကြောင်း တစ်စုံဖြင့် နှစ်ခွ ချဉ်းကပ်နည်းသည် ဒေသတွင်း စည်းလုံးညီညွတ်မှုကို မထိခိုက်စေဘဲ နိုင်ငံ့ အကျိုးစီးပွားများကို ကာကွယ်စေနိုင်သည်။ စိန်ခေါ်မှုအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံမှ တီမောလက်စတေး ဝင်ရောက်ခွင့်ကို အဟန့်အတားဖြစ်စေသော “ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်မူဝါဒများသည် အာဆီယံ၏ တစ်စည်းတစ်လုံးရှိမှုကို ထိခိုက်မှုမရှိစေရန်” ကတိကဝတ်ပြုရမည် ဖြစ်ပါသည်။ 

“မြန်မာ့ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်”နှင့် အာဆီယံလမ်းစဉ် တို့အကြား သဘောထားချင်း မတိုက်ဆိုင်မှုသည် အချို့နိုင်ငံအတွက် ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေသကဲ့သို့၊ အခြားနိုင်ငံများအတွက်မူ မဖြစ်နိုင်ဟု ထင်ရမည်။ သို့သော် ၎င်းမှာ အနိုင်ရသူတစ်ဦးတည်းသာရှိသည့် ကစားပွဲတစ်ခု မဟုတ်ပါ။ အာဆီယံလမ်းစဉ်တွင် အာဆီယံ အဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံချင်းစီအတွက်  လုပ်ပိုင်ခွင့်များ လွတ်လွတ်လပ်လပ် ကျင့်သုံးနိုင်ရန်နေရာ ဖန်တီးထား၍ အဖွဲ့ဝင် အားလုံးသည် ဘုံသဘောတူညီချက်များကို လေးစားလိုက်နာကြသည်။ မလေးရှားနိုင်ငံ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဆောင်ရွက်မှုတွင် ဤဟန်ချက်ညီမှုကိုညှိနှိုင်းဦးဆောင်ရန်မှာ အရေးကြီးသောတာဝန် တစ်ရပ်ဖြစ်နေသည်။ 

အာဆီယံ၏ တရားဝင် မဟုတ်သော်လည်း အားလုံးပါဝင်သည့် ချဉ်းကပ်နည်းသည် ထောက်ခံသူအသစ် များကို ဆက်လက်ရရှိနေခြင်းမှာ ကောင်းမွန်သည့်အချက်ဖြစ်သည်။ ၁၉၇၆ ခုနှစ် ချစ်ကြည်ရေးနှင့် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ရေး သဘောတူစာချုပ်တွင် ယခုအခါ အင်အားကြီးနိုင်ငံများ အားလုံးအပါအဝင်  စာချုပ်လက်မှတ် ရေးထိုးသူ ၅၉ နိုင်ငံ ရှိလာပြီဖြစ်သည်။ အယ်လ်ဂျီးရီးယားနှင့် ဥရုဂွေးနိုင်ငံတို့သည် ကွာလာလမ်ပူ အစည်း အဝေးတွင် အဆိုပါစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုး ဝင်ရောက်ကြလိမ့်မည်။ အာဆီယံ၏စံမှာ ပြီးပြည့်စုံခြင်း မရှိသော်လည်း ၎င်း၏သဘောဆန္ဒအလျောက် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု၊ အပြန်အလှန်လေးစားမှုနှင့် အဆင့်ဆင့် တိုးတက်မှုတို့ကြောင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများအကြား ဆွဲဆောင်မှု ပိုမိုရရှိလာနေသည်။

ဆက်လက်၍ အာဆီယံလမ်းစဉ် ကျိုးကြောင်းခိုင်မာစွာရပ်တည်နိုင်ရန် မိမိအမျိုးသားအကျိုး စီးပွားကို အခြေပြုသည့် “ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်” များကို ထိန်းညှိရန် အာဆီယံလမ်းစဉ်ကို လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်စေရန် လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။ အဖွဲ့ဝင်များ၏ မတူကွဲပြားမှုများကို လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်စေရန်ပြန်လည် ပြင်ဆင်ခြင်း၊ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံချင်းက အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုလုံးကို ချုပ်ကိုင်ခြင်းမှ ကာကွယ်ရမည် ဖြစ်သည်။ တီမောလက်စ်တေး၏ အဖွဲ့ဝင်အဖြစ် လျှောက်ထားမှုကို မြန်မာနိုင်ငံက ဟန့်တားနေခြင်းမှာ စမ်းသပ်မှု တစ်ရပ် ဖြစ်နေသည်။ 

ယခုအပတ်အတွင်း အာဆီယံလမ်းစဉ်သည် အုပ်စုအတွင်း သဘောထားကွဲလွဲမှုများကို စီမံခန့်ခွဲရာတွင် တွန်းအားပေးနိုင်မလား သို့မဟုတ် ဆန့်ကျင်ဖက်ဖြစ်သော " ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်" ဗျူဟာများကြောင့် တကွဲ တပြားစီ ပြိုကွဲမလား ဆိုသည်ကိုမူ ကမ္ဘာကမြင်တွေ့လာမည်ဖြစ်သည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ ၎င်းသည် ပြီးခဲ့ သည့် နှစ်ပေါင်း ၅၈ နှစ်ကြာ တွဲလက်ခိုင်မြဲခဲ့ပြီး ဆက်လက်ရပ်တည် နေဦးမည်ဖြစ်သည်။ စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ်အနေဖြင့် အာဆီယံလမ်းစဉ်နှင့် "ကိုယ်ပိုင်လမ်းစဉ်" တို့ကြား ဝိရောဓိကို အားနည်းချက်မဖြစ်စေဘဲ အားသာချက်အဖြစ် ပြောင်းလဲနိုင်ရန် ဖြစ်သည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဇူလိုင်လ ၈ ရက်နေ့ထုတ် Bangkok Post သတင်းစာပါ Kavi Chongkittavorn ရေးသားသည့် “Myanmar’s my way vs Asean norms” သတင်းအား ဦးမျိုးမြင့်အောင်၊ နစက- ၂ က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။

စီးပွားရေးနှင့် ပြည်သူ့ဘဝသည် ဆက်စပ်မှုရှိသကဲ့သို့ တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆိုသည်လည်း တစ်ခုနှင့်တစ်ခု အမှီသဟဲပြုနေပါသည်။ ဆက်စပ်မှုအားလုံးက အပြန်အလှန်ဖြစ်နေသည့်သဘော ဆောင်ပါသည်။ တစ်ခုကောင်းလျှင် ကျန်တာအားလုံး လိုက်ပါကောင်းမွန်လာမည်၊ ကျွဲကူးရေပါဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်းကိုင်းမှီ၊ ကိုင်းကျွန်းမှီ အပြန်အလှန် အထောက်အကူပြုမှုများလည်းပါနေမည်၊၊ ဤသို့ သဘောများနှင့်အတူ မြန်မာနိုင်ငံအရေးတွင်လည်း စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် နိုင်ငံတည်ငြိမ်အေးချမ်းရေးကို တစ်ပြိုင်တည်းတိုးတက်ရန်အတွက် ဟန်ချက်ညီညီဖြင့် ကြိုးပမ်းအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက် နေကြသည်ကို တွေ့မြင်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။

လက်ရှိအခြေအနေနှင့် အတိတ်ပစ္စုပ္ပန်အခြေအနေများကို ချိန်ထိုး၍

မြန်မာနိုင်ငံသည် လက်ရှိကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေးအလှုပ်အခတ်များစွာဖြင့် အရိုက်အပုတ်ခံရသည့် နိုင်ငံများစွာထဲက တစ်နိုင်ငံဖြစ်နေပါသည်။ နိုင်ငံများစွာတွင် ဖြစ်ပွားနေသော ပြင်းထန်ဆိုးရွားလှသည့် သဘာဝဘေး၊ အချို့စစ်ဘေးတို့ကြောင့် ကမ္ဘာကြီးတစ်ခုလုံး၌ တည်ငြိမ်မှုကင်းမဲ့နေသကဲ့သို့ပင် လွတ်လပ်ရေးနှင့်အတူပါလာသည့် သူတစ်လူ၊ ငါတစ်မင်း ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုမျိုးစုံ၊ ပြည်ပစွက်ဖက်မှုမျိုးစုံတို့ကို ဆန့်ကျင်အန်တုနေရသည့် မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုဆိုသည်ကို ခေတ်အဆက်ဆက် ကြိုးစားတည်ဆောက် နေရဆဲဖြစ်ပါသည်၊၊

ပြည်ထောင်စုမပြိုကွဲရေး၊ တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်မှု မပြိုကွဲရေး၊ အချုပ်အခြာအာဏာ တည်တံ့ခိုင်မြဲရေးတို့ကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်နေရသကဲ့သို့ တစ်ဖက်တွင်လည်း စီးပွားရေးတိုးတက်ရန်နှင့်နိုင်ငံကို တည်ငြိမ်ပြီး ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးအောင် တစ်ပြိုင်တည်း ကြိုးပမ်းထမ်းဆောင်နေရသည့် အခြေအနေဖြစ်နေပါသည်။ လက်ရှိကမ္ဘာနှင့် မြန်မာ့အခြေအနေများအရ နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးရေး Agenda များစွာအနက် အချို့ကို တစ်ခုပြီးမှတစ်ခု၊ အချို့ကို တစ်ပြိုင်တည်းဆောင်ရွက်နေရသည့်အခြေအနေကို တွေ့ရမည်ဖြစ်ပါသည်။

ဤနေရာတွင် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးကဏ္ဍ လက်ရှိအခြေအနေကို မီးမောင်းထိုးပြပြီး တိုးတက်မှုနှင့် လိုအပ်ချက်အချို့ကို လှစ်ဟနိုင်ခဲ့သည့် ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂ ရက်နေ့ စီးပွားရေးနှင့်ပတ်သက်ပြီး ပြုလုပ်ခဲ့သော နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေးတိုးတက်စေရေး လုပ်ငန်းညှိနှိုင်းအစည်းအဝေး၌ နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲပြောကြားခဲ့သည့် လမ်းညွှန်ချက်များမှ ကောက်နုတ်တင်ပြလိုသော အချက်များရှိပါသည်။

ယနေ့စီးပွားရေးအခြေအနေများအပေါ်၌

နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲက ယနေ့ခေတ် မြန်မာနိုင်ငံတွင် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို အခြေခံသည့် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ တိုးတက်အောင်မြင်ရန် အမြဲတိုက်တွန်းမှာကြားလေ့ရှိပါသည်။ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးအခြေခံကောင်းများရှိနေသည့် အခွင့်အလမ်းကို မလွတ်တမ်းဆုပ်ကိုင်နိုင်ရေး အရေးကြီးပုံကို ပြောကြားနေခြင်းဖြစ်ပါသည်။ လက်ရှိအခြေအနေအရ မိမိတို့နိုင်ငံ၌ ဆန်၊ ဆီ၊ အသားငါး စားရေရိက္ခာဖူလုံရန်နှင့် ပြည်ပသွင်းကုန်အစားထိုးနိုင်ရန် ပိုပြီးအဓိကကျနေပါသည်။ အခြေခံစားကုန်သောက် ကုန်များဖူလုံမှုရှိလျှင် သင့်တင့်သည့်နှုန်းထား တစ်ခုတွင် ကုန်စည်စျေးနှုန်းများလည်း ကျဆင်းသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း သုံးသပ်ပြခဲ့ပါသည်။

ဆန်ဖူလုံမှုရှိသော်လည်း ဆီဖူလုံမှုမရှိသည့်အတွက် လိုအပ်ချက်ကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ရေး ထောက်ပြခဲ့ပါသည်။ ကြက်သွန်နီ၊ ကြက်သွန်ဖြူ၊ အာလူးစသည့်မီးဖိုချောင်သုံးသီးနှံများကို ပိုမိုစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရန် လမ်းညွှန်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ပြည်ပသွင်းကုန် အစားထိုးမည်ဆိုလျှင် ပြည်တွင်းစီးပွားရေးကို အားပေးရမည်။ ပြည်တွင်းစီးပွားရေးကို အားပေးမှသာ အရည်အသွေးမီထုတ်ကုန်ပစ္စည်းများ ပိုမိုထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းထုတ်ကုန်များကို ပြည်ပသို့တင်ပို့နိုင် မှလည်း နိုင်ငံခြားဝင်ငွေတိုးလာမည်ဖြစ်ကြောင်း မှာကြားခဲ့ပါသည်။

စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးတွင် ခေတ်မီပြီး အဆင့်မီအောင် တိုးတက်အောင် ဘယ်လိုလုပ်နိုင်မလဲ ဆိုသည့်နည်းလမ်းကို စတုတ္ထအကြိမ် ဥရောပ-အာရှ စီးပွားရေးဖိုရမ် (EEF ၂၀၂၅) မှ အပြန် စီးပွားရေးအခြေခံစက်မှုနိုင်ငံဖြစ်နေသည့် ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံနှင့် ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံ Republic of Buryatia တို့သို့ သွားရောက်လေ့လာပြီး အောင်မြင်နေသည့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးမှတစ်ဆင့် GDP တိုးတက်နေမှု အခြေအနေများကို ဥပမာပေးထောက်ပြခဲ့သည်ကို တွေ့ရပါသည်။ တစ်ဆက်တည်းတွင် မိမိပြည်တွင်း၌လည်း စပါးစိုက်ပျိုးရေး အထွက်နှုန်းတိုးစေရန်အတွက် စိုက်နည်းစနစ်ပိုင်းအထိ လမ်းညွှန်ချက်များပေးခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

အညွှန်းကိန်းများမှတစ်ဆင့်

နောက်တစ်ချက်မှာ ဆင်းရဲမွဲတေမှု အညွှန်းကိန်းမြင့်တက်လာမှု အခြေအနေပါ။ ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့်ပတ်သက်ပြီး သုံးသပ်မှုများရှိခဲ့သည့်အပေါ် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ မတိုးတက်ရခြင်းနှင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆက်နွှယ်မှု ဖြစ်နိုင်ခြေ အကြောင်းတရားများကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ပြီး ဆင်းရဲသူလူတန်းစားအရင်းအမြစ်ဖြစ်သည့် ကျေးလက်နေပြည်သူများအတွက် အဓိကထားပြီး ကိုယ်ချင်းစာစိတ်ဖြင့် အောင်မြင်အောင် အလုပ်လုပ်ရန် ထောက်ပြချက်က အလွန်အဖိုးတန်လှပါသည်။

ပြောကြားချက်များစွာအနက် နိုင်ငံတွင်ရှိသည့် အလုပ်လုပ်နိုင်သော လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်ကို အကျိုးရှိရှိအသုံးချရန် မှာကြားချက်တစ်ခုကိုလည်း သတိထားမိပါသည်။ နိုင်ငံတွင် အလုပ်လုပ်နိုင်မည့် ရေခံမြေခံကောင်းများရှိပြီးဖြစ်သည့်အတွက် “အမှန် တကယ်အလုပ်လုပ်ရန်သာ” လိုအပ်ကြောင်းနှင့် အလုပ်လုပ်နိုင်ရေးဖန်တီးပေးရန် လိုအပ်နေသည့် အချက်များကို ထပ်မံဖြည့်စွက်ပြီး သုံးသပ်မှာကြားသွားသည်ကို လေ့လာမိလိုက်ပါသည်။

သုံးသပ်ထောက်ပြမှုများထဲမှ မြန်မာနိုင်ငံ GDP မျှော်မှန်းချက်များကို ကမ္ဘာ့ဘဏ်ဖော်ပြချက်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပြီး လေ့လာမိပါသည်။ ကမ္ဘာ့ဘဏ်က မြန်မာနိုင်ငံစီးပွားရေးတိုးတက်မှုပြ စုစုပေါင်း ပြည်တွင်းထုတ်ကုန်တန်ဖိုး/ စုစုပေါင်းပြည်တွင်း ဝင်ငွေ GDP တန်ဖိုးကို ယခင်က ၂ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်းရှိရန် မျှော်မှန်းခဲ့ရာမှ ယခုအနုတ်၂ ဒသမ ၅ အထိ ကျဆင်းနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းလာပါသည်။ မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် စီးပွားရေးတိုးတက်မှု မျှော်မှန်းချက်ကို ကြီးကြီးမားမားထားပြီး ကြိုးစားဆောင်ရွက် နေသည့်အတွက် ယခုလိုကမ္ဘာ့ဘဏ်ခန့်မှန်းချက်မှာ အနုတ်လက္ခဏာပြနေသည့် ကွာဟချက်များကို ကျဉ်းနိုင်သမျှ ကျဉ်းမြောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ရမည့်တာဝန်များ မိမိတို့တွင်ရှိလာပြီ ဖြစ်ပါသည်။ အမှန်တကယ် ကြိုးစားဆောင်ရွက်ကြလျှင် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုပြ Indicator များမြင့်တက်လာမည်ဖြစ်ကြောင်း မှာကြားခဲ့သည့်အပေါ် ယုံကြည်မှုရှိစွာ ဆောင်ရွက်ရမည်ဟု ခံယူပါသည်။

ယနေ့ နိုင်ငံအကြီးအကဲ၏ စေတနာနှင့် တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ချက်များသည် အမှန်တကယ် လိုက်နာဆောင်ရွက်ရမည့်အချက်များ ဖြစ်ပါသည်။ အထူးသဖြင့် ယနေ့မျိုးဆက်သစ်လူငယ်များအနေဖြင့် စကားလုံးများအပေါ် အလေးအနက်ထားခံယူပြီး ပိုင်းခြားစိတ်ဖြာတတ်သည့်အကျင့် ရှိသင့်ပါသည်။ “အမှန်တကယ် အလုပ်လုပ်ရန်လိုပါမည်”ဟူ၍ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ၏ လမ်းညွှန်ချက်နှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်သဘောမှာ လက်တွေ့နှင့်မကိုက်ညီဘဲ စိတ်ကူးယဉ်ဆန်စွာ အလုပ်လုပ်ပြခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲ၏ မိန့်ခွန်းတွင် ထပ်တလဲလဲသုံးနှုန်းသွားသည့် “အမှန်တကယ်” ဆိုသောစကားလုံးမှာ စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်မြင့် မားမား၊ ထိထိရောက်ရောက်ဖြင့် ကြိုးစားဆောင် ရွက်မည်ဆိုသော တိုးတက်မှုအမြင်များ ပါဝင်နေ သည်ဟု မြင်မိပါသည်။ မိမိတို့ အမှန်တကယ် အလုပ် လုပ်သည့်အခါ အမှားများ၊ မအောင်မြင်မှုများမှ ရုန်းထွက်နိုင်ရမည်၊ ပတ်ဝန်းကျင်နိုင်ငံများ၏ တိုးတက်မှုများမှ သင်ယူနိုင်ရမည်။ မည်သည့် အလုပ်ကိုလုပ်လုပ် မိမိကိုယ်မိမိ ယုံကြည်မှုရှိရန် လိုပါသည်။ တိုးတက်လိုသည့်စိတ်ဓာတ်ကို သားစဉ်မြေးဆက် မျိုးဆက်သစ်များအထိ သယ်ဆောင်သွား လိုသည့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအမြင်အထိ ပေါင်းစပ်ပြီး နိုင်ငံအတွက် ပိုကောင်းအောင်ကြိုးစားနိုင်ရပါမည်၊၊ မိမိ တို့အားလုံး လက်တွေ့ကျသည့် တိုးတက်မှုအတွေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးမှုအမြင် (Growth and Development mindset) များကို အကောင်းဆုံးပုံဖော်ပြီး အမှန် တကယ် အလုပ်လုပ်ကြရန်ဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။    ။

MOI

“နှစ်လနာရီ xxx  ခါရာသီရွေ့ပေမယ့် အာဇာနည်နေ့ကိုဖြင့်  မမေ့သင့်ပါသလေ xxx ယနေ့ အဖြစ် သတိတရားထားဖို့အခြေ xx အများပြည်သူတွေ xxx အများပြည်သူတွေ xxxx အာဇာနည်နေ့ကိုလေတွေးရှုကာပဲ အလေးပြုပါမယ်လေ xxx ” ဆိုသည့် တေးသံရှင်မေလှမြိုင်၏ သီချင်းသံသည်နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ဇူလိုင်လ၏ မိုးရေစက်များကြားတွင် ပျံ့လွင့်နေဆဲဖြစ်သည်။ ထိုသီချင်းသံကို  ကြားရတိုင်း အာဇာနည်ကြီးများ၏   နိုင်ငံအတွက် စွန့်လွှတ်အနစ်နာခံမှု၊ မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်နှင့် မြင့်မြတ်သောစိတ်ထားတို့အား သတိရကြမြဲဖြစ်သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်တွင် အာဇာနည်ကြီးများ အသက်ပေးဆပ်ခဲ့သည့် အာဇာနည်နေ့သည် ၇၈  နှစ်တိုင်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။  အိန္ဒိယလူမျိုးတို့သည် ဂန္ဒီကိုမမေ့ကြသလို၊  ဗီယက်နမ်တို့သည်လည်း ဟိုချီမင်းကိုမမေ့ခဲ့ကြပေ။ အလားတူ မြန်မာလူမျိုးတို့သည်လည်း နှစ်ကာလများ မည်မျှပင်ကြာသွားပါစေ  ရင်ထဲ နှလုံးသားထဲတွင်  ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းအပါအဝင် အာဇာနည်ကိုးဦးတို့အား  အစဉ်အမြဲသတိရလေးစားနေမည်သာဖြစ်သည်။

လွန်ခဲ့သည့် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ၏ မိုးရေစက်များအောက်တွင် မြန်မာ့သမိုင်း၏တိုင်းပြည်အတွက်  ဆုံးရှုံးမှုကြီးမားသော   မမေ့နိုင်စရာဖြစ်ရပ်ဆိုးကြီး

ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။     တိုင်းတစ်ပါးလက်အောက်မှ  လွတ်မြောက်အံ့ဆဲဆဲ ကာလတွင်ပင် နယ်ချဲ့လက်ပါးစေတို့၏  လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုကြောင့်  ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီးများသည် လွတ်လပ်ရေးကို အသက်နှင့်လဲ၍ ပေးဆပ်ခဲ့ရရှာသည်။   ထိုနေ့တွင်   ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ ဒီးဒုတ်ဦးဘချို၊  ဦးဘဝင်း၊ ဦးရာဇတ်၊  သခင်မြ၊  မိုင်းပွန်စော်ဘွားကြီးစဝ်စံထွန်း၊  မန်းဘခိုင်၊  အတွင်းဝန် ဦးအုန်းမောင်နှင့်  သက်တော်စောင့်  ရဲဘော်ကိုထွေးတို့  ကျဆုံးခဲ့ရသည်။   ဇူလိုင်မိုးဖွဲများနှင့်အတူ   ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းအပါအဝင်  တိုင်းပြည်အတွက် အစားထိုးမရနိုင်သောသူ ကြွေလွင့်သွားခဲ့ရသည်။

ထိုနေ့ကို  အာဇာနည်နေ့အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့ကြပြီး ထိုနေ့ရောက်တိုင်း အာဇာနည်နေ့ အခမ်းအနားကို နိုင်ငံတစ်ဝန်းကျင်းပကာ ဝမ်းနည်းခြင်း အထိမ်းအမှတ်အဖြစ် နိုင်ငံတော်အလံကို တိုင်ဝက်လွှင့်ထူခြင်း၊ ကျဆုံးချိန် ၁၀ နာရီ ၃၇ မိနစ်တွင် မြန်မာ့အသံနှင့်ရုပ်မြင်သံကြားမှ  ဥဩဆွဲအချက်ပေးခြင်း၊ထိုအချိန်တွင်  သွားလာနေသည့် မော်တော်ယာဉ်များ ခေတ္တရပ်ကာ ဟွန်းတီးခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်ကြသည်။ လှည်းနေလှေအောင်း မြင်းဇောင်း မကျန်အောင် ပြည်သူအားလုံး ဦးညွှတ်အလေးပြုကြသည်။ ထို့ပြင် အနယ်နယ်အရပ်ရပ်၌ အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးများအားရည်စူး၍ ကုသိုလ်ပြုအမျှဝေခြင်း အခမ်းအနားများကို ပြုလုပ်ကြသည်။

အာဇာနည်ဟူသည်

မြန်မာအဘိဓာန်တွင်  ကိုယ်ကျိုးကိုမကြည့်သူ၊ အကြောင်း ဟုတ်၊ မဟုတ်ကို ကောင်းစွာသိမြင်သူ၊ သာမန်ထက် လက်ရုံးရည်၊ နှလုံးရည်ထူးကဲသာလွန်ပြီး အများအကျိုးအတွက် အသက်စွန့်ရန်ဝန်မလေးသူကို အာဇာနည်ဟုခေါ်ကြောင်း သိရသည်။ အာဇာနည်စိတ်ဓာတ်ဆိုသည်မှာ အမှန်တရားဘက်က မေတ္တာနှင့်သတ္တိတို့ဖြင့် ရပ်တည်သော စိတ်နေသဘောထားဖြစ်သည်။ အာဇာနည်စိတ်ဓာတ်ရှိသော ယောက်ျားကောင်း အာဇာနည်ဟူသည်   နေရာဒေသတိုင်း၌ မပေါ်ပေါက်နိုင်ပေ။ အာဇာနည်စိတ်ဓာတ်ရှိသော သူရဲကောင်းတို့မည်သည် ကိုယ်ကျိုး၊ ကိုယ့်ဆွေမျိုးအကျိုး၊ ကိုယ့်ပါတီအကျိုးသက်သက်ကိုသာ ကြည့်ရှုတတ်သူမဟုတ်။ နိုင်ငံ့အကျိုးကိုသာ ကြည့်ရှုတတ်သူဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ နိုင်ငံနှင့်ပြည်သူအပေါ်ထားရှိသည့်   စိတ်ဓာတ်များနှင့် ထူးခြားစွမ်းဆောင်နိုင်မှု၊  စွန့်လွှတ်စွန့်စားတတ်မှု၊ အေးဆေးတည်ငြိမ်မှု စသည့်ဂုဏ်ဒြပ်များမှာ မြန်မာပြည်သူပြည်သားများအားလုံး လေးစားဂုဏ်ယူကြရသည်ဖြစ်သလို မျိုးဆက်သစ်များအနေဖြင့်လည်း အတုယူအားကျစိတ်များဖြင့်  ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်သက်ဆိုင်သော အမှတ်တရများကို အောက်မေ့သတိရ မှတ်သားကြရမည်ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးမရမီ အင်္ဂလိပ်တို့သည် တောင်တန်းဒေသနှင့် မြေပြန့်ဒေသဟူ၍  နှစ်မျိုးခွဲကာ သွေးခွဲအုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။  အင်္ဂလိပ်တို့သည်  တောင်တန်းဒေသကို ချန်လှပ်၍  မြေပြန့်ဒေသကို လွတ်လပ်ရေး ပေးမည်ဟု ပြောသောအခါ မြန်မာတို့သည် တောင်တန်းဒေသကိုချန်၍ လွတ်လပ်ရေးမရလိုပေ။ ထို့ကြောင့် တောင်တန်းနှင့်မြေပြန့် သွေးစည်းညီညွတ်ရေးအတွက် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ  ၁၂  ရက်တွင် ရှမ်းပြည်နယ် ပင်လုံမြို့၌ ပင်လုံစာချုပ်ကြီးကိုချုပ်ဆိုကာ ပြည်ထောင်စုဖွား တိုင်းရင်းသားတို့၏ သွေးစည်းညီညွတ်မှုကို နယ်ချဲ့တို့အားပြသနိုင်ခဲ့သည်။ ဗိုလ်ချုပ်သည် တိုင်းရင်းသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေးအတွက် လွတ်လပ်ရေးသည် အရေးကြီးသဖြင့် တောင်ပေါ်မြေပြန့်ဒေသအားလုံးကို မနားမ‌နေသွားရောက် စည်းရုံးခဲ့သည်။ စည်းလုံးညီညွတ်ရေး သမိုင်းမှတ်တိုင်ကို ပင်လုံမြေတွင် အခိုင်အမာစိုက်ထူခဲ့ကြသည်။  ဗိုလ်ချုပ်သည် တစ်နှစ်အတွင်း လွတ်လပ်ရေးရအောင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့ အနုနည်းဖြင့် လွတ်လပ်ရေးပန်းတိုင်ကို တက်လှမ်းလာသော ဗိုလ်ချုပ်ကို မနာလို မရှုဆိတ်၊ မနှစ်သက်သော နယ်ချဲ့လက်ပါးစေ မျက်ကန်းနိုင်ငံရေးသမားက အကြမ်းဖက်သမားများကို လက်နက်ပေးစေခိုင်း၍ ရက်စက်စွာလုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့သည်။

ကမ္ဘာကျော် အိန္ဒိယအမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီးနေရူးသည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကို “အောင်ဆန်း၏ အသိဉာဏ်နှင့် အမြော်အမြင်ကြီးမားမှုသည် သူ၏အသက်အရွယ်နှင့် မလိုက်အောင်ပင် ထူးချွန်ထက်မြက်ကြောင်း”   သုံးသပ်ခဲ့သည်။   နိုင်ငံအသီးသီးမှ ခေါင်းဆောင်များအနက် ငယ်ရွယ်နုပျိုသော၊  ထူးချွန်ထက်မြက်သော၊ သတ္တိဗျတ္တိနှင့်ပြည့်စုံသော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကို နေရူးက အထူးပင်နှစ်သက်ခဲ့ကာ “အောင်ဆန်းကျဆုံးတာဟာ မြန်မာနိုင်ငံအတွက်သာမဟုတ်  အာရှနိုင်ငံအားလုံးအတွက်  အလွန်ထူးချွန်ထက်မြက်တဲ့ ခေါင်းဆောင်ကောင်းတစ်ဦး ဆုံးရှုံးရခြင်းဖြစ်တယ်” ဟု နှမြောတသစွာ မှတ်ချက်ချချီးကျူးခဲ့သည်။

နှစ်စဉ် နိုင်ငံတော်မှ နောင်လာနောက်သား  လူငယ်မောင်မယ်များ လေ့လာအတုယူနိုင်ရန် အာဇာနည်နေ့ အထူးပြပွဲအဖြစ် ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဗဟန်းမြို့နယ် ဗိုလ်ချိုရပ်ကွက်ရှိ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက် (ရန်ကုန်)နှင့် မကွေးတိုင်းဒေသကြီး နတ်မောက်မြို့ အောင်ဆန်းရပ်ကွက်ရှိ   ဗိုလ်ချုပ်ပြတိုက်တို့ကို အများပြည်သူတို့ လေ့လာကြည့်ရှုနိုင်ရန် အခမဲ့ဖွင့်လှစ်ပြသပေးလျက်ရှိသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှု ကာလအတွင်း  နေထိုင်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်ကို ပြန်လည်သိရှိကြရန်အတွက်ဖြစ်သည်။ အလားတူ ရန်ကုန်မြို့   အတွင်းဝန်ရုံးတွင်လည်း   ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ခေါင်းဆောင်များ  အစည်းအဝေးပြုလုပ်စဉ်  မသမာသူများ၏ လက်ချက်ကြောင့် ကျဆုံးခဲ့ရသည့်နေရာနှင့် အမှတ်တရများကို အာဇာနည်နေ့တွင်ပင် အခမဲ့ဖွင့်လှစ် ပြသပေးလျက်ရှိသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် ရဲဘော်သုံးကျိပ်တို့သည် ဆင်းရဲဒုက္ခအမျိုးမျိုးခံကာ တိုင်းပြည်အတွက် အသက်ကိုပဓာနမထားဘဲ လျှို့ဝှက်စွာစွန့်စားမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်နှင့် ဗမာ့တပ်မတော်၊ ပြည်သူလူထုတို့ လက်တွဲကာ ဖက်ဆစ်ဂျပန်များကို မောင်းထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရရန်အတွက် ဘိလပ်သို့သွားကာ အောင်ဆန်း-အက်တလီစာချုပ်ကို ချုပ်ဆိုသည်။  လွတ်လပ်ရေးရရန်  လပိုင်းလောက်သာလိုတော့သည့် အချိန်တွင် သစ္စာဖောက်တို့၏ လက်ဦးမှုကိုခံလိုက်ရသဖြင့်  လွတ်လပ်ရေးရသည်ကို မြင်မသွားရရှာပေ။ အကြွေစောလွန်းသည့် ဗိုလ်ချုပ်နှင့်တကွ အာဇာနည်ကြီးများအတွက် ဝမ်းနည်းမဆုံးအောင်ဖြစ်ကြရသည်။

မျက်မှောက်ကာလ အတုယူ

မျက်မှောက်ကာလတွင်လည်း ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ အရေးပါသော မြန်မာနိုင်ငံအား  ကိုလိုနီနယ်ချဲ့ လက်ဟောင်း၊ လက်သစ်တို့က နိုင်ငံပျက်စီးစေရန်နှင့် တိုင်းရင်းသားစည်းလုံး ညီညွတ်မှုပျက်ပြားစေရန် သွေးထိုး လှုံ့ဆော်ဖန်တီး လုပ်ဆောင်နေကြဆဲပင်ဖြစ်သည်။ အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးများ၏ ကြိုးပမ်းမှုဖြင့် လွတ်လပ်ရေးရခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံပြန်လည်ထူထောင်ရေးအတွက် တက်ညီလက်ညီ အင်တိုက်အားတိုက် လုပ်ကြရမည့် အစား  စည်းလုံးညီညွတ်မှုတို့ပြိုကွဲကာ  နှစ်ရှည်လများကြာမြင့်စွာဖြစ်ပေါ်နေသည့် လက်နက်ကိုင် ပဋိပက္ခများကြောင့် လည်းကောင်း၊ လက်ရှိကာလတွင်လည်း  နိုင်ငံရေး အခက်အခဲပြဿနာကို   နိုင်ငံရေးနည်းလမ်းဖြင့် စေ့စပ်ဆွေးနွေး အဖြေရှာကြရမည့်အစား အကြမ်းဖက်ဝါဒနှင့် လက်နက်ကိုင်လိုသော  အသိမဲ့လူတန်းစားအချို့ရှိနေသည့် အတွက်လည်းကောင်း နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများစွာ နှောင့်နှေးခဲ့ရသည်။ အာဇာနည်ကြီးများကို လေးစားတန်ဖိုးထားသကဲ့သို့   ၎င်းတို့ချမှတ်ခဲ့သည့်   အမျိုးသားစည်းလုံး ညီညွတ်မှု၊ တိုင်းရင်းသားအားလုံး  ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုများကိုလည်း  အလေးထားလိုက်နာရန် လိုအပ်ပေသည်။

သို့မှသာ အာဇာနည်ကြီးများအပေါ် သစ္စာစောင့်သိရာ၊  ကျေးဇူးဆပ်ရာ ရောက်မည်ဖြစ်သည်။ ထို့အတူ ယနေ့နိုင်ငံတော်မှ မျှော်မှန်းထားသည့် စည်းကမ်းပြည့်ဝသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ် ခိုင်မာရေးနှင့်       ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကိုအခြေခံသည့်  ပြည်ထောင်စု တည်ဆောက်နိုင်ရေးတို့အတွက်  နိုင်ငံတော်နှင့်  ပြည်သူပူးပေါင်း၍  အကောင်အထည်ဖော် သွားရမည်ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ    ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်တကွ အာဇာနည် အပေါင်းတို့အား အမှန်တကယ်လေးစား မြတ်နိုးတန်ဖိုးထားကြမည်ဆိုလျှင် အာဇာနည်တို့၏ အသက်သွေးချွေးများစွာဖြင့် ပေးဆပ်ကာ အရယူပေးခဲ့သည့် လွတ်လပ်ရေးအမွေကို  မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်ထက်သန်ပြည့်ဝစွာဖြင့်     ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းကာ တည်ငြိမ်အေးချမ်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတော်တည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းများတွင် ပြည်သူလူထု တစ်ရပ်လုံးအနေဖြင့် ကျရာကဏ္ဍမှ ပါဝင်ရင်း   အာဇာနည်ကြီးများ၏ ပေးဆပ်မှုကို အစဉ်အမြဲသတိရ နေကြရမည်ဖြစ်ပေသည်။    ။

ကျောက်ကပ်မှာ ကျောက်တည်ပြီဆိုပါတော့။ မိမိဘာသာ ဂရုတစိုက် ဆင်ခြင်ရမည့် အချက်တွေရှိပါသည်။ အဲဒါတွေကတော့ -
ရေများများသောက်ရမည်။
အစားအသောက်ကို ရွေးစားရမည်။   

ကျောက်ကပ်မှာတည်သည့် ကျောက်အမျိုးအစားက အများကြီးဖြစ်နိုင်ပါသည်။

Calcium stone က အဖြစ်အများဆုံးကျောက် အမျိုးအစားပဲ ဖြစ်ပါသည်။

Uric acid stone က မိမိ၏ ဆီးထဲမှာ acid ဓာတ်တွေ များနေပါက ဖြစ်တတ်ပါသည်။

Struvite stone က ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်ပါ များပါက ဖြစ်တတ်သည့် ကျောက်ပါ။

Cystine stone က မျိုးရိုးလိုက်ပြီး ဖြစ်တတ်သည့် ကျောက်ကပ်ကျောက်တစ်မျိုးပါ။

အရွယ်အစားကတော့ သေးသေးမွှားမွှားလေးတွေကနေ ပုလဲလုံးလောက်အထိ အမျိုးမျိုး ဖြစ်နိုင်ပါသည်။ အဆိုပါ ကျောက်များသည် ဆီးလမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်မှာ ပိတ်ဆို့ပြီး နာကျင်၊ ရောင်ရမ်းတာကို ဖြစ်စေသလို တစ်ခါတလေကျတော့လည်း သူ့ဘာသာ ရှောရှောရှူရှူ ခန္ဓာကိုယ်ထဲက ထွက်သွားတာမျိုးလည်း ဖြစ်နိုင်ပါသည်။
ကျောက်ကပ်မှာ ကျောက်တည်တာကို ကုသတာပဲ ဖြစ်ဖြစ်၊ ကာကွယ်တာပဲ ဖြစ်ဖြစ် အရေးကြီးသည်မှာ ရေများများသောက်ရန် ဖြစ်ပါသည်။

တစ်နေ့ကို ဆီး ၂ လီတာ နီးပါး ထုတ်နိုင်သည့် ပမာဏအထိ သောက်ပါ။

ရေအစား အသီးဖျော်ရည်တွေ ၊ သံပရာရည်တွေလည်း သောက်နိုင်ပါသည်။

ကော်ဖီနှင့် လက်ဖက်ရည်ကိုတော့ တစ်ရက်ကို တစ်ခွက်၊ နှစ်ခွက်ထက် ပိုမသောက်ပါနှင့်။

ဆီးအရောင်ရင့်နေခြင်းသည် ရေလုံလောက်စွာ မသောက်ထားဘူးဆိုသည်ကို ပြနေခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ဆီးအရောင် ဖျော့ဖျော့သွားသည်အထိ ရေသောက်ပါ။

ဘယ်လို အစားအသောက်တွေ စားရမလဲ/ရှောင်ရမလဲ?

ရှောင်သင့်သည့် အစားအစာတွေက သင်၏ကျောက် အမျိုးအစားပေါ် မူတည်ပါသည်။

သင်၏ကျောက်သည် calcium stone ဆိုပါက -

ဆား လျှော့စားပါ။

 နို့တွေ၊ ဒိန်ချဉ်များကို တစ်ရက် တစ်ခွက်၊ နှစ်ခွက်သာ သောက်ပါ။ ဒိန်ခဲ၊ ကမာ၊ တို့ဖူးနှင့် တခြား calcium ပါသည့် အစားအစာတွေ များများစားတာမျိုး ရှောင်ပါ။

လိမ္မော်သီး၊ သံပရာသီးနှင့် တခြားချဉ်သည့် အသီးတွေကို များများစား/ဖျော်သောက်တာမျိုး လုပ်ပါ။

အသား လျှော့စားပါ။ အဆီများသည့် အသားများကို ရှောင်ပါ။

Vit D အားဆေးတွေ၊ calcium ပါသည့် ဆေးများ သောက်သုံးခြင်းကို ရှောင်ပါ။

တချို့အစာအိမ်ဆေးတွေမှာ calcium ပါဝင်ခြင်းများ ရှိတတ်သဖြင့် ဆရာဝန်ကို မေးပြီးမှသောက်ပါ။
Vit C နှင့် ငါးကြီးဆီ သောက်သုံးလိုပါက ဆရာဝန်နှင့် ဦးစွာတိုင်ပင်ပါ။

Calcium oxalate stone ဆိုပါက ဘယ်ရီသီးခြောက်၊ စတော်ဘယ်ရီ၊ စပျစ်သီးတွေရယ်၊ သကြားမုန်လာ၊ ကြက်သွန်မြိတ်၊ ဖရုံသီး အနွယ်ဝင် အသီးတွေ၊ ကန်စွန်းဥ၊ ဟင်းနုနွယ်၊ ခရမ်းချဉ်သီး၊ လက်ဖက်ရည်၊ ကော်ဖီ၊ အစေ့အဆံ၊ တို့ဖူးနှင့် ချောကလက်တွေကိုပါ လျှော့စားရပါမည်။

သင်၏ကျောက်သည် Uric acid stone ဆိုရင်တော့ -

အရက်
ငါးပါးနီ၊ ငါးသလောက်၊ sardines

ကညွတ်၊ ဟင်းနုနွယ်၊ ပန်းဂေါ်ဖီ၊ မှို

ပဲအမျိုးမျိုး
ကလီစာ
အဆီတွေကို ရှောင်ပါ။

တခြား ဆင်ခြင်ရမှာက ဆီကြော်မုန့်၊ ရေခဲမုန့် စသည့် အဆီများသော အစားအစာများ အပြင် အသားကို တစ်နပ် ၃ အောင်စထက် ပိုမစားပါနှင့် ။ ကိုယ်အလေးချိန် လျှော့ချနေသည်ဆိုပါက ဖြေးဖြေးပဲ လျှော့ပါ။ အမြန်လျှော့လိုက်ရင် uric acid stone ဖြစ်ခြင်းကို ပို၍အားပေးပါသည်။

ဆရာဝန်ဆီ အမြန်ဆုံး သွားရမည့် အချိန်

ချမ်းတုန်၍ ဖျားလျှင်၊ အန်လျှင်၊ ခါးနာတာ အရမ်းဆိုးပြီး မပျောက်လျှင် ဆီးထဲမှာ သွေးပါလျှင်၊ ဆီးက အနံ့ အရမ်းဆိုးပြီး နို့နှစ်ရောင်/ အဖြူရောင်တွေ ဖြစ်ပါက ဆီးသွားတိုင်း နာတာ ကျင်တာ ပူတာမျိုးဖြစ်ပါက ဆရာဝန်ဆီ အမြန်ဆုံး သွားသင့်ပါသည်။

အရောင်အသွေးစိုပြေသည့် အသီးအနှံနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေမှာ ဗီတာမင်နှင့် သတ္တုဓာတ်တွေများစွာ ရရှိနိုင် ပါသည်။ အရောင်ရင့်ရင့် အသီးအရွက်ဖြစ်လေ ကျန်းမာရေးအတွက် ပိုကောင်းလေဆိုတာ အားလုံး သိထားပြီး ဖြစ်မှာပါ။ သို့သော် အရောင်အသွေး ကင်းမဲ့သည်ဟု ဆိုရလောက်သည့် အဖြူရောင်၊ အညိုရောင်သာ အများစု ရှိသည့် မှိုပွင့်လေးတွေမှာလည်း လူ့ကျန်းမာရေးကို အကျိုးပြုနိုင်သည့် အာဟာရဓာတ်တွေများစွာ ပါ၀င်နေ ပါသည်။ ထို့ကြောင့်ကျန်းမာရေးအတွက် မှိုစားပေးကြပါဟု တိုက်တွန်းရင်း မှိုစားခြင်းကြောင့်ရရှိနိုင်သည့် ကျန်းမာရေး အကျိုးကျေးဇူးတွေကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါသည်။ 

မှိုမှရနိုင်သော ကျန်းမာရေးအကျိုးကျေးဇူးများ

(၁) ကင်ဆာမဖြစ်စေနိုင်ပါ

အသီးအနှံ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်အများစုမှာ မပါသည့် selenium ဓာတ်ဟာ မှိုမှာပါရှိပါသည်။ ၄င်းဓာတ်သည် အသည်းလုပ်ငန်းဆောင်တာကို ကောင်းစေပြီး ခန္ဓာကိုယ်တွင်းရှိ ကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သော ဒြပ်ပေါင်းတွေကို ခြေဖျက်ပေးနိုင်ကာ ရောင်ရမ်းခြင်းဖြစ်စဉ်တွေ၊ အလုံးအကျိတ်ကြီးထွားခြင်းတွေကို အားပျော့စေပါသည်။ ထို့အပြင် မှိုမှာပါသည့် ဗီတာမင် D ဓာတ်က ကင်ဆာဆဲလ်ကြီးထွားမှုမရှိအောင် ဟန့်တားပေးနိုင်ပြီး ပါ၀င်သည့် ဖောလိတ် ဓာတ်ကလည်း မျိုးဗီဇပြောင်းလဲ၊ ပြုပြင်ပေးခြင်းမှာ အဓိကဏ္ဍအနေဖြင့် ပါ၀င်သောကြောင့် မျိုးဗီဇအသွင်ပြောင်း သွားသဖြင့် ကင်ဆာဆဲလ်ဖြစ်သွားနိုင်ခြင်းမှ ကာကွယ်ပေးပါသည်။ မုန်လာဥနီ၊ ခရမ်းချဉ်သီး၊ ငရုတ်ကောင်း၊ ဖရုံသီး၊ ပဲစိမ်းတွေမှာ အင်တီအောက်ဆီးဒင့် ကြွယ်၀စွာပါသလိုမှိုမှာလည်း အင်တီးအောက်ဆီးဒင့်ပါ၀င်ပါသည်။

(၂) ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးပါသည်

လေ့လာမှုတွေအရ အမျှင်ဓာတ်ကြွယ်၀သည့် အစားအစာစားသုံးသော အမျိုးအစား (၁) ဆီးချိုသွေးချို ရောဂါသည် တွေမှာ သွေးတွင်းသကြားဓာတ်ပမာဏ လျော့ကျသွားကြောင်းနှင့် အမျိုးအစား (၂) ဆီးချိုသွေးချိုရောဂါကို ဖြစ်စေသည့် သွေးတွင်းသကြားဓာတ်၊ သွေးတွင်းအဆီမြင့်တက်ခြင်း၊ အင်ဆူလင်ထုတ်နိုင်အား ကျဆင်းခြင်းတို့ မဖြစ်စေကြောင်း သိရှိရပါသည်။ အမျှင်ဓာတ်သည် ဆီးချိုသွေးချိုရှိသူများအတွက် လိုအပ်သည့် အာဟာရဓာတ် တစ်ခုဖြစ်သောကြောင့် ဆီးချိုသွေးချိုရှိသူအမျိုးသမီးများသည် တစ်နေ့လျှင်အမျှင်ဓာတ် 21-25 ဂရမ်၊ အမျိုးသား များတွင် တစ်နေ့လျှင် 30-38 ဂရမ် စားသုံးပေးသင့်ကြောင်း သုတေသနပညာရှင်တွေက ထောက်ခံပေးထား ပါသည်။ မှိုမှာအမျှင်ဓာတ်ကြွယ်၀စွာပါ၀င်သည့်အတွက် ဆီးချိုသွေးချိုထိန်းလိုသူတွေပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဆီးချိုသွေးချို မဖြစ်အောင် ကာကွယ်လိုလျှင်ပဲဖြစ်ဖြစ် စားပေးသင့်ပါသည်။

(၃) နှလုံးကျန်းမာရေးကောင်းစေပါသည်

 မှိုမှာပိုတက်ဆီယမ်ကြွယ်၀စွာပါ၀င်ပြီး ဆိုဒီယမ်ပါ၀င်မှုနည်းတာကြောင့် နှလုံးသွေးကြော ကျန်းမာရေးကောင်းစေ နိုင်ပြီး သွေးဖိအားရုတ်တရက် မြင့်တက်သွားခြင်း၊ ကျသွားခြင်းတွေ မဖြစ်စေနိုင်ပါ။

(၄) ကိုယ်ခံအားကောင်းစေပါသည်

 မှိုမှာပါသည့် selenium ဓာတ်သည် ရောဂါကိုခုခံနိုင်စွမ်းရှိသော T-cells များကို လှုံ့ဆော်ပေးသည့်အတွက် ရောဂါပိုး ၀င်ရောက်သည့်အခါ ပြန်လည်ခုခံနိုင်အားကောင်းစေပါသည်။ ထို့အပြင် မှိုမှာပါ၀င်သည့် beta-glucan အမျှင်ဓာတ်က ကိုယ်ခံအားကိုမြှင့်တင်ပေးနိုင်ပြီး ကင်ဆာဆဲလ်များဖြစ်ခြင်း၊ အလုံးအကျိတ်များဖြစ်ပေါ်ခြင်းတို့မှ ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါသည်။

(၅) ကိုယ်အလေးချိန်ကျစေပါသည်

မှိုမှာဗိုက်ပြည့်အင့်ခြင်းကိုဖြစ်စေပြီး အစာစားချင်စိတ်ကိုလျော့နည်းစေနိုင်သည့် beta-glucan နှင့် chitin ဟု ခေါ်သည့် အမျှင်ဓာတ်နှစ်မျိုးပါ၀င်သောကြောင့် ကြာကြာဗိုက်ပြည့်နေစေပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကိုယ်အလေးချိန် ထိန်းချင်သူတွေရော ကိုယ်အလေးချိန် လျှော့ချနေသူများပါ မှိုကိုစားပေးသင့်ပါသည်။

မှိုမှရနိုင်သော အဓိကကျသည့် အာဟာရဓာတ်အုပ်စုများ

မှိုမှာအင်တီအောက်ဆီးဒင့်ပါဝင်သောကြောင့် နာတာရှည်ရောဂါများဖြစ်နိုင်ခြေမှ ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါသည်။ ထို့အပြင် မှိုအုပ်စု၀င်အများစု၏ ဆဲလ်နံရံမှာ တွေ့ရတတ်သော beta-glucans ဟုခေါ်သည့် အမျှင်ဓာတ် အမျိုးအစားသည်လည်း အင်ဆူလင်ခံနိုင်ရည်အား တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင်၊ သွေးတွင်းကိုလက်စထရောအဆင့် ညီမျှအောင်ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ပြီး ကိုယ်ခံစွမ်းအားကောင်းစေရန် ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ကာ ကိုယ်အလေးချိန်ကိုလည်း ထိန်းပေးနိုင်ပါသည်။

နောက်ထပ်အရေးကြီးသည့် အာဟာရဓာတ်တစ်ခုကတော့ Choline ပါ။ Choline သည် အိပ်စက်ခြင်း၊ ကြွက်သားလှုပ်ရှားနိုင်စွမ်း၊ သင်ယူမှုလုပ်ငန်းစဉ်နှင့် မှတ်ဉာဏ်အားတိုးတက်စေရေးအပိုင်း စသည့် လုပ်ငန်း ဆောင်တာများ ပိုမိုကောင်းမွန်လာစေရန် ဆောင်ရွက်ပေးနိုင်ပြီး အမြှေးပါးတည်ဆောက်ရေးပိုင်း၊ နာဗ်ကြောများ ဆက်သွယ်ရေးပိုင်းနှင့် လိုအပ်သည့် အဆီစုပ်ယူမှုအပိုင်းကို ထောက်ပံ့ပေးနိုင်ကာ ရောင်ရမ်းခြင်း ဖြစ်စဉ်တွေကို လည်း လျှော့ချပေးနိုင်ပါသည်။

မှိုမှာဆိုဒီယမ်၊ အဆီဓာတ်၊ ကိုလက်စထရောနှင့် ကယ်လိုရီပါ၀င်မှုနည်းပါသည်။ အခြားအစားအစာတွေကနေ ရရှိဖို့ခက်ခဲသည့် အာဟာရဓာတ်တွေဖြစ်သော ဆီလီနီယမ်၊ ပိုတက်ဆီယမ်၊ ကော့ပါး၊ သံဓာတ်နှင့် ဖော့စဖောရပ်စ် စသည်တို့ကို မှိုမှရနိုင်ပါသည်။

 မှိုစားခြင်းကြောင့် ဆိုးကျိုးများလည်းဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရာရှိ

အလေ့ကျပေါက်သည့် မှိုတွေကို စားမိသည့်အခါ အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ပြင်းထန်စွာဖျားနာရာမှ သေစေ နိုင်သည်အထိတောင် ဖြစ်တတ်ပါသည်။ ယခုလိုအလေ့ကျပေါက် မှိုများတွင် သတ္တုဓာတ်နှင့် အခြားသော အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည့် ဓာတုဓာတ်များ ပါ၀င်နေခြင်းကြောင့် လူကိုအန္တရာယ်ဖြစ်စေခြင်းဖြစ်ကြောင်း လေ့လာ ထားမှုများအရ သိရှိရပြီး စနစ်တကျစိုက်ပျိုးထားခြင်းမရှိသည့်မှိုကို မစားကြရန် သုတေသီများက အကြံပြုထား ပါသည်။

ထို့အပြင်မှိုမှာပါသည့် beta-glucans ဓာတ်သည် အရေးကြီးသည့် အာဟာရဓာတ်တစ်ခုဖြစ်သည်ဟု ဆိုနိုင် သော်လည်း သွေးလေးဖက်နာ၊ အရေပြား TB၊ ပန်းနာရင်ကျပ်၊ နာတာရှည်နဗ်ကြောဖွဲ့ရောဂါရှိသူတွေမှာ ၄င်းဓာတ်က ကောင်းကျိုးထက် ဆိုးကျိုးကိုဖြစ်စေသောကြောင့် ထိုရောဂါများကို ခံစားနေရသူအနေဖြင့် မှိုကိုမစားသင့်ပါ။ 

(ယမန်နေ့မှ အဆက်)

အစမ်းသပ်ခံ မြန်မာ့တန်ဖိုး

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲတွင် တာဝန်ယူကျင်းပခဲ့သည့် အစိုးရနှင့် ရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်တို့သည် မဲဆန္ဒရှင်စာရင်းကို မမှန်ကန်သော နည်းလမ်းများဖြင့် မဲအရေအတွက် တိုးမြှင့်ခဲ့ခြင်း၊ အချို့သော မဲဆန္ဒနယ်များတွင် မဲပေးခြင်းလုပ်ငန်းစဉ်များကို ဥပဒေနှင့်မညီဘဲ ဆောင်ရွက်ခြင်း၊ မဲရလဒ်များကို မှတ်တမ်းတင်ရာတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု မရှိခြင်း စသည်တို့ကို ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတော်အာဏာကို မတရားနည်းဖြင့် ရယူရန် ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ ဤအခြေအနေတွင် မြန်မာ့တပ်မတော်အနေဖြင့် အခြေခံဥပဒေပုဒ်မ ၄၁၇ အရ နိုင်ငံတော်၏ အချုပ်အခြာအာဏာနှင့် ဒီမိုကရေစီစနစ်ကို ကာကွယ်ရန်အလို့ငှာ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးတာဝန်များကို လက်လွှဲယူပြီး နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီကို ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။

တစ်ပြိုင်နက်တည်းတွင်ပင် ပယောဂမကင်းသော မူဝါဒကွဲပြားမှုများ၊ လူမျိုးရေး ကွဲပြားမှုများ၊ နိုင်ငံရေးစနစ်ကွဲပြားမှုများကိုပုံကြီးချဲ့ပြီး ပဋိပက္ခပိုမိုကြီးထွားအောင် ဆောင်ရွက် နေကြသည်ကိုလည်း မြင်တွေ့နေရပါသည်။ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှု၊ စီးပွားရေးစိန်ခေါ်မှု များနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြောင်းလဲနေသော အင်အားစုများကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းတွင် သိက္ခာရှိရှိ ရပ်တည်နိုင်ရေးအတွက် ရုန်းကန်နေရဆဲ ဖြစ်ပါသည်။ နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအစိုးရအနေဖြင့် ပဋိပက္ခများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများကို နည်းလမ်းမျိုးစုံဖြင့် ကြိုးစားထိန်းသိမ်း ဆောင်ရွက်ကာ ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်များအတိုင်း မဆုတ်မနစ်ချီတက်လျက်ရှိပါသည်။ သို့ရာတွင် အမျိုးမျိုးသော သွေးထိုးလှုံ့ဆော် အားပေးအားမြှောက်မှုများကြောင့် ယနေ့ထက်တိုင် အကျိုးဆက်အနေဖြင့် ပြည်သူလူထု၏ စားဝတ်နေရေး၊ ကျန်းမာရေးနှင့် ပညာရေးကဏ္ဍများအပါအဝင် နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များအပေါ် အနည်းနှင့်အများ ထိခိုက်စေခဲ့ပါသည်။ တစ်နည်းဆိုရသော် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကြားတွင် မြန်မာ့တန်ဖိုးစံနှုန်းများ ဆေးရေးမှေးမှိန်ခဲ့ရပါသည်။ 

နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုနှင့်အတူ မြန်မာနိုင်ငံ၏ခံနိုင်ရည်နှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေး စွမ်းရည်ကို စမ်းသပ်ခဲ့သည့် ပြင်းထန်သော သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကိုလည်း ကြုံတွေ့ခဲ့ရ သည်။ ယနေ့မျက်မှောက်ကာလတွင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ အကျိုးဆက်များကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အစွန်းရောက် ရာသီဥတုဖြစ်စဉ်များကို ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအားလုံးက ရင်ဆိုင် တွေ့ကြုံနေရပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်၊ မေလမှာ ‘မိုခါ’မုန်တိုင်းဘေး၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ စက်တင်ဘာလမှာ ‘ရာဂိ’ မုန်တိုင်း၏ အကြွင်းအကျန် တိမ်တိုက်များကြောင့် ရေကြီးရေလျှံ ဘေးများကို ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားခဲ့ကြရပါသည်။

ထို့အတူ ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လ(၂၈)ရက်နေ့ မွန်းလွဲပိုင်း၌ အင်အား ၇.၇ ရစ်ချ်တာ စကေးရှိ လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် မန္တလေးငလျင်ကြီးကြောင့် အယုတ်အလတ်အမြတ်မရွေး၊ ဆင်းရဲ ချမ်းသာမရှိ၊ လူမျိုး ဘာသာ အသွေးအရောင်မခွဲခြား၊ အသက်အရွယ်မပိုင်းခြား၊ နိုင်ငံရေး အရောင်အသွေးမသိ နိုင်ငံတစ်ဝန်းရှိ သက်ရှိလူသားအားလုံးနှင့် တိရိစ္ဆာန်များအပေါ် သက်ရောက်မှုကြီးမားစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရပါသည်။ ငလျင်ဘေးသင့်ဒေသများမှ ပြည်သူများ၏ လူမှုစီးပွားဘဝများ၊ အခြေခံအဆောက်အဦ၊ လမ်း၊ တံတားအပါအဝင် အမြတ်တနိုး တန်ဖိုးထား ကိုးကွယ်ရာဖြစ်သည့် ဘုရား၊ စေတီ၊ ကျောင်း၊ ကန်၊ ပုထိုးတွေ များစွာ မြေခလဲပြိုခဲ့ရမှု အပေါ် နိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ယူကျုံးမရ မျက်ရည်မဆည်နိုင်ဖြစ်ခဲ့ကြရသည်။ ဤသည်မှာ လည်း သဘာဝတရားကြီးက မြန်မာ့တန်ဖိုးများအပေါ် စမ်းသပ်လိုက်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးချိန်မှစ၍ နိုင်ငံတော် အကြီးအကဲနှင့် အစိုးရအဖွဲ့များသည် ချက်ချင်း လှည့်လည်ကြည့်ရှုကာ ပျက်စီးမှုဒဏ်သင့် ဒေသများသို့ အရေးပေါ်အကူအညီများပေးပို့ခဲ့ပြီး ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံတကာကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့များနှင့် ပူးပေါင်းကာပိတ်မိနေသူများကို အမြန်ဆုံးကယ်တင်နိုင်ရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ ဒုက္ခသည်များအား ယာယီခိုလှုံရန် စခန်းများဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့ခြင်းနှင့်အတူ ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများကို အဆင့်လိုက် စနစ်တကျဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ ပထမအဆင့်တွင် ပျက်စီးသောလမ်းများ၊ တံတားများနှင့် အခြေခံ အဆောက်အအုံများကို အရေးပေါ်ပြုပြင်မှုများပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ဒုတိယအဆင့်တွင် ဆက်သွယ်ရေး လိုင်းများ၊ လျှပ်စစ်နှင့် ရေသွယ်စနစ်များကို ပြန်လည်ဖော်ဆောင်ခဲ့သည်။ တတိယအဆင့် အနေဖြင့် အန္တရာယ်ရှိအဆောက်အအုံများကို ဖြိုဖျက်ကာ ရေရှည်တည်တံ့သော ပြန်လည် တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းများကို စတင်ခဲ့သည်။ 

အာဆီယံနှင့် နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့အစည်းများထံမှ အကူအညီများကို လက်ခံရယူကာ နည်းပညာ၊ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် ငွေကြေးအထောက်အပံ့များရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံ တကာမီဒီယာများတွင် မြန်မာပြည်သူများ၏ စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်စွမ်းကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ ရေရှည်တည်တံ့သော ဖွံ့ဖြိုးရေးအတွက် ငလျင်ဒဏ်ခံနိုင်ရည်ရှိသော အဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ရန် စံချိန်စံညွှန်းများ ပြန်လည်သတ်မှတ်ခဲ့ပြီး သဘာဝ ဘေးအန္တရာယ်ကာကွယ်ရေးနှင့် စီမံခန့်ခွဲရေးဆိုင်ရာ လူသားအရင်းအမြစ်များ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် စေရန် သင်တန်းများပို့ချခဲ့သည်။ ဘာသာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ ပြန်လည် တည်ဆောက်ရာတွင် ပြည်သူများ၏ စိတ်ဓာတ်ကိုမြှင့်တင်ပေးခဲ့ပြီး ငလျင်ဒဏ်သင့် ပြည်သူများ အတွက် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခွန်အားများရရှိစေခဲ့သည်။

“ ၇.၇ ရစ်ချ်တာစကေး ပြင်းအားရှိ ငလျင်ကြီးသည် အုတ်၊ သဲ၊ ကျောက်၊ သံမဏိများနဲ့ အခိုင်အမာတည်ဆောက်ထားရှိတဲ့ လမ်း၊ တံတား၊ အဆောက်အဦတွေကို အတုံးအရုံးလဲကျအောင် ဖြိုလှဲနိုင်ခဲ့ပေမယ့် မြန်မာတို့ရဲ့ စိတ်ဓာတ်ကိုတော့ ယိမ်းယိုင်လဲကျသွားအောင် လှုပ်ခတ်မစွမ်းဆောင်နိုင်ခဲ့ပါဘူး ”

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် ငလျင်ကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများကို အမြန်ဆုံး ပြန်လည်ကုစားရန်နှင့် အနာဂတ်တွင် ပိုမိုကောင်းမွန်သော လူမှုစီးပွားစနစ်ကို တည်ဆောက်ရန် နိုင်ငံတကာနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။

တစ်ပြိုင်နက်တည်းတွင်ပင် နိုင်ငံရေးစိန်ခေါ်မှုများကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် နိုင်ငံတော် အစိုးရသည် ငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်များကိုလည်း ဆက်လက်အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိ သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှစတင်၍ ထာဝရငြိမ်ချမ်းရေးကို ရှေးရှုကာ တပ်မတော်မှ တစ်ဖက်သတ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲပေးခဲ့မှုများအကြိမ်ရေများစွာရှိခဲ့ပြီး မတ်လ (၂၈) ရက်နေ့ မန္တလေးငလျင်ကြီးလှုပ်ခတ်အပြီးတွင်လည်း ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်း များအပေါ် အားသွန်ခွန်စိုက် ပြုလုပ်နိုင်ရန်နှင့် ပြည်သူများ၏ အကျိုးစီးပွားအတွက် အထူး အထူးကိစ္စရပ်အနေဖြင့် တပ်မတော်မှအပစ်အခတ်ရပ်စဲရေး ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။ ထို့အပြင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ မတ်လအတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးစကားဝိုင်း (Peace Talk-2025) နှင့် ဇွန်လအတွင်း ငြိမ်းချမ်းရေးဖိုရမ် (Peace Forum-2025) ကို ကျင်းပခဲ့ရာ အမျိုးသားစည်းလုံးညီညွတ်ရေး နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးဖော်ဆောင်မှု ညှိနှိုင်းရေးကော်မတီဝင်များ၊ တပ်မတော်အငြိမ်းစားအရာရှိ ကြီးများ၊ ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှုရပ်စဲရေးဆိုင်ရာ ပူးတွဲစောင့်ကြည့်ရေးကော်မတီ (JMC) ကိုယ်စားလှယ်များ၊ နိုင်ငံရေးပါတီများမှ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ NCA လက်မှတ်ရေးထိုးထား သည့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများမှ ကိုယ်စားလှယ်များ၊ ငြိမ်းချမ်းရေး လုပ်ငန်းစဉ်တွင် ထဲထဲဝင်ဝင်ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသူများ၊ နိုင်ငံတကာမှ ဧည့်သည်တော်များ၊ နိုင်ငံခြားသံရုံးအသီးသီးမှ သံတမန်များ၊ အသိပညာရှင်၊ အတတ်ပညာရှင်များ၊ မီဒီယာများ၊ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးဌာန၊ အဖွဲ့အစည်းများမှ တာဝန်ရှိသူများ၊ တက္ကသိုလ်များမှ ပါမောက္ခ များ၊ အသင်းအဖွဲ့ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် လေ့လာသူများ စသည့် အလွှာစုံအစုအဖွဲ့အသီးသီးမှ တက်ရောက်ဆွေးနွေးဆောင်ရွက်မှုများကိုကြည့်ခြင်းဖြင့် အစိုးရနှင့် ပြည်သူများက ငြိမ်းချမ်းမှု ရရှိရေးအတွက် မည်မျှဆန္ဒပြင်းပြလျက်ရှိကြောင်း တွေ့မြင်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် က ငြိမ်းချမ်းရေးစကားဝိုင်းများတွင်-

“ငြိမ်းချမ်းရေးမူဝါဒတွေဟာ NCA စာချုပ်ရဲ့အနှစ်သာရတွေဖြစ်သလို ခေတ်အဆက်ဆက် ငြိမ်းချမ်းရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုတွေကရရှိလာတဲ့ “အသိတရား” တွေဖြစ်ပြီး လက်ရှိ ငြိမ်းချမ်းရေးတည်ဆောက်မှု ခိုင်မြဲစေဖို့အတွက် လိုက်နာလုပ်ဆောင်ရမယ့် “အရှိတရား” တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံရဲ့ အန္တိမမျှော်မှန်းထားတဲ့ ရည်မှန်းချက်ကတော့ ဒီမိုကရေစီနဲ့ ဖက်ဒရယ်စနစ်ကိုအခြေခံတဲ့ “ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ” ထူထောင်နိုင်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်” ဟု အလေးနက် ထားပြောကြားခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရသည့် သဘာဝဘေးဒဏ်များ၊ ပြည်ထောင်စုကြီးပြိုကွဲရန် ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပအဖျက်အမှောင့် လုပ်ရပ်များအားလုံးကို ကျော်လွှား၍ အစိုးရ၊ တပ်မတော်နှင့် ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးက “မီးလျှံကြားမှ ဇာမဏီငှက်” ကဲ့သို့ အတူရုန်းထကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကာ ပြည်ထောင်စုစိတ်ဓာတ်တန်ဖိုးကို ခိုင်မာအားကောင်း စေရန်မြှင့်တင်ရင်း ပိုမိုကောင်းမွန်သော အနာဂတ်တစ်ခုဆီသို့ ချောမွေ့ အောင်မြင်စွာ အသွင် ကူးပြောင်းနိုင်ရေး အလေးထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။ 

မြန်မာ့အနာဂတ် (Myanmar’s Future)

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအနေဖြင့် "မိမိကိုယ်ကို အားကိုးခြင်းမူဝါဒ (Self Reliance Policy)" ကို အခြေခံ၍ ပြည်သူများနှင့်အတူ အနာဂတ် ပြည်ထောင်စု မြန်မာ နိုင်ငံတော်ကြီးကို ရည်မှန်းတည်ဆောက်လျက်ရှိပါသည်။ ထို့အပြင် ၂၀၂၅ ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလအတွင်း "လွတ်လပ်၍ တရားမျှတသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲတစ်ရပ်" ကျင်းပ၍ ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံသော ပြည်ထောင်စုကြီးဆီသို့ ဦးတည်လျှောက်လှမ်းလျက်ရှိပါသည်။ ရွေးကောက်ပွဲများမှတစ်ဆင့် ပေါ်ထွက်လာမည့် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ နိုင်ငံရေးစနစ်သည် အာဏာခွဲဝေကျင့်သုံးခြင်း (Power Sharing)၊ သယံဇာတခွဲဝေခြင်း (Resource Sharing) အစရှိသည်တို့ကို လွှတ်တော်များမှ တစ်ဆင့် ကျင့်သုံးဆောင်ရွက်နိုင်ခြင်းက ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးလုပ်ငန်းစဉ် အတွက်လည်း ကြီးမားသော အထောက်အပံ့ဖြစ်စေမည် ဖြစ်ပါသည်။ 

ယခုကျင်းပမည့် ရွေးကောက်ပွဲသည် နိုင်ငံသားအားလုံးအတွက် နိုင်ငံရေးဖြစ်စဉ်တစ်ခု ထက်ပိုသော မျှော်လင့်ချက်များကိုဆောင်ကြဉ်းလာမည်ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာတို့၏ အမျိုးသား ရေး စရိုက်လက္ခဏာနှင့် တန်ဖိုးများကို ပြန်လည်မြှင့်တင်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး အခွင့်အလမ်းများ ဖြင့် ပြည့်နှက်နေသော မြန်မာ့အနာဂတ်ကို ပုံဖော်ရန် ကတိကဝတ်လည်း ဖြစ်ပါသည်။ ရွေးကောက်ပွဲမှတစ်ဆင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် တင့်တယ်စွာ တန်ဖိုးသိစွာ၊ ဂုဏ်သိက္ခာရှိစွာ၊ ရပ်တည်မှုကို နိုင်ငံတကာအား ရှင်းလင်းပြတ်သားစွာ အသိပေးနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ မှေးမှိန် သယောင်၊ ညှိုးနွမ်းသယောင်ဖြစ်နေသည့် မြန်မာ့တန်ဖိုးများကို အရောင်တင်ခြင်းဖြင့် မြန်မာ့ အနာဂတ်ကို ပုံဖော်ခြယ်သရမည်ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာ့တန်ဖိုးမြှင့်တင်ရေးကဏ္ဍ(Myanmar’s Value)နှင့် မြန်မာ့ ဒီမိုကရေစီဖော်ဆောင်ရေးကဏ္ဍသည် အနှစ်သာရအားဖြင့်လည်း ထပ်တူ ကျလျက်ရှိပါသည်။ 

လက်ရှိအခြေအနေများအရ ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပခြင်းကို ထွက်ပေါက်ဟု မယူဆနိုင်ပါ။ လာမည့်ရွေးကောက်ပွဲသည် အနာဂတ်ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံသော ပြည်ထောင်စုကြီးဆီသို့ ချီတက်ရာ မုဒ်ဦးတံခါးဝတစ်ခုဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ ရွေးကောက်ပွဲ ပင်မတံခါးကြီးကို ဖွင့်လှစ်ဝင်ရောက်ပြီး ပဋိပက္ခမှန်သမျှ နိုင်ငံရေးစားပွဲဝိုင်းများအပေါ်တွင် ဖြေရှင်းဆောင်ရွက်တတ်သည့် အလေ့အကျင့်ကောင်းများဖော်ဆောင်ကာ ညီညွတ်မှုကို တည်ဆောက်ရင်း မြန်မာ့တန်ဖိုးများကို မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်နိုင်မည့် အခွင့်အလမ်းများ အစီအရီ အသင့်ရှိနေကြမည့်ပုံရိပ်ကို လှမ်းမျှော်ကြည့်နိုင်ပါသည်။ ယခုလာမည့် ရွေးကောက်ပွဲသည် အနာဂတ်မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စု လမ်းမကြီးဆီသို့ ချိတ်ဆက်ပေးမည့် ပေါင်းကူးတံတားကြီးပင်ဖြစ်ပါသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် ဆိုလျှင် မျှော်လင့်ချက်များ စုစည်းပေါင်းစုံရာ ပြည်ထောင်စုအိမ်ကြီး၏ ဝင်ပေါက်တစ်ခု (Gateway to Democracy) ဟုလည်း ဆိုနိုင်ပါသည်။ 

မြန်မာ့လမ်းကြောင်း… မြန်မာ့အနာဂတ် (Myanmar’s Way-Myanmar’s Future)

မြန်မာ့အနာဂတ်သို့ လျှောက်လှမ်းရာ လမ်းကြောင်းသည် လွယ်ကူသောလမ်း မဟုတ်ပေ။ သို့ဖြစ်ရာ အခက်အခဲများနှင့် စိန်ခေါ်မှုများကိုရင်ဆိုင်ရင်း အခွင့်အလမ်းများ ဖော်ထုတ်အသုံးပြုနိုင်ရေးအတွက် အားသွန်ခွန်စိုက် ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်ပါသည်။ မြန်မာ့ အနာဂတ်ကို အကောင်အထည်ဖော်တည်ဆောက်ရာတွင် ဦးစွာလွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကျင်းပနိုင်ရေးသည် အလွန်အဓိကကျနေပါသည်။ 

အနာဂတ်အစီအမံများကို လက်တွေ့အကောင်အထည်ဖော်နိုင်ရေး မြန်မာ့လမ်းကြောင်းကို လျှောက်လှမ်းရာတွင် သမိုင်းတန်ဖိုး၊ နိုင်ငံရေးတန်ဖိုး၊ စီးပွားရေးတန်ဖိုး၊ ပထဝီဗဟိုချက် တန်ဖိုး၊ ဘာသာ၊ သာသနာ ယဉ်ကျေးမှုတန်ဖိုး၊ လူမှုရေးတန်ဖိုးနှင့် ပြည်ထောင်စုစိတ်ဓာတ်တန်ဖိုးများကို ချစ်ခင်မြတ်နိုးတန်ဖိုးထားတတ်ခြင်းနှင့်အတူ ပြည်သူတစ်ဦးချင်းစီ၏ ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုစိတ်၊ တာဝန်ယူလိုစိတ်၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုနှင့် ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်သော စွမ်းအားများဖြင့် ပြည်ထောင်စုကြီးခိုင်မာအားကောင်းစေရန် စုစည်းပုံဖော်တည်ဆောက်သွားရန်လိုအပ်ပါသည်။ သို့ဖြစ်၍လည်း ၂၀၂၅ခုနှစ်၊ မတ်လအတွင်း ကျင်းပပြုလုပ်ခဲ့သည့် “၂၀၂၅ အလွန် ဗဟုဝင်ရိုးကမ္ဘာတွင် မြန်မာနိုင်ငံ ကြုံတွေ့လာရမည့် စိန်ခေါ်မှုများနှင့် အခွင့်အလမ်းများ သုံးသပ်ဆွေးနွေးပွဲ”တွင် နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်က “မိမိတို့အနေဖြင့် အခွင့်အလမ်းများရှိသကဲ့သို့ စိန်ခေါ်မှုများလည်းရှိကြောင်း၊ အဆိုပါစိန်ခေါ်မှုများကို နည်းလမ်းပေါင်းစုံဖြင့်ကျော်လွှားပြီး နိုင်ငံတိုးတက်ရေးကို ဆောင်ရွက်သွားကြရမည် ဖြစ်ကြောင်း၊ မြန်မာနိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ယနေ့မှစပြီး “မြန်မာ့အနာဂတ် ဘဝလှပဖို့ - မြန်မာ့တန်ဖိုးမြှင့်ကြစို့” ဟု လေးနက်စွာ တိုက်တွန်းပြောကြားခဲ့ပါသည်။ 

ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံသည် လေပြင်းမုန်တိုင်းများ ကင်းစင်ချိန်တွင် ပေါ်ထွက်လာသည့် သက်တံ့ကြီးပမာ အရောင်အသွေးစုံလင်မျှတမှုကို ရှေးရှု၍ တည်ငြိမ်အေးချမ်း ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်သော မြန်မာ့အနာဂတ်ဆီသို့ လှမ်းချီရမည့် အချိန်အခါပင်ဖြစ်ပါသည်။ သို့ဖြစ်ရာ “သမိုင်းအစဉ်အလာကြီးမားခဲ့သည့် မြန်မာ့တန်ဖိုးနှင့် မြန်မာ့ပထဝီအနေအထား၏ အရေးပါစွာ တည်ရှိနေမှုများကို အရာရောက်… ဖြစ်မြောက်အောင်မြင်သည်အထိ ပုံဖော်တည်ဆောက်နိုင်ရေးနှင့် နိုင်ငံတကာအလယ်တွင် အောက်တန်းနောက်တန်းမကျစေရေး တို့အတွက် မျိုးချစ်စိတ်နှင့်အတူ တက်ကြွသောနိုင်ငံသား (Active Citizen) စိတ်ဓာတ်များ ဖြင့် မှေးမှိန်ပျောက်ကွယ်လုနီးဖြစ်နေသော “မြန်မာ့တန်ဖိုး” များကို မြှင့်တင်ရင်း အနာဂတ် နေ့သစ်များဆီသို့အတူတကွပေါင်းစည်းချီတက်ကြရမည့် အချိန်အခါသမယဖြစ်ပါကြောင်း....”

“သနပ်ခါး၏     အေးမြသင်းပျံ့သော မွှေးရနံ့မှသည် ဆယ့်နှစ်ရာသီပန်းများ၏   ရောင်စုံဝင့်လွင်သော ပွင့်ချပ်များအထိ. . .

ဧရာဝတီ၏ ငြိမ်းချမ်းသော စီးဆင်းမှုမှသည်  စိမ်းလန်းသော  ရိုးမတောင်တန်းများအထိ. . .

မြန်မာတို့၏အင်အားသည်    မြန်မာ့အမွေအနှစ်များ၊ မြန်မာ့တန်ဖိုးများတွင်  နက်ရှိုင်းစွာ အမြစ်တွယ်နေပါသည်. . .”

မြန်မာနိုင်ငံသည် ခိုင်မာသောသမိုင်းကြောင်း၊ ကြွယ်ဝသောယဉ်ကျေးမှုအစဉ်အလာများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသော နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ရွှေတိဂုံစေတီတော်၏ ကြီးမြတ်သော သာသနာ့ရွှေရောင်ထွန်းပြောင်မှုမှသည် ဧရာဝတီမြစ်၏ အေးချမ်းသာယာသောစီးဆင်းမှုအထိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာကို ရာစုနှစ်ပေါင်းများစွာတည်ရှိခဲ့သည့် ရိုးရာဓလေ့များ၊ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများ၏ ကြံ့ခိုင်မှုများဖြင့် စုစည်းပုံဖော်ထားသည်။ စင်စစ်အားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာသည် နိုင်ငံ၏အမည်အတွင်း၌ပင် အထင်အရှားပေါ်လွင်နေသည်။ “မြန်မာ”ဟူသောစကားလုံးသည် ကျွန်ုပ်တို့လူမျိုး၏   သန်မာမှုနှင့်လျင်မြန်မှုကို ရောင်ပြန်ဟပ်စေသည်။ “မြန်” (Swift)သည်လျင်မြန်မှုနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်မှုကိုကိုယ်စားပြုပြီး “မာ”(Resilience)သည်သန်မာမှုနှင့်ခံနိုင်ရည်ရှိမှုကိုကိုယ်စားပြုသည်။ ဤပေါင်းစပ်မှုသည်   ကျွန်ုပ်တို့နိုင်ငံ၏ ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်သောစိတ်ဓာတ်ကို  ပေါ်လွင်စေသည်။

မြန်မာ့သနပ်ခါးသည် အသားအရေလှပတင့်တယ်စေသည့် အလှကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုထက်ပိုသည်။ ၎င်းသည် သန့်ရှင်းစင်ကြယ်မှု၊ နေရောင်ခြည်ဒဏ်ကိုကာကွယ်နိုင်မှုနှင့် မျိုးဆက်တစ်ခုပြီးတစ်ခု လက်ဆင့်ကမ်းလာသောရိုးရာဓလေ့ကို ကိုယ်စားပြုသည်။ ထိုကဲ့သို့ပင် မြန်မာတို့၏ယဉ်ကျေးမှုမြင့်မားခြင်း၊ စည်းလုံးညီညွတ်ခြင်းနှင့် ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်ခြင်းတို့သည် မြန်မာ့တန်ဖိုးများဖြစ်ပြီး ထိုတန်ဖိုးများကို မျိုးဆက်တစ်ခုပြီးတစ်ခုလက်ဆင့်ကမ်း၍ စွမ်းအားအဖြစ်   စုစည်းပွေ့ပိုက်ကာ ခေတ်အဆက်ဆက်  စိန်ခေါ်မှုများကို လျင်မြန်စွာနှင့်သန်မာစွာ ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားခဲ့ခြင်းသည် မြန်မာ့လမ်းစဉ်(Myanmar’s Way)များ အတိုင်းပင်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့နည်း  မြန်မာ့ဟန် (Myanmar-Owned and Myanmar-Led) ဖြင့်ပင် မြန်မာနိုင်ငံသည် သမိုင်းတစ်လျှောက်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော ကိုလိုနီခေတ်၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ပေါ်ပေါက်လာသော ရောင်စုံသူပုန်ခေတ်၊ ခေတ်အဆက်ဆက် ရှင်ကြီးဝမ်းနှင့် ရှင်ငယ်ဝမ်း အသီးသီးတွင် ဖြတ်သန်းရင်း နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခအဖုံဖုံတို့ကို ကျော်လွှားနိုင်ခဲ့ကာ မုန်တိုင်းအပြီးထွက်ပေါ်လာသည့် ရောင်စုံသက်တံ့ပမာ တစ်ဖန်ထွန်းလင်းတောက်ပခဲ့သည့် သာဓကသမိုင်းများရှိခဲ့ပြီဖြစ်သည်။

သမိုင်းကြောင်းတန်ဖိုး

မြန်မာနိုင်ငံသည် ရှေးကျသောယဉ်ကျေးမှု၊ ထူးခြားသည့်သမိုင်းအမွေအနှစ်နှင့် လှပသောသဘာဝတရားတို့ဖြင့် ကမ္ဘာ့သမိုင်းတွင် အထူးခြားဆုံးနေရာတစ်ခုအဖြစ် ရပ်တည်လျက်ရှိသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ မြေသည် ပုဂံခေတ်မှစတင်၍ ကိုလိုနီခေတ်၊ လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုနှင့်  ယနေ့ခေတ်အထိ ရှည်လျားသောသမိုင်းကြောင်းများကိုပိုင်ဆိုင်ထားပြီး ထိုအမွေအနှစ်များသည် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ ဂုဏ်ရည်နှင့် စိတ်ဓာတ်ကို ထင်ဟပ်စေသည်။ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီရှိသော သမိုင်းကြောင်းတွင်   ကျောက်ခေတ်၊ ကြေးခေတ်၊ သံခေတ်၊  မြို့ပြခေတ် ယဉ်ကျေးမှုအဆင့်ဆင့်ထွန်းကားလာမှုကို ပုဂံပြည်ကြီးက သက်သေထူလျက်ရှိသည်။ “တကောင်းအဘိရာဇာ၊ တို့မြန်မာ သာကီမျိုးဟာမို့” ဟု စာဖွဲ့ခဲ့ရသော တကောင်းမှစ၍ သရေခေတ္တရာ၊ ပုဂံ၊ ပင်းယ၊ စစ်ကိုင်း၊ အင်းဝ၊ တောင်ငူ၊ ညောင်ရမ်း၊ ကုန်းဘောင် စသည့်ခေတ်စဉ်များတစ်လျှောက် မြန်မာတို့သည် ကိုယ့်ထီး ကိုယ့်နန်း ကိုယ့်ကြငှန်းဖြင့် ခံ့ညားထည်ဝါစွာနေထိုင်ခဲ့ကြသည်။

အဓွန့်ရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲလာခဲ့သော မြန်မာ့သမိုင်းစဉ်တစ်လျှောက်တွင်  နိုင်ငံတော်ကြီးတည်တံ့ခိုင်မာရေးအတွက် ဘိုးဘွားဘီဘင်များ  သွေးနှင့်ရေးထိုးခဲ့သော သမိုင်းမှတ်တမ်းကောင်းများ၊ လွတ်လပ်ရေးနှင့် အချုပ်အခြာအာဏာတည်တံ့ခိုင်မြဲရေးအတွက်   အသက်၊ သွေး၊ ချွေးပေးဆပ်ပြီး ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ခဲ့သော သမိုင်းမှတ်တမ်းကောင်းများသည် ယနေ့ထက်တိုင် မော်ကွန်းတင်ထားဆဲဖြစ်သည်။ မြန်မာ့သမိုင်း၏တန်ဖိုးသည် အတိတ်ကိုမှတ်တမ်းတင်ရုံသာမက သင်ခန်းစာယူ၍  အနာဂတ်ကိုပုံဖော်ဖန်တီးရန်ဖြစ်သည်။ သင်ခန်းစာယူရန် အခြေခံဖြစ်သည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ မျိုးဆက်သစ်များအနေဖြင့် ဤသမိုင်းအမွေကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ပြီး ငြိမ်းချမ်းသော၊ဖွံ့ဖြိုးသောနိုင်ငံတစ်ခုအဖြစ် ဆက်လက်တည်ဆောက်ရန် တာဝန်ရှိသည်။

ပထဝီဗဟိုချက်တန်ဖိုး

မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထဝီအနေအထားအရ အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်အား ပိုင်းခြားထားပြီး အရှေ့ဘက်တွင် အာဆီယံအပါအဝင် အာရှဒေသတစ်ခုလုံးနှင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ၊ အနောက်ဘက်တွင် တောင်အာရှဒေသအပါအဝင် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ  စသည့်သမုဒ္ဒရာနှစ်စင်းနှင့် ဒေသတစ်ခုကို ပိုင်းခြားထားသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့်   ၎င်းဒေသနှစ်ခုနှင့် သမုဒ္ဒရာနှစ်စင်းတို့အား  ဆက်စပ်ပေးရာ Land Bridge တစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိနေသည်။     

မြန်မာ့ပင်လယ်ပြင်နှင့်ဆက်စပ်လျက်ရှိသော အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာသည် အာရှတိုက်၊ အာဖရိကတိုက်နှင့် ဩစတြေးလျတိုက်တို့၏ ဆက်သွယ်ရာ ဗဟိုတွင်တည်ရှိပြီး ကမ္ဘာ့ကုန်သွယ်ရေးနှင့်  စီးပွားရေးအရ အချက်အချာကျသည်သာမက    ပထဝီနိုင်ငံရေး(Geopolitics)နှင့်ပထဝီစီးပွားရေး (Geoeconomics) အရ အလွန်အရေးပါသောနေရာတစ်ခုဖြစ်သည်။ 

တောင်အာရှနှင့် အရှေ့တောင်အာရှအကြား ဆုံမှတ်တွင်တည်ရှိသော မြန်မာနိုင်ငံသည် ကုန်သွယ်ရေး၊ သံတမန်ရေးနှင့်  ယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်ရေးတို့၏ဗဟိုချက်ဖြစ်ခဲ့ပြီး   မြန်မာတို့၏ပထဝီနိုင်ငံရေး တန်ဖိုးတစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ ဘုရားစေတီပုထိုးများစွာတည်ရှိသော ရှေးဟောင်းမြို့တော် ပုဂံသည် တစ်ချိန်က အိန္ဒိယ၊ တရုတ်နှင့်   အရှေ့တောင်အာရှကြားသမိုင်းနှင့်ယဉ်ကျေးမှုတံတားအဖြစ်တည်ရှိခဲ့ပြီး ဒေသတစ်ဝန်းမှ ပညာရှင်များနှင့် ကုန်သည်များကို ဆွဲဆောင်နိုင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ အာရှတိုက်အရှေ့တောင်ပိုင်းရှိ အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်ကြီး၏ အနောက်ပိုင်းတွင် မဟာဗျူဟာကျကျတည်ရှိနေခြင်းနှင့်အတူ နိုင်ငံအတွင်းသဘာဝသယံဇာတများပေါကြွယ်ဝမှုများ၊ ကမ်းရိုးတန်းတည်ရှိမှုအနေအထား၊ သဘာဝနှင့်ဖန်တီးဆိပ်ကမ်းများရရှိနိုင်မှု  အနေအထား၊ မြစ်ချောင်းများ၏တည်ရှိမှုအနေအထား၊ မြေဆီဩဇာပြည့်ဝမှု၊ အဓိကကုန်သွယ်ရေကြောင်း ဆက်သွယ်ရေးလမ်းကြောင်းများနှင့် နီးကပ်မှု၊ သမုဒ္ဒရာများအတွင်းသို့    အလွယ်တကူဝင်ရောက်နိုင်သည့် ပင်လယ်ပြင်ထွက်ပေါက်ရှိခြင်းစသည့်ရေကြောင်းဆိုင်ရာ အနေအထားများသည် မြန်မာပထဝီတန်ဖိုးများဖြစ်သည်။

၎င်းပထဝီဗဟိုချက်တန်ဖိုးများကို မြန်မာနိုင်ငံသားအားလုံး အစဉ်ထိန်းသိမ်းကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပြီး မိမိနိုင်ငံ၏ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားအတွက် ထိရောက်စွာအသုံးချဖန်တီးအကောင်အထည်ဖော်ရန်လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

စီးပွားရေးတန်ဖိုး

စီးပွားရေးသည်လည်း မြန်မာတို့၏ အဓိကတန်ဖိုးတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် တစ်ချိန်က ကမ္ဘာ့ဆန်အများဆုံးတင်ပို့သည့် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ “အာရှတိုက်၏ ဆန်အိုး” အဖြစ် လူသိများခဲ့သည်။ ပုဂံခေတ် (အေဒီ ၉၄၉-၁၂၉၇) တွင် ငွေကြေးစနစ်ကို ငွေဒင်္ဂါး၊ ငွေခဲများဖြင့်အသုံးပြုခဲ့ပြီး အိန္ဒိယ၊ တရုတ်နှင့် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်မှုပြုခဲ့သည်။ အင်းဝ၊ ဟံသာဝတီ၊ ကုန်းဘောင်ခေတ်များ (၁၄–၁၉ ရာစု) တွင် ဆား၊ ကျွန်းသစ်၊ သစ်မာတို့သည် အရေးပါသောကုန်သွယ်မှုပစ္စည်းများဖြစ်ခဲ့ပြီး ဥရောပ (ပေါ်တူဂီ၊ ဒတ်ချ်) အိန္ဒိယ၊ တရုတ်တို့နှင့် ကုန်သွယ်မှုများတိုးတက်ခဲ့သည်။ ကျောက်စိမ်းနှင့် ပတ္တမြားမှသည် ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့အထိ မြန်မာ့သယံဇာတကြွယ်ဝမှုသည် မြန်မာနိုင်ငံကိုအာရှတွင် ကြွယ်ဝသောနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခြင်းခံခဲ့ရသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ယနေ့မြန်မာ့စီးပွားရေးတန်ဖိုးများ    ပြန်လည်မြှင့်တင်နိုင်ရေးတွင် GDP တိုးတက်ရေး၊ ထုတ်ကုန်တိုးမြှင့်ရေး၊ စက်မှုလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ MSME လုပ်ငန်းများ၊ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍတိုးမြှင့်ရေးနှင့် ခရီးသွားကဏ္ဍတိုးမြှင့်ရေးများအား အရှိန်အဟုန်ဖြင့် အဆင့်လိုက် အကောင်အထည်ဖော်  ဆောင်ရွက်သွားကြရမည်ဖြစ်သည်။    

ဘာသာ၊ သာသနာ ယဉ်ကျေးမှုတန်ဖိုးမြန်မာနိုင်ငံသည် ဘာသာ၊ သာသနာ ယဉ်ကျေးမှုအစဉ်အလာများ နှစ်ပေါင်းထောင်ချီထွန်းကားတည်ရှိခဲ့သော  နိုင်ငံဖြစ်သည်။ မြန်မာတို့၏ လူ့ဘောင်လောကနယ်ပယ်တွင် ဘာသာတရားနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအစဉ်အလာများကို အစဉ်အဆက်ထိန်းသိမ်းရှင်သန်ရပ်တည်နေထိုင်ခဲ့ကြပေသည်။

မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ အဆုံးအမများပေါ်တွင်အခြေခံပြီး ကရုဏာ၊ မေတ္တာ၊ စေတနာ၊ သဒ္ဓါတရားတို့ဖြင့် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းကို စည်းလုံးညီညွတ်စေသည်။ ရိုးရာပွဲတော်များ၊ ဘာသာရေးအခမ်းအနားများတွင် ပြည်သူများစုပေါင်းပါဝင်ခြင်းသည် ဤစည်းလုံးမှုကိုထင်ဟပ်စေသည်။  မြန်မာလူမျိုးတို့၏ ရိုးသားမှု၊ သစ္စာရှိမှု၊ ကျေးဇူးသိတတ်မှုတို့သည် ဗုဒ္ဓဘာသာ၏သီလနှင့် ဝါရိတ္တသမာဓိများမှပေါက်ဖွားလာသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကိုးကွယ်သည့် ကမ္ဘာ့ထိပ်တန်းနိုင်ငံဖြစ်သကဲ့သို့ ဘာသာမျိုးစုံ  လွတ်လပ်စွာကိုးကွယ်ခွင့်ရှိသောနိုင်ငံလည်းဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များသည် မိမိဘာသာကို တန်ဖိုးထားမြတ်နိုးကြသလို သူတစ်ပါးဘာသာကိုလည်း လေးစားတန်ဖိုးထားသူများဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်၍လည်း ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (၂၀၀၈ ခုနှစ်)တွင် နိုင်ငံရေးအရ  လွတ်လပ်ခွင့်နှင့်  ဘာသာရေးအရ လွတ်လပ်ခွင့်များကို ထည့်သွင်းပြဋ္ဌာန်းထားရှိခြင်းဖြစ်သည်။

ဟန်လင်းမြို့ဟောင်း၊ဗိဿနိုးမြို့ဟောင်း၊ သရေခေတ္တရာမြို့ဟောင်းနှင့်ပုဂံရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုဒေသများအား UNESCO ၏ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းအဖြစ် ထည့်သွင်းမှတ်တမ်းတင်ခြင်းကလည်း မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုတန်ဖိုးများကို ကမ္ဘာက အသိအမှတ်ပြုလိုက်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

ထို့အတူ မြန်မာ့ရိုးရာ အတာသင်္ကြန်ပွဲတော်သည် UNESCO ၏ ကမ္ဘာ့ဒြပ်မဲ့ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်စာရင်းဝင်ဖြစ်ခဲ့ပြီး မြန်မာ့ရိုးရာသနပ်ခါးသည်လည်း မကြာခင် အချိန်ကာလတစ်ခုတွင် UNESCO ၏ အမွေအနှစ်စာရင်းတွင် ပါဝင်လာနိုင်တော့မည်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင်  နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအစိုးရအနေဖြင့် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ထိုင်တော်မူကျောက်ဆစ်ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်မြတ်များအနက် ဉာဏ်တော်အမြင့်ဆုံးဖြစ်တော်မူသည့် မာရဝိဇယဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်မြတ်ကြီးကို မြန်မာနိုင်ငံမှာထေရဝါဒဗုဒ္ဓသာသနာတော်ကြီး ခိုင်မာစွာထွန်းလင်းတောက်ပလျက်ရှိမှုအား ကမ္ဘာကိုပြသရန်၊ မြန်မာနိုင်ငံသည် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓ ဘာသာကိုးကွယ်မှု၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်စေရန်၊ နိုင်ငံတော်ကြီးသာယာဝပြောမှုရှိစေရန်နှင့် ကမ္ဘာကြီးငြိမ်းချမ်းသာယာမှုဖြစ်စေရန်ဆိုသည့် မွန်မြတ်သောရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် မိမိတို့၏ ကိုယ်ပိုင်သမိုင်းယဉ်ကျေးမှုများဖြင့် နှစ်ပေါင်းထောင်ချီ ခိုင်မာစွာတည်ရှိလာခြင်းနှင့်အတူ အနာဂတ်တွင်လည်း မိမိတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များ မြှင့်တင်ရေး၊  ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်စာရင်းဝင်နေရာများတိုးမြှင့်ရေးနှင့် မြန်မာ့ Identity (မြန်မာ့ဝိသေသ)များ   မြှင့်တင်နိုင်ရေးသည် နိုင်ငံသားအားလုံး၏ အဓိကသမိုင်းပေး တာဝန်တစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။ မြန်မာတို့၏ ဘာသာ၊ သာသနာ ယဉ်ကျေးမှုအစဉ်အလာသည် လူမှုအသိုက်အဝန်းစည်းလုံးညီညွတ်မှု၊ အနုပညာဖွံ့ဖြိုးမှု၊ ကိုယ်ကျင့်တရားမြင့်မားမှုနှင့် သမိုင်းအမွေအနှစ်တို့ကို ပေါင်းစပ်ထားသောမြန်မာ့အသက်သွေးကြောပင်ဖြစ်သည်။ ဤတန်ဖိုးများကို ထိန်းသိမ်းခြင်းဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့အလယ်တွင် ကိုယ့်ထီးကိုယ့်နန်းကိုယ့်ကြငှန်းဖြင့်  နှစ်ပေါင်းထောင်ချီသော ယဉ်ကျေးမှုတို့ အခြေတည်လာသည့် သမိုင်းကြောင်းကို ထင်ဟပ်ပြသနေမည်ဖြစ်သည်။

လူမှုရေးတန်ဖိုး

မြန်မာ့ရိုးရာ “ထမင်းဝိုင်း” သည်လည်း အစားအစာထက်ပိုသည့်မိသားစု၏ စည်းလုံးမှု၊ ရိုးရာဓလေ့နှင့် လူမှုရေးတန်ဖိုးများဖော်ဆောင်သောယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ထမင်းဝိုင်းတွင် မိသားစုဝင်အားလုံးစုဝေးပြီး တစ်ဝိုင်းတည်းထိုင်ကာ ထမင်း၊ ဟင်းများကို အတူတကွ မျှဝေစားသောက်ခြင်း၊ လူကြီး၊ လူငယ်၊ ကလေးအားလုံး အဆင့်အတန်းမခွဲခြားဘဲ တန်းတူညီမျှပါဝင်ခြင်းတို့ကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။ ထမင်းဝိုင်းသည် စည်းလုံးမှု၏ သင်္ကေတဖြစ်သည်။ မိသားစုအတွင်း ချစ်ခြင်းမေတ္တာ၊ ပြောဆိုဆက်ဆံမှုများကို မြှင့်တင်ပေးသည်။ ဧည့်သည်များကို ထမင်းဝိုင်းသို့ ဖိတ်ခေါ်ခြင်းဖြင့် ရိုးရာဓလေ့ ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှုကိုပြသသည်။ မိသားစုအခြေပြု ကျေးလက်စည်းလုံးမှု၊ရိုးရာဓလေ့နှင့် ဘာသာတရားအပေါ် လေးစားမှု၊ တန်းတူညီမျှမှု၊ ကရုဏာနှင့် ရိုးသားမှု၊ မေတ္တာ၊ ဒါန၊ သဘာဝနှင့် ဟန်ချက်ညီစွာနေထိုင်မှုတို့သည် မြန်မာ့လူမှုရေးတန်ဖိုးများပင်ဖြစ်သည်။ ထို့အတူ မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အလှူအတန်းနှင့် ပေးကမ်းစွန့်ကြဲမှု အထက်သန်ဆုံးနိုင်ငံများတွင် ကမ္ဘာထိပ်ဆုံးအဆင့်၌ ရပ်တည်လျက်ရှိခြင်းကို ကြည့်ခြင်းအားဖြင့် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ စိတ်နေစိတ်ထား လူမှုဆက်ဆံရေးဓလေ့တန်ဖိုးများကို တွေ့ရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံ၊ ပဋိပက္ခများပြည့်နှက်နေသည့်နိုင်ငံဟု မည်သို့ပင် သမုတ်စေကာမူ မြန်မာတို့၏ “အလှူရေစက် လက်နှင့်မကွာ” ဓလေ့ရိုးရာတန်ဖိုးများသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် သဒ္ဓါတရားပြည့်ဝသော လူမျိုးများအဖြစ် နွံမနစ်သော ပတ္တမြားကဲ့သို့ပင်တည်ရှိနေမည်ဖြစ်သည်။

ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်…

လွတ်လပ်ရေးဖခင်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်အတူ  သခင်မြ၊ ဒီးဒုတ်ဦးဘချို၊ ဦးဘဝင်း၊ စဝ်စံထွန်း၊ မန်းဘခိုင်၊ ဦးရာဇတ်၊   ဦးအုန်းမောင်နှင့် ရဲဘော်ကိုထွေးတို့သည် နယ်ချဲ့လက်ပါးစေ မသမာသူလူ တစ်စု၏လက်ချက်ဖြင့် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက် နံနက် ၁၀ နာရီ ၃၇ မိနစ်တွင် ကျဆုံးခဲ့သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်တကွ ခေါင်းဆောင်ကြီးများသည် ရည်မှန်းထားသော လွတ်လပ်ရေးရရှိရေး အတွက် အသက်နှင့်ခန္ဓာကို ရင်းနှီးပေးဆပ်ခဲ့သည်ဖြစ်ရာ ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်ကို “အာဇာနည်နေ့”   အဖြစ်သတ်မှတ်ကာ   နှစ်စဉ်ထိုနေ့ရောက်တိုင်း     အာဇာနည်ကြီးများအား အလေးပြုလျက်ရှိသည်။

အာဇာနည်နေ့တွင် ကျဆုံးလေပြီးသော ခေါင်းဆောင်ကြီးများအားရည်စူး၍ ဆရာတော်၊ သံဃာတော် များအား ဆွမ်းဆက်ကပ်လှူဒါန်းခြင်း၊ အာဇာနည်ဗိမာန်၊ အာဇာနည်ကျောက်တိုင်၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြေးရုပ် သို့မဟုတ် ရုပ်တုရှေ့တွင် လူအများစုဝေးကာ လွမ်းသူ့ပန်းခွေချအလေးပြုခြင်း၊ နံနက် ၁၀ နာရီ ၃၇ မိနစ်တွင် ဥဩဆွဲခြင်း၊ သွားလာသူများခေတ္တရပ်တန့်ဂါရဝပြုခြင်းများပြုလုပ်ကြသည်။ နိုင်ငံတော်အလံ ကို  တစ်ဝက်လွှင့်ထူကာ အလေးအမြတ်ပြုကြသည်။ ထိုအစဉ်အလာသည် ကောင်းမြတ်သောအစဉ် အလာတစ်ခုဖြစ်သည်။ ပို၍လေးနက်စေသည်မှာ အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ဖြစ်စေလိုသောဆန္ဒသဘောထားများပါရှိသည့်  မိန့်ခွန်းများနှင့်အညီ   ကျင့်ကြံအားထုတ်ကြခြင်းပင်ဖြစ် သည်။

ဗိုလ်ချုပ်သည်    နိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးအတွက် အားထုတ်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်စဉ် နေရာဌာနအသီးသီး၌ အလျဉ်းသင့်သလိုမိန့်ခွန်းပြောကြားသည်။စည်းလုံးညီညွတ်ရေး၊တိုင်းပြည်ကြီးပွားရေး၊ စုပေါင်းအကောင် အထည်ဖော်ရေး၊ လုံ့လဝီရိယရှိရေး၊ စည်းကမ်းတကျရှိရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေး၊ အမြော်အမြင်ကြီးမားရေး၊  အလုပ်လုပ်ကြရေး၊ ခေါင်းဆောင်မှုစိတ်ဓာတ်နှင့် မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်ထွန်းကား ရေးစသည်ဖြင့်များလှစွာ သောမိန့်ခွန်းများပြောကြားခဲ့သည်။ ၁၉၄၃ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၈ ရက်တွင် ကျင်းပသော   အရှေ့အာရှ တိုက်စစ် တစ်နှစ်ပြည့်မြောက် နှစ်ပတ်လည်အထိမ်းအမှတ်တွင် “မိမိတို့ယုံကြည်သော ဝါဒအတွက် အသက်ကိုပင်စွန့်သွားကြသော အာဇာနည်များအား မိမိသည်ချီးကျူးကြောင်း၊ ထိုစိတ်မျိုးကို ကျန်ခဲ့ သူများက ထပ်တလဲလဲမွေးမြူအပ်ကြောင်း၊ အမျိုးဘာသာနှင့်နိုင်ငံအတွက်အသက်စွန့်ရန်ကြောက် နေသောနိုင်ငံတိုင်းမှာ မကြီးပွားနိုင်ကြောင်း”ထည့်သွင်းမိန့်ကြားခဲ့သည်။ ဤကားဗိုလ်ချုပ်၏ အာဇာ နည်စိတ်ဓာတ်ကိုအလေးထားသည့်  ပြယုဂ်တစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။

အာဇာနည်ဟူသောဝေါဟာရကို   မြန်မာအဘိဓာန်တွင်  ဖွင့်ဆိုထားသည်မှာ “အကြောင်း ဟုတ်၊ မဟုတ် ကို ကောင်းစွာသိသောသူ၊ သာမန်ထက် လက်ရုံးရည်၊ နှလုံးရည် ထူးကဲသာလွန်၍ အများအကျိုးအတွက် သက်စွန့်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်သူ”ဟူ၍ဖြစ်သည်။

အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်တွင် “မိုက်ရူးရဲမဆန်ခြင်း၊ အကြောင်းကောင်းဟုတ်၊ မဟုတ်သိမြင်တတ်သော ပညာဉာဏ်အသိရှိခြင်း၊   ရဲဝံ့ပြတ်သားစွာ စွန့်လွှတ်စွန့်စားအားထုတ်ဆောင်ရွက်တတ်ခြင်း”တို့ကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။

အထူးသဖြင့် အာဇာနည်ပုဂ္ဂိုလ်များသည် အရေးကြုံလျှင် သက်လုံကောင်းတတ်ကြသည်။ သာဓက အားဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်တကွ အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးများက  အတိအလင်း စံနမူနာပြ သပြီးဖြစ်သည်။ မြန်မာ့သမိုင်းတွင် မှတ်တမ်းမတင်၊ စာမဝင်သော်လည်း အာဇာနည်စိတ်ဓာတ်ဖြင့် တိုင်းပြည်နှင့်လူမျိုးအတွက်    သက်စွန့်ကြိုးပမ်းခဲ့သူများစွာရှိကြောင်း တွေ့ရသည်။

အမိမြန်မာနိုင်ငံတော်ကို နယ်ချဲ့ဗြိတိသျှတို့က ကျူးကျော်စစ်သုံးကြိမ်ဖြင့် မတရားသိမ်းပိုက်အုပ်ချုပ် ခဲ့သည်။  မြန်မာ့သွေးချင်းတိုင်းရင်းသားအပေါင်းတို့သည် နယ်ချဲ့ကျူးကျော်လာမှုကို အင်္ဂလိပ်၊ မြန်မာစစ် ပွဲများ၌လည်းကောင်း၊   နယ်ချဲ့တို့အုပ်ချုပ်စဉ်ကာလ၌လည်းကောင်း၊    ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး၊ အမျိုး သားလွတ်မြောက်ရေးကာလတစ်လျှောက်လုံး၌လည်းကောင်း စွန့်လွှတ်စွန့်စားစွာ ရွပ်ရွပ်ချွံချွံတိုက်ပွဲ ဝင်ခဲ့ကြသည်။   ကိုလိုနီခေတ်ဦး၊ ခေတ်လယ်၊ ခေတ်နှောင်း ကာလသုံးပါးလုံးတွင် တော်လှန်ရေး သမိုင်း ဝင်အာဇာနည်တို့၏   သူရဲကောင်းပီသသည့်စိတ်ဓာတ်ကို အထင်အရှားတွေ့မြင်နိုင်သည်။

နယ်ချဲ့ဗြိတိသျှတို့အား တော်လှန်ခဲ့သော မျိုးချစ်သူရဲကောင်းများသည် မြန်မာပြည်အရပ်ရပ်၌ သူ့နေရာ နှင့်သူ ရှိနေကြသည်။ အကြီးမားဆုံးတိုက်ပွဲများရှိသလို တိုက်ပွဲငယ်များလည်းရှိသည်။ သွေးကပြောသော တော်လှန်ရေးဖြစ်၍ အရေးကြီးသော်သွေးနီးပြီး နယ်ချဲ့ကိုတွန်းလှန်ခဲ့ကြသည်။ သာဓကအားဖြင့် ဓနုဖြူမှ  ဗိုလ်မြတ်ထွန်း၊ မလွန်မြို့ဝန် ဦးဘို၊ မင်းဘူးနယ်မှ ဗိုလ်ဥတ္တမ၊ ဗိုလ်ရွဲ၊ ဗိုလ်စောဦး၊ ဗိုလ်စောပု၊ ဗိုလ်မြိုင်ကြီး၊ မြင်းခြံနယ်မှ ဗိုလ်ရာညွန့်၊ ဗိုလ်ချို၊ ဗိုလ်လှကျော်၊ ဗိုလ်ဘိုးဆင်၊ ရမည်းသင်းမှ ဗိုလ်အောင်ဘော်၊ ဗိုလ်သီဟရာဇာ၊  နတ်မောက်မှ ဗိုလ်မင်းရောင်၊ ဝန်းသိုမှ ဦးအောင်မြတ်၊ မိုးကောင်းမှ ဦးရွှေသား၊ ဗန်းမော်မှ ဗိုလ်ဘိုးစော၊  ရှမ်းပြည်တောင်ပိုင်းမှ မြင်းစိုင်းမင်းသား၊ ဗိုလ်ရိုင်း၊ ရွှေဘိုချင်းတွင်း နယ်မှ ဗိုလ်အဂ္ဂ၊ ဗိုလ်သုံ၊  မြောက်ပိုင်းရှမ်းပြည်မှ စောရန်နိုင်၊ စောရန်ပိုင်၊ စောခမ်းလှိုင်၊ စစ်ကိုင်းနယ်မှ ဗိုလ်မင်းမို၊ ဗိုလ်ညိုဦး၊ ချင်းတောင်တန်းဒေသမှ ဗိုလ်ဆွန်ပက်၊ ဗိုလ်တွန်းဇံ၊  တောင်ပိုင်းရှမ်းပြည်မှ လင်းပင်မင်းသား၊ မိုးနဲစော်ဘွား၊   ကျိုင်းတုံစော်ဘွား၊ ကချင်ပြည်မှ ဖုန်ကန်ဒူးဝါး၊ ဆမားဒူးဝါး၊ ကယားမှ စောလှဘော်တို့မှာ ထင်ရှားသည်။

မြန်မာအမျိုးသားများနည်းတူ မျိုးချစ်မြန်မာအမျိုးသမီးများသည်လည်းအမိနိုင်ငံတော်ကို ချစ်ကြည်မြတ် နိုးစိတ်ကြီးမားစွာ မိမိတို့၏အသက်ကိုပင်မငဲ့ကွက်ဘဲ လွတ်လပ်ရေးအတွက် စွန့်စွန့်စားစားတိုက်ပွဲဝင် ခဲ့ကြသည်။ ၁၈၂၅ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၀ ရက်တွင် အထက်မြန်မာနိုင်ငံသို့ထိုးဖောက်ရန်  ချီတက်လာ သော နယ်ချဲ့တပ်မဟာနှစ်ခုကို ပြည်မြို့အရှေ့ဘက် ၁၆ မိုင်အကွာရှိ ဝက်ထီးကန်အရပ်၌ မြန်မာနှင့်ရှမ်း တပ်ဖွဲ့များက   ပြင်းပြင်းထန်ထန်ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာထိုတိုက်ပွဲတွင် ရှမ်းအမျိုးသမီးသုံးဦးကလည်း   မိမိတို့၏အသက်ကိုပင်ပေးဆပ်၍ အမိနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးအတွက် စွန့်လွှတ်စွန့်စား တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြ သည်။

၁၈၈၉ ခုနှစ်တွင် တောင်ပေါ်ဒေသများကို သိမ်းပိုက်စိုးမိုးရန် ချီတက်လာသော နယ်ချဲ့ဗြိတိသျှတပ် များအား ချင်းမျိုးချစ်တော်လှန်ရေးတပ်ဖွဲ့က ပြင်းပြင်းထန်ထန် ခုခံတိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ယင်းသို့နယ် ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးတိုက်ပွဲများအနက် ထင်ရှားသည့်တိုက်ပွဲမှာ ချင်းပြည်နယ် တာတန်ရွာရှယ်လုံးခံတပ်၌ ၁၈၈၉ ခုနှစ် မေလ ၄ ရက်ကဖြစ်ပွားခဲ့သော နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး ရှယ်လုံးခံတပ်တိုက်ပွဲဖြစ်သည်။ ထိုတိုက်ပွဲတွင် ချင်းအမျိုးသမီးများကိုယ်တိုင်   လက်နက်စွဲကိုင်တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြရာ တိုက်ပွဲအပြီး ချင်းမျိုး ချစ်တော်လှန်ရေးသမား ၂၇ ဦး ကျဆုံးခဲ့သည့်အနက် ချင်းအမျိုးသမီးတော်လှန်ရေးမယ် ရှစ်ဦးပါဝင်သွား ခဲ့သည်။

ထိုသို့ နယ်ချဲ့အားလက်နက်စွဲကိုင်တော်လှန်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသော မြန်မာအမျိုးသမီးများစွာပေါ်ပေါက်ခဲ့ သလို နယ်ချဲ့တိုက်ပွဲဝင် တော်လှန်ရေးသမားများအတွက် အန္တရာယ်မျိုးစုံကိုရင်ဆိုင်ရင်း လက်နက်၊ ရိက္ခာဆက်သွယ်ပေးပို့ခြင်း၊ မြေပြင်ဆက်သားအဖြစ် စွန့်စွန့်စားစားဆောင်ရွက်ပေးခြင်း၊ နယ်ချဲ့ သတင်း ကိုလျှို့ဝှက်စွာထောက်လှမ်းသတင်းပေးခြင်းစသည့်မြန်မာအမျိုးသမီးသူရဲကောင်းတို့ မြောက်မြားစွာရှိခဲ့ သည်။ မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုသမိုင်း၌ မြန်မာအမျိုးသမီးများ၏ ဆောင်ရွက်ချက်များမှာ ဂုဏ်ယူလေးစားဖွယ်အထင်အရှားရှိကြောင်း လေ့လာသိရှိနိုင်ကြသည်။

မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး သူ့ကျွန်ဘဝ၌ ဖိနှိပ်ချုပ်ချယ်ခြင်းခံရနေချိန် လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုကာလ၌ သန္ဓေ တည်ပေါက်ဖွားခဲ့သောတပ်မတော်သည် ပြည်သူလူထုနှင့်အတူနယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး၊  ဖက်ဆစ် တော်လှန်ရေးတိုက်ပွဲများကိုဆင်နွှဲရင်း ကောင်းမြတ်သော အစဉ်အလာများကို လက်ဆင့်ကမ်းထိန်း လာခဲ့သည်မှာ ယနေ့ကာလအထိဖြစ်သည်။ နောင်တွင်လည်း နိုင်ငံတော်အကျိုး၊ ပြည်သူ့အကျိုးကို ဦးထိပ်ပန်ဆင်လျက် အသက်သွေးချွေးစဉ်မနှေးဘဲ ပေးဆပ်နေမည်သာဖြစ်သည်။ မြန်မာ့တပ်မတော် သည် အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ဦးစီးသည့် ရဲဘော်သုံးကျိပ်မှစတင် ခဲ့သည် ဖြစ်ရာ ဗိုလ်ချုပ်သည် တပ်မတော်ကိုစတင်တည်ထောင်သူ တစ်နည်းဆိုသော် တပ်မတော်၏ဖခင်ဖြစ် သည်။

တပ်မတော်၏မွန်မြတ်သောအစဉ်အလာကောင်း(၁၂)ရပ်နှင့်အညီ နိုင်ငံတော်နှင့် နိုင်ငံသားတို့အတွက် အရေးကြုံလာသည့်အခါတိုင်း   နိုင်ငံနှင့်ပြည်သူကို မျက်နှာမူလျက် အသက်သွေးချွေးပေးဆပ်ကာ စွန့်လွှတ်စွန့်စားစွာ   ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကာကွယ်ထမ်းရွက်ခဲ့ကြောင်း မြန်မာ့သမိုင်းစဉ်က အတိအလင်း ပြဆိုသည်။

စစ်သည်တော်တို့သည် ပေးအပ်သည့်အမိန့်နှင့်တာဝန်ကို ကျေပွန်စွာထမ်းရွက်ရင်း သူရဲကောင်း စိတ်ဓာတ်ကိုအခြေတည်လျက်  အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးများ၏  အာဇာနည်စိတ်ဓာတ်ကို စံနမူနာ ယူခဲ့သော တိုက်ပွဲကြီးငယ်ပေါင်းများစွာရှိသည်။ ထိုသို့စွန့်လွှတ်စွန့်စားစွာ တိုက်ပွဲဆင်နွှဲခဲ့ရာတွင် ကျဆုံး၊ ဒဏ်ရာရစစ်သည်တော်ပေါင်းအမြောက်အမြားရှိသည်။

စစ်သည်တော်အချို့သည် ထူးချွန်ပြောင်မြောက်သောတိုက်ပွဲဝင်စွမ်းရည်များကြောင့် စွမ်းရည်ဘွဲ့ဆိုင်ရာ ဘွဲ့ထူးဂုဏ်ထူးများကိုဂုဏ်ယူမြတ်နိုးဖွယ်ရာ ထိုက်ထိုက်တန်တန်ချီးမြှင့်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုရသော် (၇၈)နှစ်မြောက် အာဇာနည်နေ့တွင် အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးများ၏အာဇာနည်စိတ်ဓာတ်ကို စံနမူနာထားအတုယူလျက်နိုင်ငံတော်နှင့်ပြည်သူ့အကျိုးအတွက်“တစ်ချပ်အုတ်ခဲ တစ်ပွင့်သဲ”အဖြစ် ကျရာအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ထမ်းရွက်ကြမည်ဆိုလျှင် နိုင်ငံတော် အဓွန့်ရှည်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အားသစ်များလောင်းပေးနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။   ။

MWD Web Portal