လူတိုင်းလူတိုင်းတွင် အခက်အခဲများ၊ ပြဿနာများ၊  စိတ်ဓာတ်ကျဖွယ်အကြောင်းတရားများ များစွာ ရှိတတ်ကြစမြဲပင်။ ထိုသို့သော အကြောင်းအရာများနှင့် ဆက်တိုက်ဆိုသလို ကြုံတွေ့ခဲ့ရသူများအဖို့မူ မည်သို့သော အလုပ်ကိုမှ  ဆက်လက်လုပ်ကိုင်လိုစိတ်မရှိတော့ဘဲ အရာအားလုံးကို လွှတ်ချထား ခဲ့ချင်သောစိတ်တို့  တဖွားဖွား ပေါ်ပေါက်လာတတ်ပေသည်။ စိတ်ဓာတ်များကျဆင်းကာ လူသားတစ်ဦးအဖြစ်ပင် ရပ်တည်ရှင်သန် နေလိုစိတ်တို့ ကုန်ဆုံးသွားတတ်ပေသည်။ ထိုသို့စိတ်ဓာတ်ကျဆင်းမှုတို့သည် မကောင်းသော ခံစားမှုတို့ လွှမ်းမိုးခံထားရသောကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်။ ထိုခံစားမှုကြီးသည် မိမိတွင်ရှိနေသော၊ ရှိနေခဲ့သော ကောင်းမွန်သည့် အရာအားလုံးတို့ကို မေ့လျော့သွားစေတတ်သည်။

အနာဂတ်မဲ့ အမှောင်ကမ္ဘာကြီးထဲတွင် ဆင်ကန်းတောတိုးနေရသည့်အလား၊ ကမ်းမမြင်လမ်းမမြင် ရွက်လွှင့်နေရသည့်အလား၊ သွားရမည့်လမ်းကြောင်း အစစ်အမှန်ကို   မတွေ့ရသေးဘဲ  စမ်းတဝါးဝါး လျှောက်လှမ်း နေရသကဲ့သို့ ဖြစ်ပေါ်နေသည့် စိတ်ခံစားမှုသည်   အင်မတန်မှဆိုးရွားလွန်းလှသည်။   မိမိဦးတည်ထားသော၊ မိမိလျှောက်လှမ်းလိုသောလမ်းကို ချမှတ်ထားပြီး အနာဂတ်အတွက် အစီအစဉ်များ စတင်ရေးဆွဲ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်နိုင်ရန် ကြိုးစားမှုပြုလုပ်နေသည့်အချိန်တွင်မှ ထင်မှတ်မထားသည့် ကံကြမ္မာအပြောင်းအလဲတို့၊ မုန်တိုင်းတို့၊ လှိုင်းဒဏ်တို့ကို အလစ်အငိုက်ခံလိုက်ကြရတတ်သည်။  ထိုအခြေအနေမျိုးတွင်  ရူးသွားမတတ် နာကျင်မှုတို့ကို ခံစားရပြန်ပေသည်။ “လဲလျှင်ပြန်ထ” ဆိုသည့်စကားသည်   စကားအရသာလွယ်ကူပြီး အမှန်တကယ် ကြုံတွေ့ဖြတ်သန်းရပြီဆိုလျှင်ကား ခက်ခဲကြမ်းတမ်းလွန်းလှသည်။

ထိုအခြေအနေမျိုးကို ရင်ဆိုင်ဖြတ်သန်းနေရပြီဆိုလျှင် အချို့သောလူများက ပိုမိုလဲကျစေရန် နာကျင်စေမည့် စကားတို့ကို ရွေးချယ်ပြောဆိုသူများလည်းရှိ၏။ အမှန်တကယ် စိတ်ရင်းကောင်းမွန်စွာ ဖေးမမှုပြုသူများလည်း ရှိကြ၏။  ကြုံတွေ့ရသည့်  အခြေအနေဆိုးကြီးထဲတွင်  တွေ့ကြုံလာရသမျှသော လူတို့၏ကောင်းခြင်း တရားများကိုသာ မိမိမှရယူလက်ခံတတ်စေရန်    မိမိစိတ်ကို မိမိပြင်ဆင်ဖန်တီးမှုပြုရပေမည်။ ကောင်းခြင်းတရားများ၊ ဆိုးခြင်းတရားများ များစွာတို့ကို မိမိ၏ အသိဉာဏ်ပညာရေစစ်ဖြင့်စစ်ယူကာ ကောင်းမွန်သည့် အရာတို့သာ တင်ကျန်ခဲ့စေရန်ဂရုပြု၍  မိမိဘဝခရီးအတွက် မှန်ကန်ဖြောင့်တန်းသော လမ်းဆီသို့ သယ်ဆောင်သွားရန် လိုအပ်ပါပေသည်။

ယခင်က မိမိလုပ်ဆောင်ခဲ့သည့် အရာတို့ကိုလည်း မလုပ်ဆောင်နိုင်တော့ဘဲ အခက်အခဲ အသေးအမွှားလေးများကိုပင်  ရင်မဆိုင်နိုင်လောက်တော့သည်အထိ  အားအင်များလျော့ကျကာ  အရာရာကို လွှတ်ချထားပြီး ဖြစ်လာသမျှအရာအားလုံးတို့ကို လည်စင်းခံရန်အတွက်သာ  အသင့်ဖြစ်နေလျှင်  မိမိစိတ်ကိုမိမိ သတိပြုရမည်ဖြစ်သည်။ ယခင်အချိန်များစွာတို့တွင်လည်း အလားတူအခက်အခဲများကို ရင်ဆိုင်ရ၊  ကြုံတွေ့ရ၊  ဖြတ်ကျော်ခဲ့ရသည်တို့ကို သတိရကာ ယခင်ကမိမိကိုယ်ကို ပြန်လည်ရှာဖွေရန် လိုအပ်သည်။  မိမိဝါသနာ၊  မိမိလုပ်ဆောင်ခဲ့သော အကြောင်းအရာများ၊    မိမိရင်ဆိုင်ကျော်လွှားခဲ့ရသော အခက်အခဲများကို ပြန်လည်တွေးတော သတိရကာ ယခင်ကမိမိအဖြစ် ပြန်လည်ရရှိနိုင်စေရန်အတွက် စွမ်းအင်တို့ကို ပြန်လည်ရယူရမည်ဖြစ်သည်။

ထိုကဲ့သို့စွမ်းအင်များကို ပြန်လည်ရရှိနိုင်စေရန်ကိုမူ  မိမိ၏အနီးအနား မိမိပတ်ဝန်းကျင်တွင် Negative Vibes များပေးနေသည့်လူများ၊ အပေါင်းအသင်းများ၊ အရာများကို‌ ရှောင်ရှားနိုင်ရန် အဓိကကျလှသည်ဟုဆိုချင်သည်။ လူသားတို့တွင် စိတ်၏စွမ်းအင်များသည်  လွန်စွာအရေးပါလှပေသည်။ “စိတ်ဆောင်တော့အောင်”၊   “စိတ်ထောင်းတော့ ကိုယ်ကြေ”၊   “စိတ်ပျိုကိုယ်နု”၊   “စိတ်အစဉ်က အရိပ်ထင်” စသည်ဖြင့် စိတ်၏အရေးပါမှုတို့ကို သိရှိနိုင်ပါပေသည်။ ထိုကဲ့သို့ အ‌ရေးကြီးလှသည့် စိတ်ကလေးသည် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ကြည်လင်ဖြူစင်နေပါမှ   နေ့စဉ်နှင့်အမျှ လုပ်ဆောင်နေရသည့် အရာများ၊  ပြောဆိုနေရသည့်အပြောအဆိုများ၊ ကြံစည်နေရသည့် အကြံအစည်များသည် ကောင်းမွန်မှုကို ရရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ အတွေးကောင်း၊ အပြောကောင်း၊ အကြံအစည်ကောင်း၊ လုပ်ဆောင်မှုကောင်းများရှိမှသာ ကောင်းမွန်သော လူ့အဖွဲ့အစည်းကို   တည်ဆောက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။   ထိုသို့ရရှိစေရန်အတွက် Positive Energy များကို ပေးစွမ်းသော လူပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် ပေါင်းသင်း၊ ပြောဆို၊ နေထိုင်ရန် လိုအပ်သကဲ့သို့  မိမိကိုယ်တိုင်လည်း  Positive Energy များ ရရှိနိုင်စေရန်အတွက် မိမိ၏စိတ်ကိုမိမိ ပြုပြင်နေထိုင်ရန် လိုအပ်လှသည်။

ပတ်ဝန်းကျင်သည် အဘယ်မျှပင်အရေးပါသည်ဟု ဆိုစေကာမူ  မိမိကိုယ်တိုင်သည်သာ  အခရာဖြစ်သည်။     မိမိ၏စိတ်ကို မိမိဂရုပြု၍   ဖြောင့်မှန်စေရန်အတွက် ကြိုးစားကာထိန်းညှိရမည်ဖြစ်သည်။ “ယခင်ကမိမိ”အားပျောက်ဆုံးကာယခုလက်ရှိတွင် ဘာမှအသုံးမဝင်သော၊ ဘယ်အရာကိုမှ မလုပ်ဆောင်နိုင်သောလူတုံး၊ လူညံ့သဏ္ဌာန် ဖြစ်ချင်သလိုဖြစ်၊နေချင်သလိုနေမည်ဆိုသည့် ကြိုးစားချင်လိုစိတ်တို့ ကုန်ဆုံးယုတ်လျော့ သွားလျှင် ရှေ့အနာဂတ်ခရီးသည်ကား ပိုမိုကြမ်းတမ်းမှုတို့ကို ဖြတ်သန်းရတော့မည်ဟု ဂရုပြုမိရမည်ဖြစ်သည်။ မည်သူမဆို ကြမ်းတမ်းသော ခရီးကိုမသွားလိုကြပေ။ 

ပန်းခင်းသောလမ်းကိုသာ  လျှောက်လှမ်းရင်းဖြင့် ဘဝအမောများကို    ပြေလိုတတ်ကြသည်ပင်။ ထို့ကြောင့်  သာယာဖြောင့်ဖြူးသော လမ်းကို ရရှိနိုင်စေရန်အတွက် ဖြစ်သလိုမနေတတ်စေရန် အရေးကြီးသည်။ စိတ်တို့မွန်းကျပ်လေတိုင်း ဖြစ်ချင်ရာ ဖြစ်နေပစ်လိုက်လျှင်မူ ခက်ခဲပင်ပန်းပေလိမ့်မည်။ ထို့ကြောင့် ရံခါတွင် အခက်အခဲများ၊ အကျပ်အတည်းများကို   ရင်ဆိုင်ရရှိချိန်ရှိတတ်သဖြင့်   ထိုကဲ့သို့သောအချိန်ကလေးများကို  ဖြတ်သန်းရချိန်တွင် မိမိကိုယ်ကို   ပျောက်ဆုံးသွားတတ်သည်။ ပျောက်ဆုံးမခံပါနှင့်။ပြန်၍တွေ့အောင်ရှာပါ။ မိမိကိုယ်မိမိတွေ့အောင် ပြန်ရှာလိုစိတ်ရှိခြင်းသည်ပင် ပထမဆုံးခြေလှမ်း ဖြစ်နေပေသည်။

မိမိကိုယ်မိမိ    ပျောက်ဆုံးနေချိန်တို့တွင် စိတ်တည်ငြိမ်မှု ရရှိစေရန်အတွက် တရားထိုင်ခြင်းများ၊ အာနာပါနရှု မှတ်ခြင်းများ၊ စိတ်ခွန်အားတိုးစေသည့် စာအုပ်စာပေတို့ကို ဖတ်ရှုခြင်းများ၊ ဝါသနာပါရာလုပ်ငန်းတို့ကို တစိုက်မတ်မတ် စိတ်နှစ်ထားကာ လုပ်ဆောင်နေခြင်းများ၊ မိတ်ကောင်းဆွေကောင်းများဖြင့် စကားပြောဆိုခြင်းများ၊ ယုံကြည်စိတ်ချရသော မိတ်ဆွေသူငယ်ချင်းကောင်းများဖြင့် အကြံဉာဏ်ကောင်းများ တောင်းခံခြင်းများ၊ မကောင်းမြင်စိတ်ရှိသူတို့နှင့် ရှောင်ကြဉ်နေထိုင်ခြင်းများ၊ ကိုယ်စိတ်နှလုံးဖြူစင်စေရန် ကြိုးစားနေထိုင်ခြင်းများ၊ ကာယဆိုင်ရာလေ့ကျင့်ခန်းများပြုလုပ်ခြင်းများ၊ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ လေ့ကျင့်ခန်းများ ပြုလုပ်ခြင်းများ စသည်တို့ကိုပြုလုပ်သင့်သည်။   ထိုသို့ပြုလုပ်နေရင်းဖြင့် မိမိတွင်ခံစားနေရသော မကောင်းသည့် ခံစားမှုကြီး၊ ဝမ်းနည်းမှုကြီးမှ   လွတ်မြောက်လာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။   မိမိစိတ်အတွင်းထဲရှိ   မကောင်းသော ဝမ်းနည်းအားငယ်ဖွယ်ရာ   အဖြစ်ဆိုးကြီးအား ပြန်လည်ကုစားနိုင်ခြင်းသည် မိမိ၏အတွင်းစိတ်ထဲ  နက်နက် ရှိုင်းရှိုင်းထိ ကုစားမှုပြုနိုင်မှသာ ထိုအဖြစ်ဆိုးကြီး၏ ဒဏ်ရာဒဏ်ချက်တို့ သက်သာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။  ထို့ကြောင့် မိမိကိုယ်မိမိ ပျောက်ဆုံးနေပါလျှင် ပြန်လည်ရှာဖွေနိုင်ရန်ကြိုးစားပြီး ဘဝခရီးကို ဆက်လက်လျှောက်လှမ်းမှု ပြုကြရမည်ဖြစ်သည်။

မည်သို့ပင် အခက်အခဲများကို ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ခဲ့ရပါစေ ဘဝခရီးကိုကား ဆက်လက်လျှောက်လှမ်းနေရမည်မှာ မလွဲဧကန်ပင်ဖြစ်သည်။ အခက်အခဲရှိ၍ မလျှောက်ချင်ပါ၊   ရပ်တန့်ချင်ပါသည်ဟု  မည်မျှတားတားမရနိုင်ပါချေ။ မဖြစ်မနေဆက်ကာဆက်ကာ လျှောက်လှမ်းမှုပြုနေရမည့်အတူတူ စိတ်ဓာတ်ကျကာ လွှတ်ချ ထားလိုက်ခြင်းသည် ပြဿနာ၏အဖြေမဟုတ်ချေ။ ထို့ကြောင့် လျှောက်လှမ်းရမည့်အတူတူ ယခင်က မိမိကိုယ်မိမိ ပြန်ရှာဖွေရမည်ဖြစ်သည်။ 

“ယခင်ကကိုယ်”ကို ပြန်ရှာဖွေပြီး ယခု “ဘဝသင်ခန်းစာများ” ဖြင့် ပြုပြင်ကာ “ပိုမိုကောင်းမွန်သောကိုယ်” ဖြစ်လာစေရန်   ပြုပြင်နေထိုင်ရမည်ဖြစ်သည်။

မည်မျှခက်ခဲနေပါစေ မိမိကိုယ်မိမိတော့ ပျောက်ဆုံးမသွားစေရန် အထူးဂရုပြုရမည်ဖြစ်သည်။

လောကလူ့ဘဝကြီးတွင်   မည်သည့်အရာမှ တည်မြဲမနေနိုင်ပါ။ ယနေ့မိမိပိုင်ဆိုင်ထားသည်ဟု ထင်နေသော ပစ္စည်းများ၊ ဥစ္စာများ၊ ရာထူးဂုဏ်သိန်များ၊  လက်ဝတ်ရတနာများ  စသည်စသည်ဖြင့် အရာအားလုံးတို့သည် မနက်ဖြန်တွင် ဆုံးရှုံးသွားရတတ်သည်။ သာ၍အရေးကြီးသည်မှာ ယနေ့ မိမိရှင်သန်နေထိုင်ပြီး   သွားလာလှုပ်ရှား ပြောဆိုလုပ်ကိုင်နေခြင်းသည်ပင်  မနက်ဖြန်အတွက် တည်မြဲပါမည်ဟု တပ်အပ်ပြော မရပါပေ။ ထို့ကြောင့် ရှင်သန်နေရသောအခိုက်အတန့်ကလေးတွင် ကောင်းမွန်သောစိတ်နှလုံးဖြင့်  ကောင်းမွန်သော စကားတို့ကိုဆိုကာ ကောင်းမွန်သောအလုပ်တို့ကို လုပ်ကိုင်နိုင်စေရန်အတွက်မိမိနှင့် Energy မကိုက်ညီသော၊ မိမိအတွက် Toxic ဖြစ်စေသော အရာအားလုံးတို့ကို မိမိနှင့်ဝေးစွာ (ဝေးစွာ) သော အကွာအဝေးသို့ ရောက်ရှိစေရန်ထားရှိကာ မိမိကိုယ်မိမိ ကောင်းမွန်စေရန် ပြုပြင်နေထိုင်ရင်းလူထုအကျိုးပြုသည့် လုပ်ငန်းများကို တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ ပိုမိုလုပ်ကိုင်နိုင်စေရန် ကြိုးစားရမည်ဖြစ်သည်။ 

“ပစ္စည်းသင်္ခါရ၊ လူသင်္ခါရ” ဆိုသည့်အတိုင်း မည်သို့သောအရာမှ   တည်မြဲမနေသည်ဖြစ်ရာ ကုသိုလ်တရား၊ အကုသိုလ်တရားတို့ကိုသာ နောင်တမလွန်ဘဝအထိ   သယ်ဆောင်သွားရမည်ဖြစ်သောကြောင့် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ  ကုသိုလ်တရားများကို နည်းနည်းချင်းစီ၊ ဖြည်းဖြည်းချင်းစီ စုဆောင်းသွားရမည်ဖြစ်သည်။ လူသားတို့ကို အကျိုးပြုစေသည့် အပြုအမူ၊ အပြောအဆို၊ လုပ်ငန်းများသည် ကုသိုလ်တရားများကို ရရှိစေသည်။ လူသားတို့ကို အကျိုးယုတ်စေသော   အပြုအမူ၊ အပြောအဆို၊ လုပ်ငန်းတို့သည် အကုသိုလ်တရားတို့ကို ရရှိစေသည်။ မိမိသည် ကုသိုလ်ကိုစု၍ အထုပ်အပိုးအဖြစ် ပြင်ဆင်နေပါစေ၊ အကုသိုလ်ကိုစု၍ အထုပ်အပိုးအဖြစ် ပြင်ဆင်နေပါစေ    မိမိပြင်ဆင်ထုပ်ပိုးထားသည့် အထုပ်အပိုးဖြင့်သာ သံသရာခရီးကို တစ်ဦးတည်း ခရီးဆက်လက်နှင် နေရမည် ဖြစ်သည်။

စိတ်ဓာတ်ကျစရာများ ကြုံတွေ့ရ၍ စိတ်ဓာတ်ကျကာ မည်သည့်အရာမှ မသိချင်ဖြစ်ပြီး မောဟတရားတို့ လွှမ်းမိုးနေမည်ဆိုပါက ယခင်ကမိမိပျောက်ဆုံးသွားပြီး မောဟတရားတို့၏ နောက်ဆက်တွဲ အကျိုးဆက်မှ ရရှိလာသည့် အရာများကိုသာ မိမိအထုပ်အပိုးထဲတွင် ထည့်သွင်းထားမိချေလိမ့်မည်ဖြစ်သည်။  သို့အတွက်ကြောင့်  မသိခြင်းအမိုက်မှောင်မောဟတရားတို့ကို ရှင်းလင်းဖယ်ရှားပစ်ပြီး အသိပညာ ဉာဏ်အလင်းဖြင့်   ထိုးဖောက်ပစ်ကာ မိမိကိုယ်မိမိ ပျောက်ဆုံးမခံမိစေရန်  အရေးကြီးသည်။ မိမိကိုယ်မိမိ  ပြန်လည်တွေ့ရှိခြင်းသည် မိမိဘယ်လမ်းကိုသွားနေသည်၊ ဘယ်မျှခရီးရောက်နေသည်၊လမ်းမှားနေသည်၊  လမ်းမှန်နေသည်၊ မသွားဘဲရပ်တန့်နေမိသည် စသည်တို့ကို သတိပြုမိ၊ မြင်ယောင်မိလာမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် တွေ့ကြုံနေရသော ဘဝခရီးလမ်းတွင် မိမိကိုယ်မိမိပျောက်ဆုံးမခံဘဲ Positive Energy များဖြင့်အမြဲ ရှင်သန်နေနိုင်စေရန်  ကြိုးစားမှုပြုရမည်ဟု ရေးသားလိုက်ရပါတော့သည်။      ။

Source- Myawady Webportal

Image- Pinterest

သွားကျန်းမာရေးမကောင်းတဲ့အခါ သွားဖုံးသွေးယိုတာ၊    သွားပိုးပေါက်ရှိတာ၊ သွားကိုက်တာတွေ ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ သွားကျန်းမာရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အကြံပြုချက်တွေရှိပါတယ်။

သွားကိုက်တာ၊  သွားဖုံးသွေးယိုတာအတွက်  အိမ်တွင်းနည်းလမ်း တွေရှိပါတယ်။ သွားကိုက်တဲ့အခါတိုင်းမှာ  သွားဖုံးသွေးယိုနေတယ်ဆိုရင်   သွားဖုံးမှာ   အနည်းငယ်ရောင်ရမ်းနေတာကြောင့်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အောက်ပါသဘာဝနည်းလမ်းတွေနဲ့ ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

လေးညှင်းပွင့်

လေးညှင်းပွင့်က   သွားဖုံးတွေရောင်ရမ်းတာကို  သက်သာစေပြီး သွားဖုံးသွေးယိုတာမဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးပါတယ်။ လေးညှင်းဆီကို အနည်းငယ်ယူပြီး သွားဖုံးမှာပွတ်ပေးရင် ဒါမှမဟုတ် လေးညှင်းပွင့်တစ်ပွင့်၊ နှစ်ပွင့်ဝါးစားရင် ရောင်ရမ်းမှုလျော့နည်းပြီး သွားဖုံးသွေးယိုတာ သက်သာစေပါတယ်။

ပင်စိမ်း

ပင်စိမ်းမှာ ရောင်ရမ်းမှုကိုလျော့နည်း‌စေတဲ့ အာနိသင်ရှိလို့ ပင်စိမ်း လက်ဖက်ရည်သောက်ရင်   သွားဖုံးရောင်တာသက်သာစေပါတယ်။ဒါ့ပြင် နာကျင်မှုကိုလည်း လျော့နည်းစေပါတယ်။  ပင်စိမ်းလက်ဖက်ရည်နဲ့လည်း ပလုတ်ကျင်းပေးသင့်ပါတယ်။

ရှားစောင်းလက်ပပ်

ရှားစောင်းလက်ပပ်မှာဆေးဖက်ဝင်အာနိသင်တွေများစွာပါဝင်လို့ သွားဖုံးရောင်ရမ်းတာကိုလျော့နည်းစေပါတယ်။   ရှားစောင်လက်ပပ် အတွင်းသားဂျယ်လီကိုယူပြီး သွားဖုံးပေါ်တင်ပေးရင် မဆိုးရွားတဲ့  သွားဖုံးရောဂါတွေဆိုရင် သဘာဝရှားစောင်းလက်ပပ်အသုံးပြုရုံနဲ့ သက်သာစေနိုင်ပါတယ်။

ပက်ပါမင့်

ပက်ပါမင့်ကိုခံတွင်းအတွက် ထုတ်လုပ်တဲ့ထုတ်ကုန်အတော်များများမှာ ထည့်သွင်းထားကြပါတယ်။ လေ့လာမှုအရ ရေတစ်ဖန်ခွက်ထဲကို ပက်ပါမင့်အဆီအနည်းငယ်ထည့်ပြီး  ပလုတ်ကျင်းပေးရင်  ခံတွင်းမှာရှိတဲ့ ဗက်တီးရီးယားပိုးတွေသေစေနိုင်ပါတယ်။

သွားကြားပွတ်ကြိုး

ကာကွယ်တာက ကုသတာထက်ပိုပြီးထိရောက်မှုရှိပါတယ်။ သွားဖုံး ရောင်ရမ်းတာ၊သွေးယိုတာတွေ မဖြစ်အောင်ကာကွယ်ဖို့ တစ်နေ့ကိုသွားနှစ်ကြိမ်(အိပ်ရာထနဲ့အိပ်ခါနီးတိုင်း)တိုက်သင့်ပါတယ်။ သွားကြားပွတ်ကြိုးတစ်ကြိမ် အသုံးပြုသင့်ပါတယ်။ သွားနဲ့သွားဖုံးရောဂါတွေမဖြစ်အောင် ကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။

တမာ

တမာက ခံတွင်းနံ့ဆိုးကိုပျောက်ကင်းစေလို့ သွားတိုက်ဆေးနဲ့ခံတွင်း သန့်ရှင်းဆေးရည်တွေမှာထည့်သွင်းဖော်စပ်ထုတ်လုပ်ထားကြပါတယ်။    တမာရွက်အနည်းငယ်ကို ဝါးစားနိုင်သလို ပြုတ်ပြီးလည်းတို့စားနိုင်ပါတယ်။

သစ်သီးနဲ့ဟင်းသီးဟင်းရွက်

လတ်ဆတ်တဲ့သစ်သီးနဲ့  ဟင်းသီဟင်းရွက်တွေစားသုံးရင်   ခန္ဓာကိုယ်ကျန်းမာရေးအတွက်သာမက သွားနဲ့ခံတွင်းရောဂါမဖြစ်အောင်လည်းကာကွယ်နိုင်ပါတယ်။ သစ်သီးနဲ့ဟင်းသီးဟင်းရွက်ထဲမှာ ဗီတာမင်နဲ့သတ္တုဓာတ်တွေကြွယ်ဝစွာပါဝင်ပြီးကယ်လိုရီပါဝင်မှုနည်းပါတယ်။ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေကို ဝါးတဲ့အခါ သွားဖုံးမှာရှိတဲ့သွေးစီးဆင်းမှုကိုကောင်းစေပြီး သွားဖုံးသွေးယိုတာဖြစ်နိုင်ခြေကို လျော့နည်းစေပါတယ်။

လက်ဖက်ဆီ

သွားနဲ့ခံတွင်းပြဿနာတွေမှာအသုံးပြုဖို့ လက်ဖက်ဆီကိုအိမ်မှာ ဆောင်ထားနိုင်ပါတယ်။ သွားဖုံးရောဂါနဲ့ သွားပိုးစားတာတွေအတွက် လက်ဖက်ဆီကိုအသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ ကြက်သီးနွေးရေတစ်ခွက်ထဲလက်ဖက်ဆီနှစ်စက်ထည့်ပြီး ပလုတ်ကျင်းပေးသင့်ပါတယ်။

ဆားရည်နှင့်ပလုတ်ကျင်းခြင်း

သွားဖုံးသွေးယိုတဲ့အခါ အလွယ်ကူဆုံးနဲ့အရိုးရှင်းဆုံးအိမ်သုံးနည်းလမ်းကဆားရည်နဲ့ ပလုတ်ကျင်းတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကြက်သီးနွေးရေထဲကို ဆားအနည်းငယ်ထည့်ပြီး တစ်နေ့ကို သုံးကြိမ်ပလုတ်ကျင်းပေးသင့်ပါတယ်။ ရေက အရမ်းပူနေတာမျိုးမဖြစ်သင့်ဘဲ နွေးရုံနွေးပြီး ဆားဇွန်း ဝက်ခန့်ပျော်တဲ့ဆားရည်ကို သုံးနိုင်ပါတယ်။

ဆေးလိပ်သောက်တာက ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးရဲ့ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေတဲ့အပြင်ရေရှည်သောက်သုံးတာကြောင့်  ခံတွင်းပြဿနာတွေကိုလည်းဖြစ်ပွားစေပါတယ်။ ဆေးလိပ်သောက်တာ ကြောင့်ဖြစ်တတ်တဲ့  သွားပြဿနာတွေက ခံတွင်းနံ့ဆိုးတာ၊ သွားအရောင်မကောင်းတာ၊ တံတွေးဂလင်း ရောင်တာ၊  ဆေးလိပ်ချိုးတွေတက်တာ၊ မေးရိုးသိပ်သည်း ဆလျော့နည်းတာ၊  သွားဖုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ မြင့်မားတာ၊ သွားကျိုးတာ၊ နဲ့တာ၊ အနာကျက်တဲ့ဖြစ်စဉ်ကိုနှေးစေတာ၊ သွားတုစိုက်ရာမှာ အောင်မြင် နိုင်ခြေနည်းတာ၊  ခံတွင်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေမြင့်မားတာတို့ ဖြစ်စေနိုင် ပါတယ်။

သွားရောဂါတွေကို ဆက်စပ်ကြည့်ရင် ဆေးလိပ်သောက်သုံးပါက အရိုးနဲ့သွားမှာတွယ်ကပ်နေတဲ့ တစ်သျှူးတွေကို လျော့ရဲသွားစေတယ်။ ဆေးလိပ်သောက်တာက သွားဖုံးမှာရှိတဲ့တစ်သျှူးတွေရဲ့ လုပ်ဆောင်မှုကို အနှောင့်အယှက်ဖြစ်‌စေပြီး ပိုးမွှားတွေပေါက်ပွားမှုကို အားပေးပါတယ်။ သွားဖုံးတစ်သျှူးတွေဆီကို  သွေးထောက်ပံ့မှုကန့်သတ်လိုက်တာကြောင့် အနာကျက်နှေးပြီး ပျက်စီးစေပါတယ်။

ဆေးပြင်းလိပ်သောက်တာနဲ့  စီးကရက်သောက်တာ အန္တရာယ်ပေး နိုင်တာချင်းမကွာခြားပါဘူး။ လေ့လာမှုတွေအရ ဆေးပြင်းလိပ်သောက်တာက စီးကရက်သောက်သုံးသူတွေထက် သွားရဲ့အခြေမှာရှိတဲ့အရိုးနဲ့သွားတွေဆုံးရှုံးနိုင်ခြေပိုများနိုင်ပါတယ်။ ဆေးပြင်းလိပ်သောက်တာက   ခံတွင်းပြဿနာတွေဖြစ်တဲ့  အနံ့ဆိုးထွက်တာနဲ့ သွားအရောင်မလှတာစတာတွေဖြစ်စေပါတယ်။

ဆေးရွက်ကြီးထုတ်ကုန်တွေက အန္တရာယ်မကင်းပါဘူး။ ဆေးရွက်ကြီးထုတ်ကုန်တွေကိုအသုံးပြုရင်  သူ့ထဲမှာပါဝင်တဲ့ဓာတုပစ္စည်း  ၂၈ မျိုးက ခံတွင်းကင်ဆာ၊ လည်ချောင်းကင်ဆာတွေနဲ့  ဆက်စပ်နေပါတယ်။  အစာရေမျိုကင်ဆာနဲ့လည်း ဆက်စပ်နေပါတယ်။   ဆေးရွက်ကြီး ဝါးတာက    စီးကရက်ထက်  နီကိုတင်းဓာတ်ပိုမိုရရှိတာကြောင့်စွဲလမ်းမှုလည်းပိုများစေပါတယ်။  ဆေးရွက်ကြီးတစ်ကြိမ်ဝါးတာက စီးကရက်အလိပ်  ၆၀  သောက်တာနဲ့ညီမျှတဲ့  နီကိုတင်းဓာတ်ကိုရရှိ‌စေပါတယ်။

ဆေးရွက်ကြီးဝါးတာကြောင့်  သွားဖုံးတွေ  ထိခိုက်ပျက်စီးစေပါတယ်။ သွားအမြစ်တွေနဲ့လည်း ထိတွေ့တာကြောင့် သွားတွေဆုံးရှုံးနိုင်ခြေလည်းပိုများပါတယ်။ ပူတဲ့အရည်၊ အေးတဲ့အရည်တွေသောက်တဲ့အခါ သွားကမခံနိုင်တာတွေဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

ကွမ်းစားခြင်းက သွားနဲ့ခံတွင်းဆိုးကျိုးဖြစ်စေပါတယ်။ အံသွားတွေ အရောင်ပြောင်းစေတယ်။  ကွမ်းစားတာက  ဆေးရွက်ကြီးတွေ၊   မဂ္ဂနီ စီယမ်တွေမပါရင်တောင်  အစာရေမျိုကင်ဆာဖြစ်စေတယ်။  ကွမ်းသီး မှာပါတဲ့  Alkaloid   နဲ့  ပိုလီဖီနောတို့က ကင်ဆာရောဂါဖြစ်စေနိုင်ပါတယ်။ ကွမ်းစားပါများတဲ့အခါ ခရိုမိုဆုမ်းတွေ ပုံမှန်မဟုတ်တဲ့အနေအထားဖြစ်နိုင်ခြေများလာပြီး ခံတွင်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေကို ပုံမှန်ထက်ပို များစေပါတယ်။  ကွမ်းစားတဲ့အခါ ထည့်စားလေ့ရှိတဲ့ ထုံးနဲ့ကွမ်းသီးတို့ပေါင်းစုသွားတဲ့အခါ ခံတွင်းကင်ဆာဖြစ်နိုင်ခြေတိုးစေပါတယ်။

ကွမ်းစားတာကြောင့် စကားပြောဆိုရာမှာ အခက်ကြုံတာ၊ အပူဒဏ်၊အအေးဒဏ်နဲ့  အရသာပြင်းတာတွေကို  ခံနိုင်စွမ်းလျော့ကျလာတာ၊သွေးတိုးတာ၊ စိတ်ဆိုးလွယ်တာ၊ စိတ်ဖိစီးတာ၊အာရုံစိုက်နိုင်စွမ်းလျော့နည်းတာ၊  ကောင်းကောင်းအိပ်မပျော်တာတွေ  ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ ဆေးလိပ်ဖြတ်တဲ့အခါ ပီ‌ကေ၊ ချိုချဉ်ဝါးပြီး ဆေးလိပ်ဖြတ်နိုင်ပါတယ်။ ကွမ်းကိုအကြာကြီးငုံတာမျိုး၊ အများကြီးစားတာမျိုးက လျှာကင်ဆာ၊ပါးစောင်ကင်ဆာ၊ ခံတွင်းကင်ဆာဖြစ်‌စေပြီး အော့အန်တာ၊ ဝမ်းလျှော တာ၊ တံတွေးအထွက်များတာ၊ ရင်ဘတ်အောင့်တာ၊ အသက်ရှူနှုန်းနှေး တာ၊ နှလုံးရပ်တာ သေဆုံးတဲ့အထိဖြစ်နိုင်လို့ ဆေးလိပ်နဲ့ ကွမ်းကိုရှောင် ကြဉ်သင့်ပါကြောင်း သွားကျန်းမာရေးအတွက် ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်အချက်များကို ရေးသားလိုက်ရပါတယ်။    

Source- Myawady Webportal

Image- Hello ဆရာဝန်

ပင်လယ်ပျော်လူမျိုးများဟု တင်စားခေါ်ဆိုသည့် ဆလုံများကို   မော်ကင်းဟုလည်းခေါ်ကြသည်။ ဆလုံများကိုဒေသခံများက မော်ကယ်ဟုခေါ်၍ မြန်မာတို့က ဆလုံဟု ခေါ်ဆိုသည်။ လှေများပေါ်တွင်အိမ်ကဲ့သို့ နေထိုင်ကာ ပင်လယ်အတွင်း၌ သားငါး၊ပုစွန်နှင့်ပုလဲရှာဖွေကာ အသက်မွေးသည့် ဆလုံလူမျိုးများကို မြန်မာနိုင်ငံ မြိတ်ကျွန်းစုဒေသတွင် အများဆုံးတွေ့ရသည်။

ဆလုံများသည် နေရာတစ်ခုတွင် အတည်တကျနေထိုင်ခြင်းမရှိဘဲ ပင်လယ်ပြင်၌ လှည့်လည်သွားလာကြကာ ရေကူးရေငုပ်ကျွမ်းကျင်သောကြောင့် Sea Gypsy ဟု ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဆလုံများသည် လှေတွင် အသုံးအဆောင်များ၊  အစာရေစာများနှင့်  ခွေး၊ကြောင်၊ ကြက်စသည့် အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များကို တင်ဆောင် သွားလာကြသဖြင့်  ဆလုံသစ်ထွင်းလှေသည် ဆလုံအိမ်ပင်ဖြစ်သည်။

ဆလုံများသည် မိမိတို့လှေကို ပေါ့ပါးသည့် သစ်လုံးကိုထွင်းကာပြုလုပ်ကြပြီး ပင်လယ်ပြင်တွင် ရာသီဥတုဆိုးရွားချိန်၌ နီးစပ်ရာကျွန်းတစ်ခုခုတွင် ခြေတံရှည်ဝါးတဲများဆောက်၍    နားခိုနေထိုင်ကြသည်။ ရှေးအခါက ဆလုံလူမျိုးများသည် လှေပေါ်တွင်သာ နေထိုင်ကြသော်လည်း ယခုအခါတွင် ဆလုံ အများစုသည် ကော့သောင်းမြို့နယ်အတွင်းရှိ ကျွန်းအချို့အပါအဝင် ကျွန်းများပေါ်တွင် အခြေချ နေထိုင်ကြသည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ဆလုံယဉ်ကျေးမှုပွဲတော်ကို ကော့သောင်းမြို့နယ် မကြုံဂလက် ကျေးရွာ၌ကျင်းပခဲ့သည်။

ဆလုံလူမျိုးများသည်  အခြားလူမျိုးများနှင့်ရောနှောနေထိုင်ခြင်းမရှိဘဲ မိမိတို့၏လူနေမှုစနစ်ကို ထိန်းသိမ်းကာ နတ်ကိုကိုးကွယ်ကြသည်။ ဆလုံလူမှုအသိုက်အဝန်းတွင် နတ်ဆရာသည် အလွန်အရေးပါ သောပုဂ္ဂိုလ်ဖြစ်၍   သာရေးနာရေးကိစ္စများကို နတ်ဆရာစီစဉ်သည့်အတိုင်း ပြုလုပ်လေ့ရှိကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတောင်ဘက်စွန်းတွင်တည်ရှိသည့် ကော့သောင်းမြို့နယ်မြောက်ဘက် ပင်လယ်ကမ်းစပ်တွင် အောင်ဘာကျေးရွာရှိသည်။ အောင်ဘာရွာ၏တောင်ဘက်တွင်   အောင်မြန်မာရွာတည်ရှိ၍ အောင်ဘာ ကျေးရွာ၏ အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် မကြုံဂလက်ကျွန်းနှင့်  အရှေ့တောင်ဘက်တွင် ညောင်ဝိကျွန်း ရှိသည်။ ထိုကျွန်းနှစ်ကျွန်းသည် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အတွင်း၌ တည်ရှိကာကျွန်းများပေါ်၌ ဆလုံ လူမျိုးများနေထိုင်ကြသည်။

၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် စက်တင်ဘာလအထိ ကော့သောင်းမြို့နယ်တွင် ဆလုံလူမျိုး ၁၂၈၀၆ ဦး နေထိုင်လျက်ရှိရာ မြို့နယ်လူဦးရေ၏ ၉ ဒသမ ၈၇ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။

ကော့သောင်းမြို့နယ်တွင် ကျွန်း ၉၃ ကျွန်းရှိသည့်အနက် ရတနာကျွန်း၊ သူဌေးကျွန်း၊ ဇာဒက်ကြီးကျွန်း၊ဂျလန်းကျွန်း၊ မကြုံဂလက်ကျွန်း၊  ဆလုံကျွန်းနှင့် မွေတော်ကျွန်းအပါအဝင် ကျွန်း ၂၀ တွင်လူများနေထိုင်ကြသည်။  မကြုံဂလက်သည် လန်ပိအမျိုးသားအဏ္ဏဝါကျွန်းစုတွင်ပါဝင်၍ ဆလုံလူမျိုးများနေထိုင်သည့် ကျေးရွာဖြစ်သည်။

မကြုံဂလက်ရွာတွင် အိမ်ခြေ ၁၇၀ ကျော်ရှိ၍ ကျေးရွာလူဦးရေ ၆၀၀ ဝန်းကျင်တွင် ဆလုံလူမျိုးများက ၂၅၀ ရှိသည်။ ကျေးရွာလူဦးရေ၏ ၂၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဆလုံစကားကို ပြောဆိုကြသည်။ မကြုံဂလက်ကျေးရွာတွင် ဆလုံသင်္ချိုင်းကို သီးသန့်ထားရှိကာဆလုံများကွယ်လွန်လျှင် ဆလုံသင်္ချိုင်း၌သာ သီးသန့် မြှုပ်နှံကြသည်။

ဆလုံများတွင် ကိုယ်ပိုင်ယဉ်ကျေးမှုရှိကာ မိမိတို့ရိုးရာ ဝတ်စုံ၊ အစားအသောက်၊ ဘာသာစကားနှင့် ထုံးတမ်းဓလေ့များကို အစဉ်အဆက် ထိန်းသိမ်းခဲ့ကြသည်။ ဆလုံယဉ်ကျေးမှုများအနက် ထိမ်းမြား လက်ထပ်သည့်ထုံးတမ်းသည် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ဖြစ်သည်။

ဆလုံများသည် အသက် ၁၈ နှစ်ဝန်းကျင်တွင်အိမ်ထောင်ပြုလေ့ရှိသည်။ ဆလုံလူငယ်တစ်ဦးသည် အိမ်ထောင်ပြုချိန်တွင်  မိမိနှစ်သက်မြတ်နိုးသည့် မိန်းကလေးကို သူ၏ မိဘများထံတွင် သွားရောက် တောင်းရမ်းရသည်။ ဆလုံလူငယ်သည် မိမိ၏ မိဘများနှင့်အတူ အမျိုးသမီး၏ မိဘနှစ်ပါးထံသို့ သွားရသည်။ မိန်းကလေးမိဘများက  ဆလုံအကြီးအကဲ ရှေ့မှောက်တွင် လက်ခံတွေ့ဆုံသည်။ မိန်းကလေးဘက်ကလက်ခံလျှင်  မင်္ဂလာရက်ကို သတ်မှတ်သည်။

ဆလုံမင်္ဂလာပွဲတွင် ဧည့်ခံကျွေးမွေးသည့် ဟင်းလျာသည် ငါးကင်၊ လင်းနို့ကြော်၊ လင်းဆွဲကြော်၊ ကြက်ကောင်လုံးပြုတ်၊ ကြက်ကောင်လုံးကင်တို့ဖြစ်၍တစ်ခါတစ်ရံတွင် မျောက်သားကြော်၊ ပျားရည်နှင့် အရက်ကို ထည့်သွင်းဧည့်ခံသည်။

ဆလုံတို့၏ ထုံးတမ်းအရ လက်ထပ်မင်္ဂလာပွဲကို နတ်ဆရာက ဦးဆောင်ကာ   ပင်လယ်ကမ်းစပ် သဲသောင်ပြင်တစ်နေရာ၌ ပြုလုပ်သည်။ မင်္ဂလာပွဲတွင်နတ်ဆရာက ဆလုံရိုးရာပလွေကို မှုတ်ပြီး နောက် လက်နှစ်ဖက်ကို ခေါင်းပေါ်သို့မြှောက်လျက် ရိုးရာနတ်ကိုပင့်ဖိတ်သည်။ ထို့နောက်  နတ်ဆရာက သတို့သားနှင့် သတို့သမီး  လက်ဖဝါးနှစ်ဖက်ကိုကိုင်ပြီး သူ၏ လက်ဝါးနှစ်ဖက်ကို သတို့သားနှင့် သတို့သမီးတို့၏ လက်များပေါ်တွင်အုပ်ထားကာ မင်္ဂလာမောင်နှံကို ရာသက်ပန်စောင့်ရှောက်ရန် ရိုးရာနတ်အား တိုင်တည်ဆုတောင်းခြင်းသည်ပင် ဆလုံမင်္ဂလာပွဲအခမ်းအနားဖြစ်ပေသည်။ သတို့သားနှင့် သတို့သမီးက မိမိတို့ လက်နှစ်ဖက်စီကိုမြှောက်လျက် ရာသက်ပန် ရိုးမြေကျပေါင်းသင်းပါမည်ဟု တိုင်တည်ကြရသည်။

ဆလုံရိုးရာ မင်္ဂလာပွဲတွင် နတ်ဆရာသည် နတ်ကိုတိုင်တည် ပူဇော်ပြီးနောက် တုန်ယင်လာပြီး အရက် သောက်၍ ငါးကင်၊ ကြက်ကောင်လုံးကင်၊ အစားအသောက်များကိုစားသည်။ ဆလုံများက ထိုအချိန်တွင်နတ်ဆရာကို နတ်ဝင်နေသည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ ထို့နောက် နတ်ဆရာကကလျှင် ပရိသတ်ကလည်း လိုက်ကကြရသည်။ နတ်ဆရာနတ်ဝင်ချိန်သည် နာရီဝက်ခန့်သာ ကြာမြင့်၍  ဆလုံမင်္ဂလာဆောင်ပွဲသည် တစ်နာရီဝန်းကျင်သာကြာမြင့်ပြီး ပရိသတ်များက  ကျွေးမွေးဧည့်ခံသည့် အစားအသောက်များကို စားသုံးကာမင်္ဂလာပွဲကို အဆုံးသတ်လိုက်သည်။

ဆလုံများက မင်္ဂလာပွဲတွင် ရိုးရာနတ်ကို ပူဇော်ပသပြီးမှသာ   လင်မယားအရာမြောက်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။

မင်္ဂလာပွဲပြီးလျှင် မိဘများက မင်္ဂလာမောင်နှံကို ရိုးရာလှေတစ်စင်း၊  ငါးဖမ်းပိုက်တစ်စုံနှင့် ငါးဖမ်း ကိရိယာအချို့ကို လက်ဖွဲ့ခြင်းသည် ဇနီးမောင်နှံနှစ်ယောက်ဒိုးတူပေါင်ဖက် လုပ်ကိုင်စားသောက်ကြရန်ဖြစ်သည်။ ဇနီးမောင်နှံနှစ်ဦးသည်  အဝေးသို့သွားရန်မလိုဘဲ  ဆလုံရွာ၌ပင်နေထိုင်ကြရသည်။ ဤသို့ဖြင့် ဆလုံလူနေမှုအသိုက်အဝန်းသည် မိမိတို့ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုကို  ထိန်းသိမ်းလျက် ရှင်သန်ကြီးထွားလာခဲ့ကြပေသည်။   ။

Source- Myawady Webportal

တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့ကို သာမညဖလအခါတော်နေ့ဟူ၍လည်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့တွင် ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားရှင်က အဇာတသတ်မင်းကို သာမညဖလ သုတ်တော်ဟူသော ရဟန်းပြုလုပ်ရခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးများကို ဟောကြားခဲ့ရာမှ သာမညဖလ အခါတော်နေ့ဟူ၍ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါသည်။ အဖသတ်သော အဇာတသတ်မင်းအနေဖြင့် ဤခါဤနေ့တွင် စိတ်ကြည်လင်ခြင်းအလို့ငှာ တရားတော်နာကြားလိုစိတ်ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ ဤတွင် မင်းအပါးခစားမှူးမတ်များက သာသနာမှတစ်ပါးသော အယူဝါဒရှိသူ ထိုစဉ်က ကျော်ကြားသော တိတ္ထိဆရာကြီး ခြောက်ပါးထံတွင် ချဉ်းကပ်ရန် တိုက်တွန်းသော်လည်း အဇာတသတ်မင်းမှာ ခပ်ဆိတ်ဆိတ်သာနေသည်ဟုဆိုသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ထိုသူတို့ဆီကို အဇာတသတ်မင်းသွားရောက်ချဉ်းကပ်၍ မေးမြန်းပြီးသားဖြစ်ချေသည်။ လိုချင်သော၊ လိုအပ်သော အဖြေကိုမရရှိခဲ့သောအဖြစ်ကို မှူးမတ်တို့က သိရှိထားခြင်းမရှိပေ။ 

ဇီဝကသို့ အမေး

ဤတွင် လက်ခံမှုမရှိသော အဇာတသတ်မင်းက ဇီဝကကို အမေးရှိလာသောအခါ ဇီဝကအနေဖြင့် “မြတ်စွာဘုရားကို ဆည်းကပ်တော်မူပါ။ မြတ်စွာဘုရားကိုဆည်းကပ်လျှင် မင်းမြတ်၏စိတ် ကြည်လင်တန်ရာပါ၏” ဟု‌ လျှောက်ထားတော်မူသည်။ ထိုအခါ ဇီဝကအားဆင်တို့ကို ပြင်ဆင်စေပြီး မြတ်စွာဘုရား သီတင်းသုံးသည့် ဇီဝက၏ သရက်ဥယျာဉ်သို့ သွားလေသည်။ ဥယျာဉ်အနီးသို့အရောက်တွင် အဇာတသတ်မင်းမှာ ကြောက်ရွံ့ထိတ်လန့် ကြက်သီးမွေးညင်းထကာ ဇီဝကကို “ငါ့ကို မဖြားယောင်းနှင့်။ ငါ့ကို ရန်သူတို့ထံ အပ်နှင်းမလို့ မဟုတ်လား” ဟုမေးသည်။ မေးရသည့်အကြောင်းမှာ အပါး ၁၂၅၀ မျှသော မြောက်မြားသည့် ရဟန်းသံဃာတို့ စုဝေးနေသည့်နေရာတွင် ချေဆတ်သံ၊ ချောင်းဟန့် သံ၊ စကားပြောသံများ မကြားရသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဇီဝကက ပြန်လည်လျှောက်ထားသည်မှာ “မင်းကြီးရှေ့သို့ ကြွတော်မူပါ။ တန်ဆောင်းဝင်း၌ ဆီမီးတို့တောက်ပလျက်ရှိနေသည်” ဟု လျှောက်ထားသည်။ အဇာတသတ်မင်းလည်း မြတ်စွာဘုရားအားရှိခိုး၍ လျှောက်ထားခွင့်တောင်းလေသည်။

ဂေါတမမြတ်စွာဘုရားအား လျှောက်ထားခြင်း

ထိုအချိန်တွင် ဇီဝက၏ သရက်ဥယျာဉ်၌ စံပယ်နေတော်မူသော မြတ်စွာဘုရားကို သွားရောက်ဖူးမြော်ရန် ဇီဝက၏ အကြံပြုချက်အရ အဇာတသတ်မင်း လာရောက်ဖူးမြော်ခြင်းကို ခံယူတော်မူပြီး အဇာတသတ်မင်းက တောထွက်ရဟန်းပြုခြင်း၏ အကျိုးထူးများ (သာမညဖလ= ရဟန်းပြုခြင်း အကျိုးကျေးဇူး) ကို မေးမြန်းလျှောက်ထားခဲ့သည်။ မြတ်စွာဘုရားရှင်ကလည်း ဤပြဿနာနှင့်ပတ်သက်၍ မိမိမှအပ အခြားတစ်ပါးသော အဘိဓမ္မာဆရာကြီးတို့အား မေးမြန်းစုံစမ်း၍ ပြီး၊ မပြီးကို အဇာတသတ်အား မေးမြန်းတော်မူခဲ့သည်။ ထိုအခါ အဇာတသတ်မင်းက ဤပြဿနာအား သမဏ ဗြာဟ္မဏဆရာကြီးများဖြစ်ကြသော ပူရဏကဿပ၊ မက္ခလိဂေါသာလ၊ အဇိတကေသမ္ဗလ၊ ပကုဓက စ္စာယန၊ နိဂဏ္ဍနာဋပုတ္တနှင့် သဉ္စယဗေလဋ္ဌပုတ္တတို့အား မေးမြန်းပြီးဖြစ်ကြောင်း လျှောက်ထားသည်။ 

မျက်မှောက်ဘဝ၌ ရအပ်သော ရဟန်းဖြစ်ရသည့် အကျိုးများ

မြတ်စွာဘုရားက ရဟန်းဖြစ်ရခြင်း၏ မျက်မှောက် အကျိုးများဟောကြားရာ ရဟန်းဖြစ်ခြင်း ပထမ လက်ငင်းအကျိုးအနေဖြင့် ယခင်က မိမိကျွန်ဖြစ်စေ ဦးတော့ ယခုအချိန်တွင် သင်၏ကျွန်ယောကျ်ားသည် ဆံပင်၊ မုတ်ဆိတ်တို့ကို ပယ်ရှားပြီး ဖန်ရည်ဆိုးသော ဝတ်သင်္ကန်းကို ဝတ်ဆင်ကာ လူ့ဘောင်ကိုဖယ်ခွာ၍ ရဟန်းအဖြစ်ပြောင်းလျက် ရဟန်း၏အခြေခံစည်းမျဉ်းဖြစ်သော ကိုယ်နှုတ်စိတ်တို့အား စောင့်ထိန်းသည်။ ရသလောက်သော အစာရေစာ၊ အဝတ်တို့ဖြင့် ခြိုးခြံချွေတာကာ ရောင့်ရဲလျက် တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်သောနေရာ၌ တရားဓမ္မဖြင့် ပျော်ရွှင်စွာနေလျှင် သူ့ကိုပြန်ပြီး တာဝန်ထမ်းဆောင်စေမလားဟူသော မြတ်စွာဘုရား၏ အမေးကို အဇာတသတ်အနေဖြင့် “ထိုသူကို မခေါ်တော့ပါ။ ထိုသူကိုရှိခိုးမည်။ နန်းတော်ကိုကြွလာပါက ခရီးဦးကြိုပြု၍ ထိုင်ရန်နေရာပြင်ပေးမည်။ သင်္ကန်း၊ ဆွမ်း၊ ကျောင်းနှင့် မနာမကျန်းဖြစ်ပါက ဆေးအသုံးအဆောင်များ အလိုရှိကလည်း ကျွန်ုပ်တို့အား အလှူခံပါရန်ဖိတ်ရမည့်အပြင် တရားဥပဒေနှင့် ကာကွယ် စောင့်ရှောက်ပြီး လုံခြုံရေးကိုလည်း စီမံပေးမည်” ဟု လျှောက်ထားခဲ့သည်။ ထိုအခါ မြတ်စွာဘုရားက ဤသည်မှာ ရဟန်းဖြစ်ခြင်း၏ ကိုယ်တိုင်မျက်မှောက်ဘဝ၌ သိမြင်နိုင်သော ရဟန်းအကျိုးဟု ဟောသည်။

ဒုတိယလက်ငင်းအကျိုးအနေဖြင့် “ဤတိုင်းပြည်၏အခွန်ကို အမြဲပေးဆောင်နေရသော တိုင်းပြည် ဘဏ္ဍာနှင့် မိမိ၏စီးပွားဥစ္စာတို့ကို တိုးတက်များပြား စေတတ်သော အိမ်ပိုင်ရာပိုင်ရှိသည့် လယ်သမားယောကျ်ားသည် ရဟန်းအဖြစ်ကို ရောက်ရှိပြီးပါက ထိုသူအားပြန်ခေါ်၍ အခွန်အခကောက်ခံမည်လော” ဟု မြတ်စွာဘုရားက မေးမြန်းတော်မူရာ အဇာတသတ်မင်းက ပထမမေးခွန်းပါအတိုင်း “စောင့်ရှောက်ကြည်ညိုသွားမည်ဖြစ်ကြောင်း” လျှောက်ထားရာ မြတ်စွာဘုရားက သင့်အား နှစ်ကြိမ်မြောက်ဟောပြသည့် မျက်မှောက်ဘဝ၌ သိနိုင်မြင်နိုင်သော ရဟန်းဖြစ်ခြင်းအကျိုးဟု မိန့်ခဲ့သည်။

တတိယလက်ငင်းအကျိုးအနေဖြင့် “ကိလေသာ မြူဆိုင်း၍ တရားထူးမရနိုင်သော လူ့ဘောင်ကိုစွန့်၍ ရဟန်းဘောင်သို့ဝင်ကာ ပါတိမောက္ခသံဝရမည်သည့် ဖြူစင်သန့်ရှင်းသော ရဟန်းတို့၏ အကျင့်သီလကိုစောင့်ထိန်းကာ ကောင်းသောအကျင့်၊ ကောင်းသောနေရာတို့ကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်ပြည့်စုံတော် မူသည်။ အနည်းငယ်မျှသော အပြစ်တို့ကိုလည်း ဘေးအန္တရာယ်အဖြစ်ရှုမြင်ပြီး ရှောင်ကြဉ်ကာ သိက္ခာပုဒ်သီလတို့အား ဆောက်တည်ကျင့်ကြံကြသည်။ ကောင်းသောအလုပ်၊ ကောင်းသောအပြောနှင့် ပြည့်စုံကြသဖြင့် ကောင်းမွန်စင်ကြယ်သော အသက်မွေးမှုကိုလည်း ကျင့်ကြံပြီးသားဖြစ်သည်။ ကောင်းမွန်သောသီလနှင့် ပြည့်စုံသည်။ စေ့ထားသောတံခါးကဲ့သို့ ကိုယ်နှုတ်စိတ်တို့ကို အမြဲဆင်ခြင်၍ ထိန်းသိမ်းသည်။ အစားအသောက် စားသောက် ရာ၌လည်း အတိုင်းအတာနှင့် စားသောက်သည်။ ရသမျှအစား၊ အဝတ်နှင့်သာ ရောင့်ရဲတင်းတိမ်သည်။ တရားကို အမြဲအောက်မေ့ကာ သတိတရားထား၍ အမြဲဆင်ခြင်လေ၏”ဟု မိန့်ခဲ့သည်။

သီလကဏ္ဍ

ထို့နောက်မြတ်စွာဘုရားရှင်သည် အဇာတသတ်မင်းအား ၁၀၄ ခွန်းသော ဂါထာတော်များဖြင့် တန်ဆာဆင်အပ်သော တရားတော်များအား ဆက်လက်ဟောကြားခဲ့ရာ သီလကဏ္ဍတွင် အခြေခံ အဆင့်(စူဠသီလ)၊ အလယ်တန်းအဆင့်(မဇ္ဈိမသီလ)၊ အထက်တန်းအဆင့်(မဟာသီလ)တို့ ရှိကြောင်း၊ ဤလောက၌ ရဟန်းတို့သည် အသက်သတ်ခြင်းကို ပယ်ခွာရှောင်ကြဉ်၍ တုတ်၊ ဓား၊ လက်နက်တို့ကို ကိုင်ဆောင်ရန် ရှက်ကြောက်ရွံ့ပြီး သနားသောကြောင့် မကိုင်ဆောင်ဘဲ ခပ်သိမ်းသောသတ္တဝါတို့၏ အစီးအပွားအား အလိုရှိခြင်းသည်လည်း ရဟန်းတို့၏ အခြေခံသီလဖြစ်သည်။ ပေးလှူသောပစ္စည်းကိုသာအလိုရှိခြင်း၊ မေထုန်အကျင့်ရှောင်ခြင်း၊ မှားသော/ ကုန်းတိုက်သော/ ကြမ်းတမ်းသော/အကျိုးမရှိသော စကားများရှောင်ခြင်း၊ မျိုးစေ့အပင် ချိုးယူဖျက်ဆီးခြင်းကို ရှောင်ခြင်း၊ ကခြင်း/သီဆို တီးမှုတ်ခြင်း/ပွဲကြည့်ခြင်း/ပန်းပန်ခြင်း/ နံ့သာခြယ်လိမ်းခြင်း၊ လယ်ယာတိရစ္ဆာန်အလှူခံခြင်းနှင့် ဖမ်းဆီးလုယက်ဓားပြတိုက်ခြင်းတို့မှ ရှောင်ကြဉ်ရန် တို့ပါဝင်ပေသည်ဟု ဟောသည်။

 အလယ်တန်းအဆင့်သီလတွင် မျိုးစေ့အပေါင်း၊ အပင်အပေါင်းကို ဖျက်ဆီးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ သိုမှီးသုံးဆောင်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ပွဲကြည့်ခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ လောင်းကစားခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ မြင့်သောနေရာ မြတ်သောနေရာမှရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ လိမ်းခြယ်ခြင်း ဆင်ယင်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ဖီလာစကားပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ အငြင်းစကားကိုပြောခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ တမန်အမှု အစေအပါးအမှု ဆောင်ရွက်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ လာဘ်အလို့ငှာ အံ့ဖွယ်ဖြစ်စေခြင်း မြှောက်ပင့်ခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်းတို့ ပါဝင်ကြသည်ဟု ဟောသည်။

အထက်တန်းအဆင့်သီလတွင် အင်္ဂကျမ်း၊ နိမိတ်ကျမ်း၊ အင်္ဂဝိဇ္ဇာကျမ်း စသည့်အတတ်ဖြင့် အသက် မွေးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ ကျောက်မျက်လက္ခဏာ စသောအတတ်ဖြင့် အသက်မွေးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ စစ်ထွက်လတ္တံ့ စသောအတတ်ဖြင့် အသက်မွေးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ လကြတ်နေကြတ်လတ္တံ့ စသောအတတ်ဖြင့် အသက်မွေးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ သတို့သမီးဆောင်ယူ ထိမ်းမြားပေးခြင်း စသောအတတ်ဖြင့် အသက်မွေးခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ခြင်း၊ နတ်ကိုးနတ်ပူဇော်ခြင်းစသော ဖီလာအတတ် ဖြင့်အသက်မွေးခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ခြင်းတို့ ပါဝင်ကြ သည်ဟု ဟောသည်။

သမာဓိကဏ္ဍ

မင်းကြီး ရဟန်းသည် အဘယ်သို့လျှင် ဣန္ဒြေတို့ ၌ ပိတ်ထားသော တံခါးရှိသနည်း၊ စောင့်စည်းသနည်း ဆိုသော် ရူပါရုံကိုမြင်လျှင် မိန်းမ၊ ယောကျ်ားစသော သန္တန်နိမိတ်ကို စွဲယူလေ့မရှိချေ။ စက္ခုန္ဒြေကို မစောင့်စည်းလျှင် မက်မောခြင်း “အဘိဇ္ဈာ”၊ နှလုံး မသာယာခြင်း “ဒေါမနဿ” ဟူသော ယုတ်မာသော အကုသိုလ်တရားတို့သည် မစောင့်စည်းသူတို့ကို နှိပ်စက်ကုန်သည်။ စက္ခုန္ဒြေကို စောင့်စည်းသကဲ့သို့ နားဖြင့်အသံ “သဒ္ဒါရုံ”ကိုလည်းကောင်း၊ နှာခေါင်းဖြင့် အနံ့ “ဂန္ဓာရုံ” ကိုလည်းကောင်း၊ လျှာဖြင့် အရသာ “ရသာရုံ”ကို လည်းကောင်း၊ ကိုယ်ဖြင့် အတွေ့ “ဖောဋ္ဌဗ္ဗာရုံ”ကို လည်းကောင်း၊ စိတ်ဖြင့် သဘော “ဓမ္မာရုံ”ကိုလည်းကောင်း ဣန္ဒြေတို့ကို စောင့်စည်းအပ်ရာသည်ဟု ဟောသည်။

ပညာကဏ္ဍ

ရဟန်းသည်ကာမဂုဏ်၊ အကုသိုလ်တရား၊ ကြံစည်ခြင်း “ဝိတက်”တို့နှင့်တကွ သုံးသပ်ဆင်ခြင်ခြင်း ဝိစာရ နှင့် နီဝရဏတရားငါးပါးတို့ မရှိသောကြောင့် နှစ်သိမ့်ခြင်း “ပီတိ”၊ ချမ်းသာခြင်း “သုခ”ရှိသော ပထမဈာန် သို့ ရောက်သည်။ ဝိတက်ဝိစာရငြိမ်းခြင်းကြောင့် မိမိ သန္တန်၌ စိတ်တည်ကြည်ခြင်း “သမာဓိ” ကြောင့် ဖြစ်သောပီတိသုခရှိသော ဒုတိယဈာန်သို့ ရောက်သည်။ ရဟန်းသည် နှစ်သိမ့်ခြင်း “ပီတိ”ကို မတပ်မက်ခြင်းကြောင့် သတိသမ္ဗဇဉ်နှင့် ပြည့်စုံသည်ဖြစ်၍ လျစ်လျူရှုလျက်နေသည်။ တတိယဈာန်ကြောင့် လျစ်လျူရှုသူ၊ သတိရှိသူသည် ချမ်းသာစွာရှိသည်။ လျစ်လျူရှုမှု “ဥပေက္ခာ” ကြောင့် ဖြစ်သည့် သတိ၏ စင်ကြယ်ခြင်းရှိသော စတုတ္ထဈာန်သို့ ရောက်နေသည်ဟု ဟောသည်။

စိတ်ကဏ္ဍ

မင်းကြီး တည်ကြည်သောစိတ်သည် စင်ကြယ်ဖြူစင်ပြီး ညစ်ကြေးညစ်ညူးခြင်းကင်းကာ နူးညံ့ သင့်လျော်တည်တံ့မတုန်မလှုပ်ခြင်းသို့ရောက်သော် ထိုရဟန်းသည် ဝိပဿနာဉာဏ်အမြင်သို့ ရောက်ပြီဖြစ်သည်။ ထိုရဟန်းသည် စိတ်ဖြင့်ပြီးသောကိုယ်ကို ဖန်ဆင်းပြီး မနောမယိဒ္ဓိဉာဏ်သို့ ရောက်သည်။ ထို့နောက်များပြားသော တန်ခိုးဖန်ဆင်းခြင်း ဣဒ္ဓိဝိဓဉာဏ်သို့ရောက်သည်။ ထိုရဟန်းသည် အထူးသဖြင့် စင်ကြယ်သောလူတို့နားထက် သာလွန်သော နတ်တို့နားနှင့်တူသည့် ဒိဗ္ဗသောတဉာဏ်သို့ ရောက်သည်။ တစ်ပါးသောပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ စိတ်ကို မိမိစိတ်ဖြင့် ပိုင်းခြားသိသော စေတောပရိယဉာဏ်လည်းရောက်သည်။ ရှေးဘဝကကိုမြင်နိုင်သော ပုဗ္ဗေနိဝါသာ နုဉာဏ် သို့လည်း ရောက်သည်။ စုတိ “သေခြင်း” နှင့် ဥပပါတ “ပဋိသန္ဓေ” ဖြစ်ခြင်းကိုသိသော စုတူပပါတ ဉာဏ်သို့လည်းရောက်သည်။ အာသဝတို့ကိုကုန်စေသော အာသဝက္ခဉာဏ်သို့ရောက်သည်။ ဆင်းရဲတို့ ချုပ်ရာ နိဗ္ဗာန်ကိုရောက်ကြောင်း အကျင့်မှန်ဖြစ်ပြီး ကာမာသဝ၊ ဘဝါသဝ၊ အဝိဇ္ဇာသဝတို့မှလည်း လွတ်မြောက်ကာ ပဋိသန္ဓေနေမှုကုန်၍ မဂ်ကိစ္စပြုပြီးဖြစ်ကြောင်း အဇာတသတ်မင်းအား ဟောကြားခဲ့သည်တို့ကို နိဗ္ဗာန်အကျိုးမျှော်၍ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့် အခါသမယတွင် ပူဇော်ရေးသားလိုက်ရပါသည်။ 

ကိုးကား-

၁။ မင်းကွန်း တိပိဋကဓရ ဓမ္မဘဏ္ဍာဂါရိက ဆရာတော်ဘုရားကြီး၏ မဟာဗုဒ္ဓဝင် တတိယတွဲ

၂။ ဒေါ်အုန်းမဟာဝိဇ္ဇာ၏ ပါ‌‌‌ဠိစာပေသမိုင်း

Source- Myawady Webportal

(ယမန်နေ့မှအဆက်)

တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်း “ရာဂီ” ၏ အကြွင်းအကျန်လေပွေလှိုင်း မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ လေပွေလှိုင်းအဆင့်ဖြင့် ၃ ရက်ခန့် ကြာမြင့်စွာ ဖြတ်ကျော်ခဲ့ရာ ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်နေသည့် ၉-၉-၂၀၂၄ ရက်နေ့မှ ၁၂-၉-၂၀၂၄ ရက်နေ့များအတွင်း မိုးကြီးခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကာ မိုးရေချိန် စံချိန်သစ်တင်ခြင်းများကို ၁၅ ကြိမ်တိုင်တိုင် တိုင်းတာရရှိခဲ့ပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် တိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်း “ရာဂီ” ၏ အကြွင်းအကျန်လေပွေလှိုင်းများ ဖြတ်သန်းနေစဉ်ကာလအတွင်း တောင်ကျချောင်းရေများ အရှိန်အဟုန် ပြင်းစွာ စီးဆင်းမှုကြောင့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်ကိုးခုတွင် ရေကြီးရေလျှံမှုများနှင့် မြေပြိုမှုများ နှစ်ပေါင်း ၈၀ ကျော်အတွင်း မကြုံစဖူးခံစားခဲ့ရခြင်းကြောင့် လူပေါင်း ၅၂၀ သေဆုံး၊ ပျောက်ဆုံးခဲ့ပြီး ကဏ္ဍပေါင်းစုံတွင် ထိခိုက်ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရပါသည်။

(ဃ) ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် မုန်တိုင်းများအခြေအနေ

မုန်တိုင်းအကြိမ်ရေ လျော့နည်းလာမှု။ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်မှာ မုန်တိုင်းများဖြစ်ပေါ်ခြင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ကောင်းကျိုး၊ ဆိုးကျိုး ဒွန်တွဲနေလေ့ရှိပါသည်။ မိုးကြိုကာလ မုန်တိုင်းဖြစ်လျှင် မုတ်သုံကို အဝင်စောစေပြီး မုတ်သုံကာလအတွင်း မုန်တိုင်းဖြစ်ခဲ့လျှင် မုတ်သုံအင်အားကောင်းစေကာ မိုးပိုရစေပါသည်။ မြန်မာ့ကမ်းရိုးတန်းကို တည့်တည့်ဖြတ်ပြီဆိုပါက ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများကို ဖြစ်စေတတ်သည်။ (၁၈၉၁-၂၀၂၀) အတွင်း ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တွင် မုန်တိုင်းအရေအတွက် စုစုပေါင်း ၁၂၂၇ ကြိမ် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့်အနက် (၁၈၉၁-၁၉၇၀) ကာလနှင့် (၁၉၇၁-၂၀၂၀) ကာလတို့ကို ခွဲခြားလေ့လာကြည့်လျှင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့်အတူ မုန်တိုင်းအရေအတွက် လျော့နည်းလာနေသည်ကို သိသာထင်ရှားစွာ တွေ့မြင်ရပါသည်၊၊

လွန်ခဲ့သည့် (၁၈၉၁-၁၉၇၀) ကာလတွင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၌ တစ်နှစ်လျှင် ပျမ်းမျှအားဖြင့် မုန်တိုင်း ၁၁ ကြိမ်ခန့် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး နောက်ပိုင်းကာလများဖြစ်သော (၁၉၇၁-၂၀၂၀) အတွင်းတွင် တစ်နှစ်ပျမ်းမျှအားဖြင့် မုန်တိုင်း ခုနစ်ကြိမ်ခန့်သာ ဖြစ်ပွားမှုရှိတော့ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့ကြောင့် တစ်နှစ်တွင် ပျမ်းမျှအားဖြင့် မုန်တိုင်း လေးကြိမ်ခန့် လျော့နည်းသွားသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

မုန်တိုင်းပြင်းအားတိုးလာမှု။ မုန်တိုင်းအကြိမ်ရေနည်းသွားသော်လည်း မုန်တိုင်းဖြစ်ပေါ်ပြီး မြန်မာ့ကမ်းရိုးတန်းသို့ ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်ပြီဆိုပါကလည်း အင်အားကြီးမုန်တိုင်းများအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိတတ်ကြောင်း၊ ၂၀၀၆ ခုနှစ် “မာလာ”မုန်တိုင်း၊ ၂၀၀၇ ခုနှစ် “အာကရှ်” မုန်တိုင်း၊ ၂၀၀၈ ခုနှစ် “နာဂစ်”မုန်တိုင်း၊ ၂၀၁၁ခုနှစ် “ဂီရိ” မုန်တိုင်း၊ ၂၀၂၃ ခုနှစ် “မိုခါ”မုန်တိုင်းများက သာဓကအဖြစ် ညွှန်ပြလျက်ရှိပါသည်။

မုန်တိုင်းအစပျိုးရာနေရာ၊ ဖြစ်ပွားသည့် အချိန်နှင့် မုန်တိုင်းလမ်းကြောင်းများ သွေဖည်လာမှု။ ၂၀၂၂ ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် အားကောင်းသော မုန်တိုင်းငယ် (02B/2022) သည် မုန်တိုင်းအဖြစ်နည်းသော ကပ္ပလီပင်လယ်ပြင်မှ အစပျိုးခဲ့ခြင်း၊ မုန်တိုင်းလုံးဝမဖြစ်ဖူး သော မတ်လတွင်ဖြစ်ပွားခြင်း စသည့် ထူးခြားချက်များ တွေ့ရှိလာရပါသည်။ ထို့ပြင် ၂၀၂၂ ခုနှစ် မေလ ၁၉ ရက်နေ့မှ ၂၁ ရက်နေ့အတွင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော မုန်တိုင်းငယ်သည်လည်း မုန်တိုင်းစတင်ဖြစ်ပွားလေ့မရှိသော ကပ္ပလီပင်လယ်ပြင်မြောက်ပိုင်း၌ ကမ်းခြေနှင့် အလွန်နီးကပ်စွာ စတင်အစပျိုးဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး အချိန်တိုအတွင်း မွန်ပြည်နယ်အတွင်းသို့ ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့ပါသည်။

အဆိုပါ မုန်တိုင်းငယ်သည် မုန်တိုင်း စတင်ဖြစ်ပွားလေ့မရှိသော ကပ္ပလီပင်လယ်ပြင်မြောက်ပိုင်း၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကာ မုန်တိုင်းဝင်ရောက်လေ့မရှိသော မွန်ပြည်နယ်အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခဲ့သည့် တစ်ခုတည်းသော ထူးခြားသည့် မုန်တိုင်းငယ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ အလားတူပင် ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော “ဂွ” မုန်တိုင်းနှင့် ၂၀၀၈ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သော “နာဂစ်” မုန်တိုင်းတို့၏ မုန်တိုင်းလမ်းကြောင်းကို လေ့လာကြည့်လျှင်လည်း ပုံမှန်မုန်တိုင်းလမ်းကြောင်းများနှင့်သွေဖည်၍ လတ္တီကျုနိမ့်သော ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးအနီးမှလည်းကောင်း၊ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသများမှလည်းကောင်း ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်ကို လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့ရပါသည်။

အနာဂတ်မြန်မာ့ရာသီဥတု ပြောင်းလဲနိုင်မှုအလားအလာများ

အနာဂတ်ကာလများတွင် ရာသီဥတု မည်ကဲ့သို့ပြောင်းလဲနိုင်မည်ဆိုသည့် ခန့်မှန်းချက်ကို သိရှိမှသာ အဆိုပါရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် လိုက်လျောညီထွေ နေထိုင်နိုင်မည့်နည်းလမ်းများ၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို လျှော့ချနိုင်မည့်နည်းလမ်းများကို စီမံချက်များ ချမှတ်ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ ကာဗွန်ထုတ်လုပ်မှုတွက်ချက်သည့်လမ်းကြောင်း (Representative Concentration Pathway- RCP) RCP 4.5 နှင့် RCP 8.5 တို့ဖြင့် တွက်ထုတ်ထား သော နောင်လာမည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အနာဂတ်ကာလများအတွက် ရွာကျမှုဖြစ်စဉ်များ ပြောင်းလဲနိုင်မှု ရာခိုင်နှုန်းနှင့် အမြင့်ဆုံးအပူချိန် မြင့်တက်လာနိုင်မှုအလားအလာတို့ကို ဇယား-၂ အတိုင်း ဖော်ပြအပ်ပါသည်။

ဇယား-၂။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် RCP 4.5 နှင့် RCP 8.5 တို့ဖြင့် တွက်ထုတ်ချက်ရရှိသော ပြောင်းလဲလာနိုင်သည့် ရာသီဥတု အခြေအနေများ

ရာသီဥတု ပြောင်းလဲခြင်းသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ လူသားများအား ခြောက်လှန့်နေသော စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ်ပင်ဖြစ်ပါသည်။ ယနေ့ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးတွင် ရာသီဥတုမျှတစေရေးအတွက် ပြုမူဆောင်ရွက်မှုများ၊ ကျွမ်းကျင်မှုနည်းပညာများဖြင့် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုလျှော့ချရေးများကို ဆောင်ရွက်နေကြသော်လည်း လေထုအတွင်းရောက်ရှိနေပြီးဖြစ်သော ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့များကြောင့် ထိခိုက်မှုဆိုးကျိုးများကို တစ်ကမ္ဘာလုံး ဆက်လက်ခံစားနေရဦးမည် ဖြစ်ပါသည်။ အထက်ဖော်ပြပါအချက်များအရ ရာသီဥတုပြောင်းလဲနေခြင်းကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထိခိုက်မှုဆိုးကျိုးများကို လက်ရှိတွင် ခံစားနေရသကဲ့သို့ အနာဂတ်တွင်လည်း ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ် ခံစားနေရဦးမည်ဖြစ်ပါသည်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အရေးကြီးကဏ္ဍများတွင် ပျက်စီးဆုံးရှုံးလွယ်သည့်အခြေအနေများကို လျှော့ချရန်၊ လိုက်လျောညီထွေ ပြုမူ နေထိုင် ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု လျှော့ချရေးအစီအစဉ်များ၊ ချမှတ်ဆောင်ရွက်ရန် ရာသီဥတုဒဏ် ကြံ့ကြံ့ခံနိုင်သော အစီအမံများကို ချမှတ်၍ အကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်သွားရမည်ဖြစ်ပါသည်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ အစွန်းရောက်ဖြစ်စဉ်များ ပေါ်ပေါက်လာပါကလည်း တရားမဝင်သတင်းဌာနများနှင့် Social Media များမှ ခိုင်မာမှုမရှိသော ထုတ်လွှင့်ချက်များအပေါ် နားယောင်မှုမပြုဘဲ မိုးလေဝသနှင့်ဇလဗေဒညွှန်ကြားမှုဦးစီးဌာနမှ အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ ထုတ်ပြန်ပေးလျက်ရှိသော ကြိုတင်သတိပေးချက်များကို ဂရုပြုနားထောင်၍ အမျိုးသားသဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာစီမံခန့်ခွဲမှုကော်မတီ၏ ကြီးကြပ်လမ်းညွှန်မှုများကို သဘာဝဘေးအန္တရာယ်အသွယ်သွယ်မှ ဘေးကင်းလုံခြုံနိုင်စေရေးအတွက် လိုက်နာဆောင်ရွက်ကြရန် တိုက်တွန်းနှိုးဆော်လိုက်ရပါသည်။ ။

Source: https://www.moi.gov.mm/article/63514

ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဒဏ်ကို ဆိုးရွားစွာခံစားရလျက်ရှိရာ အခြားသောနိုင်ငံများကဲ့သို့ပင် မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုနှင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကို နှစ်စဉ်ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရပါသည်။ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ကျရောက်နိုင်မှုသည် ယခင်ကထက် ဖြစ်ပွားမှုနှုန်း ပိုမိုမြင့်မားလာသည်သာမက အဖျက်စွမ်းအားသည်လည်း ပိုမိုပြင်းထန်လာသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။

၂၀၂၃ ခုနှစ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ထိခိုက်ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေညွှန်းကိန်း (World Risk Index - 2023) အရ မြန်မာနိုင်ငံသည် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကြောင့် ထိခိုက်ဆုံးရှုံးနိုင်ခြေညွှန်းကိန်း ၃၆ ဒသမ ၂၆ ရှိပြီး ကမ္ဘာ့နိုင်ငံပေါင်း ၁၉၃ နိုင်ငံအနက် အဆင့်ခြောက်နေရာတွင် ရှိနေကြောင်း ဖော်ပြထားပါသည်။ (source: https://weltrisikobericht.de/wpcontent/ uploads/ 2024/01/ WorldRiskReport_ 2023_english_online.pdf) ရာသီဥတုပြောင်းလဲ ဖောက်ပြန်ခြင်းသည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကိုသာမက လူသားတို့၏ လူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေးကိုပါ သိသိသာသာ သက်ရောက်မှုရှိစေပါသည်။

မြန်မာနိုင်ငံလူဦးရေ၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် လယ်ယာထွက်ကုန်၊ မွေးမြူရေးနှင့် ရေထွက်ပစ္စည်းလုပ်ငန်းများအပေါ်တွင် မှီခိုနေရသောကြောင့် ၎င်းတို့၏ စားဝတ်နေရေး ဖူလုံကြွယ်ဝမှုသည် သင့်တင့်မျှတသော ရာသီဥတုအခြေအနေပေါ်တွင် များစွာမူတည်လျက်ရှိပါသည်။ တစ်နည်းဆိုရသော် အစွန်းရောက်ရာသီဥတုဖြစ်စဉ်များနှင့် သဘာဝ ဘေးဒဏ်များသည် မြန်မာ့စီးပွားရေး၊ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတို့အပေါ် ထိခိုက်လွယ်ပြီး သက်ရောက်မှုများစွာ ရှိစေပါသည်။

ဖန်လုံအိမ်အာနိသင်သည် နေ၏အပူကို စုပ်ယူထိန်းညှိပေးကာ မြေကြီးပေါ်ရှိ အပူချိန်ကို သက်သောင့်သက်သာ ဖြစ်စေသောကြောင့် ကမ္ဘာမြေပေါ်ရှိ သက်ရှိများအတွက် အကျိုးပြုသော သဘာဝဖြစ်စဉ် တစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် စက်မှုလုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှု၊ မွေးမြူရေး၊ မော်တော်ကားများနှင့် ရုပ်ကြွင်းလောင်စာများ အသုံးပြုမှုစသည့် လူသားတို့၏ လုပ်ဆောင်ချက်များမှ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့များ အလွန်အကျွံထုတ်လွှတ်သည့် အကျိုးဆက်အနေဖြင့် လေထုထဲတွင် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ပမာဏအဆမတန် တိုးလာစေပြီး ကမ္ဘာကြီးကို ပူနွေးလာစေကာ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ဦးတည်လာခဲ့ပါသည်။ မုတ်သုံရပ်ဝန်းတွင် တည်ရှိနေသော မြန်မာနိုင်ငံသည်လည်း ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဒဏ်ကို သိသာထင်ရှားစွာ ခံစားနေရသည်ဖြစ်ရာ အနောက်တောင် မုတ်သုံလေဆိုင်ရာပြောင်းလဲမှုများ၊ နွေကာလစံချိန်တင်အပူချိန်မြင့်တက် လာမှုများ၊ မိုးရွာသွန်းမှုပုံစံပြောင်းလဲမှုများ၊ မုန်တိုင်းကြီးများဝင်ရောက်မှုများ စသည်တို့မှာ ထင်ရှားသည့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ ခြေရာများပင်ဖြစ်ပါသည်။

မြန်မာ့သမိုင်းတွင် ကြုံတွေ့ခံစားခဲ့ရသော ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုခြေရာများ

(က) အမြင့်ဆုံးအပူချိန်များ ပြောင်းလဲလာခြင်း

 ယခုအခါ ကမ္ဘာ့ပျမ်းမျှအပူချိန်သည် စက်မှုထွန်းကားသည့်ကာလ (၁၈၅၀-၁၉၀၀) ၏ ပျမ်းမျှအပူချိန်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ကြည့်ပါက ၁ ဒသမ ၄၅ ဒီဂရီဆဲလ်စီးယပ်အထက် ပိုမိုမြင့်တက်နေလျက်ရှိပြီး ၂၀၂၃ ခုနှစ်သည် ကမ္ဘာ့အပူဆုံး နှစ်တစ်နှစ် ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ အလားတူ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း ၂၀၂၃ ခုနှစ်၏ အမြင့်ဆုံးအပူချိန်သည် (၁၉၈၁-၂၀၁၀) ကာလ၏ ပျမ်းမျှအမြင့်ဆုံးအပူချိန်ဖြစ်သော ၃၁ ဒသမ ၃ ဒီဂရီဆဲလ်စီးယပ်ထက် ၁ ဒသမ ၄ ဒီဂရီဆဲလ်စီးယပ် ပိုမိုမြင့်တက်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ အပူဆုံးလများဖြစ်သည့် မတ်လနှင့် ဧပြီလတို့တွင် ထိုလများ၏ ပျမ်းမျှအပူချိန်ထက် ၂ ဒသမ ၇ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်ခန့် ပိုမိုမြင့်တက်နေရာ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ ပြဿနာများအပြင် သောက်သုံးရေရှားပါးသည့်ပြဿနာများကို မိုးခေါင်ဒေသများ၌သာမက မြေလတ်ဒေသများတွင်ပါ ခံစားနေကြရပါသည်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၏ နွေကာလမတ်လနှင့် ဧပြီလနှစ်လအတွင်း မြန်မာနိုင်ငံ၌ အမြင့်ဆုံးအပူချိန် စံချိန်သစ်တင်ခြင်းကို ၃၅ ကြိမ်တိတိ တိုင်းတာရရှိခဲ့ပြီး ၎င်းတို့အနက် ဧပြီလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် တိုင်းတာရရှိခဲ့သော ချောက်မြို့၏ အပူချိန်စံချိန် သစ်ဖြစ်သည့် ၄၈ ဒသမ ၂ ဒီဂရီဆဲလ် စီးယပ်သည် မြန်မာနိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံလုံး၏ အမြင့်ဆုံးအပူချိန် စံချိန်သစ်လည်းဖြစ်ခဲ့ပါသည်။ ထို့အပြင် အယ်လ်ဒိုရာဒို ရာသီဥတုနှင့် မိုးလေဝသစင်တာမှ တစ်ကမ္ဘာလုံးရှိ မြို့ကြီးများအနက် အပူချိန်အမြင့်ဆုံး ၁၅ မြို့၏ အမြင့်ဆုံးအပူချိန်များကို နေ့စဉ်ဖော်ပြပေးခဲ့ရာ ချောက်မြို့၊ မင်းဘူးမြို့၊ မကွေးမြို့၊ ညောင်ဦးမြို့တို့သည် ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဧပြီလ ၂၈ ရက်နေ့တွင် ကမ္ဘာ့အပူချိန်အမြင့်ဆုံး ၁၅ မြို့တွင် ပါဝင်ခဲ့သည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ (source: https:// www. eldor-adoweather.com/climate/world-extremes/world-temp-rainfall-extremes.php)

(ခ) အနောက်တောင် မုတ်သုံရာသီ ပြောင်းလဲလာခြင်း

မြန်မာနိုင်ငံသည် မုတ်သုံရာသီ စက်ဝန်းအတွင်း တည်ရှိနေသော နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ အနောက် တောင်မုတ်သုံရာသီပြောင်းလဲမှုသည် နိုင်ငံ၏စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍကို များစွာ သက်ရောက်မှုရှိပါသည်။ ဇယား (၁) တွင် ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ၁၉၆၁-၁၉၉၀ နှစ် ၃၀ ကာလအပိုင်းအခြားနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ၁၉၉၁-၂၀၂၀ ကာလအပိုင်းအခြားတွင် ရက်သတ္တပတ် သုံးပတ်တာ ခန့် တိုတောင်းလာမှုသည် မုတ်သုံမိုးကို မှီခိုအားထားရသည့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများကို များစွာအခက်တွေ့စေခဲ့ပါသည်။

သို့ဖြစ်ရာ ပြောင်းလဲလာသည့် မုတ်သုံကာလနှင့် လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်စေမည့် သီးနှံအမျိုးအစားကို ရွေးချယ်စိုက်ပျိုးလာရခြင်းများရှိသလို သက်တမ်းတိုမျိုးစိတ်များအား ပြောင်းလဲစိုက်ပျိုးလာကြရသည်။ အခြားတစ်ဖက်တွင်လည်း မုတ်သုံအဝင်နောက်ကျလာခြင်းသည် နွေကာလ ရက်ရှည်လာခြင်းဖြစ်ရာ အပူချိန်မြင့်မားသောရက်များကို တာရှည်စေပါသည်။

(ဂ) မိုးရွာသွန်းမှု ပုံစံပြောင်းလဲလာခြင်း

 မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း မိုးရွာသွန်းမှုပုံစံကိုလေ့လာကြည့်ပါက တစ်နှစ်တာပျမ်းမျှမိုးရွာသွန်းမှုပမာဏ သိသိသာသာ တိုးလာခြင်း၊ လျော့နည်းသွားခြင်းမျိုးမရှိဘဲ တစ်နှစ်တာရွာသွန်းမြဲ မိုးရေချိန်ကို ပြည့်မီစွာ ရွာသွန်းလျက်ရှိသည်ကို တွေ့ရှိရပါသည်။ သို့ရာတွင် ရွာရမည့် အချိန်မဟုတ်ဘဲ အချိန်အခါမဟုတ် ရွာသွန်းခြင်း၊ တစ်နှစ်တာကာလအတွင်း ပျံ့နှံ့စွာဖြင့် ပုံမှန်ရွာသွန်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ အချိန်တိုအတွင်း ပြင်းထန်စွာ ရွာသွန်းခြင်းအစရှိသည့် မူမမှန်သော မိုးရွာသွန်းမှုပုံစံများကို နှစ်စဉ် ကြုံတွေ့လာရပါသည်။

အဆိုပါ အစွန်းရောက် မိုးလေဝသဖြစ်စဉ်များ၏ ဖြစ်ပွားသည့် အကြိမ်အရေအတွက် များပြားလာသကဲ့သို့ ပိုမိုပြင်းထန်လာသည်ကိုလည်း တွေ့ရှိရပါသည်။ ထို့အပြင် နောက်ဆက်တွဲ ဖြစ်စဉ်များဖြစ်သည့် လျှပ်တစ်ပြက်ရေကြီး ရေလျှံခြင်း၊ မြေပြိုခြင်းများကိုလည်း မကြာခဏ ကြုံတွေ့လျက်ရှိပါသည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလတွင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် မြောက်ပိုင်း၌ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော မုန်တိုင်းငယ်တစ်ခုသည် မြန်မာနိုင်ငံ မောင်တောမြို့အနီးမှ ကုန်းတွင်းသို့ ဖြတ်ကျော်ဝင်ရောက်ခဲ့ရာမှတစ်ဆင့် အချိန်တိုအတွင်း မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းခဲ့ရာ တောင်ကျ ချောင်းရေများ အရှိန်အဟုန်ပြင်းစွာဖြင့် စီးဆင်းခဲ့၍ ပခုက္ကူမြို့နယ်အတွင်း လျှပ်တစ်ပြက် ရေကြီးရေလျှံမှုများ ဖြစ်ပွားခဲ့ကာ ရွှေချောင်းတံတားပျက်စီးခြင်း၊ လူ ၁၀၆ ဦး သေဆုံးခဲ့ခြင်းများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါသည်။

ထို့အပြင် ၂၀၁၅ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း ကာလများတွင် မုတ်သုံလေအားကောင်းမှုကြောင့်လည်းကောင်း၊ အားပြင်း မုန်တိုင်းများ၏ အရှိန်ကြောင့်လည်းကောင်း မြန်မာနိုင်ငံတစ်ဝန်းတွင် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းကာ နိုင်ငံအနှံ့ရှိ မြစ်များ၊ ချောင်းများတွင် စိုးရိမ်ရေမှတ်ထက် ကျော်လွန်ကာ ကျယ်ပြန့် ပြင်းထန်သော ရေလွှမ်းမိုးမှုများ ဖြစ်ပေါ် ခဲ့ပါသည်။ အဆိုပါ ရေကြီးမှုကြောင့် သက်ရှိလူ၊ တိရစ္ဆာန်များ အသက်ဆုံးရှုံးရသည်သာမက လမ်းများ၊ တံတားများ၊ အိမ်များ၊ လယ်ကွင်းများနှင့် စိုက်ပျိုးသီးနှံ များ ရေနစ်မြုပ်မှုဒဏ်ကို ခံစားခဲ့ရသည်။

ထို့အပြင် မိုးသည်းထန်၍ ရေတိုက်စားမှုများကြောင့် အချို့တောင်တန်း ကုန်းမြင့်ဒေသများတွင် မြေပြိုမှုများကိုလည်း ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့ရလျက်ရှိသည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၈ ရက်နေ့က ရွာသွန်းခဲ့သော မိုးရေချိန် ၇ ဒသမ ၈၇ လက်မသည် ပဲခူးမြို့အတွက် လွန်ခဲ့သော ၅၉ နှစ်အတွင်း စံချိန်တင် မိုးရေချိန်ဖြစ်သည်။ ပဲခူးမြစ်ရေသည် ပဲခူးမြို့တွင် ရေခံကောင်းခြင်း၊ မြစ်အထက်ပိုင်းနှင့် မြစ်ဝှမ်းအတွင်း မိုးပျံ့နှံ့စွာနှင့် သည်းထန်စွာရွာသွန်းခြင်း၊ ပင်လယ်ဒီရေမြင့်တက်ချိန်နှင့် တိုက်ဆိုင်ခြင်း စသည်တို့ကြောင့် အခြားနှစ်များထက် အခြေအနေပိုဆိုးခဲ့ကာ ပဲခူးမြို့တွင် နှစ်ပေါင်း ၅၈ နှစ်အတွင်း အမြင့်ဆုံးမြစ် ရေမှတ် ၁၀၀၄ စင်တီမီတာဖြင့် စံချိန်တင် မြစ်ရေကြီးခဲ့ပါသည်။ ထို့အပြင် ၂၀၁၀ ပြည့်နှစ်တွင် အပူချိန်မြင့်တက်မှု၊ မိုးခေါင်မှုကြောင့် အင်းလေးကန်တစ်ခုလုံး ရေများ ခန်းခြောက်သွားသည်အထိ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ခဲ့ပြီး တစ်ဖန် ယခုနှစ် ၂၀၂၄ ခုနှစ်တွင် မိုးသည်းထန်စွာ ရွာသွန်းခဲ့မှုကြောင့် အင်းလေးကန်အတွင်း ရေများအဆမတန်စီးဝင်ကာ ရေကြီးရေလျှံမှု ဖြစ်ပွားပြီး အင်းလေးကန်ပတ်ဝန်းကျင်ရှိ ကျေးရွာများ၊ မြန်မာ့ရိုးရာ ရက်ကန်းစင်များ ရေနစ်မြုပ်ခဲ့ရပါသည်။ ထိုသို့ မိုးလေဝသနှင့်ဇလဗေဒဆိုင်ရာ အစွန်းရောက်ဖြစ်စဉ်များ နှစ်စဉ်ကြုံတွေ့ ခံစားရနေသည်မှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်း၏ ဆိုးကျိုးပြယုဂ်များပင် ဖြစ်ပါသည်။

မကြာသေးမီက ဖိလစ်ပိုင်ပင်လယ်ပြင်မှ စတင်အစပျိုးခဲ့ပြီး တောင်တရုတ်ပင်လယ်ပြင်ကို ဖြတ်သန်းခဲ့သော စူပါတိုင်ဖွန်းမုန်တိုင်း “ရာဂီ” ၏ အကြွင်း အကျန်တိမ်တိုက်များသည် ဖိလစ်ပိုင် နိုင်ငံ၊ တရုတ်နိုင်ငံ၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၊ ထိုင်းနိုင်ငံနှင့် လာအိုနိုင်ငံ ကုန်းတွင်းဒေသများကို ဖြတ်ကျော်ခဲ့ပြီးနောက် လေပွေလှိုင်းအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံသို့တိုင်ရောက်ရှိခဲ့ကာ အဖျက်စွမ်းအား အလွန် ပြင်းထန်ခဲ့ပါသည်။ ယင်းတိုင်ဖွန်း မုန်တိုင်း၏အရှိန်ကြောင့် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများဖြစ်သည့် ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ၊ တရုတ်နိုင်ငံ၊ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၊ ထိုင်းနိုင်ငံ၊ ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၊ လာအိုနိုင်ငံ၊ မြန်မာနိုင်ငံ၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံ စသည့်နိုင်ငံပေါင်း ကိုးနိုင်ငံတို့တွင် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းခဲ့ပြီး ရေကြီးရေလျှံမှုများကြုံတွေခဲ့ရကာ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်ပေါင်းများစွာ သေကျေ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရပါသည်။

(ဆက်လက်ဖော်ပြပါမည်)

Source: https://www.moi.gov.mm/article/63490

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံကို တည်ဆောက်မောင်းနှင်ကြရာမှာ နိုင်ငံရေးမောင်းနှင်အား၊ စီးပွားရေးမောင်းနှင် အားနဲ့ ကာကွယ်ရေးမောင်းနှင်အားဆိုပြီး မောင်းနှင်အား သုံးမျိုးရှိပါတယ်။ နိုင်ငံရေး တည်ငြိမ်မှုရှိမယ်၊ စည်းလုံးညီညွတ်မှု ရှိမယ်ဆိုရင်   နိုင်ငံရေးအားကောင်းမွန်ပြီး စစ်ရေးအင်အား၊ လုံခြုံရေးအင်အားကောင်းမွန်ပါကလည်း  ကာကွယ်ရေးအင်အား ကောင်းမွန်မှာဖြစ်ပါတယ်။   ဒီအင်အားနှစ်ခု ကောင်းမွန်နေဖို့အတွက် အခြေခံကတော့ စီးပွားရေးအင်အားပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ စီးပွားရေး မောင်းနှင်အားဟာ တိုင်းပြည်အတွက် အဓိကကျပါတယ်။

မိမိတို့နိုင်ငံဟာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးထုတ်ကုန်တွေကို အောင်မြင်အောင်ထုတ်လုပ်နိုင်တဲ့ အခြေခံ ကောင်းတွေကို ပိုင်ဆိုင်ထားရှိတဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တဲ့အတွက် နိုင်ငံတကာ မှာ  စားရေရိက္ခာလုံခြုံရေး Food Security ကို များစွာအထောက်အကူပြုနိုင်တဲ့ နိုင်ငံတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအတွက် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို အခြေခံတဲ့ စားသောက်ကုန်တွေ၊ လူသုံးကုန်တွေကို ဒေသထွက်ကုန်ကြမ်းတွေ အသုံးပြုပြီး အရည်အသွေးမြင့်ထုတ်လုပ်ကာ ဒေသတွင်းစီးပွားရေး ဖြစ်တဲ့ ပြည်တွင်းထွက်ကုန်ကနေ ပြည်ပပို့ကုန်ထိ မျှော်မှန်းဆောင်ရွက်နိုင်ကြမယ်ဆိုရင် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးတိုးတက်မှုရေချိန်တစ်ခုကို အားလုံးလှမ်းမျှော်မြင်တွေ့ကြမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကတစ်ဆင့် ပြည်ပပို့ကုန်ဆိုတဲ့အပိုင်းမှာလည်း မိမိတို့နိုင်ငံရဲ့ ဘိုးဘွားအမွေ ပထဝီမြေဟာ  ဘယ်လိုနေရာမျိုးပိုင်ဆိုင်ထားပါသလဲ၊ နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေနဲ့ နိုင်ငံ့စီးပွားရေးကို ပြည်ပအထိ ဘယ်လိုထိုးဖောက်ဆောင်ရွက်သွားမလဲဆိုတာ နိုင်ငံသားတိုင်း  သိသင့်တဲ့ အချက် တစ်ချက်လည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့်  ဒီနေရာမှာ စာရေးသူဟာ မြန်မာနိုင်ငံပါဝင်တဲ့ မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ စီးပွားရေးပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခြင်း အစီအစဉ်တွေနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ မဟာဗျူဟာ ရည်မှန်းချက်အချို့ကို စာဖတ်သူများထံ သတင်းစကားပါးသွားမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။

မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ( Greater Mekong Subregion-GMS ) ဆိုသည်မှာစာရေးသူဆိုခဲ့တဲ့ မဟာဗျူဟာရည်မှန်းချက်တွေကို မပြောခင်မှာ မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲရဲ့ သမိုင်းအကျဉ်းကို စာဖတ်သူတို့နဲ့ မိတ်ဆက်ပေးချင်ပါသေးတယ်။ မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ( Greater Mekong Subregion-GMS ) ဟာ အင်ဒိုချိုင်းနားကျွန်းဆွယ်မှာ တည်ရှိပါတယ်။ အာရှဒေသမှာ ရှိတဲ့  မဲခေါင်မြစ်ရဲ့ နိုင်ငံဖြတ်ကျော်ဒေသတစ်ခုလို့ ဆိုရပါမယ်။ အာရှဖွံ့ဖြိုးရေးဘဏ်( Asian Development Bank-ADB) ဟာ ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှာ အာရှဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး အစီအစဉ်တစ်ခုကို စတင်ရေးဆွဲခဲ့တယ်။  ဒီအစီအစဉ်မှာ အာရှဒေသတွင်း ခြောက်နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ လာအို၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံတို့ပါဝင်ခဲ့ကြတယ်။ မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ (GMS) ဆိုတာ မဲခေါင်မြစ်ဖြတ်သန်းစီးဆင်းရာ တစ်လျှောက်ဖြစ်ပြီး မြေဧရိယာအကျယ်အဝန်း ၂ ဒသမ ၆ သန်း စတုရန်းကီလိုမီတာနဲ့ လူဦးရေပေါင်း ၃၂၆ သန်းကျော် မှီတင်းနေထိုင်တဲ့ ဒေသခွဲကြီးတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့ပြင် မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲဟာ အရှေ့အာရှ၊   တောင်အာရှနဲ့အရှေ့တောင် အာရှဒေသတွေရဲ့ Land Bridge (ကုန်းမြေပေါင်းကူး)တစ်ခုအဖြစ် မဟာဗျူဟာကျကျ အရေးပါနေတယ်ဆိုတာကို စာဖတ်သူများဆီ မျှဝေပေးလိုပါတယ်။

မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ(GMS)အတွင်းမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံတွေဟာ ဒေသတွင်းစီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့အတွက်  မဲခေါင်မြစ်ကော်မရှင်(Mekong River Commission -MRC) ၊ မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အစီအစဉ်(GMS – Programme)နဲ့ အာဆီယံ-မဲခေါင်ဖွံ့ဖြိုးရေး ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုအစီအစဉ် ( ASEAN - Mekong Basin Development Cooperation -AMBDC) စတဲ့ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး အစီအစဉ်တွေကိုပါ ချမှတ် ဆောင်ရွက်နေတာကို တွေ့ရပြန်ပါတယ်။ ဒီလိုပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြတဲ့ နေရာမှာ  အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများရဲ့ ငွေကြေးဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့ကူညီမှုများကို ရယူဆောင်ရွက်ကြသလို အဓိကထောက်ပံ့ပေးတဲ့အဖွဲ့အစည်းကတော့ အာရှဖွံ့ဖြိုးရေး ဘဏ် (ADB)ပဲဖြစ်ပါတယ်။

မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ(GMS)ရဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု အဓိကရည်ရွယ်ချက်ကတော့ ပိုမိုပေါင်းစည်း ၍  ပြည့်စုံကြွယ်ဝပြီး လိုက်လျောညီထွေမှုရှိသည့် မဲခေါင်ဒေသခွဲ ဖြစ်လာစေရေး၊ ချိတ်ဆက်မှု (Connectivity)   ပိုမိုကောင်းမွန်လာစေရေး၊ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်စွမ်း( Competitiveness) မြင့်မားလာ စေရေးနှင့် အသိုက်အဝန်း(Community) စိတ်ဓာတ်ကို မြှင့်တင်ရေးတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။

မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ၏ မဟာဗျူဟာဦးတည်ချက် လူ့အဖွဲ့အစည်းမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဒေသတွင်း နိုင်ငံတွေကြားမှာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ကမ္ဘာကြီးအတွင်းမှာပဲ ဖြစ်ဖြစ်ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ အဖွဲ့အစည်း ဟာ  မည်ရွေ့မည်မျှ ခိုင်မာကျစ်လျစ်လည်းဆိုတာကို  အားလုံး သိချင်ကြမှာပါပဲ။ သူတို့ဘာတွေ လုပ်ကြမှာလဲ၊ ဒေသတွင်းကတစ်ဆင့် ပါဝင်တဲ့နိုင်ငံတွေထိ အမျိုးသား အကျိုးစီးပွားမည်ရွေ့မည်မျှ ခိုင်မာကောင်းမွန်သွားကြမှာလဲ၊ ပြည်သူတွေဘယ်လောက်  မျှော်လင့်ချက်ရေချိန်ထားနိုင်ကြမှာလဲ စတဲ့အချက်တွေဟာ ပေါ်ပေါက်လာတဲ့ ဒီအဖွဲ့အစည်းကြီးကို အကဲခတ်မေးမြန်းနေကြမယ့် မေးခွန်းများလည်းဖြစ်ပါတယ်။ဥပမာလက်ရှိကမ္ဘာကြီးက  စိတ်ဝင်တစားစောင့်ကြည့်နေကြတဲ့ BRICS အဖွဲ့ အစည်းကြီးကို စိတ်ဝင်တစားစောင့်ကြည့်နေကြသလိုမျိုးလို့ ဆိုရမှာပေါ့။

GMS လို့ခေါ်တဲ့ မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အစီအစဉ်ကဏ္ဍတွေကို လေ့လာကြည့် ကြမယ်ဆိုရင်-

(၁)     သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍ (Transport)

(၂)     စွမ်းအင်ကဏ္ဍ (Energy)

(၃)     ဆက်သွယ်ရေးကဏ္ဍ(ICT)

(၄)     လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍ (Agriculture)

(၅)    သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကဏ္ဍ (Environment)

(၆)    ခရီးသွားလုပ်ငန်းကဏ္ဍ (Tourism)

(၇)    ကျန်းမာရေးကဏ္ဍ (Health)

(၈)   ကုန်သွယ်ရေးနှင့်  သယ်ယူပို့ဆောင်မှု     လွယ်ကူချောမွေ့စေရေး ကဏ္ဍ (Tran sport  and  Trade Facilitation)

(၉)    မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကဏ္ဍ  (Urban Development)

(၁၀) အခြားကဏ္ဍပေါင်းစုံနှင့် နယ်စပ်ဖြတ်ကျော် စီးပွားရေးဇုန်များ ( Other Multisector) စတဲ့ ကဏ္ဍအသွယ်သွယ်ရဲ့လုပ်ငန်းတွေကို အောင်မြင်အောင် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ မဟာဗျူဟာ  ဦးတည်ချက်တွေချမှတ်ထားတာကို လေ့လာတွေ့ရှိရတယ်။

မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ(GMS)၏ ဖွဲ့စည်းဆောင်ရွက်မှုများ

 GMS ဒေသတွင်းနိုင်ငံများရဲ့ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှု လုပ်ငန်းများရဲ့ တိုးတက်မှုအခြေအနေ အရပ်ရပ်ကိုတော့ GMS ထိပ်သီးအစည်းအဝေး၊ GMS စီးပွားရေးစင်္ကြံများဖိုရမ်၊ GMS ဝန်ကြီးအဆင့် အစည်းအဝေး၊  GMS အဆင့်မြင့်အရာရှိများ အစည်းအဝေးနဲ့ ကဏ္ဍအလိုက် လုပ်ငန်းအဖွဲ့တွေဖွဲ့စည်းပြီး ဆောင်ရွက် တာကိုတွေ့ရတယ်။  GMS ရဲ့ (၈)ကြိမ်မြောက် ထိပ်သီးအစည်းအဝေးကိုတော့ ၂၀၂၄ ခုနှစ်   နိုဝင်ဘာလမှာ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ ယူနန်ပြည်နယ် ကူမင်းမြို့မှာ ကျင်းပသွားမှာလည်းဖြစ်ပါတယ်။ မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲရဲ့ ကဏ္ဍအလိုက်လုပ်ငန်း(၇)ရပ် လွယ်ကူစွာ ဆောင်ရွက်နိုင်ဖို့ လုပ်ငန်းအဖွဲ့တွေ၊ ကော်မတီတွေနဲ့ ဖိုရမ်များကိုဖွဲ့စည်းပြီး ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုတွေ ဆောင်ရွက်နေတာကို တွေ့ရတယ်။ ဒီကဏ္ဍတွေကတော့ -

(၁)     စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့

(၂)     ဒေသတွင်း စွမ်းအင်ကုန်သွယ်မှုညှိနှိုင်းရေးကော်မတီ

(၃)     ဒေသခွဲပို့ဆောင်ရေးဖိုရမ်

(၄)     ခရီးသွားလုပ်ငန်းအဖွဲ့

(၅)    မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့

(၆)    ကျန်းမာရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး လုပ်ငန်းအဖွဲ့

(၇)   ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ စတဲ့ကဏ္ဍတွေအလိုက်၊   လုပ်ငန်းအဖွဲ့အလိုက်၊ ကော်မတီအလိုက်  ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းကြတာပဲဖြစ်တယ်။

ဒီနေရာမှာ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ GMS ဝန်ကြီးအဖြစ်   မည်သူကတာဝန်ယူပြီး နိုင်ငံအနေနဲ့ မည်သည့် လုပ်ငန်းတွေမှာ ပါဝင်နေကြတာလဲ၊  ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ ပထဝီမြေအနေအထားကရော မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲစီမံကိန်းမှာ ဘယ်လောက်အရေးပါလဲဆိုတဲ့ အချက်ဟာ ကျွဲကူးရေပါ အသိမျိုးမဟုတ်ဘဲ တိတိပပသိရမယ့် အချက်ဖြစ်လာတာကို တွေ့ရပြန်ပါတယ်။

မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ(GMS) တွင် မြန်မာနိုင်ငံမှဆောင်ရွက်မှုများ

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ GMS ဝန်ကြီးအဖြစ်   တာဝန်ယူဆောင်ရွက်နေတာကတော့  မြန်မာနိုင်ငံ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့်   နိုင်ငံခြားစီးပွားဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါ့ပြင်  မြန်မာနိုင်ငံရဲ့  မြန်မာနိုင်ငံရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် နိုင်ငံခြားစီးပွား ဆက်သွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာနဟာ နိုင်ငံညှိနှိုင်းရေးမှူးရုံး၊   နိုင်ငံဆိုင်ရာ အတွင်းရေးမှူးရုံးတွေအဖြစ် တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ပါတယ်။ ဒီနေရာမှာ  GMS အစီအစဉ်ကဏ္ဍများရဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ကဏ္ဍမှာပါဝင်တဲ့ GMS စီးပွားရေးစင်္ကြံလမ်းကြောင်း သုံးခုကို ကနဦးသိဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။      

ဒီစင်္ကြံသုံးခုကိုကတော့ မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ GMS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများကြား တောင်-မြောက်စီးပွားရေးစင်္ကြံမှာ ရန်ကုန် - ကူမင်း၊ အရှေ့-အနောက်စီးပွားရေးစင်္ကြံမှာ ဒါနန်း (ဗီယက်နမ်)-မော်လမြိုင်(မြန်မာ)-သီလဝါ(တိုးချဲ့)နဲ့ တောင်ပိုင်းစီးပွားရေးစင်္ကြံမှာ ဗန်ကောက်-ကန်ချနာဘူရီ-ထားဝယ် တိုးချဲ့အပိုင်းဆိုတဲ့ စင်္ကြံသုံးခုနဲ့ ဆောင်ရွက်သွားမှာဖြစ်ပါတယ်။  ဒေသတစ်လျှောက်ရဲ့ စာဖတ်သူများအနေနဲ့ မိမိဒေသများရဲ့ နိုင်ငံအတွက်အရေးပါမှုနဲ့ ဒေသဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး၊ လူမှုစီးပွားဘဝစတဲ့  အနာဂတ်ပုံရိပ်များကို  လှမ်းမျှော်ရှုမြင်နိုင်မှာပဲဖြစ်ပါတယ်။

GMS အဖွဲ့ဝင် မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ တိုးတက်ပြောင်းလဲလာမယ့် လူဦးရေ၊ လူမှုစီးပွား၊ ပတ်ဝန်းကျင်  အခြေအနေဆိုင်ရာ အချက်အလက်တွေကို ကြိုတင်တွက်ဆ ထားပြီးဖြစ်တယ်။ တွက်ဆထားချက်များအရ နိုင်ငံရဲ့ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက်မှုစနစ်ကို အရည်အသွေးပြည့်ဝစေဖို့ GMS ၏ ကျန်းမာရေးမဟာဗျူဟာနှင့် ချိတ်ဆက်ပြီး ဒေသန္တရအစိုးရတွေနဲ့ ပေါင်းစပ်ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်သွားမှုတွေရှိနေကြောင်း လေ့လာတွေ့ရှိရတယ်။ နိုင်ငံတော်ရဲ့စီးပွားရေး ရည်မှန်းချက်ဖြစ်တဲ့ စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးအတွက် စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးထုတ်ကုန်တွေကို ခေတ်မီနည်းစနစ်တွေသုံးပြီး အလေးထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိတယ်။ ပြည်တွင်းပို့ကုန်မှသည် ပြည်ပပို့ကုန်အထိ တိုးမြှင့်နိုင်ဖို့နိုင်ငံတော် စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီအစိုးရအနေနဲ့ ဦးတည်ချက်ချမှတ် ဆောင်ရွက်နေတာကို   စာဖတ်သူတို့ သိမြင်ပြီးသားပဲဖြစ်ပါတယ်။  GMS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနဲ့ ညှိနှိုင်းဆောင်ရွက်မှုတွေအပြင်  အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် ချုပ်ဆိုခဲ့တဲ့ ဘက်စုံပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေး သဘောတူစာချုပ်များအပါအဝင် အခြားသောနိုင်ငံတကာ ကတိကဝတ်များကိုလည်း တက်ညီလက်ညီ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွားမှာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးကဏ္ဍဦးတည်ချက်

စီးပွားရေးကဏ္ဍ တိုးတက်မှုတွေကို နိုင်ငံများမှာ လယ်ယာကဏ္ဍ၊ စက်မှုကဏ္ဍနဲ့ဝန်ဆောင်မှု ကဏ္ဍစတဲ့   ကဏ္ဍတစ်ခုခုနဲ့  အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်မှုကိုကြည့်ပြီး နိုင်ငံတော်၏ GDP ကို တွက်ချက်ကြပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီက ချမှတ်ထားတဲ့  စီးပွားရေးဦးတည်ချက်များတွင်  စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကဏ္ဍကို အဓိကအခြေခံထားတာကိုလည်း တွေ့ရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလို အခြေခံထားရခြင်းအကြောင်းကလည်း မိမိနိုင်ငံရဲ့ ပထဝီပိုင်ဆိုင်မှုကိုက စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို အခြေခံစေတဲ့ သမိုင်းမြေခံဖြစ်နေလို့ပဲဆိုတာကို အားလုံးသိမြင်နားလည်ကြရပါမယ်။

စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများက    ရရှိလာတဲ့ ထွက်ကုန်တွေကို ကုန်ထုတ်စွမ်းအားစုတွေအဖြစ်ပြောင်းလဲပြီး   ပြည်တွင်းဖူလုံမှုမှသည် ပြည်ပပို့ကုန်မြှင့်တင်ရေးအထိ   တိုးချဲ့မျှော်မှန်းဆောင်ရွက်ကြရပါမယ်။   မိမိနိုင်ငံရဲ့  ပြည်တွင်းထုတ်လုပ်မှုအတွက်  အသေချာဆုံးလုပ်ငန်းဟာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများမှ ကုန်ထုတ်လုပ်ခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။

ဒါကြောင့် နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေး ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် အနေနဲ့ စိုက်ပျိုးရေးနှင့်မွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများကနေ ကုန်ထုတ်လုပ်ခြင်းကို တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များအလိုက် မဖြစ်မနေတိုးမြှင့် ဆောင်ရွက်သွားဖို့ တိုက်တွန်း ပြောကြားနေခြင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။  နိုင်ငံတိုင်းမှာ သူ့လူ့စွမ်းအား အရင်းအမြစ်၊ သူ့ Productများနဲ့သူ   နိုင်ငံ့စီးပွားရေးကို ခိုင်မာအောင်တည် ဆောက်နေကြပါတယ်။ ကိုယ့်နိုင်ငံအနေနဲ့လည်း ကိုယ့်လူ့စွမ်းအား အရင်းအမြစ်၊ ကိုယ့် Product ကို ကိုယ်တိုင်တည်ဆောက်ပြီး  ကမ္ဘာကိုပြသနိုင်ရပါမယ်။ ကိုယ့်နိုင်ငံစီးပွားရေးကို အရှိန်အဟုန်မြှင့် တိုးတက်ပြီး  ပုံမှန်လည်ပတ်နိုင်အောင် ကြိုးစားကြရပါမယ်။ ဟုတ်ပါပြီ ၊ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လုပ်ငန်းရဲ့ ရှုထောင့်ကနေကြည့်ရင်လည်း ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ ရေခံမြေခံကောင်းဟာ မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ (GMS)ရဲ့ စီးပွားရေးပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုမှာ မည်ရွေ့မည်မျှ  အရေးပါနေတာကို တွေ့မြင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။

နောက်တစ်ခုစာရေးသူ စိတ်ဝင်စားတာကတော့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍနဲ့  ကုန်သွယ်ရေးနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်မှု လွယ်ကူချောမွေ့စေရေး ကဏ္ဍပါပဲ။ အဲဒါနဲ့ဆက်စပ်တဲ့ မဟာဗျူဟာကတော့  စင်္ကြံ  သုံးခုပါပဲ။ ဒီအပိုင်းမှာလည်း ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ ပြည်ထောင်စုလမ်းမကြီးတွေရဲ့ အရေးပါနေပုံကို လယ်ပြင်မှာ  ဆင်သွားသလို အထင်းသားမြင်နေရပြန်ပါတယ်။

ဒါ့ပြင် ပြည်တွင်းရေလမ်းသယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေး လမ်းကြောင်းတွေကလည်း တွဲဖက်အရေးပါလာတာကို တွေ့မြင်ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကိုယ်ပိုင်ဆိုင်တဲ့သယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေးလမ်းမကြီးတွေဟာ  အမိမြန်မာနိုင်ငံမှသည် မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲထိဆိုတဲ့ ခရီးပန်းတိုင်တစ်ခုထိ  ဦးတည်နေတယ်ဆိုတာကို  အမိမြေရဲ့  သမိုင်းရေခံမြေခံတွေက  သက်သေညွှန်းဆိုနေပါတယ်။  ဒီလမ်းကြောင်းတွေက တစ်ဆင့်  မြင်လာရမယ့် အခြားသော  ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ပုံရိပ်များဟာ   ကန့်လန့်ကာနောက်ကွယ်က ပြကွက်ပြရုပ်များပမာ  စိတ်ဝင်စားစရာ ကောင်းလွန်းပါတယ်။

အဓိက  သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလမ်းများဆီက နယ်စပ်ကုန်သွယ်ရေးဇုန်များရဲ့ အရေးပါမှုကို လည်း   အထင်းသားမြင်ရပြန်ပါတယ်။ဒီလမ်းမကြီးများမှာ မည်သို့သော  အခက်အခဲ အတားအဆီးများ ရှိနေစေကာမူ GMS အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံတစ်ခု၊ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများရဲ့ အသိုင်း အဝိုင်းနှင့်ဆိုလျှင်  တစ်စတစ်စပျောက် ကွယ်သွားမယ့် ဒီအခက်အခဲ အတားအဆီးများရဲ့ အနာဂတ်မှေးမှိန်သွားနိုင်မှုကိုလည်း မှန်းဆမြင်တွေ့နိုင်မှာပဲ ဖြစ်တယ်။ ဒါဆိုရင်  အစိုးရ တစ်ရပ်ခိုင်မာစေရေးဟာ အဓိကအရေးပါနေပြီး ခိုင်မာတဲ့ အစိုးရတစ်ရပ် ပိုင်ဆိုင်နိုင်ရေး ဟာ  တိုင်းရင်းသားပြည်သူများရဲ့ မှန်ကန်တဲ့အတွေးအခေါ် အယူအဆရွေးချယ်မှုများဟာ အဓိကကျကြောင်း ညွှန်းဆိုနေပြန်ပါတယ်။

နိုင်ငံတော်ရဲ့တာဝန်ကိုထမ်းဆောင်တဲ့ ဘယ်အစိုးရမဆို နိုင်ငံကောင်းအောင် ဆောင်ရွက်ဖို့ တာဝန်ရှိပါတယ်။ နိုင်ငံတော်အစိုးရတစ်ရပ်ဟာ   အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားအတွက် မဆုတ်မနစ် သောဇွဲနဲ့ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေချိန်မှာ  တိုင်းရင်းသားပြည်သူတစ်ရပ်လုံးဟာ   မှန်ကန်တဲ့အမြင်နဲ့   ရှုမြင်တတ်ဖို့လိုပြီး ကျစ်လျစ်တဲ့စုပေါင်းအားနဲ့ ဝန်းရံထောက်ခံဖို့ အရေးကြီးပါတယ်။ ဒါဟာ ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးအတွက် တာဝန်ထက်ပိုတဲ့ နိုင်ငံတော်အပေါ် သစ္စာစောင့်သိမှုတရား တစ်ခုသာဖြစ်ကြောင်း  အသိပေးနှိုးဆော်လိုပါတယ်။

မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲ(GMS)ရဲ့ စီးပွားရေးပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခြင်း အစီအစဉ်တွေမှာ မြန်မာနိုင်ငံ အနေနဲ့  ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ အားတက်သရော ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်နေတာကို တွေ့မြင် ရမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ သမိုင်းကပေးတဲ့ ပထဝီဆိုတဲ့ ရေ၊ မြေ အခြေခံကောင်းတွေ ကြောင့်  အမိမြန်မာနိုင်ငံဟာ ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်သော နိုင်ငံတစ်ခုဆီဆိုတဲ့ ရည်မှန်းချက်ကို မဆုတ်မနစ်  လျှောက်လှမ်းခွင့်ရခဲ့တာပဲဖြစ်ပါတယ်။

နိုင်ငံတော်ရဲ့  ကဏ္ဍစုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၊ မြန်မာ့လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေမှုစတဲ့ တိုးတက်မှု အခြေခံကောင်းများကို မြင်တွေ့နိုင်စေဖို့ မဟာမဲခေါင်ဒေသခွဲဗျူဟာများနှင့် အမိမြန်မာနိုင်ငံဟူသော ဆောင်းပါးလေးဖြင့် စာလွှာပါးလိုက်ရပါတော့တယ်။    ။

Source- Myawady Webportal

ဆောင်းရာသီတွင်   ရာသီဥတုအပူချိန်  ကျဆင်းလာသည်နှင့်အမျှ ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ (Asthma) ပို၍အဖြစ်များလာနိုင်သည်။   ပန်းနာ ရင်ကျပ်ရောဂါသည်   အဆုတ်လေပြွန်ရောင်ရမ်းသည့်  နာတာရှည် ရောဂါတစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ မျိုးရိုးဗီဇကြောင့်ဖြစ်နိုင်သကဲ့သို့ ဓာတ်မတည့်မှု၊ ပတ်ဝန်းကျင် လေထုညစ်ညမ်းမှု၊ အအေးမိခြင်းတုပ်ကွေးနှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကြောင့် လေပြွန်များရောင်ရမ်းကျဉ်း မြောင်းလာပြီး  အသက်ရှူရခက်လာခြင်းဖြစ်ပါသည်။  ဆောင်းရာသီတွင် လေအေးသည် အဆုတ်လေပြွန်များကိုရောင်ရမ်းစေသည့် Histamine များထုတ်လုပ်ရန် လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်ပြီး ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါလက္ခဏာများ ကို ပိုမိုဆိုးရွားလာစေနိုင်သည်။ ခန္ဓာကိုယ်နွေးနွေးထွေးထွေးရှိနေခြင်းသည် ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေကို လျှော့ချပေးပါသည်။  ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါလက္ခဏာများ ပိုမိုဆိုးရွားမလာစေရန် ကြိုတင်ကာကွယ် ခြင်းဖြင့် တစ်နှစ်ပတ်လုံး ကျန်းမာနေရန်နှင့် နာတာရှည်အဆုတ်ပျက်စီး မှုမှ ကာကွယ်နိုင်ပါသည်။

ဆောင်းရာသီတွင် ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါလက္ခဏာများပိုမိုဆိုးရွားလာနိုင်သည့် အကြောင်းရင်းများ 

    အဆုတ်အတွင်းရှိ လေပြွန်လမ်းကြောင်းများကို စိုစွတ်သောအလွှာ တစ်ခုဖြင့် ကာကွယ်ထားသည်။ ဆောင်းရာသီတွင် ခြောက်သွေ့သော ပြင်ပလေအေးနှင့် ထိတွေ့သောအခါ စိုစွတ်သောအလွှာသည် အငွေ့ပြန် သွားသဖြင့် လေပြွန်လမ်းကြောင်းရောင်ရမ်းလာပြီး ယားယံစေပါသည်။ လေပြွန်လမ်းကြောင်းများကို အကာအကွယ်ပေးသောချွဲအလွှာသည် ပြင်ပရာသီဥတုအေးလာသည့်အခါ ထူလာပြီး  သာမန်အအေးမိတုပ်ကွေးနှင့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးများကဲ့သို့  အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရောဂါပိုးများဝင်နိုင်ခြေများပါသည်။  အဆိုပါရောဂါပိုးများသည်  အဆုတ်လေပြွန်လမ်းကြောင်းများ  ရောင်ရမ်းခြင်းနှင့်ယားယံခြင်းတို့ကို  ဖြစ်စေနိုင်ပြီး ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ လက္ခဏာများကိုဖြစ်စေသည်။

ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါရှိသူများတွင် လေအေးကဲ့သို့သောအရာများ မှအစပြု၍   ထိလွယ်ရှလွယ်ဖြစ်သော  လေပြွန်လမ်းကြောင်းများရှိသည်။ ဆောင်းရာသီတွင် ပြင်ပအပူချိန်ကျဆင်းပြီး အေးသောလေကို ရှူသွင်းလိုက်သောအခါ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကို ထိခိုက်စေနိုင်ကာ ချောင်းဆိုးခြင်း၊  အသက်ရှူကျပ်ခြင်းနှင့် အသက်ရှူမဝခြင်း  စသည့် လက္ခဏာများဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ပန်းနာရင်ကျပ်ရှိသူများ သည် ပြင်ပအပူချိန်ကျဆင်း၍ အေးနေသောအခါ နှာခေါင်းမှ အသကရှူသွင်းရန် အရေးကြီးပါသည်။ နှာခေါင်းပေါက်များမှ တစ်ဆင့် လေကိုရှူရှိုက်သောအခါ  နှာခေါင်းအတွင်းပိုင်းရှိ  ဖွဲ့စည်းပုံများကြောင့် လေသည် စိုစွတ်လာပြီး  နွေးထွေးစေသည်။ အဆုတ်ထဲရောက်သွားသည့် အခါ လေသည် ပို၍ပူနွေးလာသောကြောင့်   လေလမ်းကြောင်းတွင် ယားယံနိုင်ခြေနည်းပါးသည်။ ပါးစပ်မှအသက်ရှူခြင်းကိုရှောင်ကြဉ်ပါ။အေးသောရာသီဥတုတွင် ပါးစပ်မှလေကို ရှူရှိုက်ခြင်းသည် အဆုတ်ထဲသို့ အေးသောလေကို တိုးဝင်စေပြီး ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါကို ပိုမိုဆိုးရွားလာ စေသည်။

ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ လက္ခဏာများကို ပိုမိုဆိုးရွားလာစေနိုင်သည့် အကြောင်းရင်းများသည် လူတစ်ဦးချင်းစီတွင် ကွဲပြားနိုင်သည်။ ဆောင်း ရာသီတွင်  ရာသီဥတုပိုအေးသောကြောင့်  အိမ်ထဲတွင်နေထိုင်သော အချိန်ပိုများလာသည်နှင့်အမျှ အိမ်တွင်းဓာတ်မတည့်မှုများနှင့် ထိတွေ့မှုပိုများလာပြီး ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ  တိုးမြင့်လာနိုင်သည်။ အေးသောရာသီဥတုကြောင့် ဖြစ်ရသည့် ဓာတ်မတည့်မှုသည် အိမ်တွင်းမှ ပိုးမွှားများ၊ မှိုများ၊  ဖုန်မှုန့်များ၊  အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များ၏ အညစ်အကြေးများနှင့်  မီးခိုးငွေ့များကြောင့်ဖြစ်သည်။  ဆောင်းရာသီ တွင် အအေးမိခြင်းနှင့် ရာသီတုပ်ကွေးပို၍ဖြစ်တတ်သည်ကို သတိပြုပါ။ ထို့ကြောင့် ဆောင်းရာသီတွင် အအေးမိခြင်း သို့မဟုတ် ဓာတ်မတည့်ခြင်း ရှိ၊ မရှိကို အမြဲစစ်ဆေးသင့်ပါသည်။

ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါလက္ခဏာများ

    လမ်းလျှောက်ရင်း အေးသောလေကိုရှူရှိုက်ခြင်းဖြင့်    ချောင်းဆိုးပြီး အသက်ရှူမဝသကဲ့သို့ လက္ခဏာများဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါသည်။ အေး သောလများတွင် ခံစားရသည့် ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ၏ လက္ခဏာများသည် ပူနွေးသောလများတွင် ခံစားရသော လက္ခဏာများနှင့်အတူတူပင်ဖြစ်ပါသည်။ ကွာခြားချက်မှာ ရောဂါလက္ခဏာများသည် ဆောင်းရာသီတွင် ပုံမှန်ထက်ပိုဆိုးနိုင်ပြီး မကြာခဏဖြစ်ပွားလေ့ ရှိသည့်အပြင် ထိန်းချုပ်ရန် ခက်ခဲတတ်ပါသည်။ ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ၏အဖြစ်များသော လက္ခဏာများမှာ ရင်ဘတ်အောင့်ခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊  အသက် ရှူမဝခြင်း၊ မောခြင်း၊ ရင်ဘတ်ထဲတွင် တင်းကျပ်သကဲ့သို့ ခံစားရခြင်း၊အသက်ရှူသံ   ရွှီရွှီမြည်ခြင်းတို့ဖြစ်ပါသည်။  ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ အဆိုးဆုံးဖြစ်နေသည့်အခါတွင် နှလုံးခုန်နှုန်းမြန်လာခြင်း၊ အသက်ရှူမြန်ခြင်းနှင့် စိုးရိမ်ပူပန်ခြင်းကဲ့သို့သော နောက်ဆက်တွဲလက္ခဏာများ ခံစားရနိုင်သည်။

ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါကုသမှုနည်းလမ်းများ

    အသက်ရှူရလွယ်ကူစေပြီး     လေလမ်းကြောင်းကို   ဖွင့်ပေးသည့် အောက်ဆီဂျင်ကုထုံးနှင့် ရင်ကျပ်ခြင်းကို သက်သာစေသည့်ဆေးများ ပေးခြင်းဖြင့်ကုသနိုင်ပါသည်။ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းအတွင်း ရောင်ရမ်း မှုကိုထိန်းချုပ်နိုင်ရန် Prednisolone  ကဲ့သို့သော စတီးရွိုက်ဆေးများကို ပေးနိုင်သည်။ ဓာတ်မတည့်မှုများမှ သက်သာစေရန်  Antihistamine ကဲ့သို့ဆေးများပေးခြင်းဖြင့် ကာကွယ်ကုသနိုင်ပါသည်။

ဆောင်းရာသီတွင် ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါဖြစ်ပွားခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ရန်နည်းလမ်းများ

     အိပ်ရာခင်းများကို တစ်ပတ်လျှင် တစ်ကြိမ်ရေနွေးဖြင့်လျှော်ပါ။  အိမ်မွေးတိရစ္ဆာန်များကို  အိပ်ခန်းအပြင်တွင်ထားပါ။ အိမ်တွင်းအစိုဓာတ်ထိန်းစက် (Humidifiers) ကို  အသုံးပြုပါ။    ဖုန်မှုန့်များနှင့်မှိုများ၏ ကြီးထွားမှုကိုဟန့်တားရန်   အိမ်ကိုခြောက်သွေ့အောင်ထားပါ။ အိမ်တွင်းလေထုသန့်ရှင်းမှုရှိစေရန် ဖုန်စုပ်စက်ဖြင့် သန့်စင်ပေးပါ။ ဖုန်မှုန့်များနှင့်ဓာတ်မတည့်မှု ရှိပါက  နေ့ခင်းဘက်တွင် ခေါင်းအုံးနှင့်မွေ့ရာအဖုံးများကို အသုံးပြုပါ။

ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါလက္ခဏာများကို  ရှောင်ရှားနိုင်သည့် အရေးကြီးဆုံး နည်းလမ်းတစ်ခုမှာ ဆရာဝန်ညွှန်ကြားသော ပန်းနာရင်ကျပ် ပျောက်ဆေးများကို နေ့စဉ် အချိန်မှန်သောက်သုံးခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ အေးသောရာသီဥတုတွင် မကြာခဏဖြစ်ပွားနေပါက ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ ကို  ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ ထိန်းချုပ်နိုင်စေရန်  ဆရာဝန်နှင့်ဆွေးနွေး၍ ကုသမှုခံယူပါ။   မကုသဘဲထားပါက   ထိန်းမရသောပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါသည် ရေရှည်တွင်   အဆုတ်ကိုပျက်စီးစေနိုင်ပြီး   အသက်ရှူရ ပိုမိုခက်ခဲစေနိုင်သည်။

ဆောင်းရာသီတွင် ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါကိုကာကွယ်ရန် အထောက်အကူဖြစ်စေမည့် အကြံပြုချက်များ

၁။      လက်ကိုမကြာခဏဆေးပါ။ တစ်ခုခုကိုကိုင်တွယ်ပြီးတိုင်း လက်ကို ဆပ်ပြာနှင့်ရေဖြင့် အနည်းဆုံးစက္ကန့်  ၂၀ ကြာ  သေချာစွာ ဆေးကြောခြင်း  သို့မဟုတ် အပြင်ထွက်စဉ်   လက်သန့်ဆေးရည်သုံး ခြင်းသည် ရောဂါပိုးမွှားပျံ့နှံ့မှုကိုလျှော့ချပေးပြီး ဆောင်းရာသီတွင် ဖျားနာမှုများကို ကင်းဝေးစေနိုင်သည်။

၂။      နှစ်စဉ် တုပ်ကွေးကာကွယ်ဆေးထိုးပါ။

၃။      ဖျားနာနေသူများကိုရှောင်ပါ။ ချောင်းဆိုး၊ နှာချေသည့်အခါ ပါးစပ် နှင့်နှာခေါင်းကို တစ်ရှူး သို့မဟုတ် တံတောင်ဆစ်နှင့်အုပ်ပါ။ တစ်ရှူး များကို စနစ်တကျစွန့်ပစ်ပြီးလျှင် လက်ကိုချက်ချင်းဆေးကြောပါ။

၄။      အာဟာရပြည့်ဝအောင်စားပါ။  ရေများများသောက်ပါ၊  ရေဓာတ် ထိန်းထားရန် စွပ်ပြုတ်ရည်၊  ဟင်းချိုများနှင့်  ကဖိန်းဓာတ်မပါသော ရေနွေးကြမ်းများသောက်ပါ။

၅။      နွေးနွေးထွေးထွေးနေပါ။  ဆောင်းရာသီတွင် အနွေးအင်္ကျီ၊  ပဝါ၊ ဦးထုပ်နှင့်လက်အိတ်တို့ကို ဝတ်ဆင်ပါ။  ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းကို  ပဝါသို့မဟုတ် Mask ဖြင့် ဖုံးအုပ်ခြင်းက ရှူသွင်းလိုက်သည့် လေအေးကိုနွေးထွေးစေသဖြင့်    လေအေးကြောင့် ယားယံစေမည့်အန္တရာယ်ကိုလျော့နည်းစေသည်။အပြင်ထွက်သည့်အခါ  နှာခေါင်းဖြင့် အသက်ရှူ ပါ။

၆။      ဆောင်းရာသီတွင် ပြင်ပလေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ရန်  အဆင်မပြေပါက အိမ်အတွင်း သို့မဟုတ် Gym တွင် လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်ပါ။ လေ့ကျင့်ခန်းလုပ်သောနေရာကို   လေဝင်လေထွက်ကောင်းအောင်စီမံပါ။   လမ်းလျှောက်ခြင်း၊ ယောဂကျင့်ခြင်း၊ အေရိုးဗစ်၊ Tai Chi  ကဲ့သို့သော ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုများကိုပြုလုပ်ခြင်းဖြင့်   ခန္ဓာကိုယ်ကို နွေးထွေး စေပါသည်။

၇။      စိတ်ဖိစီးမှုကိုလျှော့ချပါ။

၈။      အိမ်တွင် သို့မဟုတ် အပြင်ထွက်လျှင် ဆေးလိပ်ငွေ့နှင့် မီးခိုးငွေ့များကို ရှောင်ပါ။

၉။      ရှူဆေး (inhaler) ကို  မိမိနှင့်အတူ   အချိန်တိုင်းဆောင်ထားပါ။

အပြင်သို့ထွက်သောအခါတိုင်း ယူသွားပါ။ ပိုမိုဆိုးရွားသော ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါ လက္ခဏာများနှင့် ရုတ်တရက် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း ဆိုင်ရာပြဿနာများကို ရှောင်ရှားနိုင်ရန် အပြင်မထွက်မီ ၁၀ မိနစ်၊ ၁၅ မိနစ်အတွင်း Ventolin inhaler ကဲ့သို့ လေပြွန်အမြန်ကျယ်စေသော ရှူဆေးကို အသုံးပြုနိုင်ပါသည်။

ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါသည်   နာတာရှည်ရောဂါဖြစ်သောကြောင့် အထူးဂရုစိုက်ရန် လိုအပ်ပါသည်။  ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန် ပြုပြင်ပြောင်းလဲနေထိုင်ပြီး ဆေးကုသမှု သေချာစွာခံယူ၍  ဆောင်ရန်၊  ရှောင်ရန်များကို လိုက်နာခြင်းဖြင့် ဆောင်းရာသီတွင် ပန်းနာရင်ကျပ်ရောဂါကို ကောင်းစွာ ထိန်းချုပ်နိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

Source- Myawady Webportal

ရှင်းကျန်းကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသဟာ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံရဲ့ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရဒေသတစ်ခုဖြစ်ပြီးတော့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့အနောက်မြောက်ဘက် အာရှအလယ်ပိုင်းနှင့် အရှေ့အာရှဆုံရာမှာ တည်ရှိပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့အကြီးဆုံးပြည်နယ်ခွဲတစ်ခုဖြစ်ပြီး စတုရန်းကီလိုမီတာ ၁ ဒသမ ၆ သန်း ကျယ်ဝန်းပါတယ်။ ဒေသခံလူမျိုးစုစုပေါင်း ၂၅ သန်းခန့် နေထိုင်ပါတယ်။ ရှင်းကျန်းဒေသဟာ အလွန်လှပတဲ့နေရာတစ်ခုဖြစ်ပြီး ထူးခြားတဲ့သဘာဝအလှများနဲ့ပြည့်စုံကာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအလားအလာ အကောင်းဆုံးဖြစ်တဲ့အပြင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအခွင့်အလမ်း အကောင်းဆုံးနေရာတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။

ဒါ့ပြင် ရှင်းကျန်းဒေသဟာ ရှေးဟောင်းပိုးလမ်းမကုန်သွယ်မှုလမ်းကြောင်းအတွက် အချက်အချာကျတဲ့ဒေသတစ်ခုဖြစ်ပြီး အရှေ့နဲ့အနောက် မြို့ပြဖွံ့ဖြိုးရေးဖော်ဆောင်မှုတွေအတွက်လည်း ပေါင်းကူးတံတားသဖွယ် အရေးပါလျက်ရှိတဲ့နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်တာကြောင့် (၆)ကြိမ်မြောက် ကမ္ဘာ့မီဒီယာထိပ်သီးညီလာခံကို ဆင်ဟွာသတင်းအေဂျင်စီနဲ့ ရှင်းကျန်းဒေသအစိုးရတို့ ပူးပေါင်းကာ အဆိုပါနေရာမှာ ကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။

ရှင်းကျန်းဒေသဟာ ဥရောပတိုက်နဲ့ အာရှတိုက် နှစ်ခုပေါင်းထားတဲ့ ဥရောပအာရှတိုက်ကြီးရဲ့ အလယ်ဗဟိုမှာတည်ရှိပြီး မွန်ဂိုလီးယား၊ ရုရှား၊ ကာဇက်စတန်၊ ကာဂျစ္စတန်၊ တာဂျစ်ကစ္စတန်၊ အာဖဂန်နစ္စတန်၊ ပါကစ္စတန်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့နဲ့ လည်း နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်လျက်ရှိပါတယ်။ ရှင်းကျန်းဒေသဟာ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အချက်အချာနေရာတစ်ခုဖြစ်ပြီး အာရှအလယ်ပိုင်း၊ အာရှအနောက်ပိုင်းနဲ့ အာရှတောင်ပိုင်းတို့ကို ချိတ်ဆက်ပြီး ဥရောပအထိ ခရီးလမ်းကြောင်းပွင့်နေ တဲ့ ဒေသတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ရှေးခေတ်အချိန်တွေကတည်းက ရှင်းကျန်းဒေသဟာ ကုန်ပစ္စည်းတွေ စုဆောင်း၊ သိုလှောင်ဖြန့်ဖြူးရာ နေရာတစ်ခုဖြစ်သလိုအရှေ့နဲ့ အနောက်ကြားယဉ်ကျေးမှုပေါင်းစည်းရာ နေရာတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ရှင်းကျန်းဒေသဟာ ရှေးယခင်ကတည်းက အရာရှိ၊ အရာခံ၊ ကုန်သည် ပွဲစားတွေ ကုန်စည်ကူးသန်းသွားလာခဲ့ကြတဲ့ အတွက် တက်ကြွတဲ့ ပို့ကုန်၊ သွင်းကုန် ကုန်သွယ်မှု အငွေ့အသက်တွေဟာ အခုအချိန်အထိ နက်ရှိုင်းစွာ ကျန်ရှိနေပါတယ်။

ရှင်းကျန်းဒေသဟာ ရှေးခေတ်ပိုးလမ်းမပေါ်မှာ တည်ရှိတဲ့ အရေးကြီးတဲ့ လမ်းကြောင်းတစ်ခုဖြစ်ပါ တယ်။ ဒီနေ့ခေတ်မှာတော့ ပိုးလမ်းမသစ်လို့ ခေါ်နိုင် တဲ့ရပ်ဝန်းတစ်ခုလမ်းကြောင်းတစ်ခုပူးပေါင်းဆောင် ရွက်မှုဟာ ရှင်းကျန်းဒေသကို အခွင့်အလမ်းသစ်တွေ၊ ရှင်သန်တက်ကြွမှုတွေ ပြန်လည်ဆောင်ကြဉ်းပေး နေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ရပ်ဝန်းတစ်ခု၊ လမ်းကြောင်းတစ်ခုရဲ့ ခိုင်မာတဲ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနဲ့အတူ ရှင်းကျန်းဟာ ကုန်းတွင်း ပိတ်ဒေသမှ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အနောက် ဘက်အထိ လမ်းဖွင့်ပေးပြီး အာရှနဲ့ ဥရောပကို ဆက်သွယ်ထားတဲ့ ရွှေရောင်လမ်းကြောင်းအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်။ အနောက်ဘက် ပင်လယ် ကုန်သွယ်ရေးစင်္ကြံလမ်းသစ်ရဲ့ ဘက်စုံသုံးရထား ဝန်ဆောင်မှုစနစ်ကို စတင်လိုက်တဲ့အတွက် ရှင်းကျန်းဟာ အာရှအလယ်ပိုင်းနဲ့ အာဆီယံနိုင်ငံတွေကို ချိတ်ဆက်ရာမှာ အချက်အချာကျတဲ့နေရာတစ်ခု ဖြစ်လာရုံသာမက အာရှအနောက်ဘက်နဲ့ ဥရောပကိုလည်း ချိတ်ဆက်လာနိုင်ခဲ့သလို ရပ်ဝန်းတစ်ခု၊လမ်းကြောင်းတစ်ခုကို အပြည့်အဝအသုံးချနိုင်ခဲ့ တဲ့အတွက်လည်း အရည်အသွေးမြင့်ကုန်ပစ္စည်းတွေကို ပင်လယ်နဲ့တောင်တန်းတွေ ဖြတ်ကျော်ပြီး ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်အထိ လွယ်ကူစွာ တင်ပို့လာနိုင်ခဲ့ပြီ ဖြစ်ပါတယ်။

လျင်မြန်စွာဖော်ဆောင်လျက်ရှိ

ရှင်းကျန်းဒေသဟာ ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပကုန်စည် စီးဆင်းလည်ပတ်မှုနဲ့အတူ ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် တဲ့ စံနမူနာပြယုဂ်တစ်ခုဖြစ်လာဖို့ တက်ကြွစွာ လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါတယ်။ ရှင်းကျန်းဒေသဟာ အခွင့်အလမ်းတွေဝေမျှပေးရာ နေရာတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ပြည်တွင်းနဲ့ နိုင်ငံတကာကဏ္ဍနှစ်ခုစလုံးမှာ ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ စဉ်ဆက်မပြတ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာမှုနဲ့အတူ အရင်းအမြစ်တွေ ပိုမိုပေါများလာတဲ့ဈေးကွက်ကြီးတစ်ခု၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးပိုမို အဆင်ပြေမှု၊ ပိုမိုကောင်းမွန်တဲ့ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု၊ ကုန်သွယ်မှုပိုမိုချောမွေ့လာမှုနဲ့ ပိုမိုဖော်ရွေတဲ့စီးပွားရေးပတ်ဝန်းကျင်တွေကို လျင်မြန်စွာ ဖော်ဆောင်လျက်ရှိပါတယ်။

ရှင်းကျန်းဒေသဟာ စွမ်းအင်နဲ့ ဓာတ်သတ္တု အရင်းအမြစ်တွေ ပေါကြွယ်ဝလှပါတယ်။ စွမ်းအင်နဲ့ ဓာတ်သတ္တု ၁၃ မျိုးဟာ ပထမတန်းစားတွေဖြစ်ပြီး ၅၆ မျိုးကတော့ အဆင့် (၅) မှာ ရှိပါတယ်။ ရှင်းကျန်း ဒေသဟာ စွမ်းအင်နဲ့ သဘာဝအရင်းအမြစ်အတွက် အလွန်ကြီးမားကျယ်ပြန့်တဲ့ ကုန်းမြေဒေသရှိတဲ့ အတွက် အကြီးစားရေနံနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လုပ်တာတွေ၊ အကြီးစားကျောက်မီးသွေး ထုတ်လုပ်တာတွေ၊ ကျောက်မီးသွေးသုံးဓာတ်အား ပေးစက်ရုံ တည်ဆောက်တာတွေ၊ ကျောက်မီးသွေး ဓာတုအခြေခံစက်ရုံ တည်ဆောက်တာတွေ၊ အကြီး စားလေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံ တည်ဆောက်တာတွေ အကြီးအကျယ်လုပ်ဆောင်နေတာကို တွေ့မြင် နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။ဒါ့အပြင် စိုက်ပျိုးနိုင်တဲ့သစ်တော မြေတွေ၊ မျက်စိတစ်ဆုံးမြင်နိုင်တဲ့ မြက်ခင်းစိမ်း တွေ၊ လုံလောက်တဲ့နေရောင်ခြည်ရရှိမူတွေ၊ သင့်တော်တဲ့ ရာသီဥတုတွေက ဆန်စပါးနဲ့ တိရစ္ဆာန်ထွက်ကုန် ပစ္စည်းထုတ်လုပ်မှုတွေ၊ အရည်အသွေးမြင့်ဝါဂွမ်း ထုတ်လုပ်မှုတွေနဲ့ ထူးခြားကောင်းမွန်တဲ့ သစ်သီး တွေ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်တဲ့နေရာမှာလည်း အလွန်ကို အထောက်အကူဖြစ်စေပါတယ်။ ရှင်းကျန်းဟာ လေစွမ်းအင်နဲ့ နေစွမ်းအင်သုံးမကုန်နိုင်အောင် အများအပြားရှိပြီး အကြီးအကျယ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အတွက်လည်း အခြေအနေကောင်းတွေ အများကြီး ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့ဒေသဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသအတွင်းနဲ့ ဒေသအပြင်မှာရှိတဲ့ လျှပ်စစ်ဓာတ်အားဖြန့်ဖြူး ရေးလုပ်ငန်းက လျှပ်စစ်ပိုးလမ်းမကြီးကို ဖန်တီးတည်ဆောက်ပေးပြီး ရှင်းကျန်းအတွက် မမျှော်မှန်း နိုင်လောက်တဲ့ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု အခွင့်အလမ်းတွေ ကို ယူဆောင်လာခဲ့ပါပြီ။ ရှင်းကျန်းဒေသမှာ မြစ်ချောင်းတွေ၊ ရေကန်တွေ အမြောက်အမြားရှိတဲ့အတွက် ရေအရင်းအမြစ်လည်း ပေါကြွယ်လှပါတယ်။

အလားအလာကောင်းများကို ဖြစ်စေ

သို့သော်လည်း ရှင်းကျန်းဒေသဟာ သဘာဝ အရင်းအမြစ်တွေကိုချွေတာပြီး ထိထိရောက်ရောက် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် အသုံးချနိုင်အောင် တိုးမြှင့် လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါတယ်။ ထို့အတူ ခေတ်မီလယ်ယာ စိုက်ပျိုးရေးနည်းစနစ်တွေ၊ ရေချွေတာရေးနည်းစနစ်တွေ၊ စွမ်းအင်ချွေတာရေးနဲ့ ကာဗွန်လျှော့ချရေး နည်းပညာတွေကိုလည်း အသုံးပြုလျက်ရှိပါတယ်။ ရှင်းကျန်းဒေသဟာ စိမ်းလန်းတဲ့စက်မှုဖွံ့ဖြိုးရေး အတွေးအခေါ်ကို လက်ကိုင်ပြုထားတဲ့အတွက် အဓိကစက်မှုလုပ်ငန်းတွေဟာ စရိတ်စကများပြားခြင်းကိုအဆုံးသတ်ပြီး ကာဗွန်လျှော့ချ ထုတ်လုပ်ရေး ဆိုင်ရာ အသွင်ကူးပြောင်းရေးလုပ်ငန်းစဉ်တွေကို အရှိန်မြှင့်တင်လုပ်ဆောင်လျက်ရှိပါတယ်။ ရှင်းကျန်း ဒေသဟာ ဂေဟစနစ်ထိန်းသိမ်းမှုနဲ့ သဲကန္တာရ ထိန်းချုပ်မှုမှာလည်းအားကောင်းပါတယ်။ ရှင်းကျန်း ဒေသရှိ တာလီမခန်းလို့ခေါ်တဲ့ သဲကန္တာရဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အကြီးဆုံးသဲကန္တာရကြီးတစ်ခု ဖြစ်ပါ တယ်။ အဲဒီသဲကန္တာရကြီးကို အဘက်ဘက်က တိုးတက်ကောင်းမွန်အောင် လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသလို တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ အရှေ့မြောက်၊ မြောက်နဲ့ အနောက်မြောက်ဘက်မှာရှိတဲ့ ခါးပတ်လမ်း အစီအစဉ်ရဲ့ အရေးပါတဲ့ အဓိကလုပ်ငန်းစီမံကိန်းတွေကိုလည်း အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိပါတယ်။ အဲဒီစီမံကိန်း တွေဟာ ရပ်ဝန်းတစ်ခု၊ လမ်းကြောင်းတစ်ခုရဲ့ မိုးနည်းရေရှားဒေသတွေမှာ ရှိတဲ့ သဲကန္တာရထိန်းချုပ်မှုအတွက် စံနမူနာကောင်းတွေဖြစ်စေသလို တခြားနိုင်ငံတွေနဲ့ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုအတွက်လည်း ကျယ်ပြန့်တဲ့အလားအလာကောင်းတွေကို ဖြစ်စေပါတယ်။ 

အရှိန်အဟုန်နဲ့ သစ်လွင်ဆန်းသစ်

ပြည်နယ်နဲ့မြို့တော် ၁၉ ခုကလည်း ရှင်းကျန်းဒေသတိုးတက်အောင် ကူညီလုပ်ဆောင်ပေးသလို ရှင်းကျန်းရဲ့ ရပ်ဝန်းတစ်ခု၊ လမ်းကြောင်းတစ်ခု ဒေသရဲ့ တည်ဆောက်ရေးလုပ်ငန်းတွေကိုလည်း အဓိက အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိတဲ့အတွက် ရှင်းကျန်းဒေသဟာ ပွင့်လန်းမှုအရှိဆုံးနဲ့ ဖွံ့ဖြိုးမှုအရှိဆုံးဖြစ်လာပြီဖြစ်ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ခေတ်မီတိုးတက်ရေးလုပ်ငန်းစဉ်မှာ ပိုမိုသွက်လက်ပွင့်လင်းပြီး လှပတဲ့ ရှင်းကျန်းဟာ အနာဂတ်အလားအလာကောင်းတွေကို ပြသနေပြီးကမ္ဘာကြီးကို အခွင့်အလမ်းကောင်းတွေယူဆောင်လာနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ တူညီတဲ့ဆန္ဒတွေသာရှိမယ်ဆိုရင်တောင်တန်းတွေနဲ့ ပင်လယ်တွေဟာ လူတွေကိုဝေးကွာသွားအောင် မစွမ်းဆောင်နိုင်ဘူးဆိုတဲ့ တရုတ်စကားပုံအရ ရှင်းကျန်းဒေသဟာ သူ့ရဲ့နိုင်ငံတကာတံခါးပေါက်တွေကို ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖွင့်ထားတဲ့အတွက် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွေနဲ့ ဆန်းသစ်တီထွင်မှုတွေလည်းအရှိန်အဟုန်နဲ့သစ်လွင်ဆန်းသစ်လျက်ရှိပါကြောင်း။          ။

Source- ကြေးမုံသတင်းစာ

မြန်မာပြက္ခဒိန်၏ ဆယ့်နှစ်လတွင် တန်ဆောင်မုန်းလသည် ရှစ်လမြောက်ဖြစ်သည်။ “တန်ဆောင်မုန်း” ဟူသော ဝေါဟာရကို ရှေးခေတ်ကျောက်စာတို့တွင် “တန်ဆောင်မှုန်” ဟု ရေးထိုးကြသည်။ ရွတ်ဆိုခေါ်ဝေါ်ရာ၌မူကား “တန်ဆောင်မှုန်း” ဖြစ်သည်။ ယင်းမှ တန်ဆောင်မုန်းသို့ ရွေ့လျားလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်းတွင် ဖော်ပြထား သည်။ “တန်ဆောင်” မှာ “မီးတိုင်” ၊ “မှုန်း” မှာ “ပျံ့နှံ့စေခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး ထိုဝေါဟာရနှစ်ခုပေါင်းလိုက်လျှင် “ဆီမီးတိုင်များ မျက်စိတစ်ဆုံး ပွားများထွန်းလင်းနေသည်”ဟု ဆိုလိုကြောင်း မှတ်သားရပါသည်။

မြန်မာတို့၏ ၁၂ လရာသီပန်းများတွင် တန်ဆောင်မုန်းလ၏ ရာသီပန်းမှာ “ခဝဲပန်း” ဖြစ်သည်။ ခဝဲပန်းကို တန်ဆောင်မုန်းလ၏ နက္ခတ်ကြိုက်ပန်းအဖြစ်မှတ်ယူကာ “ခဝဲပွင့်တုန်း တန်ဆောင်မုန်း” ၊ “ခဝဲပွင့်ချိန် ခင်းကထိန်” ၊ “ခဝဲ လှိုင်လှိုင် တန်ဆောင်တိုင်” စသည်ဖြင့် မှတ်တမ်းတင်ကြသည်။ ရှေးစာဆို ကဝိအကျော်အမော်တို့က ရာသီစာသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သော ခဝဲသီးပင်၏ ပန်းပွင့်ကို ၁၂ လရာသီတော်ဝင်ပန်းများစာရင်းတွင် တခမ်းတနားထည့်ထားခြင်းက စိတ်ဝင်စားစရာဖြစ်နေပါသည်။

ထိုအကြောင်းအရာနှင့် ပတ်သက်၍ စာရေးဆရာကြီး မင်းသုဝဏ်က “ခဝဲပန်းကား ကဗျာဆရာတို့အဖို့ တန်ဆောင်မုန်းလ၏ ရာသီပန်းဖြစ်သည်။ တောချုံပုပ္ပေါင်း(မူရင်းသတ်ပုံ) ပိတ်ပေါင်းတို့တွင် တလွန့်လွန့်တက်နေသော ခဝဲနွယ်ပင်အဆစ်တို့မှာ ဝါးခနဲ၊ ဝင်းခနဲ၊ ထိန်ခနဲ၊ လက်ခနဲ နံနက်နေရောင်ခြည်တွင် ပွင့်လန်းနေကြသော ခဝဲပန်းတို့ကို မြန်မာကဗျာဆရာတို့ လွန်စွာသတိပြုခဲ့ကြပုံရသည်။ ခဝဲပွင့်၏ ကြူသင်းသော ရနံ့ကိုလည်း လွန်စွာအာရုံပြုကြခဲ့ပုံရသည်။ ထို့ကြောင့်လည်း ပန်းအများရှိသည့်အနက် ခဝဲပန်းကိုသာလျှင် ရွေးချယ်ကာ တန်ဆောင်မုန်းလ၏ ရာသီပန်းအဖြစ် တင်မြှောက်ခဲ့ခြင်း ဖြစ်ပေရာသည်” ဟူ၍ မှတ်တမ်းတင်ထားကြောင်း ၁၉၆၆ ခုနှစ်ထုတ် ဆရာကြီးမင်းသုဝဏ်ရေးသားသော ဖိုးသူတော်ဦးမင်း၏ သဘာဝပြက္ခဒိန်နှင့် အခြားစာများစာအုပ်ထဲတွင် လေ့လာမှတ်သားရပါသည်။

သာမညဖလအခါနေ့

တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့ညသည် အဇာတသတ်မင်းကို အကြောင်းပြု၍ “သာမညဖလ အခါနေ့”ဟု သုံးနှုန်းကြသည်။ ဖခင်သတ်ပြီးမှ ဘုရင်ဖြစ်လာသော အဇာတသတ်မင်းသည် အမှားကြီးကြောင့် နောင်တပူပန်ဖြစ်နေရသည်။ ဆေးဆရာကြီး ဇီဝက၏လမ်းညွှန်မှုဖြင့် တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ညတွင် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်ထံသို့ ရောက်လာခဲ့သည်။ တည်နေရာမှာ မာဂဓတိုင်း ရာဇဂြိုဟ်ပြည် ဇီဝက၏ သရက်တောဥယျာဉ်(အမ္ဗဝန)ရှိ ကျောင်းတော်၌ဖြစ်သည်။ အလွန်တိတ်ဆိတ်ငြိမ်သက်နေကြသော သံဃာထုကို အဖန်ဖန်ကြည့်၍ မင်းကြီးသည်ဗုဒ္ဓထံသို့ “ရဟန်းပြုရခြင်း၏အကျိုး” ကို မေးလေသည်။

ဘုရားရှင်၏အဖြေကို အချုပ်တင်ပြရလျှင် ရဟန်းပြုခြင်းဖြင့် မျက်မှောက်လက်ငင်းရနိုင်သော အကျိုးတရားများမှာ-

• မင်းခစားဘဝနှင့် မင်းပြစ်မင်းဒဏ်မှ ကင်းလွတ်ရခြင်း၊

• အခွန်ထမ်းဆောင်ခြင်းမှ ကင်းလွတ်ရခြင်း၊

• ပါတိမောက္ခသံဝရသီလနှင့် ပြည့်စုံသဖြင့် အပါယ်လေးပါးမှ ကင်းဝေးရခြင်း၊

• ဒုစရိုက်တရားတို့ကို ရှောင်ကြဉ်သဖြင့် ဒုစရိုက်ဒုက္ခမှကင်းလွတ်၍ စူဠသီလနှင့် ပြည့်စုံရခြင်း၊

• ပွဲသဘင်အမျိုးမျိုး၊ ကစားပွဲအမျိုးမျိုး၊ မကောင်းသောစကား အမျိုးမျိုးတို့မှ ရှောင်ကြဉ်သဖြင့် ထိုဒုက္ခများမှကင်းလွတ်၍ မဇ္စျိမသီလနှင့် ပြည့်စုံရခြင်း၊

• နက္ခတ်ဗေဒင်ယတြာ ဆေးကုပေးခြင်းစသည်တို့မှ ရှောင်ကြဉ်သဖြင့် အာဇီဝပါရိသုဒ္ဓိသီလနှင့်ညီညွတ်၍ မဟာသီလနှင့် ပြည့်စုံရခြင်း၊

• ဣန္ဒြေခြောက်ပါးလုံး အကုသိုလ်မဖြစ်အောင် စောင့်စည်းနိုင်ခြင်း၊

• သတိနှင့် ပြည့်စုံခြင်း၊

• သမ္ဗဇဉ်ခေါ် ဆင်ခြင်တုံတရားနှင့် ပြည့်စုံခြင်း၊

• သန္တောသခေါ် စားဝတ်နေရေး ရောင့်ရဲနိုင်ခြင်း၊

• နီဝရငါးပါးမှ ကင်းလွတ်ရခြင်း၊

• စျာန်တရားများ ရနိုင်ခြင်း၊

• ဝိဇာဉာဏ်ရှစ်ပါးနှင့်ပြည့်စုံ၍ မဂ်ဖိုလ်ရခြင်း၊ 

အိမ်ရာထူထောင်ခြင်းမပြုသော သူတော်ရဟန်းဘဝ၏ အကျိုးတရားကို ဟောတော်မူသောကြောင့် အဇာတသတ်မင်းသရဏဂုံတည်သည်။ 

အမျိုးသားအောင်ပွဲနေ့

တန်ဆောင်မုန်းလတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တစ်မျိုးသားလုံးအတွက် ထူးခြားမွန်မြတ်သော ရက်တစ်ရက်ရှိနေပါသေးသည်။ ၎င်းမှာ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ကျော် ၁၀ ရက် “အမျိုးသားနေ့” ဖြစ်သည်။ ကိုလိုနီနယ်ချဲ့လက်အောက်တွင် ကျွန်ပညာရေးစနစ်ဖြစ်သည့် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်အက်ဥပဒေကို ကန့်ကွက်သပိတ်မှောက်ခဲ့သည့်နေ့ဖြစ်သည်။ တစ်နည်းဆိုသော် ကျွန်ပညာရေးကို ဆန့်ကျင်သည့်နေ့ဖြစ်သည်။ မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၈၂ ခုနှစ် တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်ကျော် ၁၀ ရက်တွင် သပိတ်မှောက်ခဲ့သည့် အထိမ်းအမှတ်ကို ဂုဏ်ပြုသောအားဖြင့် အမျိုးသားနေ့ဟု သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည်။ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးနှင့် လွတ်လပ်ရေးကြိုးပမ်းမှုသမိုင်းတွင် အရေးပါသောနေ့ဖြစ်သဖြင့် မြန်မာပြည်အတွက် မမေ့သင့်မမေ့ထိုက်သော သမိုင်းဝင်နေ့ ဖြစ်သည်။

တန်ဆောင်မုန်းလနှင့် ပွဲတော်များ

တန်ဆောင်မုန်းလသည် မြန်မာတို့၏ ယဉ်ကျေးမှုထုံးတမ်းစဉ်လာများ၊ ရိုးရာအစဉ်အလာ ယုံကြည်သက်ဝင်မှုများဖြင့် ပြည့်နှက်နေသည်။ ဘာသာရေးဆိုင်ရာပွဲတော်နှင့် အခမ်းအနားများမှာ မီးထွန်းပွဲ၊ ကထိန်ပွဲ၊ ကျီးမနိုးပွဲ၊ မသိုးသင်္ကန်းရက်လှူပွဲ၊ ပံ့သကူပစ်ပွဲ၊ ရှင်မာလဲပွဲနှင့် ကြာသင်္ကန်းကပ်လှူပူဇော်ပွဲ စသည်တို့ဖြစ်သည်။ အဆိုပါပွဲတော်များအနက် အထင်ရှားဆုံးမှာ ကထိန်ပွဲဖြစ်သည်။ 

တန်ဆောင်မုန်းလရာသီ ကထိန်ခင်းကြသည်

“ကထိန်” သည် “ကထိန” ဟူသော ပါဠိကို မြန်မာမှုပြုကာ မြန်မာဝေါဟာရသို့ ပြောင်းလဲထားသော အမည်ဖြစ်ပြီး “မြဲမြံခိုင်ခံ့ခြင်း” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ ကထိန်ဟူသည် သင်္ကန်းဖြတ်ခြင်း၊ ချုပ်ခြင်း၊ ဆိုးခြင်း၊ လှူခြင်း၊ ခင်းခြင်း စသော ကထိန်အမှုနှင့် စပ်သမျှအရာအားလုံးကိုခြုံငုံ၍ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲသည့်အမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကထိန်အာနိသင်ငါးပါးကို ကျောင်းတိုက်အပြင် ထွက်မသွားဘဲ ကျောင်းတိုက်အတွင်းမှာသာ မြဲမြံခိုင်ခံ့နေအောင် ပြုလုပ်နိုင်စွမ်းရှိခြင်းဟု ဆိုလိုကြောင်း လေ့လာသိရှိရသည်။ ဒကာ၊ ဒကာမများက ကထိန်ခင်းရန်သင်္ကန်းကို လှူဒါန်းရုံသာ လှူဒါန်းနိုင်ပြီး သံဃာများကိုယ်တိုင်သာ ကထိန်ခင်းရသည်။ ကထိန်သင်္ကန်းကပ်လှူပွဲသည် သီတင်းကျွတ် လပြည့်ကျော် ၁ ရက်မှ တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့အထိ ၂၉ ရက်တိုင်တိုင်ကာလဖြစ်သည်။ 

ကထိန်သင်္ကန်းဖြစ်ပေါ်လာပုံ

ကထိန်ဖြစ်ပေါ်လာပုံမှာ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂီရဟန်းတော်ကို အကြောင်းပြု၍ မြတ်စွာဘုရားရှင်က ခွင့်တော်ပြုပေးတော်မူခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ မိုးတွင်းကာလတစ်ခု၌ ဘဒ္ဒဝဂ္ဂီနှင့် ရဟန်းတော်အပါး သုံးကျိပ်တို့သည် ခြောက်ယူဇနာ ၄၈ မိုင်ခန့် ခရီးရှည်ကို ဖြတ်သန်း၍ ဘုရားရှင်အား ဖူးမြော်ရန်လာကြသည်။ လေထဲမိုးထဲ ရွှံ့နွံထဲဖြတ်သန်းလာကြရသဖြင့် သင်္ကန်းများ ရွှဲရွှဲစိုလေးလံလာကြပြီး လွန်စွာပင်ပန်းကြလေသည်။ ထိုခေတ်ထိုကာလတွင် အသစ်လဲလှယ်စရာ သင်္ကန်းအပိုဆောင်ရန် ခွင့်မပြုထားသေးပေ။ ထို့ကြောင့် ဘုရားရှင်က သံဃာတော်များ သင်္ကန်းကြောင့် ဝန်မလေးကြစေရန်နှင့် အလှူရှင်များလည်း စေတနာသဒ္ဓါတရားဖြင့် လှူဒါန်းနိုင်ကြစေရန်အလို့ငှာထိုအချိန်မှစ၍ ကထိန်ခင်းခွင့်ပြုတော်မူခဲ့သဖြင့် “ကထိန်သင်္ကန်း” ဝတ်ရုံတော်ပေါ်ပေါက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ 

ပညတ်ချက်များ

ကထိန်ခင်းရာတွင် ပညတ်များစွာရှိသည်။ ကျောင်းရှိသံဃာများက ဒကာ၊ ဒကာမတို့အား ကထိန်ခင်းပေးရန် ရေလာမြောင်းပေး၊ အရိပ်အမြွက်စကားတစ်လုံးတစ်ပါဒမျှ စတင်ပြောဆိုခွင့်မပြုပါ။ မိုးပေါ်ကရေစက်များ သူ့အလိုလိုကျလာသကဲ့သို့ ဒကာ၊ ဒကာမများ၏ သဒ္ဓါတရားအလျောက်သာ ဖြစ်ပေါ်လာသည့် အလှူသင်္ကန်းဖြစ်ရပါမည်။ ထိုကထိန်သင်္ကန်းကို တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်းက လှူဒါန်းနိုင်သလို အများစုပေါင်း “ဘုံကထိန်” အဖြစ်လည်း လှူဒါန်းနိုင်သည်။ သံဃာတော်များ ဆင်မြန်းသည့် သင်္ကန်းသည် အမျိုးအစားသုံးမျိုးရှိသည်။ ၎င်းတို့မှာ “ဒုကုဋ်သင်္ကန်း” ခေါ် နှစ်ထပ်သင်္ကန်း၊ “ဧကသီ” ခေါ် အပေါ်ရုံသင်္ကန်း၊ “သင်းပိုင်” ခေါ် ခါးဝတ်သင်္ကန်းတို့ဖြစ်သည်။ ၎င်းသုံးထည်ကို စုစည်း၍ သင်္ကန်းတစ်စုံဟု သတ်မှတ်သည်။ ၎င်းသင်္ကန်းကို သိမ်ထဲမှာသာကပ်ရသည်။ ကထိန်ခင်းထိုက်သည့် ရဟန်းကို သင်္ကန်းကပ်သည့်အခါ “ဥတ္တိဒုတိယ ကမ္မဝါစာ” ဆိုရသဖြင့် ကထိန်သင်္ကန်းကို “ဉတ်သင်္ကန်း” ဟု ခေါ်ကြခြင်းဖြစ်သည်။ 

ယနေ့ကာလ ဉတ်သင်္ကန်းကို ဟထိုးအသံနှင့် ညှပ်သင်္ကန်းဟု မှားယွင်းစွာခေါ်ဆိုနေကြသည်။ အသံထွက်အမှန်က    “ညတ်” သင်္ကန်း ဖြစ်သည်။

ကထိန်ခင်းထိုက်သောရဟန်း

ကထိန်ခင်းထိုက်သောရဟန်းဆိုသည်မှာ ပုရိမဝါကျွတ်ပြီး ပထမပဝါရဏာနေ့မှာ ပဝါရနာပြုထားသော ရဟန်း၊ ပုရိမဝါ မကျိုးမပျက်သောရဟန်း၊ ရှေးဦးပြုဖွယ် ပုဗ္ဗကရဏတို့ကိုသိခြင်း စသည့်အင်္ဂါရှစ်ပါးနှင့် ပြည့်စုံသည့်ရဟန်း၊ သံဃာကဝိနည်းကံနှင့်အညီ ဉတ်ကမ္မဝါဖတ်ပေးမည့် ကထိန်ခင်းရန်သင်္ကန်းကို အလှူခံရရှိသည့်ရဟန်း စသည့် ကထိန်ခင်းရန်စွမ်းဆောင်နိုင်သော ရဟန်းတို့ကို ဆိုလိုသည်။

ကထိန်သင်္ကန်းအကြောင်း သိမှတ်ဖွယ်

အဓိက ဉတ်သင်္ကန်းနှင့်အတူ ပဒေသာပင်တွင် ချိတ်ဆွဲထားသော သင်္ကန်းများကို “ဉတ်ရန်သင်္ကန်း” သို့မဟုတ် ကထိန်အရန်သင်္ကန်းဟု ခေါ်သည်။ ကထိန်အာနိသင်ရသွားမည့် သင်္ကန်းများဖြစ်သဖြင့်လည်း “ကထိန်အာနိသင်သင်္ကန်း” ဟု ခေါ်နိုင်သည်။ ကထိန်ခင်းကြသည်ဆိုရာဝယ် ကထိန်သင်္ကန်း များစွာလှူခြင်း၊ ဝတ္ထုငွေ များစွာလှူခြင်းနှင့် ပဒေသာပင်များစွာပြုလုပ်ခြင်းတို့ကို မဆိုလိုပါ။ ကထိန်ခင်းသည့်အခါ ဉတ်သင်္ကန်းလှူခြင်းကိုသာ ဆိုလိုပြီး၊ ဉတ်သင်္ကန်းလှူသူကသာ ကထိန်အလှူရှင် ဖြစ်သည်။ ကထိန်ခင်းကြသည့်အခါ ဉတ်သင်္ကန်းကို ကိုယ်တိုင်လှူဒါန်းခွင့် မရသေးသရွေ့ဘယ်သောအခါမျှ ကထိန်အလှူရှင်မဖြစ်နိုင်သေးပေ။ ထို့ကြောင့် စုပေါင်းမဟာဘုံကထိန် ခင်းကြသည့်အခါ ဉတ်သင်္ကန်းကို အများထည့်ဝင်လှူဒါန်းသည့် အလှူငွေဖြင့် ဝယ်ကြရပါမည်။ တစ်ဦးတစ်ယောက်တည်းက တာဝန်ယူပါရစေဟူ၍ လှူလို့မရ၊ လက်မခံရပါ။ ထို့ပြင် တစ်နှစ်လျှင် ကျောင်းတိုက်တစ်တိုက်၌ တစ်ကြိမ်သာ ကထိန်ခင်းခွင့်ရှိသည်။

ကထိန်သင်္ကန်းအလှူရှင်များ သိမှတ်ဖွယ်

အထက်တွင်ဖော်ပြထားသကဲ့သို့ ကထိန်ခင်းမည့်ကျောင်းကို သွားရောက်လှူဒါန်းခြင်းအပြင် မိမိအိမ်မှာပင့်လှူ၍လည်းရပါသည်။ ကျောင်းသို့ သွားရောက်လှူဒါန်းသည့်အခါ သို့မဟုတ် ဆရာတော်၊ သံဃာတော်ကို သင်္ကန်းကပ်သည့်အခါ “ဤသင်္ကန်းကို သံဃာအား လှူဒါန်းပါ၏” ဟု နှုတ်ကရွတ်ဆို၍ လှူဒါန်းရပါမည်။ ထိုသင်္ကန်းသည် လတ်တလော ကပ်လှူလက်ခံသည့် ဆရာတော်၊ သံဃာတော်က မပိုင်ဆိုင်သေးပေ။ ကျောင်းတိုက်ရှိ သံဃာအများနှင့်သာ သက်ဆိုင်သည်။ 

မိမိတို့နေအိမ်တွင် ပင့်ဖိတ်လှူသည့်အခါမှာလည်း သံဃာတော်ကို သင်္ကန်းကပ်လှူသည့်အချိန်၌ ကထိန်ခင်းမည့် ကျောင်းတိုက်၏ ကျောင်းအမည်ကို တပ်ပြီး လှူဒါန်းရပါမည်။ သို့မှသာ မိမိရည်စူးသည့် သံဃာက ယင်းကျောင်းတိုက်တွင် ကထိန်ခင်းခွင့်ရမည်ဖြစ်သည်။ 

ကထိန်သင်္ကန်းအလှူရှင်တွင်ရရှိမည့် ကုသိုလ်တရားငါးပါး

ကထိန်သင်္ကန်း ကပ်လှူခြင်းကြောင့် အလှူရှင်များအနေဖြင့် သွားလေရာအရပ်ရပ်တို့၌ အနှောင့်အယှက်မရှိ၊ ဘေးကင်းစွာသွားလာရခြင်း၊ မိမိပိုင်စည်းစိမ်ဥစ္စာများကို ရန်သူမျိုးငါးပါးတို့ မဖျက်ဆီးနိုင်ခြင်း၊ စားကောင်းသောက်ဖွယ်အထူးပေါများ၍ အစားအတွက် ဘေးမဖြစ်နိုင်၊ အဆိပ်မသင့်နိုင်ခြင်း၊ မိမိပိုင်ပစ္စည်းများကို ကာလကြာမြင့်စွာ မေ့လျော့နေသော်လည်း မဆုံးပါးနိုင်ခြင်း၊ ပစ္စည်းများ ရှာဖွေရာတွင် သူတကာတို့ထက်ထူး၍ အစုလိုက်အပုံလိုက်ရခြင်း၊ ရုပ်ရည်အဆင်းချောမောလှပခြင်းဟူသော အကျိုးတရားများကို ရရှိခံစားနိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ကျမ်းဂန်များက ဆိုထားသည်။ 

မသိုးသင်္ကန်း 

“မသိုးသင်္ကန်း” ရက်လှူပူဇော်ပွဲမှာလည်း ထင်ရှားသည့်အလှူဒါနတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ မသိုးသင်္ကန်းဟူသည် နေ့မကူး၊ ရက်မကူးစေဘဲ တစ်ရက်အတွင်း အပြီးရက်လုပ်လှူဒါန်းရသော သင်္ကန်းဖြစ်သဖြင့် မသိုးသင်္ကန်းဟု ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ မသိုးသင်္ကန်းကို ကထိန်ကာလ၏ နောက်ဆုံးနေ့ဖြစ်သော တန်ဆောင်မုန်းလပြည့်နေ့မတိုင်မီ လဆန်း ၁၄ ရက် ညနေပိုင်းတွင် စတင်ရက်လုပ်ကြပြီး လပြည့်နေ့အရုဏ်မတက်မီ အပြီးချုပ်လုပ်ကာ ကပ်လှူကြသည်။

ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်သူတော်စင်အပေါင်းတို့ရှင့်။ တစ်နှစ်လျှင်တစ်ကြိမ်၊ ထိုတစ်ကြိမ်တွင်လည်း တန်ဆောင်မုန်းလရာသီ ကထိန်ခင်းကြသည့်အခါ အလှူဒါနမြောက်စေရန်အတွက် ဝိနည်းတော်နှင့်အညီ လှူဒါန်းနိုင်ကြပါစေကြောင်း စာရေးသူမှ ဤဆောင်းပါးဖြင့် ဓမ္မကုသိုလ်ပြုလိုက်ရပါသည်။ ။

Source- Myawady Webportal