ကမ္ဘာပေါ်ရှိလူမျိုးတိုင်းသည် မိမိတို့၏ ဓလေ့ထုံးတမ်းအစဉ်အလာများအရ နှစ်သစ်ကူးရက်၊ နှစ်ဆန်းရက်များ သတ်မှတ်လေ့ရှိကြသည်။ အင်္ဂလိပ်လူမျိုးများနှင့် ခရစ်ယာန်အယူဝါဒကိုကျင့်သုံးသော  လူမျိုးအပေါင်းတို့သည် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့ကို နှစ်ဆန်းရက်သတ်မှတ်၍ ဒီဇင်ဘာလ ၃၁ ရက် ညဉ့်သန်းခေါင်မတိုင်မီ နှစ်သစ်ကူးပျော်ပွဲရွှင်ပွဲများ ကျင်းပကြသည်။ မြန်မာတို့၏ နှစ်သစ်ကူးအခါ သမယသည် နှစ်စဉ်တန်ခူးလတွင် ကျရောက်သည်။

မြန်မာနှစ်ဟောင်း ၁၃၈၆ ခုနှစ်မှ ၁၃၈၇ ခုနှစ်ဆိုသောနှစ်သစ်သို့ကူးပြောင်းသွားပြီဖြစ်သည်။ ထိုနေ့သည် မြန်မာနိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားအားလုံးအတွက် စစ်မှန်သောနှစ်သစ်ကူးနေ့ပင်ဖြစ်သည်။ ထိုနေ့တွင် ကုသိုလ်ကောင်းမှု ပြုလုပ်ခြင်း၊ ကိုယ်ချင်းစာတရားထားကာ ရိုင်းပင်းကူညီခြင်းစသည့် မင်္ဂလာရှိသော လုပ်ဆောင်မှုများဖြင့်သာ ဖြတ်သန်းသွားမည်ဆိုလျှင် တစ်နှစ်လုံး မင်္ဂလာအပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံနေမည် ဖြစ်သည်။ ကျန်းမာပျော်ရွှင်ကြမည်ဖြစ်သည်။ အောင်မြင်မှုများကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်ကြမည်ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာနှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့တွင် ဘဝအတွက် အရေးပါသော ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ခုခုကို ချမှတ်သင့်သည်။    နှစ်သစ်အတွက် ဆုံးဖြတ်ချက် မချမှတ်သေးမီ နှစ်ဟောင်းကာလတွင် ဆောင်ရွက်နိုင်ခဲ့မှုများကိုလည်း ပြန်လည်သုံးသပ်သွားသင့်ပေသည်။

မင်္ဂလာရှိသောနှစ်သစ်

ရှေးမြန်မာမင်းများလက်ထက်က နှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့ကို များစွာအလေးအမြတ်ပြုခဲ့ကြသည်။ ယင်းနေ့တွင် ရတနာသုံးပါးနှင့်တကွ နတ်မြတ်နတ်ကောင်းအပေါင်းတို့အား ရှေးအစဉ်အလာအတိုင်း လှူဖွယ်ဝတ္ထုများဖြင့် ပူဇော်ကြသည်။ မင်းတုန်းမင်းလက်ထက် သက္ကရာဇ် ၁၂၃၃ ခုနှစ်တွင် သမိုင်းဝင်ဖြစ်ခဲ့သည်။ နှစ်ဟောင်းကုန်ဆုံး၍ နှစ်သစ်သို့ကူးပြောင်းသည့် အခါသမယတွင် အဟောင်းတို့ ချုပ်ငြိမ်း၍ အသစ်တို့ ပေါ်ထွန်းလာသည်မှာ လောကနိယာမတစ်ခုပင်ဖြစ်သည်။

နွေရာသီ၏အပူဒဏ်ကို  အေးမြစေရန်အတွက်လည်းကောင်း၊ နှစ်ဟောင်းမှ အညစ်အကြေးများကို ဆေးကြောသန့်စင်စေရန်အတွက်လည်းကောင်း အတာသင်္ကြန်ပွဲတော်ကို ဆင်နွှဲခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ မဟာသင်္ကြန်ပွဲတော် ကျင်းပခြင်းနှင့်အတူ ဥပုသ်သီတင်းသီလဆောက်တည်မှုပြုခြင်း၊ ရှင်ပြု အလှူမင်္ဂလာနှင့် ဒုလ္လဘရဟန်းခံပြုကြခြင်း၊ သက်ကြီးရွယ်အိုဘိုးဘွားတို့အား  နွေးထွေး ကြင်နာစွာ ရိုသေသမှုပူဇော်မှုပြုခြင်း၊   လယ်ယာလုပ်ငန်းခွင်တွင်   အကျိုးပြုခဲ့သော ခိုင်းနွားများကို ဘေးမဲ့စေလွှတ်ခြင်း၊ မြစ်ချောင်းအင်းအိုင်များတွင် ငါးလွှတ်ပွဲများကို မြို့ရွာဒေသအနှံ့ ပြုလုပ်ကြခြင်းဖြင့်  ချစ်စရာကောင်းသည့် မြန်မာဓလေ့စရိုက်များကို ဖော်ညွှန်းနေသည်။

မြန်မာနှစ်ဆန်းတစ်ရက်နေ့သည်    မြန်မာလူမျိုးတို့အတွက် ကျက်သရေမင်္ဂလာအပေါင်းနှင့်ပြည့်စုံသော    နေ့တစ်နေ့ဖြစ်ပြီး ထိုနေ့တွင် မြန်မာပြည်သူအပေါင်းတို့သည် မကောင်းမှုရှောင်၊ ကောင်းမှုကိုဆောင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ မိမိတို့နေထိုင်ရာ အရပ်ဒေသဝန်းကျင် အသီးသီးတို့၌ မင်္ဂလာအပေါင်းနှင့်ပြည့်စုံစေရန်အတွက် ဒုစရိုက်ဆယ်ပါးဖြစ်သော ကာယဒုစရိုက် သုံးပါး၊ ဝစီဒုစရိုက် လေးပါးနှင့်၊ မနောဒုစရိုက် သုံးပါးတို့ကို အထူးရှောင်ကြဉ်သင့်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကောင်းမြတ်သောအချိန်

ကာလတို့ကိုညွှန်းဆိုထားသော လရာသီဖြစ်သည့်အတွက် သန့်စင်မွန်မြတ်သော ဒါနတရားတို့ဖြင့် ပီတိဖြာဝေစေသော တန်ခူးလရာသီပင်ဖြစ်သည်။

မေတ္တာအရင်းခံဖြင့်သာ

အမှန်စင်စစ်မှာမူ မေတ္တာတရားသည်  အရာအားလုံးကိုလွှမ်းမိုးနိုင်စွမ်းရှိသည်။ ထို့ကြောင့် နှစ်သစ်တွင် လူတစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး၊ ဘာသာတစ်ခုနှင့်တစ်ခု၊ အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုနှင့်တစ်ခု၊ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံနှင့်တစ်နိုင်ငံအကြား မေတ္တာထားသွားကြရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ သို့မှသာလျှင် အချင်းချင်း အမြင်လွဲမှားနေမှုများ၊ ပဋိပက္ခများ၊ စစ်ပွဲများကို ရှောင်ရှားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ လူအချင်းချင်း ဆင်းရဲ၊ ချမ်းသာ၊ ပညာတတ်၊ ပညာမဲ့၊ ရာထူးကြီး၊ ငယ်၊ ဇာတ်နိမ့်၊ ဇာတ်မြင့် မခွဲခြားဘဲ မေတ္တာအရင်းခံဖြင့်သာ ဆက်ဆံသွားမည်ဆိုလျှင် အေးချမ်းသောလူ့အသိုက်အဝန်းကြီးကို ဧကန်မုချတည်ဆောက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

နှစ်ဟောင်းတွင် အကောင်းနှင့်အဆိုး ဒွန်တွဲ၍ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရသည်။ ထိုအတွေ့အကြုံများမှ သင်ခန်းစာ ဖော်ထုတ်ပြီး နှစ်သစ်အတွက်ဆောင်ရွက်ဖွယ်ရာများကို အကောင်းဆုံး ကြိုတင်ပြင်ဆင် သွားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ အခြေခံအားဖြင့် မိမိတို့၏ စိတ်ဓာတ်များကို ပြင်ဆင်သွားကြရမည်ဖြစ်သည်။ အထူးသဖြင့် နေ့စဉ်စားဝတ်နေရေးအတွက် လုပ်ကိုင်ရှာဖွေစုဆောင်းကြရာတွင် စိတ်ကောင်းရှိရန်လိုသည်။ အရာရာတွင် ကိုယ်ချင်းစာတရားလက်ကိုင်ထားကြမည်ဆိုလျှင် အေးချမ်းသော လူ့အဖွဲ့အစည်းကို တည်ဆောက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနှစ်သစ်တွင်  မိမိတို့၏ကိုယ်စီဘဝများတိုးတက်အောင်မြင်ရေးအပြင် မိသားစု၊ လူမှုအဖွဲ့အစည်းနှင့် တိုင်းပြည်အကျိုးကိုပါ သယ်ပိုးနိုင်ရေးအတွက် ဗြဟ္မစိုရ်တရားကို လက်ကိုင် ထားလျက် ပြုမူကျင့်ကြံနေထိုင်သွားရန် အထူးလိုအပ်သည်။

 စိတ်ကူးအိပ်မက်များ

နှစ်သစ်တွင် ကျန်းမာရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနယ်ပယ်ပေါင်းစုံတွင် အောင်မြင်မှုများ ပိုင်ဆိုင်နိုင်ရေးအတွက် ကိုယ်စီစိတ်ကူးအိပ်မက်များရှိနေရန် လိုအပ်ပါသည်။ ထိုစိတ်ကူးအိပ်မက်များ အမှန်တကယ် ရုပ်လုံးပေါ်လာစေရန်အတွက် လက်တွေ့ကျကျ ကြိုးပမ်းအကောင်အထည်ဖော် သွားရန်လည်း လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ ဆိုရလျှင် လူတစ်ဦးသည် လွန်ခဲ့သည့်တစ်နှစ်လုံးတွင် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ စီးပွားရေး၊ ဘာသာရေး စသည့် နယ်ပယ်တစ်ခုခုတွင် အောင်မြင်မှုတစ်စုံတစ်ရာမျှ မရရှိခဲ့ပါက ထိုသူသည် တစ်နှစ်ဆိုသော အချိန်ကာလကို အကျိုးမဲ့ဖြတ်သန်းခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ အမှန်တကယ် မနားမနေ စဉ်ဆက်မပြတ်ကြိုးပမ်း အားထုတ်နေမှသာလျှင်  အောင်မြင်မှုဆိုသော အရာကို ဆုပ်ကိုင်နိုင်ကြမည်ဖြစ်သည်။

စင်စစ်အားဖြင့် မျက်မှောက်ခေတ်ကြီးတွင် ပျင်းရိလေးလံတွေဝေ ထိုင်းမှိုင်းနေသောသူများအတွက် နေရာမရှိတော့ပေ။ အထူးသဖြင့် တန်ဖိုးရှိသောအချိန်ကို   စနစ်တကျစီမံခန့်ခွဲနိုင်စွမ်းမရှိသူများသည် အဘက်ဘက်မှ နောက်ကျကျန်ရစ်နေမည်မှာ မြေကြီးလက်ခတ်မလွဲပင်ဖြစ်သည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနှစ်သစ်တွင်   အချိန်မဖြုန်းဘဲ ကိုယ်စီအလုပ်လုပ်ကြရတော့မည်ဖြစ်သည်။ နှစ်ဟောင်းတွင် အောင်မြင်မှုမ ရရှိခဲ့သည့်တိုင်အောင် နှစ်သစ်အတွက် ခွန်အားများမွေးမြူသွားကြရမည် ဖြစ်သည်။ လူတစ်ဦးချင်း၊ မိသားစုတစ်စုချင်း၊ လူ့အသိုက်အဝန်းတစ်ခုချင်းမှသည် တိုင်းပြည်တိုးတက်ရေးကို ရည်မှန်းလျက် ကြိုးပမ်းသွားရန် လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ လူတိုင်းတွင် လုပ်ဆောင်နိုင်သည့် စွမ်းအားများကိုယ်စီရှိနေသည်။ လုပ်မည်ဆိုပါက အောင်မြင်မှုသည် လက်တစ်ကမ်းတွင် ရှိနေမည်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် နှစ်သစ်တွင် အောင်မြင်မှုတစ်ခုခုကို ရရှိအောင် ကြိုးပမ်းသွားမည်ဆိုသော စိတ်ကူးအိပ်မက်များကို ကိုယ်စီမက်ထားရန်လိုသည်။

အဟောင်းတို့ချုပ်ငြိမ်း၍ အသစ်တို့ပေါ်ထွန်း

မြန်မာနှစ်ဟောင်းကုန်၍  နှစ်သစ်သို့ရောက်ရှိလာပြီဖြစ်သည်။ နှစ်ဟောင်းတွင်  အကောင်းနှင့် အဆိုးဒွန်တွဲ၍ ကြုံတွေ့ခဲ့ကြရသည်။ ထိုအတွေ့အကြုံများမှသင်ခန်းစာဖော်ထုတ်ပြီး နှစ်သစ်အတွက် ဆောင်ရွက်ဖွယ်ရာများကို အကောင်းဆုံး ကြိုတင်ပြင်ဆင်သွားရန်လိုအပ်မည်ဖြစ်သည်။ နှစ်သစ်တွင် ကျန်းမာရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနယ်ပယ်ပေါင်းစုံတွင် အောင်မြင်မှုများပိုင်ဆိုင်နိုင်ရေးအတွက် ကိုယ်စီစိတ်ကူးအိပ်မက်များ ရှိနေရန်လိုအပ်သည်။  ထိုစိတ်ကူးအိပ်မက်များ အမှန်တကယ် ရုပ်လုံးပေါ်လာစေရန်အတွက်   လက်တွေ့ကျကျကြိုးပမ်းအကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်သွားကြရမည်ဖြစ်သည်။

သို့ဖြစ်ရာ နိုင်ငံသားတိုင်းသည် နှစ်သစ်တွင် လူမှုစီးပွားဘဝများ တိုးတက်စေရန်အတွက် အချိန်ကို အကျိုးရှိစွာ အသုံးချသွားရန်လိုသည်။

အချိန်တိုင်း စဉ်ဆက်မပြတ် ကြိုးပမ်းအားထုတ်နေသူတစ်ဦးသည် မအောင်မြင်စရာအကြောင်းမရှိချေ။ မြန်မာနှစ်သစ်တွင် ပြည်သူအားလုံး ဘေးဘယာဝေးကွာ၍ ကိုယ်စိတ်နှစ်ဖြာ ကျန်းမာ၊ ချမ်းသာပြီး ပျော်ရွှင်ချမ်းမြေ့သော ဘဝများကို ပိုင်ဆိုင်နိုင်ပါစေကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။       ။

မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၆ ခုနှစ်မှ ၁၃၈၇ ခုနှစ် နှစ်သစ်သို့ကူးပြောင်းရောက်ရှိသည့် အချိန်အခါတွင် လူတိုင်းသည်   စိတ်သစ်ကိုယ်သစ်၊ နှလုံးသားအသစ်ဖြင့်   မိမိ၏ကိုယ်ကျိုး၊  အများအကျိုး၊ တိုင်းပြည်အကျိုးများကို အောင်မြင်စွာသယ်ပိုးကြရမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာတို့တွင် နှစ်ဟောင်းမှ နှစ်သစ်သို့ကူးပြောင်းသည့် အချိန်ကာလ၌  နှစ်ဟောင်းမှအညစ်အကြေးများကို    ဆေးကြောသည့်သဖွယ် မြန်မာ့ရိုးရာမဟာသင်္ကြန်ပွဲတော်(ရေသဘင်ပွဲ)ကို ဆင်နွှဲကြသည်။ သင်္ကြန်ရေအေးမြခြင်းနှင့်အတူ နှစ်သစ်တွင် အေးမြရွှင်လန်းသောစိတ်နှလုံးတို့ တိုးပွားနေစေရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့တိုးပွားအောင်ကျင့်ကြံ နေထိုင်ခြင်းဖြင့် လူမှုစီးပွားဘဝကို ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။

စိတ္တာဓိပတိဟူသည့်အတိုင်းလူကို စိတ်က ဦးဆောင်နေခြင်းဖြစ်ပေရာ လူတိုင်းသည် မိမိတို့စိတ်တွင် နှစ်သစ်အချိန်အခါသမယ၌ မိမိတို့တစ်ဦးချင်းစီ၏   လူမှုစီးပွားဘဝ တိုးတက်အောင်    မည်သို့မည်ပုံ လုပ်ဆောင်ကြမည်ဆိုသည့် ရည်မှန်းချက်ကို  ထားရှိဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ မိမိဘဝအတွက်ကောင်းသောအခွင့်အလမ်းကို  မိမိတို့ကိုယ်တိုင်   ကြိုးစားကြရမည်ဖြစ်သည်။ အခွင့်အလမ်းဆိုသည်မှာ အဆင့်အတန်းနှင့်လည်း တိုက်ရိုက်သက်ဆိုင်လျက်ရှိသည်။ မိမိကိုယ်ကို အဆင့်အတန်းရှိသူတစ်ဦးဖြစ်အောင်   ကြိုးစားနိုင်မှသာ အခွင့်အလမ်းတို့ ပေါ်ထွန်းလာမည်ဖြစ်သည်။ လူငယ်လူရွယ်ဆိုသည်မှာ   နိုင်ငံအတွက်အားကိုးအားထား ပြုရမည့်   လူ့စွမ်းအား အရင်းအမြစ်ဖြစ်သည်။ ထိုလူငယ်လူရွယ်တို့သည် ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးပြည့်ဝ၍ အဆင့်အတန်းရှိနေပါလျှင် မိမိတို့နေထိုင်ရာ နိုင်ငံသည်လည်း အဆင့်အတန်းရှိသော နိုင်ငံဖြစ်လာပေလိမ့်မည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီသည် လူငယ်များနှင့်ပတ်သက်လာလျှင် လူငယ်ကဏ္ဍတိုးတက် မြင့်မားရေးကို အထူးကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။ ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးတိုင်း ကျောင်းနေနိုင်ပြီး အနိမ့်ဆုံးအဆင့် အခြေခံပညာအလယ်တန်းအထိ ပညာသင်ယူကြရမည်။ အခြေခံပညာအလယ်တန်းပြီးမြောက်၍ သာမန်အားဖြင့် ကျောင်းမှထွက်ကြမည့်အစား မိမိတို့၏အနာဂတ်ဘဝ ခိုင်မာရေးအတွက် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း ပညာရပ်များကို ဆက်လက်သင်ယူနိုင်ရန် စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့် စက်မှုနည်းပညာလမ်းကြောင်းများ ဖွင့်ပေးထားသည်။  ဘက်စုံပညာရေးစနစ် ကျင့်သုံးနေချိန်တွင် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများအနေဖြင့် ပညာရပ်တစ်ခုခုကို တတ်မြောက်အောင် သင်ယူကြရမည်ဖြစ်သည်။  သို့မှသာ ကျောင်းပညာ သတ်မှတ်ချက်အရ ဘွဲ့တစ်ခုခုရရှိ၍ လုပ်ငန်းခွင်သို့ ဝင်ရောက်သည့်အခါ မိမိအဆင့်အတန်းနှင့် ညီမျှသည့်အခွင့်အလမ်းက ကြိုဆိုနေမည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတော်အတွင်း  မှီတင်းနေထိုင်ကြသူ အပေါင်းတို့သည်  မိမိတို့၏နေ့စဉ်လူမှု စီးပွားဘဝ တိုးတက်ရှင်သန်ရေးအတွက်   ဆောင်ရွက်နေကြရသကဲ့သို့ နိုင်ငံ့အတွက်  အရေးကြုံလာလျှင်လည်း  နိုင်ငံ့အရေးတွင် ပါဝင်ထမ်းဆောင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ ယနေ့ကာလသည်   နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် နိုင်ငံရေးပဋိပက္ခများ၊ လက်နက်ကိုင်သောင်းကျန်းမှုများ၊ ပြည်ပစွက်ဖက်မှုများ၊  အကြမ်းဖက်အဖျက်သမားများ၊  သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ စသည့်အခက်အခဲ အတားအဆီးများစွာကို အန်တု၍  နိုင်ငံတော်ကို ဘက်စုံထောင့်စုံကဏ္ဍစုံဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ထို့အတူ   ပြည်သူများ၏ လိုအင်ဆန္ဒဖြစ်သည့်  ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ လမ်းကြောင်းပေါ်သို့ တည့်မတ်မှန်ကန်စွာ     လျှောက်လှမ်းနိုင်ရေး  အထူးကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။

ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရာတွင် ရှေ့လုပ်ငန်းစဉ်(၅)ရပ်၊ ဦးတည်ချက်(၉)ရပ်ချမှတ်ကာ ဆောင်ရွက်နေသည်မှာ ပြည်သူအားလုံးအသိပင်ဖြစ်သည်။

 စစ်မှန်စည်းကမ်းပြည့်ဝသည့် ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ် ခိုင်မာစေရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီနှင့် ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံသည့် ပြည်ထောင်စုတည်ဆောက်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များကို အရှိန်အဟုန်ဖြင့်  ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိပြီး  ၂၀၂၅  ခုနှစ်  ဒီဇင်ဘာလတွင်လွတ်လပ်ပြီး     တရားမျှတသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ  အောင်မြင်စွာ ကျင်းပနိုင်ရေးကို    အလေးထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ရွေးကောက်ပွဲတွင် အားလုံးပါဝင်နိုင်ရေးကို အလေးထားဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံရေးလမ်းကြောင်းတွင် နိုင်ငံရေးနည်းဖြင့်ပါဝင်ကြရန် ပွင့်လင်းစစ်မှန်သော စိတ်စေတနာ သဘောထားဖြင့် ဖိတ်ခေါ်ထားပြီးဖြစ်သည်။   နိုင်ငံတော်၏ ပကတိအနှစ်သာရဖြစ်သော ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ရရှိထားသည့်ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေး ရလဒ်များ  တည်ငြိမ်မှုရှိစေရေးအတွက် (NCA) ပါသဘောတူညီချက်များအတိုင်း  အကောင်းဆုံး လုပ်ဆောင်လျက်ရှိသည်။

တစ်နိုင်ငံလုံး ပစ်ခတ်တိုက်ခိုက်မှု ရပ်စဲ၍ ငြိမ်းချမ်းခြင်းကို ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးက အကြွင်းမဲ့လိုလားသည်။ ပြည်သူတို့၏လိုအင်ဆန္ဒအမှန်သည်  မိမိတို့လူမှုစီးပွားဘဝကို  စိတ်ချမ်းသာ၊ ကိုယ်ကျန်းမာဖြင့် ဆောင်ရွက်လိုခြင်းဖြစ်သည်။ မိမိတို့နေထိုင်ရာ အရပ်ဒေသ   အေးချမ်းတည်ငြိမ်မှုရှိနေခြင်းကို ပြည်သူအားလုံးက အကြွင်းမဲ့လိုလားသည်။ ထို့ကြောင့် ယခုနှစ်သစ်သို့ ရောက်သည့်အချိန်ကာလတွင်  လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားသောအားဖြင့် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရရှိအောင်ဆောင်ရွက်စေချင်သည်မှာ   ပြည်သူအားလုံး၏ ပကတိရင်တွင်းဆန္ဒဖြစ်သည်။

မင်္ဂလာရှိသောစကား၊ မင်္ဂလာရှိသောအကြောင်းအရာများမှာ လူသားတိုင်းလိုလားသော အချက်အလက်များဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်သူတော်စင်တို့သည် သုံးဆယ့်ရှစ်ဖြာသောမင်္ဂလာတရားတော်ကို နှစ်သက်လိုက်နာ ကျင့်ကြံနေထိုင်ကြသည်။  မကောင်းမှုရှောင်၊    ကောင်းမှုဆောင် ဖြူအောင်စိတ်ကိုထားဟူသော တရားသုံးပါးသည် လူသားတိုင်းအတွက်ဖြစ်သည်။ လူသားတိုင်းသည် စိတ်ကောင်းနှလုံးကောင်းဖြင့်   လူမှုပတ်ဝန်းကျင်တွင်   နေထိုင်ကြမည်ဆိုပါက  အမုန်းဆိုသည့်ဝေါဟာရသည် ပေါ်ပေါက်လာနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ အမုန်းကင်းစင်သည့် ပတ်ဝန်းကျင်သည် သာယာလှပနေမည်ဖြစ်သည်။

လူ့သက်တမ်းအနှစ်တစ်ရာတွင် လူသားတို့သည် လောဘ၊ ဒေါသ၊ မာန်မာနတို့ဖုံးလွှမ်းကာ ကိုယ်ကျိုးစီးပွားအတွက် ရှေးရှုဆောင်ရွက်မည့်အစား အများကောင်းကျိုးကို ရွက်သယ်ပိုးသင့်သည်။ ၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂၈ ရက်တွင် ပြင်းထန်စွာလှုပ်ခတ်ခဲ့သော မြေငလျင်ကြောင့် လူသားတို့အသက်အိုးအိမ် စည်းစိမ်များ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရသည်။  လှပ၍နေချင်စဖွယ် အလွန်ကောင်းလှသော အဆောက်အအုံများ ပြိုလဲခဲ့ရသည်။ တရားသဘောဖြင့်ကြည့်မည်ဆိုပါက မမြဲသောအနိစ္စတရားတို့   ထင်ရှားစွာမြင်တွေ့နိုင်သည်။

ပြောလိုသည်မှာ နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးအတွက် ကောင်းကျိုးမပြုသည့် အကြမ်းဖက်အဖျက်သမား လက်နက်ကိုင် သောင်းကျန်းသူတို့အနေဖြင့် လက်နက်ကိုင်ဆောင်ခြင်းကို စွန့်လွှတ်ကာ  ပြည်သူတို့၏ ကောင်းကျိုးကို ပြန်လည်သယ်ပိုးသင့်သည့် အချိန်ရောက်ပြီဟုပြောလိုသည်။ အကြမ်းဖက်အဖျက်သမား လက်နက်ကိုင်ထားသူများရှိနေသရွေ့ နိုင်ငံတော်၏ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းများ နှောင့်နှေးကြန့်ကြာနေမည်ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ရာ ငြိမ်းချမ်းရေးအရိပ်အောက်ဝယ် တူညီသော  တိုင်းကျိုးပြည်ပြုစိတ်ဆန္ဒများဖြင့် ပေါင်းစည်းဆောင်ရွက်ရမည့် အချိန်အခါကောင်းပင်ဖြစ်သည်။

နှစ်တစ်နှစ်ကုန်ဆုံး၍ နှစ်သစ်တစ်ခုသို့ရောက်ရှိလေတိုင်း မိမိတို့၏လုပ်ဆောင်ခဲ့မှုများကို ပြန်လည် ဆန်းစစ်လေ့လာသင့်သည်။   အကြမ်းအားဖြင့် လွန်ခဲ့သည့်နှစ်သည် မိမိဘဝအတွက်  တိုးတက်မှုဖြစ်ခဲ့သလား၊ မဖြစ်ခဲ့ဘူးလားဟူသော သုံးသပ်ချက်ဖြင့် နှစ်ဟောင်းထက်ပိုမို ကောင်းမွန်အောင်နှစ်သစ်တွင် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ လူတိုင်းသည် အတိတ်ကိုပြန်လည် တမ်းတနေ၍ အချည်းနှီးသာဖြစ်သည်။ အချိန်သည်ရွေ့လျားနေသကဲ့သို့ လူတို့၏သက်တမ်းများမှာလည်း  ရွေ့လျားနေပေရာ လက်ရှိပစ္စုပ္ပန်ကာလကို အကောင်းဆုံးနှင့် အအောင်မြင်ဆုံးဖြစ်အောင်   ကြိုးစား လုပ်ဆောင်ကြရမည်သာဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမျိုးသားရေး ရည်မှန်းချက်အဖြစ် တိုင်းပြည်သာယာဝပြောရေးနှင့်  စားရေရိက္ခာဖူလုံရေးကို   ရည်မှန်းချက်ထား ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ထို့အတူ နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်အဖြစ် စစ်မှန်၍စည်းကမ်းပြည့်ဝသော ပါတီစုံဒီမိုကရေစီစနစ်ခိုင်မာစေရေးနှင့် ဒီမိုကရေစီနှင့်  ဖက်ဒရယ်စနစ်ကို အခြေခံသည့်   ပြည်ထောင်စုကို တည်ဆောက်နိုင်ရေး ရည်မှန်းချက်ထား ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။    အမျိုးသားရေး ရည်မှန်းချက်နှင့် နိုင်ငံရေးရည်မှန်းချက်တို့သည် လွန်စွာသင့်လျော်ကောင်းမွန်သော ရည်မှန်းချက်များဖြစ်သည်။ ထိုရည်မှန်းချက်များ အောင်မြင်ရေးအတွက် ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးက ပါဝင်ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံ့ကောင်းကျိုးကို ဦးဆောင်သယ်ပိုးဆောင်ရွက်နေချိန်တွင် ပြည်သူလူထုက စည်းလုံးညီညွတ်မှုဖြင့် အင်တိုက်အားတိုက်ပါဝင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။  ပြည်ပသွေးထိုးလှုံ့ဆော်မှုများ၊ အကြမ်းဖက်လက်နက်ကိုင် သောင်းကျန်းသူတို့၏ မဟုတ်မမှန်ဝါဒဖြန့်နေမှုများမှာ   နိုင်ငံနှင့်လူမျိုးကောင်းမွန်ရေး အတွက်မဟုတ်သည်မှာ ကြုံတွေ့နေရသော ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ရပ်များက သက်သေပြလျက်ရှိသည်။ 

လူတိုင်းသည်  မိမိကိုယ်ကို  ချစ်ကြသူများဖြစ်သည်။ မိမိကိုယ်ကိုချစ်ကြသလို မိမိနေထိုင်သောတိုင်းပြည်ကို  ချစ်မြတ်နိုးကြရမည်ဖြစ်သည်။

တိုင်းပြည်နှင့်လူမျိုးကိုမချစ်တတ်သူသည်  ဘာကိုမှ ချစ်လိမ့်မည်မဟုတ်ဟု ပညာရှင်တို့ကဆိုထားသည်။ မိမိနိုင်ငံ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် မိမိမှာလည်း တာဝန်ရှိသည်ဟူသော အသိစိတ်ကို မွေးမြူထားကြရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုအသိစိတ်ဓာတ်ကို ကျောင်းသားအရွယ်ကတည်းက   ဆရာသမားတို့က  လေ့ကျင့်မွေးမြူ ပေးကြရမည်ဖြစ်သည်။ အမျိုးသားစည်းကမ်းအစ   စာသင်ကျောင်းကဆိုသည့်အတိုင်း    မိမိအတန်းကိုကောင်းအောင်၊ မိမိကျောင်းကိုကောင်းအောင်၊ မိမိနိုင်ငံတော်ကိုကောင်းအောင် စွမ်းဆောင်မည်ဟူသောစိတ်မှာ  မျိုးဆက်သစ်လူငယ်တိုင်းတွင်ရှိနေရပေမည်။ ထို့ကြောင့် မိဘများ၊ ဆရာများက မိမိတို့၏ရင်သွေးများ၊ တပည့်များကို နိုင်ငံတော်အတွက်  တန်ဖိုးရှိသောလူငယ်များဖြစ်အောင် လမ်းကောင်းသို့ ညွှန်ပြကြရမည်ဖြစ်သည်ဟု တိုက်တွန်းခြင်းဖြစ်သည်။

လူငယ်ဆိုသည်မှာ နိုင်ငံတော်၏ အနာဂတ်ကို ဖန်တီးပုံဖော်ရမည့်သူများဖြစ်သည်။ အနာဂတ်တွင် နိုင်ငံတော်၏ တာဝန်အရပ်ရပ်ကို ပခုံးပြောင်း တာဝန်ယူကြရမည်မှာ လူငယ်များသာဖြစ်သည်။ လူငယ်များကို အကောင်းဆုံးဖြစ်အောင် မြေတောင်မြှောက်ပေးထားနိုင်မှသာ နိုင်ငံတော်၏ အနာဂတ်အတွက် စိတ်ချရပေလိမ့်မည်။ လူငယ်များကို မကောင်းသောအတွေး အမြင်များ လက်ဆင့်ကမ်းကြမည့်အစား ကောင်းသောအတွေး၊ ကောင်းသောအမြင်များဖြင့် လက်ဆင့်ကမ်းကြရမည်ဖြစ်သည်။ ကောင်းမွေကို လက်ဆင့်ကမ်းနိုင်မှသာ ကောင်းသောရလဒ်များ ပေါ်ထွန်းလာမည်ဖြစ်သည်။

နှစ်သစ်အချိန်အခါသည် မင်္ဂလာအပေါင်းနှင့် ပြည့်စုံသည့်အခါသမယအဖြစ် လူတိုင်း၏စိတ်ထဲတွင် မှတ်ယူထားကြသည့်အတွက် အမှန်တကယ် ကျက်သရေမင်္ဂလာ အပေါင်းနှင့်ပြည့်စုံအောင် နေထိုင်သင့်လှသည်။ ဗြဟ္မစိုရ်တရား လေးပါးသည် မည်သည့်ဘာသာဝင်မဆို   လိုက်နာကျင့်သုံးမည်ဆိုပါက လောကကြီးသည် ကျက်သရေမင်္ဂလာ အပေါင်းနှင့်ပြည့်စုံနေမည်ဖြစ်သည်။ သတ္တဝါများကြီးပွားချမ်းသာသည်ကို   လိုလားချစ်မြတ်နိုးခြင်းသည် မေတ္တာစိတ်ဖြစ်သည်။   ဆင်းရဲသောသတ္တဝါများကို မြင်၍  သနားခြင်း၊ ဆင်းရဲခြင်းမှ  ကင်းလွတ်စေလိုခြင်းသည်ကရုဏာဖြစ်သည်။ ပြည့်စုံချမ်းသာသောသူတို့ကိုမြင်ရလျှင် ဝမ်းမြောက်ခြင်းသည် မုဒိတာဖြစ်သည်။ သတ္တဝါတို့အပေါ်၌ ချစ်ခြင်း၊ မုန်းခြင်းမရှိ မျှမျှတတရှုမြင်ခြင်းသည် ဥပေက္ခာဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံသားတိုင်းသည် ဤလောကကြီးတွင် အသက်ရှင်သန်နေထိုင်ခွင့် ရှိနေစဉ်အတွင်း  မိမိတို့နေထိုင်လျက်ရှိသည့်   ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး   အဓွန့်ရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲနေစေရေးကို ပထမဦးစားပေးအဖြစ်  စဉ်းစားဆောင်ရွက် လုပ်ဆောင်စေလိုသည်။ ထို့အတူ မိမိတို့နှစ်သက်ကိုးကွယ်ရာ ဘာသာတရားနှင့် မိမိတို့အမျိုးအနွယ်တို့ကို မပျက်မယွင်းအောင် စောင့်ထိန်းကြစေလိုသည်။ မိမိတို့၏  ရိုးရာယဉ်ကျေးမှု စာပေ၊  ဂီတအနုသုခုမပညာများကို  ပိုမိုထွန်းတောက်အောင်  ဆောင်ရွက်ကြစေလိုသည်။ ထို့အတူ    အခြားသောလူမျိုး၊ အခြားသော ဘာသာတရားများကိုလည်း တန်ဖိုးထားလျက်   လူသားအချင်းချင်း ချစ်ခင်မြတ်နိုးသောစိတ်ဖြင့် နေထိုင်ကြစေလိုသည်။

နိဂုံးချုပ်အားဖြင့်ဆိုရသော်  မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၈၇ ခုနှစ် မြန်မာနှစ်သစ်သည် “သာယာအေးချမ်း ရွှင်လန်းဝေဖြာ ပြည်မြန်မာ” အဖြစ်မြင်တွေ့နိုင်ရေး  တိုင်းရင်းသားပြည်သူတစ်ရပ်လုံးက နိုင်ငံတော်အစိုးရ၊ တပ်မတော်နှင့်အတူ ပူးပေါင်းလက်တွဲပါဝင် ဆောင်ရွက်ကြရန်ဖြစ်ပါကြောင်း တိုက်တွန်းရေးသား လိုက်ရပေသည်။      ။

ယနေ့မွေးမြူရေးကဏ္ဍသည်   နိုင်ငံ့စီးပွားရေးအတွက် အဓိကအခန်းကဏ္ဍက ပါဝင်လာသည်။    ယခင်က စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးသည် သမားရိုးကျစနစ်ဖြင့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူခဲ့ရာမှ ယခုအခါ နည်းစနစ်ကျနသည့်   စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးဆီသို့ ဦးတည်သွားကြရန်လိုအပ်သည်။ ထို့ပြင်မွေးမြူရေးဆိုင်ရာပညာရပ်များကို ကျွမ်းကျင်သည့်  လူသားအရင်းအမြစ်များ မွေးထုတ်ပေးခြင်းဖြင့်လည်း   နည်းစနစ်ကျသော မွေးမြူရေးကဏ္ဍသို့  ဦးတည်နိုင်မည်ဖြစ်ပြီး    မွေးမြူသူများအနေဖြင့်လည်း  လုပ်ငန်းလုပ်သလောက် အကျိုးအမြတ်ရရှိပြီး နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ   မြှင့်တင်ပေးရာလည်း ရောက်သည်။ ယခုအခါ ငါး၊ ပုစွန်မွေးမြူရေးသည် နိုင်ငံတော်၏ စားနပ်ရိက္ခာကိုလည်း  ဖြည့်တင်းပေးရာရောက်သည်။  တချို့က မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းကို လုပ်ကိုင်လိုကြသော်လည်း လုပ်ငန်းမကျွမ်းကျင်ခြင်း၊ နည်းစနစ်မသိခြင်းတို့ကြောင့် နောက်တွန့်နေသည်များလည်းရှိသည်။  ထို့ကြောင့် စာရေးသူအနေဖြင့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်လိုသူများအနေဖြင့်  အသိပညာရစေလိုသော ဆန္ဒဖြင့် စီးပွားဖြစ် ရေချိုပုစွန်အသားတိုး မွေးမြူမည်ဆိုလျှင် သိရှိရမည့်နည်းလမ်းများ၊  အချက်အလက်များ၊ နည်းစနစ်များကို လက်လှမ်းမီသလောက်  လေ့လာတင်ပြပေးသွားမည်ဖြစ်သည်။

ကန်နေရာရွေးချယ်ခြင်းနှင့် ကန်တူးဖော်ခြင်း

မွေးမြူရေးဖြစ်စေ၊ စိုက်ပျိုးရေးဖြစ်စေ စတင်ပြုလုပ်တော့မည်ဆိုလျှင် ပထမဆုံးမွေးမြူမည့်မြေနေရာရှာရမည်။ မြေနေရာ ရေစိမ့်ထွက်မှုရှိသောမြေ၊  သဘာဝအစားအစာ မဖြစ်ထွန်းသည့်  ထုံးဓာတ်နှင့်အချဉ်ဓာတ် များသောမြေမျိုးမဖြစ်ရပါ။ ပုစွန်မွေးမြူမည့်မြေကိုရှာဖွေရာတွင် မြေအနက်   ၆ ပေတူးပြီး မြေကြီးကိုရေနှင့်ရော၍စမ်းကြည့်ပါက   သဲကြမ်းပါသည့်မြေမျိုးဆိုလျှင်  ပုစွန်ကန်အတွက်သင့်လျော်သည့်    မြေအမျိုးအစား ငါးမျိုးရှိပါသည်။   ထိုမြေအမျိုးအစားငါးမျိုးအနက် ရွှံ့မြေသည် ကန်တူးရန်သင့်လျော်သောမြေမျိုးဖြစ်သည်။ အကြောင်းမှာ ရွှံ့မြေသည်  ရေထိန်းချုပ်မှုကောင်းမွန်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ပုစွန်မွေးမြူရာတွင် ကန်အတွင်း ရေသွင်း၊ ရေထုတ်အလွန် အရေးကြီးသဖြင့် ကန်ကိုမြင့်လွန်းသောနေရာ၊ နိမ့်လွန်းသောနေရာမျိုး၌မတူးဘဲ မနိမ့်လွန်း၊  မမြင့်လွန်းသောနေရာမျိုးကို ရွေးချယ်၍တူးသင့်သည်။  ကန်အောက်ခြေ ညီညာမှုရှိဖို့လည်းလိုပါသည်။    ဒီရေရောက်သောနေရာများနှင့် ရေလွှမ်းမိုးမှုရှိသော နေရာမျိုးဖြစ်ပါက ရေလွှမ်းမိုးမှုအမြင့်ဆုံးပေကို သိရှိဖို့လိုသည်။   ထိုရေလွှမ်းမိုးမှုပေထက် ၂ ပေခန့်အထိမြင့်အောင်  ကန်ပေါင်ကိုမြှင့်ထားရပါမည်။မွေးမြူရေးကန်အများစုကို ထောင့်မှန်စတုဂံပုံ  တူးဖော်လေ့ရှိကြသည်။   ပုစွန်ကန်ကိုလည်း  ထိုနည်းအတိုင်းတူးရသည်။အလျားသည် အနံ၏ ၃-၄ဆရှိသင့်သည်။   ဥပမာ-အနံက ပေ ၅၀ ဆိုပါက အလျားသည် အနံ၏ ၄ ဆ ပေ ၂၀၀ဖြစ်သည်။  ရေအနက် ၃ ပေမှ ၅ ပေရှိအောင်တူးရပါမည်။   ကန်တူးဖော်ရာတွင် မိမိမြေဧကအပေါ်မူတည်၍ အလျား၊ အနံ ချိန်ဆတူးဖော်နိုင်သည်။ အနည်းဆုံး၅ ဧကအထိ  တူးဖော်မွေးမြူနိုင်သည်။ ကန်ပေါင်သည် သုည ဒသမ ၅ ဧက အရွယ်အတွက် တာပေါင်မျက်နှာပြင်ကို အကျယ် ၅ ပေထားရမည်။    ၁ ဧကတိုးလျှင် တာပေါင်အကျယ် ၁၀ ပေထားရသည်။

၂ ဒသမ ၅ ဧကအတွက်  တာပေါင်အကျယ်မှာ ပေ ၂၀ ဖြစ်သည်။   တာပေါင်တည်ဆောက်ရာတွင် စနစ်တကျပုံဖော် တည်ဆောက်ရပါမည်။ရေသွင်းရေထုတ်အတွက်  ရေတံခါးများ တပ်ဆင်ပေးရသည်။ ၂ ဒသမ ၅ ဧကအောက်ရှိကန်များအတွက် ရေထုတ်ပိုက်ကို ၉ လက်မပြုလုပ်ပြီး ၂ ဒသမ ၅ဧကအထက်ကန်များအတွက်   ရေထုတ်ပိုက်ကို ၁၄ လက်မအရွယ် တပ်ဆင်အသုံးပြုရမည်။ ရေတံခါးများကို    ကန်မျက်နှာပြင်၏နိမ့်သော နေရာတွင်တပ်ဆင်ပြီး ပိုလျှံသောရေများကို  ရေတံခါးမှတစ်ဆင့်အပြင်သို့ ထုတ်ပစ်ခြင်းဖြစ်သည်။

ကန်ပြုပြင်ခြင်း

    မွေးမြူရေးကန်ကို စတင်အသုံးပြုသည့်အခါ ကန်ကိုပြန်လည်ပြုပြင်ပေးရသည်။  မလိုအပ်သည့်ငါးများ၊ အပင်များနှင့်ရွှံ့ညွန်များကို ဖယ်ပေးရသည်။   ငါးရိုင်းများကို ဖယ်ရှားရန်အတွက် မဖောက်ထုံးကို အသုံးပြုကြသည်။  အခြောက်ခံထားသော ကန်များ ၁ စင်တီမီတာအထိ ပပ်ကြားအက်လာလျှင် ၁ ဧကကို မဖောက်ထုံး ၁၅ ပိဿာ ကန်အနှံ့ထည့်ပေးရသည်။  ထို့နောက် ရေ ၆ လက်မခန့် ထည့်သွင်းပြီး တစ်ပတ်ခန့်ထားခြင်းဖြင့် ငါးရိုင်းများနှင့် တွင်းအောင်းသတ္တဝါများ    သေကျေသွားကြသည်။

ပြီးလျှင်  ပြင်ပသို့ထုတ်ပေးခြင်းဖြင့် ပုစွန်ကန်ကို  သန့်ရှင်းစေသည်။ ထို့နောက် ၁ ဧကကို ထုံးမှုန့် ၁၅ ပိဿာနှုန်းထပ်မံထည့်ပြီး ရေ ၁ ပေခန့်သွင်းကာ ကန်ရေ၏ pH ကို  ၆ ဒသမ ၅ မှ ၈ ဒသမ ၅ အတွင်းရှိအောင် ထိန်းညှိပေးရပါမည်။ ထို့နောက် ကန်အတွင်း သဘာဝမြေသြဇာဖြစ်သည့်နွားချေး၊ ဝက်ချေး၊ ကြက်ချေးနှင့်ဓာတ်မြေသြဇာတို့ ထည့်ပေးရသည်။ မြေသြဇာထည့်ပေးခြင်းဖြင့်  ကန်အတွင်း သက်ရှိအစာပေါက်ပွားမှုကိုဖြစ်စေသည်။  မြေသြဇာကို ထုံးထည့်ပြီးမှသာ ထည့်ပေးရသည်။ ကန် ၁ ဧကလျှင် တီစူပါနှင့် ယူရီးယား ၂၄ ကီလိုစီ  ကန်အနှံ့ထည့်ပေးရသည်။ ထိုသို့ပြုလုပ်ပေးခြင်းဖြင့် ကန်ရေတွင်သက်ရှိအစာများ ပေါက်ပွားလာပြီး  ကန်ရေလည်းကြည်လင်၍ အစိမ်းရောင်ဖြစ်လာသည်။

ရေချိုပုစွန်တုပ်အတွက်ရေနှင့်လေမွေးမြူရေး ကန်များအတွက်  အသုံးပြုမည့်ရေသည် သဘာဝရေ(မိုးရေ)နှင့်မြစ်၊ ချောင်း၊ မြောင်းတို့မှရေကိုရယူနိုင်ဖို့လိုသည်။ ရေချိုပုစွန်တုပ်ကန်သည်ရေအနက်သိပ်မရှိပေ။   ထို့ကြောင့် မိုးရေကိုခံယူ အသုံးပြုမည်ဆိုပါက နေရာဒေသ၊ ရာသီဥတု၊ မြေအနေအထားအရ မိုးရေလှောင်ကန်လိုအပ်မှု ရှိ၊ မရှိကို သတိပြုဆောင်ရွက်ဖို့လိုသည်။   မိုးရေကောင်းကောင်းရသော အနေအထားမျိုး၊ ဒေသမျိုးဆိုလျှင် ရေလှောင်ကန် လိုအပ်မည်မဟုတ်ပေ။   အထူးသဖြင့် ရေလိုအပ်ပါက မြစ်၊ချောင်းများမှ  အလွယ်တကူယူ၍ အသုံးပြုနိုင်အောင် ပုစွန်ကန်သည် မြစ်၊  ချောင်းများနှင့်နီးလျှင် ပိုကောင်းသည်။ သတိပြုရမည့်အချက်မှာ အသုံးပြုမည့်ရေသည် ပုစွန်တုပ်များကို အန္တရာယ်ပေးနိုင်သည်။

မွေးမြူရေးကန်များတွင်သဘာဝ အောက်ဆီဂျင်(လေ)ကို အားကိုး၍မရပေ။ ရေထဲတွင်အောက်ဆီဂျင်(လေ)ပျော်ဝင်မှုများအောင် ဖန်တီးပေးရသည်။ အောက်ဆီဂျင်ပြည့်ဝအောင် လုပ်ဆောင်ရာတွင် မွေးမြူရေးကန်အတွင်း အောက်ဆီဂျင်ပျော်ဝင်မှုများစေရန်  လုပ်ဆောင်ရာတွင် ရေကို အောက်ဆီဂျင်ပြည့်ဝသော လေတွင် ဖြတ်သန်းဖြတ်ကျော်စေခြင်းနှင့် အောက်ဆီဂျင်ပြည့်ဝသောလေကို ရေတွင်ဖြတ်ကျော် စေခြင်းနည်းတို့ဖြစ်သည်။  

ကန်အတွင်း အောက်ဆီဂျင်ပြည့်ဝ စေရန်အတွက် ရေကိုအောက်ဆီဂျင်ပြည့်ဝသော လေတွင် ဖြတ်စေခြင်းဖြစ်သည်။ ဤနည်းမှာ ရေစုပ်စက်ဖြင့်တစ်နေရာမှ ရေကိုစုပ်ယူ ၍ ရေပန်းသဖွယ်ပြုလုပ်ပြီး ကန်ရေလဲရာတွင်လည်းကောင်း၊  ကန်အတွင်းရေသွင်းရာတွင် လည်းကောင်း ရေစုပ်စက်မှရေကို ရေပန်းသဖွယ်လေထုကိုဖြတ်၍   ကန်အတွင်း  ရေသွင်းခြင်းဖြစ်သည်။

အောက်ဆီဂျင်ပြည့်ဝသောလေကို ရေတွင်ဖြတ်ကျော်စေခြင်းမှာ  လေမှုတ်စက်ဖြင့် ကန်အတွင်း လေမှုတ်ပေးခြင်းမျိုးဖြစ်သည်။

ဤအချက်များသည် ပုစွန်တုပ်မွေးမြူမည့်သူများ  မသိမဖြစ် သိထားရမည့်အချက်များ ဖြစ်သည်။ နောက်ထပ်သိသင့်သည့်အချက် များကိုလည်း ဆက်လက်ဖော်ပြပေးပါမည်။

ရေချိုပုစွန်သားဖောက်ခြင်း

ကိုယ်တိုင်သားဖောက်မွေးမြူခြင်းနှင့် သားပေါက်ဝယ်ယူမွေးမြူခြင်းအနက် ကိုယ်တိုင်သားဖောက် မွေးမြူခြင်းက သားပေါက်လိုအပ်သလောက်ကို ထုတ်လုပ်မွေးမြူနိုင်သည့် အားသာချက်ရှိသည်။ 

ပုစွန်သားဖောက်ရာတွင်  ပထမဆုံး ဥကပ်ပုစွန်ကိုရွေးချယ်ရမည်။ ဥကပ်ပုစွန်သည် အလေးချိန် ၅၀ ဂရမ်အထက်ရှိရမည်။ အဆိုပါဥကပ်ပုစွန်တုပ်မများကို သဘာဝမြစ်၊ ချောင်း၊ အင်း၊ အိုင်များမှလည်းကောင်း၊ မွေးမြူရေးကန်များမှ လည်းကောင်းရနိုင်သည်။  ဥကပ်ပုစွန်တုပ်ကိုရွေးချယ်ရာတွင်လည်း ဥပြည့်နေသော ပုစွန်မကြီးများ၊ ဥအညိုရင့်ရောင်ရှိနေသည့် ဥကပ်ပုစွန်မကြီးမျိုးကို ရွေးချယ်ရမည်။   ဥကပ်ပုစွန်မကြီးများအတွက် ရေသည်သန့်စင်ဖို့လိုသည်။  ရေသန့်စင်ဖို့ ရေလဲပေးခြင်း၊အောက်ဆီဂျင်ဖြည့်ပေးခြင်းတို့ပြုလုပ်ပေးရသည်။  ဥကပ်ပုစွန်ကို သယ်ယူရာတွင်  အထူးဂရုစိုက်ဖို့လိုသည်။  သယ်ယူစဉ် အထိအခိုက်မရှိအောင်  ဂရုစိုက်ဖို့လိုသလို ဥများပျက်စီးမှုမရှိအောင်၊   သေကျေခြင်းမရှိအောင် အထူးဂရုစိုက်ရသည်။  သယ်ယူရာတွင် သယ်ယူသည့်ပုံး သို့မဟုတ် အခြားသယ်ယူမည့်ပစ္စည်းသည်  မျက်နှာပြင်ကျယ်ရမည်။   သယ်ယူမည့်ပစ္စည်းအတွင်းရှိရေသည်  ၂ လီတာအထက်ရှိဖို့လိုသည်။ထိုကဲ့သို့စနစ်တကျ သယ်ယူမှသာ ဥကပ်ပုစွန်တုပ်မကြီးများ အသေအကျေနှင့် အထိအခိုက်နည်းမည်ဖြစ်သည်။ ဥကပ်ပုစွန်တုပ်မကြီးများ၏ခန္ဓာကိုယ်ကို သန့်ရှင်းစေရန် ဖော်မလင်ဆေးရည် ၁၀ မှ ၂၀ ပီပီတီပါသော အသင့်ပြုပြင်ထားသော ကန်အတွင်း မိနစ် ၃၀ သို့မဟုတ် မိနစ် ၆၀ အထိထားပေးရမည်။  ဥကပ်ပုစွန်တုပ်မကြီးမှ ဥချပြီးတစ်ပတ်အတွင်း ဥမှသားလောင်းလေးများ ပေါက်လာသည်။ ဥကပ်ပုစွန်တုပ်မအား အစာအဖြစ် အာလူး၊  အုန်းသီး၊   ကန်စွန်းဥအစိမ်း၊  ဖော်စပ်စာတို့ကိုကျွေးပေးရသည်။  အစာကျန်များကိုဖယ်ထုတ်ပေးခြင်း၊ ရေကို ၂၅ ရာခိုင်နှုန်း  လဲပေးခြင်းတို့ပြုလုပ်ပေးရသည်။

သားလောင်းထိန်းသိမ်းခြင်း

ပုစွန်သားလောင်းများကို သုံးရက်မြောက်နေ့တွင် မှန်လှောင်အိမ်တစ်ဖက်ကို ချန်၍ ပတ်ပတ်လည်ကို  အမှောင်ချထားပေးရသည်။  ထိုအခါသားလောင်းများသည် တစ်ဖက်ချန်ထား၍ အလင်းရောင်ရှိသောနေရာတွင် လာစုကြသည်။  ထိုသားလောင်းများကို ပလတ်စတစ်ပိုက်အပျော့ကို အသုံးပြု၍ ပလတ်စတစ်ပုံးထဲသို့ ရွှေ့ပြောင်းကာ ကောင်ရေကိုခန့်မှန်းရသည်။ထိုသားလောင်းများကို သားလောင်းပြုစုကန်အတွင်း ထည့်သွင်းပြုစုပေးရသည်။  သားလောင်းထိန်းသိမ်းပြုစုရာတွင် ရေသည်အဓိကဖြစ်သည်။ရေသန့်စင်ဖို့လိုသည်။  ရေသန့်စင်စနစ်ကိုအသုံးပြုပြီး သားလောင်းထည့်သွင်းမွေးမြူသည့်စနစ်  နှစ်မျိုးရှိသည်။

(၁)တိုက်ရိုက်ထည့်သွင်းမွေးမြူခြင်း -  ဤစနစ်က ဥကပ်ပုစွန်တုပ်မကြီးမှ  ပေါက်လာသော သားလောင်းများကို သားပေါက်ကန်အတွင်းသို့ သတ်မှတ် သားပေါက်နှုန်းအတိုင်း တိုက်ရိုက်ထည့်သွင်း မွေးမြူပြုစုခြင်းဖြစ်သည်။  ဥပမာ-ငါးတန်း သားလောင်းပြုစုကန်အတွင်း တစ်ကန် ၃၀၀၀၀ ထည့်မည်ဆိုလျှင် ငါးတန်းကန်ဆိုလျှင် သားလောင်း ၁၅၀၀၀၀ ကိုတိုက်ရိုက်ထည့်၍ သားပေါက်ပြန်ရသည်အထိ မွေးမြူခြင်း  သို့မဟုတ် ရောင်းတမ်းဝင်သည်အထိ မွေးမြူခြင်းမျိုးဖြစ်သည်။

(၂)အဆင့်ခွဲမွေးမြူခြင်း - ဤစနစ်က ဥကပ်ပုစွန်တုပ်မကြီးမှပေါက်လာသည့် သားလောင်းများကို ပထမအဆင့် သားပြုစုကန်အတွင်း ၁၀ ရက်ခန့်ပြုစုမွေးမြူပြီးမှ သားပေါက်ပြုစုကန်သို့ပြန်ခွဲပြီး ဒုတိယ အဆင့်အနေဖြင့် သာမန်ထည့်နှုန်းအတိုင်း   ကန်အတွင်းသို့ထည့်၍ မွေးမြူခြင်းဖြစ်သည်။ ပထမအဆင့် ငါးတန်းကန်အတွင်း သားလောင်းကောင်ရေ  ၃၀၀၀၀၀ ထည့်ပြီး ၁၀ ရက်ကြာပြုစုပေးပြီး နောက်တစ်ခါ အဆိုပါသားလောင်းများကို ကန်နှစ်ကန်သို့ပြောင်းထည့်ရသည်။  ထိုအခါ ပထမအဆင့်မှာ သားလောင်း ၃၀၀၀၀၀ မှ ဒုတိယအဆင့်    ကန်နှစ်ကန်သို့ထည့်သဖြင့် တစ်ကန်လျှင်   သားလောင်းကောင်ရေ ၁၅၀၀၀၀ ခန့်ဖြစ်သွားသည်။

သားပေါက်ပြုစုခြင်း

သားလောင်းများအား  သားလောင်းကန်မှဖမ်းဆီးပြီး အဆင်သင့်ပြင်ထားသော သားပေါက်ကန်အတွင်း ပြောင်းရွှေ့ထည့်ပေးရသည်။   သားပေါက်ကန်သို့ သယ်ယူရာတွင် သယ်ယူမှုစနစ် မကျပါက သေကျေပျက်စီးနိုင်သည်။     သယ်ယူပြီးချက်ချင်းမဖြစ်သော်လည်း နောက်ရက်များတွင်သေကျေ ပျက်စီးမှုဖြစ်နိုင်သည်။  သားပေါက်ကန်အတွင်းသို့  ရွှေ့ပြောင်းလာသောကြောင့်  ပထမဆုံးအသုံးပြုမည့် ရေအငန်နှုန်းမှာ ၈ ပီပီစီ သာရှိရပါမည်။  ထို့နောက်  နှစ်ရက်အကြာရေ‌ဟောင်းများ ထုတ်၍ ရေသစ်လဲပေးရသည်။  အစာအဖြစ် ငါးမှုန့်ကို တစ်နေ့လျှင် နံနက်တစ်ကြိမ်၊  ညနေတစ်ကြိမ်ကျွေးရမည်။ အစာကြွင်းအစာ ကျန်များကိုရှင်းလင်းပေးရမည်။  သားပေါက်များကို သားပေါက်ပြုစုကန်အတွင်း နှစ်ရက်ခန့်ထားပြီးနောက် အသားတိုးမွေးမြူမည့်စခန်းသို့ ပို့ဆောင်ပေးရသည်။

ပုစွန်အတွက်ဖော်စပ်စာများ

ပုစွန်အတွက်ဖော်စပ်စာကို သားလောင်း၊ သားပေါက်၊ သက်နုအဆင့် ဖော်စပ်စာနှင့် သက်ကြီးကောင်၊  မျိုးပုစွန် ဖော်စပ်စာဟူ၍နှစ်မျိုးရှိပါသည်။   သားလောင်း၊ သားပေါက်နှင့်  သက်နုကောင်ဖော်စပ်စာ မှာ     အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်-

တို့ဖြစ်သည်။   ဖော်ပြပါအချိုးအစားများ၏အလေးချိန်သည်    ဂရမ်ဖြစ်ပါသည်။

ဆက်လက်ပြီး  သက်ကြီးကောင်ပုစွန်နှင့်   မျိုးပုစွန်အတွက်ဖော်စပ်စာကိုဖော်ပြပါမည်-

စသည်တို့ဖြစ်သည်။ ဖော်ပြပါအလေးချိန် ယူနစ်များသည်  ဂရမ်ယူနစ်များသာဖြစ်သည်။

ပုစွန်ဖမ်းယူနည်းများ

ပုစွန်သည် ရောင်းတမ်းဝင်ရန် ၈ လမှ ၁၀ လကျော်သာကြာသည်။  ထိုအချိန်ဆိုလျှင် ဖမ်းယူရောင်းချနိုင်ပြီဖြစ်သည်။  ပုစွန်သည် စျေးကွက်ကောင်းသော ထုတ်ကုန်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ စာရေးသူတို့ဘက်မှာ သူတို့အခေါ် ၂ လက်မခွဲ၊ ၂ လက်မဆိုလျှင် ၁၀ ကျပ်သားလျှင် ၄၀၀၀-၅၀၀၀ အထိစျေးပေါက်သည်။အကောင်ကြီးလေ စျေးပိုကြီးလေဖြစ်သည်။ ထို့ပြင်  ပုစွန်သည် ပြည်ပပို့ကုန်တစ်ခုလည်းဖြစ်သည်။ ပုစွန်ကို ဖမ်းယူရာတွင် ပုစွန်ပိုက်အား လူအင်အားသုံး၍"ဂ"ပုံစံဖမ်းယူနည်းဖြင့် ဖမ်းယူကြသည်။ ထို့ပြင် ထောင့်ဖြတ်မြောင်းတူး၍ဖမ်းယူနည်း၊  ပတ်လည်မြောင်းဖော်၍ ဖမ်းယူနည်း၊ ယင်းဝိုင်းရေစိမ်းထိုးဖမ်းယူနည်း တို့ဖြစ်သည်။  ယင်းဝိုင်းရေစိမ်းထိုး ဖမ်းယူနည်းမှာ မဖမ်းယူမီ ရေကို ၃ ပေအထိလျှော့ချပေးရမည်။  ထို့နောက်  ယင်းကိုကန်၏ ထောင့်တစ်ထောင့်တွင် ချဝိုင်းလိုက်ပါ။ကန်၏ထောင့်နှင့်ယင်းသည်  ၈ ပေကွာရမည်။ပုစွန်ဝင်နိုင်စေရန် ယင်းအားမြှုံးသဏ္ဌာန်  ပြုလုပ်ပေးထားရမည်။

ထိုယင်းအဝင်သို့ ရေစိမ်းသွင်းပေးရသည်။ထိုအခါ ရေစိမ်းထိုးလိုက်သဖြင့်  ပုစွန်များ ယင်းအတွင်းသို့ဝင်လာသည်။ ဤနည်းဖြင့်ဖမ်းယူခြင်းကို ယင်းဝိုင်းရေစိမ်းထိုး ဖမ်းယူခြင်းဟုခေါ်သည်။ နောက်တစ်နည်းမှာ ရေထုတ်ပိုက်ဖြင့် ဖမ်းယူခြင်းဖြစ်သည်။   ဤနည်းဖြင့်ဖမ်းယူလျှင်ရေသွင်းရေထုတ်အပေါက်ကို ပိုက်တပ်၍   ပိုက်ထိပ်မှအိတ်စွပ်ကာ ရေထုတ်ခြင်းဖြင့် ဖမ်းယူကြသည်။

နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့်ဆိုရလျှင် ပုစွန်မွေးမြူခြင်းသည်  အခြားသောမွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများထက်ဂရုစိုက်ရသလိုလုပ်ငန်းစဉ်တွေ လည်းများသည်။   အတိမ်းအစောင်းမခံပေ။  အထူးသဖြင့်  ရေထုညစ်ညမ်းမှုကိုမခံနိုင်ပေ။ စနစ်တကျလုပ်ကိုင်နိုင်လျှင်  အကျိုးအမြတ်များများ  ရနိုင်သည်။ 

အကြောင်းမှာ ပုစွန်သည် ပြည်ပပို့ကုန်တစ်ခုဖြစ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ ပြည်တွင်းမှာလည်းစျေးကွက်ရှိပြီး    စျေးကောင်းသော ထုတ်ကုန်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။ ပုစွန်ထွက်ထုတ်ကုန်များသည်   စျေးအလွန်ကောင်းသည်။ ထို့ကြောင့်ပုစွန်မွေးမြူလိုသူများ အတွက် တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ အကျိုးရှိစေရန် စီးပွားဖြစ် ရေချိုပုစွန်မွေးမြူရာတွင်   သိသင့်သိထိုက်သည့် အချက်တချို့ကို  လေ့လာ၍ မျှဝေလိုက်ပါသည်။    ။

မကြာသေးမီကာလက မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းဒေသများ၌ ပြင်းထန်သော မြေငလျင်ဒဏ်ကို ခံစားခဲ့ကြရသည်။  မြန်မာနိုင်ငံသာမက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအနှံ့ အပြား၌ ငလျင်ဒဏ်ခံစားခဲ့ကြရပြီး  နိုင်ငံတကာ ငလျင်အဖွဲ့အစည်း၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ နှစ်စဉ် ငလျင် အကြိမ် ၂၀၀၀၀ ခန့် ဖြစ်ပွားလျက်ရှိကြောင်း  သိရသည်။    ငလျင်ဒဏ်ကြောင့်   ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု၊ ထိခိုက်နစ်နာမှုများဖြစ်ပေါ်ခဲ့၍ ကနဦးကူညီကယ်ဆယ်ရေး  ဆောင်ရွက်နေကြရသကဲ့သို့  နောက်ပိုင်းတွင်  ပြန်လည်ထူထောင်ရေး ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။   ထိုသို့ဆောင်ရွက်ရာတွင်  တွေ့ကြုံနိုင်သော  ကျန်းမာရေး ပြဿနာများကိုလည်း  အလေး ထားသိရှိပြီး ကြိုတင်ပြင်ဆင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

ငလျင်ဒဏ်ကြောင့်  အဆောက်အအုံများ  ပြိုကျပျက်စီးချိန်တွင်    ထိခိုက်သေဆုံးမှုများ ရှိသကဲ့သို့ ရှင်သန်သူများမှာလည်း  ဒဏ်ရာအနာတရကျန်ရှိ နိုင်သည့်အပြင် တခြားသော ကျန်းမာရေးအခက်အခဲများ    တွေ့ကြုံနိုင်သည်။    ငလျင်လှုပ်ပြီးပြီးချင်း ဦးနှောက်ထိခိုက်မိ၍   ဦးနှောက်တွင်း  သွေးယိုခြင်း၊ ခြေလက်အင်္ဂါများပိမိ၍ အရိုးများကျိုးပဲ့ခြင်း၊ ပြတ်ရှ ဒဏ်ရာများရ၍  သွေးယိုစီးခြင်း၊ အသည်း၊  နှလုံး၊ အဆုတ် စသည်တို့ထိခိုက်မိ၍ ခန္ဓာကိုယ်တွင်း သွေးယိုစီးခြင်းများ တွေ့ကြုံရနိုင်သည်။ မီးလောင်ခြင်း၊ ဓာတ်လိုက်ခြင်း၊ ဓာတ်ငွေ့ယိုစိမ့်ထွက်ခြင်းများကြောင့် အရေပြားမီးလောင်ဒဏ်ရာများ၊ အသက်ရှူမဝခြင်းများ ဖြစ်နိုင်သည့်အပြင် ခြေလက်များ ကြာရှည်စွာပိမိခြင်းကြောင့်   ကြွက်သားများပျက်စီးကာ ပိုတက်ဆီယမ်၊  လက်တစ်အက်စစ်၊   အသားဓာတ်များ  ဆဲလ်ပြင်ပသို့စိမ့်ထွက်၍ သွေးလန့်ခြင်း၊ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးခြင်းများ ဖြစ်တတ်သည်။

ခန္ဓာကိုယ်တွင်  ရေဓာတ်ခန်းခြောက်ခြင်း၊  ဆားဓာတ်များ မညီမမျှဖြစ်ခြင်းသာမက  ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရသောနေရာများတွင် ပိုးဝင်ရောင်ရမ်းခြင်း၊ မေးခိုင် ပိုးဝင်ခြင်း၊  သွေးဆိပ်ပြန့်၊  သွေးလန့်၍  သွေးပေါင် ထိုးကျခြင်း၊ ထိုမှတစ်ဆင့် ရုတ်တရက်ကျောက်ကပ် ပျက်စီးခြင်းများ တွေ့ကြုံရနိုင်သည်။ အစာအာဟာရ မပြည့်ဝခြင်းသည် ရောဂါပိုးများ ဝင်ရောက်ပြန့်ပွားခြင်းကို အားပေးသကဲ့သို့ အနာများပြန်လည်ကောင်းမွန်ရန် ခက်ခဲစေသည်။ ထို့ပြင် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှုများ မှ   သွေးယိုစီးမှုဟန့်တားရန်  ခန္ဓာကိုယ်တွင်း သွေးခဲသောစနစ်ကို လွန်ကဲစွာလှုံ့ဆော်မှုကြောင့် ခန္ဓာကိုယ် အနှံ့ သွေးကြောများအတွင်း သွေးခဲခြင်း၊ သွေးဆိပ် တက်ခြင်း၊ ရုတ်တရက်အဆုတ်ပျက်ယွင်းခြင်းများ ဖြစ်စေသည်။  ငလျင်ဒဏ်တွေ့ကြုံသူများ၏ သုံးပုံ တစ်ပုံမှာ ရုတ်တရက်နှလုံးလန့်၊  နှလုံးရပ်သွားခြင်း၊  နှလုံးခုန်မူမမှန်ခြင်း၊ နှလုံးအားနည်းခြင်း၊ သွေးပေါင် ချိန်မြင့်တက်ခြင်း၊ သွေးကြောပိတ်ခြင်း  စသည်တို့ တွေ့ကြုံရနိုင်သည်။  ထို့ပြင်   ပိတ်မိစဉ်က  ဖုန်မှုန့် များ၊    မီးခိုးများ၊     ယိုစိမ့်ဓာတ်ငွေ့များရှူမိခြင်း၊  အောက်ဆီဂျင်အပြည့်အဝ မရခြင်း၊  လေထုမသန့်စင် ခြင်းတို့သည်   အဆုတ်လေပြွန်ဆိုင်ရာ ပြဿနာများ ဖြစ်စေသည်။

ငလျင်လှုပ်ပြီးနောက်ပိုင်း ကာလများတွင် တွေ့ကြုံနိုင်သော အဓိကပြဿနာမှာ ကူးစက်ရောဂါများဖြစ် ပွားလာခြင်းဖြစ်သည်။ မသန့်ရှင်းသောရေ၊ အစား အသောက်မှတစ်ဆင့် ဝမ်းပျက်၊ ဝမ်းလျှော၊ အူရောင်ငန်းဖျားရောဂါ၊  A  ပိုးကြောင့်ဖြစ်သော  အသည်း ရောင်အသားဝါရောဂါ၊     ကြွက်သေးမှတစ်ဆင့် ကူးစက်သော အသည်းရောင်ရောဂါများ ဖြစ်နိုင်ပြီး လူစုလူဝေးနှင့်နေထိုင်ခြင်းကြောင့်  အဆုတ်တီဘီရောဂါမှအစပြု၍  ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ၊   အဆုတ်ပိုး ဝင်ရောင်ရမ်းခြင်းနှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရောဂါများ ဖြစ်လာနိုင်သကဲ့သို့ သန်း၊ ဝက်သက်၊ ပွေး၊ ဝဲ စသောအရေပြားရောဂါများ၊ လိင်မှတစ်ဆင့်ကူးစက် တတ်သောရောဂါများ   အချင်းချင်း ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်သည်။  ခြင်၊ ယင်၊  ပိုးဟပ်၊  ကြွက် စသည့်သတ္တဝါ များကြောင့်လည်း   ကူးစက်ရောဂါများဖြစ်ပွားနိုင်သည်ကို    သတိထားရန်လိုအပ်သည်။    သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ၊  ငှက်ဖျားရောဂါ၊  ဆင်ခြေထောက်ရောဂါ၊   ဆင်တုပ်ကွေးရောဂါများ  ပြန်ဖြစ်လာနိုင်သကဲ့သို့ ယင်နားစာစားမိခြင်းကြောင့် နောက်ဆက်တွဲ ဝမ်းပျက်၊   ဝမ်းလျှောရောဂါအစ   အစာအိမ်၊ အူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါများ ကူးစက်ဖြစ်ပွား နိုင်သည်။   အစာအာဟာရမပြည့်စုံခြင်း၊   အအိပ်၊ အစားမမှန်ခြင်းကြောင့် ကိုယ်ခံအားနည်းခြင်း၊  တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းမှု အပြည့်အဝမရှိခြင်း၊ ရေကောင်း ရေသန့်မသုံးစွဲရခြင်းသည်    ကူးစက်ရောဂါများ၏ဒဏ်ကို  ပို၍ခံစားရစေပြီး  နာလန်ထရန် ခက်ခဲစေသည်။

ထို့ပြင် လတ်တလောတွေ့ကြုံနေရသော ပြဿနာကို ရင်ဆိုင်ဖြေရှင်းနေရသဖြင့် မိမိ၏နဂိုရှိရင်း သွေးတိုး၊  ဆီးချို၊  နှလုံးရောဂါ၊  ကျောက်ကပ်၊  အဆုတ်ရောဂါများကို ဂရုမစိုက်နိုင်သောကြောင့် နာတာရှည်ရောဂါများ၏ ထိန်းညှိမှုပျက်လာနိုင်သည်။ စိတ်ဖိစီးမှုနှင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှုများသည် မူလ နှလုံး၊ အဆုတ် ရောဂါများကို ပို၍ဆိုးရွားစေသည်။ ဆေးဝါးအခက်အခဲသာမက  ဆေးရုံ၊  ဆေးခန်းပြသရန်ခက်ခဲမှုများကြောင့် ရောဂါအခြေအနေပိုဆိုးကာ    အသက်အန္တရာယ် စိုးရိမ်ရမည့်အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိနိုင်သည်။  တစ်ချိန်တည်းမှာပင်  ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်နှင့်  ကလေး ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများလည်း လစ်ဟင်းနိုင်သဖြင့်  ပေါင်မပြည့်၊  လမစေ့ကလေးများ မွေးဖွားခြင်း တွေ့ကြုံနိုင်သည့်အပြင် အာဟာရချို့တဲ့မှုကို အထူးသဖြင့် ကလေးငယ်များတွင် ပို၍ခံစားရနိုင်သည်။   ငလျင်၏နောက်ဆက်တွဲ      ဆူနာမီ၊   ရေကြီးရေလျှံ၊ မြေပြိုမှုများကြောင့်  ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရနိုင်ခြင်းနှင့် ကျန်းမာရေးပြဿနာများ တွေ့ကြုံနိုင်ခြင်းကိုလည်း  သတိထားရန်လိုအပ်သည်။   ထို့ပြင်  နေထိုင်ရန်     နေရာအခက်အခဲရှိနေစဉ်    အပူဒဏ်၊  မိုးလေကြီးသည့်ဒဏ်နှင့်   အဆိပ်ရှိသတ္တဝါများ၏ အန္တရာယ်ကိုလည်း ဂရုပြုရမည်။

ငလျင်ဒဏ်ခံနေရစဉ်တွင် စိတ်ပူ၊စိတ်လှုပ်ရှားမှုများ ခံစားရပြီးနောက် ပျက်စီးဆုံးရှုံးသွားသော မိသားစုဝင်များ၊   ပစ္စည်းဥစ္စာများအတွက်    စိတ်သောက ရောက်၊ စိတ်ထိခိုက်ခြင်း၊ ဝမ်းနည်းကြေကွဲခြင်းများခံစားကြရသည်။      ငလျင်ထပ်မံလှုပ်ခတ်နိုင်မှုကိုလည်း  ကြောက်ရွံ့ပြီး မအိပ်နိုင်ဖြစ်ကာ အိပ်မက်ဆိုး များမက်၍   စိတ်ဓာတ်ကျ၊  စိတ်ရောဂါများ ခံစားရသည့်အပြင် မိမိကိုယ်ကိုအဆုံးစီရင်လိုစိတ်များပင်   ဖြစ်လာတတ်သည်။   ငလျင်ဒဏ်ခံရပြီးနောက် ကာလအတော်ကြာသည့်တိုင်အောင်    စိတ်ဖိစီးမှု၊ စိတ်ထိခိုက်မှုကို  ခံစားရနိုင်သည်။  ကလေးသူငယ်များသည်လည်း နုနယ်စဉ်ဘဝမှာပင် ပြင်းထန်ဆိုးရွားသောအတွေ့အကြုံကြောင့်  စိတ်ဒဏ်ရာများနှင့် ကြီးပြင်းလာနိုင်သည်။

ထို့ကြောင့်       ကူညီကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့်အတူ  ငလျင်ဒဏ်ခံစားနေရသူများကို ဦးစွာ ဘေးကင်းရာနေရာသို့ ရွှေ့ပြောင်းထား ခြင်းဖြင့် စိတ်လုံခြုံမှုကိုရစေသည်။ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှုများကို   စနစ်တကျကုသပေးခြင်း၊  ရေကောင်း ရေသန့်နှင့်   သန့်ရှင်းသော အစားအစာများရရှိနိုင်ရေး၊ အလွယ်တကူ အသုံးပြုနိုင်သော ယင်လုံအိမ်သာ အသုံးပြုနိုင်ရေး၊    အမှိုက်များစနစ်တကျစွန့်ပစ်နိုင်ရေးနှင့် လိုအပ်သောဆေးဝါး အထောက်အပံ့ရရှိရေး ဆောင်ရွက်ရန်လိုသည်။   လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော ကူးစက်ရောဂါများသာမက  နာတာရှည်ရောဂါများ အတွက်ပါ  အလေးထား လုပ်ဆောင်ရမည်။   ခြင်၊ ယင်  မပေါက်ပွားစေရေးအတွက်  အမှိုက်များရှင်းလင်းခြင်း၊ ရေဆိုးမြောင်းများ ရေစီးရေလာကောင်းရန် ဆောင်ရွက်ခြင်းသာမက သောက်သုံးရေ၊ ချိုးရေများ  လုံလောက်စွာရရှိအောင်  ဆောင်ရွက်ရမည်။ ရေသန့်ဆေးပြားများ အသုံးပြုခြင်း၊  ရေကိုပိုးသတ် ဆေးခတ်ခြင်း၊ ကျိုချက်သောက်သုံးခြင်းများ ဆောင်ရွက်သင့်သည်။  တတ်နိုင်သမျှ  ခြင်ထောင်ဖြင့်အိပ် ခြင်း၊  ခြင်မကိုက်သည့်လိမ်းဆေးများ လိမ်းခြင်းဖြင့်  ခြင်မှတစ်ဆင့်ကူးစက်နိုင်သော ရောဂါများကို အထိုက်အလျောက် ကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

အဆုတ်လေပြွန်ရောဂါနှင့်  အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ  ကူးစက်ရောဂါများ မဖြစ်စေရန် ပြိုကျပျက်စီးနေသော  နေရာများနှင့် လူစုလူဝေးကို ရှောင်ကြဉ်ရမည်။ ပါးစပ်နှင့် နှာခေါင်းစည်း တပ်ဆင် သင့်သကဲ့သို့ လက်ကို ဆပ်ပြာဖြင့် စင်ကြယ်အောင် စနစ်တကျဆေးကြောသင့်သည်။      နို့စို့ကလေး ငယ်များအား မိခင်နို့ရည်ကို အဓိကထား တိုက်ကျွေးသင့်သည်။ မိမိ၏ တစ်ကိုယ်ရေသန့်ရှင်းရေးကိုလည်း  အထူးဂရုပြုရန် လိုအပ်သည်။ ကာကွယ်ဆေးထိုး၍ ရသော ဝမ်းပျက်၊ ဝမ်းလျှော၊ အသည်းရောင်၊ အဆုတ် ရောင်၊ ဝက်သက်ရောဂါများအတွက် ကာကွယ်ဆေး ထိုးနှံပေးသင့်သကဲ့သို့   ကိုယ်လက်အင်္ဂါ ဆုံးရှုံးသွားသူများကို ခြေတု၊ လက်တုပြန်လည်တပ်ဆင်ပေးရေး နှင့် ပြန်လည်သန်စွမ်းနိုင်ရေးကိုလည်း ဆောင်ရွက်‌ ပေးကြရမည်ဖြစ်သည်။

စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာထိခိုက်မှုများအတွက်    မိမိနှင့် ခင်မင်သူမိတ်ဆွေများထံမှ  နှစ်သိမ့်မှု၊  စိတ်ကျန်းမာရေးပညာရှင်များ၏ အားပေးကုသမှု၊ ဘာသာရေး ဆိုင်ရာ စိတ်တည်ငြိမ်ရေး လုပ်ငန်းစဉ်များ   ဆောင်ရွက်မှုဖြင့် ကုစားရမည်ဖြစ်သည်။ စိတ်ကျန်းမာရေး ကုသမည့်ဆရာဝန်များ၊    စိတ်ပညာဆိုင်ရာပညာ ရှင်များကို   ငလျင်ဘေးသင့် ဒေသများ၌  တာဝန်ချထားပေးခြင်းဖြင့် ပြည်သူလူထုနှင့်  အလွယ်တကူ ထိတွေ့ခွင့်ရစေရန်    ဖန်တီးပေးရမည်။   ကလေးသူငယ်များအတွက်  စိတ်လုံခြုံမှုရစေသည့် ကစားကွင်းနှင့် ပန်းခြံများဖန်တီးပေးခြင်း၊   ၎င်းတို့၏စိတ် ခံစားမှုကို  ပုံဆွဲ၊  ရေးသားဖော်ပြစေခြင်းဖြင့်   စိတ်ဒဏ်ရာကို ကုစားပေးရမည်ဖြစ်သည်။

ငလျင်ဘေးဒဏ်မခံရသော ဒေသများမှ  မြန်မာ နိုင်ငံပြည်သူများနှင့် နိုင်ငံတကာ၏ အထောက်အပံ့၊ အစိုးရအဖွဲ့အစည်းများ၏  ကယ်ဆယ်ရေးနှင့်  ပြန် လည်ထူထောင်တည်ဆောက်ရေးဆောင်ရွက်မှုများဖြင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများမှ ရုန်းထွက်ရှင်သန်ကြရမည် ဖြစ်သည်။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြန်လည်တည်ဆောက်မှု များဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့်အတူ ငလျင်ဘေးသင့်ပြည်သူ များ၏ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ တည်ငြိမ်မှုရှိစေရန် ကြေကွဲ ဝမ်းနည်းဖွယ် စိတ်ခံစားမှုများကို ကျော်ဖြတ်ရပ်တည် နိုင်အောင် အလေးထား ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင် ကူးစက်ရောဂါများပြန့်ပွားမှု လျှော့ချရေး လုပ်ငန်းစဉ်များနှင့်  နာတာရှည်ရောဂါ များ  စနစ်တကျကုသမှုခံယူနိုင်ရေးကိုလည်း  အင်တိုက်အားတိုက်  လစ်ဟာမှုမရှိအောင်  လုပ်ဆောင် သွားရမည်။   ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာန၏ ဦးဆောင်မှု ဖြင့် ကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများ၊ ဆက်စပ်ဝန်ကြီးဌာနများ၊ စေတနာ့ဝန်ထမ်းများ၊ တတ်နိုင်သောအလှူရှင်များ ပူးပေါင်းကာ   ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် မျိုးစုံသည် အချိန်အခါမရွေး တွေ့ကြုံနိုင်သဖြင့် ကာကွယ်ရေးနည်းလမ်းများ၊ ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်များ၊ ကြိုတင်ပြင်ဆင်သင့်သည်များနှင့် တွေ့ကြုံနိုင်သော ကျန်းမာရေးပြဿနာများကို   လူထုက  နားလည်သိမြင်နိုင်စေရန်  ပညာပေးမှုများ   စဉ်ဆက်မပြတ် ဆောင်ရွက်နေရမည်ဖြစ် ကြောင်း ရေးသား တင်ပြလိုက်ရပါသည်။        ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

၂၈-၄-၂၀၂၅ ရက်တွင် အင်အားအလွန်ပြင်းထန်သည့် ငလျင်ကြီးလှုပ်ခတ်ခဲ့ပြီး ပြည်ထောင်စုနယ်မြေနေပြည်တော်၊ မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရှမ်းပြည်နယ်(တောင်ပိုင်း) အင်းလေးဒေသတို့တွင် အဆိုပါငလျင်ဘေးဒဏ်ကို ပြင်းထန်စွာ ခံစားခဲ့ရသည်။ ထိုဒေသများတွင် နေအိမ် အဆောက်အအုံတိုက်တာများ ပြိုကျခြင်း၊ လျှပ်စစ်မီး၊ သောက်သုံးရေကဲ့သို့သော အခြေခံ လိုအပ်ချက်များ ပြတ်တောက်ခြင်းတို့ ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။

အဆိုပါ ငလျင်ဘေးသင့်ဒေသများတွင် နေထိုင်သူအများစုသည်လည်း  မိမိတို့၏နေအိမ်များတွင် ဆက်လက်နေထိုင်ရန် မသင့်တော့သောကြောင့် ယာယီကယ်ဆယ်ရေး စခန်းများတွင် ခေတ္တလာရောက်နေထိုင်ခြင်းနှင့် မိမိတို့၏နေအိမ်ဝန်းကျင်မြေကွက်လပ်၊ အားကစားကွင်း၊ စာသင်ကျောင်း စသည့်နေရာများတွင် ယာယီနေထိုင်ခြင်းများ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ထိုသို့နေထိုင်သူများအနေဖြင့်  ကျန်းမာရေးထိခိုက်မှုမရှိစေရန်  လိုက်နာရမည့်အချက်များကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနအနေဖြင့်  “မြေငလျင်ဘေးအန္တရာယ် ကျရောက်ခဲ့သည့် ဒေသများတွင် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာသတိပြုရန်အချက်များ”  ကို ဧပြီလ ၇ ရက်မှစတင်၍  နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာများနှင့်  အင်တာနက်စာမျက်နှာများတွင် ထည့်သွင်းဖော်ပြပြီးဖြစ်သည်။

ယာယီရွှေ့ပြောင်း နေထိုင်သူပြည်သူများအနေဖြင့် လတ်တလောအခြေအနေများအရ  ကြုံတွေ့နိုင်သည့် အဓိကကျန်းမာရေးပြဿနာများမှာ ကူးစက် ရောဂါအန္တရာယ်၊    မြွေနှင့်အဆိပ်ရှိသတ္တဝါများ အန္တရာယ်နှင့်    အပူဒဏ်အန္တရာယ်တို့ဖြစ်သည်။   ငလျင်ဘေးအန္တရာယ် ကျရောက်ပြီးနောက် ဖြစ်ပွားနိုင်ခြေများပြားသည့်     ကူးစက်ရောဂါများမှာ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါ၊ မျက်စိနာရောဂါ၊ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါများနှင့် ခြင်မှတစ်ဆင့်ကူးစက်တတ်သောရောဂါတို့ဖြစ်ပြီး မြွေနှင့်အခြားအဆိပ်ရှိသတ္တဝါတို့၏အန္တရာယ်ကိုလည်း သတိပြု၍ကာကွယ်ရမည်ဖြစ်သည်။

ကူးစက်ရောဂါအန္တရာယ်မှ    ကာကွယ်ရန် စားသောက်ဖွယ်ရာများကို ကိုယ်တိုင်ချက်ပြုတ် စားသောက်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ အလှူရှင်များမှလာရောက်ဝေငှသော ထမင်းဘူးများနှင့် စားစရာများကို စားသောက်ရာတွင်လည်းကောင်း ပူပူနွေးနွေး ချက်ချင်းစားသောက်ရန်လိုအပ်သည်။  အစားအစာများကို ထိုသို့ချက်ချင်းစားသုံးခြင်းမပြုဘဲ နေ့ဖို့ညစာအဖြစ်  သိုလှောင်သိမ်းဆည်းထားပါက ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါဖြစ်စေသည့် ဗက်တီးရီးယားရောဂါပိုးများပေါက်ပွားလာ၍ အစာအဆိပ်သင့်ခြင်း ဖြစ်ပွားပြီး အချိန်မီဆေးကုသမှုမရရှိပါက အသက်အန္တရာယ်ထိခိုက်နိုင်ပါသည်။ အလှူရှင်များအနေဖြင့်လည်း အစားအစာများကိုလှူဒါန်းရာတွင် ချက်ပြုတ်ပြီးအစားအစာများကို လှူဒါန်းခြင်းမပြုဘဲ ပူပူနွေးနွေး ချက်ပြုတ်စားသောက်နိုင်မည့် ဆန်၊ ဆီ၊ ဆား၊ ပဲ၊ ငါးခြောက်၊ ကြက်ဥ၊ ဘဲဥနှင့် ချက်ပြုတ်ရန် လတ်ဆတ်သော အသား၊ ငါး စသည်တို့ကို ပေးပို့လှူဒါန်းခြင်း များပြုလုပ်ရန်အတွက် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက “အလှူရှင်များလိုက်နာရန်ပန်ကြားချက်” ကို ဧပြီလ ၅ ရက်မှစတင်၍ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာများနှင့် အင်တာနက်စာမျက်နှာများမှ ထုတ်ပြန်ထားပြီး ဖြစ်သည်။ အဆိုပါပန်ကြားချက်တွင် အထက်ဖော်ပြပါ ပူပူနွေးနွေးချက်ပြုတ် စားသောက်နိုင်မည့် အစားအသောက်များကို ပေးပို့လှူဒါန်းရာ၌  မြို့နယ်အလိုက်  မြို့နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးရုံးရှိ  ကြီးကြပ်ရေးအဖွဲ့၊ စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့များမှ တစ်ဆင့်သာ   ပေးပို့လှူဒါန်းခြင်းနှင့် ယာယီကယ်ဆယ်ရေး စခန်းများတွင်   တာဝန်ယူဆောင်ရွက်နေကြသော စီမံခန့်ခွဲမှုအဖွဲ့များထံသို့သာလှူဒါန်းပေးရန် တိုက်တွန်း နှိုးဆော်ထားခြင်းဖြစ်ပြီး စခန်းအလိုက် တာဝန်ကျကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းများကလည်း လှူဒါန်းလာသည့် အစားအသောက်များအား ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်စေရန်နှင့်  သန့်ရှင်းမှုရှိစေရန် ကြီးကြပ်စစ်ဆေးခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။

ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါ၊   ဝမ်းကိုက်ရောဂါ၊ အသည်းရောင်အသားဝါအေနှင့် အီးရောဂါ  စသည့်မသန့်ရှင်းသည့် အစားအစာနှင့် ရေမှတစ်ဆင့်ကူးစက်တတ်သည့်ရောဂါများမှ   ကာကွယ်ရန်အတွက် ရိုးရှင်းလွယ်ကူထိရောက်ပြီး မဖြစ်မနေဆောင်ရွက်သင့်သည့် ကာကွယ်ရေး နည်းလမ်းမှာ အစာသန့်၊ လက်သန့်၊ ရေသန့်၊ အိမ်သာသန့်ဟူသော  သန့်လေးသန့်ကို လိုက်နာဆောင်ရွက်ခြင်းပင် ဖြစ်သည်။

သန့်ရှင်းသည့်အစားအစာအား   ရွေးချယ်စားသုံးရာတွင်  ကျက်အောင်ချက်ပြုတ်ထားသည့် အစားအစာများကို  ပူပူနွေးနွေးစားသုံးရန်  လိုအပ်သကဲ့သို့ ယင်နားစာ၊ စားသုံးချိန်ကျော်လွန်နေသည့်အစာ၊ သိုးနေသည့်အစာ စသည့်မသန့်ရှင်းသည့်အစားအစာများကို စားသုံးခြင်းမှရှောင်ကြဉ်ရမည်ဖြစ်သည်။

သန့်ရှင်းသောသောက်ရေကိုသာ သောက်သုံးရမည်ဖြစ်ပြီး သောက်သုံးရေသည် FDA အသိအမှတ်ပြု သောက်ရေသန့် သို့မဟုတ် ရေသန့်စင်ဆေးပြားခတ်ထားသောရေဖြစ်မှသာ သောက်သုံးရန်သင့်သည်။ ထို့အတူ အစားအသောက်ပြင်ဆင်ချက်ပြုတ်ရာတွင်လည်းကောင်း၊ ပန်းကန်ဆေးရေ သုံးစွဲရာတွင်လည်းကောင်း ရေသန့်စင်ဆေးပြား သို့မဟုတ် ကလိုရင်းဆေးမှုန့် (Bleaching Powder) ခတ်ထားသောရေကိုသာ အသုံးပြုသင့်သည်။

လက်သန့်စင်ရေးအတွက် အစားအသောက်မပြင်ဆင်မီ၊ အစာမစားမီနှင့် အိမ်သာအသုံးပြုပြီးတိုင်း လက်ကိုဆပ်ပြာနှင့်ရေ သို့မဟုတ် ရေမလိုလက်သန့်စင်ဆေးရည်အသုံးပြု၍ စနစ်တကျ လက်ဆေးရမည်ဖြစ်ပြီး လက်သည်းရှည်များညှပ်ခြင်း၊ ရေချိုးသန့်စင်ခြင်း စသည့် တစ်ကိုယ်ရေ သန့်ရှင်းရေးကို အမြဲသတိပြုဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။

အညစ်အကြေး စွန့်ထုတ်ရာတွင် မိမိတို့နေထိုင်ရာ အနီးပတ်ဝန်းကျင်တွင် အလေး၊ အပေါ့သွားခြင်းနှင့် စားကြွင်းစားကျန် အမှိုက်သရိုက်များ စည်းကမ်းမဲ့စွန့်ပစ်ခြင်းကို   ရှောင်ကြဉ်ရမည်ဖြစ်ပြီး  ထိုသို့ဆောင်ရွက်ခြင်းကြောင့် မိမိတို့နေထိုင်ရာနေရာတွင် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်နိုင်သည့် မကောင်းသည့် အနံ့အသက်များရခြင်း၊  စွန့်ပစ်ရာနေရာများတွင် ယင်ကောင်များပေါက်ပွားရာမှ ဝမ်းရောဂါကဲ့သို့ ကူးစက်ရောဂါများ ဖြစ်ပွားနိုင်ခြင်းတို့ကြောင့် လုံးဝရှောင်ကြဉ်ရမည်ဖြစ်ပြီး  ယာယီနေထိုင်ရာနေရာများတွင် စနစ်တကျဆောက်လုပ်ပေးထားသည့် ယင်လုံအိမ်သာများကိုသာ အသုံးပြုခြင်းနှင့်  စားကြွင်းစားကျန်များနှင့် အမှိုက်များကို သတ်မှတ်အမှိုက်ပုံးများတွင်သာ  စနစ်တကျစွန့်ပစ်ခြင်းတို့ကို အလေးထားဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။

ထို့ပြင်   ယခုကဲ့သို့   သင်္ကြန်ကာလတွင်   မိုးရွာလေ့ရှိပြီး   ရာသီဥတုပူပြင်းမှုကြောင့် ကူးစက်မြန် မျက်စိနာရောဂါကဲ့သို့ ရောဂါများဖြစ်ပွားနိုင်ခြေ များပြားသည်ကို သတိပြုရမည်ဖြစ်မည်။ ဗိုင်းရပ်ပိုးကြောင့်ဖြစ်ပွားသည့် ကူးစက်မြန်မျက်စိနာရောဂါသည် ယာယီစုပေါင်းနေထိုင်ရာနေရာများနှင့် စခန်းများတွင် တစ်ဦးမှတစ်ဦး အလွယ်တကူကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်သည်။  ထို့ကြောင့် မျက်မှန်တပ်ဆင်သူများအနေဖြင့်   မိမိမျက်မှန်သန့်ရှင်းစေရန်အတွက် မကြာခဏ သန့်စင်ပေးရန် လိုအပ်ပြီး နေထိုင်ရာပတ်ဝန်းကျင်တွင် မျက်စိနာရောဂါဖြစ်ပွားသူရှိပါက ထိုသူ၏အဝတ်အစား၊ မျက်နှာသုတ်ပဝါ၊ လက်ကိုင်ပဝါ၊ မျက်မှန် စသည့် အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများကို အခြားသူများနှင့်  မျှဝေသုံးစွဲခြင်း လုံးဝမပြုလုပ်ဘဲ ထိုသူ၏ အဝတ်အစားများကို  သီးသန့်လျှော်ဖွပ်သန့်စင်ခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။

ယာယီစုပေါင်းနေထိုင်ရာနေရာများတွင် ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါနှင့် တီဘီရောဂါကဲ့သို့ အသက်ရှူ လမ်းကြောင်းမှတစ်ဆင့်ကူးစက်သည့်ရောဂါများလည်း ကူးစက်ပြန့်ပွားနိုင်သည်။ ထိုသို့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါများကူးစက်ဖြစ်ပွားခြင်း မရှိစေရန် အအေးမိခြင်း၊ ဖျားနာခြင်း၊  နှာချေချောင်းဆိုးခြင်း၊ လည်ချောင်းနာခြင်းတို့ ဖြစ်ပွားသည့်အခါတွင် အခြားသူများအား ထပ်မံကူးစက်ခြင်းမဖြစ်စေရန် မိမိဘာသာ သီးခြားခွဲ၍နေထိုင်ရန်လိုအပ်ပြီး နှာချေချောင်းဆိုးသည့် အခါတွင် ပါးစပ်နှင့်နှာခေါင်းကို လုံအောင်အုပ်ရန်နှင့် အခြားသူများနှင့် ခပ်ခွာခွာနေရန်လိုအပ်သည်။ နှစ်ပတ်ကြာချောင်းဆိုးခြင်း၊ ညနေပိုင်းတွင် အဖျားငွေ့ငွေ့ဖျားခြင်း၊ လည်ပင်းအကျိတ်များထွက်ခြင်း၊ ကိုယ်အလေးချိန်များကျဆင်းလာခြင်းတို့ခံစားရပါက တီဘီရောဂါသံသယအဖြစ် အခြားသူများနှင့် သီးခြားခွဲ၍နေထိုင်ပြီး ကျန်းမာရေးဌာနသို့ အမြန်ဆုံးသွားရောက်ပြသ၍ ရောဂါရှာဖွေကုသမှု ခံယူရမည်ဖြစ်သည်။

မိုးရွာသည့်အချိန် သို့မဟုတ် နံနက်ပိုင်းအအေးပိုလာချိန်တွင် သွေးတိုးရောဂါ၊ နှလုံးရောဂါ၊ ဆီးချို ရောဂါ စသည့်နာတာရှည်ရောဂါအခံရှိသူများအနေဖြင့်  လေဖြတ်ခြင်း၊  ဦးနှောက်သွေးကြောပိတ်ခြင်း စသည်တို့ဖြစ်ပွားနိုင်ပြီး အသက်အရွယ်ကြီးရင့်သူများနှင့် အသက်ငါးနှစ်အောက်ကလေးငယ်များတွင် အအေးမိဖျားနာခြင်း၊ အဆုတ်အအေးမိရောင်ရမ်းခြင်းတို့ဖြစ်ပွားနိုင်၍ အအေးမမိစေရန် သတိပြုရမည်ဖြစ်သည်။

ယာယီရွက်ဖျင်တဲများနှင့် ယာယီနေထိုင်ရာနေရာများတွင် ခြင်ကိုက်ခံရခြင်းကြောင့် သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ၊ ငှက်ဖျားရောဂါ စသည့်ခြင်မှတစ်ဆင့်ကူးစက်သည့်ရောဂါများနှင့် ခြင်၊ မှက် ကိုက်ခြင်းကြောင့် အရေပြားပေါ်တွင်  ယားယံသည့်အဖုများနှင့် ယားနာများဖြစ်ပွားနိုင်သည်။ သို့ဖြစ်၍ ခြင်ကိုက်ခံရမှုမှကာကွယ်နိုင်ရန် ခြင်ထောင် သို့မဟုတ် ဆေးစိမ်ခြင်ထောင်ဖြင့်သာ   အိပ်စက်ရန်ဖြစ်ပြီး နေထိုင်ရာအနီးတစ်ဝိုက်ရှိ  ရေမြောင်းများရေစီးရေလာကောင်းမွန်စေရေးဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် အဘိတ်ကဲ့သို့ ခြင်ကျား၊ ပိုးလောက်လမ်းသေ ဆေးခတ်ခြင်းနှင့် ဖုံး၊ သွန်၊ လဲ၊ စစ်  လုပ်ငန်းများတွင် ကျန်းမာရေး ဝန်ထမ်းများနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။

ယာယီစခန်းများ၌နေထိုင်ရာတွင် မြွေနှင့်အခြားအဆိပ်ရှိ တွင်းအောင်းသတ္တဝါများသည် မြေငလျင် ဖြစ်ပွားစဉ် မြေသားလှုပ်ရှားမှုကြောင့် မြေကြီးအတွင်းမှထွက်လာ၍ ယာယီတဲများအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်နိုင်သဖြင့် မြွေ စသည့်အဆိပ်ရှိသတ္တဝါများအန္တရာယ်ကို အထူးသတိပြု၍  ယာယီတဲများကို အောက်ခြေလုံခြုံရန် သတိပြုရမည်ဖြစ်သည်။ တဲအနီးတစ်ဝိုက်တွင် ဆိုလာမီး/ လျှပ်စစ်မီး စသည့် အလင်းရောင်အားကောင်းမွန်သည့်မီးထွန်းရန်လိုအပ်ပြီး ညအခါသွားလာရာတွင် မီးအိမ်၊ လက်နှိပ် ဓာတ်မီးအသုံးပြုရန်လိုအပ်ကာ မြွေဆိုးပေါများသည့်ဒေသတွင် လည်ရှည်ဖိနပ်နှင့် တုတ်ရှည်ကိုပါ အသုံးပြုသွားလာရန်လိုအပ်ပါသည်။

လက်ရှိအချိန်သည် အပူဒဏ်နှင့်ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်မြင့်မားသည့် နွေရာသီကာလဖြစ်၍ ရွက်ဖျင်တဲ များအတွင်းနေထိုင်သူများ၊    အရိပ်ရအပင်နည်းပါးသည့်နေရာများတွင်   နေထိုင်သူများအနေဖြင့် အပူဒဏ်ကိုသတိပြုရန်  အထူးအရေးကြီးပါသည်။ ကလေးသူငယ်များ၊ သက်ကြီးရွယ်အိုများနှင့်  ဆီးချိုရောဂါ၊ နှလုံးရောဂါ၊ သွေးတိုးရောဂါ အခံရှိသူများအနေဖြင့် နေ့လယ်နေ့ခင်း ပူပြင်းသည့်အချိန်တွင် အရိပ်ရအေးမြ၍ လေဝင်လေထွက်ကောင်းသောနေရာများတွင်သာ နားနေရမည်ဖြစ်ပြီး အလင်းပြန်သော အဖြူရောင် သို့မဟုတ် အရောင်ဖျော့သော ပွပွချောင်ချောင် ချည်ထည်များကို ဝတ်ဆင်သင့်သည်။ ပူပြင်းသည့်နေရောင်အောက်တွင် ပြင်းထန်စွာအလုပ်လုပ်ခြင်းနှင့် ကိုယ်လက် လှုပ်ရှားမှု ပြုလုပ်ခြင်းတို့ကို  ရှောင်ကြဉ်ရမည်ဖြစ်ပြီး  အရက်သေစာသောက်သုံးခြင်းသည် အပူဒဏ်အန္တရာယ်ကို ပိုမိုခံစားရနိုင်သောကြောင့်  ရှောင်ကြဉ်ရမည်ဖြစ်သည်။ 

အပူဒဏ်ကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းမှ   ရေနှင့်ဓာတ်ဆားဓာတ်များ ဆုံးရှုံးမှုမဖြစ်ပေါ်စေရန် ချွေးထွက်များပါက ရေနှင့်  ဓာတ်ဆားရည်ကို အလုံအလောက်ပြန်လည်သောက်သုံးရန်နှင့် မိတ်ဖု သို့မဟုတ် အယားဖုများထွက်ပါက ရေအေးဝတ်ကပ်ခြင်း၊ မြန်မာ့ရိုးရာသနပ်ခါးလိမ်းခြင်းတို့ကို ပြုလုပ်သင့်သည်။ သွေးတိုးရောဂါအခံရှိသူများအနေဖြင့်   အဓိကအားဖြင့် ရေကိုသောက်သုံးသင့်ပြီး ချွေးထွက်များ၍ ဓာတ်ဆား ရည်သောက်သုံးပါက ချိန်ဆ၍သောက်သုံးရမည်ဖြစ်သည်။ 

အထက်ပါအချက်များအပြင် ငလျင်ဘေးသင့်ရာဒေသများတွင် ငလျင်ငယ်များဆက်တိုက်လှုပ်ခတ်ခြင်းများ ဖြစ်ပွားနေဆဲဖြစ်သည့်အတွက် ပြည်သူများအနေဖြင့် ပျက်စီးနေသောအဆောက်အအုံများ၊ ကြံ့ခိုင်မှုစစ်ဆေးထားခြင်းမရှိသည့် အဆောက်အအုံများအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်ခြင်းကို ရှောင်ကြဉ်ရမည်ဖြစ်သည်။ 

ငလျင်ဘေးသင့်ဒေသများမှပြည်သူများအနေဖြင့် ငလျင်ဘေးကို ကိုယ်တွေ့ခံစားရခြင်း၊ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်များပျက်စီးခြင်း၊ မိသားစုဝင်များဆုံးရှုံးရခြင်းနှင့် ယာယီနေထိုင်ရာနေရာများသို့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ရခြင်းတို့ကြောင့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာထိခိုက်မှုများခံစားရနိုင်သည်။ ထိုသို့ခံစားရခြင်း များသည် ရေရှည်တွင်စိတ်ကျန်းမာရေးကိုပါ ထိခိုက်နိုင်၍ စိတ်ဓာတ်ကြံ့ခိုင်ကျန်းမာနေစေရန် အစဉ်အမြဲသတိပြု ဆောင်ရွက်ရမည်ဖြစ်သည်။ ငလျင်ဘေးကဲ့သို့ သဘာဝဘေးများသည် ကြိုတင်ခန့်မှန်းရန်ခက်ခဲပြီး သဘာဝဖြစ်စဉ်ဖြစ်သည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ ဘေးအန္တရာယ်ခံစားရချိန်တွင် မိမိစိတ်တွင် ကြောက်လန့်ခြင်း၊ စိုးရိမ်ခြင်း စသည့်ခံစားချက်များဖြစ်ပေါ်တတ်သည့်သဘာဝရှိ၍ ၎င်းတို့ကို အရှိကိုအရှိအတိုင်း လက်ခံရမည်ဖြစ်သည်။

မိမိတွင်ခံစားရသည့်အချက်များကို မိမိတစ်ဦးတည်း ကြိတ်မှိတ်၍ခံစားခြင်းမပြုဘဲ မိမိယုံကြည်ရသူများနှင့် စကားပြောပြီး အတွေ့အကြုံမျှဝေပေးခြင်းအားဖြင့် စိတ်ဖိစီးမှုကို လျှော့ချပေးနိုင်သည်။ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာများနှင့် မှန်ကန်သည့်သတင်းအရင်းအမြစ်များမှ သတင်းများကိုသာ ယုံကြည်ရမည်ဖြစ်ပြီး ကောလာဟလနှင့် အခြေအမြစ်မရှိသည့် ငလျင်သတင်းများအား ယုံကြည်၍ စိတ်ခြောက်ခြားခြင်းမဖြစ်စေရန်လိုအပ်သည်။ မိမိ၏ ကိုယ်၏ကျန်းမာရေးနှင့် စိတ်၏ကျန်းမာရေးတို့သည် ဆက်စပ်နေ၍ အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ သတိပြုရန် အချက်များကိုလိုက်နာပြီး အာဟာရပြည့်ဝစွာ စားသောက်ရန်နှင့် အိပ်ရေးပျက်မခံရန် လိုအပ်သည်။ တတ်နိုင်သရွေ့ အခြားသူများကို ကူညီခြင်း၊ လူမှုကရုဏာလုပ်ငန်းများတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခြင်းနှင့် လုပ်ငန်းခွင်သို့ဝင်ရောက်၍ အခြားသူများနှင့်အတူ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခြင်းဖြင့် စိတ်ဓာတ်အင်အားရရှိစေသည်။ စိုးရိမ်မှု၊ ကြောက်ရွံ့မှု သို့မဟုတ် ဝမ်းနည်းမှုများ ကာလတာရှည်ခံစားရပါက စိတ်ကျန်းမာရေးကျွမ်းကျင်သူ သို့မဟုတ် စိတ်ရောဂါအထူးကုဆရာဝန်ထံပြသ၍  အကြံဉာဏ်ရယူသင့်ပြီး   လိုအပ်ပါက ဆေးကုသမှုခံယူရမည်ဖြစ်သည်။

အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့် ငလျင်ဘေးဖြစ်ပွားစဉ်ကာလအတွင်း ကိုယ်၏ကျန်းမာရေး၊ စိတ်၏ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအကြံပြုချက်များကို ကိုယ်တိုင်သိရှိလိုက်နာပြီး မိမိမှတစ်ဆင့် မိမိ၏မိသားစုဝင်များ၊  မိတ်ဆွေသင်္ဂဟများနှင့် လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များကို ဆက်လက်မျှဝေပေးရန် လိုအပ်သည်။ နေထိုင်မကောင်းခြင်းနှင့် စိတ်ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အခက်အခဲတစ်စုံတစ်ရာ ဖြစ်ပွားခဲ့ပါကလည်း နီးစပ်ရာကျန်းမာရေးဌာန/ ဆေးရုံ/ ဆေးခန်းများနှင့် ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ ငလျင်ဘေးသင့်ဒေသများတွင် ဒေသအလိုက်တာဝန်ပေးအပ်ထားသည့် စိတ်ကျန်းမာရေး အထူးကုဆရာဝန်ကြီးများထံ အမြန်ဆုံးသွားရောက်ပြသ၍ ကုသမှုခံယူရန် လိုအပ်ကြောင်း တင်ပြလိုက်ရပါသည်။   ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်က လာမယ့်သီတင်းပတ်ကစပြီး အရှေ့တောင်အာရှသုံးနိုင်ငံ ချစ်ကြည်ရေးခရီးစဉ် စတင်တော့မယ်လို့ တရုတ်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ဧပြီလ ၁၁ ရက်မှာထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ တရုတ်သမ္မတအနေနဲ့ အခုလိုမျိုး အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေဆီကို ခြေဦးလှည့်လာတာက သူ့ဆီမှာခိုင်လုံတဲ့ အကြောင်းပြချက်ကောင်းတစ်ခု ရှိနေမှာပါ။

တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်က ဧပြီလ ၁၄ ရက်မှာ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံကို ပထမဆုံးသွားမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနောက်မှာတော့ မလေးရှားနိုင်ငံနဲ့ ကမ္ဘောဒီးယား နိုင်ငံတို့ကို ဆက်သွားမှာပါ။ ဧပြီလ ၁၈ ရက်အထိ အရှေ့တောင်အာရှသုံးနိုင်ငံဆီကို ခရီးဆက်မှာဖြစ်ပါတယ်။ အခုခရီးစဉ်ဟာ ရှီကျင့်ဖျင်အတွက် ဒီနှစ် အတွင်းပထမဆုံးသော ပြည်ပခရီးစဉ်ဖြစ်လာမှာပါ။

လက်ရှိအချိန်မှာ တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ အမေရိကန်နိုင်ငံတို့ဟာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးစည်းကြပ်ခွန်အပြန်အလှန် တိုးမြှင့်ကောက်ခံရင်းနဲ့ အချေအတင် ဖြစ်နေကြပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ရှီကျင့်ဖျင်ရဲ့အရှေ့တောင်အာရှခရီးစဉ်ထွက်ပေါ်လာတာဟာ တိုက်ဆိုင်မှုတော့ဟုတ်ဟန်မတူပါဘူး။ တရုတ်နိုင်ငံအနေနဲ့ အရှေ့ တောင်အာရှနိုင်ငံများနဲ့ ဆက်ဆံရေးကို   ပိုမိုခိုင်မာအောင်တည်ဆောက်ဖို့ ရည်ရွယ်နေတယ်ဆိုတာ သိသာထင်ရှားလှပါတယ်။

ဒီအချိန်မှာ နိုင်ငံအများစုက အမေရိကန်နိုင်ငံနဲ့ ခပ်လန့်လန့်ဖြစ်နေကြပုံပါ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုရင် ဒေါ်နယ်ထရမ့်ဆိုတာ ပထမတစ်ကြိမ်သမ္မတသက်တမ်းမှာကတည်းက စိတ်မထင်ရင်မထင်သလိုလုပ်တတ်တဲ့ အလေ့အကျင့်လေးလည်း ရှိထားတော့ သူတို့အနေနဲ့ တော်တော်လေးသတိထားနေရတာပေါ့။ တစ်နည်းပြောရရင် စိုးရိမ်ကြောင့်ကြမှုတွေ ရှိနေတာတော့ အမှန်ပါပဲ။ တရုတ်နိုင်ငံကလည်း ဒီအခြေအနေမှာ အခွင့်အရေးကို လက်မလွတ်တမ်းအသုံးချတာလို့ ဆိုနိုင်ပါတယ်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ကချမှတ်လိုက်တဲ့ စည်းကြပ်အခွန် ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံမှစီးပွားရေးဝန်ကြီးများက အပြန်အလှန်စည်းကြပ်ခွန်ချမှတ် ခြင်းနဲ့တုံ့ပြန်မယ့်အစား အမေရိကန်နဲ့သာပြေလည်အောင်ညှိနှိုင်းဖို့ကို ပိုပြီးဦးစားပေးလိုတယ်လို့ ဆိုထားပါတယ်။ ဒါပေမဲ့လည်း အရှေ့တောင် အာရှနိုင်ငံများအတွက် တရုတ်နိုင်ငံက ပိုမိုယုံကြည်ကိုးစားလို့ရတဲ့ နိုင်ငံအဖြစ်ရပ်တည်နေကြောင်းကို ပြသလိုတဲ့အနေနဲ့ ရှီကျင့်ဖျင်က သူ့ရဲ့ခရီးစဉ်ကိုစတင်တာပါ။ ရှီကျင့်ဖျင်ရဲ့ခရီးစဉ်မှာ မလေးရှားနိုင်ငံကို ထည့်သွင်းရွေးချယ်ထားခြင်းကလည်း ဒီအချက်ကို ပိုမိုထင်ရှားစေပါတယ်။  မလေးရှားနိုင်ငံဆိုတာ   ဒီနှစ်အတွက် အာဆီယံအလှည့်ကျဥက္ကဋ္ဌတာဝန်ကို ထမ်းဆောင်နေတာပါ။

ဒီလအစောပိုင်းမှာတုန်းကတည်းက ရှီကျင့်ဖျင်ဟာ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ ခိုင်မာတဲ့သဘောထားကိုထုတ်ဖော်ပြောဆိုခဲ့ပြီးဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကတော့ တရုတ်နိုင်ငံက ဒေသတွင်းမှာရှိတဲ့နိုင်ငံတွေနဲ့ ခိုင်မာမှုရှိတဲ့ ဆက်ဆံရေးကို ထူထောင်သွားဖို့ရှိနေတယ်လို့ ပြောခဲ့တာပါ။ ဒီလိုပြောဆိုချက်ကို အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သံတမန်ရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်တွေဆွေးနွေးတဲ့ အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးများအဆင့်ဗဟိုအစိုးရ အစည်းအဝေးမှာပြောခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီအစည်းအဝေးမှာ တရုတ်အစိုးရအနေနဲ့ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ နဲ့အပြန်အလှန်ယုံကြည်မှုခိုင်မာအောင်တည်ဆောက်ဖို့နဲ့ စက်မှုလုပ်ငန်းသာမက ထောက်ပံ့ရေး ကွင်းဆက်မှာပါ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွေ ပိုမိုတိုးမြှင့်သွားဖို့ အတွက်တိုက်တွန်းထားတယ်လို့ Xinhua သတင်းဌာနက ဖော်ပြထားတာတွေ့ရပါတယ်။

ဒေါ်နယ်ထရမ့်ရဲ့အစိုးရအဖွဲ့က တရုတ်နိုင်ငံမှတင်သွင်းမယ့် ကုန်ပစ္စည်းများအပေါ်မှာ စည်းကြပ်အခွန် ကို ၁၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြှင့်လိုက်တယ်လို့ ဧပြီလ ၉ ရက်မှာထုတ်ပြန်ခဲ့တာပါ။ နောက်ပိုင်းမှာတော့ အဲဒီစည်းကြပ်ခွန်ကို ၁၄၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြှင့်ခဲ့ပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံကလည်း အမေရိကန်ရဲ့လုပ်ဆောင်မှုကို လက်တုံ့ပြန်သွားမယ်လို့ဆိုထားပြီး အဲဒီကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကို အဆုံးထိတိုက်သွားမယ်လို့ လည်းပြောထားပါသေးတယ်။

အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများကလည်း ထရမ့်ရဲ့ စည်းကြပ်အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံမှုကနေ ကင်းလွတ်ခွင့်မရခဲ့ပါဘူး။ အခုတရုတ်သမ္မတသွားမယ့်နိုင်ငံ သုံးနိုင်ငံဖြစ်တဲ့ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ဗီယက်နမ်နဲ့ မလေးရှားနိုင်ငံတို့အပေါ် အမေရိကန်ကစည်းကြပ်အခွန် ၄၉ ရာခိုင်နှုန်း၊ ၄၆ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ၂၄ ရာခိုင်နှုန်းစီအသီး သီးတိုးမြှင့်ကောက်ခံသွားမယ်လို့ ထုတ်ပြန်ထားတာပါ။ လက်ရှိမှာတော့ အမေရိကန်က တရုတ်ကလွဲလို့ ကျန်နိုင်ငံတွေအပေါ်ကောက်ခံမယ့်စည်းကြပ်အခွန်တွေကို  ရက် ၉၀ ကြာဆိုင်းငံ့ထားပေမယ့် အခြေခံ စည်းကြပ်အခွန်တိုးမြှင့်ကောက်ခံမှုဖြစ်တဲ့ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းကတော့ ဆက်လက်တည်ရှိနေမှာ ဖြစ်ပါတယ်။

အခုအခြေအနေက အရှေ့တောင်အာရှဒေသရှိ နိုင်ငံများအပါအဝင် စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးဆဲနိုင်ငံများအနေနဲ့ အမေရိကန်ဘက်ကို လိုက်ပါရမယ့် ဖိအားတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရတာပါ။ နိုင်ငံအများစုကလည်း ထရမ့်ရဲ့ စည်းကြပ်ခွန်တင်းကျပ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန် အစိုးရနဲ့တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွေလုပ်သွားဖို့ စိုင်းပြင်းနေကြပါတယ်။ အဓိကကတော့ အမေရိကန်ရဲ့စည်းကြပ်ခွန်ကနေ ကင်းလွတ်ခွင့် သို့မဟုတ် လျှော့ပေါ့ခွင့်ရရှိစေဖို့ အတွက်ပါ။

အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများထဲမှာဆိုရင် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံက အမေရိကန်ဆီကနေ စည်းကြပ်ခွန်ကင်းလွတ်ခွင့်ရဖို့အတွက် သူ့ဆီကိုတင်သွင်းနေတဲ့ အမေရိကန်ကုန်ပစ္စည်းတွေအပေါ် သတ်မှတ်ထားတဲ့စည်း ကြပ်ခွန်တွေကိုဖယ်ရှားပေးဖို့ ကမ်းလှမ်းပေးထားပါတယ်။ ထိုင်းနိုင်ငံနဲ့ အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံတို့ကတော့ သူတို့ဆီကနေ အဆင့်မြင့်အရာရှိကြီးများကို စေလွှတ်ပြီး အမေရိကန်နဲ့ကုန်သွယ်ရေးဆွေးနွေးမှုတွေလုပ်သွားမယ်လို့ဆိုထားပါတယ်။

တရုတ်နိုင်ငံဟာ ဒေသတွင်းမှာလွှမ်းမိုးမှုရှိလာတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံလို့ပြောရရင်မမှားပါဘူး။ တစ်ဖက်မှာလည်း သူတို့ရဲ့ပို့ကုန်တင်ပို့မှုပမာဏက အလွန်ကို များပြားပါတယ်။ ဒီအချိန်မှာ တရုတ်အပေါ်ပစ်မှတ်ထားပြီး အမေရိကန်က စည်းကြပ်အခွန်တွေကိုအဆမတန်တိုးမြှင့်လိုက်တာဟာ တစ်နည်းအားဖြင့် ဆိုရင် ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကို စတင်လိုက်တာနဲ့ အတူတူပါပဲ။

ကုန်သွယ်ရေးစစ်ပွဲကို   စတင်လိုက်ပြီဆိုတာနဲ့တစ်ပြိုင်နက် နှစ်ဖက်စလုံးကအရှုံးနဲ့သာရင်ဆိုင်ရဖို့ကို ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားရမှာပါ။ ဆုံးရှုံးမှုနည်းတာနဲ့များတာသာ ကွာသွားပါလိမ့်မယ်။ ဒီအချိန်မှာ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများကြား စီးပွားရေးအရ ဆက်ဆံရေးတိုးတက်နေဖို့က သိပ်ကိုအရေးကြီးပါတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း တရုတ်သမ္မတရှီကျင့်ဖျင်က တရုတ်နိုင်ငံနဲ့ချစ်ကြည် ရင်းနှီးမှုရှိပြီးသားဖြစ်တဲ့ အရှေ့တောင်အာရှရှိနိုင်ငံများဆီကို ကိုယ်တိုင်အရောက်လာပြီး နှစ်နိုင်ငံကြား ဆက်ဆံရေးတိုးမြှင့်လာတာကို  မြင်တွေ့လာရတာ ဖြစ်ပါတယ်။

Ref: SCMP

ဆန်သည်  ကမ္ဘာပေါ်တွင်  လူအများစားသုံးသော သီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာပေါ်၌ ပထမစားသုံးမှုအများဆုံးမှာ ပြောင်းဖြစ်ပြီး ဒုတိယစားသုံးမှုအများဆုံးမှာဂျုံဖြစ်သည်။ ဆန်ကတော့ တတိယစားသုံးမှုအများဆုံးဟုသိရသည်။ တချို့နိုင်ငံများ၏  နေ့စဉ်စားသုံးသောအာဟာရမှာ ဂျုံဖြစ်သည်။  ဂျုံနှင့်အသားကိုတွဲဖက်စားသုံးကြသည်။    တချို့နိုင်ငံများက ဆန်ကိုနေ့စဉ် အာဟာရအဖြစ်  အသား၊ ငါး၊  အသီးအနှံ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တို့ဖြင့် တွဲဖက်စားသုံးကြသည်။   ဆန်သည် အာရှတိုက်၏  အဓိကအစားအစာသီးနှံတစ်မျိုးဖြစ်သည်။ အာရှတိုက်ရှိနိုင်ငံများအနက် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သည် ဆန်ကိုစားသုံးလေ့ရှိကြသည်။  အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ   အစားအသောက်ကြော်ငြာ သူများလည်း ဆန်နှင့် အသား၊ ငါးတို့ကိုတွဲဖက် စားသောက်နေကြသည်ကို Facebook ပေါ်မှာမကြာခဏတွေ့ရသည်။ တရုတ်နိုင်ငံနှင့်အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့တွင် ဆန်စားသုံးသည့် လူဦးရေသည် သန်း ၄၀၀၀ ခန့်ရှိသည်။ ဥရောပတိုက်မှာလည်း ဆန်စားသုံးမှု အထိုက်အလျောက်ရှိကြောင်း သိရသလို အီတလီနှင့်စပိန်နိုင်ငံတို့သည်လည်း ဆန်ကိုပြည်ပပို့ကုန်အဖြစ် လုပ်ကိုင်ကြကြောင်း သိရသည်။ အီတလီနိုင်ငံထုတ် ဆန်နှင့် အမေရိကန်ထုတ်ဆန်သည်  ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံးစာရင်းဝင်ဆန်ဖြစ်သည်။ ထို့ပြင် ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံးဆန်များအနက် မြန်မာတို့စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သော မြန်မာ့ပေါ်ဆန်း မွှေးဆန်လည်း ပါဝင်ပါသည်။

မြန်မာ့ဆန်စပါးသမိုင်း

ဆန်စပါးသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အသက်သွေးကြောလုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ မြန်မာ့မြေဧရိယာ တော်တော်များများသည် စိမ်းစိုသော လယ်မြေဧရိယာကများသည်။ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ကြည့်လိုက်ပါက စပါးခင်းများကို အများဆုံးတွေ့ရသည်။ ထို့ပြင် ဆန်သည် မြန်မာနိုင်ငံသူ၊  နိုင်ငံသားများ နေ့စဉ်စားသုံးနေသော အာဟာရလည်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဆန်သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏  အဓိကစားနပ်ရိက္ခာဖြစ်သည်။

ဆန်စပါးနှင့်ပတ်သက်ပြီး သမိုင်းအထောက်အထားမှာ ဗိဿနိုးမြို့ဟောင်းမှာ စပါးခွံပါသည့် အုတ်များကိုတွေ့ရသည်။ ဟန်လင်းမြို့ဟောင်းနှင့်သရေခေတ္တရာမြို့ဟောင်းမှာလည်း   စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးအတွက် စပါးစိုက်ပျိုးသည့်  အထောက်အထားများတွေ့ရကြောင်း သိရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာ  လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၂၀၀၀ ကျော်လောက်ကတည်းက ဆန်စပါးကို စိုက်ပျိုးစားသောက်သည့် အလေ့အထရှိခဲ့သည်။  ထို့ပြင်   ပေါင်လောင်ရှင် မဟာအဿပထေရ်၏ ဗောဓိဝင်ဋီကာနိဂုံး၌ ပုဂံပြည်၏ ပြည်ကြီးအင်္ဂါပြည့်စုံပုံနှင့်တင့်တယ်ပုံတို့ကို ပါဠိဂါထာ ၁၄ ပုဒ်ဖြင့်မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ရာ ပါဠိဂါထာ ၁၁ ပုဒ်မြောက်မှာ “လယ်၊ ယာ၊ မြစ်၊ ကန်၊ ဥယျာဉ်တို့မှ ပေါ်ထွက်သောပစ္စည်းတို့နှင့်ပြည့်စုံ၏” ဟုဖော်ပြထားရာ ပုဂံခေတ်မှာလည်း လယ်စိုက်ပျိုးသဖြင့် ဆန်စပါးပေါများကြောင်းထင်ရှားသည်။

ပြည်ပသို့မြန်မာ့ဆန်စပါးတင်ပို့မှု

မြန်မာ့ဆန်စပါးသည်   ခေတ်အဆက်ဆက်က   ထင်ရှားခဲ့သလို   ရှေးဘုရင်များလက်ထက်ကတည်းက    ပြည်ပပို့ကုန်တစ်ခုဖြစ်ကာ    အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ ပထမစစ်ပွဲအပြီး၌  စစ်တွေဆိပ်ကမ်းမှ နိုင်ငံခြား ကုမ္ပဏီများက ပြည်ပသို့ဆန်စပါးတင်ပို့မှုကိုစတင်ခဲ့ကြသည်။  ၁၈၄၀ ပြည့်နှစ်လောက်က ဆိုလျှင် ဆန်တန်ချိန် ၇၄၅၀၀ တင်ပို့ခဲ့ပြီး      ဥရောပစျေးကွက်ရော အာရှစျေးကွက်ပါတင်ပို့ခဲ့သည်။  ထို့ပြင် အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ ဒုတိယစစ်ပွဲအပြီးမှာလည်း အောက်မြန်မာနိုင်ငံ၌ ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးမှုတိုးလာခဲ့သည်။ ၁၈၆၅ ခုနှစ်မှာ တန်ချိန် ၁ ဒသမ ၆ သိန်းကျော်၊ စူးအက်တူးမြောင်းဖောက်လုပ်ပြီးနောက်ပိုင်း ၁၈၈၀ ပြည့်နှစ်မှာ တန်ချိန် ၈ ဒသမ ၅ သိန်းတင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ ၁၈၈၃ ခုနှစ် တွံတေးတူးမြောင်းဖောက်လုပ်ပြီး ၁၈၉၀ ပြည့်နှစ်မှာတော့ ဆန်တန်ချိန် ၁ ဒသမ ၁ သန်းကျော်အထိတင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၀၀ ပြည့်နှစ်မှာမူ ဆန်တန်ချိန် နှစ်သန်းကျော်အထိ တင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် မြန်မာ့ဆန်စပါးလောကသို့  နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီများ လွှမ်းမိုးမှုကို ကျော်လွှားနိုင်စေရန် မြန်မာ့ဆန်စပါးလုပ်ငန်းရှင်များက  နိုင်ငံတော်ကောက်ပဲသီးနှံရောင်းဝယ်ရေးအဖွဲ့ကို ၁၄-၁၁-၁၉၄၇   ခုနှစ်မှာ    စတင်ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးတစ်နှစ်အတွင်း မြန်မာ့ဆန်စပါးကဏ္ဍ၏ ၇၅  ရာခိုင်နှုန်းကို တိုင်းရင်းသားလုပ်ငန်းရှင်များက ဆောင်ရွက်လာနိုင်ပြီး ပြည်ပဆန်တင်ပို့မှု တန်ချိန် တစ်သန်းကျော်မှ နှစ်သန်းကြားတင်ပို့နိုင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၇-၂၀၁၈ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း တန်ချိန် ၃ ဒသမ ၂ သန်းကျော်တင်ပို့နိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

မြန်မာ့ဆန်ပြည်ပပို့နိုင်ရန် တည်မှီနေသည့်အချက်များ

နိုင်ငံအသီးသီးသည် မိမိနိုင်ငံ၏  စိုက်ပျိုးရေးထုတ်ကုန်ဖြစ်စေ၊ မွေးမြူရေးထုတ်ကုန်ဖြစ်စေ မိမိနိုင်ငံဖူလုံ၍ ပိုလျှံမှသာ ပြည်ပသို့တင်ပို့ကြသည်ကများသည်။ စာရေးသူတို့ နိုင်ငံအနေဖြင့် ပြည်တွင်းဆန်စပါးဖူလုံ၍  ပိုလျှံစေရန်  အောက်ပါအချက်များအပေါ်  တည်မှီနေသည်။ ယင်းတို့မှာ-

(၁)     တောင်သူများ ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုအပေါ် စိတ်အားထက်သန်ခြင်း

(၂)     ရာသီဥတုမှန်ကန်ခြင်း

(၃)     စိုက်ပျိုးစဉ် စိုက်ပျိုးမှုနည်းစနစ်    မှန်ကန်ခြင်း၊ ရိတ်သိမ်းခြွေလှေ့စဉ်  အလေအလွင့် နည်းစေခြင်း

(၄)     ပြည်တွင်းဆန်စျေးနှုန်း ကောင်းမွန်ခြင်းစသည်တို့ဖြစ်သည်။

ပြည်ပသို့ဆန်တင်ပို့ရာတွင် အောက်ပါအချက်များအပေါ်   တည်မှီနေသည်။ ယင်းတို့မှာ-

(၁)     ကမ္ဘာ့ဆန်စျေးနှုန်း

(၂)     ပြည်တွင်းဆန်စပါးစျေးနှုန်း

(၃)     မြန်မာ့ငွေနှင့်နိုင်ငံခြားငွေလဲလှယ်နှုန်း

 (၄)    ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုတစ်လျှောက်          တွက်ခြေကိုက်မှုရှိခြင်း

(၅)    ကမ္ဘာ့ဆန်စားသုံးမှုအခြေအနေနှင့်    စျေးကွက်လိုအပ်ချက်စသည်တို့ဖြစ်သည်။ စာရေးသူတို့နိုင်ငံ အနေဖြင့် ဆန်စပါးပြည်ပ တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက်နှင့် စိုက်ပျိုးသူများ အကျိုးအမြတ်ရရှိနိုင်ဖို့ဆိုလျှင် စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်သူများအတွက် သင့်တင့်မျှတသောစျေးနှုန်းဖြစ်စေရေးနှင့်မစိုက်ပျိုးမီကပင် စျေးနှုန်းကိုခန့်မှန်းသိရှိနိုင်စေရန် စီစဉ်ဆောင်ရွက်သင့်ပါသည်။

ထို့ပြင် ဆန်စပါးကုန်စည်ဒိုင်များတွင် စနစ်မှန်ကန်ပြီး အာမခံချက်ရှိသည့်ပုံစံများဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်သင့်သည်။ စိုက်ပျိုးတောင်သူများအနေဖြင့်လည်း ဆန်စပါးစိုက်ပျိုးရာတွင် ပြည်ပအထိ တင်ပို့နိုင်စေရန်ရည်ရွယ်၍    အရည်အသွေးကောင်းမွန်သော ဆန်စပါးများကို စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ကြဖို့ လိုပါသည်။

မြန်မာ့ဆန်စပါးနှင့်ပေါ်ဆန်းမွှေး

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပေါ်ဆန်းမွှေးဟုဆိုလိုက်လျှင် ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းကိုသာပြေးမြင်ကြပေလိမ့်မည်။ အကြောင်းမှာ ရွှေဘိုပေါ်ဆန်းသည် နာမည်ကြီးသောကြောင့်ဖြစ်သည်။ ပေါ်ဆန်းသည် အခြားသောဆန်များထက် ပရိုတိန်းဓာတ်ကြွယ်ဝသည်။   ပေါ်ဆန်း၏ထူးခြားချက်မှာ ဆန်ကိုချက်လိုက်ပါက အလျားနှစ်ဆခန့် ရှည်ထွက်လာသည်။ ဆိုလိုတာက ဆန်လုံးဘဝထက်  နှစ်ဆခန့်ရှည်ထွက်လာခြင်းကိုဆိုလိုသည်။ အရပ်စကားအရပြောရလျှင် အချက်ခံသည်။ ဆန်ပွားသည်။ အိုးတက်သည်ဟုဆိုလိုသည်။  ပေါ်ဆန်းဆန်သည် အနံ့ရှိသည်။ ချက်လိုက်လျှင် အနံ့သင်းသင်းလေး မွှေးသည်။ ထို့ကြောင့်ပေါ်ဆန်းမွှေးဟု ခေါ်ဆိုဟန်တူသည်။ 

ပေါ်ဆန်းနှင့်   ငကျွဲဆန်မျိုးများသည် အခြားစပါးမျိုးများနှင့်   မျိုးစပ်မရဟု ထိုင်းပညာရှင်များက   ဆိုကြသည်။ 

မလေးရှားနှင့်    စင်ကာပူနိုင်ငံတို့သို့တင်ပို့ခဲ့ပြီး  Pearl Rice ဟု မလေးရှား၊ စင်ကာပူသက်ကြီးရွယ် အိုများက အသိအမှတ်ပြုကြသည်။   ၂၀၁၁ ခုနှစ်က ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဟိုချီမင်းမြို့၌ ကျင်းပသော “The World Rice Conference” တွင် ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံးဆုဖြစ်သော “World Best Rice” ဆုကို မြန်မာနိုင်ငံမှ ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန်အားချီးမြှင့်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။

ယနေ့ကမ္ဘာပေါ်တွင်  ထင်ရှားသည့်ဆန်တစ်မျိုးမှာ   ထိုင်းဆန်ဖြစ်သည်။ ထိုင်းဆန်နာမည်ကြီးရခြင်းမှာ အရောင်အသွေးကောင်းခြင်း၊       ချက်ပြုတ်စားသောက်ရာမှာ အနံ့အရသာနှင့်ပြည့်စုံခြင်းစသည့် အချက်များကြောင့် ဖြစ်သည်။  

အဆိုပါထိုင်းဆန်မွှေးကို  ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မည့်ဆန်မျိုး  မြန်မာနိုင်ငံ၌ရှိပါသည်။

နည်းပညာဖြင့်  ဖန်တီးထုတ်လုပ်ထားခြင်းမျိုးမဟုတ်ဘဲ သဘာဝအလျောက်စိုက်ပျိုးထားခြင်းဖြစ်သည်။ ထိုဆန်က ထိုင်းဆန်ကို ယှဉ်ပြိုင်နိုင်လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။  ငကျွဲဆန်နှင့်ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန်သည် မြန်မာလူမျိုးတို့၏ မိရိုးဖလာသဘာဝဆန်ပင်ဖြစ်သည်။

ငကျွဲဆန်၏ထူးခြားချက်မှာ ချက်လိုက်လျှင် မူလဆန်စေ့ထက် နှစ်ဆလောက်ရှည်ထွက်လာခြင်း ဖြစ်သည်။  ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန်၏ ထူးခြားချက်မှာ ငကျွဲဆန်ကဲ့သို့ပင်ဖြစ်သည်။  သို့သော်ဆန်အနံ့မွှေးဖို့ရာ စိုက်ပျိုးချိန်ကို  အချိန်ကိုက်စိုက်ပျိုးဖို့လိုကြောင်း ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်မှာဖော်ပြထားသည်ကိုတွေ့ရသည်။ ထို့ပြင် ငကျွဲဆန်နှင့်  ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန်ကို   DNA ဖော်ထုတ်ပြီး မြန်မာ့စပါးအမျိုးအစားဖြစ်ကြောင်း မှတ်ပုံတင်ဖို့   မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆန်အမျိုးအစားဖြစ်သည့်  ငကျွဲဆန်နှင့်ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန်ကိုသာ  စနစ်တကျစိုက်ပျိုး၍    နိုင်ငံတကာအဆင့်မီထုပ်ပိုးပြီး  စီမံကိန်းချဆောင်ရွက်ပါက ကမ္ဘာ့စျေးကွက်မှာ  နာမည်ရထင်ရှားသော ဆန်ဖြစ်လာနိုင်ပါသည်။ မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းမွှေးသည် သဘာဝအတိုင်း စိုက်ပျိုးတောင်  ကမ္ဘာ့အဆင့်မီဆန်မျိုးဖြစ်သဖြင့်  စနစ်တကျစိုက်ပျိုးခြင်း၊ ခေတ်မီအောင်စနစ်တကျ ထုပ်ပိုးခြင်းများဖြင့် စီမံကိန်းချဆောင်ရွက်လျှင် မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းမွှေးက ကမ္ဘာ့စျေးကွက်တွင် ထိပ်ဆုံးဖြစ်မည်မှာ သေချာသည်။

မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းမွှေးနှင့် မြန်မာ့စီးပွားရေးဦးတည်ချက်

မြန်မာနိုင်ငံ၌ လူဦးရေ သန်း ၅၀ ကျော်သည် ဆန်တန်ချိန်  ရှစ်သန်းကျော်ကိုစားသုံးကြသည်။ ထိုသန်း ၅၀ ကျော်အနက်မှ လေးသန်း/ငါးသန်းခန့်သည် ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန်ကို  စားသုံးကြသည်။ ကျန်လူဦးရေက အခြားဆန်များကိုစားသုံးကြသည်။ ဆန်သည်  ပြည်ပဝင်ငွေကို အများဆုံးရှာပေးနိုင်သဖြင့်  ယခုအခါပေါ်ဆန်းမွှေးဆန်ကို နိုင်ငံခြားဝင်ငွေရရှိရေးအတွက် ဆောင်ရွက်သင့်သည်။

အထွက်နှုန်းကောင်းစေရေး၊ ကြိတ်ခွဲမှုစနစ်ကောင်းစေရေးနှင့်  ပြည်ပတင်ပို့နိုင်မှုတို့ကို ကြိုးစားဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းမွှေးသည် အရည်အသွေးမညံ့ပါ။    ပေါ်ဆန်းမွှေးသည် ပြည်တွင်း၌  အများအပြားစားသုံးကြသော်လည်း  ပြည်ပသို့တင်ပို့မှုမရှိသေးဟု သိရသည်။ ထိုသို့ဖြစ်ရခြင်းမှာ ပြည်တွင်းစားသုံးမှုဖူလုံမှုမရှိသေးခြင်းနှင့်  ထုတ်လုပ်မှုစရိတ်ကြီး နေခြင်းတို့ကြောင့်ဟု သိရသည်။ သို့သော်လည်း  မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းမွှေးကို ပြည်ပနိုင်ငံများက အသိအမှတ်ပြုကြသည်။

ထို့ကြောင့် ပြည်ပသို့တင်သွင်းနိုင်အောင် ကြိုးပမ်းကြဖို့လိုပါသည်။  နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေးဦးတည်ချက် များမှာလည်း    တိုင်းပြည်သာယာဝပြောရေးနှင့် စားရေရိက္ခာဖူလုံရေးတို့အတွက် တိုင်းရင်းသားပြည်သူ တစ်ရပ်လုံးနှင့် အကျုံးဝင်သော စိုက်ပျိုးရေးနှင့်မွေးမြူရေးကို ခေတ်မီနည်းစနစ်များဖြင့် တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ပြီး အခြားစီးပွားရေးကဏ္ဍများကိုလည်း ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် တည်ဆောက်ရေး အချက် ပါဝင်နေသည်။  ထို့ကြောင့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးသည် ပြည်တွင်းဖူလုံရေးအတွက် သာမကဘဲ    နိုင်ငံ့စီးပွားရေးအတွက်ပါ လယ်ယာထွက်ကုန်များ (အထူးသဖြင့် မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းမွှေးဆန်) တင်ပို့နိုင်မှုသည်  အရေးပါသော မြန်မာ့စီးပွားရေးဦးတည်ချက်တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ပေါ်ဆန်း မွှေးကို ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရွှေဘိုဒေသတို့၌ အများအပြားစိုက်ပျိုးကြသည်။ ထို့ပြင် စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးမှာလည်း ၂၀၂၃-၂၀၂၄ ခုနှစ်က စပါးစိုက်ဧက ၁၈ သိန်းအနက် ပေါ်ဆန်း ၃၅၆၈၄၂ ဧကစိုက်ပျိုးခဲ့သည်။ ရေဦးခရိုင်၌ ဧက ၁၁၁၈၉၀၊ ကန့်ဘလူခရိုင်၌ ၂၂၇၄၅ ဧကစိုက်ပျိုးခဲ့သည်။ အခြားသောဒေသများမှာလည်း စိုက်ပျိုးမှုများရှိသည်။

နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့်ဆိုရလျှင် မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းသည်  အရည်အသွေးရှိပြီးသားဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့စျေးကွက်ကို ထိုးဖောက်နိုင်သည့် အရည်အသွေးလည်းရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် နည်းစနစ်တကျစိုက်ပျိုးခြင်း၊   ခေတ်မီအောင်ထုပ်ပိုးခြင်း၊   ခေတ်မီသောကြိတ်စက်များ   အသုံးပြုကြိတ်ခွဲခြင်းနှင့် ပြည်တွင်းဖူလုံမှုရှိအောင် စိုက်ပျိုးခြင်းအပြင် ပြည်ပသို့ပါတင်ပို့နိုင်အောင် စိုက်ပျိုးခြင်းစသည့် အချက်များနှင့် ကိုက်ညီအောင်   ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကြဖို့ လိုပါသည်။  

ထိုအချက်များအပြင်  အထက်ဖော်ပြပါ အချက်အလက်များနှင့်ကိုက်ညီအောင်ဆောင်ရွက်နိုင်လျှင် မြန်မာ့ပေါ်ဆန်းမွှေးသည်  ပြည်ပပို့ကုန်တစ်ခုဖြစ်လာနိုင်ပြီး ကမ္ဘာ့အကောင်းဆုံးဆန်အဖြစ် ကမ္ဘာတစ်လွှား ဝင့်ကြွားနိုင်မည် ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။   ။

မြန်မာနိုင်ငံသည်  စိုက်ပျိုးရေးကိုအခြေခံသည့် နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ကြွယ်ဝပေါများသည့် ရေအရင်းအမြစ်နှင့်     မြေသယံဇာတများ ပိုင်ဆိုင်ကာ  စိုက်ပျိုး၍ရနိုင်သော မြေဧရိယာဟက်တာ ၁၂ ဒသမ ၂၅ သန်းရှိနေပြီး နိုင်ငံ့လူဦးရေ၏ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍကို မှီခိုလုပ်ကိုင်နေကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မတူညီသည့် ရေမြေတောတောင်ဥတုရာသီများရှိပြီး နှစ်ရှည်ပင်များအတွက်သာမက ဆန်၊ စပါး၊ ပဲမျိုးစုံ၊ ဆီထွက်သီးနှံ အပါအဝင် သီးနှံမျိုးစုံနှင့် သစ်သီးဝလံ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များကဲ့သို့သော ရာသီသီးနှံများပါ အလွယ်တကူ စိုက်ပျိုးဖြစ်ထွန်းနိုင်သည့်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့်     “တိုင်းပြည်သာယာဝပြောရေးနှင့်  စားရေရိက္ခာဖူလုံရေးတို့အတွက်  တိုင်းရင်းသား ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးနှင့် အကျုံးဝင်သော စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေးကို ခေတ်မီနည်းစနစ်များဖြင့် တိုးတက်အောင်ဆောင်ရွက်ပြီး အခြားစီးပွားရေးကဏ္ဍများကိုလည်း ဘက်စုံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် တည်ဆောက်ရေး” ဟူသည့်  စီးပွားရေးဦးတည်ချက်နှင့်အညီ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကိုအခြေခံသည့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများကို   အောင်မြင်အောင်ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံ၏ GDP တိုးတက်လာမည် ဖြစ်သည်။ GDP တွင် စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍကြီး၊  စက်မှုကဏ္ဍကြီး၊ ဝန်ဆောင်မှုကဏ္ဍကြီးဟူ၍ရှိပေရာ  စိုက်ပျိုးရေး၊  မွေးမြူရေးကို အောင်မြင်တိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် အခြားကဏ္ဍကြီးတို့သည်လည်း အောင်မြင် တိုးတက်မည် ဖြစ်ပေသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ တာဝန်ယူရသည့် အချိန်အတွင်း ပြည်ပသွင်းကုန်အစားထိုးရေး၊ ပြည်တွင်းကုန်ထုတ်လုပ်မှု မြှင့်တင်ရေး၊ ပြည်တွင်းမှ ပိုလျှံသည်တို့ကို ပြည်ပသို့ တင်ပို့နိုင်ရေးအတွက် MSME လုပ်ငန်းများကို အားပေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။   

ပြည်ပသို့ကုန်ကြမ်းများ တင်ပို့ရောင်းချပြီး ထိုကုန်ကြမ်းဖြင့်ထုတ်လုပ်သည့် ကုန်ချောကို ပြန်လည်ဝယ်ယူမည့်အစား အဆင့်မီကုန်ချောကို ပြည်တွင်း၌ပင် ထုတ်လုပ်၍ ပြည်ပဈေးကွက်တွင်  ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းအားထုတ်ကြရမည် ဖြစ်သည်။

ပြည်တွင်းစိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းများမှရရှိသည့် ကုန်ကြမ်းများကိုအခြေခံ၍ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ ထူထောင် လုပ်ကိုင်ခြင်းဖြင့် ရရှိသောကုန်ချောများကို တင်ပို့ရောင်းချခြင်းအားဖြင့် ပြည်တွင်း ကုန်ထုတ်လုပ်မှုကဏ္ဍ ပိုမိုတိုးတက်လာမည်ဖြစ်ပြီး ပြည်ပဝင်ငွေတိုးတက်ရရှိလာနိုင်မည် ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌနိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည်     ဖေဖော်ဝါရီလ ၃ ရက်ကကျင်းပသည့် ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့ လုပ်ငန်းညှိနှိုင်းအစည်းအဝေးတွင် အမှာစကား ပြောကြားစဉ်   “မိမိတို့နိုင်ငံအတွင်း စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်လျက်ရှိသည့် စိုက်ပျိုးရေး ထုတ်ကုန်များအား  ပြည်ပသို့ တင်ပို့နိုင်သည့်အခြေ အနေသို့ရောက်ရှိအောင်  ဆောင်ရွက်ကြရန်လိုကြောင်း၊ MSME ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် ဒေသတွင်းမှထွက်ရှိသည့် ကုန်ကြမ်းများကိုအသုံးပြု၍ အရည်အသွေးပြည့်မီသည့် ထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်နိုင်ရန်လိုကြောင်း၊ ပြည်တွင်းမှထွက်ရှိသည့် ကုန်ကြမ်းများကို ပြည်ပသို့ တိုက်ရိုက်တင်ပို့ခြင်းထက် ကုန်ချောအဖြစ်ထုတ်လုပ်၍ ပြည်ပသို့ တင်ပို့မည်ဆိုပါက အကျိုးပိုမိုဖြစ်ထွန်းစေမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေး လုပ်ငန်းများနှင့် MSME လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေးထုတ်လုပ်မှုသုတေသန လုပ်ငန်းများ၊ ဈေးကွက်သုတေသန လုပ်ငန်းများကို  သက်ဆိုင်ရာစိုက်ပျိုးရေး တောင်သူများ၊   ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်သူများနှင့် တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်အစိုးရ တာဝန်ရှိသူများပူးပေါင်း၍ ဆောင်ရွက်ရန်လိုကြောင်း” ထည့်သွင်းပြောကြားခဲ့သည်။

နိုင်ငံ့စီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးတွင်   အဓိကအားဖြင့်ပြည်တွင်းမှထွက်ရှိသည့် ကုန်ပစ္စည်းများကို အရည်အသွေးမီမီ  အဆင့်အတန်း မြင့်မြင့်ထုတ်လုပ်ပြီး ပြည်ပသို့တင်ပို့နိုင်ရေး ကြိုးစားကြရမည်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် မွေးမြူရေး ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေခံလုပ်ငန်းများဖြစ်သည်။ ထိုအခြေခံလုပ်ငန်းများကို ပိုမိုတိုးတက်အောင် ကြံဆောင်နိုင်ကြမည်ဆိုလျှင် နိုင်ငံ့စီးပွားရေးကို တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ  အထောက်အကူပြုမည် ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံ့စီးပွားမြင့်မားရေးအတွက်    စီးပွားရေးဦးတည်ချက် (၃) ရပ် ချမှတ်ဆောင်ရွက်ထားရာတွင် “ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ဖူလုံရေးအတွက် ဆီထွက်သီးနှံ စိုက်ပျိုးမှုကိုအားပေးမြှင့်တင်ပြီး ပန်းတိုင်ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ထွက်ရှိအောင်ဆောင်ရွက်၍ နိုင်ငံအတွင်း ဖူလုံမှုမှသည် ပြည်ပသို့ တင်ပို့နိုင်သည်အထိ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ရေး” ဦးတည်ချက်လည်း ပါဝင်သည်။

ပြည်တွင်းစားသုံးဆီဖူလုံရေးအတွက် ဆီထွက်သီးနှံစိုက်ပျိုးမှုကို အားပေးမြှင့်တင်ပြီး ပန်းတိုင်ရည်မှန်းချက်အတိုင်း ထွက်ရှိအောင်ဆောင်ရွက်၍ နိုင်ငံအတွင်း ဖူလုံမှုမှသည် ပြည်ပသို့တင်ပို့နိုင်သည်အထိ ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင်   ဆီစားသုံးမှုမှာ တစ်ဦးချင်းအနေဖြင့် မြင့်မားနေသည့်အတွက် နှစ်စဉ် ပြည်ပမှ စားအုန်းဆီ တန်ချိန်များစွာတင်သွင်းနေရသည်။

၂၀၂၀-၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် စားသုံးဆီတန်ချိန်ရှစ်သိန်းကျော် တင်သွင်းခဲ့ရသည်ဟု လေ့လာသိရှိရသည်။  ဆီထွက်သီးနှံများတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးပြီး   ပန်းတိုင်အထွက်နှုန်းရရှိအောင် ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဆိုပါက နှစ်စဉ် ပြည်ပမှ ဒေါ်လာ သန်း ၆၀၀ ဖိုးခန့်  တင်သွင်းနေရသည့် ဆီတင်သွင်းမှုများကို လျှော့ချနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

ပြည်ပမှ စားအုန်းဆီတင်သွင်းမှုလျှော့ချနိုင်ရေးနှင့် ပြည်တွင်းစားသုံးဆီ ဖူလုံမှုရှိစေရေးအတွက် ၂ဝ၂၂-၂ဝ၂၃ ခုနှစ်မှစ၍ နေကြာသီးနှံ ၁ ဒသမ ၅ သန်း တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးဆောင်ရွက်ခဲ့ရာ နိုင်ငံ့စီးပွားမြှင့်တင်ရေးရန်ပုံငွေဖြင့် ဆီထွက်သီးနှံများစိုက်ပျိုးခြင်းအတွက် ချေးငွေများပေးအပ်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိပြီး  ၂ဝ၂၄-၂ဝ၂၅ ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် နေကြာသီးနှံ ဧကသုံးသန်း  တိုးချဲ့စိုက်ပျိုးနိုင်ရေး စီမံဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် ဝါစိုက်ပျိုးသည့်နိုင်ငံဖြစ်သဖြင့် ပြည်တွင်း၌ ဝါများလုံလောက်စွာ စိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်နိုင်ရန် ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။  နိုင်ငံအတွင်း လူတစ်ဦးချင်းစီ တစ်နှစ်လိုအပ်သည့် ဝတ်ရေး ဖူလုံစေရန်နှင့် ပြည်ပသို့တင်ပို့ရောင်းချရန်၊ သွင်းကုန်အစားထိုးရန်တို့အတွက်    အရည်အသွေးအဆင့်အတန်းမီ ချည်မျှင်ရှည်ဝါ တိုးတက်ထုတ်လုပ်နိုင်ရေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ သုံးနှစ်တာကာလအတွင်း ဝါသီးနှံစိုက်ပျိုးဧရိယာ ဧကရှစ်သိန်းပြည့်မီအောင် စိုက်ပျိုးနိုင်ရေးနှင့် အဆင့်မီသည့်ချည်ထည်များ ထုတ်လုပ်နိုင်သည်အထိ ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်ကာ ဝါကိုအခြေခံသည့် စက်မှုလုပ်ငန်းများကိုလည်း အားပေးဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

ရော်ဘာထုတ်ကုန်သည်လည်း မြန်မာနိုင်ငံ၏ သေချာသည့်ထုတ်ကုန်ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်ပြီး အဆင့် မီသည့် ရော်ဘာကုန်ကြမ်းများကို ထုတ်လုပ်နိုင်သည်။  စက်မှုကုန်ကြမ်းသီးနှံဖြစ်သည့် ရော်ဘာကို ဧက ၁ ဒသမ ၆ သန်း စိုက်ပျိုးထားရှိပြီး တစ်ဧကအထွက်နှုန်း ၆၃၅ ဒသမ ၅၄ ပေါင်နှုန်းဖြင့် အထွက်ပေါင်ချိန်ပေါင်း ၆၅၂ ဒသမ ၃ သန်း ထွက်ရှိခဲ့သည်။ နှစ်စဉ်ထွက်ရှိသည့် ရော်ဘာထဲမှ ပြည်တွင်းသုံးစွဲမှုအနေဖြင့် တန်ချိန်  နှစ်သောင်းကျော်ခန့်ရှိပြီး ပြည်ပသို့တန်ချိန် သုံးသိန်းခန့်တင်ပို့လျက်ရှိသည်။ ရော်ဘာတင်ပို့မှုမှ နိုင်ငံခြားငွေရရှိမှုအနေဖြင့် ၂၀၁၈-၂၀၁၉ မှ ၂၀၂၂- ၂၀၂၃ ဘဏ္ဍာနှစ်အတွင်း တစ်နှစ်လျှင် ပျမ်းမျှအမေရိကန်ဒေါ်လာသန်း ၂၅၀ မှ ၄၅၀ ကြားတွင်ရရှိခဲ့ရာ   ရော်ဘာသီးနှံသည် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေရရှိရေးအတွက် အရေးပါသည့် စက်မှုသီးနှံတစ်ခုဖြစ်သဖြင့် MSME နှင့်အကျုံးဝင်သည့် ရော်ဘာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရေး နိုင်ငံတော်အစိုးရက အားပေး ကူညီလျက်ရှိသည်။

နိုင်ငံတော်အစိုးရအနေဖြင့် ရော်ဘာသီးနှံနည်းတူ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးခြင်းကိုလည်း အထူးအလေးပေး ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးမှုအနေဖြင့် ကော်ဖီစိုက်ဧက ၅၀၀၀၀ အနက် ပိဿာ ၂၄ ဒသမ ၁ သန်းကျော်ထွက်ရှိခဲ့သည်။ ပြည်တွင်း၌ တစ်နှစ်လျှင် ကော်ဖီစေ့တန်ချိန် ၈၀၀၀ မှ ၉၀၀၀ ဝန်းကျင်အထိ ထုတ်လုပ်လျက်ရှိပြီး အထူးတန်းဝင် ပရီမီယံနှင့် ဈေးကွက်ဝင်ကော်ဖီများလည်း ပါဝင်သည်။ အဆိုပါထုတ်လုပ်မှု၏ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းကို ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ တင်ပို့နေခြင်း ဖြစ်သည်။ မြန်မာ့ကော်ဖီကို အရည်အသွေးမြင့်မား၍   ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင်နေရာရရှိရေးနှင့် ကော်ဖီကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဓိက ပို့ကုန်တစ်ခုအဖြစ် ပေါ်ထွက်လာစေရေးအတွက်   ကော်ဖီစိုက်ပျိုးမှုကိုပိုမိုတိုးချဲ့ဆောင်ရွက်ပြီး မြန်မာ့ကော်ဖီကဏ္ဍ ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်အောင် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးထုတ်ကုန်များသည် တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာဖြင့် လိုအပ်ချက်ရှိသဖြင့် ဈေးကွက်ရှိပြီး ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကို အခြေခံသည့် ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းများ၊ စက်မှုထုတ်ကုန်လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဆောင်ရွက်ရာ၌ MSME လုပ်ငန်းများသည် အပြန်အလှန်အထောက်အကူပြုနေသည်။ အဆိုပါလုပ်ငန်းများကို နည်းပညာများနှင့် ပေါင်းစပ်ထုတ်လုပ်သွားမည်ဆိုပါက တန်ဖိုးမြင့်ထုတ်ကုန်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ MSME လုပ်ငန်းများသည် နိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများတွင် အခြေခံအကျဆုံး လုပ်ငန်းများဖြစ်သဖြင့် ကုန်ကြမ်းသေချာသည့် စိုက်ပျိုးမွေးမြူရေးကိုအခြေခံသော MSME လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာပြီး  နိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသား များ၏ လူမှုစီးပွားဘဝများလည်း မြင့်မားလာမည် ဖြစ်ကြောင်း ရေးသား တင်ပြအပ်ပါသည်။      ။

မြန်မာနိုင်ငံသည်    စစ်ကိုင်းပြတ်ရွေ့ကြောပေါ်တွင် တည်ရှိသဖြင့်  မတ်လ  ၂၈  ရက်တွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သည့် အင်အားပြင်း ငလျင်လှုပ်ခတ်မှုကို မြန်မာနိုင်ငံဗဟိုချက် မြောက်ဘက်မှ တောင်ဘက် တစ်လျှောက်ရှိ  မြို့ရွာများအားလုံး  ခံစားခဲ့ကြရသည်။ အင်အား အလွန်ပြင်းထန်သော မြေငလျင်ကြီးနှင့် နောက်ဆက်တွဲငလျင်ငယ်များ လှုပ်ရှားမှုကြောင့်  စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး၊  မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး၊ မကွေးတိုင်းဒေသကြီးနှင့် ရှမ်းပြည်နယ်အရှေ့မြောက်ဒေသ၊ နေပြည်တော်ကောင်စီနယ်မြေ၊ ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီးတို့၌ ငလျင်ဒဏ်ခံစားခဲ့ကြရပြီး လမ်း၊ တံတား၊ အဆောက်အအုံများ ထိခိုက်ပျက်စီးကာ ပြည်သူအချို့  ထိခိုက်ဒဏ်ရာများရရှိခဲ့ပြီး အသက်သေဆုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ရသည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံတော်က     နိုင်ငံတော်အဆင့် ဝမ်းနည်းခြင်း အထိမ်းအမှတ်နေ့ရက် (the day of national mourning)  တစ်နိုင်ငံလုံး အတိုင်းအတာလှုပ်ရှားမှုအဖြစ် မတ်လ  ၃၁  ရက်မှ  ဧပြီလ  ၆  ရက်အထိ ကြေညာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏သမိုင်းတွင် မှတ်တမ်းတင်နိုင်သည့် ငလျင်ကြီး ၁၈ ကြိမ်လှုပ်ခဲ့သည့်အနက် ၁၉၁၂ ခုနှစ် မေလ ၁၃ ရက်တွင်လှုပ်ခဲ့သော ပြင်းအား ၈ ရစ်(ခ်) တာစကေးရှိသည့် မေမြို့ငလျင်သည်  အင်အားအပြင်းထန်ဆုံးဖြစ်ခဲ့ပြီး  ယခု မတ်လ ၂၈ ရက်တွင် လှုပ်ခတ်ခဲ့သော ငလျင်မှာ ဒုတိယအင်အားအပြင်းထန်ဆုံး ငလျင်ဖြစ်သည်။ ငလျင်ကြီးသည် အင်အားပြင်းထန်သော ငလျင်ဖြစ်ပြီး ငလျင်မှထုတ်လွှတ်သော စွမ်းအင်မှာ အဏုမြူဗုံး ၃၃၄ လုံး ပေါက်ကွဲမှုမှ ထုတ်လွှတ်လိုက်သည့် စွမ်းအင်စုစုပေါင်းနှင့် ညီမျှကြောင်း ပြည်ပပညာရှင်တစ်ဦးက ပြောကြားခဲ့ရာ ငလျင်ဒဏ်သင့်ရာဒေသများ၏ အပျက်အစီးဆုံးရှုံးမှုမှာ ကြီးမားလှသည်။ ထို့ပြင်  ၁၇၆၂  ခုနှစ်  ရခိုင်ငလျင်နှင့် ၁၉၄၆ ခုနှစ် စစ်ကိုင်းငလျင်တို့သည်လည်း  အင်အား ရစ်(ခ်)တာစကေး ၈ ရှိပြီး  အကြီးမားဆုံးငလျင်များဖြစ်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

၂၀၂၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂၈ ရက်က လှုပ်ခတ်ခဲ့သော အင်အားပြင်းထန်သည့် ငလျင်လှုပ်ခတ်မှုကြောင့်  ဧပြီလ  ၉  ရက်အထိ  သေဆုံးသူ   ၃၆၄၉ ဦး၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိသူ ၅၀၁၈ ဦး၊   ပျောက်ဆုံးနေသူ ၁၄၅ ဦး စုစုပေါင်း ၈၇၀၀ ကျော်ခန့်   ထိခိုက်သေဆုံးမှုဖြစ်ပေါ်ခဲ့ကြောင်း၊   အသေးစိတ်စာရင်း မရရှိသေးသော်လည်း  အဆောက်အအုံပေါင်း ၅၂၂၃ လုံး၊ စာသင်ကျောင်းပေါင်း ၁၈၂၄ ကျောင်း၊  ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းနှင့် သီလရှင်စာသင်တိုက် ၂၇၅၂ ကျောင်း ထိခိုက်ပျက်စီးဆုံးရှုံးခြင်း၊ ဘုရားစေတီပေါင်း ၄၈၁၇ ခု ထိခိုက်ပျက်စီးဆုံးရှုံးခြင်း၊ ဆေးရုံဆေးခန်း ၁၆၇ ခု ပျက်စီးခြင်း၊  ရန်ကုန်-နေပြည်တော်-မန္တလေး သွားရထားလမ်းနှင့် ကားလမ်းများပျက်စီးခြင်းနှင့် အချို့ဘူတာများတွင်   ပျက်စီးမှုများဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊  တံတား ၁၆၉ စင်းပျက်စီးခြင်း၊ ဆည်မြောင်းတမံ ၁၉၈ ခုထိခိုက်ပျက်စီးမှုဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ အမြန်လမ်းမကြီး တစ်လျှောက် အပိုင်း ၁၈၄ ခု ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပြီး ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများ များပြားခဲ့ပေသည်။ ထိုသို့ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုများအတွက် နိုင်ငံတကာကူညီ ထောက်ပံ့မှုများ အနေဖြင့် နိုင်ငံ ၂၂ နိုင်ငံက လေယာဉ် ၁၀၆ ခေါက်၊ ကားအစီးရေ ၆ စီး၊ သင်္ဘော ၅ ခေါက် ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။ ကယ်ဆယ်ရေးဝန်ထမ်း ၁၇၃၈ ဦး ရောက်ရှိခဲ့ပြီး ထောက်ပံ့ပို့ဆောင်ရေး ပစ္စည်းတန်ချိန် ၁၄၇၂ တန်ကျော်၊ ကယ်ဆယ်ရေး ပစ္စည်းများတန်ချိန် ၁၁၀၀ ကျော် ရောက်ရှိခဲ့ပါသည်။

ထို့ကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသူ၊ နိုင်ငံသားများအနေဖြင့် ငလျင်နှင့်ပတ်သက်၍ အသိ၊ သတိရှိကြရမည်ဖြစ်သည်။ ငလျင်အန္တရာယ်သည် သဘာဝဘေးအန္တရာယ် အမျိုးမျိုးအနက်  ကြိုတင်မသိနိုင်သော  သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်၍ မဖြစ်ပွားမီ အဆောက်အအုံများကို ရေရှည်မျှော်မှန်းပြီး အောက်ခံမြေသားနှင့် အဆောက်အအုံများ  ပိုမိုခိုင်ခံ့အောင် တည်ဆောက်ထားရမည်ဖြစ်သည်။ ငလျင်အန္တရာယ်နှင့်ပတ်သက်၍ မဖြစ်မီ၊ ဖြစ်ပွားစဉ်၊ဖြစ်ပြီးအချိန်များတွင် သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအမံများနှင့်အညီ စနစ်တကျ ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် ငလျင် နောက်ဆက်တွဲ ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းသည် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲပြီး ခံနိုင်ရည်ရှိသော လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း တစ်ရပ်ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် အရေးကြီးသော လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ရပ်ဖြစ်သည်။ သဘာဝဘေးဆိုသည်မှာ ရှောင်ပြေး၍မရနိုင်သော ဖြစ်စဉ်ဖြစ်သဖြင့် ထိရောက်သော သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ကြိုတင်ကာကွယ်ရေး အစီအမံများ ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့် အသက်ဆုံးရှုံးမှုနှင့် ထိခိုက်ဒဏ်ရာရမှုကို လျှော့ချနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်က  ပြန်လည်ထူထောင်ရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင်လည်း ပထမဦးစားပေးအနေဖြင့် ငလျင်ဒဏ်ကြောင့် ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် အပျက်အစီး အပိုင်းအစများအားလုံး အမြန်ဆုံးရှင်းလင်း ဖယ်ရှားရေး၊   ဒုတိယအဆင့် အနေဖြင့် လက်ရှိအခြေအနေတွင် ပျက်စီးလုနီးပါး ဖြစ်နေသည့်အပြင် အန္တရာယ်ရှိသည့် အဆောက်အအုံများအား   ဘေးအန္တရာယ်ကင်းစွာ    အပြီးတိုင် စနစ်တကျဖြင့်     ဖြိုဖျက်ရေး၊   တတိယအဆင့်အနေဖြင့်   ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် တည်ဆောက်ရေး ကဏ္ဍ၌ ယခုငလျင်ဒဏ်ခံစားရမှုအပေါ်   သင်ခန်းစာယူရန်၊ လမ်း၊  တံတား၊  ရုံးအဆောက်အအုံ၊  အထပ်မြင့် အဆောက်အအုံများအား ငလျင်ဒဏ်ခံနိုင်ရေးအတွက် မြေအနေအထား စစ်ဆေးခြင်းပြုလုပ်ပြီးမှသာ ငလျင်ဒဏ်ခံနိုင်သည့် အဆောက်အအုံများ တည်ဆောက်ရေးဟူ၍ အပိုင်းသုံးပိုင်းကို ဆောင်ရွက်သွားကြ ရမည်ဖြစ်ကြောင်း လမ်းညွှန်ထားသည်။

ငလျင်ကြောင့်ထိခိုက်ပျက်စီးခဲ့ရမှုများအား ကူညီကယ်ဆယ်ရေးဆောင်ရွက်လိုသည့် မည်သည့်အဖွဲ့အစည်းပင်ဖြစ်စေ လုပ်ထုံးလုပ်နည်းနှင့် အကြောင်းကြား သတင်းပို့လာပါက   နိုင်ငံတော်  အစိုးရက  ကြိုဆိုလက်ခံ ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။ ကူညီကယ်ဆယ်ရေး လုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ရာတွင် တရုတ်၊ ရုရှား၊ အိန္ဒိယ၊ ထိုင်း၊ စင်ကာပူ၊ မလေးရှား၊ ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ ဗီယက်နမ်၊ ယူအေအီး၊ လာအို၊  ဘယ်လာရုစ်၊   အင်ဒိုနီးရှား၊   ဘူတန်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊   ဂျပန်   အပါအဝင်    နိုင်ငံများစွာက ကူညီထောက်ပံ့မှုများအပြင် ကယ်ဆယ်ရေးဝန်ထမ်းပေါင်းများစွာ ရောက်ရှိခဲ့ပြီး    ကယ်ဆယ်ရေးလုပ်ငန်းများကို ကူညီဆောင်ရွက်ပေးခဲ့ကြသည်။ ဧပြီလ ၁ ရက်တွင် ပြုလုပ်သော  အလှူငွေများပေးအပ် လှူဒါန်းပွဲတွင်လည်း  စေတနာရှင်၊ အလှူရှင်များက စုစုပေါင်း ငွေကျပ် ၁၁၆ ဒသမ ၈၄ ဘီလီယံကို အားတက်သရော လှူဒါန်းခဲ့ကြသည်။

မိမိတို့နိုင်ငံသည် ကိုဗစ်-၁၉  ရောဂါ၊ အင်အားအလွန်ပြင်းထန်သော ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း မိုခါ၊ ရာဂိတို့၏  သက်ရောက်မှုကြောင့် မကြုံစဖူးဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် မြေပြိုမှုများနှင့် ရုတ်တရက်ရေကြီးမှုများ၊ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည့် ငလျင်ဘေးအန္တရာယ် စသည့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များကို တစ်နှစ်ပြီးတစ်နှစ် ခံစားခဲ့ကြရသည်။ ခံစားရမှုနှင့်အတူ အဆိုပါ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ကြီးများကို   နိုင်ငံတော် အစိုးရနှင့် ပြည်သူတို့က အတူတကွဖြတ်ကျော်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ မိမိတို့တတ်စွမ်းသမျှသော အားတို့ဖြင့် ကျရာကဏ္ဍတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြသည်။ စိန်ခေါ်မှုများကို  ကျော်ဖြတ်နေရသည့်အချိန်တွင် ကြုံတွေ့လာရသည့် သဘာဝဘေးဒဏ်များကို လူသားချင်းစာနာ ထောက်ထားမှုဖြင့် ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပအကူအညီများနှင့် အစွမ်းကုန်ကြိုးပမ်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိကြသည်ကို တွေ့မြင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ မိမိတို့အနေဖြင့်လည်း နိုင်ရာဝန်ဖြင့် စွမ်းနိုင်သမျှသော အားတို့ဖြင့် တစ်တပ်တစ်အား ဝိုင်းဝန်းပူးပေါင်း ကူညီဆောင်ရွက် သွားကြရမည်ဖြစ်သည်။   ။

Source: https://myawady.net.mm/stories

ကော်ဖီသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် လူကြိုက်အများဆုံး  အဖျော်ယမကာများထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သည်။  ကော်ဖီသည် ကော်ဖီပင်မှရရှိသော ကော်ဖီစေ့များမှပြုလုပ်ထားသည်။ ကော်ဖီတွင် ကဖင်းဓာတ်ပါဝင်ကာ ၎င်းသည် စိတ်ကိုလန်းဆန်းစေပြီး အာရုံစူးစိုက်မှုကိုကောင်းမွန်စေသည်။ ကော်ဖီ၏သမိုင်းကြောင်းသည်    ရှည်လျားပြီး စိတ်ဝင်စားဖွယ်ကောင်းသည်။ ကော်ဖီပင်ကို   အီသီယိုးပီးယားတွင်  စတင်တွေ့ရှိခဲ့ပြီး အာဖရိကမှတစ်ဆင့် ကမ္ဘာအနှံ့သို့ ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။    ကော်ဖီကို အစပိုင်းတွင်    ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အခမ်းအနားများတွင်   အသုံးပြုခဲ့ပြီးနောက်ပိုင်းတွင်    လူကြိုက်များသော အဖျော်ယမကာတစ်ခုဖြစ်လာခဲ့သည်။

မြန်မာနိုင်ငံ၏   စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်မှုတွင် အသေးစား၊ အငယ်စားနှင့် အလတ်စား စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ (MSME) သည် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှပါဝင်လျက်ရှိသည်။ MSME များသည် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများ ဖန်တီးပေးခြင်း၊ ပြည်တွင်းထုတ်ကုန်များ ထုတ်လုပ်ခြင်းနှင့် ဒေသတွင်းစီးပွားရေးကို မြှင့်တင်ခြင်းတို့တွင် အဓိကကျသော အင်အားစုဖြစ်သည်။  

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကော်ဖီလုပ်ငန်းသည် အများအားဖြင့် မိသားစုပိုင် MSME များဖြင့် လည်ပတ် လျက်ရှိသည်။ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးသူများသည် မိမိတို့၏ လယ်ယာများတွင် ကော်ဖီပင်များကို စိုက်ပျိုးပြီး ရိတ်သိမ်းပြုပြင်ကာ ဒေသတွင်းဈေးကွက်များတွင် ရောင်းချကြသည်။ အချို့ MSME များသည် ကော်ဖီစေ့များကို ဝယ်ယူ၍ အဆင့်မြင့်သော ထုတ်ကုန်များအဖြစ်ပြောင်းလဲကာ ပြည်တွင်းနှင့်  ပြည်ပဈေးကွက်များသို့ တင်ပို့ကြသည်။   ကော်ဖီလုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်သော MSME များသည် စိုက်ပျိုး ရေး၊  ထုတ်လုပ်ရေး၊  ဖြန့်ဖြူးရေးနှင့် ဈေးကွက်ရှာဖွေရေးတို့တွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လျက်ရှိသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည် အရည်အသွေးမြင့် အာရေးဗီးကားကော်ဖီကို စိုက်ပျိုးနိုင်သော ရာသီဥတုနှင့် မြေဆီလွှာများ ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။ အရည်အသွေးမြင့်ကော်ဖီစေ့များကို ထုတ်လုပ်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင်   နေရာတစ်ခုရယူနိုင်ပါသည်။   ကော်ဖီစေ့များကိုအသုံးပြု၍ တန်ဖိုးမြှင့်ထုတ်ကုန်များဖြစ်သော ကော်ဖီမှုန့်၊ ကော်ဖီအရည်၊ ကော်ဖီအချိုရည်နှင့် အခြားသော ကော်ဖီနှင့် ဆက်စပ်သော ထုတ်ကုန်များကို ထုတ်လုပ်နိုင်ပါသည်။

၎င်းသည် MSME များအတွက်  ဝင်ငွေ တိုးပွားစေရုံသာမက နိုင်ငံခြားငွေကိုလည်းရှာဖွေပေးနိုင်ပါသည်။ ကော်ဖီလုပ်ငန်းတွင် ပါဝင်သော MSME များသည် ဒေသတွင်းစီးပွားရေးကိုမြှင့်တင်ရာတွင် အရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လျက်ရှိသည်။ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ထုတ်လုပ်ခြင်းသည် ဒေသခံများအတွက်    အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများကိုဖန်တီးပေးပြီး ဒေသတွင်းဝင်ငွေကိုတိုးပွားစေပါသည်။ မြန်မာ့ကော်ဖီသည် နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင် ဝယ်လိုအားမြင့်မားပြီး အရည်အသွေးမြင့် ကော်ဖီထုတ်ကုန်များကို ထုတ်လုပ်ကာ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်သို့တင်ပို့ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံခြားငွေကို ရှာဖွေနိုင်ပါသည်။

စိန်ခေါ်မှုများ

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် ပြုပြင်ခြင်းဆိုင်ရာနည်းပညာသည် အခြားနိုင်ငံများထက် များစွာလိုအပ်နေသေးသည်။

မြန်မာနိုင်ငံသည်  ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုတွင် အလားအလာကောင်း များစွာရှိသော်လည်း   ကော်ဖီအခြေခံ စားသောက်ကုန်များအတွက်မူ   ပြည်ပမှ တင်သွင်းနေရသည့် အခြေအနေမှာ မြင့်မားနေဆဲဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကော်ဖီမှုန့်နှင့်   အခြားကော်ဖီထုတ်ကုန်များ (ဥပမာ  ကော်ဖီအချိုရည်၊ ကော်ဖီမစ်)ကို အဓိကအားဖြင့် ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ မလေးရှားနှင့် စင်ကာပူနိုင်ငံတို့မှ တင်သွင်းလျက်ရှိသည်။ အဆင့်မြင့်ကော်ဖီဆိုင်များနှင့် စားသောက်ဆိုင်များသည် အရည် အသွေးမြင့် ကော်ဖီစေ့များနှင့် ကော်ဖီအခြေခံဖျော်ရည်များကို ပြည်ပမှတင်သွင်း အသုံးပြုကြသည်။  ကော်ဖီထုတ်ကုန်များအတွက်   ထုပ်ပိုးမှုနှင့်  ဈေးကွက်တင်ခြင်းအပိုင်းတွင်လည်း ပြည်တွင်း၌ အားနည်းမှုများရှိသောကြောင့် ပြည်ပမှတင်သွင်းမှုကို     အားကိုးနေရဆဲဖြစ်သည်။

လက်ရှိ မြန်မာနိုင်ငံတွင်   ကုန်းမြင့်ကော်ဖီ ခေါ် အာရေးဗီးကားကော်ဖီနှင့် မြေနိမ့်ကော်ဖီခေါ် ရိုဘတ်စတာကော်ဖီကို စိုက်ပျိုးလျက်ရှိသည်။ သို့သော် ထုတ်လုပ်မှုပမာဏမှာ ပြည်တွင်းလိုအပ် ချက်ကိုဖြည့်ဆည်းရန်    လုံလောက်မှု မရှိသေးပါ။  ပြည်တွင်း၌   ကော်ဖီမှုန့်ထုတ်လုပ်သည့်  လုပ်ငန်းများ ရှိသော်လည်း အများစုမှာ  အသေးစားလုပ်ငန်းများဖြစ်သည်။ အရည်အသွေးနှင့် ထုပ်ပိုးမှုပိုင်းတွင်    ပြည်ပထုတ်ကုန်များနှင့် ယှဉ်ပြိုင်နိုင်ရန် လိုအပ်သည်။

ကော်ဖီထုတ်ကုန်တိုးမြှင့်

မြန်မာ့ကော်ဖီကို ပြည်ပဈေးကွက် ဝယ်လိုအားတောင်းဆိုမှုများ မြင့်တက်လာနေခြင်းမှာ မြန်မာ့ကော်ဖီစိုက်ပျိုး ထုတ်လုပ်သူများအတွက် မင်္ဂလာသတင်းကောင်းပင်ဖြစ်သည်။   မြန်မာနိုင်ငံမှ ကော်ဖီများကို တရုတ်၊ ထိုင်း၊ အမေရိကန်၊ နယ်သာလန်၊  ဩစတြေးလျ၊ ဂျပန်၊ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီ၊ ဘယ်ဂျီယံ၊ ဆွစ်ဇာလန် နိုင်ငံတို့သို့   တင်ပို့လျက်ရှိသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ် တင်ပို့နေသည့် နိုင်ငံပေါင်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ၇၅ နိုင်ငံရှိရာ မြန်မာ့ကော်ဖီသည် အနံ့အရသာနှင့် အရည်အသွေးပိုင်း၌  ထိပ်တန်းအဆင့်မြင့်  နိုင်ငံတကာဈေးကွက်တွင်  နာမည်ကောင်း ရရှိနေပြီဖြစ်သည်။မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကော်ဖီစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများ   ပိုမိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရန်၊  ကော်ဖီတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရန်အတွက်   ကော်ဖီလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင်လိုသူများကို ဖိတ်ခေါ်၍  အစီအစဉ် ရေးဆွဲဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။

နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ  နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် အနေဖြင့်လည်း ပြင်ဦးလွင်မြို့ရှိ   ကော်ဖီလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် တွေ့ဆုံခဲ့စဉ်က “ကော်ဖီထုတ်ကုန်များဈေးကွက်ရရှိရေးနှင့် အရည်အသွေး မြင့်ထုတ်ကုန်ဖြစ်စေရေး   အစိုးရက ဝိုင်းဝန်းကူညီဆောင်ရွက်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။ကော်ဖီသည် နှစ်ရှည်သီးနှံတွင်ပါရှိပြီး ကမ္ဘာနှင့်အဝန်း သောက်သုံးကြသည့် ဈေးကွက်ရှိသည့် သီးနှံတစ်ခုဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အောင်မြင်အောင်ဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက ကော်ဖီသည် တိုင်းပြည်အတွက်၊ ဒေသအတွက် အကျိုးရှိမည့် လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။   သတ်မှတ်ထားသည့် စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့်အညီ စိုက်ပျိုးရန်လည်း လိုအပ်မည်ဖြစ်ပြီး ထိထိရောက်ရောက်ဖြင့်  အောင်မြင်အောင် လုပ်ဆောင်ကြရမည်ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်တွင်  ကော်ဖီသည် ရောင်းဝယ်မှုပမာဏ  ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်ရာ  ဈေးကွက်ကြီးမား ကျယ်ပြန့်လှသည်။ အာဆီယံနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည့် ဗီယက်နမ်သည် ကမ္ဘာ့ဒုတိယအကြီးဆုံး ကော်ဖီတင်ပို့သည့်နိုင်ငံဖြစ်ပြီး ကော်ဖီအင်အားကြီးနိုင်ငံဟု ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။

ယခုအခါ  မြန်မာ့ကော်ဖီကို  ပြည်ပဈေးကွက်ဝယ်လိုအား  တောင်းဆိုမှုမြင့်တက်လာခြင်းသည် အခွင့်အခါကောင်းဖြစ်သော်လည်း ကော်ဖီသည် နှစ်ချင်းစိုက်၍ သီးသည့် သီးနှံမဟုတ်သည့်အလျောက် ရေရှည်အတွက် မျှော်မှန်းဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။ ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းစဉ် ကွင်းဆက်တစ်လျှောက် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းနှင့် ဝင်ငွေအကျိုးအမြတ်များ ဖြစ်ထွန်းပေါ်ပေါက်လာရေးအတွက် ပြည်ပပို့ကုန်မြှင့်တင်နိုင်ရန် ကော်ဖီတိုးချဲ့စိုက်ပျိုးရေး၊ လက်ရှိစိုက်ဧကများတွင် အထွက်နှုန်းများကောင်းမွန်လာရေး၊  ဈေးကွက်ဝင် အရည်အသွေးစံချိန်စံညွှန်းများ ကောင်းမွန်ရေး၊   စိုက်ပျိုးရေးအလေ့အကျင့်ကောင်းများနှင့်  သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိခိုက်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်စေရေး၊ ကော်ဖီကုန်ချောများ ထုတ်လုပ်နိုင်ရေး၊ ကိုယ်ပိုင်အမှတ်တံဆိပ်များနှင့်   ထုပ်ပိုးမှုများ နိုင်ငံတကာအဆင့်မီ ဆွဲဆောင်မှုရှိရေးတို့အတွက် ကော်ဖီလုပ်ငန်းရှင်များက အဓိကကြိုးပမ်းအားထုတ် ဆောင်ရွက်ကြရမည်ဖြစ်သည်။

နိဂုံးချုပ်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် MSME ကဏ္ဍနှင့် ကော်ဖီလုပ်ငန်းသည် တစ်ခုနှင့်တစ်ခု  အပြန်အလှန်ဆက်စပ်လျက်ရှိသည်။ MSME များသည် မြန်မာ့ကော်ဖီလုပ်ငန်း၏ အဓိကမောင်းနှင်အားဖြစ်ပြီး ကော်ဖီလုပ်ငန်းသည် MSME များအတွက် အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်းများနှင့် ဝင်ငွေကို ဖန်တီးပေးသည်။ အထက်တွင် ဖော်ပြထားသော အလားအလာများကိုအသုံးချနိုင်ပြီး စိန်ခေါ်မှုများကို ကျော်လွှားနိုင်ပါက    မြန်မာ့ကော်ဖီလုပ်ငန်းသည် နိုင်ငံတော်၏ စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နိုင်မည်ဖြစ်ကြောင်း ရေးသားလိုက်ရပါသည်။   ။