အရေးပါသည့်ထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်းများ(ပရီကာဆာများ)ကို တရားဝင်နှင့်တရားမဝင် အသုံးပြုခြင်းများ အပိုင်း(၂)တွင်ဖော်ပြခဲ့သော United Nations Convention Against Illicit Traffic in Narcotic Drugs  and Psychotropic Substances က ကြေညာထားသည့် ထိန်းချုပ်ဓာတုပစ္စည်း ၄၃ မျိုး၏တရားဝင် အသုံးပြုမှုများနှင့် တရားမဝင်အသုံးပြုမှုများကို ဆက်လက်ဖော်ပြသွားပါမည်။

၁။ N-acetylanthranilic Acid (အင်-အက်စီတိုင်းလ်အင်သရာနီလစ်အက်စစ်) C9H9NO3 ကို ဆေးဝါးများ၊ ပလတ်စတစ်များနှင့် သန့်စင်သောဓာတုပစ္စည်းများ၊ ပြင်းအားပျော့သော ဓာတုပစ္စည်းများ နှင့် ပလတ်စတစ်များထုတ်လုပ်ရာတွင် တရားဝင်အသုံးပြုပြီး မက်သာကွာလုံး (Methaqualone) နှင့် မက်ကလိုကွာလုံး (Mecloqualone) ကို ဖန်တီးထုတ်လုပ်ရာတွင် တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။

၂။ Ephedrine (အက်ဖီဒရင်း) C10H15NO မှာ အနံ့မရှိသော အဖြူရောင်ပုံဆောင်ခဲအမှုန့်ဖြစ်ပြီး အက်ဖီဒရာအပင်မှ ဓာတုဗေဒနည်းဖြင့် ထုတ်လုပ်ရရှိသည်။ ၎င်းသည် Alcohol တွင် ပျော်ဝင်ပြီး Ether Chloroform တို့တွင် ပျော်ဝင်ခြင်းမရှိပါ။ ထိုအမှုန့်ကို ရှူရှိုက်လျှင်အန္တရာယ်ရှိသည်။ ပန်းနာရင်ကျပ် ကဲ့သို့ အသက်ရှူကျပ်သောရောဂါကာကွယ်ဆေး၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်း သန့်ရှင်းစေသောဆေးဝါးများ ထုတ်လုပ်ရာတွင်သုံးပြီး မက်သာအဖက်တမင်း (Metham-phetmine) တရားမဝင် ထုတ်လုပ်ရာတွင် လည်း အသုံးပြုကြသည်။

၃။ Ergometrine (အာဂိုမတ်ထရင်း) C23H27N3O6 ကို ခေါင်းကိုက်ရောဂါသက်သာစေသည့် ဆေးဝါး၊ သားဖွား/မီးယပ်တွင် သားအိမ်ညှစ်ဆေးနှင့် သားဖွားရာတွင် အသက်ရှူဝစေရန်အသုံးပြုပြီး လိုင်ဆာဂျစ် အက်စစ် (Lysergic Acid) နှင့် လိုင်ဆာဂျစ်အက်စစ်ဒိုင်အီသိုင်းလမိုဒ်  (Lysergic Acid Diethylamide (L.S.D))ဖန်တီးထုတ်လုပ်ရာ၌ တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။

၄။ Ergotamine (အာဂိုတမင်း) C33H35N5O5 ကို သားဖွား/မီးယပ်သည့်မိခင်အား ကုသရာတွင် မရှိမဖြစ် အသုံးပြုရသောပစ္စည်းဖြစ်သည်။  ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ခြင်းကိုကုသပေးသည့်ဆေးဖြစ်ပြီး နာကျင်ခြင်း၊ ပျို့အန်ခြင်း၊  စိတ်တိုခြင်းနှင့် ယာယီအမြင်အာရုံဆုံးရှုံးခြင်းတို့ကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ဤဆေးပြားများသည်  နာကျင်ခြင်းအချက်ပြမှုများကိုပိတ်ဆို့ကာ ဦးနှောက်အတွင်းရှိ သွေးကြောများကို ကျဉ်းစေရန် လုပ်ဆောင်သည်။    ဆေးအရည်ပျော်စေရန် လျှာအောက်တွင်ထား၍ သောက်နိုင်သည်။ Aura နှင့် ဦးခေါင်းအစုလိုက်အပြုံလိုက်ကိုက်ခြင်း ရှိ/မရှိ စစ်ဆေးသည့် Alpha-1 Selective Adrenergic Agonist Vasoconstrictor ဆေးဖြစ်သည်။ Lysergic Acid နှင့် L.S.D(Lysergic Acid Diethylamide) တို့ ထုတ်လုပ်ရာ၌လည်း တရားမဝင်အသုံးပြုသည်။

၅။ Isosafrole (အိုင်ဆိုဆာဖရိုး) C10H10O2 သည် အမွှေးရနံ့လုပ်ငန်းတွင် အသုံးပြုသော အော်ဂဲနစ်ဒြပ် ပေါင်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး စမုန်နက် သို့မဟုတ် နွယ်ပင်၏ရနံ့ကိုရရှိစေသည်။ ယင်းကို ပိုင်ပါရိုနယ်လ် (Piperronal)၊ အဆင့်မြင့်ရေမွှေး (Perfume) ဖြစ်စေရန် ပြုပြင်ရာ၌လည်းကောင်း၊ အရည်အသွေး ကောင်းသော ဆပ်ပြာမွှေးဖြစ်စေရန်လည်းကောင်း၊ ဆာဆပါရိလ်အမွှေးနံ့ပြုလုပ်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ ကပ်ရောဂါကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ရာတွင်လည်းကောင်း  အသုံးပြုသည်။ ဘီယာပြုလုပ်ရာ၌ မီသိုင်းလ် ဆီလီကိတ်(Methyl Silicate) နှင့်အတူ Isosafrole ပမာဏအနည်းငယ်ကို ထည့်သုံးခြင်းဖြင့် အနံ့ပိုမို ကောင်းမွန်စေသည်။ တရားမဝင်အနေဖြင့် MDA (3,4-Methylene-dioxyamphetamine)၊ MDE (3,4-Methylenedioxy-N-ethylamphetamine)၊ MIMA နှင့် Normalhy-droxitine Amphetamine တို့ထုတ်လုပ်ရာ၌ အသုံးပြုသည်။

၆။ Lysergic Acid  (လိုက်ဆာဂျစ်အက်စစ်) C16H16N2O2 ကို d-lysergic acid နှင့် (+)-lysergic acid ဟု ခေါ်ဆိုနိုင်သည်။ LA ကိုဆေးဝါး (Phamaceutical) အဖြစ်လည်းကောင်း၊ စိတ်အားထက်သန် စေသော ဆေးဝါးများ (Psychedelic Drugs) အဖြစ်လည်းကောင်း၊ အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်းများ (Organics) ထုတ်လုပ်ရာ၌ အသုံးပြုနိုင်ပြီး L.S.D (Lysergic Acid Diethylamide) တရားမဝင် ထုတ်လုပ်ရာ၌ လည်းကောင်းအသုံးပြုသည်။

၇။ 3,4-Methylenedioxyphenyl-2-Propanone (၃၊ ၄-မီသိုင်းလ်လင်းဒိုင်အောက်ဆီဖီနိုင်းလ် -၂-ပရိုပန်နုန်း) (MDP-2-P/PMK) C10H10O3 ကိုပိုင်ပါရိုနောနှင့် အခြားသောအမွှေးဆီများ၊ ရေမွှေးများ ထုတ်လုပ်ရာ၌သုံးပြီး Amphetamine၊ MDA (3,4-Methylenedioxyamphetamine)၊ MDE (3,4-Methylenedioxy-N-ethylamphetamine)၊ MDMA (3,4-Methylenedioxymethamphetamine) Normalhydroxydine, Amphetamine (N-OM MDA) တို့ကို တရားမဝင်စိတ်ကြွဆေးများ ထုတ်လုပ်ရာ၌လည်း အသုံးပြုသည်။

MDMA (3,4-Methylenedioxymetham-phetamine) or Ecstasy“Ecstasy” ဟု ပို၍ လူသိများထင်ရှားသော MDMA သည် Schedule I ဆေးဖြစ်ပြီး ရေတွင် အလွန်ပျော်ဝင်နိုင်သော အဖြူရောင် Semisolid ဓာတုပစ္စည်းဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ကြည်လင်ပြီး အရောင်မဲ့အရည်ကို ရေတွင်  အယ်ကို ဟောရနံ့အနည်းငယ်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ MDMA ကို အစာစားချင်စိတ်ကိုသက်သာစေသည့် ဆေးဝါး အဖြစ်လည်းကောင်း၊ စိတ်ကုထုံးတွင် အသုံးပြုခဲ့ပြီး ပါကင်ဆန်ရောဂါနှင့် စိတ်ဒဏ်ရာလွန်စိတ်ဖိစီးမှု ရောဂါတို့ကိုကုသရာတွင်လည်းကောင်း အသုံးပြုကြသည်။ တစ်နည်းအားဖြင့် MDMA (C11H15NO2.HCl) သည် “စိတ်ကြွဆေးပြား” သို့မဟုတ် “Molly” ဟု အများအားဖြင့် ရည်ညွှန်းသည့်  လူသိများသောအပန်းဖြေဆေးဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် ပြင်းထန်သော ကြည်နူးမှု၊ စိတ်ခံစားမှု၊ ပွင့်လင်းမှုနှင့် စာနာမှုတို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသကဲ့သို့ အာရုံခံနိုင်စွမ်းကို မြှင့်တင်ပေးပြီး စွမ်းအင်အဆင့်ကို တိုးမြှင့်ပေးသည်။

MDMA အသုံးပြုခြင်းကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသော Serotonin များအလွန်အကျွံထုတ်လွှတ်မှုသည် ဦးနှောက်အတွင်းရှိ အာရုံကြောထုတ်လွှတ်မှုစနစ် (Neurotransmitter) ကို  သိသိသာသာ လျော့ကျ သွားစေနိုင်သည်။ အကျိုးဆက်အနေဖြင့် လူများသည် MDMA အသုံးပြုပြီးနောက် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ စိုးရိမ်စိတ်နှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းကဲ့သို့သော အပျက်သဘောဆောင်သော    စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအကျိုး သက်ရောက်မှုများကို ရက်အတော်ကြာ ကြုံတွေ့ရနိုင်သည်။ MDMA သည် Norepinephrine ထွက်လာခြင်းကြောင့် အဓိကအားဖြင့် နှလုံးခုန်နှုန်းနှင့် သွေးပေါင်ချိန်တိုးခြင်းကဲ့သို့သော Adrenergic သက်ရောက်မှုများကို တစ်သမတ်တည်းဖြစ်ပေါ်စေသည်။

MDMA သည် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း သို့မဟုတ် စိုးရိမ်ပူပန်မှုကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ MDMA သည် နှလုံးခုန်နှုန်း ကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး နှလုံးတိုက်ခိုက်ခံရနိုင်ခြေကိုတိုးစေသည်ဟု   လူသိများသည်။ ရေတိုဘေးထွက် ဆိုးကျိုးအနေဖြင့် ပျို့ခြင်း၊ အန်ခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ်ကိုလျော့ကျစေခြင်း၊ ဝမ်းသာပီတိစိတ်ဖြစ်ခြင်း၊ အဆိုးမြင်စိတ်များလျော့ပါးလာခြင်း၊ မလုံခြုံမှုများလျော့ပါးလာခြင်း၊  ခံစားချက်ခိုင်မာလာခြင်းတို့ ဖြစ်ပေါ်စေပြီးရေရှည်ဘေးထွက်ဆိုးကျိုးအနေဖြင့် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ ပူပင်သောက ဖြစ်ခြင်း၊ အဆိုးမြင် စိတ်များတိုးလာခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ အစာစားချင်စိတ်ကို လျော့ကျစေခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ် ပြဿနာ များဖြစ်ပေါ်ခြင်းနှင့် စိတ်တိုစရာခံစားချက်များကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။

MDA (3,4-Methylenedioxyamphetamine) or Sassafras"Sally" သို့မဟုတ် "Sassafras" ဟုလည်း ခေါ်သော MDA (C10H13NO2) သည် ကျေနပ်ပျော်ရွှင်မှု၊ စွမ်းအင်အဆင့်တိုးမြှင့်မှု၊  အာရုံခံစားမှုနှင့် စာနာမှုတို့ကို မြှင့်တင်ပေးပြီး ပြောင်းလဲလာသော အချိန်သညာကို ထုတ်ပေးသည်။ MDA သည် MDMA နှင့် နှိုင်းယှဉ်လျှင် ပိုမိုအားကောင်းသော အမြင်အာရုံနှင့် အကြားအာရုံယောင်များကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး စွမ်းအင်အဆင့်ကို ပိုမိုမြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။ MDA ခန္ဓာကိုယ်မှ အပြည့်အဝဖယ်ထုတ်ပစ်ရန် MDMA ထက် ၂ နာရီမှ ၄ နာရီ ပိုကြာတတ်သည်။ MDMA နှင့်ခံစားချက်ချင်း ဆင်တူသော်လည်း MDA ၏ serotonin receptors များပေါ်တွင် MDA ၏လုပ်ဆောင်ချက်သည် အသုံးပြုပြီး နောက်ရက်အတော်ကြာ ခံစားရနိုင်သည့် စိတ်ဓာတ်ကျခြင်း၊ စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်းနှင့် ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်းကဲ့သို့သော အနုတ်လက္ခဏာ ဆောင်သော စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။

MDA နှင့် MDMA နှစ်မျိုးလုံးကို စိတ်ကြွဆေးများအဖြစ်ခွဲခြားထားပြီး ဦးနှောက်အတွင်းရှိ Serotonin၊ Dopamine နှင့် Norepinephrine တို့ကို တိုးမြှင့်နိုင်သည်။ ဆေးဝါးနှစ်မျိုးလုံးသည် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အန္တရာယ်များကို သယ်ဆောင်လာပြီး ဆိုးရွားသောကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများရှိသည်။ ပစ္စည်းတစ်ခုစီ၏ တိကျသောအန္တရာယ်သည် သောက်သုံးသောပမာဏ၊ သန့်ရှင်းမှု၊ တစ်ဦးချင်း ဇီဝကမ္မဗေဒနှင့် ကွဲပြားမှုနှင့်အသုံးပြုမှုအခြေအနေကဲ့သို့သော အချက်များပေါ်တွင် မူတည်၍ ကွဲပြားနိုင် သည်။

MDA သို့မဟုတ် MDMA လွန်ကဲစွာသုံးစွဲခြင်းသည် အန္တရာယ်ရှိသောခန္ဓာကိုယ်အပူချိန် (Hyperthermia)၊ နှလုံးသွေးကြောဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများဖြစ်သည့် သွေးပေါင်ချိန်တက်ခြင်း၊ နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်ခြင်း သို့မဟုတ် ပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း၊ နှလုံးရပ်ခြင်း၊ ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်း၊ စိတ်ရှုပ်ထွေးမှုဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ မထိန်းချုပ်နိုင်သောတုန်လှုပ်ခြင်း သို့မဟုတ် တက်ခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်း   စသည့်   အသက်အန္တရာယ်ကို ခြိမ်းခြောက်နိုင်သော အကျိုးဆက်များဖြစ်စေနိုင်သည်။

ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်။

 MWD Web Portal

Photo - iPleaders

မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာ၏ လက်ရှိအခြေအနေ

မြန်မာနိုင်ငံတွင်  ကြုံတွေ့ခံစားနေရသောမူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာကိုလေ့လာကြည့်လျှင် လူငယ်ထု အတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲခြင်း၊ နိုင်ငံအတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်ခြင်း၊ ကြားခံနိုင်ငံအဖြစ် အသုံးချခံနေရခြင်း၊ နိုင်ငံဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ    ပါဝင်ပတ်သက်မှုမြင့်မား လာခြင်းနှင့်အတူ မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်သူများ၏နယ်စပ်များမှ တရားမဝင်ဝင်ရောက်လာခြင်း တို့ကို ကြုံတွေ့ရသည်။

နိုင်ငံတော်၏လက်ရှိကြုံတွေ့နေသော  အခြေအနေနှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အချို့မှ မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာတွင် နက်ရှိုင်းစွာပါဝင်နေမှုကလည်း ပြဿနာဖြေရှင်းရာ၌ အဆိုးသံသရာကို ရှည်စေလျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံကြုံတွေ့နေရသည့်မူးယစ်ဆေးဝါးပြဿနာတွင် အရင်းခံအချက်များစွာရှိသည့်အနက်  သိသာထင်ရှားသောပြဿနာမှာ နယ်မြေတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုအားနည်းနေခြင်းနှင့်  လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ၏ပါဝင်ပတ်သက်မှုမြင့်မားနေခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ နယ်မြေတည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုအားနည်းရခြင်း၏အဓိကပြဿနာမှာ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ အမြင်ကျဉ်းမြောင်းခြင်းနှင့်   ကိုယ်ကျိုးစီးပွား ရလိုမှုများခြင်း၊ မတော်လောဘနှင့် ကိုယ်ချင်းစာတရားနည်းပါးခြင်း၊ နယ်မြေဒေသဖွံ့ဖြိုးမှုကို အမှန်တကယ် လိုလားမှုမရှိခြင်း၊   ရိုးသားသောဒေသခံတိုင်းရင်းသားများအပေါ်ခေါင်းပုံဖြတ် အမြတ်ထုတ်လိုခြင်းနှင့်အမြော်အမြင်နည်းပါးစွာဖြင့် အကြမ်းဖက်လိုခြင်း စသည့်အကြောင်းများပေါ် အခြေခံနေသည်။ ထိုလိုလားချက်များသည်ပင် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်၊  သယ်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်မှုများတွင်  လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက  နက်ရှိုင်းစွာပါဝင်ပတ်သက်မှုရှိနေသည်ကို ဖမ်းဆီးရမိမှုများမှ သက်သေခံနေလျက်ရှိသည်။ ထို့အတူ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အတွင်း ကိုယ်တိုင်မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုများကလည်း တစ်နေ့ ထက်တစ်နေ့ မြင့်မားလာလျက်ရှိသည်။

နိုင်ငံတော်အပေါ်ခြိမ်းခြောက်လာမှုများ

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအတွင်း လူငယ်နှင့်လူလတ်ပိုင်းများ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုမြင့်တက်လာခြင်းသည် နိုင်ငံ့အနာဂတ်အတွက် အဓိကခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်သည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲရာမှ နိုင်ငံအတွင်း ပညာရည်မြင့်မားသောလူဦးရေနည်းပါးလာခြင်းနှင့်အလုပ်လုပ်ကိုင်နိုင်စွမ်းရှိသော လူလတ်ပိုင်းအတွင်း မူးယစ်ဆေး ဝါးသုံးစွဲနေခြင်းကြောင့် စွမ်းရည်မြင့်မားသော ကုန်ထုတ်လုပ်သူစွမ်းအားစုများ လျော့နည်းလာစေခြင်း တို့ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ အနာဂတ်တွင် ပညာရည်မြင့်မားပြီး အရည်အချင်းရှိသော လူ့စွမ်းအားအရင်း အမြစ်များနည်းပါးလာခြင်းကပင် နိုင်ငံ့အနာဂတ်နှင့် နိုင်ငံသားတို့၏ကံကြမ္မာကို အဆုံးစွန်ထိဆွဲချသွား မည်ဖြစ်သည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲသူနှင့်  ၎င်းတို့၏မိသားစုအတွင်း ဦးစွာကြုံတွေ့ရမည့်ပြဿနာမှာ စီးပွားရေး ပြဿနာဖြစ်သည်။  ပညာရည်နည်းပါးခြင်းကြောင့်  အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းနည်းပါးနေမှုနှင့် မိသားစုစီးပွားရေးအဆင်မပြေသူများအဖို့ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲလာမှုသည် မိသားစုအတွင်း ကြီးစွာသော စီးပွားရေးပြဿနာကိုပေါ်ပေါက်စေသည်။ မူးယစ်ဆေးစွဲသူအဆင့်သို့ ကျရောက်သွားပါက မူးယစ်ဆေးဝါးဝယ်ယူသုံးစွဲနိုင်ရန်အတွက်  လိုအပ်သောငွေများရရှိရန်အတွက် မသမာသောနည်းလမ်းများဖြင့် ရှာဖွေရာမှ  မှုခင်းများကျူးလွန်လာခြင်းနှင့် နောက်ဆက်တွဲလူမှုရေးပြဿနာများ ကြီးထွားလာခဲ့သည်။ ထို့အတူ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲရာမှဖြစ်ပေါ်လာသော ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာပြဿနာများက မိသားစုတစ်ခု လုံး၏လူမှုစီးပွားဘဝကို အနိမ့်ဆုံးအခြေအနေသို့ကျရောက်သွားစေလျက်ရှိသည်။   

နိုင်ငံတော်အစိုးရ၏  မူးယစ်ဆေးဝါးတားဆီးနှိမ်နင်းရေး ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုများကြောင့် ဖမ်းဆီးရမိမှုများ နှစ်စဉ်တိုးတက်လာလျက်ရှိသည်။ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး မူးယစ်ဆေးဝါးဖမ်းဆီးရမိမှုအနေဖြင့် ၂၀၂၃ ခုနှစ်အတွင်း အမှုပေါင်း ၆၅၃၉ မှုမှ တရားခံ ၈၈၅၃ ဦးအား တန်ဖိုးငွေကျပ် ၁၀၅၇ ဘီလီယံကျော်အားလည်းကောင်း၊ ၂၀၂၄ ခုနှစ်အတွင်း အမှုပေါင်း ၅၅၉၃ မှုမှ တရားခံ ၇၈၂၈ ဦးအား တန်ဖိုးငွေကျပ် ၉၉၈ ဒသမ ၆ ဘီလီယံကျော်အားလည်းကောင်း ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ပထမလေးလပတ်အတွင်း အမှုပေါင်း ၁၈၂၅ မှုမှ တရားခံ ၂၅၃၅ ဦးအား တန်ဖိုးငွေကျပ် ၃၅၆ ဘီလီယံ ကျော်တန်ဖိုးရှိသော  မူးယစ်ဆေးဝါးနှင့်ဆက်စပ်ပစ္စည်းများအား ဖမ်းဆီးရမိခဲ့သည်။ ဖမ်းဆီးရမိမှုများ တိုးမြင့်လာခြင်းသည် မူးယစ်ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်၊ သယ်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်မှုနှင့်သုံးစွဲမှုများ နိုင်ငံအတွင်း မြင့်မားလာသည်ကို ဖော်ညွှန်းနေလျက်ရှိသည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရာဒေသများ

နိုင်ငံအတွင်း အချို့ဒေသများတွင် တရားဥပဒေစိုးမိုးမှုအားနည်းနေခြင်းနှင့်လုံခြုံမှုမရှိခြင်းက မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်သည့် ဒုစရိုက်သမားများအတွက် အခွင့်အလမ်းကောင်းများ ကိုဖြစ်ပေါ်စေလျက်ရှိသည်။   ဤနေရာတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရာနေရာများ အားလေ့လာ ဆန်းစစ်ရန်လိုအပ်သည်။ ယခင်က ဘိန်းစိုက်ပျိုးရာဒေသများမှာလမ်းပန်းဆက်သွယ်မှုခက်ခဲပြီး အုပ်ချုပ်မှုအလှမ်းကွာဝေးသည့်တောင်ပေါ်ဒေသများ၌ဖြစ်ပြီး ရှမ်းပြည်နယ်သည် အဓိကဘိန်းစိုက်ပျိုး ရာဒေသတစ်ခုဖြစ်သည်။  အုပ်ချုပ်မှုအလှမ်းကွာဝေးသော တောင်ပေါ်ဒေသများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပကတိအခြေအနေအရ လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များ ခိုအောင်းရာ၊  လွှမ်းမိုးရာဒေသများဖြစ်သည်။

ပြောင်းလဲလာသောအခြေအနေများအရ ဘိန်းနှင့်ဘိန်းဖြူထုတ်လုပ်မှုအပြင် လူလုပ်မူးယစ် ဆေးဝါးပြဿနာသည်လည်း တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာဖြင့်ကျယ်ပြန့်လာခဲ့သည်။ လူလုပ်မူးယစ် ဆေးဝါး ထုတ်လုပ်သည့်နေရာများမှာ ယခင်ဘိန်းနှင့်ဘိန်းဖြူစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည့်နယ်မြေများထက်ပိုမိုကျယ်ဝန်းလာပြီးထိုနယ်မြေများသည်လည်း အုပ်ချုပ်မှုအလှမ်းကွာဝေးသော လက်နက်ကိုင်များ ကြီးစိုးရာနယ်မြေများဖြစ်သည်။လူလုပ်မူးယစ်ဆေးဝါးများထုတ်လုပ်ရာတွင်  ဓာတုပစ္စည်းများ ဖြင့်သာချက်လုပ်ရသည်ဖြစ်ရာ လိုအပ်သည့်ဓာတုစ္စည်းများကို  တရားမဝင်မှောင်ခိုတင်သွင်းရာ၌ ပိုမိုလွယ်ကူသည့်နယ်စပ်ဒေသနယ်မြေများ၌ပါ လူလုပ်မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်လာသဖြင့် မူးယစ် ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရာနယ်မြေများ ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာသည်ကိုတွေ့ရသည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုများသည် အခြားသောမည်သည့်စီးပွားရေးထက်မဆို အမြတ်အစွန်းများစွာရရှိသည်ဖြစ်ရာ လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ၊ ဂိုဏ်းဖွဲ့ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများအတွက် ကျင်လည်ကျက်စားရာနေရာများဖြစ်လာသည်။ နိုင်ငံဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများဝင်ရောက်လာမှုကလည်း ပြဿနာ၏အဝန်းအဝိုင်းကို ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာစေသည်။ နိုင်ငံတကာတွင်ဖြစ်ပေါ်နေသော နိုင်ငံရေး၊ စစ်ရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမျိုးရေးနှင့်ဝါဒရေးရာပဋိပက္ခများက မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးဈေးကွက်ပြောင်းလဲမှုကို ဖြစ်ပေါ်လာစေသဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်မှု (ဈေးကွက်) များ မြင့်တက်လာလျက်ရှိသည်။

လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များပါဝင်ပတ်သက်မှု

နိုင်ငံအတွင်းတည်ရှိနေသော လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့များပေါ်ပေါက်မှုကို လေ့လာကြည့်လျှင် လူမျိုးစွဲ၊  ဒေသစွဲနှင့်ဘာသာရေးကိုအခြေခံပြီး အင်အားအနည်းငယ်ဖြင့်စတင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင် လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ၊ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့များ၏အင်အားများ ကြီးထွားလာသည်ကိုတွေ့ရသည်။ လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ၊ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းများရေရှည်ရပ်တည်နိုင်ရေး အဓိကလိုအပ်ချက်မှာ လူအင်အားစုဆောင်းခြင်း၊ လိုအပ်သောစားရေရိက္ခာနှင့်လက်နက်ခဲယမ်းများ၊ စစ်ဘက်အသုံးအဆောင်များဝယ်ယူတပ်ဆင်ရန်ဖြစ်သည်။ ထိုအချက်များကို ဖြည့်ဆည်းနိုင်ရန်လိုအပ်သော ဝင်ငွေရလမ်းများမှာ တရားမဝင်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကို နယ်မြေအတွင်းဆောင်ရွက်ခြင်း၊ သဘာဝသယံဇာတများတရားမဝင်ထုတ်လုပ်ခြင်း၊  စီးပွားရေးလမ်းကြောင်းများတွင် အခွန်ကောက်ခံခြင်း(ဆက်ကြေးကောက်ခြင်း)များသာဖြစ်ပြီး အဓိကဝင်ငွေရလမ်းမှာ အမြတ်အစွန်းများစွာရရှိသည့်မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်၊ သယ်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်ခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ ကြီးစိုးထားရာနယ်မြေများတွင်   အစိုးရ၏အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရား နည်းပါးနေမှုကြောင့် တားဆီးနှိမ်နင်းရေးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ရသည့် တပ်/တပ်ဖွဲ့ဝင်များအနေဖြင့် လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုအပေါ်ကြီးစွာသောအခက်အခဲကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဝင်ငွေရလမ်းလွယ်ကူမှုနှင့် နယ်မြေလုံခြုံမှုအားနည်းခြင်းကြောင့် တားဆီးနှိမ်နင်းရေးတပ်/တပ်ဖွဲ့များမရောက်ရှိနိုင်ခြင်းက မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်သယ်ဆောင်မှုများ လွတ်လပ်စွာဆောင်ရွက်နိုင်သည့်အခြေအနေကို ဖန်တီးပေးရာရောက်စေသည်။ထိုအချက်များကြောင့်ပင်လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများကြီးစိုးရာနယ်မြေများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်မှုကို အမြောက်အမြားဆောင်ရွက်နေကြခြင်းဖြစ်သည်။ 

နိုင်ငံရေး၊ လူမျိုးရေး၊ ဝါဒရေးရာအရ မည်သို့ပင်ပြောဆိုနေခဲ့သော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်မှုက   လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များအတွက် အခွင့်အလမ်းများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေသဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်မှု၊ သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှု၊ မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်မှုအပေါ်ခွင့်ပြုပေးမှု၊လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များက မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်မှုကို အကာအကွယ်ပေးမှု၊ သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုများတွင် ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျပါဝင်ဆောင်ရွက်မှုများသည် အမြစ်တွယ်လာခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ မူးယစ်ဝါးချက်လုပ်ရန်အတွက်   လိုအပ်သောဓာတုပစ္စည်းများနှင့်ပစ္စည်းကိရိယာများ   တရားမဝင် ဝင်ရောက်မှုကိုအခကြေးငွေရယူပြီး ဆောင်ရွက်ပေးနေသကဲ့သို့ မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်သူများအား ဝင်ရောက်ခွင့်ပေးခြင်း၊ အခကြေးငွေရယူပြီး နယ်မြေအတွင်း   ချက်လုပ်ခွင့်ပေးခြင်းနှင့်သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုပြုခြင်းကလည်း တစ်ဆက်စပ်တည်း ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။  

အဆိုးကျော့ သံသရာ(၁)

အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများ ကြီးစိုးရာနယ်မြေများတွင် ပညာသင်ကြားနိုင်သည့်အခွင့်အလမ်းနည်းပါးနေပြီး ကျန်းမာရေးနှင့်စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများလည်း ဆုံးရှုံးနေရလျက်ရှိသည်။

ပညာရည်နည်းပါးခြင်း၊ ဘဝရပ်တည်ရေးအတွက် စီးပွားရေးဆိုင်ရာအခွင့်အလမ်းများ နည်းပါးနေခြင်းက ဒေသအလိုက် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲသူများပြားလာခြင်းကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဒေသခံများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုများပြားလာသည်နှင့်အမျှ ဘိန်းစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ပေးသူ သားကောင်၊ မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်ရာတွင် ခိုင်းစေမည့်သူ/ခိုင်းစေခံရသူနှင့် မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်ရာတွင်   အသုံးချနိုင်မည့် သားကောင်များ များပြားလာမည်ဖြစ်သည်။ အချို့သောမူးယစ်သားကောင်များမှာ ကိုယ်တိုင်သုံးစွဲခြင်းမှ လက်လီရောင်းချသူများ၊ သယ်ဆောင်သူများအဖြစ်ပါဝင်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးပြစ်မှုကြောင့်ဖမ်းဆီးခံရသူများထဲတွင် ပညာရည်နည်းပါးသူ၊ ဘဝရပ်တည်ရေးအတွက်စီးပွားရေးအဆင်မပြေသူနှင့်မူးယစ်ဆေးဝါးကိုယ်တိုင်သုံးစွဲသူအများစုဖြစ်နေသည်ကို စစ်ကြောချက်များအရတွေ့ရှိရသည်။ပြစ်ဒဏ်ကျခံပြီး ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာသူ  အများစုမှာလည်း မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုနှင့်သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်သူများအဖြစ် ပြန်လည်အသုံးချခံနေရသည်ကိုတွေ့ရသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲခြင်း၊ သယ်ဆောင်ခြင်း၊ ရောင်းချခြင်း၊ပြစ်ဒဏ်ကျခံရခြင်း၊ ပြစ်ဒဏ်မှ ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာသော်လည်းမူးယစ်ဆေးဝါး၏သားကောင်အဖြစ်သို့ ပြန်လည်ကျရောက်သွားပြီး သုံးစွဲခြင်း၊  သယ်ဆောင်ခြင်း၊ ရောင်းချခြင်းများမှပြစ်ဒဏ်ထပ်မံကျခံရခြင်းဖြင့်  အဆိုးကျော့သံသရာကို ရှည်လျားစေလျက်ရှိသည်။

အဆိုးကျော့သံသရာ (၂)

လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူအဖွဲ့များစတင်ဖွဲ့စည်းစဉ်က  အင်အားအနည်းငယ်ဖြင့်သာ စတင်ခဲ့သော်လည်း လက်ရှိတွင်အင်အားများစွာ  ကြီးထွားလာလျက်ရှိသည်။ လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူများ၏   လက်ရှိကာလဆောင်ရွက်နေမှုများကိုကြည့်လျှင်  အင်အားချဲ့ထွင်ခြင်း၊  လက်နက်တပ်ဆင်ခြင်း၊ နယ်မြေချဲ့ထွင်ခြင်း၊ တပ်/လုံခြုံရေးစခန်းများ၊ အစိုးရရုံးဌာနများကို တိုက်ခိုက်ခြင်း၊ အများပြည်သူသွားလာနေသော လမ်း/တံတားများကို ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခြင်း၊ သာသနာ့ဝန်ထမ်းများအား  သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ သာသနိကအဆောက်အအုံများအား ဖျက်ဆီးခြင်း၊ ဝန်ထမ်းများအား ခြိမ်းခြောက်သတ်ဖြတ်ခြင်း၊   အငြိမ်းစားဝန်ထမ်းများအား သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရား၏ အခြေခံအကျဆုံးဖြစ်သော   ရပ်ကွက်/ကျေးရွာအဆင့် အထွေထွေအုပ်ချုပ်ရေးဝန်ထမ်းများ၊ ဆယ်အိမ်မှူး၊ ရာအိမ်မှူးများ၊ အုပ်ချုပ်ရေးမှူးများအား သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ အပြစ်မဲ့ပြည်သူများအား သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ စိုးမိုးထားရာနယ်မြေများအတွင်း အမည်အမျိုးမျိုးတပ်ကာ အခွန်(ဆက်ကြေး)ကောက်ခံခြင်းများဆောင်ရွက်လျက်ရှိနေသည်။ အဆိုးရွားဆုံးဖြစ်စဉ်များမှာ ပြည်သူများ၏ အသိပညာ နှင့်အနာဂတ်ကို လမ်းပြပေးနေသော ဆရာ၊ ဆရာမများကို သတ်ဖြတ်ခြင်း၊ စာသင်ကျောင်းများအား ဖျက်ဆီးခြင်းနှင့်ပညာသင်ကြားနေသော  လူငယ်လူရွယ်များအား ခြိမ်းခြောက်အကျပ်ကိုင်ခြင်းများပင်ဖြစ်သည်။

အခြားတစ်ဖက်တွင်လည်း သာမန်ပြည်သူများ၏ နေ့စဉ်လူမှုစီးပွားဘဝကို အကြောက်တရားလွှမ်းမိုးနေစေရန်အတွက် ခရီးသွားပြည်သူများအပေါ်ခြိမ်းခြောက်ခြင်း၊ ပစ်ခတ်ခြင်း၊  မိုင်းထောင်ခြင်း၊ ဖောက်ခွဲဖျက်ဆီးခြင်း၊   ဆက်ကြေးမြင့်မားစွာကောက်ခံခြင်း၊ ဒေသအတွင်းနေထိုင်သော မိသားစုဝင်များအား အတင်းအကျပ်လူသစ်စုဆောင်းခြင်း၊ ဥပဒေမဲ့ဖမ်းဆီး/အပြစ်ပေးခြင်းများ ကြုံတွေ့နေရပြီး လူငယ်များ ပညာသင်ကြားခွင့်နှင့် ပြည်သူများစားဝတ်နေရေးအတွက် စီးပွားရေးအခွင့်အလမ်းများနည်းပါးစေရန်လုပ်ဆောင်နေလျက်ရှိသည်။ ပညာတတ်သူနည်းပါးခြင်း၊ မိသားစုစီးပွားရေးအဆင်မပြေခြင်းများဖြစ်ပွားလာရာမှ အနာဂတ်ပျောက်ဆုံးကာ   မှုခင်း/ပြစ်မှုကျူးလွန်သူများပြားလာစေပြီး နောက်ဆုံးတွင် မူးယစ်ဆေးဝါးသားကောင်များ ပိုမိုများပြားလာစေရန်ဖြစ်သည်။

ပြည်သူလူထုအတွင်း ပညာမတတ်သူများပြားလာစေရန်နှင့်စီးပွားရေးအရချွတ်ခြုံကျစေရန် လုပ်ဆောင်ခြင်းအားဖြင့် သက်ဆိုင်ရာနယ်မြေများအလိုက် အင်အားစုဆောင်းမှု ပိုမိုလွယ်ကူစေခြင်း၊ မှုခင်းနှင့်ပြစ်မှုများထူပြောလာခြင်း၊ အကြမ်းဖက်လုပ်ရပ်များ ပိုမိုလုပ်ဆောင်လာခြင်း၊ တရားဥပဒေ စိုးမိုးရေးတပ်ဖွဲ့များအား အကြောက်တရားများ ဖုံးလွှမ်းနေစေခြင်းဖြင့်  လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုကို ဟန့်တားခြင်း၊ နှောင့်ယှက်ခြင်း၊ ဖိအားပေးခြင်းများကိုဖြစ်ပေါ်စေပြီး ပြည်သူလူထုအတွင်း အကြောက်တရားတိုးပွားလာခြင်းနှင့်အခြားနယ်မြေများတွင်ပြစ်မှုနှင့်ဒုစရိုက်မှုများစွာကို ဖြစ်ပေါ်စေခြင်းမှနယ်မြေဒေသလုံခြုံရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုကို ပျက်စီးစေလျက်ရှိသည်။ 

နယ်မြေလုံခြုံရေးနှင့် တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှုပျက်ပြားစေခြင်းက  အုပ်ချုပ်ရေးယန္တရားကို အားနည်းစေပြီး တားဆီးနှိမ်နင်းရေးလုပ်ငန်းများနှောင့်ယှက်ခံရခြင်းက မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်၊ သယ်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်မှုများတိုးမြှင့်ဆောင်ရွက်ခြင်းကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်၊ သယ်ဆောင်၊ ရောင်းဝယ်ရာမှရရှိလာသော   အကျိုးအမြတ်များဖြင့် နယ်မြေဒေသအတွင်း အဖျက်အမှောင့်လုပ်ငန်းများ၊ အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းမှုများကို တိုးမြှင့်လုပ်ကိုင်လာပြီး နယ်မြေဒေသလုံခြုံရေးနှင့်တည်ငြိမ် အေးချမ်းမှုများကို    ပျက်ပြားစေလျက်ရှိသည်။     တည်ငြိမ်အေးချမ်းမှု ပျက်ပြားစေခြင်းသည် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်၊ သယ်ဆောင်၊  ရောင်းဝယ်မှုများကို တိုးမြှင့်ဖြစ်ပေါ်စေခြင်းဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါး အဆိုးကျော့သံသရာကိုရှည်လျားစေလျက်ရှိသည်။

အဆိုးကျော့သံသရာ (၃)

မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုများသည် အခြားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများထက်  အကျိုးအမြတ်များစွာရရှိစေသဖြင့် မူးယစ်ဆေးဝါးချက်လုပ်ရာနယ်မြေများသို့ ပြည်တွင်းဝိသမလောဘသမားများနှင့် နိုင်ငံဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ ဝင်ရောက်မှုမှာလည်း မြင့်မားလာစေလျက်ရှိသည်။

လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းသူနယ်မြေများတွင်ထုတ်လုပ်သောမူးယစ်ဆေးဝါးများအားဝယ်ယူရာတွင် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့များမှ ကိုယ်တိုင်ပါဝင်ခြင်း၊ ပို့ဆောင်ပေးခြင်း၊ လက်နက်ကိုင်လုံခြုံရေးအစောင့်များဖြင့် လိုက်ပါပို့ဆောင်ပေးခြင်းနှင့်နယ်မြေဖြတ်ကျော်သယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုများအတွက် အခကြေးငွေရယူပြီး   ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးကုန်သွယ်ရာ၌     လမ်းခရီးတစ်လျှောက်  မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ယူပို့ဆောင်ရာတွင် စီးပွားရေးအရ  အဆင်မပြေသူများကို မက်လုံးပေးခြင်း၊ ရိုးသားစွာလုပ်ကိုင်နေသူများကို လိမ်လည်အသုံးချပြီးဆောင်ရွက်ခြင်းဖြစ်ကြောင်း ဖမ်းဆီးရမိစစ်ကြောချက်များအရ   သိရှိရသည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးဖမ်းဆီးခံရပါက  နောက်ကွယ်မှကြိုးကိုင်သူ အဓိကတရားခံများသည် မူးယစ်ဆေးဝါးထုတ်လုပ်ရာနေရာများဖြစ်သောအကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများ၏နယ်မြေများသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်ကာ ပုန်းခိုနေထိုင်ခြင်းဖြင့် တားဆီးနှိမ်နင်းရေးတပ်ဖွဲ့များ၏ဖမ်းဆီးမှုများမှ လွတ်မြောက်နေလျက်ရှိသည်။

ဖမ်းဆီးခံရပြီးနောက်   မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ယူပို့ဆောင်ပေးသူများ  ပြောင်းလဲသွားသော်လည်း မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ခိုင်းသည့်အဓိကတရားခံများမှာ ယခင်ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေသူ လူနည်းစုဖြစ်သည်ကိုတွေ့ရသည်။   နောက်ကွယ်မှအဓိကကြိုးကိုင်သည့်    တရားခံများမှာအကြမ်းဖက် သောင်းကျန်းသူများ၏နယ်မြေအတွင်း    ပုန်းခိုနေထိုင်ရင်း မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုများကို အခြားသူများဖြင့် ထပ်မံလုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ ဖမ်းဆီးခံရမှုများထပ်မံဖြစ်ပေါ်လာပါက မူလပုန်းခိုရာအကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူနယ်မြေများအတွင်းသို့ ထွက်ပြေးတိမ်းရှောင်နေမှုများက မူးယစ်ဆေးဝါးသယ်ဆောင်ရောင်းဝယ်မှုအဆိုးကျော့သံသရာကို ရှည်လျားစေလျက်ရှိသည်။

အဆိုးကျော့သံသရာ (၄)

လူငယ်ထုအတွင်း မူးယစ်ဆေးဝါးစတင်သုံးစွဲခြင်းတွင်   အပေါင်းအသင်းများ၏ တိုက်တွန်းမှုကို ရှောင်ရှားနိုင်မှုမရှိခြင်းက စတင်သည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုသည် ခဏတာပျော်ရွှင်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေပြီး မူးယစ်ဆေးဝါး၏ အာနိသင်ပျက်ပြယ်သွားသည်နှင့် ခဏတာပျော်ရွှင်မှုများမှာ ပျောက်ဆုံးသွားမည်ဖြစ်သည်။ ခဏတာပျော်ရွှင်စေရခြင်းမှာလည်း မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုကြောင့် ဦးနှောက်အတွင်း ပျော်ရွှင်မှုကိုဖြစ်ပေါ်စေသည့် Dopamine ဟော်မုန်းများကို အဆမတန်ထုတ်လုပ်ပေးခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။

မူးယစ်ဆေးအာနိသင်ပျက်ပြယ်သွားချိန်တွင် ဟော်မုန်းထုတ်လုပ်ပေးမှုများ သာမန်အခြေအနေသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိသွားသော်လည်း ယခင်ပျော်ရွှင်စွာနေနိုင်သည့်အခြေအနေများတွင် ပျော်ရွှင်နိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုမှဖြစ်ပေါ်လာသည့် ပျော်ရွှင်မှုအခြေအနေမျိုးရောက်ရှိပါမှသာ ပျော်ရွှင်သည်ဟုခံစားလာရစေသည်။

မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုကြာလာသည်နှင့် ပုံမှန်ပမာဏဖြင့်သုံးစွဲရာမှဖြစ်ပေါ်လာသော ပျော်ရွှင်မှုများသည် လုံလောက်မှုမရှိတော့သဖြင့်  မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲသည့်အကြိမ်အရေအတွက်နှင့်သုံးစွဲသည့်ပမာဏများတိုးလာပြီးနောက်ဆုံးတွင်မူးယစ်ဆေးစွဲသည့်အဆင့်သို့ရောက်ရှိစေသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးစတင်သုံးစွဲစဉ်က မိမိကိုယ်ကိုထိန်းသိမ်းနိုင်မည်ဟု ထင်မှတ်ထားခဲ့သော်လည်း စတင်သုံးစွဲမိရာမှ ထပ်မံသုံးစွဲလိုသည့်စိတ်များဖြစ်ပေါ်လာကာ သုံးစွဲမှုကိုရပ်တန့်နိုင်ခြင်းမရှိတော့ဘဲ နောက်ဆုံးတွင် ဆေးစွဲသည့်အဆင့်သို့ ရောက်ရှိသွားစေသည်။

ရေကူးခြင်း၊ စက်ဘီးစီးခြင်း၊ ဆိုင်ကယ်စီးခြင်းတို့သည် စတင်တတ်မြောက်သွားချိန်မှ သေဆုံးချိန်အထိ မေ့ပျောက်သွားခြင်းမရှိဘဲ မည်သည့်အချိန်တွင်မဆို ပြန်လည်ဆောင်ရွက်နိုင်သည်။ ထိုသို့ဖြစ်ပေါ်ရခြင်းမှာ  ဦးနှောက်အတွင်းမှတ်သားထားမှုသည် မည်သည့်အခြေအနေမျိုးတွင်မဆို  ပျောက်ပျက်သွားခြင်းမရှိသကဲ့သို့ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုသည် ဦးနှောက်အတွင်း    စွဲထင်ကျန်ရစ်စေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့်ပင်  မူးယစ်ဆေးဝါးစတင်သုံးစွဲရာမှာ မူးယစ်ဆေးစွဲခြင်း၊ မူးယစ်ဆေးစွဲမှုအားကုသခြင်းနှင့် နောက်ဆက်တွဲကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများ မည်မျှပင်ဆောင်ရွက်ခဲ့သော်လည်း ဆေးဖြတ်ပြီးသူအများစုသည် မူးယစ်ဆေးဝါးပြန်လည်သုံးစွဲမှုကိုဖြစ်ပေါ်စေပြီး သေဆုံးချိန်အထိ မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှု အဆိုးကျော့သံသရာကို  ရှည်လျားစေလျက်ရှိသည်။  

မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲရာမှ   စတင်ဖြစ်ပေါ်လာသောပြဿနာရပ်များသည် လူတစ်ဦးချင်းထံမှ စတင်ခဲ့သော်လည်း  မိသားစုအတွင်း  မိသားစုဝင်များ၊  လူမှုအသိုက်အဝန်းမှ ဒေသအထိ၊  ထိုမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံတော်အဆင့်နှင့်ဒေသဆိုင်ရာအဆင့်ထိပါ ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများကို ဖြစ်ပေါ်စေလျက်ရှိသည်။ ဝိသမ လောဘသမားများ၊ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများနှင့် အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများ၏ မီးလောင်ရာလေပင့်ဆောင်ရွက်ချက်များသည် နိုင်ငံနှင့်ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးကို  ပျက်စီးခြင်း/ပျက်သုဉ်းခြင်းအဆင့်ထိသို့ပင်ရောက်ရှိသွားစေမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းလုပ်ငန်းများကို တစ်နိုင်ငံလုံး၊ တစ်မျိုးသားလုံးအတိုင်းအတာဖြင့်ဆောင်ရွက်ပြီး မူးယစ်ဆေးဝါးသုံးစွဲမှုအဆိုးကျော့သံသရာအား ဖြတ်တောက်သွားရမည်ဖြစ်သည်။ တစ်ဖက်တွင်လည်းနိုင်ငံဖြတ်ကျော်ရာဇဝတ်ဂိုဏ်းများ၊ အကြမ်းဖက်သောင်းကျန်းသူများ၊ ဝိသမလောဘသမားများကို ချေမှုန်းနိုင်ပါမှသာ ပြည်သူတစ်ရပ်လုံး ခံစားနေရသည့် အဆိုးကျော့သံသရာမှ လွတ်မြောက်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။   ။

"The evidence is clear: invest in prevention"

"Break the Cycle. # Stop  Organized Crime"

"ရောဂါမူလံ အာစိဏ္ဏကံ"

စာရေးသူသည်၁၉၈၀ပြည့်နှစ်က မန္တလေးမြို့ရှိ တိုင်းရင်းဆေးသိပ္ပံတွင် ပညာဆည်းပူးခဲ့စဉ် ရောဂါရောက်ကြောင်း ပညာရပ်တွင် အထက်ဖော်ပြပါ ပါဠိစာသားလေးကို သင်ကြားခဲ့ရသည်။ ဆိုလိုရင်းမှာ ရောဂါဟူသမျှ အစာမကြေခြင်းမှစသည်ဟု ဆိုလိုသည်။

ပြီးခဲ့သောလပိုင်းကစာရေးသူ၏ ငယ်သူငယ်ချင်း  ကျောင်းဆရာမတစ်ဦး သားအိမ်ကင်ဆာရောဂါဖြင့်   ဆုံးပါးသွားသည်။ ထူးဆန်းသည်မှာ သူသည် လွန်ခဲ့သောတစ်နှစ်ခန့်မှစပြီး အစာမကြေ၊ လေအန်သည်။  အစာစားလျှင် များများစားမရ၊      ရင်ဘတ်ထဲမှတောင့်တင်းပြီး နေမကောင်းဟု  စာရေးသူထံ  ဖုန်းဆက်ပြောသည်။ စာရေးသူ၏ဆေးခန်းမှ  အစာကြေဆေးတစ်မျိုးမျိုး လိုချင်သည်ဟုပြောသဖြင့် ဝမ်းမီးတောက်အစာကြေဆေးနှင့်လေအန်လျှင်သောက်ရန်  အစာအိမ်လေနှိမ်ဆေးနှစ်မျိုးကို   ကျောင်းသူလေးတစ်ဦးမှတစ်ဆင့်ပေးခိုင်းလိုက်သည်။

ဆေးပေးပြီးနောက် တစ်လခန့်အကြာတွင် သူ့ထံမှ ဖုန်းလာပြန်ပါသည်။ ဆေးသောက်ပြီး သက်သာသွားသလိုဖြစ်သော်လည်း  ယခုပြန်ဖြစ်လာသဖြင့် အထူးကု ဆရာဝန်ကြီးတစ်ဦးနှင့်ပြနေကြောင်း၊ ဆေးစစ်၊ ဓာတ်မှန်ရိုက်၊ Ultrasound နှင့်လည်း   စစ်ဆေးကြောင်း၊    ရောဂါမှာ အစာအိမ်ရောင်နေခြင်းနှင့် သည်းခြေတွင် ကျောက်တည်နေခြင်းကို  တွေ့ရသဖြင့် ခွဲစိတ်ကုသရမလိုဖြစ်နေကြောင်း ပြောပါသည်။

သူ့အစားအသောက်၊ အနေအထိုင်ကို မေးကြည့်သောအခါ ကျောင်းသို့ ထမင်းကို ဘူးဖြင့်ထည့်လာပြီး ဟင်းပါမလာ၊ ထမင်း စားချိန်ကျမှ ကျောင်းရှေ့တွင်ရောင်းချသောငါးအူချောင်း၊ ဝက်အူချောင်းနှင့် ဆော့စ်ခေါ် အချဉ်ရည်၊ ငရုတ်ရည်တို့နှင့် စားလေ့ရှိပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ဗယာကြော်၊ ပဲကြော် စသည့် အကြော်စုံဝယ်စားလေ့ရှိ ကြောင်းပြောသည်။  သူသည် လက်ဖက်သုပ်ကိုလည်း     ပဲကြော်၊    နှစ်ပြန်ကြော်တို့ဖြင့်စားရသည်ကို    ကြိုက်နှစ်သက်၍ တစ်ခါတစ်ရံ လက်ဖက်သုပ်နှင့်ထမင်းစားလေ့ရှိကြောင်း ပြောသည်။

အမှန်တော့   အစားအသောက်မမှန်၊ ယမ်းစိမ်းပါသော ငါးအူချောင်း၊ ဝက်အူချောင်းများက သူ့အစာအိမ်ကို ရောင်ရမ်းစေခဲ့ခြင်းဖြစ်ပုံရသည်။  ထို့ပြင်ထိုဆိုင်များမှပေးသော  ဆော့စ်ခေါ် အချဉ်ရည်များတွင်လည်း အနီရောင်ဆိုးဆေးမကင်းပါ။ လက်ဖက်နှင့် မြန်မာလူမျိုးများ မကင်းကြပါ။ ရှေးမြန်မာ လူမျိုးများ စားခဲ့သောအစာ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် လက်ဖက်ကို အချိုမှုန့်ခေါ်  ဟင်းချိုမှုန့် သို့မဟုတ် အချဉ်ခဲများဖြင့်  ပြုပြင်ထားလျှင်  မကောင်းပါ။ မကြာခဏစွဲမြဲစွာစားလျှင်ရောဂါရနိုင်သည်။

ထို့အတူနှစ်ပြန်ကြော်အစားများသူများမှာ ဆီကြောင့်မကောင်းသော ဘေးဥပဒ်ရသည့်အပြင် သည်းခြေကျောက်တည်ရောဂါဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဆေးပညာရှင် များက သတိပေးတားမြစ်ထားကြသည်။ သုံးပြီးသားဆီဖြင့်  ပြန်ကြော်သောအစာများသည် ကင်ဆာရောဂါဖြစ်နိုင်သည်ဟုလည်းပြောကြသည်။      လူများတွင်ဖြစ်လေ့ရှိသော  ဆီးကျောက်တည်ခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ်ကျောက်တည်ခြင်းမှာ ရေတွင် ထုံးဓာတ်များ၍ဖြစ်သော်လည်း သည်းခြေအိတ်ကျောက်တည်ခြင်းမှာ   ဆီကြော်၊ နှစ်ပြန်ကြော်များကြောင့်သာ   ဖြစ်လေ့ရှိ သည်။

စာရေးသူ၏   သူငယ်ချင်းဆရာမမှာ ဆေးရုံတက်ပြီး သည်းခြေတွင်ကျောက်တည်ခြင်းကို ခွဲစိတ်ကုသလိုက်သည်။ ထို့နောက် ဆေးရုံမှဆင်းလာပြီး မကြာမီ ဆေးရုံပြန်တက်ရသည်ဟု ကြားသိရသည်။  သူ့အစာအိမ်မှ အောင့်ပြန်သဖြင့် ဆေးရုံတက်ရသည်ဟုစာရေးသူက  ထင်မိသဖြင့်  သတင်းသွားမေးသောအခါ စာရေးသူထင်သလိုမဟုတ်ပါ။ သူ့ဝမ်းဗိုက်အောက်ပိုင်းတစ်လျှောက် ကိုက်ခဲကာ ဆီးသွားလျှင်နာကျင်ပြီး ခက်ခဲစွာသွားရသဖြင့်ဆေးရုံတက်ရသည်ဟုသိရပါသည်။

ဆေးရုံ၌စစ်ဆေးသောအခါသူ၏ သားအိမ်တွင်ကင်ဆာဟုယူဆရသော အလုံးတွေ့နေသည်ဟုပြောသည်။ ထိုကင်ဆာမှာလည်း  အတော်ပျံ့နှံ့နေပြီဟုယူဆနိုင်သလိုတခြားဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုမှာ အစာအိမ်ကင်ဆာမှတစ်ဆင့် ဆီးအိမ်နှင့် သားအိမ်သို့ပျံ့နှံ့လာမှ သိရခြင်းလည်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း ပြောပါ သည်။

သူငယ်ချင်းဆရာမသည် ဆေးရုံဆင်းလိုက်၊ တက်လိုက်နှင့် သုံးလကျော် ခံစားသွားရပါသည်။ ကင်ဆာဆေးများဒဏ်ကို ခံစားရင်း  ဆုံးပါးသွားရသော်လည်း သေသည်အထိသူ့ကိုယ်သူ  ကင်ဆာရောဂါရနေသည်ကို သိမသွားရရှာပါ။ မိသားစုက အစာအိမ်ရောင်သည်၊ သားအိမ်တွင် အလုံးတွေ့၍ ဆေးသွင်းရမည် စသည်ဖြင့် လှီးလွှဲပြောထားကြသည်။

စာရေးသူ၏စိတ်ထဲတွင် လွန်ခဲ့သော တစ်နှစ်ကျော်က  ဖုန်းဆက်ပြီး သူ့တွင် အစာမကြေဖြစ်နေကြောင်းပြောခဲ့သည်ကိုပင် အမှတ်တရဖြစ်နေမိပါသည်။ အစာမကြေခြင်းက    အစလား၊    သည်းခြေကျောက်က  အစလား၊ သားအိမ်ကင်ဆာအထိ မည်ကဲ့သို့ဖြစ်သွားရသနည်း။ တွေးထင်ချက်မျိုးစုံဖြင့်  တဝဲလည်လည်ဖြစ်လျက်ရှိပါတော့သည်။ အစာမကြေရောဂါသည်အဖြစ်အများဆုံး ရောဂါဖြစ်ပြီး   လူတိုင်း တစ်နေ့မဟုတ်တစ်နေ့၊ တစ်ကြိမ် မဟုတ်တစ်ကြိမ်ဖြစ်ပွားကြမည်ဖြစ်သည်။ သို့မဟုတ်ဖြစ်ဖူးခဲ့ကြမည်ဖြစ်သည်။ အစာမကြေရောဂါသည် အစာအိမ်ရောဂါများထဲတွင် အစဦးရောဂါ ဖြစ်လေသည်။ မြို့ကြီးပြကြီးတွင်နေထိုင်ကြသူများသည်ကျေးလက်တောရွာတွင် နေထိုင်သူများထက်အစာအိမ်ရောဂါ ပို၍ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ လူဦးရေထူထပ်  ခြင်း၊ စိတ်လှုပ်ရှားမှု၊ စိတ်ပူပန်မှု၊ သောက များခြင်း၊ ဝမ်းနည်းဝမ်းသာ၊ ပူဆွေးသောက များခြင်း၊ အလိုကြီး၍ လောဘများခြင်း၊ ရတာမလို၍  လိုတာမရခြင်း စသည်တို့ သည် အစာအိမ်ရောဂါ၏အခြေခံစေ့ဆော် မှုအကြောင်းရင်းများပင်ဖြစ်သည်။

စိတ်လှုပ်ရှားမှုဖြစ်သည့်အခါတိုင်းတွင် အစာအိမ်တွင် အစာခြေရည်များထွက်လာ လေ့ရှိသည်။ ထိုအစာခြေရည်များသည် ခြေရန်အစာမရှိသောအခါ အစာအိမ်နံရံ ကိုပြန်လည် လောင်ကျွမ်းလေသည်။ အကြိမ်များသောအခါ အစာအိမ်အနာဖြစ် လာလေသည်။    အစာအိမ်အနာ သည် အချိန်ကြာမြင့်စွာ  ကုသရပြီး ပူ၊ စပ်၊ ချဉ် သောအစာများ၊ မာကျောသောအစာများ၊ အကြော် အလှော်များ စသည်ဖြင့်ရှောင် ရသောအစာများသဖြင့် ပိန်ချုံး၍ အားနည်းလာလေသည်။အားနည်းသောသူတွင်ပြင်ပမှ ရောဂါအမျိုးမျိုး ဝင်ရောက်ကပ်ငြိရန်လွယ်ကူလေသည်။သာမန်ဥတုအပြောင်းအလဲကြောင့် ဖြစ်သော ပူ၊ အိုက်၊  ချမ်းအေး ဒဏ်များကိုလည်း   အားနည်း၍   ခံနိုင်ရည်မရှိဖြစ်လာလေသည်။

ဒေါသကြီးသူ၊ စိတ်တိုသူ၊ စိတ်မြန်သူတို့ သည် အစာအိမ်ရောဂါဖြစ်ပွားရန် အလွန် နီးစပ်သူများဖြစ်သည်။ အစာကို မြန်မြန် စားသူ၊ ကြေညက်အောင်မစားသူ၊ အလုပ် တစ်ဖက်ဖြင့်အစာစားသူ၊ အေးစက်သော အစာ၊ အချိန်လွန်၍ နောက်ကျသောအစာ၊ အရည်သောက်မပါဘဲ   စားရသောအစာတို့သည်  အစာမ ကြေရောဂါဖြစ်စေသည့်အစာများဖြစ်သည်။မကြေညက်သောအစာများသည်အစာအိမ်ကိုပင်ပန်း စေပြီး  အူသိမ်၊ အူမတို့မှလည်း အာဟာရကို   မစုပ်ယူနိုင်ပေ။     အစာမကြေလျှင်   ဝမ်းချုပ်သည်။  ဝမ်းချုပ်ခြင်း၏ နောက်ဆက်တွဲရောဂါများမှာ   အကြောတင်းခြင်း၊ ဇက်ကြောတက်ခြင်း၊ ထိုင်းမှိုင်း လေးလံခြင်းတို့ဖြစ်သည်။

လူတချို့တွင်      ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသော ခေါင်းကိုက်ရောဂါ၊  ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ရောဂါနှင့်  မျက်ရိုးကိုက် ရောဂါများသည် မစာမကြေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ကများ သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ဝမ်းတစ်လုံးကောင်းလျှင် ခေါင်းတစ်လုံးမခဲဟု ဆိုစကားရှိခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။ ခေါင်းကိုက်ပျောက်ဆေးများကို သောက်ကြ သောအခါ အစာအိမ်ကိုလောင်ကျွမ်းသဖြင့်   အစာအိမ်ရောင်ခြင်း၊ အစာအိမ်မှသွေးယိုစိမ့်ခြင်း၊ အစာအိမ်ပေါက်ခြင်းအထိ ဖြစ်တတ်သဖြင့် ဆေးအတွက်ဘေးမဖြစ်စေရန်နှင့်   အစာဟောင်းများအောက်သို့ ကျစေရန် နေ့စဉ် မှန်မှန် လမ်းလျှောက်ပေးခြင်းဖြင့် ကုစားလျှင် ပျောက်ကင်းနိုင်သော သဘာဝ ကုထုံးများရှိသည်။

တိုင်းရင်းဆေးပညာတွင် ခန္ဓာကိုယ်သို့ ရောဂါရောက်ကြောင်းပညာရပ်ကို သင်ကြားရသည့်အခါ ကံ၊ စိတ်၊ ဥတု၊ အာဟာရ ဟူသော     အကြောင်းတရားလေးပါးရှိသည်။ ထိုအကြောင်းတရားတို့တွင် လေးခု မြောက်ဖြစ်သည့်   အာဟာရဟူသော အကြောင်းတရားသည်    စားသင့်သည့် အစာမစားသင့်သည့် အစာ၊  စားရမည့် အတိုင်းအတာ၊ စားသင့်သည့်အချိန်အခါ၊ မစားသင့်သည့်အချိန် အခါတို့ပေါ်မူတည် ၍ စားတိုင်းအာဟာရမဖြစ်သောသဘော တရားကို ညွှန်ပြနေသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ   မြစ်ဖျားခံလာသော အာယု‌ဗ္ဗေဒဆေးပညာတွင်  လေ၊ သည်း ခြေ၊   သလိပ်အကြောင်း တရားများနှင့် အစာစားခြင်းကို ဆက်စပ်သောအခါ-

နံနက် သလိပ်

သလိပ်ဆိုသည်မှာပါးစပ်မှထွေးပစ်သည့်သလိပ်ကိုမဆိုလိုပါ။ ခန္ဓာကိုယ် အတွင်းရှိ ဆူဖြိုးဝဖြိုးစေသော အေးသည့်ဓာတ်သဘောကိုဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ နံနက်စာစားသောအခါအထူးသဖြင့် အရုဏ်တက်နံနက်စောစောကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်သည်။သံဃာတော်များအရုဏ် ဆွမ်းစားချိန်နှင့် ကိုက်ညီသည်။ နံနက်စာ စားသူသည် အာဟာရဖြစ်ပြီး ဝဖြိုးသည် ဟု ဆိုလိုသည်။ ထို့ကြောင့် ပိန်ချင်သူများသည် နံနက်စောစောအစာကို ရှောင်ရမည် ဖြစ်သည်။   ပိန်ချင်၍ ညစာမစားဘဲနေသည်ဆိုသည်မှာသဘာဝမကျပါ။  ပိန်လည်းပိန်မည်  မဟုတ်ပါ။   ပိန်ချင်လျှင် နံနက်အိပ်ရာထအစာကို ထမင်းမစားနှင့်၊ အဝမစားနှင့်။  စွပ်ပြုတ်၊ ခေါက်ဆွဲပြုတ်၊ ကော်ဖီ၊ မုန့်တို့ကဲ့သို့ အစာခံပဲ စားရန်သင့်သည်။

နေ့လယ် သည်းခြေ

နေ့လယ်သည်းခြေဆိုသည်မှာနေ့လယ်စာစားသောသူများသည်အစာကြေစေခြင်း၊  လှုပ်ရှားမှု မြန်ဆန်စေခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်မှ အရောင်အဆင်းထွက်ခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ်ကောင်းခြင်း၊  တွေးခေါ်ဉာဏ်ကောင်းခြင်း၊   စိတ်ဓာတ်တက်ကြွခြင်း၊ ပင်ပန်းမှုဒဏ်ခံနိုင်ခြင်း စသည့်အကျိုးတရားများကိုရသည်ဟု ဆိုလိုသည်။

ညနေ လေ

ညနေစာစားသောသူများသည်စားလိုက်သည့်အစာကြောင့်အာဟာရမဖြစ်ဘဲ လေဖြစ်သွားသည်။ ခန္ဓာကိုယ်တွင် လေလွန်ကဲလျှင် အစားပျက်ခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ ယားယံခြင်း၊ ဂနာမငြိမ်စိတ်ပျံ့လွင့် ခြင်း စသောရောဂါများ    ဖြစ်ပွားတတ်သည်။

ည အပုပ်

နံနက်စာ၊ နေ့လယ်စာများသည် အကျိုးပြုသောအစာများဖြစ်ပြီး ညနေစာ၊ ညစာ များသည်အကျိုး မပြုသောအစာများဖြစ်သည်။  ညဉ့်နက်မှစားသောအစာကို အပုပ်စာဟုခေါ်သည်။ အပုပ်ဓာတ်သည် အသားအရေညစ်နွမ်းခြင်း၊ မွဲခြောက်ခြင်း၊ ဆံပင်ကျွတ်ခြင်း၊ ခြေသည်း၊ လက်သည်းများကွဲခြင်း၊ ငိုက်မျဉ်းခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်မှ မကောင်းသောအနံ့အသက်များ    ထွက်ခြင်း စသည်တို့ ဖြစ်ပွားစေသည်။ အောင်မြင်မှုတစ်ခုခုကြုံသောအခါနှင့်  မင်္ဂလာပွဲများတွင် ညစာစားပွဲများ  ပြုလုပ်လေ့ရှိကြသည်။ ညစာ စားပွဲများတွင် ညဉ့်နက်မှ စားသောအစာများသည်  လူကို  အကျိုးမပြုဘဲ   အကျိုးယုတ်စေသော အစာများဖြစ်သည်။

တချို့မှာ   ညဘက်တွင်   အစာစားကြသည်။ ညစာများကို မခြေနိုင်သည့် အစာအိမ်မှရောဂါစဖြစ်လေသည်။အပုပ်ဓာတ်ကြောင့်ဆံပင်ဖြူခြင်း၊ သွားဖုံးကြွပြီး  သွားများကျိုးလွယ်ခြင်း၊   အသားအရေ ညစ်မွဲခြင်းများဖြစ်လာသော်လည်း သတိမမူမိကြပေ။ နှစ်ချီကြာပြီး ရောဂါမျိုးစုံဝင်လာမှ သိကြသော အခါ နောက်ကျနေလေပြီ။

နိဂုံးချုပ်တင်ပြလိုသည်မှာအစာကို ဆာမှစားပါ။  သင့်တင့်သောအစာကိုသာ စားပါ။ သန့်ရှင်းသော အစာ၊ သဘာဝအစာ များကိုသာစားပါ။   ဓာတုဗေဒနည်းဖြင့် ပြုပြင်ထားသောအစာများကို ရှောင်ပါ။ နံနက်စောစောစားသောအစာနှင့် နေ့လယ် စားသောအစာများသည် အစာအိမ်တွင်ကြေကျက်ပြီး   လူကိုအကျိုးပြုသည်။ ညနေစာစားလျှင်လေကိုဖြစ်စေသည်။ ညစာ(ညဉ့် နက်စာ)စားလျှင် လူကိုအကျိုးမပြု၊ အပုပ်ဓာတ်ကိုဖြစ်စေသည်။

ရောဂါမူလံ အာစိဏ္ဏကံ ရောဂါဟူသမျှ အစာမကြေခြင်းက စသည်ဟူသောစကား ကို အမြဲဆင် ခြင်နိုင်ကြပါစေ။

MWD Web Portal

Photo - Gastroenterology Consultant

ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အင်တာနက်နည်းပညာလုပ်ငန်းကြီးဖြစ်တဲ့ ဂူဂဲလ်(Google)ဟာ သတင်းအချက်အလက်နဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး အစရှိတဲ့ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေကို တစ်ကမ္ဘာလုံးလွှမ်းခြုံကာ အချိန်နဲ့အမျှဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပါတယ်။

တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်တွေအပြင် အကောင်းဆုံး အက်ပလီကေးရှင်းတွေ၊ ဂိမ်းတွေနဲ့ ဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းပညာအကြောင်းအရာတွေနဲ့ ပတ်သက်လို့ အိုင်တီပညာရှင် လူပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်းတွေက နှစ်စဉ်အချိန်နဲ့အမျှ တီထွင်ထုတ်လုပ်ဖန်တီးပေးလျက် ရှိပါတယ်။ ဖန်တီးထားတဲ့ နည်းပညာဆိုင်ရာ Game တွေဟာ လူငယ်လူရွယ်တွေကိုသာမက ကလေး သူငယ်၊ လူကြီးတွေ ပါမကျန် ဖမ်းစားထားနိုင်တဲ့ စိတ်ဝင်စားဖွယ် နည်းပညာ ကုန်ပစ္စည်း ဖြစ်ပါတယ်။

“ခေတ်ကပြောင်းသွားပြီဦးလေးရေ။ ဦးလေးတို့၊ အဒေါ်တို့ခေတ်လို မဟုတ်တော့ဘူး။ ကျွန်တော်တို့လူငယ်တွေက ဂိမ်းတွေ၊ အက်ပလီကေးရှင်းတွေထဲမှာ ပဲပျော်မွေ့နေကြတာ။ ကျောင်းကမဖွင့်၊ အလုပ်ကမရှိ၊ လည်စရာကမရှိ၊ မရှိတာတွေများတော့ နည်းပညာတွေထဲမှာ နေတာပဲကောင်းတာပေါ့။ ပျော်စရာလည်းဖြစ်တယ်။ အပျင်းလည်းပြေတယ်။ အားလပ်ချိန်တွေကို ဂိမ်းထဲမှာပဲ ဖြုန်း လိုက်တဲ့သဘောပေါ့” လို့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်က ကျွန်တော့်တူလေးတစ်ဦး ပြောစကားကို သတိရမိပါတယ်။

ဂိမ်းတွေဆော့လွန်းလို့ ဆုံးမတဲ့ ဦးလေးဖြစ်သူကို ပြန်လည်ခွန်းတုံ့ပြန်တာကို နားထောင်ခဲ့ ရပါတယ်။ တူလေးရဲ့စကားဟာ အဲဒီအချိန်ကာလအဖို့တော့ မှန်နေပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ စတင် ဖြစ်ပွားလာတော့ စာသင်ကျောင်းတွေပိတ်၊ ကလေးသူငယ်၊ လူငယ်လူရွယ်တွေ ထွက် ပေါက်ပိတ်တော့ အိမ်ထဲမှာသာ ဂိမ်းနဲ့အဖော်ပြုတာဟာ အပြစ်မဆိုသာပါဘူး။

ဆိုးကျိုးတွေဖြစ်လာနိုင်

နည်းပညာတွေ တိုးတက်ဖြစ်ထွန်းလာတာဟာ ကောင်းကျိုးတွေရှိသလို ဆိုးကျိုးတွေလည်း ရှိနေပါတယ်။ ဒစ်ဂျစ်တယ်ပလက်ဖောင်းအမျိုးမျိုးပေါ်မှာ နည်းပညာအသစ်အဆန်းတွေ အဆက်မပြတ် ပေါ်ထွက်လာနေသလို လူငယ်တွေစိတ်ဝင်စားတဲ့ ဂိမ်းအသစ်အဆန်းတွေလည်း ပလူပျံအောင်ပေါ်ထွက်လာပါတယ်။ ဂူဂဲပလေး(Google Play)ရဲ့ နှစ်ပတ်လည်မှာဆိုရင် အကောင်းဆုံးအက်ပ် (Apps)တွေနဲ့ ဂိမ်းဆုတွေကို ကြေညာပေးကြသလို နည်းပညာ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ ကွန်ပျူတာပညာရှင်တွေကလည်း အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ ဖန်တီးမိတ်ဆက်ကြပါတယ်။

ပလေးစတိုး(Play Store)မှာဆိုရင် သန်းနဲ့ချီတဲ့ ခေါင်းစဉ်တွေနဲ့ အကောင်းတကာ့ အကောင်းဆုံး ပေါ်ထွက်လာတဲ့ အက်ပလီကေးရှင်းအမျိုးမျိုးဟာ လူငယ်လူရွယ်တွေအတွက် စွဲမက်စရာဖြစ်စေ ခဲ့ပါတယ်။ နည်းပညာခေတ်မှာ လူငယ်နဲ့ လက်ကိုင်ဖုန်း၊ လူငယ်နဲ့အက်ပလီကေးရှင်းတွေ၊ ဂိမ်းတွေဟာအတော့်ကိုရေပန်းစားပါတယ်။ လူငယ်တွေဟာ ဖုန်းအသစ်အဆန်းတွေ၊ နည်းပညာ အသစ်အဆန်းတွေကို မက်မောကြတာဟာ သဘာဝဖြစ်ပါတယ်။ နားလည်ပေးရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ကောင်းကျိုးထက် ဆိုးကျိုးဖြစ်လာနိုင်တာတွေနဲ့ လူ့အသိုက် အဝန်းမှာမကောင်းတဲ့ လက္ခ ဏာတွေဖြစ်လာနိုင်တာတွေကိုတော့ ဖန်တီးသူ၊ အသုံးပြုသူနဲ့ အုပ်ထိန်းသူတွေ သတိပြုသင့်ပါတယ်။

အန္တရာယ်ရှိတဲ့ဂိမ်းတွေ

ဂိမ်းဆိုတာ တစ်ဖက်နှင့်တစ်ဖက်၊ တစ်ဖွဲ့နှင့်တစ်ဖွဲ့ တိုက်ခိုက်မှုတွေကို စိတ်ကူးဖန်တီးထားတဲ့ အွန်လိုင်းကစားပွဲဖြစ်ပါတယ်။ ဂိမ်းစတင်ပေါ်တုန်းက ရိုးရိုးဂိမ်းလေးတွေ ဆော့ကစားကြရာမှ စတားဝါး (Star War) ကြယ်တာရာစစ်ပွဲပုံစံနဲ့ တိုက်ခိုက်ကြတဲ့ ကစားပွဲတွေအထိ စိတ်ဝင် စားဖွယ်၊ ပျော်ရွှင်ဖွယ်ကောင်းခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ လောင်းကစားကိုအားပေးတဲ့ စလော့ဂိမ်း၊ ငါးပစ်ဂိမ်း၊ ရှမ်းကိုး မီးဂိမ်း စတဲ့ ဂိမ်းတွေပေါ်ပေါက်လာပါတယ်။ နောက် Callof Duty လို ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်တဲ့ဂိမ်းတွေ ပေါ်ထွက်လာတဲ့အခါ ကလေးသူငယ်လူငယ်တွေနဲ့ လူ့ဘောင်လောက အနာဂတ်အတွက် စိုးရိမ် စရာတွေဖြစ်လာပါတယ်။

ဂိမ်းဆိုတာတိုက်ကြ၊ ခိုက်ကြတာဖြစ်လို့ ကြောက်မက်ဖွယ်ရာတွေ ပါလာမှာပါပဲ။ ဒါပေမဲ့ တချို့ ဂိမ်းတွေဟာ အလွန်အကျွံရက်စက်မှုတွေနဲ့ အကြမ်းဖက်ရက်စက်မှုတွေကို လမ်းပြထားတာ တွေ့ရပါတယ်။ ၂၀၁၂ ခုနှစ်ဝန်းကျင်က ပေါ်ထွက်ခဲ့တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ဂိမ်းတွေနဲ့ စစ်ပွဲဂိမ်းတွေဟာ လူတွေကို အကြောင်းမဲ့ရက်ရက်စက်စက် လိုက်လံသတ်ဖြတ်တဲ့ ဂိမ်းတွေဖြစ်ပြီးဂိမ်းကစားတဲ့ လူငယ်တွေကို စွဲလမ်းသဘောကျစေခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီလိုဖြစ်ခဲ့ တာဟာကောင်းသလား၊ မကောင်းဘူးလားဆိုတာ စဉ်းစားကြည့်နိုင်ပါတယ်။ ဂိမ်းနဲ့ပတ်သက် တဲ့ ဆိုရှယ်မီဒီယာဟာ လူငယ်တွေကို ဘယ်လိုလွှမ်းမိုးခဲ့သလဲဆိုတာကို နမူနာတင်ပြလိုပါတယ်။

အကြမ်းဖက်ရှေ့ပြေးဂိမ်း

၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်ကထုတ်လုပ်တဲ့ Infinity Ward COD; Modern Warfare 2 ဂိမ်းဟာ အကြမ်းဖက်မှုတွေကို အထူးလှုံ့ဆော်တဲ့ ဂိမ်းတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းခံခဲ့ရပါတယ်။ ဂိမ်းထဲမှာပါဝင်တဲ့ စပိုင်တစ်ယောက်နေရာမှာ ဝင်ရောက်ကစားရတဲ့ပုံစံဖြစ်ပြီး လေယာဉ်ကွင်းထဲမှာ တွေ့သမျှလူတွေကို မသေမချင်းပစ်သတ်တဲ့ပုံစံ ဖန်တီးထားပါတယ်။ လူငယ်တွေ အကြမ်းဖက်မှုကို ကြိုက်နှစ်သက် ဖို့ နည်းပေးလမ်းပြဖြစ်နေလို့ ထုတ်လုပ်တဲ့ ကုမ္ပဏီဟာ ပြဿနာဖြေရှင်းခဲ့ရပါတယ်။ ၁၉၉၈ ခုနှစ်က ထုတ်လုပ်တဲ့ Shooting ဂိမ်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Postal ဟာ ဂိမ်းအတွင်းက ဇာတ်ကောင်အသက်ရှင် ကျန်ရစ်ဖို့ ရန်သူအမြောက်အမြားကိုသတ်ဖြတ်ဖို့ သေနတ်တွေ၊ မိုင်းတွေ၊ ဗုံးတွေ စတဲ့ လက်နက်တွေ အကုန်လုံးအသုံးပြုထားပါတယ်။ ပိုဆိုးတဲ့အချက်က ဂိမ်းကစားသူဟာ အပြစ်မရှိတဲ့သူတွေကို တိုက်ခိုက်နိုင်တဲ့အချက်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအတွက် ဒီဂိမ်းကို နိုင်ငံအတော်များများက တားမြစ်ခဲ့ ပါတယ်။

၂၀၁၁ ခုနှစ်က ထုတ်လုပ်ခဲ့တဲ့ Mortal Kombat ဂိမ်းကတော့ အလွန်ကြမ်းတမ်းပြီး ရက်စက်တဲ့ ဗိုင်းရပ်စ်ဂိမ်းအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကို ထပ်မံဖြည့်စွက်ပြီး အသက်သွင်းလိုက်တဲ့ အခါ ထုတ်လုပ်သူတွေရော ကစားသူတွေပါ လက်ဖျားခါလောက်အောင် လူတစ်ယောက်ကို စုတ်ပြတ်သတ်သွားအောင် ရက်စက်ပြတဲ့ကစားကွက်တွေပါဝင်ခဲ့ပြီး ဂိမ်းကစားသူတွေကို စွဲလမ်းသွားစေခဲ့ ပါတယ်။ နောက်တစ်ခုက ဂိမ်းကစားသူတွေကို အရူးအမူးဖြစ်စေခဲ့တဲ့ ၂၀၀၁ ခုနှစ်ကထုတ်လုပ်ခဲ့တဲ့ Grand Theft Auto 3 ဖြစ်ပါတယ်။ မြေပုံထဲမှာ မိမိနှစ်သက်ရာ ပြုလုပ်နိုင်ပြီး အရာ အားလုံးကို ပစ်ခတ်သတ်ဖြတ်ဖျက်ဆီးစေခဲ့ပါတယ်။ မီဒီယာတွေက ဒီဂိမ်းကစားတဲ့သူဟာ ကားခိုးဖို့အတွက် ဝန်မလေးတော့သလို ရဲဝန်ထမ်းတွေကို ပြန်လည် သတ်ဖြတ်ဖို့အတွက် ဝန်မလေးတော့ကြောင်း ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ နောက်ပိုင်းမှာ ဒုစရိုက်မှုတွေကို အားပေးတဲ့သဘောဖြစ်နေတဲ့အတွက် ကန့်သတ်ချက်တွေထားပြီး ထုတ်လုပ်ခဲ့ရပါတယ်။

ရက်စက်မှုတွေကမ်းကုန်

အကြမ်းဖက်ဂိမ်းတွေထုတ်လုပ်တဲ့နေရာမှာ ကျော်ကြားတဲ့ Rockstar Game မှာ ၂၀၀၃ ခုနှစ်ကထုတ်လုပ်တဲ့ Manhunt ဂိမ်းဟာ သွေးထွက်သံယိုအဖြစ်ဆုံးနဲ့ ရက်စက်မှုတွေ သရဖူ ဆောင်းလောက်အောင် ဖန်တီးခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၀ ပြည့်နှစ်က ထုတ်လုပ်ခဲ့တဲ့ Soldier ofFortune ဂိမ်းဟာ အကြမ်းဖက်ဂိမ်းတွေမှာ အထူးလှုပ်ခတ်ခဲ့တဲ့ ဂိမ်းတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အလွန် ရက်စက်တဲ့ တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်မှုတွေ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ဒီဂိမ်းကို ဂျာမနီနိုင်ငံ အတွင်း ပိတ်ပင်တားမြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဖော်ပြခဲ့တဲ့ နမူနာဂိမ်းတွေဟာ နိုင်ငံတကာဂိမ်း သမိုင်းမှာ ရက်စက်ဆုံး ဂိမ်းတချို့ဖြစ်ပြီး တခြားရက်စက်တဲ့ဂိမ်းတွေနှစ်အလိုက်၊ စီးရီးအလိုက် ပေါ်ထွက် လာခဲ့ပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ကမ္ဘာပေါ်ရှိ လူငယ်တွေနဲ့လူ့အသိုက်အဝန်းကို ဂိမ်းတွေဟာ ဘယ်လောက် အကျိုးပြုခဲ့တယ်ဆိုတာကို ခန့်မှန်းကြည့်နိုင်ပါတယ်။ မျက်မှောက် ကာလလူငယ်တွေကြားမှာ လောင်းကစားမှုတွေ၊ ဒုစရိုက်မှုတွေ၊ အကြမ်းဖက်မှုတွေ များလာတာဟာ အသုံးမပြုသင့်တဲ့ ဂိမ်းတွေနဲ့လည်း ပတ်သက်မယ်လို့ ထင်ပါတယ်။

အကြမ်းဖက်မှုတွေမှာအသုံးချ

မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါဖြစ်ပေါ်လာပြီး အကန့်အသတ်နဲ့နေရစဉ်မှာ လူငယ်တွေကြားမှာ ဂိမ်းကစားမှုတွေ ပိုမိုရေပန်းစားလာပါတယ်။ ပိုဆိုးလာတာက မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ နိုင်ငံရေးကိုအကြောင်းပြုလို့ အိုင်တီပညာရှင်တချို့ဖန်တီးထားတဲ့ PDF Game တွေ ပေါ်ထွက်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်၊ စင်ကာပူနဲ့ ဩစတြေးလျမှာ အသုံးပြုခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ဒီဂိမ်းကို နိုင်ငံ ခြားသားတွေ စိတ်ဝင်စားမှုမရှိဘဲ ပြည်တွင်း/ပြည်ပက စိတ်ခံစားချက် မြင့်မားတဲ့ မြန်မာတွေနဲ့ မသိနားမလည်တဲ့လူငယ်အချို့က အသုံးပြုခဲ့ကြ ပါတယ်။

တော်လှန်ရေးမှာမပါဝင်နိုင်တဲ့ လူငယ်တွေကို အွန်လိုင်းပေါ်မှာ စိတ်ကူးယဉ်လို့ရအောင် ဖန်တီးပေးထားတာလို့ဆိုပါတယ်။ အမှန်တကယ်တော့ ဂိမ်းစွဲလမ်းတဲ့လူငယ်တွေကို အသုံးချပြီး ရန်ပုံငွေ ရအောင် ဖန်တီးခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဂိမ်းထဲမှာကစားတဲ့ ကျည်တွေကို ၁ ဒေါ်လာ၊ ၁၀ ဒေါ်လာ၊ ၉၉ ဒေါ်လာဆိုပြီး ဝယ်ရပါတယ်။ ၁ ဒေါ်လာကို ကျည်အတောင့် ၅၀၀၀ ရပါတယ်။ နောက်တစ်နည်းက ဒီဂိမ်းဆော့ဖို့ ကျည်ဆန်တွေကို ကြော်ငြာတွေကိုကြည့်ပြီး ငွေဖန်တီးတဲ့ နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။

အကြမ်းဖက်ဥပဒေနဲ့ငြိစွန်း

ဒီလိုဂိမ်းတွေကို သိလျက်နဲ့ဖြစ်စေ၊ မသိလို့ဖြစ်စေ မိမိတို့ဖုန်းထဲမှာ ထည့်သွင်းထားပြီး ဂိမ်းကစားမယ်ဆိုရင် အန္တရာယ်ရှိတယ်ဆိုတာကို သတိပြုဖို့လိုပါတယ်။ ဂိမ်းဆိုတာ လူငယ်လူရွယ်တွေအတွက် အပျင်းပြေ၊ အပျော်အဖြစ် ကစားတယ်ဆိုပေမယ့် အန္တရာယ်ရှိနိုင်တဲ့ ဂိမ်းတွေကိုတော့ သတိထားကစားဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ NUG နဲ့ CRPH အကြမ်းဖက် အဖွဲ့တွေဟာ ပြည်သူတွေကို တော်လှန်ရေး အကြောင်းပြပြီး နည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ဒုက္ခပေးနေတာဖြစ်ပါတယ်။ အကြမ်းဖက်သမားတွေ ရန်ပုံငွေတွေရရှိဖို့နဲ့ လူငယ်တွေလမ်းမှားရောက်စေမယ့် PDF Game တွေကိုဖန်တီးခဲ့ကြပါတယ်။ ဒီ PDF Game Application တွေကို လက်ကိုင်ဖုန်းတွေမှာ ယူမထားဖို့လိုပါတယ်။

အခုပေါ်ထွက်နေတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ PDF ဂိမ်းတွေဟာ PDF Hero ၊ PDF Hero-2၊ End Game- Union Multiplayer War of Heroes တွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒီဂိမ်းတွေဟာ အကြမ်းဖက်မှုကို အားပေးတဲ့ဂိမ်းတွေဖြစ်တာကြောင့် ဖန်တီးထုတ်လုပ်တာဖြစ်ဖြစ်၊ ကြော်ငြာထည့်သွင်းတာ ဖြစ်ဖြစ်၊ အသုံးပြုတာဖြစ်ဖြစ် ဘယ်လိုနည်းနဲ့လုပ်လုပ် အကြမ်းဖက်မှုတိုက်ဖျက်ရေးဥပဒေနဲ့ ငြိစွန်းပါတယ်။

အရေးယူခံရမှာဖြစ်

စစ်တိုက်ကစားဖို့ လိုအပ်တဲ့ကျည်ဆန်တွေကို ဂိမ်းမှာပါဝင်တဲ့ ကြော်ငြာတွေကိုကြည့်ပြီး ဖြည့်တင်းရတာကြောင့် ဒီဂိမ်းကို ဆော့ကစားသူတွေဟာ PDF Game ကြော်ငြာအားလုံးကို ကြည့်ရှုပြီးပါက အလှူငွေကျပ် ၅၀ အလိုအလျောက်ပေးသွင်းပြီးဖြစ်နေပါတယ်။ ဒါကြောင့် PDF Game တွေကစားတာဟာ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့အစည်းတွေကို အထောက်အပံ့ပေးတဲ့ ကစားနည်းဖြစ်တယ်ဆိုတာကို လူငယ်တွေကြားမှာ သိရှိနားလည်စေဖို့ အသိပေးမှုတွေမျှဝေပေး ဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အကယ်၍ လမ်းခရီးမှာ သက်ဆိုင်ရာကလုံခြုံရေးအရ စစ်ဆေးစဉ် မိမိတို့လက်ကိုင်ဖုန်းအတွင်းမှာ PDF ဂိမ်းတွေရှိနေတာကိုတွေ့ရှိရင် အရေးယူခံရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် PDF Game တွေမှာပါဝင်ပြီး အခကြေးငွေပေးကာ ကြော်ငြာထည့်သွင်းထားတဲ့ လုပ်ငန်းရှင်တွေအနေနဲ့လည်း အရေး ယူခံရမှာဖြစ်ပါတယ်။

နည်းပညာတိုးတက်ပြောင်းလဲလာတဲ့ ခေတ်ကာလမှာ ပြည်သူတွေ အထူးသဖြင့် လူငယ်တွေ အပျင်းပြေစေဖို့ ဂိမ်းတွေဖန်တီးထုတ်လုပ်ကြတာကို အပြစ်မဆိုလိုပါဘူး။ ဒါပေမဲ့ ပုံမှန် အပျင်းပြေစေမယ့် ပျော်ရွှင်စရာဆော့ကစားကွက်တွေထက် ပိုမိုလွန်ကဲတဲ့လူတွေရဲ့ စိတ်ဓာတ်နဲ့ စရိုက်လက္ခဏာတွေ ပျက်ပြားစေမယ့် နည်းပေးလမ်းပြဖန်တီးထားမှုတွေကိုတော့ သတိထားဖို့လို ပါတယ်။

ဂိမ်းတွေစတင်ပေါ်ပေါက်စဉ်က ဘောလုံးပွဲဂိမ်း၊ ငါးဖမ်းဂိမ်း၊ ကားပြိုင်ပွဲဂိမ်း၊ စစ်ပွဲဂိမ်း၊ အားကစားဂိမ်း စတဲ့ ဂိမ်းတွေဟာ အပျော်သက်သက်ဖြစ်ပေမယ့် ၂၀၀၀ ပြည့်လွန်ကာလတွေက စလို့ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ဂိမ်းတွေထဲမှာ လောင်းကစားဂိမ်းတွေ၊ ဒုစရိုက်မှုကိုအားပေးတဲ့ ဂိမ်းတွေအပြင် အကြမ်းဖက်ရက်စက်မှုတွေ ဖန်တီးထားတဲ့ အကြမ်းဖက်ဂိမ်းတွေ ပေါ်ပေါက် လာပါတယ်။ မျက် မှောက်ကာလတွေမှာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး၊ တစ်ဖွဲ့နဲ့တစ်ဖွဲ့ အကြမ်းဖက် ရက်စက်မှုတွေ ပိုများလာတဲ့သဘောဖြစ်လာတာတွေကို တွေးတောဆင်ခြင်ကြည့် ရင် သတိပြုစရာတွေဖြစ်ပါတယ်။ ပိုလို့ ဆိုးတဲ့အခြေအနေ တွေဖြစ်လာတာက တိုင်းပြည်တွေရဲ့ နိုင်ငံရေးလောကမှာ ဂိမ်းတွေကိုအသုံးချလာလို့ အစိုးရတွေက ပိတ်ပင်တားမြစ်အရေးယူ ကြပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံရေးကို အကြောင်းပြုပြီး မြေပြင်ပေါ်မှာရော အွန်လိုင်းနည်းပညာတွေ ပေါ်မှာပါ အဖျက်အမှောင့်တွေ အမျိုးမျိုးအဖုံဖုံ ဖန်တီးလာကြပါတယ်။ ယခုအသုံးချလာတဲ့ PDF Game တွေဟာ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့တွေအတွက် ရန်ပုံငွေရှာဖွေပြီး လူငယ်တွေကို ဒုက္ခ ရောက်အောင် အသုံးချဖန်တီးထားတဲ့ အန္တရာယ်ရှိတဲ့ဂိမ်းတွေဖြစ်ပါတယ်။ အကြမ်းဖက်ဂိမ်း တွေနဲ့ စိတ်ကူးယဉ် မယ်ဆိုရင် ဂိမ်းကိုနိုင်အောင်မကစားနိုင်ဘဲ PDF Game ကစားတဲ့သူတွေ ဂိမ်းသွားနိုင်တာကို သတိပြုဖို့လိုပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် လူငယ်တွေနဲ့ မိဘအုပ်ထိန်းသူတွေအနေနဲ့ အကြမ်းဖက်သမားတွေရဲ့ PDF Game တွေကို သိရှိထားကြဖို့နဲ့ သတိပြုရှောင်ရှား ကြဖို့စေတနာကောင်းနဲ့ အသိပေးနှိုးဆော်လိုက်ရပါတယ်။      ။

MOI

“ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ၁၁-၅-၂၀၂၅ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီမှ ၁၈-၅-၂၀၂၅ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီအထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၂၄၆၁ ခုကိုစစ်ဆေးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာသစ်တစ်ဦးတွေ့ရှိ” ဆိုတဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အသိပေးထုတ်ပြန်ချက်ကို မေလ ၁၉ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီမှာ ကြားသိလိုက်ရပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်ပြီး နှစ်နှစ်ကျော်ကာလမှာ ပထမဆုံးပြန်လည်ကြားသိလိုက်ရတဲ့ ကျန်းမာရေးအချက်ပေးခေါင်းလောင်းထိုးသံဖြစ်ပါတယ်။

အသိပေးထုတ်ပြန်

နောက်ထပ် မေလ ၂၆ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီမှာ “မေ ၁၈ ရက် ည ၈ နာရီမှ မေ ၂၅ ရက် ည ၈ နာရီအထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၂၇၅၄ ခုကို စစ်ဆေးပြီးစီးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာသစ် ခြောက်ဦးတွေ့ရှိ” ဆိုတဲ့သတင်းကို ထပ်မံကြားသိရပြန်ပါတယ်။ နောက်ထပ် ရက်သတ္တတစ်ပတ်ကျော်အကြာမှာ “မေ ၂၅ ရက်မှ ဇွန် ၁ ရက်အထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၁၇၇၈ ဦးကိုစစ်ဆေးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အတည်ပြုလူနာသစ် ၁၇ ဦးတွေ့ရှိ” ဆိုတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အသိပေးထုတ်ပြန်ချက်သတင်းကို ဆက်လက်ကြားသိရပြန်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် “ဇွန် ၈ ရက် ည ၈ နာရီမှ ဇွန် ၁၅ ရက် ည ၈ နာရီအထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၂၂၈၅ ခုကို စစ်ဆေးပြီးစီးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ အတည်ပြုလူနာသစ် ၅၂ ဦးတွေ့ရှိ”ဆိုတဲ့ ဖော်ပြပါသတင်းတွေအရ မေလ ၁၁ ရက်နေ့မှ ဇွန်လ ၈ ရက်နေ့အတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာသစ် စုစုပေါင်း ၁၀၀ ကျော် တွေ့ရှိခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ တစ်ကျော့ပြန်လာတယ်လို့ဆိုနိုင်ပေမယ့် လတ်တလောမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဟာ မျိုးရိုးဗီဇအသစ်နဲ့ ထပ်မံဖြစ်လာတဲ့ စိုးရိမ်စရာမရှိနိုင်ဆိုတဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရောဂါမျိုးဆက်သစ်ဟာ ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားမှုနဲ့ သေဆုံးမှုမှာ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာမရှိပေမယ့် ပတ်ဝန်းကျင်နိုင်ငံတွေမှာ ကူးစက်ဖြစ်ပွားနှုန်းမြင့်မားပြီး သေဆုံးသူရှိတဲ့အတွက် ဂရုစိုက်ဖို့လိုပါတယ်။

သတိမူလိုက်နာ

လက်ရှိကာလဟာ ရာသီအကူးအပြောင်းကာလဖြစ်လို့ ဒီကာလမှာဖြစ်ပွားတတ်တဲ့ ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါ၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါစတဲ့ ကူးစက်တတ်တဲ့ ရောဂါတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့အချိန်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဟာ ပထမရက်သတ္တပတ်မှာ ကူးစက်မှု သုည ဒသမ ၀၄ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဒုတိယရက်သတ္တပတ်မှာ သုညဒသမ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ တတိယရက်သတ္တပတ်မှာ ကူးစက်မှုသုညဒသမ ၉၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ စတုတ္ထရက်သတ္တပတ်မှာ ကူးစက်မှု ၁ ဒသမ ၄၄ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ရာခိုင်နှုန်းတွေ တဖြည်းဖြည်းတိုးလာတာဟာ စိုးရိမ်စရာဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အသိပေးထုတ်ပြန်ချက်တွေ၊ ဆောင်ရန်/ရှောင်ရန်အချက်တွေ ထုတ်ပြန်ပေးနေတာကို ပြည်သူတွေအနေနဲ့ သတိမူလိုက်နာဆောင်ရွက်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်အတွင်းက မိမိကိုယ်တိုင်၊ မိမိမိသားစု၊ မိမိမိတ်ဆွေအသိုင်းအဝိုင်းတွေကြားမှာ ကိုယ်လက်မအီမသာဖြစ်တာ၊ ကိုက်ခဲတာ၊ ဖျားနာတာ၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောဖြစ်တာတွေ တစ်ယောက်ပြီးတစ်ယောက် ဖြစ်ခဲ့ကြတဲ့အချိန်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အိုမီခရွန်ဗီဇမျိုးကွဲသစ်ရောဂါ ကူးစက်မှုဟာ မြန်မာတို့ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဖြစ်နေပြီဆိုတဲ့ သတင်းတွေနဲ့အတူ လတ်တလောကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေမှာ အိုမီခရွန်လား၊ တုပ်ကွေးလား၊ ဘာလား၊ ညာလာ မဝေခွဲတတ်အောင်ဖြစ်ခဲ့ကြတာ အမှန်ပါ။ ဖြစ်နေတဲ့ရောဂါကို နီးစပ်ရာဆေးခန်းတွေမှာပြသကြတော့ ဆေးခန်းဆရာဝန်ကဖြစ်တဲ့ ရောဂါကို ပျောက်ကင်းအောင်ကုသပေးပြီး အိုမီခရွန်ရောဂါဟာ ပတ်ဝန်းကျင်မှာဖြစ်နေပေမယ့် စိုးရိမ်စရာမရှိပါဘူးလို့ပြောတဲ့အတွက် စိတ်သက်သာရာရကြပါတယ်။

ကိုဗစ်နဲ့အတူယှဉ်တွဲ

ဒါပေမဲ့လည်း ကျွန်တော်တို့လူ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အိုမီခရွန်ဗီဇမျိုးကွဲသစ် ကူးစက်ဖြစ်ပေါ်နေတယ်ဆိုတာကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တရားဝင်အသိပေးထုတ်ပြန်ထားတာဖြစ်လို့ သတိပြုလိုက်နာ ဆောင်ရွက်ကြရပါမယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်လို့ စိုးရိမ်စရာမရှိသည်ဖြစ်စေ၊ ရှိသည်ဖြစ်စေကူးစက်မှုမဖြစ်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ရောဂါဟာ ဘယ်သောအခါမှ ပျောက်ကွယ်သွားဖွယ်မရှိဘဲ ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသား တွေအနေနဲ့ HIV ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဆက်လက်နေထိုင်နေရသလို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့နေထိုင်ဖို့ သင်ယူရတော့ မှာဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ရဲ့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မေလ ၁၄ ရက်နေ့ သတိပေးစကားကို သတိပြုမိပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က နိုင်ငံတကာပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့မှာ သတ်မှတ်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးအနေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတကာပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ကြေညာထားတာကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၅ ရက်နေ့မှာ ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းခဲ့ပေမယ့်လည်း ကမ္ဘာအနှံ့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုဟာ အသွင်ပြောင်းမျိုးရိုးဗီဇကွဲအနေနဲ့ ဆက်လက်တည်ရှိနေဆဲပင်ဖြစ်လို့ ကိုဗစ်နဲ့အတူ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးယဉ်ကျေးမှုကို မိမိတို့အားလုံးတည်ဆောက်ကြရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ထပ်မံသေဆုံးသူမရှိ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံတော်အစိုးရရဲ့ ဦးဆောင်လမ်းညွှန်ပံ့ပိုးမှု၊ တာဝန်သိကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ၊ နှီးနွှယ်ဝန်ကြီးဌာနတွေ၊ လူမှုရေးအသင်းအဖွဲ့တွေ၊ ပြည်သူတွေရဲ့ တက်ညီလက်ညီ ပူးပေါင်းပါဝင် ဆောင်ရွက်မှုတွေကြောင့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ တတိယလှိုင်းအပါအဝင် ပြင်းထန်တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို အချိန်တိုအတွင်း ကာကွယ်ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့တာဟာ သမိုင်းတွင်မှတ်တမ်းတင်ရမယ့် ဖြစ်စဉ်တစ်ခုအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုထိရောက်စွာ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ဆောင်ရွက်နိုင်တာကြောင့် ၁၃-၅-၂၀၂၃ ရက်နေ့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ သေဆုံးသူကို နောက်ဆုံးတွေ့ရှိခဲ့ရပြီး ကိုဗစ်နဲ့ ထပ်မံသေဆုံးသူမရှိတော့တာ နှစ်နှစ်ကျော်ကြာသည့်တိုင် ရှိပြီဖြစ်ပါတယ်။

လတ်တလောမှာ ကမ္ဘာ့မီဒီယာတွေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနတွေရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ ထိုင်း၊ စင်ကာပူ၊ တရုတ်(ဟောင်ကောင်)နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ စတဲ့ ဒေသတွင်းနိုင်ငံအချို့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု ပြန်လည်မြင့်တက်လာတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှ မေလ ၁၇ ရက်နေ့အထိ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားသူ ၁၀၆၄၈၁ ဦးရှိပြီး ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၂၆ ဦးရှိကြောင်း ကြားသိလိုက်ရပါတယ်။ ယခုနှစ်အတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အမြင့်မားဆုံးကာလဟာ မေလ ၁၁ ရက် နေ့မှ ၁၇ ရက်နေ့အတွင်းဖြစ်ပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားသူ လူနာသစ် ၃၃၀၃၀ ရှိပြီး ဆေးရုံတက်သူ ၁၉၁၈ ဦးနဲ့ သေဆုံးသူ နှစ်ဦးရှိကြောင်း သိရပါတယ်။

ကူးစက်နှုန်းမြင့်မား

ရှေ့ရက်သတ္တပတ်တွေမှာလည်း ရောဂါဖြစ်ပွားသူ လူနာသစ်တွေ၊ ဆေးရုံတက်ရောက်သူတွေနဲ့ သေဆုံးသူတွေရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုမြင့်မားရခြင်းအကြောင်းရင်းဟာ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ မိုးရာသီကာလစတင်ခြင်း၊ ကျောင်းတွေ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခြင်းနဲ့ သင်္ကြန်ပွဲတော်လို လူစုလူဝေးနဲ့ ခရီးသွားလာတာတွေ များပြားခဲ့တဲ့အကြောင်းတွေကြောင့်လို့ သိရပါတယ်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်လို့ သင်ခန်းစာယူ သတိပြုရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဓိကကူးစက်ပျံ့နှံ့တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲဟာ ကူးစက်လွယ်အိုမီခရွန်အုပ်စုမှ ဆက်လက်မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲလာတဲ့ JN.1 အုပ်စု၊ ထိုမှဆက်၍ မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလာတဲ့ XEC မျိုးကွဲ အများစုဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဗန်ကောက်၊ ချွန်ဘူရီနဲ့ ရယောင်းစတဲ့ နေရာတွေမှာ ကူးစက်မှုနှုန်းမြင့်မားပြီး ကလေးတွေမှာ ကူးစက်နှုန်းမြင့်မားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုဟာ မျိုးဟောင်းအနေနဲ့ရော မျိုးသစ်အနေနဲ့ပါ ကမ္ဘာအနှံ့ခြေဆန့်ခဲ့တာမှာ ယခုအခါ အချိန်ကာလအားဖြင့် ငါးနှစ်နဲ့သုံးလကျော်ခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ အိုမီခရွန်မျိုးကွဲသစ် (XEC) ဟာ ရောဂါပြင်းထန်မှုနည်းပါးသော်လည်း ကူးစက်မှုနှုန်းမြန်ဆန်တဲ့အတွက် သတိထားစောင့်ကြည့် ကာကွယ်ထားဖို့လိုပါတယ်။ XEC မျိုးကွဲရဲ့ အဓိကလက္ခဏာတွေထဲကတစ်ခုဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာဖြစ်ပါတယ်။ အဆက်မပြတ် ချောင်းဆိုးတာဟာ ကိုဗစ် XEC အမျိုးအစားရဲ့ နောက်ထပ်ထင်ရှားတဲ့ လက္ခဏာဖြစ်ပါတယ်။ လူနာတွေဟာ မကြာခဏချမ်းတုန်ခြင်းနဲ့ ချွေးထွက်ခြင်းတို့နဲ့အတူ အဖျားကြီးခြင်းကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ပုံမှန်စောင့်ကြည့်ခြင်းဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို စောစီးစွာသိရှိနိုင်စေဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။

ဆေးဝါးကုသမှုခံယူ

ကိုဗစ် XEC မျိုးကွဲဟာ အဆုတ်အတွင်း လေအိတ်တွေကို ရောင်ရမ်းစေတဲ့၊ ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုမြင့်မားတဲ့ အဆုတ်ရောင်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနဲ့ ဆက်စပ်နေပါတယ်။ လူနာဟာချောင်းဆိုးခြင်းလို လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။ အဖျားရောဂါချမ်းတုန်ခြင်း၊ အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်း အဆုတ်ရောင်နာ XEC မျိုးကွဲကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အထူးသဖြင့် ပြင်းထန်နိုင်ပြီး ဆေးရုံတက်ကုသဖို့နဲ့ အလေးထားတဲ့ကုသမှုတွေ လိုအပ်ပါတယ်။ နာမကျန်းမှုရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့အဆင့်မှ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာပြီးနောက်မှာ ကိုဗစ် XEC မျိုးကွဲ ကူးစက်ခံထားရတဲ့လူနာတွေဟာ ရေရှည်အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရနိုင်ပါတယ်။ ၎င်းတို့မှာ နာတာရှည်ချောင်းဆိုးခြင်း၊ အဆုတ်လုပ်ဆောင်ချက်လျော့ကျခြင်းနဲ့ အသက်ရှူကျပ်ခြင်းတို့ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်လာရင် ဆေးဝါးကုသမှုဆက်လက်ခံယူဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

ကိုဗစ် XEC မျိုးကွဲကူးစက်ခံထားရရင် အသက်အန္တရာယ်မထိခိုက်ပေမယ့်ခံစားရတဲ့ ဝေဒနာတွေဟာ မနည်းပါဘူး။ အလုပ်ပျက်အကိုင်ပျက်နဲ့ ဆေးဝါးကုသနေရတဲ့ ရောဂါဝေဒနာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ်မှာ သေချာပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကိုဗစ်-၁၉ XEC မျိုးကွဲကူးစက်မခံရအောင် ကာကွယ်ကြဖို့လိုပါတယ်။ ကလေးသူငယ်တွေ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေနဲ့ ရောဂါအခံရှိတဲ့ သက်ကြီးပိုင်းတွေအနေနဲ့ ရောဂါကူးစက်ခံရရင် အသက်အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်တဲ့အထိ အခြေအနေဆိုးနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် နှာစေး၊ ချောင်းဆိုး၊ ကိုယ်အပူချိန်မြင့်မားလာရင် နီးစပ်ရာကျန်းမာရေး ဆေးခန်း၊ ဆေးရုံကို သတင်းပို့ဖို့နဲ့ ဆေးကုသမှုခံယူကြဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ မျိုးရိုးဗီဇပြောင်း ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးတဲ့အခါမှာလည်း မပျက်မကွက်ထိုးနှံကြဖို့ တိုက်တွန်းအပ်ပါတယ်။ ။

MOI

တကယ်တော့ ပြီးပြည့်စုံသည့် ကလေးတစ်ယောက်၏ ဘဝအစခြေလှမ်းက မိဘများ၏ ပြုစုစောင့်ရှောက်မှုအပေါ်မှာ မူတည်နေပါသည်။ ကလေးတွေဆိုတာ မိဘတွေ ထားရာနေ၊ ကျွေးတာစား၊ သင်ပေးသည့်အတိုင်း ကြီးပြင်းလာရ တာမလား။ ကလေးတစ်ယောက် ပြီးပြည့်စုံသည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရရန် တစ်နည်းအားဖြင့် ဦးနှောက်လည်း ဖွံ့ဖြိုး၊ ခန္ဓာကိုယ်လည်း ဖွံ့ဖြိုးစေဖို့ မိဘတွေ ဘယ်လိုများ စောင့်ရှောက်ကြရင် ကောင်းမလဲ။

ပြီးပြည့်စုံသည့် ကလေးတစ်ယောက်၏ ဘဝအစခြေလှမ်း ကို စတင်လှမ်းလျှောက်နိုင်ရန်

ကလေးတစ်ယောက်၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုဆိုတာ ကလေးလေး ပေါင်ချိန်တက်လာတာနှင့်တင် မပြီးသေးပါ။ သူ့အရွယ်အလိုက် milestones တွေ၊ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုတွေရှိဖို့ လိုသလို ကျန်းကျန်းမာမာနှင့် ကြီးပြင်းလာဖို့လည်း လိုသေးတယ်မလား။

ဒီလိုဆိုတော့ ကလေးတစ်ယောက်ကို ပြီးပြည့်စုံသည့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုရအောင် လုပ်ရတာ မလွယ်ပါလားလို့ မေမေတို့ တွေးမိကြတယ်ဟုတ်။ ဒါတွေကို တစ်ခုချင်းဆီ ရှင်းပြသွားမှာမို့လို့ ဆောင်းပါးအဆုံးကျရင် မေမေတို့ ဘာလုပ်ရမလဲ ဆိုတာ ရှင်းရှင်းလင်းလင်းသိသွားမှာပါ။

ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက်

ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဆိုတာ ကလေးတွေမှာ ကိုယ်အလေးချိန် ပုံမှန်တက်တာ၊ milestones တွေအတိုင်း ကြီးထွားလာတာ၊ မကြာခဏ နေမကောင်းမဖြစ်တာ စတာတွေ ပါဝင်ပါသည်။ 

ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် မေမေတို့ ကူပေးနိုင်တာကတော့

• ကလေးတွေ milestones တက်ဖို့ ကူညီလေ့ကျင့်ပေးပါ။

မှောက်တာ၊ ထိုင်တာ၊ မတ်တပ်ရပ်တာ၊ လမ်းလျှောက်တာ၊ စကားပြောတာတွေက သူ့အလိုလိုဖြစ်လာမှာဆိုပေမယ့် ဘေးနားက မိဘများ၏ ပံ့ပိုးမှုလည်း လိုပါသည်။ ဥပမာ ကလေးကို tummy time ကျင့်ပေးတာ၊ သူစကားပြော လာအောင် မြှူပေးတာမျိုးပေါ့။

အာဟာရပြည့်ဝအောင် ကျွေးမွေးပါ။

ကလေးတွေ ထိုင်တာ၊ ထတာတွေက ကြွက်သားတွေ အသုံးပြုရသလို ဒီကြွက်သားတွေကိုလည်း ဦးနှောက်က ထိန်းချု ပ်ထားတာပါ။ ဒီတော့ ကြွက်သားတွေ၊ ဦးနှောက်တွေအတွက် လိုအပ်သည့် အာဟာရတွေ ဖြည့်ပေးဖို့ လိုတာပေါ့။ မိခင်နို့တိုက်သည့် ကလေးတွေကတော့ မိခင်နို့နဲ့တင် ပြည့်စုံနေပြီမို့လို့ ဘာမှမလိုတော့ပါ။

အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ဖော်မြူလာတိုက်ရမယ်ဆိုရင်တော့ ကလေးတွေအတွက် လိုအပ်သည့် ဗီတာမင်နှင့် သတ္တုဓာတ်တွေ၊ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုး ဉာဏ်ရည်ထက်မြက်ဖို့ အတွက် DHA ပါတာတွေ ရွေးချယ်သင့်ပါသည်။

ကာကွယ်ဆေးတွေ အပြည့်အစုံထိုးထားပါ

ကလေးတွေမှာ ခုခံအားက မိခင်နို့ကနေတစ်ဆင့် ရတယ်ဆိုပေမယ့် ကြာလာလေလေ နည်းလာလေလေ ဖြစ်လို့ ကိုယ်တိုင် ကာကွယ်ဆေးထိုးထားတာက ပိုပြီး စိတ်ချရပါသည်။ ကာကွယ်ဆေးထိုးပြီး ကာကွယ်ရသည့် ရောဂါတွေက ဖြစ်လာရင် ကုစရာဆေးမရှိသလို ကလေးတွေကို သေဆုံးတာ၊ မသန်စွမ်း ဖြစ်သွားစေနိုင်တာကြောင့် အသက်အလိုက် စုံစုံလင်လင် ထိုးထားပေးဖို့ လိုပါသည်။

ဦးနှောက်နှင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက်

မွေးစကနေ ၅နှစ်အထိက ဘဝတစ်လျှောက်လုံးမှာ ဦး‌နှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှု အဖြစ်ဆုံးအရွယ်ပါ။ ဒါကြောင့် အဆိုပါ အရွယ်လေးတွေကနေစပြီး ကလေးများ၏ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးဖို့ (IQ)၊ စိတ်ခံစားချက်ကောင်းမွန်ဖို့ (EQ) မိဘတွေက ကူညီပေးရမှာပါ။

မေမေတို့ လုပ်ပေးရမယ့် နည်းလမ်းတွေကတော့

ကလေးနှင့် အဆက်အသွယ်ပြုလုပ်နေပါ

မွေးစကလေးတွေက မေမေတို့ ပြောနေတာကို နားလည်ချင်မှ နားလည်မှာပါ။သို့သော် သူတို့ရဲ့ ဦးနှောက်က မေမေ တို့နှင့် ဆက်သွယ်ဖို့ ကြိုးစားနေတာကြောင့် ကလေးကို မြှူပေးပါ။ စကားပြောပေးပါ။ စာဖတ်ပြတာ၊ အရုပ်လေးတွေ ပြတာ လုပ်ပေးပါ။

ကလေးနှင့် အတူဆော့ပေးပါ

ဆော့တတ်သည့် အရွယ်ရောက်ပြီဆိုရင် သူနှင့်အတူ ကစားစရာလေးတွေ အသုံးပြုပြီး ဆော့ပေးပါ။ ကလေးတွေက learn through play လို့ခေါ်သည့် နေ့စဉ်ဆော့ကစားရာကနေ ပတ်ဝန်းကျင်ကအရာတွေကို သင်ယူနေတာ ဖြစ်ပါသည်။

• ကလေးကို စိတ်ဖိစီးအောင် မလုပ်ပါနှင့်

ကလေးကို ရိုက်နှက်တာ၊ ထမင်းကုန်အောင် မစားလို့ ဆူပူကြိမ်းမောင်းတာ၊ ကလေးကို တစ်ယောက်တည်း ပစ်ထားတာ ဒါတွေကို မလုပ်ရပါဘူး။ အဆိုပါအချက်တွေက ကလေး၏ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့် စိတ်ခံစားချက်ကို ထိခိုက်စေနိုင် ပါသည်။ စိတ်ဒဏ်ရာရထားသည့်က‌လေးတွေက ဖွံ့ဖြိုးမှုနှေးကွေးသလို နောက်ပိုင်း စာသင်သည့်အခါမှာလည်း အခက်အခဲ ရှိနိုင်ပါသည်။ ယင်းအစား ကလေးကို နွေးနွေးထွေးထွေး ဆက်ဆံတာ၊ ကလေးရင်ဖွင့်တာကို နားထောင် ပေးတာ၊ အခက်အခဲတွေကို ကူညီဖြေရှင်းပေးတာက ကလေးများ၏ စိတ်ကို လုံခြုံမှုဖြစ်စေမှာပါ။

အာဟာရပြည့်ဝအောင် ကျွေးပါ

ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးဖို့အတွက်လည်း အာဟာရက အရေးပါသည့် နေရာကနေ ပါဝင်နေပါသည်။ အနည်းဆုံး ကလေး အသက် ၆ လ အထိ မိခင်နို့တိုက်ပါ။ ကလေးအသက်၂နှစ်အထိ တိုက်နိုင်ရင် ပိုကောင်းပါသည်။ ဖြည့်စွက်စာ စားသည့် အချိန်ရောက်ရင် အာဟာရပြည့်ဝအောင် စုံစုံလင်လင် ကျွေးမွေးပါ။ ဖော်မြူလာနို့တွေ တိုက်မယ်ဆိုရင်လည်း ဦးနှောက် ဖွံ့ဖြိုးမှုကို အားပေးသည့် DHA ပါတာကို ရွေးချယ်ပါ။

ဦးနှောက်ကို ထိခိုက်ဒဏ်ရာများနှင့် ကူးစက်ရောဂါများကနေ ကာကွယ်ပါ

ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးစ အရွယ်မှာ မတော်တဆ ဦးခေါင်းထိခိုက်ဒဏ်ရာတွေ ရခဲ့ပါက ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုကို ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးဆော့သည့်အခါ၊ ကလေးနှင့် အပြင်သွားသည့်အခါ၊ ကားစီးသည့်အခါ သတိထားပါ။

ကူးစက်ရောဂါများအတွက်က ကာကွယ်ဆေးတွေကို အသက်အလိုက် ပြည့်ပြည့်စုံစုံထိုးထားပါ။ ဒါဆိုရင် ဦးနှောက်ကို ထိခိုက်နိုင်သည့် ပိုးတွေကနေ ကာကွယ်ပြီးသားဖြစ်မှာပါ။

ပြီးပြည့်စုံသည့် ကလေးတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ မေမေတို့အနေဖြင့် ခန္ဓာကိုယ်ဖွံ့ဖြိုးမှု၊ ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့် စိတ်ခံစားချက် ဒါတွေအကုန်လုံးကို မျှမျှတတ ဂရုစိုက်ဖို့ လိုပါသည်။ ထိုအရွယ်လေးတွေက ဘဝ၏ တာထွက်အစ ဖြစ်တာကြောင့် သေချာဂရုစိုက်ပေးမှု ပြီးပြည့်စုံစွာ ကြီးပြင်းလာမှာ ဖြစ်ပါသည်။

ကလေးဆိုတာမျိုးက ထားသလိုနေတုန်းလေးသာ ချစ်စရာကောင်းတာ စကားကောင်းကောင်း ပြောတတ်လာပြီ။ လမ်းကောင်းကောင်းလျှောက်တတ်လာပြီဆိုရင် အိပ်နေချိန်သာ အိန်ဂျယ်လ်လေးနှင့်တူတာ နိုးပြီး တောက်တောက် တောက်တောက် လျှောက်သွားတာနှင့် မေမေဖေဖေတို့ခမျာ သူ့နောက် တကောက်ကောက်လိုက်ရင်း ထိန်းရတာ အတော်ကို မလွယ်တာနော်။ နောက်ပြီး ဒီအရွယ်မှာ မိဘက ဒါဆို မဒါတော့ဘူး။ ဟင့်အင်းပေါင်း များစွာ လုပ်တတ် လာကြပါသည်။ အဆိုပါကာလလေးကို ကလေးကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတွေကတော့ Terrible Two လို့ အမည်တပ်သတဲ့။ ဒီလို သားသားမီးမီးတို့ကို ထိန်းရသိမ်းရခက်သည့် Terrible Two ကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲ ဆိုတာကို ဖေဖေမေမေတို့ သိပြီးရဲ့လား! မသိသေးဘူးဆိုရင်တော့ နည်းလမ်းကောင်းလေးတွေကို ပြောပြပေးထား တာမို့ အတူတူ ကြည့်လိုက်ရအောင်နော်။

Terrible Two ဆိုတာ ဘာများပါလိမ့်

Terrible Two ဆိုတာက ကလေးတစ်ယောက်၏အသက် ၁ နှစ်ခွဲ ၂ နှစ်ဝန်းကျင်ကနေ ၄ နှစ်ကျော် ၅ နှစ်တာ အတွင်းမှာ တွေ့ကြုံရနိုင်သည့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ၊ အပြုအမူပိုင်းဆိုင်ရာ အပြောင်းအလဲပါ။ ဒီအချိန်မှာ ကလေးက မကြာခဏ စိတ်တိုစိတ်ဆတ်တာ၊ ဘာလုပ်ပေးပေး စိတ်တိုင်းမကျတာမျိုးနှင့် ဖေဖေမေမေ နားလည်ရခက်သည့် အပြုအမူလေးတွေကို ပြုမူတတ်ကြပါသည်။ 

ခုလေးတင် အရမ်းသဘောကျတယ်ဆိုသည့် အရုပ်နှင့် ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် ဆော့နေရာက တော်ကြာနေတော့ မကြိုက် တော့ဘူး စိတ်တိုတယ်ဆိုပြီး အရုပ်ကို ထကောက်ပစ်တာမျိုး၊ လူကြားထဲမှာ သူလိုချင်တာမရလို့ လှဲချပြီး အော်ငို ပစ်တာမျိုး ဂျစ်ကျတာမျိုးတွေကို လုပ်တတ်သည့် အရွယ်ပေါ့။

ဒီလို ဖြစ်ရတာက ကလေးက စိတ်ခံစားမှု အပြောင်းအလဲမြန်တာ၊ စိတ်ရှုပ်တာမျိုးတွေနှင့် သူကိုယ်တိုင်တောင် နားမလည်ဘဲ ရှုပ်ထွေးလှသည့် ခံစားချက်တွေကို ခံစားနေရတာကြောင့်လည်း ဖြစ်ပါသည်။ ထိုအရွယ်မှာ ကလေးက သိချင်တာတွေ များနေသလို သူကိုယ်တိုင်က သူသိချင်တာတွေ နောက်ကို မနည်းမီအောင် လိုက်ရင်း သူဖြစ်ချင်တာ၊ သူ့စိတ်ခံစားချက်တွေကို နားမလည်တာကြာင့် မေမေဖေဖေတို့အပေါ်မှာ ဂျစ်ကျသလို ဖြစ်ရတာပါ။

နားလည်လွယ်အောင် ပြောပြရရင် မြန်ဆန်လှသည့် အပြောင်းအလဲမှာ အသားကျအောင် ကြိုးစားနေရသည့် အချိန်ပါ။ ဒါကြောင့် ဒီကာလမှာ ကလေးတိုင်းက ဒီလိုပဲ ဖြစ်တတ်တာမို့ မေမေဖေဖေတို့က စိတ်ရှည်ရှည်နှင့် ကလေးကို ကူညီ ဖို့တော့ လိုပါမည်။ 

သားသားမီးမီး Terrible Twos ခံစားနေရတာလား

သားသားမီးမီးတို့မှာ Terrible Twos ခံစားနေရပြီဆိုရင် အခုလို အပြုအမူလေးတွေ တွေ့ရနိုင်ပါသည်။ 

ဟင့်အင်းကို တွင်တွင်သုံးမည် – အဆိုပါကာလမှာ မြင်သာတာ တစ်ခုက ဒါလေး လုပ်ပါလားဆိုလည်း မလုပ်ချင်ဘူး။ ဒါစားဆိုရင် ဟိုဟာစားချင်တာဆိုမျိုး ဒါမှမဟုတ်လည်း မစားဘူးဆိုတာမျိုး လုပ်တတ်လာပြီ။ မိဘက အိပ်တော့ ပြောရင်တောင် ထဆော့နေတာမျိုးပေါ့။ လူကြီးက ဒါဆို၊ သူတို့က ဟိုဟာ လုပ်ရမှာကျေနပ်တယ်လို့ မေမေဖေဖေတို့ ညည်းတွားကြသည့် ကာလပေါ့။ 

စိတ်တိုလွယ်မည်– အဆိုပါကာလက အရာရာကို အလွယ်တကူ စိတ်တို ပေါက်ခွဲရင်း သူတို့လေးတွေ၏ စိတ်ရှုပ် ထွေးမှုကို ဒေါသအဖြစ် ပြောင်းလဲပြသတတ်သည့် အရွယ်ပေါ့။ စိတ်တိုင်းမကျမှု များနေတတ်သလို စိတ်တိုလွယ်ကြ ပါသည်။

စကားနားမထောင်ကြဘူး – အဆိုပါကာလမှာ မေမေဖေဖေပြောသမျှကို လိုက်လုပ်တာမျိုး မဟုတ်ဘဲ သူတို့ လုပ်ချင်တာ၊ စားချင်တာ၊ သွားချင်တာကို မလုပ်ရရင် ငိုတာမျိုး၊ ဂျီကျနေတာမျိုးတွေ လုပ်တတ်ကြပါပြီ။ ပုံမှန် လိုက်နာ နေကျ အရာလေးတွေကိုတောင် မလိုက်နာတော့တာမျိုးပေါ့။ 

ရန်လိုသည့် အပြူအမူတွေ လုပ်လာမည် – အဆိုပါအရွယ်မှာ ရွယ်တူ အချင်းချင်းကို ဖြစ်ဖြစ်၊ လူကြီးတွေကို ဖြစ်ဖြစ် ရိုက်တာ၊ ကိုက်တာမျိုးတွေကို လုပ်တတ်ကြသလို ပစ္စည်းတွေကို ပေါက်ခွဲတာ၊ အရုပ်တွေကို ချိုးပစ်တာမျိုးတွေ လုပ်လာတတ်ကြပါသည်။ 

အခုဆိုရင် Terrible Twos ကဘာလဲ။ ဘယ်လို လက္ခဏာတွေ တွေ့ရနိုင်လဲဆိုတာကို သိပြီဆိုတော့ ဘယ်လို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရမလဲဆိုတာကို ဆက်ပြောပြပေးမယ်နော်။ 

Terrible Two ကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲ

Terrible Two ကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်မလဲဆိုတော့ ကလေးကို စိတ်ဖိစီးမှု ကင်းနိုင်သမျှ ကင်းအောင် ထားတာပါ။ ဒီလို ပြောလို့ ကလေးကို အလိုလိုက်ပြီး သူလုပ်ချင်တာ အကုန်ပေးလုပ်ရမှာလားဆိုတော့ ဟုတ်ပါဘူး။ ကလေးကို ဖိအား မပေး၊ အပျက်သဘောမဆောင်ဘဲ အပြုသဘောဆောင်သည့် အရာတွေနှင့်ပဲ ထိတွေ့စေတာက ကလေးအတွက်ရော မေမေ ဖေဖေတို့အတွက်ရော ပိုမိုလွယ်ကူမှာပါ။ 

စည်းကမ်းနှင့် တစ်ဖက်ကနေ ထိန်းကျောင်းပေးဖို့ လိုသလို ကလေးနှင့်အပြိုင် စိတ်ဆိုးဒေါသထွက်တာမျိုးတွေ မလုပ်မိဖို့ လိုပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးကို အဆိုပါကာလတွင် 

ကလေး အသားကျနေပြီဖြစ်သည့် အနေအထားကို ထိန်းထားပေးပါ 

ကလေးက ယင်းကာလမှာ စိတ်ခံစားမှု အပြောင်းအလဲကို ဖြေရှင်းနေရင်း ထပ်တိုး စိတ်ဖိစီးတာမျိုး မဖြစ်စေဖို့ သူတို့လေးတွေ၏ တစ်နေ့တာကို သူတို့လေးတွေ အသားကျပြီးသား အခြေအနေမျိုးဖြင့် ကျော်ဖြတ်နိုင်ဖို့ လုပ်ဆောင် ပေးပါ။ 

အိပ်ချိန်၊ စားချိန်၊ ကစားချိန်တွေကို အချိန်မှန်စေဖို့ ဂရုစိုက်ပေးပါ 

ကလေးကို နံနက်စာ၊ နေ့လယ်စာ၊ ညစာတွေကို အချိန်လေးတွေ တိတိကျကျ သတ်မှတ်ပေးထားပြီး အချိန်မကျော် စေဘဲ ပြင်ဆင်ပေးတာ၊ ကစားချိန်မှာ ပေးကစားတာ၊ အိပ်ရာဝင်ချိန်ကို တိတိကျကျ သတ်မှတ်ပေးတာကလည်း ကလေးကို ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ပင်ပန်းမှုကနေ အတိုင်းအတာ တစ်ခုအထိ သက်သာစေပြီး Terrible Two ကာလကို ကောင်းကောင်း ကျော်ဖြတ်နိုင်စေဖို့ ထောက်ကူပေးနိုင်မှာပါ။

ကလေးကို ရွေးချယ်ခွင့်ပေးပါ 

ကလေးကို နံနက်စာကစလို့ သူ့အတွက် ပြင်ဆင်ပေးသည့် အရာရာတိုင်းကို သူစိတ်ကြိုက် ရွေးချယ်ခွင့်ပေးပါ။ ဥပမာ –နံနက်စာကို နို့နှင့် ပေါင်မုန့်စားမလား။ ဒါမှမဟုတ် ထမင်းကြော်စားမလား စသဖြင့်ပေါ့။ ရေခွက်ကိုဆိုရင်လည်း ဘယ်အရောင်ခွက်နှင့် သောက်မလဲ။ အဝတ်အစားဆိုရင်လည်း ဘာလေးဝတ်ချင်လဲ စသဖြင့်ပေါ့။ 

ကလေးကို စိတ်ခံစားချက်တွေအကြောင်းတွေ နားလည်အောင် ပြောပြပေးပါ

ကလေးက တစ်ခုခုကို စိတ်တိုင်းမကျလို့ အော်ဟစ်ပေါက်ကွဲတာမျိုး လုပ်တဲ့အခါမျိုးမှာလည်း ကလေးကို ဆူတာ မျိုးထက် ကလေးကို နားလည်အောင် ပြောပြပေးပါ။ 

ဝမ်းနည်းတယ်ဆိုတာ ဘယ်လို၊ လိုချင်တာမရလို့ ဒေါသထွက်တယ်ဆိုတာ ဘယ်လိုမျိုး ဆိုတာကိုပေါ့။ စိတ်ခံစားချက် တွေကို နားလည်စေပြီး ဒါကို ဘယ်လိုကိုင်တွယ်ရမလဲဆိုတာကို သင်ပေးတာမျိုးပါ။

ဥပမာ– သားသားလိုချင်တာ မရလို့ ဒေါသထွက်တာကို နားလည်တယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒေါသထွက်တိုင်း ပစ်လှဲပြီး အော်ဟစ် တာမျိုး မလုပ်ရဘူးဆိုတာမျိုးပေါ့။ ကလေးခံစားချက်ကို ကိုယ်က နားလည်ပါတယ်ဆိုသည့် သဘောမျိုး ပြသပြီး ဖြည်းဖြည်းချင်း သင်ပေးရမှာပါ။

ကလေးကို စိတ်ပျော်စေမှာလေးတွေ လုပ်ပေးပါ

ဒီကာလမှာ ကလေးက အပြုအမူ ဆန်းလေးတွေကို လုပ်တတ်ကြပါသည်။ ဥပမာ – စကားကို ပြောင်းပြန်ပြောတာမျိုး၊ သီချင်းတွေကို သက်သက် မှားအောင် အော်ဆိုတာမျိုးတွေပေါ့။ လူကြီးတွေအတွက် ပေါတောတော အပြုအမူလို့ ထင်စရာ ရှိသော်လည်း သူတို့လေးတွေအတွက်တော့ ဒီလို အပြုအမူလေးတွေက စိတ်သက်သာရာ ရစေပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးနှင့် အတူတူ သီချင်းတွေ အော်ဆိုတာအပါအဝင် သူလုပ်နေသည့် အရာတွေကို အတူတူ လိုက်လုပ်ပေးလိုက်ပါ။

ကလေးကို တစ်ယောက်တည်း ပစ်မထားပါနှင့်

အဆိုပါကာလမှာ ကလေးက အရာရာကို စိတ်တိုင်းမကျ ဂျီကျနေတာက မေမေဖေဖေတို့ကို စိတ်ပင်ပန်း စေနိုင်သော် လည်း ကလေးကို ပစ်ထားတာမျိုး မလုပ်ပါနှင့်။ ဒီလို လုပ်တာက ကလေးကို အထီးကျန်စေပြီး စိတ်ခံစားမှုပိုင်းမှာ ထိခိုက်တာမျိုးတွေ ဖြစ်သွားနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးက ပြောရခက်ရင်တောင် ကလေးကို တစ်ယောက်တည်း ပစ်ထားတာမျိုး မလုပ်ပါနှင့်။ 

အာဟာရပြည့်ဝစေဖို့ မမေ့ပါနှင့်

အဆိုပါကာလမှာ ကလေးက ဘာကိုမဆို မစားချင်ဘူးဆိုပြီး ငြင်းတာမျိုးတွေ၊ နည်းနည်းပဲ စားပြီး ဆက်မစားတာ မျိုးတွေ ရှိနိုင်ပါသည်။ ထိုအခြေအနေမှာ ကလေးက မစားဘူး ငြင်းနေရင်တောင် ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုအတွက် အရေး ပါသည့် အဆိုပါကာလမှာ ကလေး အာဟာရ ပြည့်ဝဖို့ကလည်း တော်တော်လေးကို အရေးပါပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကလေးကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးရန် လိုအပ်မည့် အာဟာရတွေကို ပြည့်ဝစေရန် အစာအုပ်စုတွေကို စုံလင်အောင် ကျွေးပေးဖို့ လိုပါမည်။ ဥပမာ – ပရိုတင်း ပြည့်ဝစေဖို့ အသား၊ ပဲအမျိုးမျိုး၊ ဥအမျိုးမျိုး၊ ကယ်လ်ဆီယမ် ပြည့်ဝစေဖို့ နို့နှင့် နို့ထွက်ပစ္စည်း၊ ဖော်မြူလာနို့ ဗီတာမင်တွေ ပြည့်ဝစေဖို့ အသီးအရွက်တွေ၊ သစ်သီးတွေ စသဖြင့်ပေါ့။ အကယ်၍ ကလေးက မေမေပြင်ဆင်ပေးသည့် ထမင်းနှင့် ဟင်းတွေကို စားဖို့ ငြင်းမည်။ နည်းနည်းပဲ စားတာမျိုးတွေ လုပ်နေလျှင် အာဟာရ မပြည့်မှာစိုးပါက တစ်ခွက်တည်းမှာတင် သားသားမီးမီးတို့ ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးဖို့ လိုအပ်သည့် ပရိုတင်း၊ သံဓာတ်၊ ကယ်လ်ဆီယမ်၊ ဗီတာမင် နှင့် သတ္တုဓာတ်တွေ အပြင် Dual Fiber၊ DHA ပါဝင်နေသည့် ဖော်မြူလာနို့လေးကို ပြင်ဆင်ပေးတာကလည်း စားစရာ တွေကို မစားချင်ဘဲ ဘာကျွေးကျွေး ဟင့်အင်း ငြင်းတတ်သည့် သားသားမီးမီးတို့အတွက် အာဟာရလိုအပ်ချက် မရှိစေဖို့ ဖြည့်ဆည်းပေးမှာပါ။ ထို့ကြောင့် ကလေးကို ဘာကျွေးကျွေး ငြင်းတတ်သည့် အဆိုပါကာလတွင် ကလေး၏ နေ့စဉ်စားသုံးမှုမှာ ဖော်မြူလာနို့လေး ပါဝင်အောင် ပြင်ဆင်ပေးတာကလည်း နည်းလမ်းကောင်းပါ။ 

ကဲ …. အခုပြောပြခဲ့သည့် နည်းလမ်းလေးများဖြင့်Terrible Two ကာလကို ကလေးရော မေမေဖေဖေတို့ပါ အကောင်းဆုံး ကျော်ဖြတ်နိုင်ပါစေကြောင်း ……

ဒရင်ကောက်ပင်ဆိုသည်မှာ ရိုးတံခပ်ပျော့ပျော့နှင့် နွယ်ပင်ကဲ့သို့ရှိသည့် အပင်ငယ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပြီး အပင်၏ထိပ်ပိုင်းရှိ အရွက်လိပ်ခွေခွေလေးများက “ဋ” ပုံစံဖြစ်နေသောကြောင့် ဒရင်ကောက်ပင်ဟု ခေါ်ကြခြင်းဖြစ်သည်။ ဒရင် ကောက်ပင် ဟု လူသိများသည့် ကျောက်ခက်ပင်ကို ဒေသအလိုက် အခေါ်အဝေါ်များ ကွဲပြားလေ့ရှိပြီး အချို့ဒေသများတွင် ကောက်ကောက်ပင်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ကြို့တကောက်ပင် ဟူ၍လည်းကောင်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဒရင်ကောက် ပင်တွင် စား၍ရသော မျိုးစိတ်နှင့် စား၍မရသော မျိုးစိတ်ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည်။ စား၍ရသောမျိုးစိတ်၏ အင်္ဂလိပ် အမည်မှာ Vegetable Fern နှင့် Fiddlehead Ferns ဟု ခေါ်ဆိုပြီး ရုက္ခဗေဒအမည်မှာ Diplazium esculentum (Retz) Sw ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဒရင်ကောက်ပင်သည် အာရှတိုက်နှင့် ကျွန်းနိုင်ငံများတွင် အများဆုံး ပေါက်ရောက် လေ့ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မိုးကြိုကာလရောက်ပြီဆိုသည်နှင့် ဒရင်ကောက် အညွန့်များ ပေါများစွာ ပေါက်ရောက် လေ့ရှိပြီး ဈေးများတွင် ရာသီစာအသီးအရွက်များအဖြစ် တွေ့ရလေ့ရှိသည်။ ဒရင်ကောက်ပင်ကို စားသုံးသည့်အခါ အရွက်ဖျားထိပ်ပိုင်း နုနုခွေခွေလေးများကိုသာ စားကြသည်ကို တွေ့ရသည်။ မြန်မာလူမျိုးများအနေဖြင့် ဒရင်ကောက်ညွန့် နုနုလေးများကို ရေနွေးဖျောပြီး ငါးပိရည်၊ ငါးပိထောင်း၊ ခရမ်းချဉ်သီးချက် အစရှိသည်တို့နှင့် တွဲဖက်၍ တို့စရာအဖြစ် စားသုံးတတ်ကြသကဲ့သို့ ရေနွေးဖျောပြီးသား ဒရင်ကောက်ညွန့်လေးများကို ကြက်သွန်နီ၊ မြေပဲလှော်၊ နှမ်းလှော်၊ ပဲကျက်မှုန့်၊ ငရုတ်သီးစိမ်း၊ ပုစွန်ခြောက်တို့ဖြင့်လည်းသုပ်စားကြသည်။ ထို့အပြင် ဝက်ရိုးပြုတ်၊ ကြက်ရိုးပြုတ်၊ ငါးဟင်း ခါးရည်တို့ထဲတွင်လည်း ဒရင်ကောက်ညွန့်ကိုခပ်ပြီး အရည်သောက်ဟင်းအဖြစ် ချက်စားကြသကဲ့သို့ အသားငါး တို့နှင့်တွဲဖက်၍လည်း ကြော်စားကြလေ့ရှိသည်။

ဒရင်ကောက်ပင်တွင် ပါဝင်သောအာဟာရဓာတ်များမှာ ကယ်လ်လိုရီ၊ ပရိုတင်း၊ ဗီတာမင် အေ၊ ဗီတာမင်စီ၊ ဆိုဒီယမ်၊ ပိုတက်ဆီယမ်၊ ကယ်လ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်၊ ဗီတာမင်ဘီအုပ်စု၊ သံဓာတ်၊ အဆီဓာတ်၊ အမျှင်ဓာတ်၊ ကာဗို ဟိုက်ဒရိတ်၊ အိုမီဂါ ၃ တို့ ကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်သည်။ ဒရင်ကောက်ပင်တွင် ဗီတာမင်စီ ပါဝင်သောကြောင့် ကိုယ်ခံအား ကောင်းစေပြီး ဖျားနာခြင်း၊ အအေးမိခြင်း၊ စိတ်ဖိစီးမှုကြောင့် နေထိုင်မကောင်းဖြစ်ခြင်းများကို သက်သာစေနိုင်သည်။ 

အမျှင်ဓာတ်များစွာ ပါဝင်သောကြောင့် အဆာခံနိုင်စေပြီး ကယ်လ်လိုရီနှင့် အဆီဓာတ်ပါဝင်မှုနည်းခြင်းက ကိုယ် အလေးချိန် မတက်အောင် ထိန်းပေးသည်။ ပိုတက်ဆီယမ်ပါဝင်သောကြောင့် သွေးပေါင်ချိန်ကို ထိန်းညှိပေးနိုင်ပြီး သွေးတိုးကျစေရန် အထောက်အကူပြုနိုင်သည်။ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်နေသောကြောင့် ကင်ဆာမဖြစ်စေရန် ကာကွယ်နိုင်သကဲ့သို့ ကင်ဆာဆဲလ်များ  ပြန့်ပွားခြင်းများကိုလည်း တားဆီးပေးနိုင်သည်။ဒရင်ကောက်ပင်တွင် သံဓာတ်ပါဝင်သောကြောင့် သွေးနီဥဆဲလ်များ ဖြစ်ပေါ်စေရန် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေပြီး သွေးအားနည်းရောဂါ မဖြစ်ပွားစေရန် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေနိုင်သည်။

ဗီတာမင် အေ ပါဝင်သောကြောင့် အမြင်အာရုံကျန်းမာစေပြီး မျက်လုံးကျန်းမာရေးကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေသည်။ ကြက်မျက်သင့်ခြင်း၊ အသက်အရွယ်ကြောင့် အမြင်အာရုံထိခိုက်ခြင်းများမဖြစ်စေရန် ကာကွယ်ပေးသည်။ ဗီတာမင် ဘီ၁၂ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်သောကြောင့် ခေါင်းတစ်ခြမ်း ကိုက်ခြင်းကို သက်သာစေသည်။ ကယ်လ်ဆီယမ်နှင် မဂ္ဂနီဆီယမ် ပါဝင်သောကြောင့် အရိုးများကို သန်မာစေနိုင်ပြီး အရိုးပါးခြင်း၊ အရိုးပွခြင်းမျိုး မဖြစ်စေရန် ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ အဆစ်များ၊ ကြွက်သားများနှင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းအပြင်တွင်ဖြစ်ပေါ်သည့် ရောင်ရမ်းမှုများကို သက်သာစေရန် အတွက် ဒရင်ကောက်ပင်ကို စားသုံးပေးနိုင်သည်။

ဒရင်ကောက်ပင်က ကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးကျေးဇူးများသည်ဆိုသော်လည်း အစိမ်းစားရန် မသင့်တော်ပေ။ ထို့ပြင် ဒရင်ကောက်ပင်ကို အလွန်အကျွံစားသုံးမိလျှင် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ ဗီတာမင် ဘီ၁ ဓာတ်ကို ဆုံးရှုံးစေနိုင်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ လက္ခဏာများဖြစ်သည့် အစာစားချင်စိတ် မရှိခြင်း၊ အစာမကြေခြင်း၊ ကြွက်သားများအထိမခံနိုင်ခြင်း (အထူးသဖြင့် ခြေသလုံးကြွက်သား) စသည့် အရာများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်များ၊ နို့တိုက်မိခင်များ၊ နာတာရှည်ရောဂါအခံကြောင့် ဆေးစွဲသောက်နေရသူများအနေဖြင့် ဒရင်ကောက်ပင်ကိုစားသုံးလိုပါက နားလည် တတ်ကျွမ်းသည့် ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ပြီးမှသာ စားသုံးသင့်ပါကြောင်း အကြံပြုတင်ပြလိုက်ရပါသည်။ 

သင်မသိသေးသည့် ဒရင်ကောက်ပင်၏ အံ့ဖွယ်အချက် (၆) ချက်ကို အောက်မှာ ဖော်ပြထားပါသည်။

(၁) ဒရင်ကောက်ပင်သည် ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းရန် စွမ်းဆောင်ပေးနိုင်ပါသည်။

အာဟာရဓာတ်ပါဝင်မှု သိပ်သည်းဆမြင့်သည့် ဒရင်ကောက်ပင် 100 g မှာ 34 ကယ်လိုရီ ပါဝင်ပါသည်။ သူ့ထဲမှာ ပါရှိသည့် အမျှင်ဓာတ်က ဦးနှောက်တွင်းရှိ အစာစားချင်စိတ်ကို လှုံဆော်ပေးသည့် ghrelin ဟော်မုန်းကို တားဆီးပေး ပါသည်။

(၂) ဒရင်ကောက်ပင်သည် ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို လျော့ချပေးနိုင်ပါသည်။

လူတွေမှာ နေ့စဉ်လိုအပ်သည့် ဗီတာမင်စီ ပမာဏက 100 ဂရမ်ပါ။ ဒရင်ကောက်ပင်မှာ 44 ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်နေပါသည်။ ဗီတာမင်စီသည် ရေတွင်ပျော်ဝင်နိုင်သော ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ရောဂါတွေကို ခုခံနိုင်စွမ်း တိုးမြင့်စေပြီး ခန္ဓာကိုယ်မှာရှိသည့် ကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သည့် free radicals တွေကို လျော့ကျစေပါသည်။

(၃) ဒရင်ကောက်ပင်သည် ကျန်းမာသည့် သွေးဖိအားကို ရရှိစေနိုင်ပါသည်။

ခန္ဓာကိုယ်ကြွက်သား၊အရိုးနှင့် နှလုံးကျန်းမာရေးကို အထောက်အပံ့ပေးသည့် ပိုတက်ဆီယမ်ဓာတ် လုံလောက်စွာ ပါရှိပါသည်။ ဒါကြောင့် သွေးတိုးရောဂါရှိသည့်သူတွေအတွက် ဒရင်ကောက်ပင်ကို စားသုံးခြင်းဖြင့် သွေးလည်ပတ်မှု ကောင်းစေပါသည်။

(၄) ဒရင်ကောက်ပင်သည် ခန္ဓာကိုယ်၏ ဇီဝဖြစ်စဉ်ကို တိုးမြှင့်ပေးနိုင်သည့် အစွမ်းသတ္တိရှိပါသည်။

မဂ္ဂနီဆီယမ်သည် သွေးထဲမှာရှိသော သကြားဓာတ်၊ခန္ဓာကိုယ်ဇီဝဖြစ်စဉ်နှင့် သိုင်းရွိုက်ဂလင်းများ၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာ များကို ထိန်းချုပ်ပေးသည့် အင်ဇိုင်းဓာတ်များအတွက် အလွန်ပင်အရေးပါလှပါသည်။ ဒရင်ကောက် 100 ဂရမ်မှာ မဂ္ဂနီဆီယမ် 26 ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ပါသည်။ မဂ္ဂနီဆီယမ် လျော့နည်းခြင်းသည် မျိုးအောင်နှုန်းလျော့ကျခြင်း၊ ဖွံဖြိုးမှု နည်းခြင်း၊ မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်များနှင့် အထွေထွေအားနည်းချက်များကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်ပါသည်။

(၅) ဒရင်ကောက်ပင်သည် ကင်ဆာရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုကို လျောချပေးနိုင်ပါသည်

သူ့ထဲမှာ တွေ့ရသည့် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်း beta-carotene သည် ကင်ဆာဖြစ်ပွားနှုန်းကို လျော့ကျစေနိုင် ပါသည်။ သုတေသနတွေအရ တစ်နေ့ကို beta-carotene 1.7 ကနေ 2.7 မီလီဂရမ်ထိ သောက်သုံးသည့်သူများသည် အဆုတ်ကင်ဆာဖြစ်ပွားနှုန်းကို 40 ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျော့ချပေးနိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

(၆) ဒရင်ကောက်ပင်သည် မျက်လုံးကျန်းမာရေးအတွက် အထောက်အကူပြုပါသည်။

အမြင်အာရုံကို တိုးတက်စေပြီး ကြက်မျက်သင့်ရောဂါ၊ မျက်လုံးအမြင်အာရုံ ယိုယွင်းခြင်း အစရှိသည်တို့ကို ကာကွယ် ပေးနိုင်သည့် ဗီတာမင်အေ လုံလောက်စွာ ပါရှိပါသည်။ မုန်လာဥနီလိုပဲ ဒရင်ကောက်ပင်သည်လည်း လက်စွဲထား သင့်သည့် ဆေးဖက်ဝင် အပင်တစ်မျိုးပါပဲ။

အချုပ်ဆိုရလျှင် ဒရင်ကောက်ပင်သည် မျှတသည့် အာဟာရဓာတ်ကို ပေးစွမ်းနိုင်သည့်အပြင် ခန္ဓာကိုယ်၏ ဇီဝဖြစ်စဉ် ကို ကောင်းမွန်အောင် စွမ်းဆောင်နိုင်သည့် ဆေးဖက်ဝင်အပင်တစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ ဝိတ်ကျလိုသူများအတွက်လည်း အထူးသင့်လျော်ပါသည်။ သို့သော် ဒရင်ကောက်ပင်ကို အလွန်အကျွံစားသုံးမိလျှင် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းမှာရှိတဲ့ ဗီတာမင် ဘီဝမ်း ဓာတ်ကို ဆုံးရှုံးစေနိုင်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ လက္ခဏာများဖြစ်သည့် အစာစားချင်စိတ်မရှိခြင်း၊ အစာမကြေခြင်း ၊ကြွက်သားများအထိမခံနိုင်ခြင်း (အထူးသဖြင့် ခြေသလုံးကြွက်သား) စသည့် အရာတွေ ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဒရင်ကောက်ပင်ကို ချင့်ချိန်ပြီး တန်ဆေးလွန်ဘေး မဖြစ်အောင် စားသုံးကြရန် တိုက်တွန်းလိုပါသည်။

ပေးပို့သူ - မီဒီယာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဦးစီးဌာန

မြန်မာ့ဆယ့်နှစ်လရာသီလများတွင် နယုန်လသည် တတိယမြောက်လဖြစ်ပေသည်။ ပုဂံခေတ်ထိုးကျောက်စာများတွင် နံယုန် ဟု နငယ်တွင် နိဂ္ဂဟိတ်တင်၍ရေးကြ၏။ အချို့ကျောက်စာများတွင်မူ နယုန် ဟု နငယ်တွင် နိဂ္ဂဟိတ်မတင်ဘဲရေးသည်လည်း ရှိပေသည်။

ပုဂံဒေသရှိ တက်နွယ်ကျောင်း ကျောက်စာ (အင်းဝခေတ်-၈၀၄ ခု)၊ ပြာသာဒ်ဥမင် ကျောက်စာ (၈၀၄-ခု)၊ မြစည်းခုံဘုရားကျောက်စာ (၈၇၀-ပြည့်) တို့တွင် နံမျုန်ဟု ရေးထိုးထားသည်ကို တွေ့ရပေသည်။ တန်ခူးကဆုန်၊ လနမျုန်၊ ဖုန်ဖုန်လွင့်မြူလိမ်း (မှန်စီသတ်ပုံ)၊ ကဆုန်နမျုန်၊ ကြိုးသုန်သုန်၊ နယုန်န သတ်မြန်း (သီရိမင်္ဂလာသတ်ပုံ) ရေးသားကြသည်ကိုလည်း တွေ့ရလေသည်။ ထိုသတ်ပုံများအရ နမျုန် ဟု အရေးအသားတွင်ခဲ့သည်ကိုလည်း တွေ့ရပေသည်။

ဝေါဟာရလီနတ္ထဒီပနီကျမ်းပြု ဆရာလှေသင်းအတွင်းဝန် ဦးချိန်က နယုန်လအဖွင့်ကို -

“နယုန်၏ရင်းမြစ်မှာ “နရယုဂ” ဟူသော ပါဠိပုဒ်ဖြစ်သည်။ နရယုဂ သဒ္ဒါပျက်၍ နယုန်ဖြစ်လာသည်ဟု ယူရန်ရှိသည်။ မေထုန်ရာသီ၏အမည်များကို ရာဇမတ္တဏ်ကျမ်း ရာသီအဘိဓာန်အပိုင်း၌− “ဇိတုမ၊ မိထုန၊ နရယုဂ”ဟု သုံးမျိုးပြဆိုထားသည်။ ထိုသုံးမျိုးတွင် “နရယုဂ” ကား မေထုန်ရာသီ၏ နာမည်တစ်မျိုးဖြစ်၏။ အဓိပ္ပာယ်မှာ မိန်းမ ယောက်ျားအစုံ (နရ=လူ+ယုဂ=အစုံ) ဟု ဆိုလိုပေသည်။”

ဝန်မင်း၏ဆိုလိုချက်မှာ   မေထုန်ရာသီဟော နရယုဂသဒ္ဒါမှ ပါဠိပျက်အနေနဲ့ နရယုဂ် ဖြစ်လာ၍ နရယုဂ် မှ နယုန် ဖြစ်လာသည်ဟု ဆိုလိုပေသည်။ 

နံတွင် နိဂ္ဂဟိတ်ကို မသတ်ပြု၍ နမျုန်ဟု ယှဉ်ပူးပြောဆိုရေးသားကြသည်။ ရေးနည်း ခေါ်နည်း မူမမှန်၍ ဖောက်ပြန်သောကြောင့် လိုက်နာသူနည်းသဖြင့် နောင်ကွယ်ပျောက်သွားလေသည်။ သို့ဖြစ်၍ ရေရှည် တွင်မူ “နယုန်” ဟူသော အရေးသည်သာတည်တံ့ခဲ့ပေသည်။

ဤ၌ “နံယုန်” တွင် “နံ” ဝေါဟာရသည် အချိန်အခါဟောဖြစ်ပေသည်။ ဘယ်နံရောအခါ၊ ဘယ်နံသော အခါ၊ ဘယ်နံခါ ဟု ပြောဆိုရေးသားကြသည်။ ဤသို့သိနိုင်ကြောင်းကို-

“… သည်းအူဆွတ်ပျံ့၊ ရှိရစ်တံ့လည်း၊ ဘယ်နံ့မတွေ့၊ ဘယ်နေ့မမြင် (ရှင်အဂ္ဂသမာဓိ နေမိမဂ္ဃစိုးပျို့)”

“… ဤလူပေါင်း၏၊ အကြောင်းမှားကျင့်၊ ဆိုလှစ်ဖွင့်ပိတ်၊ ယခင်ရှေးလွန်၊ တမနွန်က၊ ဖြစ်ဟန်ခြင်းရာ၊ လူ၏ရွာတွင် (ရှင်အဂ္ဂသမာဓိ-နေမိငရဲခန်းပျို့)”

“… ဤလူတွင်သောချံသာ၊ တမုနွန်ချံသာကိုဝ်လိုဝ်သောသူကာ။”

“… အမုနွန် စကားကိုဝ် ဖတ်စိတ်၏။…”

“… ဤကား မင်တကာ အမုနွန်ဟုတ္တာ” (ပုဂံမြို့- သက္ကရာဇ် ၆၁၁ ထိုး ကျစွာမင်း အမိန့်တော်ပြန် တမ်းကျောက်စာ) ပါစာပေများအရ သိရပေသည်။

ထိုအချိန်အခါအဓိပ္ပာယ်ဆောင်သော နံ ဝေါဟာရကို တိဗက်၊ တရုတ်၊ မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ လာအို စသည့် တိုင်း နိုင်ငံဒေသရှိ လူမျိုးစုတို့၏ ဝေါဟာရဖြစ်သော… နာမ်(တိဗက်)၊ နင်-နိအေန်(တရုတ်)၊ နာမ်(ဂျိန်းဖော)၊ န-နန်-နိုင်(ကချင်)၊ နီ(ရှမ်း)၊ နီး(ကရင်)၊ ဆနမ်(ပလောင်)၊ နိ(လီဆူး) ဘာသာစကားများတွင်လည်း အချိန်အခါ ရာသီနှစ်ကာလများကို ဤနည်းနှင်နှင် နာမ်၊ နံ၊ န ဟု ပြောဆိုသည်ကိုတွေ့ရလေသည်။ နယုန်တွင် သုံးသော န ဖြစ်လေသည်။

ယုန် ဝေါဟာရသည်လည်း ယိုစီး၊ သက်၊ ဆင်း၊ ကျ၊ ကြွေ၊ ပြို၊ လဲ၊ ရွာ၊ သွန်း၊ လောင်း၊ ဖျန်း၊ ပက် ဆိုသည့် အနက်အဓိပ္ပာယ်ကိုဆောင်ကြောင်း- ရုဒ်(တိဗက်)၊ ယှက်-ယှာက်(ထိုင်း)၊ ယုန်-ယု(တရုတ်)၊ ဗော-ရုန်(မွန်ဂို)၊ ယုန် ယု ရု ရုန် ရုမ် ရင် ရော(ကချင်)၊ ရွာ-ရွှာ-ရုင်-(ပေါင်းရှေ့ချင်း)၊ ရို-ရူ(နာဂ)၊ ဟာဟိုစ်(ရှမ်း)၊ သရိုဟ်(မွန်)၊ ရူ-ရ (ကရင်) စသည့် တိုင်းပြည် နိုင်ငံလူမျိုးစုတို့၏ ဘာသာစကားဆင့်ပွားပြောင်းလဲမှုကို သုတေသနပြု၍ ဖော်ပြပါလူမျိုးစုတို့၏ ယု-ရု ဟူသော ဝေါဟာရများမှ ယိုစီးခြင်း၊ ရွာသွန်းခြင်း၊ ကြွေကျခြင်း အဓိပ္ပာယ်ဆောင်သော ယုန် ဖြစ်လာသည်ဟု ဆရာကြီး ဦးဖိုးလတ်က ဆိုမိန့်ထား လေသည်။ ထို့ကြောင့် နယုန်လကို မိုးရွာချိန်၊ မိုးကျချိန်၊ မိုးရွာသောလဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့် ဆိုထားလေ သည်။

စာပြန်ပွဲ

“နွေအကုန် မိုးအကူး ဝသန်ကာလ မိုးသားကျူးစ အခါသမယတွင် “ရွှေစာတော် ပြန်မေးလို့ မြတ်လေး တဲ့ စံပယ်ငုံ၊ မေထုန်ဆိုရာသီကူး၊ ဖူးပွင့် ဝတ်မှုန်…” ဆိုသည့်အတိုင်း မေထုန်ရာသီတွင် ကျရောက်သော နယုန်လနှင့် စာတော်ပြန်ပွဲသည် တွဲလျက်ရှိပေသည်။

စာမေးသဘင်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့်အတူ ပုဂံခေတ်ကပင် ရှိခဲ့ရာ၏။ သို့သော် စာပေအထောက်အထားအရ စာပြန်ပွဲ စာမေးပွဲ ဟူသော ဝေါဟာရကို မတွေ့ရပေ။ ပုဂံခေတ်တွင် ထင်ရှားခဲ့သော ဦးကျည်ပွေ့ကို စာမေးသည့်ကန်ဟူသော ပြောစမှတ်ပြုခဲ့သည့်နေရာကား ယခုတိုင်တွေ့ နေရပါ၏။ သို့သော် ပုဂံသုတေသီများ၊ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များ  အတည်မပြုသောနေရာ ဖြစ်ပေသည်။

ပုဂံခေတ်ထိုးကျောက်စာများတွင် ပိဋကသုံးပုံအလှူ၊ ကျောင်းအလှူ၊ မြေအလှူ၊ ကျွန်အလှူ စသည်များကို များစွာပင်တွေ့ရသော်လည်း စာမေးသဘင်ကိုမူ မတွေ့ရပေ။ စာသင်သည်ဆိုသည်နှင့် အမေးအဖြေသည် ရှိမြဲပင်ဖြစ်၏။ ဤသည်ကို သုတေသီများက သမိုင်းမှတ်တမ်းအရရှာဖွေရာ  ပုဂံခေတ်  ပထမ အင်းဝခေတ်ထိ   အထောက်အထားမတွေ့ရပေ။ ဒုတိယအင်းဝခေတ် သာလွန်မင်းတရားလက်ထက်မှသာ စတင်ခဲ့သည်ဟုဆိုလေသည်။ စနေမင်း၊ တနင်္ဂနွေမင်း၊ ဟံသာဝတီရောက်မင်း မင်းသုံးဆက် အမှုတော်ထမ်းခဲ့သော သီရိဥဇနာ ခေါ် အင်ရုံဝန်ကြီးရေးသားခဲ့သော လောကဗျူဟာကျမ်းတွင် (ကျော်အောင်စံနန်း) နန်းတော်ကိုသိမ်း၍ အင်းဝမြို့တော်မှာ ကျောင်းဆောက်ပြီးလျှင် ပခန်းကြီးမြို့ ကျေးပိုက်သင် (ပထမကျော်) ရှင်ညာဏဝရကို တင်လှူ၍ ကျော်အောင်စံထား ဟုတွင်၏။… ဟုလည်းကောင်း။ ဘိုးတော်ဘုရားမေးသဖြင့် မောင်းထောင်သာသနာပိုင် ဆရာတော် ဖြေကြားတော်မူသော “အမေးတော် ဖြေကျမ်း” လာ ပထမရှင်လောင်း၊ ပဉ္စင်းလောင်းများကို ရှေးမင်းများလက်ထက် စာပြန်သည့် နည်းပြန်စေသော် သင်၊ မသင့် ဟု မေးလျှောက်ချက်သည်လည်းကောင်း၊ ရှေးယခင်မင်းစဉ် မင်းဆက် စာပြန်ပွဲဆိုင်ရာမှတ်တမ်းများ မရှိခဲ့သော်လည်း (မြန်မာမင်း အုပ်ချုပ်ပုံစာတမ်းပါ ပထမပြန် စာပြန်ပွဲ ဥပဒေထုတ်ပြန်ချက်များကဲ့သို့…) စာတော်ပြန်ပွဲများ အစဉ်အဆက်ရှိခဲ့သည်ကို သိနိုင်ရာ၏။စာတော်ပြန်ပွဲကို ဘုရင့်သုဓမ္မာဇရပ်ကြီးများတွင် ကျင်းပကြောင်းကို “ရွှေသားခြယ်လှယ်၊ ဆန်းကြယ်အရောင်၊ တောက်လောင် ဝင်းဝါ၊ သုဓမ္မာဝယ်…” ဟုစာဆိုဦးယာ ဖွဲ့ဆိုသော လူတားစာ အရသိရပေသည်။

ကုန်းဘောင်ခေတ်နောက်ပိုင်း ပဉ္စမသင်္ဂါယနာတင်မင်းတုန်းမင်းတရားကြီးလက်ထက်နှင့် သားတော် သီပေါမင်းလက်ထက် စာတော်ပြန်ပွဲများမှာမူ အလွန်စည်ကားသိုက်မြိုက်ပြီး မင်းခမ်းမင်းနားဝင်လာသည်ကို မြန်မာမင်းအုပ်ချုပ်ပုံ စာတမ်းအရရော၊ ကုန်းဘောင်ဆက် ရာဇဝင်များ အရပါသိရ ပေသည်။

ရှေးယခင်က စာပြန်ပွဲအနေနဲ့သာရှိခဲ့ပြီး နောင်တွင် သဘောရေးဖြေပါ ပါဝင်လာပေသည်။ ပထမကျော် ဖြေဆိုရာ အမှတ်ပေးအရ အာဂုံပြန်လည်းတူ၊  အဖြေတွင်လည်းတူနေ၍ လက်ရေးလက်သားနှင့် မျဉ်းသားသည်ကို  အမှတ်ဖြတ်၍  ပထမကျော်ပေးခဲ့သည့် သာဓကမျိုးလည်း ရှိခဲ့ပေသည်။ဤ၌ စာပြန်ပွဲ၊ပထမပြန်ပွဲ၊ ပါဠိပထမပြန်စာမေးပွဲဆိုသည်ကို ခွဲခြားသိဖို့ရာ လိုပေသည်။ ရှေးအစဉ်အလာအရ နယုန်လ စာပြန်ပွဲဆိုသည်ကို စာအလင်္ကာများအရ သိရပါ၏။

အင်ရုံစာတမ်းအရ  ပထမပဉ္စင်းလောင်း၊ ဒုတိယပဉ္စင်းလောင်း စသည်ဖြင့် အဆင့်လေးဆင့်၊ အတန်း လေးတန်းရှိလေသည်။ သမဏသာရုပ်ကျ (ဝိနည်းတော်နှင့်အညီ ပြောဆိုမှု)၍   စာပေအနေနှင့်လည်း မေးတိုင်းဖြေဆိုနိုင်သော သာမဏေကို ပထမပဉ္စင်းလောင်းတော်၊ ထို့နောက် ဉာဏ်ပညာအရည် အသွေးကို ထောက်လျက် ဒုတိယ၊ တတိယ၊ စတုတ္ထ လေးခုခွဲ၍ ရဟန်းဘောင်သို့ တက်ရောက်ကြရလေသည်။ ထိုကိုအကြောင်းပြု၍ ပထမစာတော်ပြန်ဟု ခေါ်ကြောင်း မှတ်သားရပေသည်။

ဤသဘောမျိုးကိုပင် ပင်းယရွှေစည်းခုံဆရာတော် သဒ္ဓမ္မာလင်္ကာရ စီရင်တော်မူသော သက္ကဒါန် သိကြားစာတမ်း၊ နန္ဒယော်ဓာဝန်ကြီးခန့် ပြန်တမ်းတို့တွင်လည်း မှတ်တမ်းပြုထားပေသည်။ ဟံသာဝတီရောက် မင်းကြီးလက်ထက်(၁၀၈၆)ပထမကျော်ရတော်မူသော   ပထမကျော်အောင်စံထား ဆရာတော်ပြုစုတော်မူသည့်   အဋ္ဌသာလိနီ ဂဏီဌကျမ်း နိဂုံးပိုဒ်တွင်- “အညေသံ=တစ်ပါးသောသူတို့၏၊   ပထမတာဝ=ရှေးဦးစွာ၊  ဥပ္ပန္နဥပသမ္ပဒါ=ရအပ်သော ပဉ္စင်းအဖြစ် ရှိလေသတည်း။

ဣတိတသ္မာ=ထို့ကြောင့်၊ ပထမေ=ပထမမည်၏။”ဟု မိန့်ဆိုထားလေသည်။ သမိုင်းစဉ်အရမူ ဘိုးတော်ဘုရားလက်ထက်မှ ပုဂံမင်းလက်ထက်တိုင် ပြဋ္ဌာန်းကျမ်းများနှင့် ဖြေဆိုနည်းများသည် များစွာကွဲလွဲမှုမရှိဟု ဆိုရာ၏။

ပဉ္စမသင်္ဂါယနာတင် မင်းတုန်းမင်းတရားကြီးလက်ထက် ၁၂၃၅ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် ပထမ စာတော်ပြန်ဥပဒေသများကို ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းပြီး ပထမငယ်၊ ပထမလတ်၊ ပထမကြီးတန်းများကို ဖွဲ့စည်းခဲ့လေသည်။

နောင်သော် ပထမကျော်ဘွဲ့ကိုမူ ပထမကြီးတန်းတွင် အမှတ်အများဆုံးဖြင့် အောင်မြင်တော်မူသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို  ပေးအပ်လေသည်။ မဟာရာဇဝင်ကြီး တတိယတွဲတွင် ထိုအကြောင်းအရာများကို သိနိုင်ပါ၏။ ဖော်ပြပါအကြောင်းအရာသည် စာပြန်ပွဲမတိုင်မီ (တကယ့်ပွဲကြီးမတိုင်မီ) ပြဋ္ဌာန်းချက်ကျမ်းစာများကို ပထမပြန်ဆိုရပြီးနောက်ပိုင်း ပထမ၊ ဒုတိယခွဲခြားကာ ဝင်ရောက်ရ၍ ပထမပြန်ဟု ခေါ်ကြောင်းလည်း ယူဆကြ၏။ ဒုတိယပြန်ဟု ခေါ်ကြောင်းလည်း ယူဆကြ၏။

ဒုတိယအယူမှာမူ ကုန်းဘောင်ဆက် မဟာရာဇဝင်ကြီး(တတွဲ)   မြန်မာ့မင်းအုပ်ချုပ်ပုံစာတမ်းများအရ စာပြန်ပွဲဝင်မည့် ရဟန်းလောင်း၊ ရှင်လောင်းများသည် သတ်မှတ်အရည်အချင်းပြည့်စုံပြီဆိုပါက ဘုရင့်ရှေ့တော်မှောက်သို့ မင်းညီမင်းသားဝတ်စုံများဖြင့် ဝင်ရောက်ခစားကြရ၏။ (အားလုံး ရှင်လိင်ပြန် ရသည်)ဘုရင့်ရှေ့တော်မှောက်ခစားရသောအခါ  တော်၊ ဒူး၊ စနည်း၊ ဘဝေါ၊ လင်္ကျာမင်းခန်းတော် လက်ဝဲမင်းခန်းတော် စသည့် (Protocol) ဖြင့်သာ ခစားကြရ၏။ “တော်” ဆိုသည်မှာ မြန်မာ့နန်း တွင်းရေး သမိုင်းရာဇဝင်တွင် ထင်ရှားခဲ့ကြသော တွင်သင်းမင်းကြီး ဦးထွန်းညို၊ ပခန်းမင်းကြီး ဦးရန်ဝေး၊ ကင်းဝန်မင်းကြီး ဦးကောင်း၊ ယောအတွင်းဝန်  ဦးဖိုးလှိုင် စသည့်ပုဂ္ဂိုလ်များကဲ့သို့ သင့်လျော်သည့် နေရာများတွင် အခြေအနေအရ နေထိုင်ခစားကြသည်မျိုးကိုဆိုပေသည်။

“ဒူး”ဆိုသည်မှာ သတ်မှတ်နေရာတွင် ဒူးတုတ် ခစားရကြောင်းကို ဆိုလိုပေသည်။ ထိုကဲ့သို့ပင် မင်းညီမင်းသားများ   ခစားကြရသော   ပထမနေရာတော် ဆိုသည်လည်း ရှိပေသည်။ ထိုနေရာတွင် ရှင်လိင်ပြန်ပြီး လူပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် မင်းညီမင်းသားဝတ်စုံဖြင့်   ဘုရင်အားခစားကြရ၏။  ဘုရင်က အားပေးချီးမြှောက်၏။ ထိုကဲ့သို့ ခစားသောအခါ မင်းညီမင်းသားဝတ်ရုံ၊ ဗောင်း၊ နားတောင်း၊ ခေါင်းပေါင်းဖြူ ဖော့လုံး၊ မင်းခမ်းတော်ဆိုင်ရာ အသုံးအဆောင်များပါ   ပါဝင်ရ၏။   မှတ်တမ်းပြုထားချက်များ ရှိပေသည်။

ထို့ကြောင့် ပထမနေရာတော်ကို အကြောင်းပြု၍ “ပထမ” ပြန်စာမေးပွဲဟု ခေါ်ကြောင်းလည်း ပြောစမှတ်ပြုကြပါ၏။ ထိုစာပြန်ပွဲတော်သည် သီပေါမင်းပါတော်မူပြီး (၂၉-၁၁-၁၈၈၅) ကိုးနှစ်ကျော် ၁၀ နှစ်မျှ စာမေးသဘင်မရှိဘဲ ဖြစ်နေလေတော့သည်။

ထိုအခါ အမျိုးသားရေးဦးဆောင်သူများက(Conservative)စာပြန်ပွဲ စာမေးပွဲသဘင်ကို တမ်းတလွမ်းမိကြောင်းကို ရေးဖွဲ့သီဆိုလာကြ၏။ ထိုအထဲတွင် ၁၂ လရာသီ စည်တော်သံ တွဲ၍ -လမေထုန်နယုန်ကျလို့၊ သာသနာ့ဒါယကာလွမ်းမိဖြာဖြာ၊ ခုနှယ်ခါသုဓမ္မာရွှေစာပွဲနှင့် လွဲပြီဗျလေး …ချိန်ရာသီကရကဋ်မို့   နှစ်ပါးနတ်တစ်ကျွန်းပါ လွမ်းမိခါခါ၊ ရိုက်ချုံးငယ်ညာ၊ ပဉ္စင်းတော် ချိန်ခါနှင့်၊ နန်းနှစ်ဖြာနယ်မြေဝေးလို့၊ လွဲရှာပေါ့လေး…စသဖြင့်နှိုးဆော်လာကြရာ ဗြိတိသျှအစိုးရက စာမေးပွဲကျင်းပရန် စိုင်းပြင်းလာရလေသည်။ ထိုစဉ်က မြန်မာနိုင်ငံပညာရေးကို ဗြိတိသျှအစိုးရမှ ဦးဆောင်သူမှာ လော့ဒ်မက်ကောလေးဆိုသူဖြစ်၏။     သူ၏မူဝါဒအရ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ကြေးတိုင်နှင့်  မြေစာရင်းကို အထူးဦးစားပေးလေ၏။   ထို့နောက် ၁၈၈၉ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် မစ္စတာ ဂျန်ဗင်ဆိုဖရန်ပုပ်(MA)က   ဦးဆောင်၏။   ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် တောင်ခွင်ရှင်သာသနာပိုင်၊ ပခန်းဆရာတော်၊ လှထွေးဆရာတော်၊ ကင်းဝန်မင်းကြီးစသည့် ဘုရင်ခေတ်မီလိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် တိုင်ပင်၍ စာပြန်ပွဲစနစ်ဟောင်းကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲခဲ့လေသည်။ မစ္စတာပုပ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ ပညာရေးတာဝန်မယူမီ အိန္ဒိယပြည် ဘင်္ဂလားပြည်နယ်တွင် တိမ်ကောပပျောက်နေသော သက္ကတဘာသာကို ပြန်လည်ထွန်းကားအောင်မြင် အောင် နည်းစနစ်သစ်များဖြင့် ပြောင်းလဲတီထွင်ရာ၌ အောင်မြင်မှုရခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့သည်။

သက္ကရာဇ် ၁၂၅၆ ခုနစ် (၁၈၉၃-ဒီဇင်ဘာလ)တွင် မြန်မာဘုရင်များလက်ထက်တော်ကကဲ့သို့ ပထမပြန်စာမေးပွဲများ ကျင်းပရန် အမိန့်ရလေသည်။ ထိုအမိန့်အရ ၁၂၅၇ နယုန်လဆန်း ၈ ရက် (၁-၆-၁၉၈၅) တွင် ပထမပြန်စာမေးပွဲကို ပထမဦးစွာ ကျင်းပပေးခဲ့လေသည်။ ရပ်တန့်နေသော စာမေးသဘင်ကို ပုံသဏ္ဌာန်သစ်ဖြင့် ရဟန်းသာမဏေများသာမက လူဝတ်ကြောင်များကိုပါ ဖြေဆိုခဲ့စေသည်။ အာဂုန်ပြန်မပါဘဲ  ပါဠိဘာသာထွန်းကားရေးကို ဦးတည်မှုကြောင့် “ပါဠိပထမပြန်”စာမေးပွဲဟု အမည်တွင်ခြင်းလည်း ရှိပေသည်။ ရှေးအစဉ်အလာအရ ရဟန်းသာမဏေများသာ ဖြေဆိုခဲ့ကြသော်လည်း မစ္စတာတော် စိန်ခို၏ အကြံပေးချက်အရ ၁၂၆၃ (၁၉၀၁) ခုနှစ်မှစ၍ သီလရှင်များကို ပါဝင်ခွင့်ပြုခဲ့လေသည်။

ထိုသို့    ကျင်းပသည့်အချိန်အခါတွင် အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်ပြင်းထန်သူ လူပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ရဟန်းတော် အချို့က ဗြိတိသျှအစိုးရက ပါဠိပထမပြန်စာမေးပွဲကို  နှစ်စဉ်ကျင်းပနေစဉ် ဤစာမေးပွဲကို မဖြေဆိုကြဘဲ အမျိုးသားစာမေးပွဲများကို စီစဉ်၍ မြန်မာပြည်အနှံ့ကျင်းပ ဖြေဆိုလာကြပေသည်။

ထိုစာမေးပွဲများအနက် နောင်သော် နှစ်ရာကျော်  ရာပြည့်တည်ရှိလာသော  စာမေးပွဲကြီးများ ဖြစ်ပေါ်လာပေသည်။ မန္တလေးပရိယတ္တိသာသနဟိတအသင်း (ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်၊ ၈၅ လမ်း၊ ၃၄ လမ်းနှင့် ၃၅ လမ်းကြားတည်ရှိ)၊ ရန်ကုန်တွင် စေတီသင်္ဂဏအသင်း (ရွှေတိဂုံစေတီတော် အပေါ်တွင် တည်ရှိ) မန္တလေးစာမေးပွဲကို  ထိုစဉ်က သကျသီဟဘုရားကြီး ပရိဝုဏ်အတွင်းကျင်းပခဲ့၍ သကျသီဟစာမေးပွဲဟု ပရိယတ္တိစာပေလောကတွင် ထင်ရှားပေသည်။   ထိုစာမေးပွဲများ အောင်သောအခါအဘိဝံသဆိုသည့် ဘွဲ့ကိုရရှိပေသည်။ တိပိဋက မင်းကွန်းဆရာတော် ဘုရားကြီး၊ ဗန်းမော်ဆရာတော်ကြီး၊    ယောဆရာ တော်ကြီး၊ ပါချုပ်ဆရာတော်ကြီး၊    အင်းစိန်ရွာမဆရာတော်၊ လှရတနာဆရာတော်  ယခုနိုင်ငံတော် သံဃမဟာနာယကဥက္ကဋ္ဌ သန်လျင်မင်းကျောင်းဆရာတော် စသည့်ထေရ်ကြီးများမှာ ထိုအမျိုးသား စာမေးပွဲများကို အောင်မြင်တော်မူခဲ့ကြ၍ ဘိဝံသ… “သ.စ.အ” ဟု ချီးမြှင့်တပ်ခွင့် ရရှိကြလေသည်။ (သကျသီဟစာမေးပွဲအောင်လျှင် “သ”၊ စေတီသင်္ဂဏ စာမေးပွဲအောင်လျှင် “စ” အစိုးရ ဓမ္မာစရိယ အောင်လျှင် “ အ” ဟု အတိုကောက် သုံးပါကြောင်း)ဤသို့နှင့် နယုန်လတိုင်း ရှေးအစဉ် စာပြန်ပွဲ၊ စာမေးပွဲများကို ကျင်းပလာခဲ့ရာ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်းတွင် စာဖြေလကို ပြောင်းလဲခဲ့လေသည်။ တနွေစာဝါများလိုက်၊ စာသင်ပြီး နယုန်လစာပြန်ပွဲပြီးသည်နှင့် ဝါဆိုရောက်သွားသောအခါ နားချိန် မရှိခြင်း၊ နွေရာသီစာပေသင်ကြားရမှု ရာသီသဘောကို ငဲ့ခြင်း၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရကျောင်းများ ပိတ်ထားချိန်ဖြစ်၍ စာဖြေဌာနလွယ်ကူခြင်း၊ တောင်သူလယ်သမားများ အလုပ်ခွင်နားချိန်ကာလ ဖြစ်ခြင်း၊ ဆွမ်း၊ ကွမ်း၊ ဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်ရေးကိုအဆင်ပြေခြင်း စသည် စသည် အကြောင်းကြောင်းတို့ကြောင့် တပေါင်းလတွင်   ပြောင်းလဲ၍ကျင်းပရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြလေသည်။ ၁-၄-၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် ပါဠိပထမပြန် ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းခဲ့လေသည်။

နယုန်လပြည့်နေ့ကို မဟာသမယအခါတော်နေ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအခါတော်နေ့ဟုသတ်မှတ်ခဲ့ကြပေသည်။  ကပ္ပိလနှင့်  ကောလိယနှစ်ပြည်ထောင်တို့    ရောဟဏီမြစ်ခွဲဝေမှုကို အကြောင်းပြု၍    စစ်မက်ဖြစ်ပွား အံ့ဆဲဆဲတွင် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်  လာရောက်ဖြန်ဖြေ တရားဟောတော်မူရာ၌ ပြေငြိမ်းသွားပေသည်။

ထိုဟောကြားချက်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေးမူ ၆ ချက်ကို ဇာတ်တော်များကို အခြေခံ၍ ဟောကြားတော်မူလေသည်။

(၁) အရာရာမဟုတ်သည်၌ အငြင်းအခုံမပြုသင့်ကြောင်းကို ဖန္ဒနဇာတ်တော်ဖြင့် ဟောဖော် ရှင်းပြတော်မူပါသည်။

(၂) တစ်ဆင့်စကားဖြင့် အငြင်းအခုံမပြုသင့်ကြောင်းကို “ပထဝီဥန္ဒိယ” ဇာတ်လမ်းဖြင့် ခပ်ဆန်းဆန်း ရှင်းပြတော်မူသည်။

(၃) အားရှိသူတိုင်း အားနည်းသူအား အောင်နိုင်သည် မဟုတ်ကြောင်းကို “လဠုကိက” ဇာတ်ကွက်ဖြင့် မှတ်ချက်ပြတော်မူပါသည်။

(၄) စည်းလုံးမှုမရှိက ပျက်စီးတတ်ကြောင်းကို “ဝဋ္ဋက”ဇာတ်ကြောင်းဖြင့် ထပ်လောင်းရှင်းပြတော်မူပါ သည်။

(၅) စည်းလုံးမှုရှိမှသာ ကြီးပွားနိုင်ကြောင်းကို“ရုက္ခဓမ္မဇာတ်သဘောဖြင့် ထပ်ဟောတော်မူပြန်ပါသည်။

(၆) နောက်ဆုံးတွင် မိမိကိုယ်ကို မိမိက ဒုက္ခ

မပေးသင့်ကြောင်းကို”အတ္တဒဏ္ဍ”သုတ်ဖြင့် ဖုံးအုပ် ငြိမ်းအေးစေတော်မူပါသည်။

ထိုဇာတ်တော်ပါအကြောင်းအရာထဲမှ အချက်အလက်များကို လူသားများ လိုက်နာကျင့်သုံးကြပါက ယနေ့ခေတ် ကမ္ဘာကြီး ပြန်ပေးဆွဲခံထားရသလို အဖြစ်မျိုးမှ တစ်နည်းမဟုတ်တစ်နည်း လွတ်မြောက်ရာ၊ ငြိမ်းချမ်းရာ၏။ လူမှုအဖွဲ့အစည်း    သေးသေးလေးမှသည် အာဆီယံ၊ နေတိုး၊ ဆီတိုး၊ ကုလသမဂ္ဂအထိပင် ကျင့်သုံး၍ရ၏။မဟာသမယသုတ်ရွတ်လျှင် နတ်များချစ်ခင်၏ဟုဆို၏။ ထိုသည်ကို   တိပိဋကမင်းကွန်း ဆရာတော်ဘုရားကြီးက မဟာသမယသုတ်တွင်ပါသော နတ်ဒေဝတာများ၏ နာမတော်များ (နာမည်များ)ကို ရွတ်ဖတ်ရုံနှင့် ငြိမ်းချမ်းမှုကို မည်သို့မည်ပုံရနိုင်ကြောင်းကို ကိုယ်တိုင်မေး၍ ကိုယ်တိုင်ဖြေကြားထားသော အမေးရှိပေသည်။ဗုဒ္ဓ၏သုတ္တန်ဒေသနာတော်သည် အသုံးချတတ်သူအတွက် ကောင်းခြင်းကို ပေးစွမ်းပါ၏။

ဆရာတော်ကြီးမိန့်ဆိုချက်မှာ နှစ်ဖက်သောလူများမှာ(နတ်များမှာ) အချို့ မျက်နှာငယ် မထင်မရှား သူများပါ၏။    ထိုသို့သောသူများကို ဘုရားရှင်က ဇာတိ၊ နာမ၊ ဂုဏ  စသည့်အမျိုးနာမနှင့်တကွ တရင်းတနှီး ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုဆက်ဆံသောအခါ ပီတိများဖြစ်၍ ဘုရားစကား (တရားတော်)အတိုင်း လိုက်နာ ကျင့်သုံး၍ ငြိမ်းချမ်းမှုရပုံကို ဟောထားသည့် တရားတော် ရှိပေသည်။

ကမ္ဘာကျော် လူမှုဆက်ဆံရေး မိတ္တဗလဋီကာဆိုင်ရာ ဟောပြောပို့ချသူ ဒေးကာနက်ဂျီနှင့် နပိုလျံဟီး ကဲ့သို့သော မိတ္တဗေဒ ပညာရှင်က ၂၀ ရာစုမှပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်၏။ ဗုဒ္ဓ၏မိတ္တဗလ မဟာသမ ယသုတ္တန်ကား  B.C ၆ ရာစုကပင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်ဟု ဆိုရပါမည်။   ။  

MWD Web Portal

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများကြားကူးစက်ပျံ့နှံ့နေသော ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနောက်ဆုံးမျိုးကွဲအသစ် Nimbus ခေါ် NB.1.8.1 ခေါ် Omicron အုပ်စုဝင် SARS-CoV-2ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲ NB.1.8.1  ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာကစောင့်ကြည့်နေပြီဖြစ်သော Nimbus ၏ထူးခြားချက်သည် ရှေ့ကမျိုးကွဲများထက် ကူးစက်မှုပိုမိုမြန်ဆန်ခြင်းကြောင့်  ဒေသတစ်ခုတွင်ကူးပြီဆိုသော်အချိန်တိုအတွင်း  ကူးစက်ခံရသူအရေ အတွက်မြင့်တက်လာသည်ကို  တွေ့ရကြောင်း သတင်းများအရ သိရသည်။

ရောဂါလက္ခဏာများသည် လည်ချောင်းနာခြင်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ချောင်းဆိုးခြင်း၊ဖျားခြင်း၊ ကြွက်သားများနာကျင်ကိုက်ခဲခြင်း၊အသက်ရှူရခက်ခြင်းများဖြစ်သည်။ရောဂါမဖြစ်မီကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းသည်သာအကောင်းဆုံးဖြစ်သည်နှင့်အညီ ရောဂါကူးစက်မှုမခံရစေရန် ကြိုတင်ကာကွယ်ရမည်ဖြစ်သည်။ လူတိုင်း ကိုဗစ်- ၁၉ ရောဂါကာကွယ်ဆေး၊ ထပ်ဆင့်မြှင့်ကာကွယ်ဆေး (booster dose)ထိုးနှံထားသင့်သည်။

ရောဂါလက္ခဏာတွေ့ရှိပါက စိုးရိမ်သောကမဖြစ်ဘဲ နီးစပ်ရာဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းများသို့ သွားရောက်၍စနစ်တကျကုသစစ်ဆေးမှုခံယူသင့်သည်။ကိုဗစ်-၁၉  ရောဂါသာမကရာသီတုပ်ကွေး၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေး၊ ရေကြီးရေလျှံ၊ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော ရာသီအလိုက်ဖြစ်သော ကူးစက်ရောဂါများနှင့်ပတ်သက်၍ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ သတိပေးနှိုးဆော်နေသကဲ့သို့ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာများမှလည်း ဖော်ပြနေသော သတိပေးနှိုးဆော်ချက်များ၊ ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်အချက်များ၊ အသိပညာပေးမှုများကို လေ့လာမှတ်သားလိုက်နာကြရန် လိုအပ်ပါသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါသည် ကူးစက်မှုမြင့်တက်လာသည့်အခြေအနေနှင့် ရောဂါဖြစ်ပွားနေသောနိုင်ငံများ၌ အသေအပျောက်ရှိနေသည့်အခြေအနေကြောင့် ပေါ့ပေါ့ဆဆမနေကြရန်၊ နိုးနိုးကြားကြားသတိဖြင့်နေကြရန် လိုအပ်ပါသည်။မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်းဓာတ်ခွဲအတည်ပြုချက်များအရ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုးပြန်လည်တွေ့ရှိပြီဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် ကျောင်းဖွင့်ချိန်ဖြစ်သောကြောင့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများအနေဖြင့် နှာစေးခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ ကိုယ်အပူချိန်မြင့်မားခြင်း တို့ဖြစ်ပွားပါက ကျောင်းမလွှတ်ဘဲ နီးစပ်ရာ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းများသို့ သွားရောက်၍ ကုသမှုခံယူရန်နှင့် ဆေးကုသမှု ခံယူရေးအတွက် ဆရာ၊ ဆရာမများ၊ မိဘအုပ်ထိန်းသူများ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ကြရန် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနမှလည်း မေတ္တာရပ်ခံထားကြောင်း သိရသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါမျိုးကွဲသစ်အတွက် ကာကွယ်နိုင်သည့် ကာကွယ်ဆေးများထိုးနှံပေးလာသည့်အကြိမ်များတွင်လည်း မပျက်မကွက်ထိုးနှံမှုခံယူကြရန်၊ မှတ်တမ်းထားကြရန် လိုအပ်သည်။ လူတစ်ဦးချင်းစီက မိမိကိုယ်မိမိ  စနစ်တကျ ကာကွယ်ခြင်းဖြင့်ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါမျိုးကွဲသစ်များကိုလည်း အောင်မြင်စွာ ကျော်လွှားနိုင်ကြမည်ဖြစ်သည်။

၂၀၂၁ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဒုတိယလှိုင်း(Delta wave)တွင် မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအနှံ့အပြား၌  ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကြောင့် သွေးအတွင်း အောက်ဆီဂျင်ပမာဏ အတက်အကျမြန်ဆန်မှုများ တွေ့ကြုံခဲ့ရပြီး အောက်ဆီဂျင်အိုးရှူရ၊ ပြန်ဖြည့်ရ၊ ဆေးလိုက်ဝယ်ရ၊ ဆေးဆိုင်နှင့်အောက်ဆီဂျင်စင်တာတို့၌ တန်းစီခဲ့ကြရသည်အထိ ဖြစ်ခဲ့သည်။

ယခု ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါက တစ်ကျော့ပြန်လာပြီဖြစ်သည်။ တစ်ဦးမှတစ်ဦးထံကူးစက်မှု အလွန်မြန်သည့်အတွက် မိမိမိသားစု၊ တစ်အိမ်တည်းနေအဘိုး၊ အဘွား၊ ကလေးငယ်များနှင့် ဆီးချို၊ ကင်ဆာ၊ သွေးတိုး၊ နှလုံးရောဂါ စသည့် နာတာရှည် ဆေးကုသမှုခံယူနေသူများရှိပါက ဦးစားပေး၍ ကြိုတင်ကာကွယ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ကိုယ်က ကိုယ်ခံအားကောင်းသည့် လူငယ်လူရွယ်ပိုင်းဖြစ်သော်လည်း အသက်ကြီးသူများ၊ ကိုယ်ခံအားလျော့နည်းသည့်နာတာရှည်ရောဂါသည်များမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါအပြင် မူလရောဂါအခံပါ ပူးတွဲခံစားရနိုင်ပါသည်။

ရောဂါဖြစ်သည့်ရက် ပိုကြာလာနိုင်သကဲ့သို့  ဆေးရုံတက်ရသည့်အခြေအနေထိ  ရောက်သွားပြီး သေဆုံးနိုင်ခြေလည်းပိုများကြောင်း ယခင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါအတွေ့အကြုံအရ ဆင်ခြင်သင့်သည်။  ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါ၏  ပြင်းထန်မှုအနည်းအများနှင့်  နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများကို ခံစားကြရမည်ဖြစ်သည်။

ယခုကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါသည် မပြင်းထန်သောသက်ရောက်မှုနှင့်   မူလအရင်းခံ နာတာရှည်ရောဂါကြီးများ၏ဆိုးကျိုးများ ပိုမိုပြင်းပြင်းထန်ထန်ခံစားရသည်။ ဗီဇပြောင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါလက္ခဏာများသိထားသင့်ပါသည်။ ကူးစက်ခံရပြီး ၁ ရက်မှ ၃ ရက်အတွင်း   သာမန်အအေးမိအဖျားနှင့်ဆင်တူပြီး လည်ချောင်းအနည်းငယ်နာခြင်း၊   ကိုက်ခဲပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ အာသီးအနည်းငယ်ရောင်ခြင်း၊ ကိုယ်အပူချိန်(၃၆.၅. C) ရှိပြီး အစားအသောက်မျိုချရာတွင် အခက်အခဲရှိခြင်း၊   ခေါင်းအနည်းငယ်ကိုက်ခြင်း၊ အစာအိမ်လေထခြင်း၊ အနည်းငယ်မူးဝေခြင်းတို့ ဖြစ်လာနိုင်သည်။

ထို့ပြင် အားအင်ကုန်ခန်းပြီး မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ ရံဖန်ရံခါအသက်ရှူရန်ခက်ခဲခြင်း၊ခြေချောင်းများနာကျင်ခြင်း၊ဝမ်းလျှောခြင်း၊အော့အန်ခြင်း၊ နေမကောင်းဖြစ်နေသည့် ကိုးရက်မြောက်နေ့တွင် အပြင်းအထန်အဖျားတက်လာပြီး အသက်ရှူရန် အပြင်းအထန်ကြိုးစားလာရမည်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါအနေအထားများသို့ ရောက်ရှိလာပါက သွေးစစ်ပြီးရင်ခေါင်းဓာတ်မှန်(CXR) ရိုက်ရန် လိုအပ်လာပြီဖြစ်သည်။

ကိုဗစ်-၁၉   ရောဂါကူးစက်ခံရခြင်းမရှိစေရေး နှာခေါင်းစည်း (Surgical Mask) တပ်ဆင်ရန်၊ လက်ကိုဆပ်ပြာဖြင့် စက္ကန့် ၂၀ ကြာ ဆေးကြောရန်၊ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ခြောက်ပေအကွာနေရန်၊ လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ခြင်း မှရှောင်ရန်၊ အပြင်သွားပါက လက်အိတ်ဝတ်ဆင်ရန် စသည်တို့ကို လိုက်နာရမည်ဖြစ်သည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာကွယ်ဆေး အစုလိုက်ထိုးနှံရပါမည်။ အန္တရာယ်များသူများ(High risk person)ကို ဦးစားပေးထိုးနှံသင့်သည်။ လူတိုင်းထိုးနှံသင့်သည်။ ထပ်ဆင့်မြှင့်ကာကွယ်ဆေးများလည်း   ထိုးနှံသင့်သည်။  မည်သည့်ကိုဗစ်-၁၉  ရောဂါအမျိုးအစားကာကွယ်ဆေး၊ ထိုးနှံပြီးအရေအတွက်၊ ထိုးနှံမည့်နေ့များ၊ ကိုယ်တွင်း/ ပြင်ပရောဂါရှိ၊ မရှိ၊  မိမိနှင့်တည့်၊  မတည့်ဖော်ပြပြီး လူတွင်ရှိနှင့်ပြီးသော ဆေးများထိုးနှံသောက်သုံးမှု၊ နှလုံး၊ အဆုတ်တို့ သွေးခဲပြဿနာ ယခင်ဖြစ်ခဲ့ဖူးခြင်း ရှိ၊ မရှိ၊ တစ်လအတွင်း ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးအတွက် ကုသဆေး၊ ကာကွယ်ဆေး ထိုးဆေး၊ သောက်ဆေး အသုံးပြုခဲ့ခြင်း ရှိ၊ မရှိ လက်ရှိအခြေအနေတို့အား ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်ပြီးမှသာ  ထိုးနှံသင့်သည်။ အအိပ်ပျက်ခြင်း၊ အစားပျက်ခြင်း၊ အနံ့မရခြင်း သတိပြုသင့်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။    ။         

MWD Web Portal