ဆီးသွားတဲ့အခါ   နာကျင်မှု  ဒါမှမဟုတ်   ပူလောင်မှုခံစားရတာကို ဆီးသွားတဲ့အခါနာကျင်မှု (Dysuria) လို့ခေါ်ပါတယ်။ အဲဒီနာကျင်မှုက ရောဂါကြီးမဟုတ်ဘဲ ဆီးလမ်းကြောင်း ဒါမှမဟုတ် ဆီးလမ်းကြောင်း နဲ့ဆက်စပ်သက်ဆိုင်တဲ့လက္ခဏာတစ်ခုပဲဖြစ်တယ်။ ဥပမာ-အမျိုးသမီး တွေမှာ ဆီးလမ်းကြောင်းပိုးဝင်တာ(UTI)ကြောင့် Dysuria ဖြစ်နိုင်ပြီး အမျိုးသားတွေမှာ ဆီးကျိတ်ရောင်တာ (Prostatitis) ဒါမှမဟုတ် ဆီးပြွန် ရောင်တာ (Urethritis) ကြောင့်ဖြစ်နိုင်တယ်။ ဆီးသွားတဲ့အခါနာကျင်မှု (Dysuria)ဖြစ်စေတဲ့ တခြားအကြောင်းရင်းတွေက ကျောက်ကပ်ကျောက် တည်တာ၊ မိန်းမကိုယ်မှိုစွဲတာ၊ လိင်ကတစ်ဆင့်ကူးစက်တဲ့ရောဂါတွေ၊ သန့်ရှင်းမှုအားနည်းတာနဲ့    ရေသောက်နည်းတာတွေကြောင့်ဖြစ်ပါ တယ်။  Dysuria  ရဲ့အကြောင်းကိုသိရှိဖို့နဲ့ ကုသမှုခံယူဖို့ ဆရာဝန်နဲ့ တိုင်ပင်ဆွေးနွေးသင့်ပါတယ်။ ဒါ့ပြင်   အကောင်းဆုံးအိမ်တွင်းနည်းလမ်း တချို့ကိုလည်း သိရှိလိုက်နာနိုင်အောင် ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။

ရေများများသောက်သင့်ပါတယ်။ ရေဓာတ်ခန်းခြောက်တာက Dysuria ဖြစ်စေတဲ့ အဓိကအကြောင်းရင်းတစ်ခုဖြစ်တယ်။ ဒါကြောင့် ရေများများ သောက်တာက  ဆီးသွားတဲ့အခါ  နာကျင်မှုသက်သာစေနိုင်ပါတယ်။ဗက်တီးရီးယားပိုးဝင်တာကြောင့် Dysuria ဖြစ်နေရင်လည်း ရေများများသောက်တာက  ဆီးအိမ်နဲ့ဆီးပြွန်ထဲကပိုးမွှားတွေကို  ဆေးကြောပေးနိုင်ပါတယ်။

အုန်းရည်လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်သောက်သင့်ပါတယ်။ အုန်းရည်က လန်းဆန်းပြီး ချိုမြိန်တဲ့အရသာရှိတာကြောင့် Dysuria ကိုသက်သာစေနိုင်ပါတယ်။ ရာစုနှစ်တွေကတည်းက ဆီးလမ်းကြောင်းနဲ့ကျောက်ကပ်ဆိုင်ရာပြဿနာတွေအတွက်  ရိုးရာဆေးပညာရှင်တွေက  အုန်းရည်သောက်ဖို့ အကြုံပြုခဲ့ကြပါတယ်။ တစ်ရက်ကို အုန်းရည်နှစ်ခွက်လောက် သောက်ပေးရင် Dysuria ကို မြန်မြန်သက်သာစေနိုင်ပါတယ်။

ပန်းသီးရှလကာရည်ကိုရေနဲ့ရောပြီး သောက်သင့်ပါတယ်။ ပန်းသီး ရှလကာရည်မှာ  ဗက်တီးရီးယားပိုးတွေကို  သေစေနိုင်တဲ့အာနိသင်ရှိ ပါတယ်။ ဒါ့ပြင် ဗက်တီးရီးယားပိုးဝင်တာကြောင့် Dysuria ဖြစ်နေရင် သက်သာနိုင်ပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့စံပမာဏကို ပြန်လည်ထိန်းညှိပေး ပြီး ပိုးမွှားတွေမပြန့်ပွားအောင်  ကာကွယ်ပေးပါတယ်။  ပန်းသီးရှလကာ ရည်တစ်ဇွန်းကို တစ်ရက်နှစ်ကြိမ် သောက်ပေးသင့်ပါတယ်။

မုန်လာဥနီဖျော်ရည်သောက်သင့်ပါတယ်။ မုန်လာဥနီက ဗီတာမင်-A ကြွယ်ဝတာကြောင့်  မျက်စိအတွက်ကောင်းတယ်ဆိုတာ   လူတိုင်း သိကြပါတယ်။  ဒါ့ပြင်  မုန်လာဥနီဖျော်ရည်သောက်တာက  Dysuria အတွက်လည်း  ထိရောက်မှုရှိစေပါတယ်။  ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တဲ့ ဖျော်ရည်က   ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့စံပမာဏကိုထိန်းညှိပေးပြီး   ဗက်တီးရီးယား တွေကိုတိုက်ဖျက်ပေးနိုင်တဲ့အပြင် ကိုယ်ခံအားစနစ်ကိုလည်း မြှင့်တင် ပေးပါတယ်။

ဒိန်ချဉ်နေ့စဉ်စားသင့်ပါတယ်။ ဒိန်ချဉ်မှာ အူထဲကမကောင်းတဲ့ပိုးမွှား တွေကို ထိန်းချုပ်ပေးနိုင်တဲ့ ကောင်းတဲ့ဗက်တီးရီးယားပိုးတွေ ဘီလီယံ ချီ  ပါဝင်ပါတယ်။  ဒိန်ချဉ်ကို တစ်နေ့နှစ်ကြိမ်သောက်ပေးတာက ဗက်တီး ရီးယားပိုးဝင်ခြင်းကြောင့် ဆီးသွားတဲ့အခါ နာကျင်တာကိုသက်သာစေ နိုင်ပါတယ်။  ဒိန်ချဉ်သောက်တဲ့အခါ  သကြားမပါတဲ့ဒိန်ချဉ်ကို  ရွေးချယ် သောက်သုံးသင့်ပါတယ်။

လေးညှင်းဆီ အသုံးပြုပေးနိုင်ပါတယ်။  လေးညှင်းဆီက  အူလမ်းကြောင်းရှိ ကပ်ပါးပိုးတွေနဲ့ ကင်ဒီဒါ(Candida) မှိုပိုးတွေကို တိုက်ဖျက် ပေးနိုင်တယ်လို့ လူသိများပါတယ်။ သုတေသနတွေအရလည်း လေးညှင်းဆီက ဗက်တီးရီးယားပိုးတွေကို တားဆီးနိုင်စွမ်းရှိပြီး ကိုယ်ခံအား စနစ်ကို  မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပါတယ်။  လေးညှင်းဆီမှာ အဓိကပါဝင်တဲ့ ယူဂျီနော(Eugenol) ဒြပ်ပေါင်းက ရောင်ရမ်းမှုကိုလျော့ကျစေပြီး မှိုနဲ့ ဗက်တီးရီးယားပိုးတွေကို တိုက်ဖျက်နိုင်တဲ့ အာနိသင်တွေရှိပါတယ်။

သံပရာရည်လတ်လတ်ဆတ်ဆတ်ကို သောက်သင့်ပါတယ်။ သံပရာရည်က အချဉ်ဓာတ်ရှိပေမယ့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲရောက်သွားရင် အယ်လ်ကာလီဓာတ်ကို  မြှင့်တင်ပေးပါတယ်။  ဒါကြောင့်  ရေနွေးနွေးတစ်ခွက်ထဲကို သံပရာရည်ညှစ်ထည့်ပြီးသောက်တာက ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့စံပမာဏကိုပုံမှန် ဖြစ်စေပြီး  Dysuria  ဖြစ်စေတဲ့ ဗက်တီးရီးယားပိုးတွေမပွားနိုင်အောင် ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

ဖာလာစေ့ကို အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာလန်းဆန်းစေဖို့၊ အစာခြေစနစ်ကိုကူညီဖို့နဲ့ သွေးလှည့်ပတ်မှုကောင်းမွန်ဖို့  အသုံးပြုကြပါတယ်။ ဆီးရွှင်စေတဲ့အာနိသင်ရှိပြီး ခန္ဓာကိုယ်က အဆိပ်အတောက်တွေနဲ့ ရေဓာတ်ကိုဖယ်ရှားပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါ့ပြင် သုတေသနတွေအရ ဗက်တီးရီးယားပိုးတချို့ကိုလည်း သေစေနိုင်တယ်လို့သိရပါတယ်။ ဖာလာစေ့ အမှုန့်တစ်ဇွန်းကို   နွားနို့တစ်ခွက်နဲ့ရောစပ်ပြီး  ညတိုင်းအိပ်ရာမဝင်မီသောက်သုံးနိုင်ပါတယ်။ အရသာကောင်းအောင် ပျားရည်အနည်းငယ်ထည့်ပြီး သောက်နိုင်ပါတယ်။

သခွားသီးစားတာ ဒါမှမဟုတ် သခွားသီးဖျော်ရည်သောက်ပေးသင့်ပါတယ်။ သခွားသီးက ဆီးသွားရင်နာကျင်တာ ဒါမှမဟုတ် ပူလောင်တာကို သက်သာစေနိုင်ပါတယ်။ သခွားသီးမှာ ဆီးရွှင်စေတဲ့အာနိသင်ရှိတာကြောင့် ဆီးသွားတာကိုများစေပြီး ဗက်တီးရီးယားပိုးတွေကို ဆေးကြောပေးနိုင်ပါတယ်။ သခွားသီးကိုခြေပြီး အရည်ညှစ်ယူကာ ရလာတဲ့အရည်ကို တစ်ရက်နှစ်ကြိမ်သောက်ပေးပါက Dysuria ကို ချက်ချင်းသက်သာစေနိုင်ပါတယ်။

တစ်ရက်ကို ချင်းလက်ဖက်ရည် တစ်ခွက်ကနေနှစ်ခွက်အထိ သောက်သင့်ပါတယ်။ ချင်းက ဟင်းလျာတွေကို အရသာပိုကောင်းစေရုံသာမက ဗက်တီးရီးယားပိုးဝင်တာနဲ့ ရောင်ရမ်းမှုတွေအတွက်လည်း ထိရောက်တဲ့အိမ်တွင်းကုထုံးတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ချင်းမှာ အားကောင်းတဲ့ပိုးသတ် နိုင်စွမ်းနဲ့  ရောင်ရမ်းမှုကိုသက်သာစေတဲ့ အာနိသင်တွေရှိပါတယ်။ တစ်ရက်ကို  ချင်းလက်ဖက်ရည်(၁-၂)ခွက်သောက်တာက Dysuria  ကို သက်သာစေပါတယ်။

ဆီးသွားရင်နာကျင်ခြင်း(Dysuria)က အမျိုးသားတွေထက် ဆီးလမ်းကြောင်းတိုတဲ့အမျိုးသမီးတွေမှာ အဖြစ်များပါတယ်။ အမျိုးသားတွေ အနေနဲ့လည်း အသက်ကြီးသူတွေက အသက်ငယ်သူတွေထက်  ပိုပြီးအဖြစ်များပါတယ်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေ၊ ဆီးချိုဝေဒနာရှင်တွေနဲ့ဆီးအိမ်ရောဂါရှိသူတွေက ဆီးသွားရင်နာကျင်တာကို အရင်ဆုံးခံစားရ သူများဖြစ်ကြပါတယ်။

ရောဂါလက္ခဏာတွေအနေနဲ့ အမျိုးသားရော အမျိုးသမီးပါ ဆီးသွားရင် ပူစပ်ပူလောင်ဖြစ်ခြင်း၊ နာကျင်ခြင်း၊ ယားယံခြင်းတို့ကို ခံစားရလေ့ ရှိပါတယ်။ တချို့သူတွေမှာ ဆီးစွန့်ရာထွက်ပေါက်မှ နာကျင်မှုမျိုးလည်း ရှိတတ်ကြပါတယ်။ တချို့မှာ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းပိုင်းနဲ့ ဆီးအိမ်၊  ဆီး ကျိတ်တို့တည်ရှိရာနေရာမှာ   နာကျင်တတ်ပါတယ်။   ရောဂါဖြစ်ပွားစဉ် ကာလအတွင်း လူနာက ဆီးခဏခဏသွားလိုခြင်းကို ခံစားရပါတယ်။

 ဆီးကုန်အောင်မသွားနိုင်တဲ့အခါ ဆီးအိမ်ထဲအနည်အမှုန်များ စုပုံ ပြီး ကျောက်တည်လာတတ်ပါတယ်။   အဲဒီကျောက်တွေက   ဆီးလမ်း ကြောင်းပိတ်ဆို့စေပြီး  ဆီးကျင်တာကို   ခံစားရစေပါတယ်။   ဆီးအိမ် ရောင်ရမ်းခြင်း၊  ဆီးစွန့်ပြွန်မှတစ်ဆင့်  ဗက်တီးရီးယားပိုးဝင်ရောက်ပြီး ဆီးအိမ်ရောင်ရမ်းခြင်းဖြစ်တတ်ပါတယ်။

အမျိုးသားတွေမှာ ဆီးကျိတ်ရောဂါပိုးဝင်တဲ့အခါ ရောင်ရမ်းခြင်းဖြစ်ပြီး နာကျင်ခြင်း၊ ဆီးသွားရခက်ခြင်းတို့ ဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးတွေမှာ မိန်းမကို‌ယ်ရောင်ရမ်းခြင်း၊ ဆီးစွန့်ပြွန်ရောင်ခြင်း၊ ကျောက်ကပ်ရောဂါ ပိုးဝင်ခြင်း စတာတို့ဖြစ်တတ်ပါတယ်။

မသက်သာရင် ဆီးပိုးမွေးပြီး ပဋိဇီဝဆေး(Antibiotics)ကျွေးသင့်ပါ တယ်။ လူကြီး အမောက်ဆလင် (Amoxicillin 500Mg) တစ်ရက်နှစ်ကြိမ် (၅-၇)ရက် ဒါမှမဟုတ်  စီပရိုဖလောက်ဆင်  (Ciprofloxacin   500Mg BD) (၅-၇) ရက် သောက်နိုင်ပါတယ်။ ဂျင်တာမိုင်ဆင် (I/m Gentami-cin) ထိုး‌ဆေးကို အစားအသောက်စားပြီး တစ်နေ့နှစ်ကြိမ် (၅-၇)ရက် ထိုးနှံနိုင်ပါတယ်။  ယင်းမှာ  Gonorrhoea  ပိုးအတွက်  ထိုးနှံခြင်းဖြစ်ပါကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါတယ်။         ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

ဘဝနှင့်လောကဓံတရား

ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘဝခရီးကိုလျှောက်လှမ်းနေသူများဖြစ်ကြသည်။ ဘဝခရီးကိုလျှောက်လှမ်းရင်း လောကဓံတရားအမျိုးမျိုးကို မလွဲမသွေတွေ့ကြုံကြရမည်။ မြတ်ဗုဒ္ဓက   ကျွန်ုပ်တို့လူသားများတွေ့ကြုံရမည့်လောကဓံတရားရှစ်ပါးကို    ဟောကြားခဲ့သည်။ ယင်းတို့မှ   လာဘဟူသော   လာဘ်ပေါများခြင်း၊ အလာဘဟူသော လာဘ်နည်းပါးခြင်း၊ ယသဟူသော အခြွေအရံများခြင်း၊   အယသဟူသော  အခြွေအရံနည်းပါးခြင်း၊ နိန္ဒာဟူသော ကဲ့ရဲ့ခြင်း၊ ပသံသာဟူသောချီးမွမ်းခြင်း၊   သုခဟူသော ချမ်းသာခြင်း၊ ဒုက္ခဟူသော   ဆင်းရဲခြင်းတို့ဖြစ်ကြသည်။  ယခုကျွန်ုပ်တို့ခံစားနေရသော  မန္တလေးငလျင်ကြီးသည် ဒုက္ခဆင်းရဲခြင်းဟူသော လောကဓံတရားပင်ဖြစ်သည်။

ကျွန်ုပ်တို့၏တာဝန်နှစ်ရပ်

ကျွန်ုပ်တို့သည် ဘဝခရီးကိုလျှောက်လှမ်းရင်းလောကဓံတရားတစ်မျိုးမျိုး တွေ့ကြုံရသည့်အခါဆောင်ရွက်ရမည့်တာဝန်နှစ်ရပ်ရှိသည်။   ပထမတာဝန်မှာ  တွေ့ကြုံရသည့်လောကဓံတရားအပေါ် ယောနိသောမနသီကာရ မှန်ကန်စွာနှလုံးသွင်းပြီးရင့်ကျက်တည်ငြိမ်သောစိတ်အခြေအနေတစ်ရပ်တည်ဆောက်ရန်ဖြစ်သည်။    ဒုတိယတာဝန်မှာ ကြုံတွေ့ရသည့်လောကဓံတရားအား သတိ၊ ပညာ၊ဝီရိယဟူသော အားသုံးမျိုးဖြင့် ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းပြီးအဖိုးတန်ဘဝသင်ခန်းစာ၊ အတွေ့အကြုံ၊ ဗဟုသုတ၊ အသိ၊ သတိ  စသည့်ကောင်းကျိုးရလဒ်အမျိုးမျိုးကို  ထုတ်ယူရန်ဖြစ်သည်။  ဤတာဝန်နှစ်ရပ်ကိုမပျက်မကွက်ထမ်းဆောင်ပါက လောကဓံတရားတစ်မျိုးမျိုးနှင့်ကြုံတွေ့ပြီးသည့်အခါတိုင်း ကျွန်ုပ် တို့၏စိတ်ဓာတ်သည် ပိုမိုရင့်ကျက်တည်ငြိမ်လာမည်။  ကျွန်ုပ်တို့၏အတွေ့အကြုံ၊  ဗဟုသုတနှင့် အသိ၊ သတိ  အဆင့်အတန်းသည် ပိုမိုမြင့်မားလာမည်။ လောကဓံတရားက မည်သို့ပင်ဆိုးကျိုးပေးနေစေကာမူ အသိ၊ ပညာ၊ ဝီရိယဖြင့် ယင်းဆိုးကျိုးများကိုကောင်းကျိုးအဖြစ်သို့     ပြောင်းယူနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ယောနိသောမနသီကာရ

ယောနိသောမနသီကာရဆိုသည်မှာ ဘဝခရီးကိုဖြတ်သန်းရင်း   လောကဓံတရားတစ်မျိုးမျိုးကြုံတွေ့ရသည့်အခါ   ဗုဒ္ဓအဆုံးအမတရားများကိုနှလုံးသွင်းဆင်ခြင်သည်။ ဤသို့ဆင်ခြင်မှုကြောင့် ကြုံတွေ့နေရသည့်လောကဓံတရားနှင့်ပတ်သက်၍မှန်ကန်သောအသိဖြစ်ပေါ်လာသည်။ မှန်ကန်သောအသိကြောင့် မှန်ကန်သောအယူဖြစ်ပေါ်လာသည်။ မှန်ကန်သောအယူကြောင့် မှန်ကန်သောအတွေးဖြစ်ပေါ်လာသည်။    မှန်ကန်သောအတွေးကြောင့် ရင့်ကျက်တည်ငြိမ်သော  စိတ်အခြေအနေတစ်ရပ်ဖြစ်ပေါ်လာသည်။ ဤသဘောသည် ယောနိသောမနသီကာရ  မှန်ကန်စွာ နှလုံးသွင်းခြင်းသဘောဖြစ်သည်။ ဘဝခရီးတစ်လျှောက်လုံး လောကဓံတရားတစ်မျိုးမျိုးနှင့်တွေ့ကြုံရမည်ဖြစ်ရာ ကျွန်ုပ်တို့အစဉ်စွဲကိုင်ရမည့်တရားမှာ ယောနိသောမနသီကာရပင်ဖြစ်သည်။

လောကဓံထံမှကောင်းကျိုးရလဒ်များထုတ်ယူခြင်း

လောကဓံထံမှကောင်းကျိုးရလဒ်ထုတ်ယူခြင်းဆိုသည်မှာ တွေ့ကြုံလာရသောမည်သည့်လောကဓံတရားမျိုးကိုမဆို  မိမိ၏စိတ်ကို  အသိတရားဖြင့်ထိန်း၊ အရာရာကိုပညာဖြင့်ဆင်ခြင်ပြီး ဆောင်ရွက်သင့်၊  ဆောင်ရွက်ထိုက်သည်များကို မလျှော့သောဝီရိယဖြင့်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ပြီး  အောင်မြင်မှုရလဒ်အမျိုးမျိုးကို ဖော်ထုတ်ရယူခြင်းဖြစ်သည်။ တွေ့ကြုံနေရသောလောကဓံတရားကြောင့် အခြေအနေဆိုးအမျိုးမျိုးဖြစ်ပေါ်နေစေကာမူ ယင်းအခြေအနေဆိုးများကို အသိ၊ ပညာ၊ ဝီရိယဖြင့်ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းပြီး   အခြေအနေကောင်းများအဖြစ်သို့အောင်မြင်စွာပြောင်းလဲခြင်းဖြစ်သည်။ ဤသဘောသည် လောကဓံတရားထံမှကောင်းကျိုးရလဒ်များထုတ်ယူခြင်းသဘောဖြစ်သည်။

ကျွန်ုပ်တို့ခံစားခဲ့ရသည့်မန္တလေးငလျင်ကြီး

၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂၈ ရက်တွင် အင်အားပြင်းမန္တလေးငလျင်ကြီးလှုပ်ခတ်ခဲ့သည်။ ၎င်းငလျင်ကြီးလှုပ်ခတ်ပြီးနောက် နောက်ဆက်တွဲငလျင်ငယ်များအကြိမ်ကြိမ်လှုပ်ခတ်ခဲ့သည်။ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့မြောက်ဒေသ၊ နေပြည်တော်ကောင်စီနယ်မြေ၊    ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် ငလျင်ဒဏ်သင့်ခဲ့သည်။

ထိုသို့အင်အားပြင်းထန်စွာလှုပ်ခတ်ခဲ့မှုကြောင့်ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများစွာလည်း ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။

မန္တလေးငလျင်ကြီးအားမှန်ကန်စွာနှလုံးသွင်းမည်

မန္တလေးငလျင်ကြီးသည် သူ့သဘောသူဆောင်ကာ ကျွန်ုပ်တို့ထံရောက်လာပြီး ကြီးစွာသောထိခိုက်ဆုံးရှုံးမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့သည်။ မန္တလေးငလျင်ကြီးက ကျွန်ုပ်တို့အား  ဝမ်းနည်းပူဆွေးသောကအမျိုးမျိုးကိုပေးသော်လည်း ကျွန်ုပ်တို့ကလက်မခံပါ။ ဗုဒ္ဓအဆုံးအမတရားများဖြင့် ယောနိသောမနသီကာရ မှန်ကန်စွာနှလုံးသွင်းပြီး ဓမ္မအသိ၊ ဓမ္မသတိများကိုဖော်ထုတ်ကာ ရင့်ကျက်တည်ငြိမ်သော  စိတ်အခြေအနေတစ်ရပ်ကိုသာတည်ဆောက်မည်။ နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်ရမည့် ဗုဒ္ဓအဆုံးအမတရားတော်များအနက် အောက်ဖော်ပြပါတရားတော်သုံးမျိုးကို ဖော်ပြလိုသည်-

လောကသည် အနတ္တအစိုးမရသည့်သဘော

လောကကြီးသည်  မိမိဖြစ်စေချင်သည့်အတိုင်းမဖြစ်ဘဲ သူဖြစ်ချင်သည့်အတိုင်းဖြစ်နေသည်။ထို့ကြောင့် လောကကြီးသည် အနတ္တအစိုးမရသည့်သဘောရှိသည်။  ဤသို့အစိုးမရသည့်သဘောကို ကျွန်ုပ်တို့ရှောင်လွှဲ၍မရပါ။  ယခုလှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် မန္တလေးငလျင်ကြီးသည်  အနတ္တအစိုးမရဟူသောတရားသဘောအရ    ဖြစ်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ လောက၌ထာဝရတည်မြဲသောအရာဟူ၍မရှိ၊ ဖြစ်ချိန်တန်ဖြစ်ပြီး ပျက်ချိန်တန်လျှင် ပျက်ကြရမည်ဟု နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်မည်။  ထို့နောက် အနတ္တအစိုးမရသောလောကကြီးတွင်    ရပ်တည်နေရသည်နှင့်အမျှကာလပတ်လုံး အချိန်တိုင်း အသိနှင့်သတိကြီးစွာထားနေရန်လိုအပ်သည်ဟူသောသင်ခန်းစာကို ကျွန်ုပ်တို့ဖော်ထုတ်ကြရမည်။

ပြုခဲ့သောကံ၏အကျိုးကိုရှောင်လွှဲ၍မရ

အကြင်သူသည်ကိုယ်ဖြင့်မကောင်းသောအမှုကိုပြု၏၊ နှုတ်ဖြင့်မကောင်းသောအမှုကိုပြု၏၊ စိတ်ဖြင့်မကောင်းသောအမှုကိုပြု၏၊ ဤမကောင်းသောကံသုံးပါး၏ဆိုးကျိုးသည် မခံစားရဘဲပျောက်ပျက်၍မသွား၊ ယင်းဆိုးကျိုးများကို ယခုဘဝ၌လည်းခံစားရ၏။ နောင်ဘဝ၌လည်းခံစားရ၏။   နောင်သံသရာအဆက်ဆက်၌လည်း ခံစားရ၏။ အကြင်သူသည်ကိုယ်ဖြင့်ကောင်းသောအမှုကိုပြု၏။ နှုတ်ဖြင့်ကောင်းသောအမှုကိုပြု၏။ စိတ်ဖြင့်ကောင်းသောအမှုကိုပြု၏။ ဤကောင်းသောကံသုံးပါး၏ အကျိုးသည်မခံစားရဘဲပျောက်ပျက်၍မသွား။ ယခုဘဝ၌လည်းခံစားရ၏၊ နောင်ဘဝ၌လည်း ခံစားရ၏။ နောင်သံသရာအဆက်ဆက်၌လည်း  ခံစားရ၏ဟုဗုဒ္ဓအဆုံးအမရှိ၏။   ဤအဆုံးအမကိုနှလုံးသွင်းပြီးယခုကဲ့သို့ငလျင်ဒဏ်ခံစားရခြင်းသည် အတိတ်ဘဝကကျွန်ုပ်တို့ပြုခဲ့ကြသော မကောင်းသောကံသုံးပါး၏ဆိုးကျိုးဖြစ်သည်ဟုဆင်ခြင်မည်။  ထို့နောက်မကောင်းသော ဆိုးကျိုးလောကဓံတရားမျိုး ထပ်မံမခံစားနိုင်စေရန်အတွက် မကောင်းသောကံသုံးပါးကိုလုံးဝမကျူးလွန်ဘဲကောင်းသောကံသုံးပါးကိုသာပြုမူမည်ဟု  ကျွန်ုပ်တို့   သင်ခန်းစာဖော်ထုတ်ကြရမည်။

ကပ်ကြီးသုံးပါးဖြစ်ရသည့်အကြောင်းရင်း

လူတို့ လောဘတရားကြီးမားလာသောအခါ ငတ်မွတ်ဘေးဟူသော  ဒုဗ္ဘိက္ခန္တရကပ်ကျရောက်သည်။  လူတို့ဒေါသတရားကြီးမားလာသောအခါ လက်နက်ဘေးဟူသော သတ္ထန္တရကပ်ကျရောက်သည်။  လူတို့မောဟတရားကြီးမားလာသောအခါ အနာရောဂါဘေးဟူသော ရောဂန္တရကပ်ကျရောက်သည်ဟူ၍ ဗုဒ္ဓအဆုံးအမရှိသည်။ ယခုကဲ့သို့ ငလျင်ဒဏ်သင့်ခြင်းသည် ကျွန်ုပ်တို့လောဘတရားကြီးမားနေကြသောကြောင့်ဖြစ်သည်ဟု နှလုံးသွင်းဆင်ခြင်မည်။ ထို့နောက် ဤကဲ့သို့ငလျင်ဒဏ်အပါအဝင်အခြားမည်သည့်ကပ်ကြီးမျိုးမှမကျရောက်စေရန်အတွက် စိတ်အတွင်းသို့ လောဘ၊ ဒေါသ၊ မောဟ၊ မာန်မာန စသည့်မကောင်းသောစိတ်များမဝင်စေဘဲ အလောဘ၊ အဒေါသ၊ အမောဟ၊ မေတ္တာကရုဏာ၊ မုဒိတာ စသည့်ကောင်းမှုကုသိုလ်စိတ်များကိုသာ ဝင်ရောက်နေစေရမည်ဟူသော   သင်ခန်းစာကို ကျွန်ုပ်တို့ဖော်ထုတ်ကြရမည်။

ငလျင်ဒဏ်ထံမှရလဒ်ကောင်းများထုတ်ယူခြင်း

လောက၌အခြေအနေဆိုးတစ်ရပ်ဖြစ်ပေါ်လာတိုင်းယင်းအခြေအနေဆိုးနှင့်အတူ အခြေအနေကောင်းများ ပူးတွဲဖြစ်ပေါ်နေလေ့ရှိသည်။ ယင်းအခြေအနေကောင်းများကို  သတိပညာဖြင့်  ဆင်ခြင်သုံးသပ်ဖော်ထုတ်ပြီး ဝီရိယရှိစွာ  အသုံးချပါက တွေ့ကြုံခံစားနေရသောအခြေအနေဆိုးများကို အောင်မြင်စွာဖြေရှင်းကျော်လွှားနိုင်သည်။ ဤသဘောအတိုင်းမန္တလေးငလျင်ဆိုးကြီးသည် ယင်းနှင့်အတူ အခြေအနေကောင်းများယူဆောင်လာခဲ့သည်။ ယင်းအခြေအနေကောင်းများကို နိုင်ငံတော်အစိုးရနှင့် နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲများက သတိ၊ ပညာ၊  ဝီရိယကြီးစွာ၊ ထိရောက်မှန်ကန်စွာ အသုံးချနေမှုကြောင့် အမိနိုင်ငံအတွက် ရလဒ်ကောင်းများ၊ အခြေအနေကောင်းများဖြစ်ပေါ်လျက်ရှိသည်။ ယင်းသို့ဖြစ်ပေါ်နေသော ရလဒ်ကောင်း၊   အခြေအနေကောင်းများအနက် အဓိကအချက်လေးချက်ကို အောက်ပါခေါင်းစဉ်များဖြင့် ဖော်ပြလိုပါသည်-

ဓမ္မအသိနှင့်သတိပိုမိုမြင့်မားလာခြင်း

လှုပ်ခတ်ခဲ့သောမန္တလေးငလျင်ကြီးကြောင့်လောကကြီးသည်အနိစ္စအမြဲမရှိ၊ ဒုက္ခဆင်းရဲခြင်း၊အနတ္တအမြဲမရှိဟူသော    ဓမ္မအသိနှင့်သတိ  ပိုမိုမြင့်မားလာသည်။ လူသည်မိမိပြုသောကံနှင့်တူသော အကျိုးကိုမလွဲမသွေခံစားရသည်။ အကြောင်းတရားကောင်းမှသာ အကျိုးတရားကောင်းမည်ဆိုသည့် ဓမ္မအသိပိုမိုခိုင်မာလာသည်။    ကပ်ကြီးသုံးပါးမည် သည့်အတွက်ကြောင့်ဖြစ်ရသည်ကိုလည်းကောင်း၊မည်ကဲ့သို့ကာကွယ်တားဆီးနိုင်သည်ကိုလည်းကောင်းသိမြင်လာသည်။ တွေ့ကြုံရသော မည်သည့်လောကဓံတရားမျိုးကိုမဆို ရင့်ကျက်တည်ငြိမ်စွာ ရင်ဆိုင်ကျော်လွှားနိုင်သောနည်းမှာ ယောနိသောမနသီကာရ မှန်ကန်စွာနှလုံးသွင်းခြင်းပင်ဖြစ်သည်ဆိုသော ဓမ္မအသိပိုမိုမြင့်မားလာသည်။

အသိမှန်အမြင်မှန်များပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာခြင်း

ယခုအခါ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲသည်  ငလျင်ဒဏ်သင့်ပြည်သူများနှင့်အတူရှိနေသည်။ ငလျင်ဒဏ်သင့်ပြည်သူများအတွက် အမြန်ဆုံးအရေးတယူဆောင်ရွက်ပေးရမည့် လုပ်ငန်းတာဝန်မှန်သမျှကို နေ့မအား ညမအား စွမ်းအားကုန်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ မြေပြင်ကွင်းဆင်းပြီး ကယ်ဆယ်ရေး၊ နေရာချထားရေး၊ ပြန်လည်ထူထောင်ရေး၊ စားရေး၊ ကျန်းမာရေး၊  ဆေးဝါးကုသရေးလုပ်ငန်းများကိုအရှိန်အဟုန်ဖြင့်ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။ ထို့အတူ တပ်မတော်ကလည်း ငလျင်ဒဏ်သင့်ပြည်သူများ၏ ဒုက္ခအခက်အခဲ၊ အကျပ်အတည်းပေါင်းစုံကို ကူညီဖြေရှင်းဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။ ဤသို့ ငလျင်ဒဏ်သင့်ပြည်သူများနှင့်အတူရှိနေမှု၊   ဘေးဒုက္ခအကျပ်အတည်းများကို      ကိုယ်ချင်းစာနာစိတ်အပြည့်ဖြင့်  မျှဝေခံစားနေမှုတို့ကြောင့် နိုင်ငံတော်အစိုးရ၊ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲများ၊ တပ်မတော်၏ သဘောထားနှင့်စေတနာအမှန်ကို မိဘပြည်သူများကပိုမိုသိမြင်လာကြသည်။ 

စည်းလုံးညီညွတ်မှုစိတ်ဓာတ်မြင့်မားလာခြင်း

ယခုအခါ ငလျင်ဒဏ်သင့်ပြည်သူများကိုစေတနာ၊ သဒ္ဓါတရားထက်သန်သောစီးပွားရေးအသင်းအဖွဲ့များ၊ လူမှုရေးအသင်းအဖွဲ့များ၊နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများ၊ တစ်သီးပုဂ္ဂလအလှူရှင်များက ဝိုင်းဝန်းကူညီဖေးမလျက်ရှိသည်။  ဤသို့  ဒုက္ခနှင့်အကျပ်အတည်းပေါင်းစုံကြုံတွေ့နေရချိန်တွင်   ကရုဏာ၊ မေတ္တာ၊ အကြင်နာတရားတို့ဖြင့်  ကူညီဖေးမမှုတို့ကြောင့် ခံစားနေရသော ရုပ်ပိုင်းနှင့်စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာဖိစီးမှုများ အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိလျော့ကျသွားခဲ့သည်။ နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားအချင်းချင်းပိုမိုချစ်ခင်မြတ်နိုးလာကြသည်။  အချင်းချင်းအပြန်အလှန်အားကိုးယုံကြည်လာကြသည်။ ပိုမိုစည်းလုံးညီညွတ်လာကြသည်။ စည်းလုံးညီညွတ်ခြင်း၏အကျိုးအာနိသင်ကို လက်တွေ့သိမြင်လာကြသည်။ ဤသို့စည်းလုံးညီညွတ်နေမှသာ ဘေးအန္တရာယ်တစ်မျိုးမျိုးကျရောက်လာသည့်အခါတိုင်း အောင်မြင်စွာကျော်လွှားနိုင်မည်ဟူသောစည်းလုံးညီညွတ်ရေးစိတ်ဓာတ်မြင့်မားလာသည်။

နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးပိုမိုအောင်မြင်လာခြင်း

ပြည်ပအင်အားစုအချို့က ကျွန်ုပ်တို့ အမိနိုင်ငံအား  ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ၏ ဝိုင်းပယ်ခြင်းကိုခံရသည့်နိုင်ငံ၊ အထီးကျန်နိုင်ငံအဖြစ်သို့ရောက်ရှိအောင် နည်းမျိုးစုံဖြင့် ကြိုးပမ်းနေကြသည်။ သို့သော် မတ်လ ၂၈ ရက်တွင်လှုပ်ခတ်ခဲ့သော  မန္တလေးငလျင်ကြီးက ယင်းပြည်ပအင်အားစုများ၏   ကြိုးပမ်းမှုများကို ရိုက်ချိုးပစ်ခဲ့သည်။  ငလျင်ဒဏ်သင့်သောကျွန်ုပ်တို့အမိနိုင်ငံအား ပြည်ပမိတ်ဆွေ ၁၆ နိုင်ငံမှ ကူညီကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့များ အချိန်တိုအတွင်း  အမြန်ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ပြည်ပနိုင်ငံများမှ နိုင်ငံအကြီးအကဲ၊ အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲများနှင့်  လူပုဂ္ဂိုလ်  ၄၅  ဦးတို့ကလည်း ဝမ်းနည်းကြောင်းသဝဏ်လွှာပေးပို့ခဲ့ကြသည်။ပြည်ပနိုင်ငံများ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၊ အလှူ ရှင်များက အလှူငွေနှင့် အလှူပစ္စည်းများ ထောက်ပံ့လှူဒါန်းလျက်ရှိရာ ဧပြီလ ၁၈ ရက်နေ့နံနက် ၇ နာရီအထိ နိုင်ငံပေါင်း ၂၅ နိုင်ငံနှင့်ဟောင်ကောင်တို့မှ လေယာဉ် ၁၃၆ စင်း၊သင်္ဘောခြောက်စင်း၊ မော်တော်ယာဉ် ၂၃ စီး မြန်မာနိုင်ငံသို့ ကူညီကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်းများနှင့်အတူရောက်ရှိခဲ့သည်။ ပြည်ပနိုင်ငံများမှ ကယ်ဆယ်ရေးဝန်ထမ်း ၁၉၇၅ ဦး၊ထောက်ပံ့ရေးပစ္စည်း ၂၃၃၂ ဒသမ ၉၈ တန်နှင့် ကယ်ဆယ်ရေးပစ္စည်း ၁၁၇၀ ဒသမ ၅၉ တန် စုစုပေါင်း ၃၅၀၃ ဒသမ ၅၇  တန်တို့ကျွန်ုပ်တို့အမိနိုင်ငံထံသို့ရောက်ရှိခဲ့သည်။ဤသို့ မိတ်ဆွေနိုင်ငံများ၏ဝန်းရံမှုများကိုလက်ခံရရှိခြင်းသည်   အမိနိုင်ငံအနေဖြင့် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးတွင် အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ အောင်မြင်နေခြင်းသဘောဖြစ်သည်။ မန္တလေးငလျင်ကြီးက မြန်မာနိုင်ငံသည် အထီးကျန်နိုင်ငံမဟုတ်ကြောင်း မိတ်ဆွေနိုင်ငံများ၏ဝန်းရံမှုကို ထိုက်တန်စွာရရှိထားသည့်နိုင်ငံဖြစ်ကြောင်းပြသခဲ့သည်။

အဆိုးထဲမှအကောင်း၊ အရှုံးထဲမှအမြတ်

မန္တလေးငလျင်ကြီးအား ကျွန်ုပ်တို့ အမိနိုင်ငံအနေဖြင့် ယောနိသောမနသီကာရမှန်ကန်စွာနှလုံးသွင်းဆင်ခြင်ပြီး သတိ၊ ပညာ၊ဝီရိယ စွမ်းအားသုံးမျိုးဖြင့် ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းခဲ့သည်။  ဤသို့ဖြေရှင်းမှုကြောင့် အဆိုးထဲမှအကောင်း၊    အရှုံးထဲမှအမြတ်ဆိုသကဲ့သို့ နိုင်ငံသားများ၏  ဓမ္မအသိနှင့် သတိမြင့်မားလာခြင်း၊ အသိမှန်၊    အမြင်မှန်များပိုမိုဖြစ်ပေါ်လာခြင်း၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှုစိတ်ဓာတ်မြင့်မားလာခြင်း၊   နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေး   ပိုမိုအောင်မြင်လာခြင်း စသည့်အောင်မြင်မှုရလဒ်များရရှိခဲ့သည်။   

မန္တလေးငလျင်ကြီးက  ကျွန်ုပ်တို့အမိနိုင်ငံအား  ယိုင်လဲအောင်ပြုလုပ်ခဲ့သော်လည်းကျွန်ုပ်တို့အမိနိုင်ငံ ပိုမိုခိုင်မြဲလာခဲ့သည်။ အမိနိုင်ငံအား ကျိုးပျက်အောင်ချိုးဖျက်ခဲ့သော်လည်း ကျွန်ုပ်တို့အမိနိုင်ငံ တိုးတက်ခဲ့သည်။ ယောနိသောမနသီကာရနှင့်  သတိ၊ ပညာ၊ ဝီရိယ  စွမ်းအားသုံးမျိုးကြောင့် ဤသို့တိုးတက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ နောင်တွင်လည်း   ယခုမန္တလေးငလျင်ကြီးကဲ့သို့  ဆိုးဝါးသော  လောကဓံတရားမျိုးနှင့် တွေ့ကြုံကောင်းတွေ့ကြုံနိုင်သည်။  ဤသို့တွေ့ကြုံလာပါက မပျက်မကွက်ဆောင်ရွက်ရမည့်နည်းလမ်းမှာ   တွေ့ကြုံလာရသည့်  လောကဓံတရားအပေါ် ယောနိသောမနသီကာရမှန်ကန်စွာနှလုံးသွင်းဆင်ခြင်ပြီး   သတိ၊ပညာ၊ ဝီရိယဟူသော စွမ်းအားသုံးမျိုးဖြင့်  အောင်မြင်စွာရင်ဆိုင်ကျော်လွှားခြင်းသာဖြစ်ပါကြောင်း နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့် တင်ပြ အပ်ပါသည်။   ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဆီထွက်သီးနှံအဖြစ်စိုက်ပျိုးသော မြေပဲ၊ နှမ်း၊ နေကြာနှင့် ဆီမုန်ညင်း၊ ပဲပုပ်တို့အနက်နေကြာသည် ဆီထွက်ကောင်းသောသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးလျက်ရှိသည်။ ဆီထွက်ကောင်းသောနေကြာမျိုးများစိုက်ပျိုးရန်အတွက်  ရေမြေဒေသအခြေအနေနှင့်သင့်လျော်သော  စိုက်နည်းစနစ်များကိုစနစ်တကျလိုက်နာစိုက်ပျိုးမှသာ အထွက်နှုန်းကောင်းမွန်ပြီး တောင်သူများဝင်ငွေတိုးကာ လူမှုဘဝပိုမိုအဆင်ပြေမည်ဖြစ်သည်။

ဒေသဆီဖူလုံရေးနှင့်  ကျန်းမာရေးအတွက် နေကြာသီးနှံကို    စနစ်တကျစိုက်ပျိုးရန်အတွက်အောက်ပါအချက်များကို   ဂရုတစိုက်လိုက်နာဆောင်ရွက်ရန် အလွန်အရေးကြီးသည်။

မျိုးရွေးချယ်ခြင်း

•     ဆီထွက်ကောင်းသောမျိုး - နေကြာမျိုးများထဲတွင်ဆီထွက်နှုန်းမြင့်မားသောမျိုးများကို  ရွေးချယ်ရန် အရေးကြီးသည်။ ဥပမာ - ဟိုက်ဘရစ်မျိုးများ    (Hybrid varieties) နှင့် ဒေသနှင့်ကိုက်ညီသည့်ဆင်းရွှေကြာ -၂ နှင့်  ရေဆင်း- ၁ တို့သည်ဆီထွက်နှုန်းမြင့်မားပြီး ရောဂါဒဏ်ခံနိုင်ရည်လည်း ရှိသည်။

• နေကြာသီးနှံသည် အပူပိုင်းဒေသတွင် ကောင်းစွာဖြစ်ထွန်းသောသီးနှံဖြစ်သော်လည်း အေးမြခြောက်သွေ့သောဒေသများတွင်လည်း ကောင်းစွာဖြစ်ထွန်းသည်။

• မျိုးစေ့မမှန်  ပင်မသန် ဖူးတံငုံကင်း အသီးဖျင်းဟူသောစကားနှင့်အညီ မျိုးစေ့ရွေးချယ်ခြင်းသည်အလွန်အရေးကြီးလှသည်။ မြေမှန်၊ မျိုးမှန်၊ စိုက်နည်းမှန်၊ ရာသီမှန်အောင်စိုက်ဟူသောစကားနှင့်အညီသီးနှံအောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းရေးအတွက် မှန်လေးမှန်သည် လွန်စွာအရေးကြီးလှသည်။

မြေပြင်ခြင်း

• သီးနှံစိုက်ပျိုးရန် အရေးကြီးသောအချက်တစ်ခုမှာမြေပြုပြင်ခြင်းဖြစ်သည်။  မြေယာပြုပြင်ခြင်းသည် သီးနှံကာလတစ်လျှောက်လုံးတွင် အရေးကြီးသောအလုပ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ယာသီးနှံများသည် မြေမှုန်ခြင်းကို ပိုမိုနှစ်သက်သဖြင့် အပင်ပေါက်ကောင်းရန်နှင့်  အမြစ်ဆင်းအားကောင်းစေရန်အတွက်  မြေနက်နက်နှင့်ညက်ညက်ပြုပြင်ခြင်းသည် လွန်စွာအရေးပါလှသည်။

• နေကြာပင်ကိုစိုက်ပျိုးရာတွင် မြေအမျိုးအစား ရွေးချယ်ခြင်းသည် အရေးကြီးသောအချက်တစ်ချက်ဖြစ်သည်။  နေကြာပင်သည် မြေအမျိုးအစားအားဖြင့် ရွေးချယ်မှုများတွင် လိုက်လျောညီထွေရှိသော်လည်း အကောင်းဆုံးကြီးထွားဖို့ရန် အောက်ပါအချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားသင့်သည်။

•    မြေအမျိုးအစား - နေကြာသည်  မြေအားလုံးတွင်ဖြစ်ထွန်းပြီး   မြေဆီလွှာအတွက် သိပ်မရွေးချယ်သော်လည်း ရေစီးရေလာကောင်းသော သဲနုန်းမြေမျိုးကို ပို၍နှစ်သက်သည်။ ထို့ပြင် စနယ်မြေစေးနှင့်   ရွှံ့စေးမြေတို့တွင်လည်း ကောင်းစွာဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်သဖြင့် နေရာဒေသတော်တော်များများတွင် စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းလျက်ရှိသည်။

•  သဲဆန်သောမြေ  သို့မဟုတ် နုန်းမြေသည် နေကြာပင်စိုက်ပျိုးရန် အကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။

•    မြေသည် ရေစီးဆင်းမှုကောင်းမွန်ပြီး ရေမဝပ်စေရန်လိုအပ်သည်။

•  နေကြာပင်သည်  မြေကြီးတွင်  ရေဝပ်ခြင်းကိုမကြိုက်သောကြောင့် ရေစီးဆင်းမှုကောင်းမွန်သောမြေမျိုးကို ရွေးချယ်သင့်သည်။

•     နေကြာပင်သည် pH 6.0 မှ 7.5 ကြားရှိသောမြေမျိုးကို နှစ်သက်သည်။

•      မြေသည် အလွန်အချဉ်ဓာတ်များနေပါက ထုံးထည့် ၍ pH ကို ညှိပေးနိုင်သည်။

•     နေကြာပင်သည် အာဟာရဓာတ်ကြွယ်ဝသောမြေ မျိုးကို နှစ်သက်သည်။

•  မြေဆီလွှာတွင် နိုက်ထရိုဂျင်၊ ဖော့စဖောရပ်၊ပိုတက်စီယမ် စသည့်အာဟာရဓာတ်များ ပါဝင်သင့်သည်။

•    မြေဆီလွှာတွင် အော်ဂဲနစ်ပစ္စည်းများပါဝင်မှုများပါက ပိုမိုကောင်းမွန်သည်။

•   မြေပြုပြင်ရာတွင် ထွန်ရေးနက်နက်နှင့်မြေမှုန်မှုကောင်းစေရန် ထွန်ရေးညက်ညက်ဖြစ်အောင် ပြုပြင်ပေးရမည်။ မြေဆီလွှာတွင် သဘာဝမြေဩဇာများထည့်ပေးရန်လိုအပ်သည်။ ထို့ပြင်  ကွန်ပေါင်းဓာတ်မြေဩဇာကိုလည်း မြေပြင်ချိန်တွင် အပြီးထည့်ပေးထားရမည်ဖြစ်သည်။

စိုက်ပျိုးခြင်း

•  စိုက်ချိန် - နေကြာကို တစ်နှစ်ပတ်လုံး ရေရရှိလျှင် စိုက်ပျိုးနိုင်သော်လည်း ပန်းပွင့်ချိန်တွင်အပူချိန်မြင့်မားပါက  ဝတ်မှုန်ကူးမှုအားနည်းပြီး အစေ့အဆန်တည်မှုနည်းသောကြောင့် ဇန်နဝါရီလ ၁၅ ရက်မှ မတ်လ ၁၅ ရက်အတွင်း စိုက်ပျိုးရန်ရှောင်ရှားသင့်သည်။  နေကြာကို မိုးရာသီ၊ ဆောင်းရာသီ၊ မိုးနှောင်းရာသီတို့တွင် စိုက်ပျိုးလေ့ရှိပြီး မိုးရွာသွန်းမှုမှန်ကန်သောဒေသများတွင် ဇွန်လမှဇူလိုင်လအတွင်း စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ အကောင်းဆုံး စိုက်ပျိုးချိန်များမှာ မိုးနှောင်းကာလ စက်တင်ဘာလ နှင့်  အောက်တိုဘာလတို့တွင် စိုက်ပျိုးခြင်းက အလေအလွင့်နည်းပြီး သီးနှံဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်မှုအကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။

•     စိုက်နည်း - နေကြာကို အတန်းလိုက်စိုက်ပျိုးလေ့ ရှိပြီး  တန်းကြား ၂ ပေနှင့် ပင်ကြား ၉ လက်မ အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြသည်။  အပင်ဦးရေ ပိုမိုဝင်ဆံ့စေရန် ၁ ပေပတ်လည် စိုက်နည်းစနစ် ကိုလည်း  စတင်စမ်းသပ်စိုက်ပျိုးနေပြီဖြစ်သည်။စပ်မျိုးနေကြာများကိုလည်း ၂ ပေခွဲ  ၉ လက်မနှုန်းဖြင့် စိုက်ပျိုးလျက်ရှိသည်။

•  မျိုးစေ့နှုန်း - အပင်ပေါက်နှုန်းကောင်းမွန်သောမျိုးစေ့ကို တစ်ဧကလျှင် ၃ ကီလိုမှ ၄ ကီလို (သုံး ပြည်မှ လေးပြည်) စိုက်ပျိုးသင့်သည်။

•  ပေါင်းမြက်များကို စိုက်ပြီး နှစ်ကြိမ်နှိမ်နင်းပေးရသည်။ ပေါင်းမြက်များက သီးနှံအား အာဟာရနှင့်ရေကို ယှဉ်ပြိုင်ယူသွားနိုင်သည်။

•      ဆီထွက်သီးနှံများသည် ရာသီဥတုဒဏ်ကိုခံနိုင်ရည် ရှိပြီး စိုက်ပျိုးရန်လွယ်ကူသည်။

•   မြေအမျိုးအစားမရွေး စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။

•     သားခွဲခြင်းလုပ်ငန်းများကိုလည်း စိုက်ပြီး ၁၄ ရက်အတွင်း အပြီးသားခွဲနိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။ သားခွဲမှုသည် အပွင့်ကြီးထွားမှုနှင့် ပြောင်းပြန်အချိုးကျသဖြင့် သားခွဲလျှင်  အပွင့်ကြီးပြီး သားမခွဲလျှင်အပွင့်သေးမည်ဖြစ်သဖြင့် သားခွဲခြင်းကို မဖြစ်မနေလုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။

ရေသွင်းခြင်း

•  ရေလိုအပ်ချက် - နေကြာသည် ရေလိုအပ်ချက်အတော်အသင့်ရှိသော သီးနှံဖြစ်သည်။ အထူး သဖြင့် ပန်းပွင့်ချိန်နှင့် မျိုးစေ့ဖွံ့ဖြိုးချိန်တွင် ရေလိုအပ်သည်။ ရေကိုလုံလောက်စွာ ပေးသွင်း နိုင်မှသာ အစေ့အဆန်ပိုမိုပြည့်တင်းပြီး  ဆီထွက်နှုန်းလည်း  ပိုမိုကောင်းမွန်မည်ဖြစ်သည်။  သီးနှံကာလတစ်လျှောက် ရေလုံလောက်စွာပေးသွင်း နိုင်မှသာ ပန်းတိုင်အထွက်နှင့် ကျော်လွန်အထွက်ကို ရရှိမည်ဖြစ်သည်။

•  ရေသွင်းခြင်း - မိုးခေါင်ပါက ရေသွင်းပေးရန်   လိုအပ်သည်။ ရေဝပ်ခြင်းကို  ရှောင်ရှားရန်   ရေထုတ်မြောင်းများ ပြုလုပ်ထားသင့်သည်။   နေကြာသည် ရေလိုအပ်ချက်များသောသီးနှံဖြစ်သော်လည်း ရေမဝပ်စေရန်ဂရုပြုရသည်။အပင်ဖြစ်ထွန်းချိန်၊ ပန်းပွင့်ချိန်နှင့် အစေ့ဖြစ်ချိန်တွင် ရေလိုအပ်ချက်များပြားသည်။ ရေလိုအပ်ချက်ရှိသော သီးနှံဖြစ်သော်လည်း ရေများပါကအပင်ထိုင်ခြင်း၊ အပင်ဖြစ်ထွန်းမှုနှေးကွေးခြင်းတို့ကိုဖြစ်စေသဖြင့်   ရေပေးသွင်းရာတွင်ဂရုတစိုက်ရေသွင်းရမည်ဖြစ်သည်။

မြေဩဇာကျွေးခြင်း

•  သဘာဝမြေဩဇာ - စိုက်ပျိုးမြေတွင် သဘာဝ  မြေဩဇာများ (နွားချေး၊ ကြက်ချေး)ထည့်ပေး သင့်သည်။

•  ဓာတ်မြေဩဇာ - နိုက်ထရိုဂျင်၊  ဖော့စဖောရပ်၊ ပိုတက်စီယမ်  ဓာတ်မြေဩဇာများကို သင့်လျော် သောပမာဏဖြင့်ထည့်ပေးရသည်။  ပုံမှန်အားဖြင့် N:P:K = 60:40:40 kg/acre ထည့်ပေးရသည်။ အနည်းလို အာဟာရဓာတ်များနှင့် အပင်ဆဲလ်များသန်မာစေရန်အတွက် ကယ်စီယမ်နှင့် ဆာလဖာ တို့ကိုလည်း ထည့်ပေးသင့်သည်။

•  နေကြာစိုက်ပျိုးရာတွင်  နိုက်ထရိုဂျင်၊ ဖော့စဖောရပ်နှင့် ပိုတက်စီယမ် မြေဩဇာများလိုအပ်သည်။ မြေဩဇာများကို စိုက်ပျိုးချိန်နှင့် ပန်းပွင့်ချိန်တွင် ထည့်ပေးရသည်။ ဓာတ်မြေဩဇာသုံးစွဲရာတွင် သဘာဝမြေဩဇာတို့နှင့် တွဲဖက်သုံးစွဲမှသာအပင်မှပိုမိုရရှိပြီး ကြာရှည်စွာ အပင်စားသုံးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ပိုးမွှားနှင့် ရောဂါကာကွယ်ခြင်း

•   ပိုးမွှားများ - နေကြာတွင် ဖျက်ပိုးများ (ဥပမာ - ပင်စည်ထိုးပိုး၊ ရွက်စားပိုး) ကျရောက်တတ်သည်။ ပိုးသတ်ဆေးများကို သင့်လျော်သောပမာဏဖြင့်ဖျန်းပေးရသည်။

•    ရောဂါများ - မှိုရောဂါများ (ဥပမာ - ရွက်ပြောက်ရောဂါ၊ ပင်စည်ပုပ်ရောဂါ) ကျရောက်တတ်သည်။ရောဂါဒဏ်ခံနိုင်သောမျိုးများကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးသင့်သည်။

•    နေကြာတွင် မှဲ့ပြောက်ရောဂါ၊ မှိုရောဂါနှင့် ပိုးမွှားများ ကျရောက်တတ်သည်။ ရောဂါနှင့် ပိုးမွှားများကိုကာကွယ်ရန် ပိုးသတ်ဆေးနှင့် မှိုသတ်ဆေးများဖျန်းပေးရသည်။

•    ပိုးသတ်ဆေး၊ မှိုသတ်ဆေးများကို ပန်းပွင့်ချိန်တွင်လုံးဝသုံးစွဲခြင်းမပြုဘဲ ရှောင်ရှားသင့်သည်။ပန်းပွင့်ချိန်တွင်အသုံးပြုပါက  ဝတ်မှုန်ကူးပြီး သန္ဓေအောင်စေသော ပျားနှင့်ပိတုန်း တို့ကိုထိခိုက်သေစေနိုင်သဖြင့် ပန်းပွင့်ချိန်တွင် ဆေးဖျန်းခြင်းကို ရှောင်ရှားသင့်သည်။

•  တမာကဲ့သို့သော သဘာဝပိုးသတ်ဆေးများကိုအသုံးပြုနိုင်သည်။

•     ပိုးမွှားများကို စားသောက်ဖျက်ဆီးသည့် အကျိုးပြုအင်းဆက်များကိုမွေးမြူပါ။

•  အပင်များကို သင့်လျော်သောအကွာအဝေးဖြင့်စိုက်ပျိုးခြင်းအားဖြင့် ပိုးမွှားများပျံ့နှံ့မှုကိုလျှော့ချနိုင်သည်။

•   ပေါင်းမြက်များကို ပုံမှန်ရှင်းလင်းပါ။ ပေါင်းမြက်များသည် ပိုးမွှားများအတွက် ခိုအောင်းရာနေရာဖြစ်နိုင်သည်။

•    နေကြာပင်သည် နေရောင်ခြည်ကိုအလွန်နှစ်သက်သောကြောင့် နေရောင်ခြည်ပြည့်ဝစွာရရှိသောနေရာကို ရွေးချယ်သင့်သည်။ လေဝင်လေထွက်ကောင်းပြီးနေရောင်ခြည်ကောင်းစွာရသောနေရာများသည် ပိုးမွှားရောဂါကျရောက်မှုသက်သာသည်ကိုတွေ့ရှိရသဖြင့် နေရောင်ခြည် ကောင်းစွာရရှိအောင် ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။

ရိတ်သိမ်းခြင်း

•  ရိတ်သိမ်းချိန် - နေကြာပန်းပွင့်ပြီး ၃၀ ရက် သို့မဟုတ် ပန်းပွင့်နောက်ကျောဘက် အဝါရောင်သန်းလာပါက ရိတ်သိမ်းရန်သင့်‌လျော်သောအချိန်ဖြစ်သည်။  ရိတ်သိမ်းချိန်စောလွန်း၊ နောက်ကျလွန်းခြင်းသည်လည်း  သီးနှံအရည်အသွေးနှင့်   ဆီထွက်နှုန်းများကိုလည်း များစွာ လွှမ်းမိုးမှုရှိသည်။ ရိတ်သိမ်းချိန်စောလျှင် အစေ့အဆန်မအောင်မမြင်ဖြစ်ကာ ဆီထွက်နှုန်းကို ထိခိုက်လျော့နည်းစေပြီး ရိတ်သိမ်းချိန်နောက်ကျလွန်းလျှင်လည်းအလေအလွင့်များစွာဖြစ်ပေါ်စေသည်။

•  ရိတ်သိမ်းနည်း - နေကြာခေါင်းများကို ဓားဖြင့်ဖြတ်ယူပြီး နေလှန်းကာ အစေ့များကိုခြွေယူရသည်။ ရိတ်သိမ်းပြီး စုပုံထားပါက အရည်ထွက်ခြင်း၊ အပွင့်ပုပ်ခြင်းတို့ကိုဖြစ်စေပြီး  နေကြာအရည်အသွေးကို ညံ့စေသောကြောင့်   အထူးဂရုစိုက်  ရိတ်သိမ်းနေလှန်းရမည်ဖြစ်သည်။ရိတ်သိမ်းအခြောက်လှန်းထားသော နေကြာခွက်များကို လူဖြင့်လည်းကောင်း၊ ခြွေလှေ့စက်ဖြင့် လည်းကောင်း ခြွေလှေ့သန့်စင်ပြီး သန့်စင်အောင် ပြုလုပ်၍ အစိုဓာတ်နည်းအောင် နေလှန်းထားရမည်ဖြစ်သည်။

ဆီထုတ်လုပ်ခြင်း

•       အစေ့ခြွေခြင်း - နေကြာခေါင်းများမှ အစေ့များကို ခြွေယူပြီး သန့်စင်ကာ ဆီထုတ်လုပ်ရသည်။

•     ဆီထုတ်လုပ်ခြင်း - နေကြာစေ့များကို ဆီထုတ် စက်ဖြင့် ဆီထုတ်ယူနိုင်သည်။ ဆီထွက်နှုန်းသည်လည်း မျိုးနှင့်နေကြာသန့်စင်မှု၊ အစေ့အဆန်တင်းမှုတို့ဖြင့် လွှမ်းမိုးလျက်ရှိသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် နေကြာတစ်တင်း ၃၂ ပေါင်သည်ဆီကြိတ်လျှင်  ၂ ဒသမ ၅ ပိဿာ မှ ၃ ပိဿာထိထွက်ရှိသည်။

သိုလှောင်ခြင်း

•      အစေ့သိုလှောင်ခြင်း - မျိုးစေ့သိုလှောင်ခြင်းတွင်   ဆီထွက်သီးနှံများကို  သိုလှောင်ခြင်းသည်လွန်စွာအရေးကြီးသည်။  နေကြာစေ့များကိုခြောက်သွေ့သောနေရာတွင် သိုလှောင်ထားရသည်။ စိုထိုင်းမှုနှင့် ပိုးမွှားများ မဝင်ရောက်စေရန်ဂရုပြုရသည်။ မျိုးအတွက် သိုလှောင်မည်ဆိုပါကစိုဓာတ် ၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်နှင့် အေးမြခြောက်သွေ့ သောနေရာများတွင်သိုလှောင်မှသာကြာရှည်  သိုလှောင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။မျိုးအဖြစ်သိုလှောင်ခြင်းသည် နေကြာသီးနှံတွင် အရေးကြီးဆုံးဖြစ်သဖြင့် အထူးဂရုစိုက်သိုလှောင်ရမည်ဖြစ်သည်။

စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ဈေးကွက်တင်ပို့ရောင်းချခြင်း

•      နေကြာကို အခြားသီးနှံများနှင့် သီးလှည့်စိုက်ပျိုးခြင်းဖြင့် ပိုးမွှားရောဂါများကူးစက်မှုကို လျှော့ချနိုင်သည်။

•       ဈေးကွက်လိုအပ်ချက် - နေကြာဆီသည် ကျန်းမာ ရေးနှင့် ညီညွတ်သောဆီအဖြစ် လူကြိုက်များသည်။ ဈေးကွက်လိုအပ်ချက်ကိုလေ့လာပြီးစီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။

•   ဆီထွက်သီးနှံများသည် ဈေးကွက်တွင် ဝယ်လိုအားမြင့်မားပြီး ရောင်းချနိုင်သည့်ကုန်ပစ္စည်းများဖြစ်သည်။   

•    နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင်ပါ ရောင်းချနိုင်သည့်သီးနှံများဖြစ်သည်။

•   ဆီထွက်သီးနှံများမှထုတ်လုပ်သော ဟင်းသီးဟင်းရွက်ဆီများသည် ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သည်။

•    အာဟာရဓာတ်များ ကြွယ်ဝသည်။

•   အရည်အသွေးကောင်းသော နေကြာစေ့များကို  ရွေးချယ်ပါ။ နေကြာစေ့များသည် လတ်ဆတ်ပြီး မှိုမတက်ရန် အရေးကြီးသည်။ စိုက်ပျိုးရာသီနှင့် မျိုးစေ့အမျိုးအစားအပေါ်မူတည်၍ အရည်အသွေး ကွဲပြားနိုင်သည်။

•    နေကြာစေ့များတွင်ပါဝင်သော အမှုန်အမွှားများ၊ကျောက်စရစ်များနှင့် အခြားညစ်ညမ်းမှုများကို ဖယ်ရှားရန်သန့်စင်ရမည်။

•      ကြိတ်ခွဲထားသော နေကြာစေ့များမှဆီကို  ဖိအား ဖြင့်သို့မဟုတ် သွင်းအားဖြင့် ထုတ်ယူသည်။ ဤအဆင့်တွင် အပူချိန်ကို ထိန်းချုပ်ရန်အရေးကြီးသည်။အပူချိန်မြင့်မားပါကဆီ၏အရည်အသွေးကျဆင်းနိုင်သည်။

•    ထုတ်ယူထားသော ဆီတွင်ပါဝင်နေသော အမှုန်အမွှားများနှင့် မလိုလားအပ်သော ဒြပ်ပေါင်းများကိုဖယ်ရှားရန် သန့်စင်ရမည်။ ဤအဆင့်တွင် စစ်ထုတ်ခြင်း၊ အနည်ထိုင်ခြင်းနှင့် အခြားသန့်စင်မှု     နည်းလမ်းများပါဝင်သည်။

•   သန့်စင်ပြီးသောဆီကို လေလုံသောပုလင်းများ သို့မဟုတ် ဘူးများတွင် ထည့်၍သိုလှောင်ရမည်။ ဆီကို အလင်းရောင်နှင့် လေထုထဲမှ အောက်ဆီဂျင်    တို့မှကာကွယ်ရန် အရေးကြီးသည်။

•  ထုတ်လုပ်ပြီးသော ဆီ၏ အရည်အသွေးကို စစ်ဆေးရန် လိုအပ်သည်။ ဤအဆင့်တွင် ဆီ၏အနံ့၊ အရောင်၊ အာဟာရတန်ဖိုးနှင့် မှိုတက်မှုရှိ၊မရှိ စစ်ဆေးခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။

•  အရည်အသွေးကောင်းမွန်သောနေကြာဆီကို ဈေးကွက်သို့တင်ပို့ရန် သင့်လျှော်သောထုပ်ပိုးမှုများဖြင့် ထုပ်ပိုးရမည်။

•    ထုပ်ပိုးပြီးသောဆီများကို အေးမြပြီးခြောက်သွေ့  သောနေရာတွင် သိုလှောင်ထားရမည်။ ဈေးကွက်သို့ဖြန့်ဖြူးရာတွင် လိုအပ်သောသယ်ယူပို့ဆောင်မှုနှင့် ဖြန့်ဖြူးမှုစနစ်များကို သေချာစွာစီစဉ်ရမည်။ဂရုတစိုက်လိုက်နာခြင်းဖြင့် အရည်အသွေးကောင်းမွန်သော နေကြာဆီကို ထုတ်လုပ်နိုင် မည်ဖြစ်သဖြင့် တောင်သူဘဝဝင်ငွေပိုမိုတိုးတက်ကာ လူမှုဘဝပိုမိုအဆင်ပြေမည်ဖြစ်သဖြင့် မြေကြီး မှရွှေသီးရန် နေကြာသီးနှံကို စနစ်တကျစိုက်ပျိုးသင့်ပါကြောင်း တင်ပြအပ်ပါသည်။    ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ သက်ရောက်မှုများသည် လူတို့၏ကျန်းမာရေးနှင့် အသက်အန္တရာယ်ကို တိုက်ရိုက်သော်လည်းကောင်း၊ သွယ်ဝိုက်သောနည်းဖြင့်သော်လည်းကောင်း ထိခိုက်မှုများရှိနေပါသည်။   ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၏ အဆိုအရ    ပြောင်းလဲလာသော ရာသီဥတုအခြေအနေများသည်   လူတို့တွေ့ကြုံနေရသည့်   တစ်ခုတည်းသော  အကြီးမားဆုံးကျန်းမာရေး ခြိမ်းခြောက်မှုဖြစ်သည်။ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု၏ သက်ရောက်မှုများကို လူတိုင်းရင်ဆိုင်ရသော်လည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနည်းသောနိုင်ငံများသည် အခက်ခဲဆုံး စိန်ခေါ်မှုများကို ရင်ဆိုင်ရဖွယ်ရှိသည်။

မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်းတွင် ရာသီဥတုသုတေသီများက ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှု မြင့်တက်လာခြင်းသည် ပြင်းထန်သော ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုများကို ဖြစ်စေကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသည် သဘာဝအတိုင်း ဖြစ်ပေါ်နိုင်သော်လည်း မကြာသေးမီနှစ်များအတွင်းက တွေ့ကြုံခဲ့ရသည့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု အများစုသည် ကျောက်မီးသွေး၊  ရေနံနှင့်  သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကဲ့သို့သော  ရုပ်ကြွင်းလောင်စာများကို  မီးရှို့ခြင်းကြောင့် ဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ သက်ရောက်မှုများကို ဖြေရှင်းရန် နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေနေခဲ့ကြသည်။ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုများနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်ရန်အတွက်    အဓိကစိန်ခေါ်မှုများ ရှိနေသော်လည်း ရေရှည်တည်တံ့သော ကမ္ဘာမြေကြီးကိုတည်ဆောက်ရန်   အခွင့်အလမ်းများစွာရှိကြောင်း လေ့လာမှုများက တွေ့ရှိခဲ့သည်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ကျန်းမာရေးအပေါ် သက်ရောက်မှုများ

ပြောင်းလဲလာသော ရာသီဥတု အခြေအနေများသည်   လူတို့၏ကျန်းမာရေးကို   တိုက်ရိုက်နှင့် သွယ်ဝိုက်သော နည်းများဖြင့် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်သည်။ ပြင်းထန်သော ရာသီဥတုဖြစ်ရပ်များဖြစ်သည့် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်း၊ ရေကြီးခြင်း၊ မိုးခေါင်ခြင်း၊ တောမီးများ၊ အပူလှိုင်းများ၊ မိုးခေါင်မှုနှင့် အပူပိုင်းဆိုင်ကလုန်းများ စသည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များနှင့် တခြားပြင်းထန်သော ရာသီဥတုဖြစ်ရပ်များသည် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရခြင်းနှင့် လူတို့၏ရောဂါများ သို့မဟုတ် ကျန်းမာရေး အခြေအနေများကို  ဆိုးရွားစေနိုင်ပြီး  သေဆုံးမှုများ တိုးမြင့်လာနိုင်သည်အထိ ဖြစ်စေနိုင်သည်။

အပူလှိုင်းများနှင့် အပူချိန်များ မြင့်တက်လာခြင်းကြောင့်   ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊    အပူဒဏ်ကြောင့် သတိလစ်ခြင်းနှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။  နှလုံးရောဂါရှိသူများအတွက်လည်း   နှလုံးအမောဖောက်ခြင်းကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည်။  အပူချိန်မြင့်မားမှုကြောင့် ဝတ်မှုန်များထုတ်လုပ်မှုကို  တိုးမြင့်လာစေနိုင်ပြီး ဓာတ်မတည့်မှုများကိုဖြစ်စေကာ ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါကို  ပိုဆိုးစေနိုင်သည်။    လေထုညစ်ညမ်းမှု တိုးမြင့်လာခြင်းကြောင့် အရေပြားရောဂါ၊ အဆုတ်ရောဂါနှင့်   တခြားသော အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။  ဗိုင်းရပ်စ်များ၊ ဗက်တီးရီးယားများနှင့် ကပ်ပါးပိုးများသည် မြင့်မားသောအပူချိန်တွင် ပေါက်ပွားရန်ပိုမိုလွယ်ကူပြီး အစာအိမ်ရောဂါ၊ အစာအဆိပ်သင့်ခြင်း၊ အူရောင်ငန်းဖျားရောဂါ၊ ပြင်းထန်ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါ၊ အထက်လှန်အောက်လျှောရောဂါနှင့် ကလေးများတွင် ပိုလီယိုရောဂါများ ပိုမိုပျံ့နှံ့လာနိုင်သည်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသည်   သောက်သုံးရေ သန့်ရှင်းမှုအရည်အသွေးကို   နည်းလမ်းများစွာဖြင့် သက်ရောက်မှုရှိသည်။   ဥပမာ-မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းခြင်းနှင့်ရေကြီးခြင်းသည်    မိလ္လာများကို လျှံတက်စေနိုင်ပြီး သောက်သုံးရေကိုညစ်ညမ်းစေသည်။   သောက်သုံးရေမသန့်ရှင်းမှုကြောင့်  ရေမှတစ်ဆင့်   ကူးစက်ရောဂါများကို   ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည်။ အပူချိန်တိုးလာသည်နှင့်အမျှ ခြင်နှင့်တခြားအင်းဆက်ပိုးမွှားများမှ    ကူးစက်ပျံ့နှံ့သော ရောဂါများဖြစ်သည့် ငှက်ဖျား၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေး၊ ဂျပန်တုပ်ကွေး၊    ဆင်ခြေထောက်ရောဂါနှင့်   အသားဝါရောဂါကဲ့သို့သော ရောဂါများ ပိုမိုပျံ့နှံ့လာသည်။

မကြာသေးမီနှစ်များက ရာသီဥတုနှင့်ဆက်စပ်သောစိတ်ဖိစီးမှု၊ စိုးရိမ်ပူပန်မှုနှင့် တခြားစိတ်ကျန်းမာရေး ပြဿနာများ သိသာထင်ရှားစွာ   မြင့်တက်လာခဲ့သည်။ စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုများသည် နောက်ဆက်တွဲရောဂါနှင့် သေဆုံးမှုကိုဖြစ်စေနိုင်သည်။

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့် ကျန်းမာရေးထိခိုက်နိုင်ခြေ အများဆုံးရှိသူများ

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ခြင်း၏ ဆိုးကျိုးများကို  လူတိုင်းရင်ဆိုင်ရသော်လည်း မွေးကင်းစကလေးများ၊ ကလေးငယ်များ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်များ၊  အသက်ကြီးသူများ၊ နာတာရှည်ရောဂါရှိသူများ၊ မသန်စွမ်းသူများ၊   လူမှုစီးပွားရေးအရ  ချို့တဲ့သောအသိုင်းအဝိုင်းများ၊   မြို့ပြတွင်နေထိုင်သူများ၊   အပြင်တွင်အချိန်ကြာကြာ လုပ်ရသူ အထွေထွေ အလုပ်သမားများ၊  မီးသတ်သမားများ၊   သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်သားများ၊   စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆောက်လုပ်ရေး လုပ်သားများသည် ကျန်းမာရေးထိခိုက်မှု အန္တရာယ်များကို တွေ့ကြုံရနိုင်ခြေပိုများသည်။   ထို့ကြောင့်ကျန်းမာရေးထိခိုက်မှု အန္တရာယ်များကို   ကာကွယ်ရန်နှင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည့် လက္ခဏာများကို သတိထားရန် အရေးကြီးပါသည်။

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ခြင်းကြောင့် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်မှုမှကာကွယ်ရန် နည်းလမ်းများ

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသည် မျက်မှောက်ခေတ်တွင်  လူသားအားလုံးခံစားရမည့် အလားအလာရှိသော်လည်း   ကျန်းမာနေစေရန်အတွက်   နေ့စဉ်လုပ်ဆောင်နိုင်သည့်    ကြိုတင်ကာကွယ်မှုများရှိကြောင်း လူတိုင်းသိရှိရန် အရေးကြီးပါသည်။

ပြောင်းလဲနေသောရာသီဥတု အခြေအနေများကို သတိပြုပြီး အလွန်အမင်း အပူချိန်မြင့်မားသော အခြေအနေများအတွက် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားပါ။ အပူချိန်လွန်ကဲနေချိန်တွင် အိမ် သို့မဟုတ် အရိပ်ရအေးမြ၍  လေဝင်လေထွက်ကောင်းသော အရိပ်ထဲတွင် နားနေပြီး ပြင်ပလှုပ်ရှားမှုများကို တစ်နေ့တာ၏ အပူချိန်လျော့နည်းသော အချိန်များတွင်ပြုလုပ်ပါ။ ခန္ဓာကိုယ်တွင် ရေဓာတ်ပြည့်၀နေရန် ရေများများသောက်ပေးပါ။ အပြင်ထွက်လျှင် နေရောင်ကာခရင်မ် (SPF 30 နှင့်အထက်) လိမ်းရန်၊ ဦးထုပ်နှင့် အရောင်ဖျော့သော ပွပွချောင်ချောင်ချည်ထည်များကို ၀တ်ဆင်ပါ။

ပြင်ပလေထုညစ်ညမ်းမှုနှင့် ထိတွေ့မှုကို လျှော့ချရန်  မြို့ကြီးများနှင့်  စက်မှုဇုန်များ၌   နေထိုင်သူများသည် အပြင်ဘက်တွင် အချိန်များစွာနေခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။ အိမ်တွင်းလေထု ညစ်ညမ်းမှုများကို ဖယ်ရှားရန် အတွက် ပုံမှန်လေ၀င်လေထွက်ရရန် ပြင်ဆင်ပါ။ ပြင်ပလေထုညစ်ညမ်းမှုသည် မော်တော်ယာဉ်များ၊ လောင်စာဆီလောင်ကျွမ်းမှုနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းများကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာသောဓာတ်ငွေ့များကြောင့် ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မြို့ပေါ်တွင် နေထိုင်ပါက   လူရှုပ်သောလမ်းများအနီးတွင်   လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ၊ လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်သည့် အချိန်ပမာဏကို ကန့်သတ်ပြီး လမ်းလျှောက်ခြင်းအစား   ပြေးခြင်းကဲ့သို့သော  ပြင်းထန်သော လှုပ်ရှားမှုကို ပြုလုပ်ရန် ရည်ရွယ်ပါ။

တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေးသတိပြုရန်နှင့် အစားအသောက်ဘေးကင်းရေး    လက်ပုံမှန်ဆေးကြောခြင်းကို   လေ့ကျင့်ရန်အရေးကြီးပါသည်။    အစားအသောက်ပြင်ဆင် ချက်ပြုတ်ခြင်းမပြုမီ၊    အစာမစားမီနှင့် သန့်စင်ခန်းအသုံးပြုပြီးတိုင်း လက်ကိုဆပ်ပြာနှင့်ရေ သို့မဟုတ် ရေမလိုလက်သန့်ဆေးရည် အသုံးပြု၍ စနစ်တကျဆေးရန်ဖြစ်သည်။ သစ်သီးဝလံနှင့်  ဟင်းသီးဟင်းရွက်များကိုမစားမီ   ဆားနှင့် ရှလကာရည်တွင်   မိနစ် ၃၀  ခန့်စိမ်၍  ဆေးကြောခြင်း သို့မဟုတ် အခွံခွာခြင်း၊ အသားများကို သေချာစွာချက်ပြုတ်ခြင်းနှင့်  မီးဖိုချောင်နှင့် အစားအစာပြင်ဆင်သည့်နေရာများကို သန့်ရှင်းသပ်ရပ်စွာ ထားရှိခြင်း စသည့်အစားအသောက်ဘေးကင်းရေး သတိပေးချက်များကိုလည်း လိုက်နာဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။

သောက်ရေသန့် သို့မဟုတ် ရေသန့်စင်ဆေးပြား ခတ်ထားသောရေ သို့မဟုတ် ကျိုချက်ထားသောရေကိုသာ သောက်သုံးပါ။ သောက်သုံးရေသန့်စင်ခြင်းဆိုင်ရာ စံချိန်စံညွှန်းများနှင့် အလေ့အကျင့်များကို ပျိုးထောင်ပါ။ သန့်ရှင်းသောသောက်သုံးရေ အရင်းအမြစ်များကို ရှာဖွေစုဆောင်းပါ။ ရေကိုထိန်းသိမ်းပါ။ မိုးတွင်း၌ ရေကို ကျိုချက်၍သောက်ပါ။

ခြင်ကိုက်ခံရခြင်းမှ ကာကွယ်ရန် ခြင်ထောင်ဖြင့် အိပ်ပါ။  အိမ်အတွင်းသို့  ခြင်များဝင်ရောက်ခြင်းမှ တားဆီးရန်  တံခါးများ၊   ပြတင်းပေါက်များ၊ လေဝင်ပေါက်များနှင့် မီးခိုးခေါင်းတိုင်များတွင် ခြင်လုံဆန်ကာတပ်ထားပါ။   ခန္ဓာကိုယ်ကို   တတ်နိုင်သမျှ ဖုံးအုပ်နိုင်သော အကာအကွယ်အဝတ်အစားများ ဝတ်ဆင်ပါ။ နေအိမ်အနီးတွင် ခြင်များပေါက်ပွားနိုင်သည့်ရေအိုင်များ၊ ရေဝပ်သောနေရာများ မရှိစေရန်ရှင်းထားပြီး ရေများစုပုံခြင်းမှ ကာကွယ်ရန်၊ ရေဆိုးများကို ဖယ်ရှားရန်နှင့် အမှိုက်များကို စနစ်တကျစွန့်ပစ်ရန်လိုအပ်ပါသည်။

စိတ်ကျန်းမာရေးအတွက် နေ့စဉ်လုံလောက်စွာအိပ်စက်ပါ။ ချစ်ခင်နှစ်သက်သည့် အပေါင်းအသင်း မိတ်ဆွေများ၊ သူငယ်ချင်းများနှင့်အတူ ပျော်ရွှင်စရာကောင်းသော လှုပ်ရှားမှုများအတွက် အချိန်ပေးပါ။

ရယ်မောခြင်းဖြင့်     ဦးနှောက်မှပျော်ရွှင်စေသော ဟော်မုန်းပမာဏကို များစေသဖြင့်   စိုးရိမ်ပူပန်မှု၊ စိတ်ဖိစီးမှုများကို လျော့ကျစေသည်။ စိတ်ကျန်းမာရေးကို  ထိခိုက်စေသည်ဟု ခံစားရပါက ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်ထံမှ အကူအညီရယူပါ။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏   ပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် သက်ရောက်မှုများကို   လျော့ပါးသက်သာစေရန် လက်တွေ့ကျသော လူနေမှုပုံစံ အလေ့အကျင့်များကိုလည်း အပြောင်းအလဲများပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။

အိမ်တွင်အသုံးပြုသော စွမ်းအင်ကို ရေနံ၊ ကျောက်မီးသွေးနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့မှရယူမည့် အစား လေသို့မဟုတ် နေရောင်ခြည်ကဲ့သို့ ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်ဖြင့်အသုံးပြုပါ။ အိမ်တွင်စွမ်းအင်ချွေတာပါ။

LED မီးသီးများနှင့် စွမ်းအင်သက်သာသော လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများကို ပြောင်းလဲအသုံးပြုပါ။ အဝတ်အစားများနှင့် တခြားလူသုံးကုန်ပစ္စည်းများကို လျှော့ဝယ်ခြင်းက ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုကို လျှော့ချနိုင်သည်။ တစ်ခါသုံးပလတ်စတစ် အသုံးပြုမှုကို   လျှော့ချရန် ပြန်သုံး၍ရသော ဈေးဝယ်အိတ်ကို ယူလာပါ။ ကားမောင်းမည့်အစား   လမ်းလျှောက်ခြင်း   သို့မဟုတ် စက်ဘီးစီးခြင်းက ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို လျှော့ချပေးမည်ဖြစ်ပြီး ကျန်းမာရေးနှင့် ကြံ့ခိုင်မှုကို   အထောက်အကူဖြစ်စေပါသည်။    ဓာတ်ဆီ သို့မဟုတ် ဒီဇယ်စွမ်းအင်သုံးကားမှ လျှပ်စစ်ကားသို့ ပြောင်းခြင်းဖြင့် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု  နည်းပါးစေပြီး လေထုညစ်ညမ်းမှုကို လျှော့ချပါ။

သစ်ပင်စိုက်ပါ။   သစ်ပင်များသည်  အစာနှင့် အောက်ဆီဂျင်ကိုပေး၍ လေထုကို သန့်ရှင်းစေပြီး ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ရန်   ကူညီပေးသည်။ အသားနှင့်နို့ထွက်ပစ္စည်းများကို လျှော့စားပြီး အပင်အခြေခံအစားအစာများနှင့် ဒေသထွက်အစားအစာများကို စားသုံးခြင်းဖြင့်  ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုနည်းပါးစေပြီး ပတ်ဝန်းကျင်ထိခိုက်မှုကို သိသိသာသာလျော့ကျစေနိုင်သည်။  အိမ်တွင်အစားအစာစွန့်ပစ်မှုကို   လျှော့ချခြင်းဖြင့်   ကာဗွန်ခြေရာကိုလျှော့ချနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် အမှိုက်ကို မှန်ကန်စွာစွန့်ပစ်ပါ။ ပတ်ဝန်းကျင်ကို သန့်ရှင်းပါ။

အချုပ်အားဖြင့်ဆိုသော် ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကိုကာကွယ်ရန် လူသားအားလုံးတွင် တာဝန်ရှိသည်။   ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့်ဖြစ်လာနိုင်သောကျန်းမာရေးအန္တရာယ်များမှ ကာကွယ်ရန်အတွက် လူသားအားလုံး အတူတကွ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။  ထို့ကြောင့် ကြိုတင်ကာကွယ်နိုင်သည့် နည်းလမ်းများကို  အသိပညာပေးခြင်းဖြင့် အနာဂတ်မျိုးဆက်များ အားလုံး၏ ကျန်းမာရေးကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရန် တိုက်တွန်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။                    

Source: https://myawady.net.mm/stories

ပဲပုပ်သည် အာဟာရဓာတ်ပြည့်ဝသော သီးနှံဖြစ်ပြီး ယေဘုယျအားဖြင့် ပရိုတင်းဓာတ် ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အဆီဓာတ် ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်သည်။ ပဲပုပ်၏မူရင်းဒေသမှာ တရုတ်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာတစ်ဝန်းတွင် ပဲပုပ်စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သော နိုင်ငံပေါင်း ၁၀၄ နိုင်ငံထိရှိပြီး နှစ်စဉ်တန်ချိန် ၃၄၈ ဒသမ  ၇ သန်းကျော် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည်။ အမေရိကန်၊ ဘရာဇီးနှင့် အာဂျင်တီးနားနိုင်ငံတို့သည် ပဲပုပ်အဓိကထုတ်လုပ်သော နိုင်ငံများဖြစ်ပြီး  ကမ္ဘာ့စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှု၏  ၈၀  ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိသည်။ ပဲပုပ်ကို အဓိကအားဖြင့် လူသားတို့ စားသုံးရန်အတွက်   ၂၀  ရာခိုင်နှုန်း၊ တိရစ္ဆာန်အစာအတွက် ၇၆ ရာခိုင်နှုန်းနှင့်  စက်ရုံသုံးအတွက်  ၄  ရာခိုင်နှုန်း အသုံးပြုကြသည်။ 

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှေးယခင်ကတည်းကပင်  ပဲပုပ်ကိုစိုက်ပျိုးခဲ့ပြီး ပဲမျိုးစုံသီးနှံများတွင်  အထွက်နှုန်းအလားအလာရှိသော သီးနှံဖြစ်သည်။ ပဲပုပ်သီးနှံကို မိုးရာသီတွင် ရှမ်းပြည်နယ်၌ အဓိကစိုက်ပျိုးပြီး မြစ်ရေကျချိန်တွင်      စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊   ဧရာဝတီတိုင်း ဒေသကြီးနှင့် မိုးနှောင်းရာသီတွင် ရှမ်းပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်၊ မွန်ပြည်နယ်နှင့် ကရင်ပြည်နယ်တို့တွင် စပါးရိတ်သိမ်းအပြီး သီးထပ်အဖြစ်  စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သည်။ ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏  ပဲပုပ်သီးနှံစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်နိုင်မှုအနေဖြင့် စုစုပေါင်း ၃  ဒသမ ၄ သန်းဧကရှိပြီး မိုးရာသီတွင်  ၁  ဒသမ  ၁  သန်းဧက (စုစုပေါင်းစိုက်ဧက၏   ၃၀  ရာခိုင်နှုန်း)၊  မိုးနှောင်း/ ဆောင်းရာသီတွင်  ၂ ဒသမ ၃ သန်းဧက (စုစုပေါင်းစိုက်ဧက၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်း) ရှိသည့်အတွက် ပဲပုပ်သီးနှံကို မိုးနှောင်း/ဆောင်းရာသီတွင်   အဓိကစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည်။ ပဲပုပ်သီးနှံ၏ ပျမ်းမျှအထွက်နှုန်း အနေဖြင့် တစ်ဧကလျှင်  ၁၈  ဒသမ  ၇  တင်းနှုန်းဖြင့်  စုစုပေါင်းတန်ချိန် ၅ ဒသမ ၈ သန်းကျော်ထွက်ရှိပြီး ၆၁၈၀ မက်ထရစ်တန်ချိန်ကို    ပြည်ပသို့တင်ပို့လျက်ရှိသည်။

ပဲပုပ်သီးနှံသည် ပူနွေးစွတ်စိုသော ရာသီဥတုတွင် ကောင်းစွာဖြစ်ထွန်း၍ မိုးရေချိန် ၂၄  မှ  ၆၀ လက်မအတွင်းရရှိရန် လိုအပ်သည်။

နေ့တာတိုသီးနှံဖြစ်ပြီး စိုက်ပျိုးသည့် ဒေသ၏ လတ္တီကျုနှင့် မြေမျက်နှာပြင် အနိမ့်အမြင့်တို့ပေါ်တွင် တုံ့ပြန်မှုရှိသောကြောင့် ဒေသရေမြေရာသီဥတု၊ စိုက်ပျိုးရာသီ၊ စိုက်ပျိုးချိန်တို့နှင့်    သင့်လျော်ကိုက်ညီသော အထွက်ကောင်းမျိုးများကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

မျိုးစေ့အပင်ပေါက်စမ်းသပ်၍ ရာခိုင်နှုန်း ၈၀ အထက်ရှိမှသာ မျိုးအဖြစ် အသုံးပြုစိုက်ပျိုးရမည်ဖြစ်သည်။ မိုးရာသီတွင် စိုက်ပျိုးပါက တောင်ပေါ် / မြေပြန့်ဒေသအားလုံးအတွက် သင့်လျော်သောမျိုးများမှာ ရေဆင်း - ၃၊ ရေဆင်း - ၆၊ ရေဆင်း - ၁၁၊ ရေဆင်း - ၁၂ ၊  ရေဆင်း - ၁၄ နှင့် ရေဆင်း - ၁၅ တို့ဖြစ်သည်။ မိုးနှောင်းရာသီ ကိုင်းကျွန်းမြေများ၌ အောက်တိုဘာလတွင် စိုက်ပျိုးနိုင်ပါက ရေဆင်း - ၃၊ ရေဆင်း - ၆၊ ရေဆင်း - ၁၁ နှင့် ရေဆင်း -၁၅ မျိုးတို့ကိုစိုက်ပျိုးနိုင်သည်။

စပါးပြီး သီးထပ်စိုက်ပျိုးသောဒေသများ အတွက် ရေဆင်း - ၆၊ ရေဆင်း - ၁၁ နှင့်  ရေဆင်း - ၁၅ မျိုးတို့ကို စိုက်ပျိုးသင့်သည်။ စိုက်ပျိုးရေး သုတေသနဦးစီးဌာန၏ သုတေသနတွေ့ရှိချက်များအရ     အဆိုပါ ပဲပုပ်မျိုးများသည် အထွက်နှုန်း တစ်ဧကလျှင်  ၂၈-၃၀  တင်းထွက်ရှိသော  အထွက်ကောင်းမျိုးများဖြစ်ပြီး တောင်သူများ၊ ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်များ ပူးပေါင်းပါဝင်၍ မျိုးစေ့ထုတ်လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။   

ပဲပုပ်သီးနှံသည် ရေသွင်းရေထုတ်ကောင်း၍   အစိုဓာတ်ထိန်းနိုင်သည့် မြေဖြစ်ပါက သဲနုန်းမြေမှ မြေစေးအထိ စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ မြေချဉ်ငန်ဓာတ် (pH)   ၅   ဒသမ  ၅  မှ  ၇ အတွင်းသည် အကောင်းဆုံးဖြစ်ပြီး pH  ၅  ဒသမ ၅ ထက်နည်းပါက ထုံးထည့်၍ မြေပြုပြင်ပေးရန် လိုအပ်သည်။

အပင်ပေါက်ကောင်းမွန်စေရန် အစိုဓာတ်လုံလောက်စွာ ရရှိရန်လိုအပ်ပြီး  သီးတောင့်ဖြစ်ထွန်းချိန်နှင့် သီးတောင့်အစေ့အဆန် တည်ချိန်တို့တွင်လည်း  အစိုဓာတ်လုံလောက်စွာရရှိမှသာ   အထွက်နှုန်း ကောင်းစွာရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ မိုးရာသီတွင် ကြာရှည်စွာရေဝပ်ပါက  ပဲပုပ်ပင်ကြီးထွားမှုကို ထိခိုက်နိုင်သောကြောင့် သင့်လျော်သော ရေနုတ်မြောင်းများ ပြုလုပ်ထားရန်လိုအပ်သည်။

စိုက်ချိန်အနေဖြင့် တောင်ပေါ်ဒေသ ရှမ်းပြည်နယ်တွင် မေလအတွင်း အများဆုံးစိုက်ပျိုးကြပြီး  အရည်အသွေးကောင်း မျိုးစေ့ထုတ်လုပ်မည်ဆိုပါက  ဇူလိုင်လကုန်မှ သြဂုတ်လအတွင်း   စိုက်ပျိုးသင့်သည်။ကိုင်းကျွန်းဒေသများ၌  မြစ်ရေကျချိန် အောက်တိုဘာလအတွင်း စိုက်ပျိုးနိုင်ပြီး စပါးသီးထပ်စိုက်ပျိုးသော ဒေသများတွင်    နိုဝင်ဘာလအတွင်း အပင်ရေတိုး၍    စိုက်ပျိုးရန်လိုအပ်သည်။ အကယ်၍  ရေသွင်းနိုင်ပါက  ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ အမြင့်ဆုံးအထွက်နှုန်းရရှိရန် မိုးရာသီတွင် တန်းကြား ၁ ဒသမ ၅ - ၂ ပေနှင့် ပင်ကြား ၄-၆  လက်မဖြင့်   တစ်ဧက  အပင်ရေ ၁၀၀၀၀၀-၁၃၀၀၀၀  ရှိသင့်သည်။ မိုးနှောင်းရာသီ စိုက်ပျိုးပါက   တန်းကြား ၁ ပေနှင့် ပင်ကြား ၄-၆ လက်မဖြင့်   စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ စပါးအပြီး သီးထပ်အဖြစ် ကြဲပက်စိုက်ပျိုးလျှင် ၃ ပေပတ်လည်တွင် အနည်းဆုံး ၂၅-၃၀ ပင် ရှိရမည်။ မျိုးစေ့ အတိမ်အနက်ကို  ၁ ဒသမ ၅ -၂   လက်မအနက်ထိသာ စိုက်ပျိုးသင့်သည်။ ပေါင်းမြက်များကြောင့် အထွက်နှုန်း ၄၀-၅၀ ရာခိုင်နှုန်းထိ    လျော့နည်းနိုင်သည့်အတွက်  စိုက်ပြီး ၃၀-၄၅ ရက်ကြား မဖြစ်မနေ ပေါင်းမြက်ရှင်းလင်းရန် လိုအပ်သည်။ ပိုးမွှားရောဂါကျရောက်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ချက်ချင်းဆေးဖျန်းရန်နှင့် ကြိုတင်ကာကွယ်ရန် လိုအပ်သည်။ ပင်စည်မှ အရွက်များကြွေကျပြီး သီးတောင့်၏  ၉၅  ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရင့်မှည့်ကာ   အရောင်ပြောင်းသည့်အချိန်တွင်  ရိတ်သိမ်း၍    နေလှန်းပြီးခြွေလှေ့ရမည်ဖြစ်သည်။

ပဲပုပ်သည် အာဟာရဓာတ်ပေါကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်သော သီးနှံတစ်ခုဖြစ်ပြီး ပျမ်းမျှအားဖြင့် အသားဓာတ်ပါဝင်မှု ၃၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဆီပါဝင်မှု ၂၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ကာဗိုဟိုက်ဒရိတ် ၃၀ ရာခိုင်နှုန်း၊ ရေပါဝင်မှု ၉ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ပြာဓာတ်ပါဝင်မှု ၅ ရာခိုင်နှုန်းတို့ အသီးသီးပါဝင်သည်။ ပဲပုပ်သည် လူသားတို့အတွက် အသားဓာတ်ကြွယ်ဝသော အစားအစာဖြစ်သောကြောင့် သက်သတ်လွတ် စားသုံးသူများ၊ အသားကိုလျှော့၍ စားသုံးလိုသူများအတွက် စားသုံးသင့်သော အစားအစာတစ်ခုဖြစ်သည်။  ပဲပုပ်သည် ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများ အလွန်ကြိုက်နှစ်သက်စွာ စားသုံးလေ့ရှိသောကြောင့် ရှမ်းရိုးရာအစားအစာ (ရှမ်းပဲပုပ်)ဟူ၍  လူသိများခဲ့သော်လည်း  ယနေ့ခေတ်တွင်  ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများသာမက တိုင်းရင်းသားမျိုးစုံ နှစ်ခြိုက်စွာ စားသုံးလာကြသည်။ ပဲပုပ်မှထုတ်လုပ်သည့်   လူကြိုက်များ ထင်ရှားသော အစားအသောက်များမှာ ပဲပုပ်စေ့အား အချဉ်ဖောက်ပြုလုပ်သည့် ပဲငါးပိ၊  ပဲငံပြာရည်၊  ဆီတိုဟူး၊  ပဲနို့၊ တိုဟူးနှင့်  အသားတုတို့ဖြစ်သည်။ ပဲပုပ်စားသောက်ကုန်များသည်  အာဟာရ ဓာတ်ပြည့်ဝပြီး နှလုံးကျန်းမာရေး၊ ကိုယ်အလေးချိန် ထိန်းခြင်း၊ အရိုးကျန်းမာရေးနှင့် သွေးတွင်းသကြားဓာတ် ထိန်းခြင်းအပါအဝင် ကျန်းမာရေး အကျိုးကျေးဇူးများစွာကို ပေးဆောင်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင်     ပဲပုပ်သီးနှံနှင့် ဆက်စပ်ထွက်ကုန်များကို ထုတ်လုပ်ရန်  အလားအလာကောင်း များစွာရှိသည်။

ပဲပုပ်ကိုဆီကြိတ်သည့်အခါ ပိဿာ ၁၀၀ ကြိတ်လျှင် ပဲပုပ်ဆီ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ပဲပုပ်ကြိတ်ဖတ် ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း ထွက်ရှိသည်။ ပဲပုပ်ကြိတ်ဖတ်သည် တိရစ္ဆာန်များအတွက် လိုအပ်သည့် အမိုင်နိုအက်စစ် မြောက်မြားစွာ ပါဝင်သည့်အတွက် တိရစ္ဆာန်အစာအဖြစ် အသုံးပြုကြသည်။ ၎င်းသည် အစာချေဖျက်မှုလွယ်ကူခြင်း၊ အမျှင်ပါဝင်မှုနည်းခြင်း၊ အသားဓာတ်မြင့်မားစွာ ပါဝင်ခြင်းတို့ကြောင့် ကြက်၊ ဝက်၊ ငါး စသည့်တိရစ္ဆာန်များအတွက် အစာအဖြစ် အသုံးပြုကြသည်။ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းသည် ဆီကြိတ်ဖတ်ကဲ့သို့သော လူတို့စားသုံး၍ မရနိုင်သည့်    တန်ဖိုးနိမ့်အသားဓာတ်များကို  လူတို့အတွက် အာဟာရဖြစ်စေသည့်   တန်ဖိုးမြင့်အသားဓာတ် (အသား၊ နို့၊ ဥများ)  အဖြစ်  ပြောင်းလဲပေးရသည့် လုပ်ငန်းဖြစ်ပြီး နှစ်စဉ်ဆီကြိတ်ဖတ်တန်ချိန် ၅-၇ သိန်းခန့်အထိ လိုအပ်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးနိုင်ငံ ဖြစ်သည့်အတွက် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်များကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့နေသည့် အလျောက် အလားတူ ကုန်ပစ္စည်းများ တင်သွင်းနေမှုကိုလည်း အစားထိုးနိုင်ရန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏     စားသုံးဆီသုံးစွဲမှုပမာဏမှာ  တစ်နှစ်လျှင်    ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် မက်ထရစ်တန်ချိန် ၁ ဒသမ ၁၇ သန်းရှိသည့်အနက်    နှစ်စဉ်တင်သွင်းနေမှု ပမာဏမှာ မက်ထရစ်တန်ချိန် သုည ဒသမ ၆၉ သန်းရှိသည်။ တစ်နည်းဆိုရသော် ပြည်တွင်းစားသုံးမှုအတွက်   နှစ်စဉ် တင်သွင်းနေရသော စားသုံးဆီပမာဏမှာ ၅၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိနေသည်။ အဓိကတင်သွင်းနေရသည့် စားသုံးဆီများမှာ စားအုန်းဆီ၊ နေကြာဆီ၊  ပဲပုပ်ဆီ၊  မုန်ညင်းဆီနှင့် သံလွင်ဆီတို့ဖြစ်ကြသည်။    ထို့အတူ မွေးမြူရေးကဏ္ဍအတွက် ပဲပုပ်ကြိတ်ဖတ်ကို တိရစ္ဆာန်အစာအဖြစ် နှစ်စဉ်တင်သွင်းနေမှုပမာဏမှာ     မက်ထရစ်တန်ချိန် သုည ဒသမ ၆ သန်းရှိသည်။  ပဲပုပ်သီးနှံကို ဟင်းချက်ဆီအဖြစ်   ကြိတ်ခွဲအသုံးပြုခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတော်၏ စားသုံးဆီဖူလုံမှုအား အထောက်အကူဖြစ်စေမည့်အပြင် တိရစ္ဆာန်အစာအတွက်    ပြည်ပမှတင်သွင်းမှုကို လျှော့ချနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပြည်တွင်းတိရစ္ဆာန် အစာထုတ်ကုမ္ပဏီများ၏ ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း တိရစ္ဆာန်အစာထုတ်လုပ်မှု ၂၁၄၁၄၂၈ တန်ဖြစ်ပြီး  ရောစပ်ရာတွင်အသုံးပြုရန် ပဲပုပ်ကြိတ်ဖတ် လိုအပ်ချက်မှာ  ၅၃၅၃၅၇ တန်ရှိသည့်အတွက်  မွေးမြူရေးကဏ္ဍ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်  ပဲပုပ်ကြိတ်ဖတ်ကဲ့သို့သော အစာကုန်ကြမ်းသည်လည်း မရှိမဖြစ် လိုအပ်လျက်ရှိသည်။

သို့ဖြစ်ပါ၍ ပြည်ပနိုင်ငံများမှ တင်သွင်းမှု လျှော့ချပြီး ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ဖူလုံမှုရှိစေရန်အတွက် နိုင်ငံတော်မှ စီမံချက်များ ချမှတ်အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ပဲပုပ်သီးနှံသည် ပြည်တွင်းစားသုံးဆီဖူလုံမှုကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ အထောက်အကူပြုနိုင်သည့်အပြင် ပြည်ပမှ  ပဲပုပ်ကြိတ်ဖတ် တင်သွင်းမှုကို   လျှော့ချပေးနိုင်သည့် အလားအလာကောင်းသော သီးနှံတစ်ခုဖြစ်သည့်အတွက် တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရမည် ဖြစ်သည်။  ပြည်တွင်းထွက်ကုန်များဖြင့် အစားထိုးအသုံးပြုရန် ပဲပုပ်သီးနှံတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးခြင်းများကို လက်ရှိစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်ခြင်းများအပြင် မိုးလယ်ရာသီတွင် ပြောင်းရိတ်သိမ်း အပြီးသာမက  မိုးနှောင်းရာသီတွင် စပါးရိတ်သိမ်းအပြီး သီးထပ်အဖြစ်   သီးနှံစိုက်စွမ်းအားမြှင့်တင်၍ စိုက်ရန်  လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။

ပဲပုပ်သည်အာဟာရဓာတ်ပြည့်ဝသောသီးနှံဖြစ်ပြီး ဒေသအစားအစာများ ပြုလုပ်စားသောက် နိုင်သည်သာမက ပဲနို့နှင့် မိခင်နို့အစားထိုး    ကလေးဖြည့်စွက်စာ အပါအဝင်  စားသောက်ကုန်အမျိုးမျိုး ကိုလည်း ထုတ်လုပ်နိုင်သည့်အတွက် အရည်အသွေးပြည့်မီသည့် ပဲပုပ်မျိုးများဖြင့် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်၍    အသေးစားနှင့် အလတ်စားလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်လျက် ရှိသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ ပဲပုပ်သီးနှံ တန်ဖိုးကွင်းဆက်တစ်လျှောက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို   အားပေးမြှင့်တင်ခြင်းဖြင့်  စားသုံးဆီနှင့် ပဲပုပ်ကြိတ်ဖတ်တင်သွင်းခြင်းကို  အစားထိုးလျှော့ချခြင်းသည် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုကို  တိုက်ရိုက်အကျိုးပြုမည် ဖြစ်သည်။  ။

အယ်လ်နီညို၏အကျိုးဆက်အဖြစ် ကမ္ဘာကြီးတွင် မကြုံစဖူး ပူနွေးလာလျက်ရှိသည်။မြန်မာနိုင်ငံ၏ယခုနွေရာသီကာလအပူချိန်မှာ ယခင်နှင့်မတူပိုမိုပူပြင်းမှုကို တွေ့ကြုံနေရသည်။    

နေပူထဲမှ နေရိပ်ထဲသို့ ရုတ်ခြည်းဝင်ရောက်ခြင်း၊ ရေအေးသောက်ခြင်း၊ ရေချိုးခြင်း၊  အအေးခန်းတွင်းမှ  ရုတ်တရက်  ပူပြင်းသောနေပူထဲသို့ထွက်ခြင်းများကြောင့် လူ့ခန္ဓာကိုယ်တွင် အပူအအေး ရုတ်တရက်ပြင်းထန်စွာပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်များ  ဖြစ်ပေါ်ခံစားရတတ်သည်။  ယင်းကို ဆေးသိပ္ပံနည်းအရ  Heat Stroke   (အပူဒဏ်ကြောင့်သတိလစ်ခြင်း) ဟုခေါ်၍ ဒေသအခေါ်အရ အပူလျှပ်သည်ဟု ဆိုကြသည်။

အပူလျှပ်ခြင်းဖြစ်ပါက အပူအအေး ရုတ်ခြည်းပြောင်းလဲသွားသည့်အတွက် အပူဒဏ်ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲရှိ သွေးကြောများ ကျယ်သွားခြင်း၊ အအေးဒဏ်ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်ထဲရှိ သွေးကြောများ ကျုံ့သွားခြင်း စသည့် သွေးစီးကြောင်းအကျဉ်းအကျယ်ဒဏ်ကိုခံစားရကာ သတိလစ်ခြင်းကိုဖြစ်စေသည်။ပြင်းထန်သောအခြေအနေတွင်သွေးကြောအကျဉ်းအကျယ်ဒဏ်ကို    မခံစားနိုင်တော့ဘဲ    သွေးကြောကြီးများ အက်ကွဲလာပြီး သွေးကြောငယ်လေးများ  ပြတ်ထွက်သွားသည်အထိ ဖြစ်စေနိုင်သည်။

ထို့ပြင် အပူလျှပ်ခြင်းသည် မပေါ့ဆဘဲ အလေးထားဂရုစိုက်သင့်သည့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာတစ်ခုဖြစ်ကာ တချို့သူများတွင် အပူလျှပ်ခြင်းဖြစ်ပေါ်သည့်အခါ  ခန္ဓာကိုယ်အရေပြားသည်  မီးကဲ့သို့ပူခြစ်ပြီး ချွေးလုံးဝမထွက်တော့ပေ။ ထိုအခြေအနေသည် အရေးပေါ်ကုသမှုခံယူရမည့်အခြေအနေဖြစ်ပြီး   ကုသမှုခံယူရန် နှောင့်နှေးပါက ဦးနှောက်၊ အဆုတ်၊ နှလုံး၊ အသည်း၊ ကျောက်ကပ်နှင့် ကြွက်သားများကို ထိခိုက်ပျက်စီးစေကာ အသက်ဆုံးရှုံးသည်အထိ ဖြစ်စေနိုင်သည်။

အပူဒဏ်အန္တရာယ်ကာကွယ်ရေး

နေ့အပူချိန်မြင့်တက်ခြင်းကြောင့်  အပူလျှပ်ခြင်း၊ ကြွက်တက်ခြင်း၊ အားအင်ကုန်ခန်းခြင်း၊ မူးမေ့လဲကျခြင်း၊ မိတ်ထွက်ခြင်းတို့ဖြစ်တတ်သည်။ ထို့ပြင် အပူဒဏ်လွန်ကဲခြင်း၊ လေထုညစ်ညမ်းခြင်း၊ ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်ခြင်းတို့ကြောင့် ပန်းနာ၊ ရင်ကျပ်၊ လေပြွန်ရောင်ခြင်းနှင့် အဆုတ်ရောင်ခြင်း စသည့်အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါများ ဖြစ်တတ်သည်။ မျက်စိနာခြင်းနှင့်  ဝမ်းပျက်၊ ဝမ်းလျှောခြင်းတို့လည်း ဖြစ်ပွားနိုင်သည်။    

နွေရာသီတွင်   ရာသီဥတုပူပြင်းလာပြီဖြစ်၍ ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ ရေနှင့်ဓာတ်ဆားဓာတ်များ  ဆုံးရှုံးမှုပိုမိုများပြားလာကာ အပူဒဏ်အန္တရာယ်ကြောင့် မိတ်နှင့်ယားနာဖုများထွက်ခြင်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ မူးဝေခြင်း၊ ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ ကြွက်တက်ခြင်း၊ ချွေးခြောက်ခြင်း၊ ကိုယ်အပူချိန်မြင့်တက်ခြင်း၊ သတိလစ်ခြင်းတို့ကို  ပြင်းထန်စွာခံစားရပါက အသက်အန္တရာယ်ထိခိုက်နိုင်သည်။

ထို့ကြောင့်   ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ    ပြည်သူများအနေဖြင့် အပူဒဏ်အန္တရာယ်ကြောင့် မလိုလားအပ်သောအကျိုးဆက်များ မဖြစ်ပေါ်စေရေးအတွက် အောက်ဖော်ပြပါအချက်အလက်များကို လိုက်နာကြရန် တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ထားသည်။

- ကလေးသူငယ်များ၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများနှင့် ဆီးချိုရောဂါ၊ နှလုံးရောဂါ၊ သွေးတိုးရောဂါအခံရှိသူများအနေဖြင့်နေ့လယ်နေ့ခင်း အချိန်တွင် အရိပ်ရအေးမြ၍  လေဝင်လေထွက်ကောင်းသောနေရာများတွင် နားနေပါ။

- ပူပြင်းသည့်နေရောင်အောက်တွင် ပြင်းထန်စွာအလုပ်လုပ်ခြင်းနှင့် ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုပြုလုပ်ခြင်းတို့ကိုရှောင်ကြဉ်ပါ။

- ပူပြင်းသည့်နေရောင်အောက်တွင်  သွားလာလှုပ်ရှားရန်၊ အလုပ်လုပ်ရန် လိုအပ်ပါက အရိပ်လုံလောက်စွာရနိုင်သည့် ထီး၊ ဦးထုပ်များ ဆောင်းသွားပါ။  အရိပ်ရ‌အေးမြသည့်နေရာများတွင်  ခေတ္တအနားယူခြင်းကိုလည်း မကြာခဏ ပြုလုပ်ပါ။

- အလင်းပြန်သော အဖြူရောင် သို့မဟုတ် အရောင်ဖျော့သော ပွပွချောင်ချောင် ချည်ထည်များကိုဝတ်ဆင်ပါ။

-နေပူထဲမှပြန်လာပြီး ချက်ချင်းရေချိုးခြင်းနှင့်နံနက် ၁၀ နာရီမှညနေ ၅ နာရီအထိလွင်တီးခေါင်ပြင်၊ မြစ်ကမ်းနား၊ ရေချိုးဆိပ်များ၌ အဝတ်လျှော်ဖွပ်ခြင်း၊ ရေချိုးခြင်း စသည်တို့ကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။

- အရက်သေစာသောက်သုံးခြင်းကြောင့်အပူဒဏ်အန္တရာယ်ကိုပိုမိုခံစားရစေနိုင်သဖြင့်  အရက်သေစာသောက်သုံးခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ပါ။

- ခန္ဓာကိုယ်တွင်း ရေနှင့်ဓာတ်ဆားဓာတ်များ ဆုံးရှုံးမှုမဖြစ်ပေါ်စေရန်   ရေနှင့်ဓာတ်ဆားရည်ကို လုံလောက်အောင်သောက်သုံးပါ။

-မိတ်နှင့်ယားနာဖုများထွက်ပါက ရေအေးဝတ်ကပ်ခြင်း၊ သနပ်ခါးလိမ်းခြင်းတို့ ပြုလုပ်ပါ။

-အပူဒဏ်အန္တရာယ်ခံစားရသောလူနာအားအရိပ်ရအေးမြ၍ လေဝင်လေထွက်ကောင်းသောနေရာတွင် ထားရှိခြင်း၊  ရေနှင့် ဓာတ်ဆားရည်များ သောက်သုံးစေခြင်း၊ လူနာ၏ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန် အမြန်ကျဆင်းစေရန် နဖူး၊ လည်ပင်း၊ ချိုင်းကြားနှစ်ဖက်နှင့် ပေါင်ခြံနှစ်ဖက်တို့ကို  ရေအေးဖတ်တိုက်ပေးခြင်း စသည်တို့အား ဦးစွာဆောင်ရွက်၍   နီးစပ်ရာဆေးရုံ၊ ဆေးခန်း၊  ကျန်းမာရေးဌာနသို့ အမြန်ဆုံးသွားရောက်ပြသ၍ ကုသမှုခံယူသင့်သည်။

အပူလျှပ်ခြင်းမဖြစ်စေရေး

အပူလျှပ်ခြင်းမဖြစ်စေရန် နေပြင်းချိန် အပြင်ထွက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။ မလွှဲသာ၍ အပြင်ထွက်ရမည်ဆိုပါက အဆောင်း၊ အကာ၊ ထီး၊ဦးထုပ်၊ နေကာမျက်မှန်၊ သောက်ရေဘူးယူသွားပါ။ စောင့်ဆိုင်းရသောအလုပ်ဖြစ်လျှင် သစ်ပင်အရိပ်၊ အမိုးအကာအောက်တွင်စောင့်ပါ။ ရိုးရိုးရေသောက်ပါ။  ရေခဲရေမသောက်ပါနှင့်။  အဲကွန်းကားစီးပြီး နေပူရှိန်ပြင်းသောနေရာတွင်ဆင်းရမည်ဆိုပါက  မဆင်းမီ  ကြိုတင်ရေသောက်ထားပါ။

အပူဒဏ်ကိုရင်ဆိုင်ရာတွင်လူတို့၏ဇီဝကမ္မပြောင်းလဲမှုဖြစ်စဉ်များကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် ရေက မရှိမဖြစ်လိုအပ်သည်။ အပူဒဏ်ကြောင့်တစ်နာရီကြာချွေးထွက်ခြင်းအတွက်   သန့်ရှင်းသောသောက်ရေကိုတစ်လီတာခန့်    သောက်သုံးပေးသင့်သည်။   ချွေးထွက်လွန်နေသော အရွယ်ရောက်ပြီးသူ   လူတစ်ဦးအတွက် သန့်ရှင်းသောသောက်ရေငါးလီတာမှ ရှစ်လီတာခန့်ကို ဓာတ်ဆားရည်နှင့်ရော၍ သောက်သုံးပေးသင့်သည်။

အပူဒဏ်ခံရမှုကြောင့်  ကိုယ်အပူချိန်ကျစေရန် ရေများများသောက်ခြင်း၊  ခန္ဓာကိုယ်တွင်းအပူငြိမ်း၍ အေးမြစေသောအစားအစာများဖြစ်သည့်   နွားနို့၊   အုန်းစိမ်းရည်၊ ကြံရည်၊  ထန်းရည်ချို၊  ဖရဲသီး၊တလည်းသီး၊ သံပရာသီး၊ သခွားသီး၊ သခွားမွှေးသီး၊ ဘူးသီး၊ ပူဒီနာရွက်၊ မုန်လာဥအဖြူ စသည်တို့ကို စားပေးသင့်သည်။

အထူးသတိပြုရမည့်အချက်မှာHeat Stroke ခံစားနေရချိန်တွင် ဂက်စ်ပါသည့်အချိုရည်များ၊ အားဖြည့်အချိုရည်များ၊ အဖျော်ယမကာများနှင့်  ရေခဲရေများ  သောက်သုံးခြင်းကို အထူးရှောင်ကြဉ်ရမည်။ထို့ပြင် စိတ်ရောဂါအတွက် သောက်သုံးသောဆေးဝါးများ၊ ဆီးဆေးများနှင့်   သွေးကျဲဆေးများကိုလည်း    အလွန်ပူပြင်းသောရာသီဥတုတွင် သတိထားသုံးစွဲသင့်ပေသည်။

အပူဒဏ်ခံနိုင်အောင် ရေချိုးနည်း

အပူဒဏ်ကာကွယ်သည့်အနေဖြင့် အထက်ဖော်ပြပါအတိုင်း ကျန်းမာစွာ နေထိုင်စားသောက်ရမည့်အပြင် ရေချိုးနည်းမှန်ကန်ရန်လည်း အထူးအရေးကြီးပါသည်။   ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးကို  တဖြည်းဖြည်းအေးစေခြင်းမျိုးဖြင့်  ရေချိုးပါ။ ရေချိုးနည်းမှန်ကန်မှသာလျှင် Heat Stroke ကို ကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ အပူဒဏ်ခံနိုင်စေရန်  ရေချိုးနည်းအဆင့်ဆင့်ကို အောက်ပါအတိုင်း အကြံပြုလိုပါသည်။

- အရိပ်ထဲတွင် ရေချိုးပါ။

- ရေမချိုးခင် သောက်ရေတစ်ဖန်ခွက်အပြည့်သောက်ပါ။

- ပြီးနောက် ဦးနှောက်ထဲရှိ အပူထိန်းအာရုံကြောနေရာများဖြစ်ကြသော ခြေထောက်အောက်ပိုင်း၊ လက်ဖျား၊  လက်မောင်း စသည့် သုံးနေရာမှ အာရုံကြောများကို အသိပေးနှိုးဆော်သည့်အနေဖြင့် ရေဆွတ်ကာ ပက်ဖျန်းပေးပါ။

- ပြီးမှ မျက်နှာသစ်ပါ။ တစ်ဆက်တည်းမှာပင် လည်ကုပ်နှင့်လည်ပင်းတို့ကိုရေဖြင့်ပက်ပေးပါ။

အထက်ပါနည်းအဆင့်ဆင့်အတိုင်း ရေဆက်ချိုးပါ။

အရေးပေါ်ရှေးဦးပြုစုနည်း

အပူဒဏ်ကြောင့် သတိလစ်ခြင်း (Heat Stroke) ဖြစ်ပေါ်နေသောသူတွင်အောက်ဖော်ပြပါရောဂါလက္ခဏာများ တွေ့ကြုံခံစားရနိုင်သည်။

- အရေပြားပူ၍   ခြောက်သွေ့ခြင်း သို့မဟုတ် ချွေးအလွန်အကျွံ ထွက်ခြင်း။

- စိတ်ရှုပ်ထွေးခြင်း။

- သတိလစ်ခြင်း။

- တက်ခြင်း။

- ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန် အလွန်အကျွံမြင့်တက်ခြင်း စသည်တို့ဖြစ်သည်။

အထက်ပါ    အပူဒဏ်လက္ခဏာများခံစားနေရသော လူနာအားတွေ့ရှိပါက-

- လူနာအား အရိပ်ရသောနေရာသို့ပို့ဆောင်ပါ သို့မဟုတ် အရိပ်ရအောင်ဆောင်ရွက်ပေးပါ။

- အေးမြသောနေရာ သို့မဟုတ် လေပန်ကာရှိသောနေရာ သို့မဟုတ်လေအေးပေးစက်ရှိသောအခန်းသို့ရွှေ့ပြောင်းပါ။

- လူနာ၏ခြေရင်းဘက်အားမြှင့်ထားပေး၍ ပက်လက်အနေအထားဖြင့်ထားပါ။

- လူနာ၏အဝတ်အစားများအား ချွတ်ပေးပါ။

- လူနာကောင်းစွာသတိရနေပါက   ရေအေးအေး သို့မဟုတ် ဓာတ်ဆားရည်တိုက်ပေးပါ။

- လူနာ၏ကိုယ်ပေါ်သို့ ရေအေးအေးဖျန်းပေးပါ။

- လူနာ၏လည်ပင်း၊ ချိုင်းနှစ်ဖက်၊ ပေါင်ခြံနှစ်ဖက်တို့အား ရေအေး အေး  သို့မဟုတ်  ရေခဲစိမ်ထားသောအဝတ်များဖြင့် ရေဖတ်အုပ် ပေးပါ။

- လေပန်ကာရှိပါက လူနာအား ပန်ကာလေမှုတ်ပေးပါ သို့မဟုတ်ယပ်ခတ်ပေးပါ။

- အရေးပေါ်ရှေးဦးပြုစုခြင်းများဆောင်ရွက်ပြီးလျှင် ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်း၊ ကျေးလက်ကျန်းမာရေးဌာနများသို့ အမြန်ဆုံးပို့ဆောင်၍ ကုသမှု ခံယူပါ။

လက်ရှိတွင်  မိမိတို့နေထိုင်ရာရပ်ရွာဒေသများ၌ အပူချိန်မြင့်တက်ခြင်း၊ မိုးရွာသွန်းမှုနည်းပါးခြင်း၊ အပူလှိုင်းဖြတ်သန်းခြင်းတို့ တွေ့ကြုံနေရတတ်ပေရာ မိုးလေဝသသတင်းအချက်အလက်များကို စောင့်ကြည့်သတိပြုကာကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာန၏နွေရာသီတွင် အပူဒဏ်ကာကွယ်ရေးကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသတိပေးနှိုးဆော်ချက်များကိုသတိမူအပ်ပါကြောင်း အကြံပြုရေးသားလိုက်ရပါသည်။

Source: https://myawady.net.mm/stories

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏အနာဂတ်ကို အမှန်တကယ်ပိုင်စိုးသူများမှာ ယနေ့လူငယ်များဖြစ်သည်။ ယနေ့လူငယ် နောင်ဝယ်လူကြီးဆိုစကားသည် အစဉ်အမြဲမှန်ကန်သည့်စကားဖြစ်သည်။ လူငယ်တွေကိုအကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် ပြုစုပျိုးထောင်နိုင်မှသာ အနာဂတ်နိုင်ငံတော်အတွက် စိတ်ချရမည့်အနေအထားဖြစ်သည်။ လူငယ်များ၏အခန်းကဏ္ဍကို စဉ်ဆက်မပြတ်သတိထားကာ မြှင့်တင်နိုင်သမျှ မြှင့်တင်ပေးနေရမည်ဖြစ်သည်။ လူသားအရင်းအမြစ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆိုသည်မှာ လူငယ်များအား ပညာပြည့်ဝနှလုံးလှအောင် ပျိုးထောင်ပေးခြင်းဖြစ်သည်။ လူငယ်သည် နိုင်ငံတော်၏အရင်းအနှီးဟုဆိုလျှင်မမှားနိုင်ပါ။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် နိုင်ငံတော်ကိုဦးဆောင်လျက်ရှိရာတွင်  ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်(၅)ရပ်၊ ဦးတည်ချက်(၉)ရပ်ချမှတ်ကာ နိုင်ငံတော်ကို ဘက်စုံထောင့်စုံကဏ္ဍစုံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင်တည်ဆောက်ပေးလျက်ရှိသည်။ ထိုသို့တည်ဆောက်ပေးလျက်ရှိရာတွင် လူမှုရေးဦးတည်ချက်၌ “တစ်နိုင်ငံလုံး အသိပညာ၊ အတတ်ပညာမြင့်မားတိုးတက်စေရေး၊ ကုန်ထုတ်လုပ်မှုအထောက်အကူပြု  ပညာရှင်များထွန်းကားလာစေရေးအတွက် လူတိုင်းလက်လှမ်းမီသည့် ဘက်စုံပညာရေးစနစ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရေး” နှင့် “ နိုင်ငံ၏ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်များ၌     လူငယ်များအနေဖြင့် အဓိကစွမ်းအားစုအဖြစ်ပါဝင်နိုင်ရေး ဗလငါးတန်နှင့်ပြည့်စုံသောလူငယ်များဖြစ်စေရန် လူငယ်ကဏ္ဍကိုမြှင့်တင်ဆောင်ရွက်ရေး” ဟူသောဦးတည်ချက်များမှာ လူငယ်များကို မြှင့်တင်ပေးရန်ဖြစ်သည်။

လူငယ်တိုင်းအတွက် အရေးကြီးဆုံးသောအချက်ဖြစ်သည့် ကာယ၊ ဉာဏ၊ စာရိတ္တ၊ မိတ္တ၊ ဘောဂဟူသော ဗလငါးတန်သည် အမှန်ပင်အရေးကြီးလှပေသည်။ စာရိတ္တကောင်းမွန်သော လူငယ်များဖြစ်လာမှသာ နိုင်ငံတော်အတွက် အားကိုးရသူများဖြစ်လာပေလိမ့်မည်။  လူငယ်တိုင်းတွင်ရှိနေရမည့်စိတ်ဓာတ်မှာ“ မိမိနိုင်ငံ၊ မိမိလူမျိုးကို ချစ်မြတ်နိုးသည့်စိတ်”ဖြစ်သည်။ လူငယ်တိုင်းက  မိမိတို့နေထိုင်သည့်နိုင်ငံကို ချစ်မြတ်နိုးနေရမည်။ နိုင်ငံတော်အတွက် ကျရာတာဝန်ကို  ကျေပွန်စွာထမ်းဆောင်နိုင်ရမည်။ ထိုသို့တာဝန်များကို ထမ်းဆောင်နိုင်ရန်အတွက် လူငယ်အဖြစ် ရှင်သန်နေစဉ်ကာလအတွင်း အသိပညာ၊ အတတ်ပညာများ ပြည့်ဝအောင်ဖြည့်ထားကြရမည်ဖြစ်သည်။

ထိုသို့ပညာပြည့်ဝစေရန်အတွက် ကျောင်းစာများကိုလေ့လာသင်ယူရသကဲ့သို့ ကျောင်းပိတ်ရက်များတွင်လည်း မိမိဘဝအတွက်၊ ထိုမှတစ်ဆင့် နိုင်ငံတော်အနာဂတ်အတွက် တတ်သင့်တတ်ထိုက် သည့် ပညာရပ်များကို လေ့လာဆည်းပူးသင်ယူကြရမည်ဖြစ်သည်။ ယခုဖွင့်လှစ်သည့် ရေကြောင်းလူငယ်အခြေခံနှင့်တန်းမြင့်သင်တန်းအမှတ်စဉ်(၁/၂၀၂၅)သည် မိမိကစိတ်ဆန္ဒရှိသော်လည်း ပြင်ပတွင်သင်ယူရန် ခက်ခဲလှသည့်   ရေကြောင်းအတတ်ပညာများအားအကျိုးရှိစွာ သင်ယူတတ်မြောက်နိုင်သည့်သင်တန်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရ၊ တပ်မတော်အနေဖြင့် နွေရာသီကျောင်းပိတ်ရက်များအတွင်းလူငယ်များအား ရေကြောင်းလူငယ်သင်တန်း၊  လေကြောင်းလူငယ်သင်တန်းများဖွင့်လှစ်ကာသင်ကြားပေးနေခြင်းမှာ မိဘများအတွက်၊ လူငယ်များအတွက် လွန်စွာကောင်းမွန်သည့်ဆောင်ရွက်ချက်ဖြစ်သည်။ တက်ကြွရွှင်လန်းသော လူငယ်များကို တူညီဝတ်စုံကလေးများနှင့် မြင်တွေ့ရသည်မှာ တကယ့်ကို ကြည်နူးပီတိဖြစ်ဖွယ်ကောင်းလှသည်။ အသက်အရွယ်ရလာသူများအဖို့  ပြန်လည်၍ပင်   အသက်ငယ်ချင်သေးသည်။ လူငယ်တို့၏ အားမာန်ပြည့်ဝနှလုံးလှသည့်  သွက်လက်လျင်မြန်လှုပ်ရှားဟန်တို့သည် နိုင်ငံတော်၏အနာဂတ်အတွက် ကျေနပ်စရာများဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအတွက် မရှိလျှင်လုံးဝမဖြစ်သောအဖွဲ့အစည်းသည် တပ်မတော်ဖြစ်သည်။ ထိုမရှိမဖြစ်သည့် တပ်မတော်ကို ဆက်လက်အမွေခံရမည့်သူများမှာ လူငယ်များဖြစ်သည်။ တပ်မတော်နှင့် လူငယ်၊ လူငယ်နှင့်တပ်မတော်သည် ခွဲခြား၍မရနိုင်သည့်အရာများဖြစ်သည်။  ထို့ကြောင့်    တပ်မတော်(ရေ) နှင့် တပ်မတော်(လေ)တို့က ယင်းတို့နှင့်သက်ဆိုင်သည့် အသိပညာ၊ အတတ်ပညာများကို လူငယ်များသို့ ပြန်လည်ဖြန့်ဝေပေးခြင်းမှာ အလွန်ကောင်းမွန်သည့်အစဉ်အလာကောင်းတစ်ရပ်ဟု ဆိုချင်ပါသည်။

တပ်မတော်(ရေ)သည် နိုင်ငံတော်ကို ပင်လယ်ပြင်မှ ရှေ့တန်းကျကျကာကွယ်ရေး၊ နိုင်ငံတော်၏ ရေကြောင်းအကျိုးစီးပွားများ ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရေးနှင့် ကြည်း၊ ရေ၊ လေ ပူးပေါင်းစစ်ဆင်နိုင်စွမ်းရှိရေးဆိုသည့် ရည်မှန်းချက်တာဝန် (၃) ရပ်ဖြင့်လည်း မမှိတ်မသုန် အားကောင်းမောင်းသန်ချီတက်လျက်ရှိသည်။

ထိုသို့ချီတက်လျက်ရှိသည်ကို လူငယ်များသိရှိစေချင်သည်။ တပ်မတော်(ရေ)အကြောင်း ပိုမိုပြည့်စုံစွာ လူငယ်များသိရှိစေချင်သည်။ ထို့ကြောင့် လူငယ်များအတွက် တပ်မတော်(ရေ)က ရေကြောင်းလူငယ်သင်တန်းများကို အောက်ပါရည်ရွယ်ချက်များဖြင့် ဖွင့်လှစ်သင်ကြားပေးနေခြင်းဖြစ်သည်-

(က) ရေကြောင်းပညာရပ်များကို လေ့လာခြင်းဖြင့်ရေကြောင်းသွားလာရေးဆိုင်ရာ အတတ်ပညာရပ်များတွင် စိတ်ပါဝင်စားမှုတိုးပွားလာစေရန်။

(ခ)စိတ်ဓာတ်၊ စည်းကမ်းနှင့် ကိုယ်လက်ကြံ့ခိုင်မှုကောင်းမွန်မြင့်မားပြီး စည်းလုံးညီညွတ်စွာဖြင့်စုပေါင်းဆောင်ရွက်တတ်မှု အလေ့အကျင့်ကောင်းများရရှိလာစေရန်။

(ဂ) ခေတ်မီနိုင်ငံတည်ဆောက်ရေးတွင် ရေကြောင်း     ပို့ဆောင်ရေးအခန်းကဏ္ဍ အရေးပါကြောင်းလူငယ်များသိရှိနားလည်လာစေရန်။

(ဃ) တိုင်းရင်းသားညီနောင်အချင်းချင်း ချစ်ခင်ရင်းနှီးစွာဖြင့် တိုင်းပြည်တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းတာဝန်များအား လက်တွဲညီညီဆောင်ရွက်တတ်စေရန်။

(င)နိုင်ငံတော်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ၌ အဓိကစွမ်းအားစုအဖြစ်ပါဝင်နိုင်သည့်ဗလငါးတန်နှင့် ပြည့်စုံသောလူငယ်များဖြစ်လာစေရန်။

ရေကြောင်းလူငယ်သင်တန်းများပို့ချပေးခြင်း၏ကောင်းမွန်သောရည်ရွယ်ချက်များမှာ ယနေ့လူငယ်များနှင့်  နိုင်ငံတော်၏ ကောင်းကျိုးကိုရှေးရှုသောရည်ရွယ်ချက်ကောင်းများဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတာဝန်သည် နိုင်ငံသားအားလုံး၏ မွေးရာပါတာဝန်ဖြစ်သည်နှင့်အညီ  အဆိုပါတာဝန်ကို နိုင်ငံသားအဆက်ဆက်၊ တစ်နည်းဆိုရလျှင် မျိုးဆက်သစ်အဆက်ဆက်တို့က ဂုဏ်ယူဝင့်ကြွားစွာထမ်းဆောင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ တပ်မတော်(ရေ)နှင့်ပတ်သက်သောပညာရပ်များကို လူငယ်များအားသင်ကြားပေးထားခြင်းအားဖြင့်  လူငယ်တို့အတွက်အဖိုးတန်အမွေကို လက်ဆောင်မျှဝေပေးလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။

ရေကြောင်းလူငယ်သင်တန်းများဖွင့်လှစ်ခဲ့ခြင်းအတိတ်သမိုင်းကိုလေ့လာကြည့်ပါက ရေကြောင်း လူငယ်သင်တန်းကို ၁၉၅၉ ခုနှစ်  ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၃ ရက်မှစတင်ကာ ဖွင့်လှစ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုစဉ်ကလူငယ်(ရေကြောင်း)သင်တန်း၊ကန်တော်ကြီးစခန်းအမည်ဖြင့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူလူငယ်လူရွယ်တို့ကို ရေကြောင်းပညာနှင့်ရေကြောင်းလုပ်ငန်းများတွင် စိတ်ပါဝင်စားလာစေရေးနှင့် မြေတောင်မြှောက်ပေးရန်ရည်ရွယ်ပြီး နိုင်ငံတော်မှချမှတ်ထားသော မူဝါဒနှင့်အညီ တပ်မတော်(ရေတပ်)၊ တပ်မတော်စိတ်ဓာတ်မြှင့်တင်ရေးနှင့် လူမှုဆက်ဆံရေးညွှန်ကြားရေးမှူးရုံးတို့ပူးပေါင်းကာ စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ရေကြောင်းလူငယ်သင်တန်းများကို နှစ်စဉ်ဖွင့်လှစ်ပေးလျက်ရှိရာ ၁၉၆၄  ခုနှစ်တွင်  လူငယ်(ရေကြောင်း)သင်တန်းမှ  ရှေ့ဆောင်လူငယ်(ရေကြောင်း) သင်တန်းအမည်သို့လည်းကောင်း၊ ၁၉၉၅ ခုနှစ်တွင် ရှေ့ဆောင်လူငယ်(ရေကြောင်း)သင်တန်းအမည်မှ တပ်မတော်(ရေ)ရဲညွန့်လောင်း (ရေကြောင်းမျိုးဆက်)သင်တန်းအမည်သို့လည်းကောင်း ပြောင်းလဲ၍ ၂၀၀၄ ခုနှစ်အထိဖွင့်လှစ်ခဲ့ပြီး ခေတ္တရပ်နားထားခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်မှစတင်၍ ရေကြောင်းလူငယ်အခြေခံသင်တန်း/ ရေကြောင်းလူငယ်တန်းမြင့်သင်တန်းဟူသောအမည်ဖြင့် သင်တန်းများ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့ရာ ယနေ့အချိန်ထိဖြစ်သည်။

မည်သည့်အတတ်ပညာရပ်မဆို မိမိတို့လူငယ်များအတွက် အကျိုးရှိပြီးအသုံးဝင်သည့် ပညာရပ်များသာဖြစ်သည်။ ရေကြောင်းလူငယ်သင်တန်းများ ဖွင့်လှစ်ပေးခြင်းကြောင့် သိနိုင်ရန်၊ တတ်နိုင်ရန် ခက်ခဲလှသောပညာရပ်များကို လူငယ်များသိ၊ တတ်သွားကြသည်။၎င်းလူငယ်များအနေဖြင့် နောင်တစ်ခေတ် နိုင်ငံတော်ကို တာဝန်ယူချိန်တွင် မျိုးဆက်သစ်တို့ကို ကောင်းမွန်သောအမွေများ လက်ဆင့်ကမ်းနိုင်ကြမည်ဖြစ်သည်။ သင်ကြားပို့ချချိန်သည် ကာလအားဖြင့် သင်တန်းကာလ ငါးပတ်ဖြစ်ပြီး   ပထမသင်တန်းကာလသုံးပတ်တွင် သင်ခန်းစာများကို စာတွေ့လက်တွေ့သင်ကြားပေးသည်။စစ်ရေးပြဘာသာရပ်၊ ရေတပ်သားဘာသာရပ်၊ ရေကြောင်းလမ်းညွှန်ဘာသာရပ်၊ ဆက်သွယ်ရေးဘာသာရပ်၊  ရေကူးဘာသာရပ်နှင့် လှေလှော်/ရွက်တိုက်ဘာသာရပ်တို့ဖြစ်သည်။

ဘာသာရပ်အားလုံးသည် လူငယ်များအတွက် တန်ဖိုးရှိသောပညာရပ်များသာဖြစ်သည်။ စစ်ရေးပြဘာသာရပ်ကို သင်ကြားတတ်မြောက်ခြင်းအားဖြင့် အမိန့်နာခံတတ်မှု၊ စည်းကမ်းကောင်းမွန်မှု၊ အချင်းချင်းပူးပေါင်းဆောင်ရွက်တတ်မှု စသည့်အလေ့အကျင့်ကောင်းများရရှိမည်။ စည်းလုံးညီညွတ်ခြင်းသည် အင်အားဆိုသည့်အတိုင်း လူငယ်တို့၏ညီညွတ်ခြင်းစွမ်းအားကို စစ်ရေးပြဘာသာရပ်က ဖြည့်ဆည်းပေးလိမ့်မည်။ သင်ကြားရမည့်ဘာသာရပ်များအကြောင်း ရေးသားမည်ဆိုပါက အံ့ဩကုန်နိုင်ဖွယ်ဆိုသကဲ့သို့ ဖြစ်နေပေလိမ့်မည်။  ထို့ကြောင့် ရေကြောင်းလူငယ်သင်တန်းဆိုင်ရာဘာသာရပ်များကို လက်တွေ့ကျကျသင်ယူကြည့်ကြပါဟု တိုက်တွန်းချင်သည်။

စာရေးသူ   လေ့လာမိသလောက်ပြောရလျှင်ရေကြောင်းလူငယ်သင်တန်းများ၏နောက်ဆုံးရက်သတ္တပတ်သည် ပျော်စရာအကောင်းဆုံးဖြစ်သည်။ ရေကြောင်းလူငယ်စခန်း ၁၁ ခုမှ သင်တန်းသား၊ သင်တန်းသူများကို   ရန်ကုန်မြို့တွင်စုစည်းစေပြီး စခန်းပေါင်းဆုံ   တွေ့ဆုံပွဲကျင်းပခြင်းဖြစ်သည်။ သင်တန်းကာလတစ်လျှောက် သင်ကြားပေးခဲ့သည့် ဘာသာရပ်အလိုက် ပြိုင်ပွဲများ၊ ရန်ကုန်မြို့တွင်း လေ့လာရေး
ခရီးစဉ်များ သွားရောက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။မြန်မာနိုင်ငံတစ်နံတစ်လျားမှလာရောက်ကြသည့် သင်တန်းသား၊ သင်တန်းသူများ တွေ့ဆုံကြမည်ဖြစ်သည့်အတွက် အသိမိတ်ဆွေတိုးပွားမည့်အပြင်လေ့လာရေးခရီးစဉ်များကြောင့် ဒေသန္တရဗဟုသုတများလည်း ရရှိကြမည်ဖြစ်သည်။လူငယ်များ၏ အပြိုင်အဆိုင်ကြိုးစားလိုစိတ်၊ အဖွဲ့အစည်းစိတ်၊ အချင်းချင်းရိုင်းပင်းကူညီလိုစိတ်များလည်း တိုးပွားလာမည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံအတွက် တန်ဖိုးရှိသည့်လူငယ်များ  ပေါ်ထွန်းလာမည်ဖြစ်သည်။

ရေကြောင်းလူငယ်အခြေခံသင်တန်းနှင့်ရေကြောင်းလူငယ်တန်းမြင့်သင်တန်းများကို ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၂ ရက်မှ မေလ ၂၃ ရက်အထိ ဖွင့်လှစ်မည်ဖြစ်သည့်အတွက်သင်တန်းတက်ရောက်ခွင့်ရရှိကြသူ လူငယ်မောင်မယ်များအနေဖြင့် ပညာပြည့်ဝနှလုံးလှသူများဖြစ်အောင် ကြိုးစားသင်ယူကြရမည်ဖြစ်သည်။ တပ်မတော်သားတို့၏မေတ္တာ၊ စေတနာ၊ အနစ်နာနှင့် ဝါသနာ အရင်းခံစိတ်ဓာတ်တို့ကို လူငယ်မောင်မယ်များကိုယ်တွေ့သိရှိနားလည်စာနာသဘောပေါက်ကြမည်ဖြစ်သည်။

ယနေ့ နိုင်ငံတော်တာဝန်အရပ်ရပ်ကိုအဆင့်မြင့်မြင့် ထမ်းဆောင်နေကြသူများအားလုံးမှာ တစ်ချိန်က ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူ  လူငယ်များပင်ဖြစ်သည်။ လူငယ်များအနေဖြင့် အသက်အရွယ်အရ၊ ပညာအရည်အချင်းအရ အဆင့်မြင့်တာဝန်များကို မလွဲမသွေထမ်းဆောင်ကြရမည့်သူများဖြစ်သည်။  ထို့ကြောင့် တပ်မတော်(ရေ)အနေဖြင့် လက်ဆင့်ကမ်း အမွေများကို   ပေးနေခြင်းဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်တည်ဆောက်ရေး၊ ကာကွယ်ရေး စသည့်ကဏ္ဍပေါင်းစုံတွင် လူငယ်များမလွဲမသွေပါဝင်ကြရမည်ဖြစ်သည့်အတွက် မိမိတို့တက်ရောက်သင်ယူရမည့် ရေကြောင်းလူငယ်အခြေခံသင်တန်းများ၊ရေကြောင်းလူငယ်တန်းမြင့်သင်တန်းများတွင် ရိုးသားကြိုးစား၍ ကျွမ်းကျင်စွာတတ်မြောက်အောင်   သင်ယူခြင်းဖြင့် မိမိတို့၏အနာဂတ်၊ နိုင်ငံတော်၏အနာဂတ်ပိုမိုလှပအောင် စွမ်းဆောင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် “အနာဂတ်အတွက်ဂုဏ်တင့်တယ် ရေကြောင်းတို့လူငယ်”များအဖြစ် တန်ဖိုးရှိသော၊ တန်ဖိုးမြင့်မားသော၊ နိုင်ငံတော်အတွက်၊ တပ်မတော်(ရေ)အတွက် အားကိုးထိုက်သူများဖြစ်ကြပါစေကြောင်း   ဂုဏ်ပြုရေးသားအပ်ပါသည်။    ။

ကုလားပဲ၏ မူရင်းဒေသမှာ ကော့ကေ့ဆပ်နှင့် ဟိမဝန္တာတို့စပ်ကြားဒေသဖြစ်ပြီး   ၎င်းမှ ဥရောပ တောင်ပိုင်းပါရှားနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သို့ ပျံ့နှံ့လာခဲ့သည်။  ကုလားပဲသီးနှံကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်း ဒေသကြီးနှင့် ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတို့တွင် အများဆုံး  စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းပြီး ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး၊ ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီးနှင့်   ရှမ်းပြည်နယ်တို့တွင်လည်း  အနည်းငယ် စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်နိုင်သည်။ ကုလားပဲသည် မြန်မာနိုင်ငံ အပူပိုင်း ဇုန်ဒေသတွင် စိုက်ပျိုးသော ပဲမျိုးစုံသီးနှံများအနက် ဒေသတွင်း ရိက္ခာဖူလုံရေး၊ အာဟာရပြည့်၀ရေးနှင့် တောင်သူများ၏ဝင်ငွေရရှိရေးအတွက် အရေးပါသောသီးနှံ တစ်ခုဖြစ်သည်။ တောင်အာရှဒေသအတွင်း ကုလားပဲ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ရေးတွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံပြီးလျှင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒုတိယနေရာ၌ရှိသည်။ 

သီးနှံကြိုက်နှစ်သက်သည့် သီးနှံဂေဟဗေဒစနစ်

(က) မြေအမျိုးအစား

ကုလားပဲသီးနှံသည် မြေအတန်းအစားမရွေး  စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်သော်လည်း လေဝင်လေထွက်ကောင်းမွန်ပြီး အစိုဓာတ်ကောင်းစွာထိန်းသိမ်းထားနိုင်သည့် နုန်းမြေ၊ စနယ်မြေတို့တွင် ပို၍ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင်သည်။  ရေပေးသွင်း၍ စိုက်ပျိုးရသည့် အခါတွင် ရေသွင်းရေထုတ်ကောင်းမွန်သော မြေအမျိုးအစားတွင်လည်း စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်သည်။

(ခ) ရာသီဥတုနှင့် စိုက်ပျိုးချိန်

ကုလားပဲသီးနှံ အောင်မြင်စွာစိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်ရန် ရှင်သန်ကြီးထွားနေချိန်တွင် ခြောက်သွေ့၍အေးသောရာသီဥတုရရှိရန်လိုအပ်သည်။  အပင်ကြီးထွားချိန်တွင် နေ့အပူချိန် ၂၉ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်၊ ညအပူချိန် ၁၈ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်တွင် အသင့်လျော် ဆုံးဖြစ်သည်။ ပန်းပွင့်ချိန်တွင် ၃၅ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်အထက်ပူခြင်း၊ ၁၅ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်ထက်အေးပါက အသီးမတင်ဘဲ  အထွက်နှုန်းကျဆင်းနိုင်သည်။ ထို့ပြင် ကုလားပဲသီးနှံသည် နေ့တာတိုသောရာသီကို ကြိုက်နှစ်သက်၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် နေ့တာတိုပြီး အအေးဓာတ်ရှိသော မိုးနှောင်းနှင့် ဆောင်းရာသီ တို့တွင်မြေအစိုဓာတ်အခြေအနေကိုလိုက်၍ သီတင်းကျွတ်လဆန်းမှ တန်ဆောင်မုန်းလမကုန်မီ (အောက်တိုဘာလမှ နိုဝင်ဘာလ) အချိန်အတွင်း  စိုက်ပျိုးရသည်။ ကုလားပဲစိုက်ပျိုးရာတွင် မြေဆီလွှာ အတွင်းရှိ လက်ကျန်မြေအစိုဓာတ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးရသည်ဖြစ်ရာ သီးနှံသက်တမ်းတစ်လျှောက် မိုးရေချိန် ၁၀-၂၀လက်မခန့်နှင့်ညီမျှသော အစိုဓာတ်အခြေအနေရရှိလျှင် ကောင်းစွာအောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းသည်။ လိုအပ်ပါက ဆည်မြောင်းကန်ချောင်းနှင့် အင်းအိုင်တို့မှရေကို စနစ်တကျတင်သွင်းပေးခြင်းဖြင့်  ကုလားပဲ သီးနှံကို အောင်မြင်စွာစိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ 

သီးနှံစိုက်ပျိုးမှုစီမံခန့်ခွဲခြင်း

(က) မျိုးရွေးချယ်ခြင်း

ကုလားပဲစိုက်ပျိုးရာတွင်  ဒေသရာသီဥတုနှင့်ကိုက်ညီဖြစ်ထွန်းပြီး ရောဂါ၊ ပိုးမွှားဒဏ်ခံနိုင်ရည်ရှိသည့် ဈေးကွက်ဝင် အထွက်ကောင်းမျိုးများကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးပါ။ ကုလားပဲတွင် မျိုးအနေဖြင့်အမျိုးအစားနှစ်မျိုးရှိသည်။ ၎င်းတို့မှာ ဒေစီမျိုးနှင့် ကာဘူလီမျိုးတို့ဖြစ်သည်။ ဒေစီမျိုးသည် အစေ့အရွယ်အစားသေးငယ်၍ အစေ့ရောင်မှာ နက်ညို၊ ညိုဝါ၊ အနက်ရောင်တို့ဖြစ်သည်။ ကာဘူလီမျိုးသည်အစေ့အရွယ်အစားကြီးမား၍ လုံးဝန်းပြီး (အစေ့  ၁၀၀ အလေးချိန် ၂၅ ဂရမ်အထက်ရှိပြီး)    အစေ့ အရောင်မှာ နို့နှစ်ရောင်ဖြစ်သည်။  ကုလားပဲအထွက် ကောင်းမျိုးများဖြစ်သော ရွှေနီလုံးကြီး၊ ရေဆင်းကုလားပဲဖြူ-၈၊ ရေဆင်းကုလားပဲဖြူ-၉၊ ရေဆင်း ကုလားပဲနီ-၆ မျိုးတို့ကို   ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးပါ။ မျိုးစေ့များသည် အပင်ပေါက်ရာခိုင်နှုန်း ၈၀ အထက် ရှိသော မျိုးသန့်မျိုးစေ့ကိုသာ ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးရမည်။

(ခ) မြေပြုပြင်ခြင်း

ကုလားပဲကို သီးကြိုအဖြစ်စိုက်ပျိုးလျှင် ထွန်ယက် မြေပြုပြင်ရန်မလိုဘဲ ထွန်ရေးမဲ့စိုက်ပျိုးနည်းစနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ စပါးမရိတ်သိမ်းမီ  ၁၀ ရက်  ၁၅ ရက်ခန့်အလိုတွင် တစ်ဧကလျှင် မျိုးစေ့တစ်တင်းခွဲနှုန်း  အသုံးပြု၍   ပျံ့နှံ့စွာကြဲပက်စိုက်ပျိုးရမည်။ ဤနည်းဖြင့်စိုက်ပျိုးရာတွင် ဂရုစိုက်ရမည့်အချက်မှာ  စပါးခင်းအတွင်းရှိ မြေဆီလွှာတွင်    အစိုဓာတ် မများလွန်း၊ မနည်းလွန်းသောအချိန်တွင် ကြဲပက်စိုက်ပျိုးရမည်ဖြစ်သည်။ စပါးခင်းအတွင်း ရေဝပ် နေပါက ကုလားပဲစေ့များ ပျက်စီးပြီး အပင်မပေါက်တော့ပေ။ အကယ်၍ အပင်ပေါက်လာလျှင်လည်း အပင်ငယ်စဉ်မှာပင် ခါးရိ၍သေတတ်သည်။ အစိုဓာတ်နည်းလွန်းလျှင်လည်း အပင်ပေါက်နည်းခြင်းနှင့် ပေါက်လာသည့် အပင်ငယ်များသည် ကောင်းစွာ မကြီးထွားနိုင်ပေ။

စပါးရိတ်သိမ်းပြီး သီးထပ်စိုက်ပျိုးလျှင် စက်ထယ် တစ်စပ်(သို့) နွားထယ် ၁-၂ စပ် ထိုးပြီးနောက် စက်ထွန်နှစ်စပ်(သို့) နွားထွန်လေးစပ်ထိုးပြီး ထယ်မာ ခဲများကို ခြေကာ ထယ်ရေးကောင်းမွန်အောင် ပြုလုပ်ပေးရမည်။

ကုလားပဲသီးနှံကို  မြေပြင်ချိန်တွင်  နွားချေး မြေဩဇာကို တစ်ဧကလျှင် ၁၀၀-၁၅၀ တင်းနှုန်းထည့်ပါ။ နွားထယ် (သို့) ထွန်စက်ကြီးနှင့် တစ်စပ် ကမ်းပြိုထိုးပြီး အထွက်နှုန်းပိုမိုရရှိစေရန် မြေပြင်ချိန်၌ ယူရီးယား ၈ ပြည်၊ တီစူပါ ၂၄ ပြည်၊ ပိုတက် ၁၂ ပြည် နှင့် ဂျစ်ပဆမ် ၂၀ ပြည်ကို သမအောင်ရောမွှေပြီး မြေခံတွင်ထည့်သွင်းပေးရပါမည်။

(ဂ) စိုက်ပျိုးခြင်း

ကုလားပဲသီးနှံကို စပါးရိတ်သိမ်းမပြီးမီ သီးကြို အဖြစ် ကြဲပက်၍လည်းကောင်း၊ စပါးရိတ်သိမ်းပြီး နောက် သီးထပ်အဖြစ် ထွန်ယက်မြေပြုပြင်ပြီး အတန်းလိုက် မျိုးစေ့ချ၍လည်းကောင်း စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။ စိုက်ပျိုးရာတွင် ကြဲပက်၍လည်းကောင်း၊ စိုက်ကြောင်း ဆွဲ၍   စိုက်ကြောင်းအတွင်း မျိုးစေ့ကိုလက်ဖြင့်ဖြူးချခြင်း  (သို့) နွားဆွဲမျိုးစေ့ချထွန်အသုံးပြု၍  စိုက်ပျိုးနိုင်သည်။  တစ်ဧက အပင်ဦးရေ ၁၃၀၀၀၀ ရရှိရန် တန်းကြား ၁၂ လက်မ၊ ပင်ကြား ၄ လက်မထား၍  မျိုးစေ့နှုန်းတစ်တင်းအထိ အသုံးပြုနိုင်သည်။ အပင် ညှိုးသေနှင့် အခြားရောဂါများကာကွယ်ရန် မှိုသတ် ဆေးဖြင့် မျိုးစေ့တစ်ပြည်လျှင် ဆေး ၃ ဂရမ်/စီစီနှုန်း လူးနယ်ပြီး စိုက်ပျိုးပေးရမည်။  အပင်ပေါက်ကောင်း၍ အပင်ပေါက်ညီစေရန် စိုက်ကြောင်းအတွင်း မျိုးစေ့ အတိမ်အနက် ၂ လက်မမှ ၄ လက်မအတွင်းရအောင် စိုက်ပျိုးရမည်။

(ဃ) ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်း

ကုလားပဲသီးနှံကိုအောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းစေရန် အပင် ဖြစ်ထွန်းချိန်၊အပွင့်ပွင့်ချိန်၊  အသီးသီးချိန်တို့တွင်မြေအစိုဓာတ်လုံလောက်စွာရရှိရန်လိုအပ်သည်။ အပင်ဖြစ်ထွန်းနေစဉ် မြေအစိုဓာတ်လျော့နည်းပါက အပင်ကြီးထွားမှုရပ်ဆိုင်းပြီး အပွင့်အသီးတို့ကိုပါ ထိခိုက်စေမည်ဖြစ်သည်။  ဤအချိန်များတွင် မိုး မရွာပါက ရေသွင်းပေးရန်လိုအပ်သည်။ ကုလားပဲသီးနှံ သည် ရေဝပ်သည့်ဒဏ်ကို ခံနိုင်စွမ်းမရှိ သောကြောင့် ရေသွင်းရာတွင် မြေမျက်နှာပြင်စိုရုံသာရှိစေရန် ဂရုစိုက် သွင်းပေးရမည်။

အပင်နှစ်ပတ်သားမှစ၍  ပန်းဖြိုင်ဖြိုင်ပွင့်ချိန် အထိ ရွက်ဖျန်းမြေဩဇာ (သို့)  ယူရီးယားဓာတ်မြေဩဇာအား ထမင်းစားဇွန်းလေးဇွန်း၊ လက်ချားမှုန့် (အခဲကိုမီးဖြင့်လှော်၍ အမှုန့်ပြုလုပ်ပါ။)  ထမင်းစားဇွန်း တစ်ဇွန်းဖျော်၍ တစ်ဧကလျှင် ၅-၆ ပုံးဖြင့် နံနက်ပိုင်း အရွက်အောက်ဘက်သို့ ဖျန်းပေးပါ။  အပင်နှစ်ပတ်သားမှ ပန်းပွင့်ချိန်အထိ ပေါင်းမြက်ကင်းစင်အောင် ဆောင်ရွက်ပေးရမည်။

ကုလားပဲစိုက်ပျိုးမြေများတွင် ဘိုရွန်ချို့တဲ့သည့် လက္ခဏာများတွေ့ရတတ်သည်။  ဘိုရွန်ချို့တဲ့နေလျှင် ကုလားပဲပင်များတွင် အခက်အလက်၊ အရွက်များ အထွက်နည်းခြင်း၊ အဆစ်တိုခြင်း၊ အရွက်များတွန့်လိမ်၍ ပုံပျက်ခြင်း၊ ထူ၍ကြွပ်ဆတ်ခြင်း၊ အညွန့် အဖူးသစ်များ သေဆုံးခြင်း၊ အစေ့များသေခြင်း စသည့်လက္ခဏာရပ်များဖြစ်ပေါ်တတ်သည်။ ထိုလက္ခဏာမျိုးတွေ့လျှင် ဘိုရွန်ဓာတ်ပါသော ရွက်ဖျန်း မြေဩဇာကို မဖြစ်မနေဖျန်းပေးရမည်။

ပဲပင်များ ပန်းပွင့်ချိန်မတိုင်မီနှင့် ပန်းပွင့်ချိန်ကာလတွင်ကျရောက်တတ်သော ရောဂါပိုးမွှားများကြောင့် သီးနှံအထွက်နှုန်းကိုထိခိုက်စေသဖြင့်သေချာစွာ ထိထိရောက်ရောက်နှိမ်နင်းရန်လိုအပ်သည်။ပွင့်ဖူးစတင်ချိန်မှ အစေ့အဆန်တည်သည့်အချိန်ထိ သီးလုံးဖောက်ပိုးကာကွယ်ရန် စိမ့်ပြန့်အာနိသင် ရှိသော  ပိုးသတ်ဆေးနှင့် ထိသေအာနိသင်ရှိသောပိုးသတ်ဆေးတို့ကို သတ်မှတ်ထားသော နှုန်းထားများ အတိုင်း တစ်လှည့်စီဖျန်းပေးပါ။

ကုလားပဲတွင်ကျရောက်လေ့ရှိသော ပိုးများမှာ သီးလုံးဖောက်ပိုး၊ ငမြှောင်တောင်၊ လှေး၊ ကျိုင်း၊ပင်စည်ထိုးယင်နှင့် ပဲမျိုးစုံကြမ်းပိုးများ ကျရောက် တတ်သည်။ ပိုးများကိုနှိမ်နင်းရာမှာ ပိုးအမျိုးအစားအလိုက် ပင်လုံးပြန့်ပိုးသတ်ဆေး၊ ထိသေစားသေ ပိုးသတ်ဆေးတစ်မျိုးမျိုးကို အသုံးပြုနိုင်သည်။ ဓာတုဆေးကိုမသုံးလိုပါက တမာပိုးသတ်ဆေးကဲ့သို့သော သဘာဝပိုးသတ်ဆေးများကို အသုံးပြုနိုင်သည်။ ပိုးမွှားကာကွယ်မှုပိုမိုထိရောက်စေရန်   ပိုးမွှားများ ခိုအောင်းနေနိုင်သော  စိုက်ခင်းပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ပေါင်း မြက်များ၊ ချုံများကိုပါဆေးဖျန်းပေးခြင်း သို့မဟုတ် ခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ပေးသင့်သည်။

(င) ရိတ်သိမ်းခြင်း

ကုလားပဲသီးတောင့်များ ကောက်ရိုးအရောင်(သို့) ညိုဖျော့ရောင်ပြောင်းသွားချိန် (၇၅- ၈၀ ရာခိုင်နှုန်း) သီးတောင့်များ ရင့်မှည့်လျှင် ရိတ်သိမ်းနိုင်သည်။ ရိတ်သိမ်းချိန်နောက်ကျလျှင် သီးတောင့်များ အက်ကွဲကျ၍ အထွက်ဆုံးရှုံးနိုင်သည်။ ရိတ်သိမ်းပြီး ပဲပင် များကို ၂-၃ ရက်အထိ နေလှန်းပြီး သီးတောင့်များကိုခြွေလှေ့ပါ။ ပဲစေ့များတွင် ဖုန်၊ သဲ၊ ခဲ၊ အရွက်အမှော်များ မပါအောင် သန့်စင်ပါ။ သန့်စင်ပြီးသော ပဲစေ့များအား အစိုဓာတ် ၉-၈ ရာခိုင်နှုန်းအထိ အခြောက်ခံပြီးမှ သိုလှောင်ပါ။

ဈေးကွက်အခြေအနေ

ကုလားပဲသီးနှံသည် မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးတွင် အရောင်းအဝယ်ရှိသည်။  ဈေးကွက်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာသော ကုလားပဲများကို တန်ဖိုးမြှင့် ထုတ်ကုန်အမျိုးမျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိသော မြို့ပေါ်ရှိပဲခွဲစက်လုပ်ငန်းရှင်များ၊ ပဲကြော်၊ ပဲမှုန့် (အစိမ်း၊ အကျက်) ထုတ်လုပ်သောလုပ်ငန်းရှင်များမှ အများအားဖြင့် ဝယ်ယူကြသည်။ အချို့ဒေသများတွင် ဒေသတွင်းဈေးကွက်အပြင် ရန်ကုန်မြို့နှင့် မန္တလေးမြို့တို့ရှိ ပဲဈေးကွက်များသို့ တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိသည်။ ကုလားပဲသီးနှံသည် ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်ခြင်းကြောင့် ပြည်တွင်းစားသုံးမှုများ၍ အရောင်းအဝယ် အမြဲတမ်း သွက်လျက်ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် စိုက်ပျိုးရေးကိုအခြေခံသည့် နိုင်ငံဖြစ်သည့်အတွက် လယ်ယာထွက်ကုန်ပစ္စည်းများကို နိုင်ငံခြားသို့အများဆုံးတင်ပို့ပြီး ပဲမျိုးစုံသည်လည်း အဓိကပို့ကုန်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံမှ မတ်ပဲ၊ပဲတီစိမ်း၊ ပဲစင်းငုံ၊ ကုလားပဲ၊ ပဲလွမ်းဖြူ၊ မြေထောက်ပဲ၊ ထောပတ်ပဲ၊ ပဲယဉ်း၊ ပဲကြီး၊ ပဲကတ္တီပါ(စွန်တာနီ)၊စွန်တာပြာ၊ ပဲဖြူလေး၊ ဗိုလ်ကိတ်ပဲ၊ ပဲပုပ်စေ့၊ ပဲနီ ကျား၊ နိုင်လွန်ပဲတို့ကို တင်ပို့လျက်ရှိသည်။

ဥရောပနိုင်ငံများနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သည်  ကုလား ပဲကို အဓိကစားသုံးသောနိုင်ငံများဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံမှကုလားပဲများကို ဥရောပနိုင်ငံများနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သို့တင်ပို့လျက်ရှိသည်။ပြည်ပဈေးကွက်အနေဖြင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများဖြစ်သောထိုင်း၊တရုတ်၊အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သို့တင်ပို့ရောင်းချလျက်ရှိ သည်။ ကုလားပဲ၏အရည်အသွေးသည် နိုင်ငံတကာ တွင် အသိအမှတ်ပြုခံရ၍ ဝယ်လိုအားမြင့်မားသည်။

ကုလားပဲစေ့များကို ကုန်ကြမ်းအဖြစ် ဈေးကွက် သို့တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ပြီး ကုလားပဲခွံ၊ ပဲရိုး ၊ ပဲမှော်များကို ဆွေးမြည့်အောင်ပြုလုပ်ပြီး သဘာဝမြေဩဇာ အဖြစ် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများတွင် အသုံးပြုနိုင်သကဲ့သို့ ကျွဲ၊ နွားစာအဖြစ်လည်း အသုံးပြုနိုင်သည်။ ကုလားပဲကို တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန် ကုန်ချောအဖြစ် ထုတ်လုပ်နိုင်သောပစ္စည်းများမှာ ကြာဆံ၊ မုန့်အမျိုးမျိုး၊ ပဲကြော်၊ ပဲမုန့်၊ စည်သွတ်ဘူး၊ ကုလားပဲမှုန့်၊ ဆပ်ပြာတို့ဖြစ်သည်။ကုလားပဲကို မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်တွင်းစားသုံးမှုနှင့် ပြည်ပတင်ပို့ရန် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ပြည်တွင်းဈေးကွက်အနေဖြင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ရောင်းချလျက်ရှိပြီး အထူးသဖြင့်   မန္တလေး၊ ရန်ကုန်၊ မကွေးစသည့်မြို့ကြီးများတွင် ဝယ်လိုအားမြင့်မားသည်။ ကုလားပဲသည် မြန်မာနိုင်ငံ၊ ဥရောပနိုင်ငံများ၊ တရုတ်နှင့် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင် အရေးပါသောသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ကုလားပဲသီးနှံသည် ပရိုတင်းပါဝင်မှုများသောကြောင့်သက်သတ်လွတ် စားသုံးသူများအတွက် အသားဓာတ်ရရှိစေနိုင်သော  အစားအစာ တစ်ခုဖြစ်သည့်အပြင် သွေးတွင်းအချိုဓာတ်ကိုထိန်းညှိ နိုင်ပြီး  ခန္ဓာကိုယ်အတွက်လိုအပ်သော အာဟာရ ဓာတ်များကို ဖြည့်တင်းပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ကုလားပဲသီးနှံသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အာဟာရ ပြည့်ဝပြီး စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးနိုင်သော သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်၍ လူထု၏အာဟာရဓာတ်ကိုဖြည့်တင်းပေးသည့်အပြင် စီးပွားရေးအရလည်း အထောက်အကူ ပြုသည်။ မျိုးကောင်းမျိုးသန့်များ ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ခေတ်မီနည်းစနစ်များအသုံးပြုခြင်းဖြင့် အထွက်နှုန်းနှင့် သီးနှံထွက်ကုန်အရည်အသွေးကိုမြှင့်တင်ပြီး တောင်သူဦးကြီးများ င်ငွေတိုးပွားစေရေးနှင့် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေတိုးတက်ရရှိရေးတို့အတွက် အထောက်အကူပြုနိုင်သည်။   ထို့ကြောင့် ကုလားပဲစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုကိုပိုမိုမြှင့်တင်ပေးခြင်းဖြင့် တောင်သူဝင်ငွေတိုး၍ လူနေမှုဘဝမြင့်မားမှုမှသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍကို ပိုမိုတိုးတက်စေနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။        ။

၂၁ ရာစုခေတ်မှာ ကလေး၊ လူကြီး မျက်မှန်တပ်သူဦးရေ နှစ်ဆတိုးလာပါတယ်။  ဖုန်းမျက်နှာပြင်(Screen)သေးသေးလေးကိုကြည့်ရာကနေ   ကြာလာတဲ့အခါ   မျက်စိအမြင်အာရုံအားနည်းလာပါတယ်။ဒီအတွက် ကွန်ပျူတာ၊ အင်တာနက်သုံးတဲ့ပုံစံကိုပြင်ပေးတာ၊ အလင်းရောင်ရရှိမှုပြင်ပေးတာတွေလိုအပ်ပါတယ်။

ဆေးလိပ်သောက်တာက ခန္ဓာကိုယ်အတွက် ဆိုးကျိုးဖြစ်သလို အမြင်အာရုံအတွက်လည်း  ဆိုးရွားနိုင်ပါတယ်။ အသက်အရွယ်ကြောင့်ဖြစ်တဲ့မက်ကူလာချို့ယွင်းမှု(Age Related Macular Degenerater-AMD)နဲ့ဆေးလိပ်သောက်တာ ဆက်စပ်မှုရှိတယ်လို့ သုတေသီတွေကဖော်ပြထားပါတယ်။  ဆေးလိပ်သောက်တာနဲ့     အဆုတ်ကင်ဆာဖြစ်တာဆက်စပ်မှုရှိသလိုမျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ဆေးလိပ်သောက်သူတွေကဆေးလိပ်မသောက်သူတွေထက် AMD  ကြောင့် မျက်စိကွယ်နိုင်ခြေနှစ်ဆပိုပြီးများပါတယ်။ ဆေးလိပ်ဖြတ်အပြီး ၁၀ နှစ်လောက်ကြာတဲ့အထိ အဲဒီသက်ရောက်မှုရှိတယ်လို့သိရပါတယ်။

လေအေးပေးစက်ကထွက်တဲ့ အအေးဓာတ်ကခြေထောက်နေ‌ရာမှာ ရှိသင့်ပါတယ်။မော်တော်ကားထဲကလေအေးပေးစက်ကြောင့်ရရှိတဲ့ လေအေးတွေဝင်တဲ့ လေဝင်၊ လေထွက်ပေါက်ကို ကိုယ့်မျက်စိနေရာမဟုတ်ဘဲ ခြေထောက်နေရာရောက်ရှိအောင်ချိန်ထားသင့်တယ်။မော်တော်ကားလေအေးပေးစက်ကနေထွက်ရှိတဲ့ခြောက်သွေ့တဲ့လေတွေကမျက်စိထဲကအရည်တွေကို    စုပ်ယူလိုက်တာကြောင့်မျက်စိခြောက်သွေ့သွားတဲ့အတွက်   မျက်စိထဲ  ရောဂါပိုးဝင်နိုင်ခြေနဲ့မျက်စိအနာဖြစ်နိုင်ခြေများပါတယ်။ လေယာဉ်၊ ရထား၊ ဘတ်စကားနဲ့ရုံးခန်းတွေမှာလည်း    လေအေးပေးစက်ကလာတဲ့လေအေးတွေကိုခြေထောက်နေရာလောက် ချိန်ထားသင့်ပါတယ်။           

မျက်စိခြောက်သွေ့မှုမဖြစ်အောင် ငါးစားသင့်ပါတယ်။ အဆီများတဲ့ငါးကိုစားသုံးတာက  မျက်စိပျက်စီးခြောက်သွေ့တဲ့လက္ခဏာမဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်တယ်လို့ သိပ္ပံသုတေသီတွေက တွေ့ရှိထားပါတယ်။အဲဒီအခြေအနေက အသက်ကြီးသူတွေမှာ အဖြစ်များပြီး မျက်ရည်ကိုအလုံအလောက်မထုတ်လုပ်နိုင်တာဒါမှမဟုတ်မျက်ရည်တွေကအငွေ့ပြန်လွယ်တာကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ မျက်စိယားယံပြီး နီရဲနာကျင်နိုင်ပါတယ်။ အမျိုးသမီးထောင်ပေါင်းများစွာရဲ့အစားအစာကိုလေ့လာခဲ့တဲ့  အမေရိကန်နိုင်ငံ ဟားဗတ်မှ သုတေသီတွေက အဆီပါဝင်မှုများတဲ့ငါးတွေကိုစားသုံးမှုနည်းတာကြောင့် Omega-3 Fatty acid   ရရှိမှုအနည်းဆုံးဖြစ်သူတွေက မျက်စိခြောက်သွေ့တဲ့လက္ခဏာဖြစ်နိုင်ခြေအများဆုံးဆိုတာတွေ့ရှိရပါတယ်။ ကိုယ်က ငါးဟင်းမကြိုက်ရင် Omega-3 အားဖြည့်ဆေးမှီဝဲသင့်ပါတယ်။

ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ကို  ၉၉-၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်း  ကာကွယ်နိုင်တဲ့မျက်မှန်အမျိုးအစားရွေးချယ်တပ်ဆင်သင့်တယ်။ နေရောင်ထဲရောက်ရင် အရောင်မည်းသွားတဲ့  မှန်အမျိုးအစားကိုရွေးချယ်သင့်ပြီး  မှန်အရွယ်အစားကြီးမားတာကို ရွေးချယ်သင့်ပါတယ်။ မျက်စိတစ်ခုလုံးကိုဖုံးအုပ်နိုင်တဲ့မျက်မှန်က အကောင်းဆုံးဖြစ်ပါတယ်။

ကွန်ပျူတာနဲ့အလုပ်လုပ်စဉ်မှာ မျက်စိခြောက်သွေ့မှုဖြစ်နိုင်ခြေနည်းအောင် ကွန်ပျူတာစခရင်ကို မျက်စိနေရာအောက် နှိမ့်ထားသင့်တယ်။ ဒီလိုပြုလုပ်တာကြောင့်   မျက်စိက ကွန်ပျူတာကိုကြည့်နေစဉ်မှာ    နည်းနည်းလေးပိတ်ထားတဲ့အနေအထားဖြစ်နေတဲ့အတွက်မျက်ရည်တွေ အငွေ့ပြန်နှုန်းလျော့နည်းသွားနိုင်ပါတယ်။

နာရီနှိုးစက်လုပ်ထားသင့်ပါတယ်။  ကွန်ပျူတာအသုံးပြုရာကနေခေတ္တအနားယူချင်ရင် မျက်စိကို မိနစ် ၃၀ ကြာတိုင်း ကွန်ပျူတာအသုံးပြုရာကနေထပြီး လမ်းလျှောက်တာ၊ အဝေးတစ်နေရာကို စက္ကန့်၃၀ ကြာအောင် ကြည့်ရှုတာတွေပြုလုပ်နိုင်အောင် နှိုးစက်ထားသင့်ပါတယ်။  မိနစ် ၂၀ ကြာတိုင်း‌ ပေ ၂၀ အကွာအဝေးကို  စက္ကန့် ၂၀ ကြာကြည့်‌ပေးခြင်း(၂၀:၂၀:၂၀)စည်းမျဉ်းရှိပါတယ်။ မျက်စိညောင်းတာနဲ့ပင်ပန်းတာတွေသက်သာအောင်ပြုလုပ်နိုင်ပါတယ်။

ကလေးတွေ အမြင်အာရုံကောင်းစေဖို့ လုပ်နိုင်တဲ့ သဘာဝနည်းလမ်းတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ အမြင်အာရုံကိုကောင်းမွန်စေပြီး ကျန်းမာစေဖို့အတွက်   အာဟာရပြည့်ဝတဲ့အစားအသောက်တွေ၊  ကျန်းမာရေးနဲ့ညီညွတ်တာတွေကျွေးဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။  အာဟာရပြည့်ဝအောင်စားမယ်။ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်မယ်။ မျက်စိစမ်းသပ်မှုမှန်မှန်လုပ်မယ်ဆိုရင်အမြင်အာရုံထိခိုက်မှုကိုကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

ဗီတာမင်  A  ကြွယ်ဝတဲ့ အစိမ်းရောင်ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေမှာကယ်လ်စီယမ်၊ ဗီတာမင် C၊ ဗီတာမင် B12 စတဲ့ တခြားဓာတ်တွေလည်းပါဝင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးတွေကို ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်း၊ မုန်ညင်းရွက်၊ မုန်ညင်းစိမ်း၊ ကိုက်လန်တို့ များများကျွေးသင့်ပါတယ်။

မုန်လာဥဖြူနဲ့ ခရမ်းချဉ်သီးကလည်း အမြင်အာရုံကိုထိခိုက်‌စေတဲ့အမြင်စူးစိုက်တဲ့ မက်ကူလာ (Macula) လွှာ ယိုယွင်းခြင်း၊ အတွင်းတိမ်ဖြစ်ခြင်းတို့ကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ မုန်လာဥနီနဲ့ ကန်စွန်းဥတို့ကလည်း မျက်စိကို နေရောင်ခြည်ကနေကာကွယ်နိုင်မယ့် ဘီတာကယ်ရိုတင်းတွေ   အများကြီးပါဝင်တယ်။   ငရုတ်ပွကလည်း ကလေးတွေမျက်စိအတွက်ကောင်းပါတယ်။

မြေပဲ၊ သီဟိုဠ်စေ့၊ သစ်ကြားစေ့တွေက ဗီတာမင် E ကြွယ်ဝတာကြောင့်ကလေးတွေအဝေးမှုန်တာကိုကာကွယ်ပေးပါတယ်။အစေ့အဆန်တွေမှာ  Omega 3,6 Fatty acid  တွေ   ပါဝင်ပါတယ်။ နှမ်းကြတ်စေ့၊  ချီယာစေ့တို့ကလည်း  အမြင်အာရုံကိုကောင်းမွန်စေပါတယ်။

ဆယ်လ်မွန်၊ မက်ကရယ်၊ တူနာငါးတွေကနေရရှိတဲ့ငါးကြီးဆီတွေမှာDNA လို့ခေါ်တဲ့ မျက်စိအမြင်လွှာ(Retina)မှာပါတဲ့  အဆီတစ်မျိုးပါဝင်ပါတယ်။ မျက်စိအမြင်လွှာမှာ DNA ဓာတ်ချို့တဲ့တဲ့အခါ မျက်စိခြောက်တာနဲ့ တခြားမျက်စိပြဿနာတွေဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။

ပဲမျိုးစုံမှာ  အများကြီးတွေ့ရတဲ့ Bioflavonoid နဲ့ဇင့်တို့က  မျက်စိအမြင်လွှာ(Retina)ပျက်စီးခြင်းကိုကာကွယ်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဒါကြောင့်ကလေးတွေကိုပဲကြီး၊  ပဲနီလေး   စတဲ့ပဲအမျိုးမျိုးကျွေးသင့်ပါတယ်။

ဇင့်ဓာတ်က မပြုပြင်ထားတဲ့ ပေါင်မုန့်ညို၊ ဆန်လုံးညိုတို့မှာ အများကြီးပါဝင်တယ်။ ဒါ့ပြင် ဗီတာမင်၊ နိုင်ယာစင်တို့ အလျှံပယ်ပါဝင်တယ်။ဒါကြောင့် ကလေးတွေကို ပေါင်မုန့်ဖြူ၊ ပါစတာ၊ ထမင်းဖြူချည်းမကျွေးဘဲ ပေါင်မုန့်ညို၊ ဆန်လုံးညိုထမင်းကျွေးသင့်ပါတယ်။

ဥတွေမှာ ဗီတာမင် A နဲ့ ပရိုတင်းဓာတ်တွေ အများကြီးပါဝင်တယ်။ဒါ့ပြင် အမြင်အာရုံစူးစိုက်ပေးတဲ့ မက်ကူလာ (Macula) ပျက်စီးတာကိုလည်းကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့လူတိန်းအင်တီအောက်စီးဒင့်(LuteinAntioxidants)လည်းပါဝင်ပါတယ်။  မျက်စိရဲ့ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ  ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်မှုကိုထိန်းသိမ်းပေးပြီး ကောင်းကောင်းအလုပ်လုပ်နိုင်အောင်လည်း ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးတွေကို  ဥများများကျွေးပြီး  မျက်စိအမြင်အာရုံကိုကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။  အသီးအနှံတွေ၊အမဲသား၊ ထောပတ်သီး၊ ဗီတာမင်ဖြည့်စွက်ဆေးတွေကျွေးနိုင်ပါတယ်။

အချုပ်ဆိုရရင် "မျက်စိအဆုံး၊ နားအရှုံး" ဆိုတာနဲ့အညီကိုယ့်ရဲ့မျက်စိရေရှည်အသုံးပြုနိုင်ရေးအတွက်အထက်ပါနည်းလမ်းတွေကို လိုက်နာလုပ်ဆောင်သင့်ပြီးကျန်းမာရေးနဲ့အညီ စားသောက်နေထိုင်ကြရင်း မျက်စိအမြင်အာရုံကို ကာကွယ်နိုင်ကြပါစေကြောင်း ရေးသား တင်ပြလိုက်ရပါတယ်။          ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

မိရိုးဖလာမှသည် စီးပွားဖြစ်ဆီသို့

မွေးမြူရေးနှင့်  ကုသရေးဦးစီးဌာန၏၂၀၂၃ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ တွင်ကောက်ယူခဲ့သော မြေပြင်တိရစ္ဆာန်ကောင်ရေစာရင်း အချက်အလက်များအရ ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံရှိ  တိရစ္ဆာန်မွေးမြူသည့် အိမ်ထောင်စုဦးရေ၏ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်သည် ဝက်မွေးမြူ သူများဖြစ်သည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ ယခင်က ဒေသဝက်များကို တစ်နှစ်ကျော်ကြာထိ မိရိုးဖလာအနေဖြင့် တစ်နိုင်တစ်ပိုင်မွေးမြူကြသော်လည်းယခုအခါ မျိုးစပ်ဝက်များကို အသားတိုးအဖြစ် ထိန်းကျောင်း ကျွေးမွေး၍ ကာလတိုအတွင်း ဈေးကွက်ရောင်းချနိုင်သဖြင့် မိသားစုဝင်ငွေ ပိုမိုရရှိလာကြသည့်အပြင်ဒေသအနှံ့ အပြားတွင် တစ်အုပ်တစ်မစီးပွားဖြစ်မွေးမြူ လာကြပြီဖြစ်သည်။ မျိုးကောင်းမျိုးသန့်မျိုးရင်း အထီးနှင့်အမများဝယ်ယူ၍ ပြည်တွင်း၌   မျိုးစပ်ထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးသူ လုပ်ငန်းရှင်များလည်း တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ် အသီးသီးတွင် ဆောင်ရွက်နေကြပြီဖြစ်သည်။

မျိုးသန့်ဝက်ထီး၏ မျိုးရည်ကို မေထုန်မဲ့သားစပ်ကျွမ်းကျင်သူတို့က ဝယ်ယူ၍  ဒေသအလိုက်မေထုန်မဲ့ သားစပ်၍ ထုတ်လုပ်မှုကောင်းသောမျိုးထုတ်မွေးမြူခြင်းကိုပါ ဆောင်ရွက်လာပြီဖြစ်သည်။ မွေးမြူရေး နှင့်ကုသရေး ဦးစီးဌာနမှလည်း ထုတ်လုပ်မှုကောင်းသော မျိုးကောင်းမျိုးသန့်များ တိုးချဲ့မွေးမြူနိုင်စေရန် မွေးမြူသူများလိုအပ်သော ရောဂါ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ပေးခြင်း၊ မွေးမြူရေးနည်းပညာ အထောက်အကူပေးခြင်းများ ဆောင်ရွက် ပေးလျက်ရှိသည်။

သို့ဖြစ်ပါ၍  ဝက်သားထုတ်လုပ်မှု ပိုမိုတိုးမြင့်စေရေးအတွက် ထုတ်လုပ်မှု ကောင်းသောမျိုးများနှင့် မျိုးရွေးချယ်မွေးမြူနည်း၊ ဖြစ်ပွားတတ်သောရောဂါများ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ခြင်းနှင့် ကောင်းမွန်သော မွေးမြူရေးကျင့်စဉ်အကြောင်းကို  သိရှိလေ့လာမှတ်သားနိုင်ရန် ရှင်းလင်း ဖော်ပြပါမည်။

ထုတ်လုပ်မှုကောင်းသောဝက်မျိုးများ

မြန်မာနိုင်ငံတွင်း  ဖြစ်ထွန်းအောင်မြင် နေသော မျိုးမြှင့်ဝက်မျိုးများအနက် မွေးမြူသူအကြိုက်     ဝက်မျိုးငါးမျိုးရှိသည်။ ယင်းတို့အနက် ဂျူးရော့ဂျာစီ (Duroc Jersey)၊ ယော့ရှိုင်းရား (Yorkshire)နှင့် လင်းဒရေ့ (Landrace)  မျိုးသုံးမျိုး၏ ထုတ်လုပ်မှုကောင်းသော အားသာချက် များကိုရယူ၍ မွေးမြူရေးနှင့်  ကုသရေး ဦးစီးဌာနမှ (DYL) စပ်မျိုးဟူ၍ မျိုးစပ် ထုတ်လုပ် ဖြန့်ဖြူးခဲ့သည်။

ယနေ့အချိန်တွင်လည်း ၎င်းမျိုးများအပြင် အခြား မျိုးစစ်များနှင့် မျိုးစပ်၍ ထုတ်လုပ်မှုကောင်းပြီး ဒေသတွင်း ရေ၊ မြေ၊ ရာသီဥတု နှင့်ကိုက်ညီသည့် မျိုးမြှင့်စပ်မျိုးများကို ပုဂ္ဂလိကလုပ်ငန်းရှင်များ၊ ကုမ္ပဏီများမှ ထုတ်လုပ်ဖြန့်ဖြူးလျက်ရှိသည်။ မျိုးစစ် ဝက်မျိုးငါးမျိုးမှာ-

ဂျူးရော့ဂျာစီ (Duroc Jersey)

မူရင်းဇာတိမှာ အမေရိကန်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ နီညိုရောင်၊ နားရွက်လဲ ဝက်မျိုးဖြစ်သည်။   အခြားဝက်မျိုးများထက် ကြီးထွားနှုန်းပိုမြန်သည်။ သားပေါက်နှုန်း၊ သားထိန်းနှုန်းကောင်းပြီး အခြားမျိုးများနှင့် မျိုးစပ်ရာတွင် မျိုးထီးအနေဖြင့်အသုံးများသည်။

ရော့ရှိုင်းရား (Yorkshire)

အင်္ဂလန်နိုင်ငံ ရော့ရှိုင်းရားနယ်မှ စတင်မွေးမြူသည်။  အဖြူရောင်၊နားရွက်ထောင်၊ ခန္ဓာကိုယ်ရှည်သည့် ဝက်ဖြူကြီးမျိုးဖြစ်သည်။သားထိန်းကောင်းပြီး သားခွဲနှုန်းလည်းမြင့်သည်။ သုံးမျိုးစပ်မျိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်ရာတွင်မျိုးတစ်မျိုးအနေဖြင့်  ထည့်သွင်းသားဖောက်လေ့ရှိကြသည်။ ဒေသမျိုးများကိုမျိုးမြှင့်တင်ရာတွင် အသုံးပြုကြသည်။

လင်းဒရေ့(Landrace)

မူရင်းနိုင်ငံမှာ ဒိန်းမတ်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ အဖြူရောင်၊ နားရွက်လဲ၊ ခန္ဓာကိုယ်ရှည်သည့်ဝက်ဖြူကြီးမျိုးဖြစ်သည်။ သားမွေးနှုန်း၊ သားခွဲနှုန်း၊ အသားတိုးနှုန်း ကောင်းမွန်သည်။ သုံးမျိုးစပ်မျိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်ရာတွင် မျိုးတစ်မျိုးအနေဖြင့် ထည့်သွင်း   သားဖောက်လေ့ရှိကြသည်။

ပီထရိန်း(Pietrain)

မူရင်းနိုင်ငံမှာ ဘယ်ဂျီယံနိုင်ငံဖြစ်သည်။ အဖြူရောင်ကိုယ်ပေါ်တွင် အမည်းကွက်များရှိသည်။ နားရွက်ရှေ့သို့ ထိုးထွက်နေသည်။ ပေါင်သား၊ လက်ပြင်သား၊ ကုပ်သားများ ဖွံ့ဖြိုးကြီးထွားသည်။ သားပေါက်နှုန်း၊ ကြီးထွားနှုန်းကောင်းမွန်သည်။

ဟမ်းရှိုင်းယား (Hampshire)

မူရင်းနိုင်ငံမှာ အင်္ဂလန်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ကိုယ်လုံးအမည်းရောင်ရှိပြီး  ရှေ့လက်၊ လက်ပြင်နှင့် ကုပ်ပိုးပတ်လည်တို့တွင် အဖြူရောင်ရှိသည်။ နားရွက်သည်အပေါ်သို့ ထောင်နေသည်။  အသားထွက်နှုန်းကောင်းသည်။   ခါးပတ်ကျားဟုလည်းခေါ်ကြသည်။ သုံးမျိုးစပ်မျိုးမြှင့်ထုတ်လုပ်ရာတွင် မျိုးတစ်မျိုးအနေဖြင့် ထည့်သွင်းသားဖောက်လေ့ရှိကြသည်။

ခြံတည်ထောင်ခြင်း

ဝက်ခြံတစ်ခုတည်ထောင်မည်ဆိုလျှင် အောက်ပါအခြေခံအချက်များအားဆောင်ရွက်နိုင်ရန်ဦးစွာပြင်ဆင်ထားရပါမည်။ ကောင်းမွန်သောမွေးမြူရေးကျင့်စဉ်နှင့်အညီ ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် မွေးမြူရေးနှင့်ကုသရေးဦးစီးဌာနနှင့်ဆက်သွယ်၍ အကြံဉာဏ်ရယူနိုင်သည်။

၁။ မြေနေရာရွေးချယ်ခြင်း

၂။ အဆောက်အအုံတည်ဆောက်ခြင်း

၃။ သွင်းအားစုများထည့်သွင်းခြင်း

မြေနေရာရွေးချယ်ခြင်း

(က) ဝက်များကိုကျွေးသည့် အစားအစာများ ပေါများစွာရရှိသည့်နေရာဒေသဖြစ်ရမည်။

(ခ) လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလွယ်ကူသောနေရာဖြစ်ရမည်။

(ဂ)လေကောင်းလေသန့်နှင့် နေရောင်ခြည်ရသော နေရာမျိုးဖြစ်ရန်နှင့်သုံးရေလွယ်ကူ ပေါများစွာရရှိသောနေရာဖြစ်ရန်လိုအပ်သည်။

(ဃ) လူနေအိမ်နှင့် အလှမ်းဝေးသောနေရာဖြစ်ရမည်။ လိုအပ်သောအဆောက်အအုံများဆောက်လုပ်ရန်အပြင် စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများစွန့်ပစ်ရန် လုံလောက်သောအကျယ်အဝန်းရှိသည့်  စိုက်ပျိုးရလွယ်ကူသောမြေဖြစ်ရမည်။

(င)လျှပ်စစ်စွမ်းအင် သို့မဟုတ် ဆိုလာ စွမ်းအင်ရရှိရမည်။

ဝက်ခြံဆောက်လုပ်ခြင်း

(က)မိမိဒေသတွင်အလွယ်တကူရရှိနိုင်သောပစ္စည်းများကိုအသုံးပြုပြီး ကုန်ကျစရိတ်သက်သာအောင် ဆောက်လုပ်နိုင်သည်။ ဝက်များအတွက် သက်သောင့်သက်သာရှိပြီး  လေဝင်လေထွက်ကောင်းရမည်။ လုံလောက်သောအရိပ်ရရှိရမည်။

(ခ)နေရောင်ခြည်ကျရောက်မှုနှင့် လေဒဏ်၊ မိုးဒဏ်တို့မှကာကွယ်နိုင်ရန်အတွက် ဝက်ခြံကို အရှေ့- အနောက်အလျားလိုက်တည်ဆောက်သင့်သည်။

(ဂ)ကြမ်းခင်းသည် ကွန်ကရစ်ကြမ်းခင်း(သို့) သစ်သားကြမ်းခင်း (သို့) ဝါးကြမ်းခင်းဖြစ်ပြီးသန့်ရှင်းရေးပြုလုပ်ရာတွင်လွယ်ကူစေရန်အတွက်အိပ်သည့်နေရာမှ အဝေးသို့ လျှောစောက်ပုံစံဖြစ်ရမည်။ ကြမ်းခင်းသည် ချောမနေရပါ။ သစ်သား (သို့) ဝါးကြမ်းခင်းဖြစ်ပါက ကြမ်းခင်းသည် မြေပြင်မှ အနည်းဆုံးနှစ်ပေအမြင့်ရှိရမည်။

(ဃ )အစာခွက်နှင့် ရေခွက်တို့ကို အစာထည့်ကျွေးရန် လွယ်ကူသောနေရာနှင့် ရေလဲလှယ်ရန်အတွက် လွယ်ကူသောနေရာတွင် ထားရှိသင့်သည်။

(င)ဝက်နှုတ်သီးဖြင့် တွန်းထိုးတတ်သော အလေ့အထကြောင့် ကြမ်းခင်းနှင့်နံရံ တို့ကို အကြမ်းခံနိုင်သောပစ္စည်းများအသုံးပြုပြီး ဆောက်လုပ်သင့်သည်။

(စ) ဝက်ခြံကို ခိုင်ခံ့အောင်ဆောက်လုပ်ရမည်။ တိရစ္ဆာန်တစ်ကောင်ချင်းအတွက် လိုအပ်သောနေရာ၊ အကွာအဝေးသတ်မှတ်ချက်နှင့်အညီဆောက်လုပ်နိုင်ရမည်။

(ဆ)အစာကြမ်း၊ အစာနုများသိုလှောင်ရန်သီးခြားအဆောက်အအုံတည်ဆောက်ရမည်။  အဆောက်အအုံဆောက်လုပ်ခြင်းဆိုင်ရာ သိရှိလိုက်နာဖွယ်ရာများကို မွေးမြူရေးနှင့် ကုသရေးဦးစီးဌာနနှင့်ဆက်သွယ်၍ အကြံဉာဏ်ရယူနိုင်သည်။

သွင်းအားစုများထည့်သွင်းခြင်း

(က)မိမိမွေးမြူမည့်   ရည်ရွယ်ချက်နှင့်ကိုက်ညီသော  ဝက်မျိုးထည့်သွင်းရန်၊ 

(ခ)အစာကြမ်း၊ အစာနုနှင့် အစာကြိတ်ခွဲရောစပ်စက်ကိရိယာများ စုဆောင်းရန်၊

(ဂ) ဝက်ခြံတစ်ခြံတွင်ရှိသင့်သည့် လုပ်ငန်းသုံးဆက်စပ်ပစ္စည်းများထားရှိရန် ဥပမာ-အစာသယ်ပို့ရန်နှင့် အညစ်အကြေးသယ်ထုတ်ရန်  လက်တွန်းလှည်းငယ်များ၊အညစ်အကြေး သန့်ရှင်းရာတွင် အသုံးပြုရမည့်ပစ္စည်းကိရိယာများ၊တိရစ္ဆာန်ထိန်းချုပ်ပစ္စည်းများ၊

(ဃ)တိရစ္ဆာန်ဆေးကုဆရာဝန်မှ အကြံပြုထားသောဆေးဝါးနှင့်ဆက်စပ်ပစ္စည်းထားရှိရန်၊

(င)မိမိဒေသအခြေအနေနှင့်သင့်လျော်ပြီး  ဇီဝလုံခြုံမှုနှင့်ကိုက်ညီသော ခြံစည်းရိုးကာရံရန်နှင့် ခြံအဝင်အထွက်ပေါက်တွင် ပိုးသတ်ဆေးကန်ထားရှိရန်။

ဝက်တစ်ကောင်အတွက်လိုအပ်သည့်နေရာအကျယ်အဝန်းကို ယေဘုယျအားဖြင့်ဖော်ပြပါအတိုင်းသတ်မှတ်မွေးမြူနိုင်သည်

ဒေသထွက် အစာကုန်ကြမ်းနှင့် အသင့်သုံးစပ်စာ

စားသောက်ရန်အတွက်ရည်ရွယ်မွေးမြူသည့် မည်သည့်တိရစ္ဆာန်အမျိုးအစားဖြစ်စေ  ထုတ်လုပ်မှုကုန်ကျစရိတ်နှင့် ဈေးကွက်တင်ပို့စရိတ်တို့အကြား အမြတ်အစွန်းကျန်သော မွေးမြူရေးဖြစ်ရမည်။ ထို့ကြောင့် မိမိတို့ကုန်ထုတ်ချိန်တွင်ဈေးကွက်ဝင်  ထုတ်ကုန်အရည်အသွေးဖြစ်ရန်နှင့် ထုတ်ကုန်အတွက် အမြတ်အစွန်းရရှိရန်မှာ လွန်စွာအရေးကြီးသည်။

ထုတ်ကုန်အရည်အသွေးနှင့်ထုတ်ကုန်အတွက် အမြတ်အစွန်းရရှိရေး  

ဟန်ချက်ညီရန်မှာ  မွေးမြူရေးခြံအတွက်   သုံးစွဲရသည့် သွင်းအားစုအပေါ် အဓိကမှီတည်သည်ဟုဆိုရပါမည်။  သွင်းအားစုပေါင်းများစွာအနက်မှ ကျွေးမွေးရသည့်အာဟာရပြည့်အစာသည် အဓိကဖြစ်သည်ကို မွေးမြူသူတိုင်းသိရှိကြပြီးဖြစ်သည်။

သို့ဖြစ်ပါ၍ အာဟာရပြည့်အစာဖြစ်ရန်နှင့် သွင်းအားစုစရိတ်သက်သာမှုရှိစေရန်ကို  အဓိကထားလျက် ပြည်တွင်းထွက်အစာကုန်ကြမ်းများဖြင့် အရည်အသွေးပြည့်ထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးအတွက် ဒေသတွင်းဖြစ်အစာကုန်ကြမ်းနှင့် အသင့်သုံးစပ်စာဆက်သွယ်နေမှုကို သိရှိနိုင်ရန် ဖော်ပြလိုသည်။ မွေးမြူထုတ်လုပ်လိုသူအတွက် ယေဘုယျသိရှိနိုင်ရန် ဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်သည်။ လိုက်ပါဆောင်ရွက်ရန်အကြံဉာဏ်ရယူလိုပါက မွေးမြူရေးနှင့်ကုသရေးဦးစီးဌာနသို့ တိုက်ရိုက်ဆက်သွယ်ရန်ဖြစ်သည်။ အစာကုန်ကြမ်းထွက်ရှိသည့် ရေ၊ မြေ၊ ရာသီဥတုအရ အစာကုန်ကြမ်း၏ အာဟာရတန်ဖိုး  ကွာခြားနိုင်ပါသဖြင့် လိုအပ်ပါက ဒေသအလိုက်ထွက်ရှိအစာကုန်ကြမ်းများတွင် ပါဝင်သည့်   အာဟာရတန်ဖိုးများကို ဌာန၏ဓာတ်ခွဲခန်းဖြင့်စိစစ်ဆောင်ရွက်ပေးနေသည်။

ရောဂါကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးအစီအမံ

ကောင်းမွန်သောမွေးမြူရေးကျင့်စဉ်များနှင့်အညီ မွေးမြူကြမည်ဆိုလျှင် ရောဂါကာကွယ် ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်မှာ အောင်မြင်စွာဆောင်ရွက်ပြီးဖြစ်သည်။ ပြည့်စုံစွာရှင်းလင်းရပါမူ ဇီဝလုံခြုံမှုစနစ်အပြည့်အဝဖြင့် မွေးမြူထုတ်လုပ်သောမွေးမြူရေးခြံများအတွက် တိရစ္ဆာန်ကူးစက်ရောဂါ၊ တိရစ္ဆာန်မှ လူသို့ကူးစက်စေတတ်သောရောဂါတို့ကို စနစ်တကျကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရန် လုပ်ငန်းစဉ်များသတ်မှတ်ထားပြီးဖြစ်၍   GAHP   လက်မှတ်ရခြံများသည် ရောဂါကာကွယ်ထိန်းချုပ်ရေးလုပ်ငန်းများကို  ဆောင်ရွက်ပြီးဖြစ်ကြသည်။ 

လေ့လာသူများသိရှိနိုင်ရန် ဝက်မွေးမြူထုတ်လုပ်ရေးခြံများတွင် ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်ဖြင့်   မဖြစ်မနေထိုးနှံပေးရမည့်တိရစ္ဆာန် ကူးစက်ရောဂါကာကွယ်ဆေးများကို ဖော်ပြလိုသည်။ ယင်းတို့မှာ-

(က)ဝက်ခွာနာလျှာနာရောဂါကာကွယ်ဆေး

(ခ)ဝက်ဝမ်းကျရောဂါကာကွယ်ဆေး

(ဂ )ဝက်နားရွက်ပြာရောဂါကာကွယ်ဆေး

(ဃ)အာဖရိကဝက်အပြင်းဖျားရောဂါ ကာကွယ်ဆေး

တန်ဖိုးမြှင့်ဈေးကွက်ပို့ဆောင်ခြင်း

သတ်မှတ်GAHP များနှင့်အညီလိုက်နာဆောင်ရွက်သူတိုင်း ပြည်တွင်းပြည်ပဈေးကွက်ရရှိရေးအတွက် ဌာနမှ ထုတ်ကုန်ဆိုင်ရာ   စံချိန်စံညွှန်းများကို ထုတ်ပြန်ဆောင်ရွက်ထားရှိသည်။

ဝက်သား၊ အေးခဲဝက်သားနှင့် ကလီစာအတွက်စံချိန်စံညွှန်း

ဤဝက်သားစံချိန်စံညွှန်းသည် Swine species မှ ထုတ်လုပ်ထားသော ဝက်သား၊အေးခဲဝက်သားနှင့် ကလီစာ စသည်တို့အားလုံးအတွက် အကျုံးဝင်သည်။ ထုတ်ပြန်ပြီး စံချိန်စံညွှန်းတွင် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်း၊ စစ်ဆေးခြင်းနှင့်စစ်ဆေးရန် စံချိန်စံညွှန်းများသတ်မှတ်ခြင်းဟူ၍ အပိုင်းသုံးပိုင်းရှိသည်ဟု ယေဘုယျသိရှိနားလည်ထားစေလိုသည်။ ယေဘုယျသိရှိနားလည်ထားခြင်းဖြင့်ပင် အသားထုတ်လုပ်မှုအတွက် နိုင်ငံတော်အစိုးရမှ ပြည်တွင်းသာမက ပြည်ပပို့ကုန်အထိပါ ရည်မှန်းဆောင်ရွက်ထားရှိကြောင်း သိရှိနိုင်သည်။

ထုတ်ပြန်ပြီး ဝက်သားဆိုင်ရာစံချိန်စံညွှန်းတွင်ပါဝင်သည့် အခန်းကဏ္ဍများမှာ ဖော်ပြပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည်-

(၁) ဝက်သား၊  အေးခဲဝက်သားနှင့်စားသုံးနိုင်သောကလီစာအတွက်အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်း

(၂)   သားသတ်ခြင်းမပြုမီ တိရစ္ဆာန်၏ကျန်းမာရေးကို မျက်မြင်စစ်ဆေးခြင်း

(၃)    သားသတ်ပြီးနောက် တိရစ္ဆာန်ထွက်ပစ္စည်းများကို စစ်ဆေးခြင်း

(၄) နမူနာပစ္စည်းပေးပို့ခြင်း၊  တိရစ္ဆာန်ထွက်ပစ္စည်းများကို အရည်အသွေးသတ်မှတ်ခြင်းနှင့် စစ်ဆေးခြင်း

(၅) နမူနာပစ္စည်းပေးပို့ခြင်း၊  ညစ်ညမ်းပစ္စည်းနှင့် အဆိပ်အတောက်ပါဝင်မှုစစ်ဆေးခြင်း

(၆)   သတ္တုမာပစ္စည်းပါဝင်မှုဆိုင်ရာ စံချိန် စံညွှန်းများ

(၇)   မွေးမြူရေးခြံသုံးဆေးဝါးနှင့် တိရစ္ဆာန်သုံးဆေးဝါးများအတွက် ဒြပ်ကြွင်းပါဝင်မှုဆိုင်ရာစံချိန်စံညွှန်းများ

(၈) အဏုဇီဝပိုးပါဝင်မှုဆိုင်ရာ စံချိန်စံညွှန်းများ

(၉)  နမူနာပစ္စည်းပေးပို့ခြင်း၊ ထုပ်ပိုးခြင်းနှင့် သိုလှောင်သိမ်းဆည်းခြင်း

(၁၀)နမူနာပစ္စည်းပေးပို့ခြင်း၊ ထုပ်ပိုးကုန်တွင်   ဖော်ပြသည့်တံဆိပ်တပ်ခြင်း

(၁၁) နမူနာပစ္စည်းပေးပို့ခြင်း၊ သယ်ယူပို့ဆောင်ခြင်း

နိုင်ငံတော်စံချိန်စံညွှန်းသတ်မှတ်ရေးဗဟိုကော်မတီမှ ခွင့်ပြုချက်ရရှိပြီး ထုတ်ပြန်ထားသည့် အသားကဏ္ဍစံချိန်စံညွှန်းများနှင့်ပတ်သက်၍ အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန  ရုံးအမှတ်(၃၆)၊ မွေးမြူရေးနှင့် ကုသရေးဦးစီးဌာနတွင် ဆက်သွယ်မေးမြန်းလေ့လာနိုင်ပါသည်။     ။

Source: https://myawady.net.mm/stories