လူတို့အသုံးမပြုတော့၍ စွန့်ပစ်လိုက်သောအရာများကို အမှိုက်ဟုဆိုနိုင်သည်။ လူတိုင်းလူတိုင်းသည် နေ့စဉ်နှင့်အမျှ အမှိုက်စွန့်ပစ်နေကြသည်။  လူနည်းစုကသာ အမှိုက်များကို စနစ်တကျစွန့်ပစ်လေ့ရှိကြပြီး လူအများကမူ အမှိုက်များကိုစည်းကမ်းမဲ့စွာ အမှတ်တမဲ့စွန့်ပစ်နေကြသည်ကို တွေ့မြင်နေရသည်။ နေ့စဉ်လူတစ်ဦးလျှင်  အမှိုက်တစ်မျိုးစွန့်ပစ်လျှင်ပင် သန်းပေါင်းများစွာသောလူတို့သည် အမှိုက်သန်းပေါင်းများစွာတို့ကို နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ပစ်နေကြခြင်းဖြစ်ရာ ထိုသို့စည်းကမ်းမဲ့စွာ အမှိုက်စွန့်ပစ်နေမည်ဆိုပါက နောင်တစ်ချိန်တွင် အမှိုက်များကို နိုင်အောင်သိမ်းနိုင်တော့မည်မဟုတ်ဟု  စာရေးသူတွေးမိသည်။ လူတိုင်းလူတိုင်း အမှိုက်ကိုစနစ်တကျစွန့်ပစ်ရမည်၊ အမှိုက်ပုံးတွင် အမှိုက်ပစ်ရမည်ဟူသော အသိရှိရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုကဲ့သို့သောအသိမရှိပါက ပတ်ဝန်းကျင်တွင် အမှိုက်ပြဿနာက တစ်နေ့ထက်တစ်နေ့ ပိုမိုကြီးထွားလာစရာဖြစ်လာနိုင်သည်။

ရန်ကုန်မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီမှ ထုတ်ပြန်ထားသောစစ်တမ်းများတွင် ရန်ကုန်မြို့၏ အမှိုက်သိမ်းဆည်းမှုစနစ်အရ တစ်နေ့လျှင် အမှိုက်တန်ချိန် ၂၃၀၀-၂၅၀၀ တန်ထွက်ရှိပြီး လူတစ်ဦး တစ်နေ့လျှင် 0.5 kg နှုန်းဖြင့် စွန့်ပစ်မှုရှိကြောင်း လေ့လာသိရှိရသည်။ စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့များ အနေဖြင့် မြို့ပြများတွင် အမှိုက်စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ အမှိုက်သိမ်းခြင်းနှင့်   အမှိုက်စွန့်ပစ်မှုနှင့်ပတ်သက်သော  စည်းကမ်းသတ်မှတ်ချက်များ  ထုတ်ပြန်ကြီးကြပ်ကာ  အသိပညာပေးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ခြင်း၊ အမှိုက်ခွန်ကောက်ခံခြင်းများကို ဥပဒေနှင့်အညီ ကြီးကြပ်ဆောင်ရွက်ကြသော်လည်း အချို့သောပြည်သူများအနေဖြင့်  လိုက်နာဆောင်ရွက်မှုအားနည်းနေဆဲဖြစ်သည်ကို  တွေ့ရသည်။ ထိုကဲ့သို့ စည်းကမ်းလိုက်နာမှု အားနည်းမှုများကြောင့် အမှိုက်စွန့်ပစ်မှုများအတွက် နိုင်ငံတော်၏ဘဏ္ဍာငွေများ  ပိုမိုကုန်ကျခံကာ မြို့နယ်စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့များက နေ့စဉ်ဆောင်ရွက်ကြရခြင်းပင်ဖြစ်သည်။   မလွှဲသာ၍  အရေးယူကြရသည့်အခါတွင်လည်း  ဝန်ထမ်းများအပေါ် သဘောထားကွဲလွဲမှုများ ဖြစ်ကြလေ့ရှိသည်။  

မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးမှာ မြို့တော်နေလူထုအပြင် မြို့တော်သို့အကြောင်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ရောက်ရှိနေထိုင်နေသူများအားလုံးနှင့်  သက်ဆိုင်သည်။

အချို့သောသူများသည် အမှိုက်နှင့်အညစ်အကြေးကိစ္စဆိုပါလျှင် စည်ပင်ဌာနတွင်သာ တာဝန်ရှိသည် ဟူ၍ ထင်မြင်နေကြသည်။ အမှန်မှာ လူတိုင်းတွင်တာဝန်ရှိသည်။

အလျဉ်းသင့်၍ အမှိုက်စွန့်ပစ်ခြင်းနှင့်ပတ်သက်၍ ရန်ကုန်မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီ၏ လုပ်ငန်းတာဝန်များကို ကောက်နုတ်တင်ပြပါမည်။

   ရန်ကုန်မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးနယ်နိမိတ်အတွင်း အခွန်အခများစည်းကြပ်ကောက်ခံသည့် မြို့နယ်များရှိ  လမ်းမကြီးများနှင့်လမ်းသွယ်များမှ အမှိုက်သရိုက်များကို စနစ်တကျလှည်းသိမ်းသယ် ယူစွန့်ပစ်ခြင်း။

  အခွန်အခကောက်ခံသောမြို့နယ်၊ ရပ်ကွက်များတွင် အမှိုက်စွန့်ပစ်နိုင်ရန်အတွက် သင့်လျော်သော အမှိုက်သိမ်းစနစ်များကို စီမံဆောင်ရွက်ခြင်း။

 စီမံဆောင်ရွက်သည့် အမှိုက်သိမ်းစနစ်များကို အစဉ်ဆောင်ရွက်နိုင်ရေးအတွက် အမှိုက်ပုံရန်နေရာ သတ်မှတ်ခြင်း၊ အမှိုက်ကန်များတည်ဆောက်ခြင်း၊ အမှိုက်ပုံးများချထားပေးမှု စီမံဆောင်ရွက်ခြင်း။

 အခွန်အခကောက်ခံခြင်းမပြုသော အစိုးရဌာနအဆောက်အအုံများ၊ ပရိဝုဏ်များ၊ ဝင်းခြံများအတွင်း အမှိုက်သရိုက်ရှင်းလင်းရေး၊ ထွက်ရှိအမှိုက်များကို ဌာနကသတ်မှတ်သော အပြီးသတ်အမှိုက် စွန့်ပစ်နေရာသို့ သယ်ယူစွန့်ပစ်ရေးများ ညွှန်ကြားဆောင်ရွက်ခြင်း။

 သိမ်းဆည်းပြီးသောအမှိုက်များကို အပြီးသတ်စွန့်ပစ်ရန်အတွက် အစီအမံများပြုလုပ်ခြင်း။

 ပတ်၀န်းကျင်ညစ်ညမ်းမှုကာကွယ်ရန် ရေထု၊ လေထု၊ မြေထုအပေါ် ဆိုးကျိုးသက်ရောက်မှုများ၊ ညစ်ညမ်းစေခြင်းများနှင့် အသံဆူညံခြင်းတို့အား စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း၊ ကြပ်မတ်ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် တည်ဆဲဥပဒေ၊ စည်းမျဉ်းစည်းကမ်းများနှင့်အညီ လိုအပ်ချက်များဖြည့်စွက်ဆောင်ရွက်ရန် ညွှန်ကြား ခြင်း၊ စစ်ဆေးအရေးယူခြင်း။

 ဌာနအတွက်လိုအပ်သော   လုပ်ငန်းသုံးပစ္စည်းကိရိယာများ၊ အမှိုက်သိမ်းယာဉ်များ၊ နိုင်ငံတကာ အဆင့်မီအမှိုက်ပုံးများဝယ်ယူရန် တင်ပြခြင်း၊ ထိန်းသိမ်းခြင်း၊ သုံးစွဲခြင်းနှင့် စနစ်တကျထုတ်ပေး မှတ်တမ်းတင်ခြင်း။

  စည်းကမ်းမဲ့အမှိုက်စွန့်ပစ်မှုများကို ဥပဒေ၊ နည်းဥပဒေ၊ အမိန့်ညွှန်ကြားချက်များနှင့်အညီ အရေးယူ ဆောင်ရွက်ခြင်း။

  ပြည်သူများအနေဖြင့် အမှိုက်များစနစ်တကျစွန့်ပစ်နိုင်ရေးနှင့် စည်းကမ်းလိုက်နာရေးအတွက် စွန့်ပစ်အမှိုက်စီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာ စည်းရုံး၊ ဟောပြော၊ ပညာပေးအစီအစဉ်များပြုလုပ်ဆောင်ရွက်ခြင်းတို့ပင်ဖြစ်သည်။

ဤလုပ်ငန်းတာဝန်များကို အဓိကတာဝန်ယူဆောင်ရွက်သောဌာနမှာ ရန်ကုန်မြို့တော်စည်ပင်သာယာရေးကော်မတီ မြို့ပြပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးနှင့် သန့်ရှင်းရေးဌာနပင်ဖြစ်သည်။

နိုင်ငံကြီးသား (Responsible Citizen)ဆိုသောဝေါဟာရကို စာရေးသူ ပုဂ္ဂလအမြင်နှင့် တွေးနေမိသည်။ Responsible ဆိုသည်မှာ တာဝန်ရှိသော၊ တာဝန်ခံရသော ဟူသည့်အဓိပ္ပာယ်ဆောင်ပြီး Citizen ဆိုသည်မှာ မြို့တော်သား၊ လွတ်လပ်သောနိုင်ငံသားဟူ၍ အဓိပ္ပာယ်ဆောင်ရာ နိုင်ငံတော်၏ တာဝန်ကိုသိရှိကာ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူများသည် နိုင်ငံကြီးသားပီသသူများဖြစ်သည်ဟု စာရေး သူဆင့်ပွားတွေးနေမိသည်။နိုင်ငံတော်၏တာဝန်ကိုထမ်းဆောင်နေသူများဆိုသည်မှာ နိုင်ငံ့ဝန်ထမ်းများကိုသာ ဆိုလိုခြင်းမဟုတ်ဘဲ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူများကို တာဝန်သိစွာ ကူညီနေကြသူများကို ဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ ဥပမာ အမှိုက်ကောက်၊ အမှိုက်သိမ်းနေကြသော သန့်ရှင်းရေး ဝန်ထမ်းများကို စည်းကမ်းမဲ့အမှိုက်မပစ်ခြင်းဖြင့်ကူညီနေခြင်း၊ အမှိုက်သိမ်းသူများ အလွယ်တကူ သိမ်းဆည်းနိုင်စေရန်   အမှိုက်အမျိုးအစားများခွဲခြားကာ  အမှိုက်ပုံးတွင်   စနစ်တကျစွန့်ပစ်ခြင်း စသည်တို့ပင်ဖြစ်သည်။

ရန်ကုန်မြို့တော်တွင် နေ့စဉ်နှင့်အမျှထွက်ရှိနေသော အမှိုက်များကို  ရှင်းလင်းရန်အတွက် သန့်ရှင်းရေး လုပ်သားများ၊ အမှိုက်ကားများကို ရန်ပုံငွေအမြောက်အမြားကုန်ကျခံကာ သုံးစွဲနေရသည်။ အမှိုက်စွန့် ပစ်ခြင်း၊ သိမ်းဆည်းခြင်း၊ ပြုပြင်စီမံဆောင်ရွက်ခြင်း ကုန်ကျစရိတ်များသက်သာကာ မြို့တော်ဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်ရေးတွင် ဘဏ္ဍာငွေများ ပိုမိုအသုံးပြုလာနိုင်ပါက ရန်ကုန်မြို့တော်ကြီးမှာ ပိုမိုခေတ်မီဖွံ့ဖြိုး တိုးတက်လာမည်ဖြစ်သည်။

အထက်တွင်ဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း အမှိုက်ဆိုသည်မှာ မိမိတို့မလိုအပ်တော့၍ သို့မဟုတ် အသုံး မလို တော့၍ စွန့်ပစ်လိုက်သည့်ပစ္စည်းများပင်ဖြစ်သည်။   ထိုသို့သောအမှိုက်များကို စနစ်တကျ စွန့်ပစ် ကြရမည်ဖြစ်သည်။

စည်းကမ်းတကျအမှိုက်ပစ်နိုင်မည်ဆိုလျှင် မိမိရော မိမိပတ်ဝန်းကျင်ရှိလူများအတွက်ပါ သန့်ရှင်း ကောင်းမွန်ပြီး နေထိုင်စရာကောင်းမွန်သောဝန်းကျင်တစ်ခုကို ဖန်တီးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

စာရေးသူမှာ    စည်ပင်ဝန်ထမ်းတစ်ယောက်မဟုတ်ပါ။ သို့သော် Responsible Citizen ဟုခေါ်သော တာဝန်သိနိုင်ငံသားတစ်ယောက်ဖြစ်အောင် လေ့လာအားထုတ်ကာ   ကြိုးစားနေသူဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်လည်း  မိမိလေ့လာမိသမျှကို  အများပြည်သူသိရှိနိုင်စေရန်အတွက် ပြန်လည်မျှဝေကာ စာပေရေးသားနေခြင်းဖြစ်သည်။ မိမိတို့ပတ်ဝန်းကျင်သန့်ရှင်းရေးအတွက် အစိုးရအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုတည်းတွင်သာ တာဝန်ရှိနေသည်မဟုတ်ဘဲ   လူတိုင်းလူတိုင်းတွင် တာဝန်ကိုယ်စီရှိပါသည်ဟူ၍သာ အပြုသဘောဖြင့်ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။    ။

MWD Web Portal

Photo - Recycle Now
 

သွေးတိုးရောဂါဆိုသည်မှာ သွေးပေါင်ချိန်ကိရိယာဖြင့် လက်မောင်း၊ တံတောင်ဆစ်ကွေးအနီးမှ သွေးကြောကိုဖိ၍ ပိတ်ထားပြီးပြန်လွှတ်ပေးလိုက်သောအခါတိုး၍ စီးဆင်းနိုင်သောဖိအား၊အပေါ်သွေးနှင့် ငြိမ်သက်သွေးတိုးအား၊ အောက်သွေးတို့ကို တိုင်းတာသည့်အခါ အပေါ်သွေးတိုးအား BP 140 mm/Hg မှ BP 90 mm/Hg အထက်တိုးနေလျှင်  သွေးတိုးရောဂါရှိသည်ဟု ခေါ်သည်။ ဤသည်မှာ အနောက်တိုင်းဆေးပညာ၏လေ့လာသတ်မှတ်ချက်ဖြစ်သည်။

မြန်မာ့တိုင်းရင်းဆေးပညာ၌  အရေးပါသော သွေးစမ်းပညာတွင် လက်ကောက်ဝတ် (လက်မအရင်း) သွေးစမ်းသောအခါ သွေးလုံးပွ၍ ကြီးပြီးမြွေကဲ့သို့ တွန့်လိမ်၍တိုးလျှင်သွေးတိုးရောဂါဟုသတ်မှတ်ကြသည်။  အပေါ်သွေးတိုးလျှင် နားထင်ရှိသွေးကြောမှာ တဒိတ်ဒိတ်တိုးပြီး ခေါင်းကိုက်ခြင်း ဝေဒနာကိုပါတွဲလျက်ခံစားရလေ့ရှိသည်။

သွေးတိုးခြင်း အကြောင်းရင်းများစွာရှိသည်။ အစာမကြေ၍ဖြစ်သောသွေးတိုး၊ စိတ်တို၍ဖြစ်သော သွေးတိုး၊ အအေးပတ်၍ဖြစ်သော သွေးတိုး၊ အငန်အစားများ၍ ဖြစ်သော သွေးတိုး၊ လေစာ အခါးဓာတ် များသောအစာများစား၍လေကြောင့်ဖြစ်သောသွေးတိုး၊ ပန်ကာလေပြင်းစွာခံ၍အခိုးငုပ်ပြီးဖြစ်သောသွေးတိုးစသည့်အကြောင်းများစွာကြောင့် သွေးတိုးရောဂါ ရနိုင်သည်။

အထက်ပါအစားအသောက်၊အနေအထိုင်မှား၍ ရုတ်တရက်ဖြစ်သော သွေးတိုးအပြင်  အလေ့အကျင့်၊  အပြုအမူအမှားကြောင့်ဖြစ်ရသော သွေးတိုးရောဂါတစ်မျိုးမှာ နေ့စဉ် ညနေစောင်းချိန်တွင် ရေချိုး လေ့ရှိသူများတွင်ဖြစ်ပွားတတ်ကြောင်းတွေ့ရှိရသည်။ အထူးသဖြင့်ဈေးရောင်းသူများရုံးဝန်ထမ်းများအနေဖြင့်ညနေအိမ်ပြန်ရောက်ပြီး  ထမင်းမစားမီရေချိုးလေ့ရှိကြသည်။  နှစ်ကြာလာသောအခါ ထိုသူများသည် သွေးတိုး ရောဂါဝင်ရောက်လာသည်ကိုတွေ့ရှိရသည်။

ဤသို့ဖြစ်ရခြင်းအကြောင်းရင်းမှာ နေသည်  ညနေစောင်း အနောက်ဘက် ဂေါယာစွန်းတွင် ဝင်ရောက် ပျောက်ကွယ်သွားသည်။ မြန်မာ့ဆေးပညာအယူအဆအရ ထိုအချိန်သည် အခိုးငုပ်ချိန်ဖြစ်သည်။

အခိုးငုပ်ချိန်တွင်နေ့စဉ်ရက်ဆက်ရေချိုးသူများသည် အရေပြားမှတစ်ဆင့် သွေးကြောများတွင် အခိုးငုပ်သည်။ ထိုမှကြာလာသောအခါအဆုတ်တွင်အပူငုပ်ရာမှတစ်ဆင့် နှလုံးအိမ်ထိအောင် အခိုးငုပ်ခြင်းဖြစ်သည်။ နှလုံးသည်လူ၏ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံးသို့ သွေးဖြန့်ဝေခြင်းဖြစ်သည်။   

အခိုးငုပ်နေသောနှလုံးသည် လေပူကိုတွန်းလှန်၍ ဆောင့်တိုးရခြင်း၊ ပို၍ညှစ်အားသုံးရခြင်းကြောင့် သွေးတိုးခြင်း၊ (တစ်နည်း) သွေးပေါင်တက်ရခြင်းဖြစ်သည်။ ညနေဘက် ရေချိုးလေ့ရှိသူများသည် အသက်ငယ်စဉ်တွင် မသိသာသော်လည်း သွေးကြောများ   မာဆတ်သည့်အရွယ်၊ တစ်နည်း အားဖြင့်   သွေးဖိအားကို   မခံနိုင်တော့သည့်အရွယ် အသက် ၄၅ နှစ်ကျော်လျှင် သွေးတိုးရောဂါဝင်ရောက် လာတတ်ခြင်းကြောင့် ညနေစောင်းချိန် ရေချိုးခြင်းကို  ရှောင်ကြဉ်သင့်ကြောင်း သတိပေးရေးသားလိုက်ရပါသည်။

ဝမ်းချုပ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော သွေးတိုးရောဂါ

နံနက်အိပ်ရာထချိန် ဝမ်းကောင်းစွာမသွားလျှင် တစ်နေ့လုံး မအီမသာဖြစ်ပြီး ခေါင်းမူးခြင်း၊ နောက်ကျောတက်ခြင်း၊ စိတ်မကြည်ခြင်းများဖြစ်လာတတ်သည်။

နံနက်အိပ်ရာထချိန် ဝမ်းမသွားသည့်တိုင် နံနက်စာစားပြီးချိန်၊ အလုပ်မသွားမီဝမ်းသွားလျှင်လည်းနေသာသေးသည်။ သို့မဟုတ်ပါက တစ်နေကုန်နေမကောင်းဖြစ်တတ်သည်။

ဝမ်းချုပ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော နောက်ဆက်တွဲရောဂါအမျိုးမျိုးတွင်သွေးတိုးရောဂါခံစားရသူပိုများလာသည်။ တချို့မှာ ဆရာဝန်ပေးသောသွေးကျဆေးကိုမှန်မှန်သောက်လေ့မရှိဘဲ ခေါင်းမူးခေါင်းကိုက် အစားမှားမှသာသောက်လေ့ရှိကြသည်။  ထိုသူများသွေးပေါင်ချိန်တက်ပြီးသွေးတိုးသည့်နေ့များကို လေ့လာကြည့်လျှင် ဝမ်းချုပ်သောနေ့များဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။

သွေးတိုးရောဂါသည်ခန္ဓာကိုယ်၏သွေးလှည့်အဖွဲ့၊ သွေးကြောများအတွင်း အဆီအနှစ်များထုတက်ပြီး ကျဉ်းမြောင်းလာရာမှ အစပြုခြင်းဖြစ်သည်။ သွေးပိုက်လိုင်းကျဉ်းသွားသဖြင့် နှလုံးမှသွေးသွားအောင် ပို၍ညှစ်ပေးရာမှ ဖိအားတိုးလာခြင်းကို    သွေးတိုးသည်ဟု  ခေါ်သည်။ အမှန်မှာ သွေးများတိုးလာသည် မဟုတ်၊ သွေးပို့ပေးသည့် နှလုံးညှစ်အားတိုးလာခြင်းသာဖြစ်သည်။

အငန်စား၍ သွေးတိုးသည်၊ အစားမှား၍ သွေးတိုးသည်၊ အအေးပတ်၍ သွေးကြောများကျုံ့၍  သွေးတိုးသည်ဟု အသိများကြသော်လည်း ဝမ်းချုပ်၍ သွေးတိုးသည်ကို လူသိနည်းကြသည်။ သွေးကျဆေးကို     မှန်မှန်သောက်နေသူများပင်ဝမ်းချုပ်လျှင် သွေးပေါင်တက်ပြီး သွေးတိုးလာတတ်သည်။ ခေါင်းအုံမူး ဝေလာသောအခါ      သွေးကျဆေးသောက်ထားသူ သွားလာရင်း နေရာမှာပင်လဲကျသွားသူ၊ လေဖြတ်သွားသူများကိုတွေ့ဖူးသည်။  လေဖြတ်သူအတော်များများကို လေ့လာကြည့်သောအခါ   ဝမ်းချုပ်သူများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။

MWD Web Portal
 

ဝမ်းချုပ်သူအတော်များများသည် အထိုင်များသူနှင့် လမ်းလျှောက်နည်းသူများဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရသည်။ ရေသောက်နည်းသူများ၊ အထူးသဖြင့် ညအိပ်ရာဝင်ချိန်နှင့် နံနက်အိပ်ရာထချိန် ရေသောက်နည်းသူများမှာ   ဝမ်းချုပ်လေ့ရှိကြောင်း တွေ့ရသည်။  တချို့သူများမှာ   ဝမ်းမချုပ်စေရန် ဝမ်းနုတ်ဆေးစားလေ့ ရှိကြသည်။ ဝမ်းနုတ်ဆေးကို နေ့စဉ် မှန်မှန်သောက်ခြင်းသည်ကောင်းသောအလေ့အကျင့်မဟုတ်ပေ။  အစာအိမ်နှင့်  အူအတွင်းမှ သက်စောင့်အချွဲအမြှေးများပါသွားပြီး ကြာလျှင်    အူရောင်ရောဂါရနိုင်သည်။ ပွေးကိုင်းပါဝင်သောဆေးများကို နှစ်ရှည်စွဲစားလျှင်အူမကြီးရောင်နာမှ  အခန့်မသင့်လျှင် ကင်ဆာ ဖြစ်နိုင်သည်။

တိုင်းရင်းဆေးအမည်ခံ၍ ထုတ်လုပ်သော သွေးတိုးကျဆေးများကို လေ့လာကြည့်သောအခါ  ဝမ်းသွားအောင် စီမံဖော်စပ်ထားသောဝမ်းနုတ်ဆေးများဖြစ်သည်။ ထိုဆေးများတွင် အမှန်တကယ်သွေးဖိအား၊ နှလုံးညှစ်အားများကို လျော့ကျစေနိုင်သော ပရဆေးအမည်များမပါရှိဘဲ ဝမ်းသွားစေမည့် ပရဆေး အမည်များစွာ ထည့်သွင်းဖော်စပ်ထားသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ တချို့ဆေးများသည် သွေးတိုးကျဆေး အမည်ခံပြီး   ပွေးကိုင်း၊ ကနခိုစေ့၊ မုတ်ခါး၊ မင်းကိုကာ၊ ဆားခါး၊ ဆေးပုလဲ  စသည့် ဝမ်းလျှောလွယ်သည့် ပရဆေးများကို များစွာထည့်သွင်းဖော်စပ်ထားသည်ကို တွေ့ရသည်။

ဝမ်းတစ်လုံးကောင်းလျှင်ခေါင်းတစ်လုံးမခဲဟူသောစကားမှာမှန်သော်လည်း နေ့စဉ် ဝမ်းနုတ်ဆေးသောက်နေရခြင်းသည်လည်း မကောင်းပေ။ မာသောအစာ၊ ကြေခဲသောအစာ၊ လေချုပ်သောအစာများ ကိုရှောင်ကြဉ်ပြီး    အသီးအနှံများများစားပေးခြင်း၊ ရေများများသောက်ခြင်း၊ လမ်းမှန်မှန်လျှောက်ခြင်း ပြုလုပ်ပြီး ဝမ်းအလွန်ချုပ်တတ်လျှင်သင်္ဘောသီးမှည့်၊  ဖီးကြမ်းငှက်ပျော၊  သရက်သီးမှည့်စားသုံးခြင်း၊ ဟင်းချက်လျှင်မန်ကျည်းသီးမှည့်ထည့်ချက်ခြင်း၊ ရှောက်သီးအရည်ထည့်ချက်ခြင်းဖြင့် သွေးတိုးရောဂါမှ ကာကွယ်နိုင်ကြောင်းရေးသားလိုက်ရပါသည်။

အထိမ်းအမှတ်ပြတိုက်ဟူသည် လူ့ဘောင်အတွင်း မျှဝေခံစားရသော ဝမ်းနည်းမှုများ၊ အောင်မြင်မှုများနှင့် ဆုံးရှုံးမှုများကို နှောင်းလူတို့သိရှိနိုင်စေရန် ခင်းကျင်းပြသခြင်းဖြင့် လူသားများ အကြား နားလည်မှု၊ စာနာမှု၊ လွမ်းဆွတ်သတိရမှုစသည့် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ခံစားမှုများကိုလည်း ပေးစွမ်းနိုင်စေသကဲ့သို့ သမိုင်းတစ်လျှောက် နိုင်ငံ၏အရေးကြီးသည့်အဖြစ်အပျက်များ၊ နိုင်ငံအတွက် လေးစားဂုဏ်ယူရသည့်ပုဂ္ဂိုလ်တို့၏ မှတ်တမ်းအထောက်အထားများကို မျိုးဆက်သစ်များအတွက် သင်ခန်းစာယူရမည့် လေ့လာမှတ်သားသင်ယူရန် အရင်းအမြစ်နေရာတစ်ခုလည်း ဖြစ်ပါသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်၌ မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးဗိသုကာကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ မိသားစုများ အသုံးပြုခဲ့သည့်ပစ္စည်းများ၊ မှတ်တမ်းများ၊ ဓာတ်ပုံများကိုပြသထားပြီး ဗိုလ်ချုပ်၏ နိုင်ငံချစ်စိတ်၊ မျိုးချစ်စိတ်နှင့် မိသားစုဘဝခံစားမှုများကို သတိရအောက်မေ့စေကာ အထူးသဖြင့် တိုင်းပြည်အတွက် ဗိုလ်ချုပ်၏အသက်သွေးဖြင့် ဆောင်ရွက်ခဲ့မှုများကို မျိုးဆက်သစ်များ သိရှိနိုင်စေရန် ခင်းကျင်း ပြသထားပါသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်(ရန်ကုန်)သည် အမှတ်(၂၅) ဗိုလ်ချုပ်ပြတိုက်လမ်း (ယခင်တာဝါ လိန်းလမ်း) ဗိုလ်ချို(၁)ရပ်ကွက် ဗဟန်းမြို့နယ်တွင် တည်ရှိပြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းအိမ် ထိပ်ပိုင်းရှိ တာဝါ (Tower) ကိုအစွဲပြု၍ လမ်းအမည်မှာ “တာဝါလိန်းလမ်း” ဟု ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ရာမှ ဗိုလ်ချုပ်ပြတိုက်လမ်းသို့ ပြောင်းလဲခေါ်ဝေါ်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ခြံအကျယ်အဝန်းမှာ ၂ ဒသမ ၄၂၃ ဧကရှိပြီး ဘဲဥပုံသဏ္ဌာန် မြေကွက်တွင် ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်က ဥရောပပုံစံဖြင့် ဆောက်လုပ်ထားသော ၁၈ ပေမြင့် တောင်ကုန်း ပေါ်ရှိ အဆောက်အအုံပင်ဖြစ်ပါသည်။

ဖွင့်လှစ်ရခြင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ

အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ လွတ်လပ်ရေးအတွက် သက်စွန့်ကြိုးပမ်းဆောင်ရွက်မှုများ၊ အာဇာနည်စိတ်၊ တိုင်းပြည်ချစ်စိတ်၊ မျိုးချစ်စိတ်တို့ကို မျိုးဆက်သစ် လူငယ်များသိရှိစေရန်၊ လွတ်လပ်ရေး၏တန်ဖိုးကို သိမြင်နိုင်စေရန် ရည်ရွယ်ပြီး ပြတိုက်အဖြစ် ဖွင့်လှစ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဤအိမ်တွင် မိသားစုနှင့်အတူ ၁၉၄၅ ခုနှစ်မှ ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇူလိုင်လအထိ နေထိုင်ခဲ့ပါသည်။ ဗိုလ်ချုပ်ကျဆုံးပြီးနောက် မိသားစုဝင်များ ဆက်လက်နေထိုင်ခဲ့သော်လည်း ၁၉၅၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် သားလတ်အောင်ဆန်းလင်းမှာ အိမ်ရှေ့ရှိရေကန်တွင် ရေနစ် သေဆုံးပြီးနောက် မည်သူမျှ ဆက်လက်နေထိုင်ခြင်းမရှိတော့ပါ။

၁၉၅၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၂၀ ရက်နေ့တွင် ယဉ်ကျေးမှု ဗိမာန် ညွှန်ကြားရေးဝန် ဦးသာမြတ်၊ ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန အကြံပေးအရာရှိ Dr. Nibarran Rays ၊ အမျိုးသားပြတိုက်မှူး ဒေါ်ညွန့်ဟန်နှင့်ဌာနဆိုင်ရာအဖွဲ့ဝင်များက ရန်ကုန်မြို့တာဝါလိန်းလမ်းအမှတ် (၂၅) ရှိ ဗိုလ်ချုပ်နေထိုင်ခဲ့သောနေအိမ်ကို သွားရောက်လေ့လာခဲ့ကာ အများပြည်သူ ကြည့်ရှုနိုင်ရေးအတွက် အထိမ်းအမှတ်ပြတိုက် (Memorial Museum) အဖြစ် ဖွင့်လှစ်နိုင်ရန် ကြိုးစားစီစဉ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြပါသည်။

၁၉၅၇ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၉ ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော်အစိုးရက ဗိုလ်ချုပ်ကတော် ဒေါ်ခင်ကြည် ထံမှ အထိမ်းအမှတ်ပြတိုက် ဖွင့်လှစ်ပြသနိုင်ရန်အတွက် ပရိဘောဂပစ္စည်း ၅၃ မျိုး၊ အသုံးအဆောင် ပစ္စည်း ၉၁ မျိုးကို ပြတိုက်ပစ္စည်းများအဖြစ် ဝယ်ယူစုဆောင်းရရှိခဲ့ပါသည်။ ၎င်းတို့ထဲတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း အသုံးပြုခဲ့သည့် အင်္ဂလန်နိုင်ငံထုတ် ကားနံပါတ် RG- 2874 Wolseley အမျိုးအစားကားကို တန်ဖိုးငွေကျပ် ၁၀၀၀၀ ၊ ဗိုလ်ချုပ်အသုံးပြု ခဲ့သည့် အင်္ဂလန်နိုင်ငံထုတ် Phillip Radio ကို တန်ဖိုးငွေကျပ် ၇၀၀ အပါအဝင် ဝယ်ယူစုဆောင်းရရှိ သောပစ္စည်းများ၏ တန်ဖိုးမှာ ၂၂၈၂၂ ကျပ်ဖြစ်ပြီး ၎င်းပြသပစ္စည်းများကို ဗိုလ်ချုပ်ကတော်ကိုယ်တိုင်လာရောက်ကာ မိသားစုနှင့်အတူ နေထိုင်ခဲ့စဉ်ကအတိုင်း ပုံစံမပျက်နေရာချထား ခင်းကျင်းပေးခဲ့ကြောင်း သိရှိရပါသည်။ ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာနဝန်ကြီး ဦးချစ်သောင်း တာဝန်ယူစဉ်ကာလဖြစ်သော ၁၉၆၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲပြုလုပ်ပြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်ကို အများပြည်သူအား စတင် ဖွင့်လှစ်ပြသခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်တွင် ၁၉၄၅ ခုနှစ် မှ ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဗိုလ်ချုပ်ကျဆုံးသည်အထိ အသုံးပြု သွားခဲ့သည့် အင်္ဂလန်နိုင်ငံထုတ် Wolseley အမျိုးအစားကားနံပါတ် RG- 2874 မော်တော်ကားပြကွက်၊ ဗိုလ်ချုပ်ထမင်းစားခန်း၊ ဗိုလ်ချုပ်နေအိမ်၏ဧည့်ခန်း၊ ဗိုလ်ချုပ်ဇနီးမောင်နှံအိပ်ခန်း၊ ဘုရားဆောင်၊ စာကြည့်ခန်း၊ ကလေးများအိပ်ခန်း၊ မီးဖိုခန်း၊ ဗိုလ်ချုပ်၏ ဒုတိယသားအောင်ဆန်းလင်း ရေနစ်သောရေကန်၊ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း စိုက်ပျိုးရေးလုပ်နေဟန် စိုက်ခင်းပြကွက်များကို စိတ်ဝင်စားဖွယ်ပြသထားပါသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်၏ သက်တမ်းမှာ နှစ် ၁၀၀ ကျော်ပြီဖြစ်သောကြောင့် ဘုရားခန်း၏ ရေရှည်ကြံ့ခိုင်မှုကို ထိန်းသိမ်းသည့်အနေဖြင့် ဧည့်သည် များအား တက်ရောက်လေ့လာခွင့်မပြုတော့ပါ။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ သမိုင်းကြောင်းကို အကြမ်းဖျင်းဖော်ပြရသော်-

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းကို ၁၉၁၅ ခုနှစ် ဖေဖော် ဝါရီလ ၁၃ ရက် (မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၇၆ ခု တပေါင်း လဆန်း ၁ ရက်) စနေနေ့ နံနက် ၃ ချက်တီးအချိန်တွင် မကွေးတိုင်းနတ်မောက်မြို့ မြို့သူကြီးအိမ်၌ သန့်စင်ဖွားမြင်၍ ဇာတာတွင် ထိန်လင်းဟု အမည်ရေးသော်လည်း အစ်ကိုဖြစ်သူ အောင်သန်းနှင့် လိုက်ဖက်အောင်အောင်ဆန်းဟု ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။

၁၉၂၂ ခုနှစ် အသက်ခုနစ်နှစ်အရွယ်တွင် နတ်မောက်မြို့ ဆရာတော်ဦးသောဘိတထံမှ မူလတန်းပညာ စတင်သင်ကြားခဲ့ကာ ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ရေနံချောင်း အမျိုးသားအထက်တန်းကျောင်းမှ အထက်တန်းအောင်ကာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်သို့ တက်ရောက်ခဲ့သည်။

၁၉၃၇ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလိပ်စာပေ၊ ခေတ်သစ်အနောက်တိုင်းရာဇဝင်ဘာသာရပ်၊ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ ဘာသာရပ်များဖြင့် တက္ကသိုလ်မှ ဝိဇ္ဇာတန်းအောင်မြင်ကာ ၁၉၃၇-၁၉၃၈ ခုနှစ်တွင် ကိုအောင်ဆန်းက ဥပဒေပညာကို ဆည်းပူးလိုသောကြောင့် ဘီအယ်လ်တန်း ပထမနှစ်ကို တက်ရောက်သင်ကြားသည်။

၁၉၃၈-၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ဘီအယ်လ်တန်း နောက်ဆုံးနှစ်ကို တက်ရောက်သင်ကြားစဉ် နိုင်ငံရေးလောကသို့ ခြေစုံပစ်ဝင်ရန်အားယူနေပြီ ဖြစ်ပါသည်။

၁၉၃၈ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၃ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် သမဂ္ဂဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်မှ လည်းကောင်း၊ ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ ကျောင်းသားသမဂ္ဂဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်မှ လည်းကောင်းနုတ်ထွက်၍ ကိုအောင်ဆန်းသည် တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် သခင်တစ်ယောက်အဖြစ် နိုင်ငံရေးလောကသို့ ခြေစုံပစ်၍ ဝင်ခဲ့လေတော့သည်။

၁၉၄၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၆ ရက်နေ့မွန်းလွဲ ၂ နာရီတွင် ဘီအိုင်အေဆေးရုံကြီး အရှေ့မြောက် အစွန်ဆုံးရှိ ခန်းမဆောင်၌ ဒေါ်ခင်ကြည်နှင့် လက်ထပ်မင်္ဂလာပွဲကျင်းပကာ ၁၉၄၂ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၇ ရက် တနင်္လာနေ့ (၁၃၀၄ ခု ဝါခေါင်လပြည့်ကျော် ၁၂ ရက် တနင်္လာနေ့) ညနေ ၅ နာရီတွင် ရန်ကုန်မြို့မင်တိုမင်ရှင်ဟိုတယ် (Nippon Military Club) တွင် မင်္ဂလာညစာစားပွဲ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။

၁၉၄၃ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် သားဦးလေး အောင်ဆန်းဦး၊ ၁၉၄၄ ခုနှစ် မေလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် ဒုတိယသား အောင်ဆန်းလင်း၊ ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၉ ရက်နေ့တွင် တတိယသမီးအောင်ဆန်းစုကြည်တို့ကို မွေးဖွားခဲ့ပါသည်။ ၁၉၄၆ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့တွင် သမီးထွေးလေး မွေးဖွားသော် လည်း ၅ ရက် သမီးဘဝဖြင့် ကွယ်လွန်ခဲ့ပါသည်။

၁၉၃၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက် ညနေ ၁၅:၃၀ နာရီတွင် ရွှေတိဂုံစေတီ အလယ်ပစ္စယံ၌ မြန်မာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာ အလုပ်သမားထုအစည်း အဝေးကိုကျင်းပရာ သပိတ်မှောက်အလုပ်သမား ပေါင်း ၅၀၀ ကျော် တက်ရောက်သည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှအစိုးရက ရန်ကုန်အရေးတကြီး လုံခြုံရေးအက်ဥပဒေအရ သခင်အောင်ဆန်းမှာ ဖမ်းဆီးခြင်းခံရပြီး ထောင် ၁၅ ရက်ကျခဲ့သည်။

၁၉၄၀ ပြည့်နှစ် ဩဂုတ်လ ၈ ရက်နေ့ ညနေ ၅ နာရီတွင် သခင်အောင်ဆန်းနှင့် သခင်လှမြိုင် တို့သည် တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီနှင့် ဆက်သွယ်ရန် နော်ဝေပိုင် ဟိုင်လီ(Hai Lee) သင်္ဘောဖြင့် တရုတ် နိုင်ငံ အမွိုင်မြို့သို့ ထွက်ခွာခဲ့သည်။

၁၉၄၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၅ ရက်နေ့တွင် သခင်အောင်ဆန်းနှင့် မစ္စတာစုအိငိ (Mr.Sugii) တို့သည် ရွှန်းတင်းမာရူး(Shunten Maru) ကုန်တင် သင်္ဘောဖြင့် ဂျပန်နိုင်ငံမှ မြန်မာနိုင်ငံသို့ ထွက်ခွာလာကာ ၁၉၄၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ပုသိမ်ဆိပ်ကမ်း၌ ဆိုက်ကပ်သည်။

၁၉၄၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁၀ ရက်နေ့တွင် သခင် အောင်ဆန်း (ဗိုလ်တေဇ)၊ သခင်လှဖေ (ဗိုလ်လကျ်ာ)၊ သခင်ဘဂျမ်း(ဗိုလ်လရောင်)၊ သခင်အေးမောင် (ဗိုလ်မိုး)နှင့် ကိုထွန်းရှိန် (ဗိုလ်ရန်နိုင်)တို့ ပါဝင်သော ရဲဘော်သုံးကျိပ် ပထမအသုတ်ပါဝင်သည့် ရွှန်းတင်းမာရူး ကုန်သင်္ဘောသည် မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ခွာသည်။

၁၉၄၁ ခုနှစ် မတ်လ ၁၂ ရက်နေ့မှ ဇူလိုင်လ ၈ ရက်နေ့အထိ ရဲဘော်များကို လေးသုတ်ခွဲကာ ရွှန်းတင်းမာရူး၊ ကိုရှိုမာရူး၊ ကိုဆိုင်မာရူး (Kosei- maru)၊ ကိုရိယုမာရူး (Korimaru) သင်္ဘောတို့ဖြင့် သယ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ ၁၉၄၁ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ဟိုင်နန်ကျွန်း၌ စစ်ပညာသင်တန်း စတင်သည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁ ရက်နေ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းက စစ်သေနာပတိအဖြစ်ဦးစီး၍ ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့ (People’s Volunteer Organization)ကို ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်သည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် အောင်ဆန်း - အက်တလီစာချုပ်ကို လက်မှတ်ရေးထိုးသည်။

၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန် မြို့အတွင်းဝန်များရုံး၌ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် အစိုးရ အဖွဲ့ဝင်ဝန်ကြီးများ အစည်းအဝေးပြုလုပ်နေစဉ် ဂဠုန်ဦးစော၏ နောက်လိုက်တို့လက်ချက်ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၊ သခင်မြ၊ ဒီးဒုတ်ဦးဘချို၊ ဦးဘဝင်း၊ မိုင်းပွန်စော်ဘွားကြီးစဝ်စံထွန်း၊ မန်းဘခိုင်၊ ဦးရာဇတ်၊ ဦးအုန်းမောင်နှင့် ရဲဘော် ကိုထွေးတို့ ကျဆုံးသည်။

ယခုနှစ် ၂၀၂၅ ခုနှစ် (၇၈)နှစ်မြောက် အာဇာနည်နေ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက် (ရန်ကုန်)၌ အထူးပြပွဲခင်းကျင်းပြသသွားမည် ဖြစ်ပါသည်။

ပြကွက်(၁)အနေဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ပြတိုက်(ရန်ကုန်) အတက်လမ်းတွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့် အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးများ ကျဆုံးခဲ့သည့် အတွင်းဝန်ရုံးတွင် ကျန်ခဲ့သောပစ္စည်းများကို ခင်းကျင်းပြသမည်ဖြစ်ပါသည်။

ပြကွက်(၂)အနေဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်(ရန်ကုန်) အထွက်လမ်းတွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း၏ သမိုင်းဝင်မှတ်တမ်းဓာတ်ပုံများနှင့် ပြတိုက်အတွင်း ပြသထားသော ဗိုလ်ချုပ်အသုံးပြုခဲ့သည့်ပစ္စည်းများမှ Hidden Object အချို့အား ခင်းကျင်းပြသမည်ဖြစ်ပါသည်။

Hidden Object ဆိုသည်မှာ လာရောက်ကြည့်ရှုသူပရိသတ် အလွယ်တကူမသိရှိနိုင်သည့် ပြသပစ္စည်းများကို ဆိုလိုပါသည်။ နမူနာပြရသော် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်(ရန်ကုန်)၊ ထမင်းစားခန်း၊ ပန်းကန်ဗီရိုအတွင်းမှ ဗိုလ်ချုပ်မိသားစုအသုံးပြုခဲ့သည့် ဗြိတိသျှစစ်တပ်မှ ထုတ်ပေးသော ဇွန်းနှင့် ခက်ရင်း(British Military Fork and Spoon) လက်ကိုင်တွင် တွေ့ရှိသော အထင်ကရအချက်များမှာ-

က။ Broad Arrow လက္ခဏာ (↑) ခ။ EPNS (Electro-Plated Nickel Silver) ဂ။ ထုတ်လုပ်သူ အမည် သို့မဟုတ် တပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကုတ်များ ပါဝင်ပါသည်။

က။ Broad Arrow လက္ခဏာ (↑)

၎င်းဇွန်းနှင့် ခက်ရင်းမှာ ၁၉၃၀ – ၁၉၄၀ ပြည့်နှစ်များတွင် ဗြိတိသျှတပ်မတော်မှ စံသတ်မှတ်ထုတ်ပေးသည့် British military-issued တစ်ခု ဖြစ်၍ လက်ကိုင်တွင် British War Department ၏ ပိုင်ဆိုင်မှုအမှတ်အသားဖြစ်သည့် မြားပုံ၊ Broad Arrow Symbol (↑)ပါရှိပါသည်။ ဤသင်္ကေတသည် အရေးကြီးသည့် အထောက်အထားတစ်ခုဖြစ်ပြီး ခက်ရင်း၊ ဇွန်း၊ ဓားများတွင် Broad Arrow လက္ခဏာပါဝင်ပါက ဗြိတိသျှစစ်ရေးဌာန၏ တပ်ပိုင်ပစ္စည်း အမှတ်အသားဖြစ်သည်။

ခ။ EPNS (Electro-Plated Nickel Silver)

ဤစာလုံး EPNS သည် ကြေးဝါ၊ နီကယ်နှင့် သွပ်တို့ဖြင့် ပြုလုပ်ထားသော သတ္တုပေါ်သို့ ငွေချ ထားသည့်ပစ္စည်းဖြစ်ပြီး တာရှည်ခံရန် ပြုလုပ်ထားသည်။ ဗြိတိသျှတပ်မတော်မှ ထုတ်ပေးသောပစ္စည်းများဖြစ်ပြီး ဗြိတိသျှစစ်သားများက မြန်မာနိုင်ငံ၌ နေထိုင်စဉ် ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်ချိန် သို့မဟုတ် ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်အတွင်း သုံးစွဲခဲ့သည်ဟု တွေးဆနိုင်ပါ သည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း နေထိုင်ခဲ့သည့်အိမ်တွင် ရှိနေသော ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းမိသားစု အသုံးပြုခဲ့ သည့် ပစ္စည်းတစ်ခုအဖြစ် ထိုအချိန်က လူနေမှုဘဝနှင့် အိမ်သုံးပစ္စည်း အသုံးအဆောင်အခြေအနေများကို ထင်ဟပ်စွာ ဖော်ပြပါမည်။

ဂ။ ထုတ်လုပ်သူအမည် သို့မဟုတ် တပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ကုတ်များ

“MAJ”၊ “TRADE” ကဲ့သို့သော အတိုကောက်များ၊ ထုတ်လုပ်သူအမည် သို့မဟုတ် တပ်မတော် အဖွဲ့အစည်းအမှတ်အသားများ ပါဝင်သလို တစ်ခါတစ်ရံတွင် ထုတ်လုပ်သည့်နှစ် (ဥပမာ 1943 ၊ 1944) ပါဝင်သည်။ ဗြိတိသျှအင်ပါယာအုပ်ချုပ်မှု အချိန်ကာလအတွင်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေး လှုပ်ရှားမှုအတွက် ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး ဤကဲ့သို့သော စစ်သုံး ပစ္စည်းများကို ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်မှုနှင့် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြားကာလတွင် ဗြိတိသျှအရာရှိများ၊ စစ်အုပ်ချုပ်ရေးရုံးများ၊ အစိုးရအရာရှိအိမ်များတွင် အိမ်သုံးပစ္စည်းအဖြစ် သုံးခဲ့ပါသည်။

ဤဇွန်းနှင့် ခက်ရင်းတို့သည် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းမိသားစု နေအိမ်အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများထဲမှ တစ်ခုအဖြစ်၊ တိုင်းပြည်၏ သမိုင်းတစ်စိတ် တစ်ပိုင်းအဖြစ်၊ လွတ်လပ်ရေးလှုပ်ရှားမှုနှင့် ဆက်စပ်သော သက်သေအဖြစ် လွတ်လပ်ရေးမရမီက မြန်မာ့လူနေမှုဘဝအပေါ် ဗြိတိသျှအင်ပါယာ၏ ရနံ့လွှမ်းမိုးမှုနှင့် တပ်မတော်အဖွဲ့အစည်းသက်တမ်းတို့ကို ထင်ဟပ်စွာဖော်ပြနေပါသည်။ ဤပစ္စည်းများသည် နိုင်ငံရေးပြောင်းလဲမှုကာလအတွင်း လူထု၏နေထိုင်မှု၊ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စစ်ရေးအခြေအနေများကို တိတိကျကျ လေ့လာသိရှိနိုင်သည့် သက်သေအဖြစ် စုဆောင်းပြသထားခြင်း ဖြစ်ပါသည်။

ဤကဲ့သို့ ဗြိတိသျှတပ်မတော်က ထုတ်ပေးသည့် စစ်သုံးပစ္စည်းများသည် ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်မှုနှင့် ထိုကာလအတွင်း လူထုဘဝနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအခြေအနေများကို ထင်ဟပ်ပါသည်။ Broad Arrow လက္ခဏာပါဝင်သောပစ္စည်းများကို စစ်ရေးသမိုင်းပစ္စည်း(militaria)အဖြစ် စုဆောင်းသူများက တန်ဖိုးထားပြသကြရာ ဤပစ္စည်းသည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်တွင် တန်ဖိုးရှိသည့် သမိုင်းမှတ်တမ်းတစ်ခု အဖြစ်လည်း ထိန်းသိမ်းပြသထားပါသည်။

နောက်တစ်ခုမှာ ထမင်းစားခန်း၊ ပန်းကန်ဗီရို အတွင်းမှ ဗိုလ်ချုပ်မိသားစု အသုံးပြုခဲ့သည့်ပန်းကန်များ တစ်ချပ်နှင့်တစ်ချပ်ကြားတွင် မကွဲ‌စေရန်ကြားခံထည့်ထားသည့် ၁၉၅၈- ၅၉ ခုနှစ်ထုတ် သတင်းစာများကိုလည်း ပြသထား၍ ထိုခေတ်ကာလ၏ နိုင်ငံရေးအခြေအနေပုံရိပ်များကို မြင်တွေ့ ရမည်ဖြစ်ပါသည်။

ထိုကဲ့သို့ ဗိုလ်ချုပ်အသုံးပြုခဲ့သော ပစ္စည်းများမှ Hidden Object အချို့ကို ထုတ်နုတ်ပြသထားပါသည်။

ပြကွက်(၃) နည်းပညာပြကွက်အနေဖြင့် New Innovative Technology နည်းပညာအသုံးပြု၍ ပေါ့ပါးပြီး ဖောက်ထွင်းမြင်ရသော ကြည်လင် ပြတ်သားသည့်ရုပ်ပုံများကို Invisible Screen အသုံးပြု၍ ပြသရသောနည်းပညာဖြစ်သည့် Holographic ဖြင့် မြန်မာ့တပ်မတော် (ရေ) ၏ သမိုင်းဝင် မေယုစစ်သင်္ဘော၏ မှတ်တမ်းပုံများ၊ ဗိုလ်ချုပ်၏ ဈာပနအခမ်းအနား၊ အတွင်းဝန်များရုံးရှိ ဗိုလ်ချုပ်ကျဆုံးချိန် ကျန်ရှိပစ္စည်းများနှင့် အစည်းအဝေးခန်း မှတ်တမ်းပုံများနှင့် ဗိုလ်ချုပ်၏အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းများမှ Hidden Object အချို့အား 360 view တို့ကို Video Clip လေးခုဖြင့် ပြသသွား မည်ဖြစ်ပါသည်။ 3D Holographic Fan ဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်၏ သမိုင်းဝင်ပုံရိပ်များ ပြကွက်ကိုလည်း ထည့်သွင်းပြသသွားမည်ဖြစ်သလို Touch screen များဖြင့်လည်း ဗိုလ်ချုပ်သမိုင်းကြောင်းများကို ထည့်သွင်းပြသသွားမည်ဖြစ်ပါသည်။

ထို့ပြင် အာဇာနည်နေ့အထူးပြပွဲသို့ လာရောက်သည့် အများပြည်သူတို့က ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းပြတိုက်လေ့လာပြီး အထွက်လမ်းတွင် ဉာဏ်စမ်းပဟေ‌ဠိ (Quiz)မေးခွန်းများ ဖြေဆိုပြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်(ရန်ကုန်)အမှတ်တရ လက်ဆောင်များပေးအပ်မည့် အစီအစဉ်ကိုလည်း ထည့်သွင်းထားပါသည်။

ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက်(ရန်ကုန်)ကို (၇၈)နှစ်မြောက် အာဇာနည်နေ့အထူးပြပွဲ ခင်းကျင်းပြသခြင်းသာမက ပြန်တမ်းဝင်ရုံးပိတ်ရက်နှင့် တနင်္လာနေ့မှလွဲ၍ နံနက် ၉:၃၀ နာရီမှ ညနေ ၄:၃၀ နာရီအထိ နေ့စဉ်ဖွင့်လှစ်ပြသထားပါသည်။ ပြတိုက် ဝင်ကြေးမှာ ပြည်ပငွေကျပ် ၅၀၀၀၊ ပြည်တွင်းအခမဲ့ဖြစ်၍ မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးဗိသုကာကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းမိသားစု နေထိုင်ခဲ့စဉ် ပုံရိပ်များကို လွမ်းဆွတ်မှန်းဆရင်း လွတ်လပ်ရေး ကြိုးပမ်းမှု သမိုင်းမှတ်တမ်းများကို လာရောက် လေ့လာကြပါရန် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းပြတိုက် (ရန်ကုန်)မှ ဖိတ်ခေါ်အပ်ပါသည်။

ကိုးကား

၁။ သမိုင်းသုတေသနဦးစီးဌာန။ မြန်မာ့ရက်စဉ် သမိုင်း(အကြိုသမိုင်းကာလမှ ၁၉၄၅ အထိ)၊ ပထမတွဲ။ သာသနာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန။

၂။ သမိုင်းသုတေသနဦးစီးဌာန။ မြန်မာ့ရက်စဉ် သမိုင်း (၁၉၄၅–၁၉၄၈)၊ ဒုတိယတွဲ။ သာသနာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန။

၃။ သီသီသောင်း။ (၂၀၁၆-၂၀၁၇)။ ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းပြတိုက်၊ ပြတိုက်မှူးဘဝလေ့လာချက်များ။

၄။ သီသီသောင်း။ (၂၀၂၂–၂၀၂၄)။ အာဇာနည်နေ့ ဂုဏ်ပြုဆောင်းပါးများ။ မြန်မာ့အလင်း၊ ကြေးမုံသတင်းစာ။

၅။ ပြည်ထောင်စုသမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရ၊ သာသနာရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန၊ သမိုင်းသုတေသနနှင့် အမျိုးသားစာကြည့်တိုက်ဦးစီးဌာန။ (၂၀၂၀)။ မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေး ဗိသုကာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း။

Myanmar Digital News

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း Ehud Olmert က ဂါဇာတွင် “လူသားချင်း စာနာမှုဆိုင်ရာ မြို့” တည်ဆောက်မည့် အစီအစဉ်သည် ထောင်ပေါင်း များစွာသော ပါလက်စတိုင်းများကို ထိန်းသိမ်း ထားမည့် “အကျဉ်းထောင်” ဖြစ်လာလိမ့်မည်ဟု သတိပေး ပြောကြားလိုက်ကြောင်း ဇူလိုင်လ ၁၄ ရက်နေ့ CNN သတင်းတွင် ဖော်ပြပါသည်။

ယခင် ရက်သတ္တပတ်အတွင်း အစ္စရေးကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး Katz က  ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် နေထိုင်ကြသည့် လူအားလုံးအတွက် ဇုံတစ်ခုတည်ဆောက်ရန် ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားရန် စစ်တပ်ကို ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ယင်းအစီအစဉ် တည်ဆောက်မည့်နေရာသည် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ တောင်ဖက် ပိုင်း ရာဖာမြို့၏(Rafah) အပျက်အစီးများအပေါ်တွင် ဖြစ်နိုင်ပြီး၊ ပါလက်စတိုင်းများ  အဆိုပါ ဇုံအတွင်း သို့ဝင်သည်နှင့် တစ်ပြိုင်နက် ပြန်ထွက်ခွင့်မရှိနိုင်ပေ။ Katz က ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှ ပါလက်စတိုင်း များ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်ရေး အစီအစဉ်ကို အကောင်အထည်ဖော်ရန် ကတိပြုခဲ့သည်။

တနင်္ဂနွေနေ့  Olmert က The Guardian သတင်းဌာနသို့ ပြောကြားရာတွင် “ဒါဟာ အကျဉ်းထောင်ပဲ၊ မိမိ စိတ်မကောင်းပါဘူး” “အကယ်၍ ၎င်းတို့ (ပါလက်စတိုင်းများ) “လူသားချင်း စာနာမှု ဆိုင်ရာ မြို့” နေရာအသစ်သို့  ပြောင်းရွှေ့ခံရလျှင်  ဒါဟာ လူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု ဟု ပြောနိုင်ပါ သည်” ဟု ပြောကြား ခဲ့ပါသည်။ 

ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးက Olmert ၏ ပြောကြားချက်ကို တုန့်ပြန်ရာတွင် “CNN သတင်းဌာနတွင် အစ္စရေး အား အရှက်ရစေသော ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူ” အဖြစ် ပြောကြားခဲ့ပါသည်။  ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ယင်းဌာနမှ “မိမိတို့ အရပ်သားများကို ဘေးလွတ်ရာ ပို့ပေးခြင်းသာဖြစ်ပါသည်၊ ဟားမက်တို့က ၎င်းတို့ကို ပိတ်ဆို့ထားသည်၊  ဒါဟာ စစ်ရာဇဝတ်မှုပဲ” ဟု ပြောပါသည်။   

Olmert သည် လာဘ်စားမှုဖြင့် ထောင် ၁၆ လ ကျခံခဲ့ပြီး ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် ထောင်မှ လွတ်မြောက် လာခဲ့သူ ဖြစ်ပါသည်။

Olmert သည် ယခင်က ဂါဇာကမ်းမြောင်တွင် အစ္စရေးစစ်တပ်၏ အပြုအမူနှင့် နိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များကို ပြစ်တင်ဝေဖန်ခဲ့သည်။  မေလအတွင်းက မိမိအနေဖြင့် အစ္စရေးကို စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲချက်များအပေါ် တုန့်ပြန်သွားမည် မဟုတ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့ ပါသည်။  “စစ်ရာဇဝတ်မှု မဟုတ်ရင် ဘာဖြစ်မလဲ” ဟု  စကားလုံးအသုံးအနှုန်းနှင့်ပတ်သက်၍ CNN သတင်းဌာနနှင့်တွေ့ဆုံ မေးမြန်းခန်း၌ မေးခွန်းထုတ်ခဲ့ပါသည်။ ဝန်ကြီးချုပ် ဘင်ဂျာမင် နေတန်ယာဟု နှင့် ၎င်း၏ လက်ယာစွန်း အစိုးရအဖွဲ့သည် “မည်သည့်နည်းနှင့်မျှ အဓိပ္ပာယ် မဖော်ပြနိုင်သည့် အလုပ် တွေကို လုပ်နေကြကြောင်း” ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

စစ်ပွဲစတင်ချိန်မှစ၍ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် လူပေါင်း ၅၈,၀၀၀ ကျော် သေကြေခဲ့ရသည်ဟု ပါလက်စတိုင်း ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါသည်။

အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ၂၀၀၆ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၉ ခုနှစ်အထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သော Olmert ၏ နောက်ဆုံးပြောကြားချက်၌ ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသတွင် အစ္စရေးနိုင်ငံ၏ ရည်ရွယ်ပြုမူချက်များသည်   ဝေဖန်စရာများဖြစ်နေပြီး၊ အထူးသဖြင့် အစ္စရေးရှိ နာဇီအကျဉ်းစခန်းများနှင့်ပင် နှိုင်းယှဉ်ပါက  မည်သို့မျှ စဉ်းစား၍ မရကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ သို့ရာတွင် Olmert က အဆိုပါ အစီအစဉ်နှင့် စပ်လျဉ်း၍ “မလွှဲမရှောင်သာ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုခြင်း”ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားပါသည်။

“၎င်းတို့ စခန်းတစ်ခု တည်ဆောက်ရင် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသ ထက်ဝက်ခန့်က “သန့်စင်” သွားလိမ့်မည်၊ထို့နောက် ၎င်းတို့ (ပါလက်စတိုင်း) အနေဖြင့် အဆိုပါမဟာဗျူဟာက ၎င်းတို့အတွက် မလုံခြုံဘူး ဆိုသည်ကို နားလည်ရမှာဖြစ်ပါသည်၊ ဒါဟာ ၎င်းတို့ကို အဝေးကိုနှင်ထုတ်လိုက်ခြင်းသာ ဖြစ်ပါသည်” ဟု Olmert က The Guardian သတင်းဌာနသို့ ပြောကြားပါသည်။

Katz ၏ “လူသားချင်းစာနာမှုဆိုင်ရာ မြို့” ဟု အမည်ပေးထားသည့် စီမံကိန်းသည် တနင်္ဂနွေနေ့ (ဇူလိုင် ၁၃) တွင် နေတန်ယာဟုနှင့် ဆွေးနွေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု အဆိုပါကိစ္စနှင့် နီးစပ်သည့် သတင်းရင်းမြစ်က ဆိုပါသည်။ သို့ရာတွင် အဆိုပါ ဇုံစီမံကိန်းတည်ဆောက်ရန်အတွက် လပေါင်း များစွာကြာမြင့်နိုင်ပြီး၊ ဒေါ်လာ ဘီလီယံပေါင်းများစွာ ကုန်ကျမည်ဖြစ်ကြောင်း အစ္စရေး သတင်းဌာန က ဖော်ပြထားသော်လည်း၊ နေတန်ယာဟုက အချိန်တိုတိုနှင့် ကုန်ကျစရိတ်နည်းနည်းဖြင့် တည်ဆောက်ရန် ပြောကြားခဲ့ကြောင်း နီးစပ်သည့် သတင်းရင်းမြစ်တစ်ခုက ဆိုပါသည်။ 

အစ္စရေးအတိုက်အခံခေါင်းဆောင် Yair Lapid က အဆိုပါ စီမံကိန်းမှာ နာတန်ယာဟု၏ လက်ယာ စွန်း အစိုးရအပေါင်းအပါများကို   “၎င်း၏ မိတ်ဖက်များကို ကာကွယ်ရန်အတွက် အလွန်စိတ်ကူးယဉ် ဆန်သည့်ကိစ္စဖြစ်ကြောင်း” ရှုတ်ချပြောကြားခဲ့ပြီး၊ “စစ်ပွဲပြီးဆုံး၍ ဖမ်းဆီးထိန်းသိမ်းခံထားရသူများ ကို ပြန်ခေါ်ရန်” လိုသည်ဟု လူမှုကွန်ယက်တွင် ရေးသားခဲ့ပါသည်။ 

အစ္စရေး လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ရှေ့နေ Michael Sfard က Katz ၏ အစီအစဉ်သည် ပြည်သူများကို အတင်းအကျပ်  ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးရန် ပြင်ဆင်နေခြင်းဖြစ်ကြောင်း၊ နှစ်ဘက်စလုံးမှာ စစ်ရာဇဝတ်မှု ကျူးလွန်သူများဖြစ်ကြောင်း၊ “အကယ်၍ ထုနှင့်ထည်နှင့် အသိုက်အဝန်းများအားလုံးကို ထိုသို့ ဆောင်ရွက်ပါက လူသားထုအပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇဝတ်မှုဖြစ်သည်” ဟုပြောကြားခဲ့ပြီးနောက် ဂါဇာကမ်းမြောင်ဒေသမှ မည်သည့်ထွက်ခွာမှုမျိုးကိုမဆို မိမိဆန္ဒအလျောက် ပြုလုပ်နိုင်သည်ဆိုသည့် အယူအဆကို ပယ်ချလိုက်ပါသည်။ 

ကိုးကား- CNN

CNNတွင် ဆောင်းပါးရှင် Eugenia Yosef နှင့် Oren Liebermann တို့ရေးသားသည့် “Former Israeli leader says planned ‘humanitarian city’ in Gaza would be a ‘concentration camp’ ကို ဦးခိုင်ထွဋ်လှ၊ နစက-၂ က ဆီလျော်အောင် ဘာသာပြန်ဆိုပါသည်။

ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးဆိုတာ ဒီကနေ့ခေတ်မှာ အင်မတန်မှ အရေးပါတဲ့ လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်လာပါတယ်။ ပြောရမယ်ဆိုရင် တစ်ခုခုလုပ်မယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်ဝန်း ကျင်ထိန်းသိမ်းရေးကို ထည့်သွင်းစဉ်းစား တွက်ချက်ရတဲ့အထိ ဖြစ်လာပါတယ်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပဲ ပြိုင်ကား လောကဆိုတာ လောင်စာဆီကို အများအပြား အသုံးပြုရတဲ့ နယ်ပယ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ပုံမှန်အား ဖြင့်ကြည့်မယ်ဆိုရင် ပြိုင်ကားလောကနဲ့ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဆိုတာ ပြဒါးတစ်လမ်း၊ သံတစ်လမ်းဖြစ်နေတဲ့ အရာလို့ဆိုရမှာပါ။

ဒါပေမဲ့ အမေရိကန်မှအင်ဂျင်နီယာ ကျောင်းသား ၁၄ ဦးပါဝင်တဲ့ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့က အမေရိကန်ပြိုင်ကား ကလပ်ရဲ့ကူညီမှုနဲ့အတူ စနစ်တစ်ခုကို ဖန်တီးလိုက်ပါတယ်။ သူတို့ဖန်တီးလိုက်တဲ့စနစ်က ပြိုင်ကားတွေကို အသုံးပြုပေမယ့် တစ်ဖက်မှာလည်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းနိုင်စေမယ့် နည်းလမ်းဖြစ်ပါ တယ်။ အခြေခံသဘော တရားကတော့ လောင်စာဆီသုံးပြိုင်ကားတွေမှာ စွမ်းအင်နှစ်မျိုးပေါင်းစပ် အသုံးပြုနိုင်အောင် လုပ်ဆောင်ခြင်းဖြစ်ပါတယ်။

သူတို့ဖန်တီးလိုက်တဲ့ပြိုင်ကားက လေးဘီးယက်စနစ်နဲ့ပြိုင်ကားဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သမားရိုးကျပုံစံတော့မဟုတ်ပါဘူး။ ရှေ့နှစ်ဘီးအတွက်ကို လျှပ်စစ်မော်တာ အသုံးပြုထားပြီး နောက်နှစ်ဘီးအတွက်ကိုသာ လောင်စာဆီသုံးအင်ဂျင် အသုံးပြုထားတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစနစ်ရဲ့နောက်ထပ် ထူးခြားမှုတစ်ခုက ကား အတွင်းပိုင်းမှာ ရှေ့ဘီးယက်စနစ်နဲ့ နောက်ဘီးယက် စနစ်တို့ကြား ဘယ်လိုမျိုးဆက်သွယ် ချိတ်ဆက်မှုမှ မရှိခြင်းဘဲဖြစ်ပါတယ်။

သူ့မှာ ဘရိတ်ဖမ်းစနစ်ကနေ တစ်ဆင့်လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ကို ဘက်ထရီထဲအား ပြန်သွင်းတဲ့စနစ်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ဒါ့အပြင် သိုလှောင်သိမ်းဆည်းထားတဲ့ စွမ်းအင်ကို လောင်စာဆီသုံးအင်ဂျင်ရဲ့စွမ်းအင်ကို မြှင့်တင်ပေးဖို့အတွက်လည်း အသုံးပြုထားပါတယ်။ ဒါကြောင့် အင်ဂျင်အနေနဲ့လောင်စာဆီကိုအသုံးပြု ထားရပေမယ့်လည်း ဆီစားသက်သာတဲ့အပြင် အရှိန်တင်မှုကို အလွယ်တကူ လုပ်ဆောင်နိုင်စေမှာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအတွက်ကြောင့် အခုဖန်တီးလိုက်တဲ့ကားက လျင်မြန်မှုနဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းမှုတို့ အတူယှဉ်တွဲ တည်ရှိနိုင်တယ်ဆိုတာကို သက်သေပြ လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။

MWD Web Portal

စိုက်ပျိုးရေးသီးနှံများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် မျိုး၊ မြေ၊ ရေနှင့် နည်းစနစ်တို့ကို လိုက်နာ ဆောင်ရွက်လျက် ခေတ်နှင့်လျော်ညီသော  စိုက်ပျိုးသီးနှံနှင့်ထွက်ကုန်များကို  ဦးစားပေးစိုက်ပျိုး လာကြသည်။  

ထိုနည်းတူ ခေတ်မီနည်းစနစ်များကို အမီလိုက်လာသော ခေတ်မီအပင်ရောဂါများကို  ကုစားရန်အတွက် ပိုးသတ်ဆေး၊ ပေါင်းသတ်ဆေးများကိုလည်း ဆန်းသစ်တီထွင်သုံးစွဲလာကြသည်။ထိုသို့သုံးစွဲလာခြင်း၏ နောက်ဆက်တွဲအနေဖြင့် အကျိုးပြုပျားမျိုးစိတ်များကိုပါ ထိခိုက်လာသည်ကို ကြုံတွေ့လာရသည်။သွင်းအားစုများသည်  ထွက်ကုန်ကောင်းစေရန်လိုအပ်သကဲ့သို့  တောင်သူအကျိုးပြုဝတ်မှုန်ကူး လုပ်ငန်းကို   ဆောင်ရွက်နေကြသည့်ပျားအပါအဝင် အခြားဝတ်မှုန်ကူးသတ္တဝါများ၏ အခန်းကဏ္ဍကိုလည်းမေ့လျော့ချန်လှပ်ထားရန်မဖြစ်နိုင်ပေ။ပျားမျိုးစိတ်များသည်ဝတ်မှုန်ကူးဝန်ဆောင်မှုကို လုပ်ဆောင် ကြပြီး သီးနှံအထွက်တိုးရေးအတွက် တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှအကူအညီပေးနေကြသူများပင်ဖြစ်သည်။

တောင်သူအကျိုးပြုပျားမျိုးစုများမြန်မာနိုင်ငံတွင် ပျားမျိုးစိတ်များကိုမွေးမြူရေးပျားနှင့်တောပျားဟူ၍အလွယ်တကူခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ပျားမျိုးစိတ်ပေါင်း ၂၂၀၀၀ ကျော်ရှိသည့်အနက် ဝတ်ရည်စုပျား တစ်နည်းအားဖြင့် ပျားရည်ထုတ်လုပ်သောပျားအမျိုးအစားမှာ ကိုးမျိုးသာရှိသည်။ ထိုပျားအမျိုးအစားများကိုအမူအကျင့်နှင့်အရွယ်အစားကိုလိုက်၍ အုပ်စုသုံးခုခွဲ၍ လေ့လာနိုင်သည်။ (၁)ပျားကြီးမျိုးများ (Giant Honey Bees)၊  (၂)သစ်ခေါင်းပျားမျိုးများ (Cavity Nesting Bees) နှင့် (၃)ပျားငယ်မျိုး (Dwarf Bees)ဟူ၍  ခွဲခြားလေ့လာနိုင်သည်။

(၁) ပျားကြီးမျိုး (Giant Honey Bees)

အာရှပျားကြီးမျိုးဖြစ်ပြီး အာရှတိုက်တောင်ပိုင်းနှင့်အရှေ့တောင်ပိုင်းတို့တွင် တွေ့ရသည်။ မြေပြင်မှ အမြင့်ပေ ၃၀ နှင့်အထက်   အပင်အမြင့်များတွင်  ပျားသလက်ချပ်တစ်ခုလျှင် ပျားအုံတစ်အုံအဖြစ် အုံဖွဲ့ နေတတ်သည်။ လုပ်သားပျားတစ်ကောင်သည် အရွယ်အစားအားဖြင့် (ဝ.၇-ဝ.၈)လက်မခန့်ရှိသည်။

အိန္ဒိယ၊ အင်ဒိုနီးရှား၊ မလေးရှား၊ နီပေါ၊  သီရိလင်္ကာ၊ ပါကစ္စတန်၊ ဖိလစ်ပိုင်၊ မြန်မာ၊ လာအို၊ တရုတ်နှင့် ထိုင်းနိုင်ငံတို့တွင်တွေ့ရသည်။ အုံတစ်ခုနှင့်တစ်ခုကို နီးကပ်စွာတည်ဆောက်တတ်ကြသည်။ ရာသီ အလိုက်အုံပြောင်းရွှေ့တတ်သောအကျင့်ရှိသည်။  ၃ လ - ၄ လလျှင်တစ်ကြိမ်ခန့်နေရာပြောင်းရွှေ့ လေ့ရှိသည်။ သုတေသနမှတ်တမ်းများအရ ရွှေ့ပြောင်းလျှင်လည်း မူလအုံဖွဲ့သည့် နေရာသို့သာ ပြန်လည်အုံဖွဲ့တတ်ကြသည်။ အထူးသဖြင့် အောက်တိုဘာလနှင့်နိုဝင်ဘာလတို့တွင် အုံအသစ်ဖွဲ့လေ့ရှိ သည်။

အုံအသစ်သည်လည်း မူလနေရာမှ မီတာ ၅၀ဝ အကွာတွင်တည်ဆောက်လေ့ရှိကြောင်း သုတေသန မှတ်တမ်းများအရသိရှိရသည်။   မြန်မာနိုင်ငံတွင်ပျားကြီးပျားမျိုးများသည် သစ်ပင်ကြီးများ ပေါ်နှင့် တောင်ကမ်းပါးယံဘုရားပုထိုးစေတီများ၊ ဆင်းတုတော်များတွင်လည်း  အုံဖွဲ့တတ်ကြသည်။  နေရာမတူ သကဲ့သို့ အရွယ်အစားလည်းမတူညီကြပေ။

အညာဒေသတွင် ပျားကြီးအုံများ၏အရွယ်အစားကြီးမားမှုသည်လှည်းဘီး၏ပမာဏခန့်ရှိသည့်အတွက် ထိုပျားကြီးမျိုးကိုလှည်းဘီးပျားဟုလည်း ခေါ်တတ်ကြသည်။ တောင်ပေါ်ဒေသများတွင်တွေ့ ရတတ် သော  ပျားကြီးများသည်  သစ်ပင်ကြီးငယ်များတွင်သာမက ကျောက်တောင်ကမ်းပါးယံများတွင်လည်း   တွေ့ရတတ်သည်။   ထိုကဲ့သို့သော ပျားကြီးမျိုးကို ကျောက်ပျားဟုလည်းခေါ်ကြသည်။လှည်းဘီးပျား ဟုခေါ်ဝေါ်သောပျားကြီးမျိုးများ၏အရောင်အသွေးမှာအဝါနှင့်အနက်ကျားသောပုံစံဖြစ်ပြီး ကျောက်ပျားဟုခေါ်ဝေါ်သောပျားမျိုးမှာ အဖြူနှင့်အနက်ကျားသောအရောင်ရှိသည်။ ထိုကဲ့သို့ ပျားမျိုးကို ဟိမဝန္တာပျားကြီးမျိုး သို့မဟုတ် ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ပျားကြီးမျိုးဟုလည်း ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကချင်ပြည်နယ်၊ ချင်းပြည်နယ်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်တို့တွင် တွေ့ရှိရသည်။  ပျားကြီးများမှာ  အရွယ်အစားကြီးမားသကဲ့သို့ပျံသန်းနိုင်သော အကွာအဝေးမှာလည်းကျန်ပျားများထက်ပိုမိုသွားရောက်နိုင်သည်။ ထိုပျားကြီးများသည် နံနက်အရုဏ်မတက်ခင်အချိန်မှစ၍    ညမိုးချုပ်သည့်အချိန်အထိ  လွတ်လပ်စွာပျံသန်းသွားလာတတ်ကြသည်။ ထို့ကြောင့် တောင်သူတို့ စိုက်ပျိုးထားသောသီးနှံများဖူးပွင့်ချိန်တွင်စိုက်ခင်းများအနီးရှိ သစ်ပင်ကြီးများပေါ်တွင် အုံဖွဲ့နေထိုင်ကာ ဝတ်မှုန်ကူးခြင်းလုပ်ငန်းဆောင်ရွက်ပြီးသဘာဝအလျောက် အသက်မွေးရှင်သန်နေထိုင်ကြသည်။ ပျားရည်စုဆောင်းအသက်မွေးကြသူများက   ပျားကြီးအုံများမှပျားရည်ရယူကာ လက်လီရောင်းချလေ့ရှိကြသည်။

(၂) သစ်ခေါင်းပျားမျိုးများ (Cavity Nesting Bees)

အများအားဖြင့် သစ်ပင်၊ ပင်စည်အခေါင်းအတွင်းဝင်၍ အုံဖွဲ့နေတတ်သောကြောင့် သစ်ခေါင်းပျားဟုခေါ်ဝေါ်ကြပြီး သစ်ခေါင်းအတွင်းအုံဖွဲ့နေတတ်သော သဘာဝရှိသည့်ပျားအမျိုးအစားငါးမျိုးရှိသည့်အနက် မြန်မာနိုင်ငံတွင်တောပျားဟုခေါ်သည့် Apis Cerana သစ်ခေါင်းပျားမျိုးနှင့်မွေးမြူရေးပျားဟုခေါ်ဝေါ်ကြသည့် Apis Mellifera ဥရောပပျားမျိုးကိုသာတွေ့ရှိရသည်။   ဥရောပပျားမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းမှ    ပျားရည်အမြောက်အမြားစုဆောင်းရရှိသည်။

(က) တောပျား

Apis Cerana ကိုအိန္ဒိယမှလာသောပျားမျိုးများဟု ခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြသည်။  အာရှဒေသနိုင်ငံတော်တော်များများတွင်တွေ့ရှိရသောကြောင့် အာရှပျားအဖြစ်လည်းသတ်မှတ်ထားကြသည်။ တောပျား သဘာဝကို ပိုင်ဆိုင်ထားကြသည့်ပျားများဖြစ်သည့်အတွက် အုံသွင်းမွေးမြူနိုင်သော်လည်း မကြာခဏအုံမှစွန့်ခွာထွက်ပြေးကာ    တောသဘာဝတွင် ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်ကြလေ့ရှိသည်။  အရောင်မှာအဝါနှင့်အနက်ကျားသောအရောင်ရှိပြီး မူရင်းပျားမျိုးမှာ  အနက်ရောင်ပိုများသည်။အာရှပျားမျိုးဖြစ်သည့်အတိုင်း အာရှဒေသတွင်းနိုင်ငံများတွင် အများဆုံးတွေ့ရသည်။ လက်ရှိအချိန်တွင်တွေ့ရှိထားသောမှတ်တမ်းများအရ   Apis Cerana  ပျားမျိုးကွဲပေါင်းရှစ်မျိုးရှိနေသည်။

မြန်မာနိုင်ငံတွင်အင်္ဂလိပ်တို့ကျူးကျော်စစ်စသည့်အချိန်တွင်  ပျားမွေးမြူသည့်အလေ့အထပါလာခဲ့သည်ဟု မှတ်သားခဲ့ဖူးသော်လည်း အထောက်အထားခိုင်ခိုင်မာမာမတွေ့ရသေးပေ။  ပျားမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏နိုင်ငံခြားဝင်ငွေကို  တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ  ရှာဖွေပေးနေသော လုပ်ငန်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် သဘာဝအတိုင်းပေါက်ရောက်နေသော သစ်တောသစ်ပင်သဘာဝသယံဇာတများစွာပေါများသည့်အတွက် ပျားစာလွန်စွာပေါများသည်။ ထို့ကြောင့် သစ်ခေါင်းပျားများကဲ့သို့သော အာရှပျားမျိုးစိတ်များသည် သစ်တောများတွင် သဘာဝအလျောက် ပွားများနေထိုင်နိုင်ကြသည်။ ထိုကဲ့သို့သောပျားမျိုးများကို သစ်ခေါင်းတွင်းသို့ အုံသွင်းမွေးမြူတတ်သည့်  မိရိုးဖလာပျားရည်ထုတ်လုပ်ရောင်းချသူများလည်း ရှိနေသေးပေသည်။

ကွင်းဆင်းလေ့လာမေးမြန်းချက်များအရ ကရင်ပြည်နယ် လိပ်သိုမြို့နယ်ခွဲ မြရာကုန်းကျေးရွာနှင့် သံတောင်မြောက်ပိုင်းတွင် မြောက်ပယ်ဘိုးကျေးရွာ၊ သင်္ဘာတောကျေးရွာ၊ ကျောက်ဖြာကျေးရွာ၊ နန်းချိုကျေးရွာ၊   သက်နုကုန်းကျေးရွာတို့တွင် မိရိုးဖလာသစ်ခေါင်းပျားမွေးမြူခြင်းလုပ်ငန်းများကို လုပ်ကိုင်ကြပြီး တစ်နှစ်လျှင် သစ်ခေါင်းပျား ပျားရည်တန်ချိန် ၃၀၀ ခန့်ထုတ်လုပ်နိုင်ကြောင်းသိရှိရသည်။

ထိုကဲ့သို့သော မိရိုးဖလာမွေးမြူနည်းစနစ်များကိုနိုင်ငံတော်မှပံ့ပိုးကူညီပေးနိုင်လျှင် ခေတ်မီသစ်ခေါင်းပျားမွေးမြူရေးနည်းစနစ်များအဖြစ် မွေးမြူလာနိုင်ပြီးသဘာဝအတိုင်းရရှိသော သစ်ခေါင်းပျား ပျားရည်စစ်စစ်ကို အမြောက်အမြားထုတ်လုပ်ရရှိနိုင်သကဲ့သို့ ဒေသဖွံ့ဖြိုးရေးလုပ်ငန်းကိုလည်း တစ်ပါတည်းဆောင်ရွက်နိုင်ပေလိမ့်မည်။  ထူးခြားချက်တစ်ခုမှာ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တစ်ခုတည်းသောပျားရည်ဆွမ်းလောင်းပွဲတော်ကိုတနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး မြိတ်ခရိုင် ကျွန်းစုမြို့နယ် ကတ္တလူကျေးရွာအုပ်စု ထိန်ချောင်းကျေးရွာတွင်  နှစ်စဉ်ကျင်းပလေ့ရှိပြီး ဒေသခံသစ်ခေါင်းပျားမွေးမြူရေးမှရရှိသော သဘာဝပျားရည်များကို ဆွမ်းလောင်းလှူပွဲကျင်းပကြသည်။ ၂၀၂၃ ခုနှစ်တွင်  အီတလီနိုင်ငံ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့၏အထောက်အပံ့ဖြင့် တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး ကော့သောင်းမြို့နယ်တွင် သစ်ခေါင်းပျားများမွေးမြူခြင်းသင်တန်းများ  ဖွင့်လှစ်ပို့ချကာဒေသပျားမျိုးများကို  မွေးမြူသည့်အလေ့အထကိုအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဒေသပျားမျိုးများသည် ဒီရေတောအပင်များတွင် ဝတ်မှုန်ကူးလုပ်ငန်းများဆောင်ရွက်ကြပြီး ဒီရေတောထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ရေးလုပ်ငန်းကိုပါ ဆောင်ရွက်နိုင်မည့်အစီအစဉ်ဖြစ်လာသည်။ ထိုကဲ့သို့ တောပျားများသည် သဘာဝသစ်တောများ၊ဒီရေတောများနှင့်တောင်ပေါ်ဒေသများရှိအပင်များပွားများရှင်သန်နိုင်ရေးကို အထူးလုပ်ဆောင်နိုင်ကြောင်း  တွေ့ရှိရသည်။   သုတေသနမှတ်တမ်းအရ   မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ဘက်ဖျားမှ မြန်မာနိုင်ငံတောင်ဘက်ဖျားအထိ သစ်ခေါင်းပျားမျိုးများ ပျံ့နှံ့နေထိုင်ကြကြောင်းသိရှိရသည်။ ဒေသခံတောင်သူများသည် သဘာဝတောပျားများကိုမိရိုးဖလာနည်းလမ်းများဖြင့်  မွေးမြူလုပ်ကိုင်လျက်ရှိကြပြီး ထိုတောင်သူများကို နိုင်ငံတော်မှ ခေတ်မီနည်းပညာများ၊ အထောက်အပံ့များပံ့ပိုးပေးနိုင်ပါက အရည်အသွေးမီ သဘာဝပျားရည်များကို အသေးစား၊  အလတ်စားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအဖြစ်   ထူထောင်နိုင်မည်ဖြစ်ကာဆင်းရဲမှုလျှော့ချရေးလုပ်ငန်းစဉ်လည်းအောင်မြင်ပြီးမြန်မာ့သဘာဝပျားရည်အဖြစ် နိုင်ငံတကာသို့တင်ပို့ရောင်းချကာ နိုင်ငံခြားဝင်ငွေပိုမိုရှာဖွေနိုင်ပေလိမ့်မည်။ 

(ခ) မွေးမြူရေးပျား (သို့) ဥရောပပျား

မြန်မာနိုင်ငံတွင် ခေတ်မီပျားမွေးမြူရေးကို ၁၉၇၉ ခုနှစ်တွင် လယ်ယာနှင့်သစ်တောဝန်ကြီးဌာန သည် ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂအစီအစဉ်(UNDP)ကမ္ဘာ့စားနပ် ရိက္ခာနှင့်    စိုက်ပျိုးရေးအဖွဲ့(FAO)တို့၏ပူးပေါင်းကူညီမှုဖြင့်တိရစ္ဆာန်မွေးမြူရေးကော်ပိုရေးရှင်း၌ ဥရောပပျားမျိုး (Apis Mellifera Lingustica)ပျားအုံ၃၅ အုံကို သြစတြေးလျနိုင်ငံမှမှာယူပြီး ပျားမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်သူ ပိုလန်နိုင်ငံသား Dr.C.B Zmarlicsks နှင့် ခေတ်မီပျားမွေးမြူရေးလုပ်ငန်းကို စတင်ဆောင်ရွက်ခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ စီမံကိန်းကာလအတွင်း ပြည်ပမှပျားဘုရင်မများတင်သွင်း၍ ပျားအုံများခွဲထုတ်ခြင်း၊ ပျားစခန်းအသစ်များ တိုးချဲ့ဖွင့်လှစ်ခြင်း၊ ပျားရည်ထုတ်လုပ်ပြီး ပြုပြင်ရောင်းချခြင်း၊ စက်ပစ္စည်းများဝယ်ယူတပ်ဆင်ပြီး ပျားအိမ်နှင့် ပျားသလက်အခြေခံပျားများထုတ်လုပ်ခြင်း၊ ပျားဘုရင်မစမ်းသပ်မွေးမြူခြင်း၊ ပျားစာပင်များလေ့လာဖော်ထုတ်မှတ်တမ်းတင်ခြင်းတို့ကို ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။   

ပျားရည်ထုတ်လုပ်နိုင်သည်နှင့်အမျှ ပြည်ပကုန်သွယ်မှုအနေဖြင့် မြန်မာ့ပျားရည်ကို ပြည်ပနိုင်ငံများသို့တင်ပို့ရောင်းချခဲ့ရာ  ၁၉၈၉-၁၉၉ဝ  ဘဏ္ဍာနှစ်တွင် ပျားလုပ်ငန်းဌာနမှ ဂျပန်နိုင်ငံသို့ပျားရည်မက်ထရစ်တန် ၄ဝ တင်ပို့ရာမှ ပြည်ပတင်ပို့မှုစတင်ခဲ့ပြီး ပုဂ္ဂလိကကဏ္ဍမှ ပုဂ္ဂလိကပိုင်ပျားရည်များကို ၂ဝဝ၁-၂ဝဝ၂ ဘဏ္ဍာနှစ်မှစ၍ ပြည်ပသို့ ပျားရည် ၉၄ မက်ထရစ်တန် စတင်တင်ပို့ရောင်းချနိုင်ခဲ့သည်။  စိုက်ပျိုးရေး၊ မွေးမြူရေးနှင့်ဆည်မြောင်းဝန်ကြီးဌာန မွေးမြူရေးနှင့်ကုသရေးဦးစီးဌာန ပျားမွေးမြူရေးဖွံ့ဖြိုးမှုဌာနခွဲ၏မှတ်တမ်းများအရ ၂၀၂၃ - ၂၀၂၄ ကာလအတွင်း ပြည်ပသို့ ပျားရည်တန်ချိန် ၂၅၀၀ ခန့် တင်ပို့ရောင်းချခဲ့ကြောင်းသိရှိရသည်။  မွေးမြူရေးပျားဖြစ်သည့် ဥရောပပျားမျိုးများသည် တောင်သူများစိုက်ပျိုးသီးနှံပွင့်သည့်ရာသီကိုလိုက်၍ ရွှေ့ပြောင်းမွေးမြူကြရသည်။ ထိုကဲ့သို့ ရွှေ့ပြောင်းမွေးမြူခြင်းမှရရှိသော ပျားရည်နှင့်ပျားထွက်ပစ္စည်းများကို ပြည်တွင်းစားသုံးမှုအတွက်သာမက   ပြည်ပသို့တင်ပို့ကာ ရောင်းချခြင်းဖြင့်  နိုင်ငံခြားဝင်ငွေရှာဖွေပေးနိုင်ခဲ့သည်။ 

(၃) ပျားငယ်မျိုး(Dwarf Bees)

ပျားငယ်အမျိုးအစားအနေဖြင့် (ယင်ပျား) Apis Florea နှင့်(ယင်ပျားငယ်) Apis Andreniformis  ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် နှစ်မျိုးလုံးတွေ့ရသည်။ မြေပြန့်လွင်ပြင်ဒေသအားလုံးနီးပါးတွင် တွေ့နိုင်သည်။ အရောင်အသွေးမှာ ယင်ကောင်နှင့်ပုံသဏ္ဌာန်တူသောကြောင့် ယင်ပျားဟုလည်း ခေါ်ဝေါ်သည်။

အာရှပျားမျိုးနွယ်ဝင် ပျားငယ်အမျိုးအစားဖြစ်သည်။ အုံဖွဲ့ခြင်းကို လဟာပြင်တွင် ဖွဲ့တတ်ကြပြီး အကောင်အရွယ်အစားသေးငယ်သလို အုံအရွယ်အစားလည်း သေးငယ်သည်။ လုပ်သားပျား၏အရွယ်အစားသည် အလွန်သေးငယ်သည်။ အရွယ်အစားအားဖြင့် ၇ မီလီမီတာမှ ၁၀ မီလီမီတာအရွယ်ခန့်သာရှိသည်။

အရောင်မှာနီညိုရောင်ဖြစ်သည်။ အာရှနှင့်အာဖရိကဒေသတို့တွင် အများဆုံးတွေ့ရသည်။ အထူးသဖြင့် မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ ဗီယက်နမ်၊ အိုမန်၊ အီရန်၊ အိန္ဒိယ၊ တရုတ်နှင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသရှိ  သစ်တောများတွင် အတွေ့ရများသည်။  အုံဖွဲ့ရာတွင် အုံအသစ်နှင့်အုံအဟောင်းကိုအတူတွဲ၍ အုံဖွဲ့သောအလေ့အကျင့်မရှိပေ။ ထို့အတူ အခြားသောပျားမျိုးများကဲ့သို့  နေရာအဟောင်း၊   အုံအဟောင်းတွင် ပြန်လည်နေထိုင်ခြင်းမျိုးကိုမတွေ့ရပေ။ ယင်ပျားမှပျားရည်ထုတ်ယူသုံးစွဲခြင်းကို ထိုင်းနိုင်ငံအရှေ့ပိုင်းနှင့် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံတို့တွင်တွေ့ရှိရသည်။  မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျောက်ဆည်၊ မန္တလေး၊ မိတ္ထီလာ၊ ပုဂံ၊ ညောင်ဦး၊ မကွေးမြို့နယ်တို့တွင် ပေါများစွာတွေ့ရသည်။ ပျားအုံအရွယ်အစားသေးငယ်သကဲ့သို့ ပျားများသည်  ဝတ်ရည်စုဆောင်းမှုနှင့်အလုပ်လုပ်ရာတွင် အခြားပျားမျိုးများနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက  အနည်းငယ်ပျင်းရိလေးလံသောပျားငယ်မျိုးဖြစ်သည့်အတွက် တောင်သူတို့အတွက်  များစွာအထောက်အကူပြုသည်မဟုတ်သော်လည်း  တတ်နိုင်သလောက်ဝတ်မှုန်ကူးဆောင်ရွက်ကြသူများပင်ဖြစ်သည်။

ပျားဖြင့်ဝတ်မှုန်ကူးသုတေသနဆောင်ရွက်ချက်များ

ပျားသည် သဘာဝအရ  ဝတ်မှုန်ကူးဝန်ဆောင်မှုကိုဆောင်ရွက်ကြသူများဖြစ်ကြပြီး ထိုပျားများကို မိမိတို့စိုက်ပျိုးသောသီးနှံအလိုက် ချထားမွေးမြူခြင်းများဆောင်ရွက်နိုင်ရန် မကွေးတက္ကသိုလ်နှင့် မွေးမြူရေးဆိုင်ရာဆေးတက္ကသိုလ်တို့  အတူပူးပေါင်း၍  စမ်းသပ်ကွက်များဖြင့် သုတေသနပြုဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။  သုတေသနရလဒ်များအရ နှမ်းသီးနှံတွင် ပျားဖြင့်ဝတ်မှုန်ကူးဆောင်ရွက်ပါက မူလအထွက်နှုန်းထက် ၁ ဆပိုမိုတိုးတက်ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။

ပဲစင်းငုံသီးနှံတွင်မူလအထွက်နှုန်းထက် ၁ ဆပိုမိုတိုးတက်ပြီး နေကြာသီးနှံတွင် မူလအထွက်နှုန်းထက် ၄ ဆခန့်ပိုမိုကြောင်း တွေ့ရှိရသည်။ သုတေသနစမ်းသပ်ခြင်းသည် ပတ်ဝန်းကျင်၏ကျရောက်လာနိုင်သောအခြေအနေအရပ်ရပ်ကို သုံးသပ်ကာ ကြိုတင်ပြင်ဆင်သုတေသနပြုခြင်းဖြစ်သည့်အတွက် ပြင်ပမှပကတိအခြေအနေများဖြင့် တိုက်ရိုက်ကိုက်ညီမည်တော့မဟုတ်ပေ။ သို့သော် သုသေသနအပေါ် သုံးသပ်ကြည့်ပါက ပျားဖြင့်အတူထားစိုက်ပျိုးခြင်းသည် ပျားမရှိခြင်းထက် ပို၍တိုးတက်သည်ကိုတော့ ငြင်း၍မရပေ။ အနည်းဆုံး အသီးအနှံများ အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းခြင်းကို ခံစားရမည်ဖြစ်သည်။

ပျားကြီး၊ သစ်ခေါင်းပျားနှင့် ပျားငယ်အုပ်စုများသည် အမျိုးသဘာဝအရ ကွဲပြားခြားနားနေကြသော်လည်း  အဓိကတာဝန်မှာဝတ်မှုန်ကူးခြင်းလုပ်ငန်းကို  ဆောင်ရွက်ကြခြင်းပင်ဖြစ်သည်။

တောင်သူများအနေဖြင့် စိုက်ပျိုးသီးနှံများဖွံ့ဖြိုးအောင် အခြားသွင်းအားစုများ ဖြည့်ဆည်းဆောင်ရွက်ရသကဲ့သို့ ဝတ်မှုန်ကူးခြင်းလုပ်ငန်းကို ဆောင်ရွက်ကြသည့်ပျားမျိုးများအနက် လူတို့မွေးမြူ၍ရသော ပျားမျိုးများကို  တစ်နိုင်တစ်ပိုင်မွေးမြူခြင်းများဆောင်ရွက်မည်ဆိုပါက မိမိတို့၏မူလသီးနှံစိုက်ခင်းကို ပုံမှန်ထက် အထွက်တိုးစေခြင်းအပြင် မိမိတို့မွေးမြူထားသော ပျားအုံများမှရရှိမည့် ပျားရည်နှင့် ပျားထွက်ပစ္စည်းများရောင်းချခြင်းမှလည်း  အပိုဝင်ငွေကို  ထပ်မံရရှိစေမည်ဖြစ်သည့်အတွက် “တောင်သူဝင်ငွေတိုးပွားဖို့   ပျားမွေးမြူရေးအားပေးစို့”ဟုတိုက်တွန်းရေးသားလိုက်ပါသည်။   ။

MWD Web Portal

လောက၌ မိမိအကျိုးစီးပွားလိုလားသူကိုသာလျှင် “မိတ်ဆွေ” ဟု ခေါ်ဆိုထိုက်သည်ဖြစ်ရာ  လူပုဂ္ဂိုလ် တစ်ဦးချင်းအနေဖြင့်လည်းကောင်း၊  အဖွဲ့အစည်းများအနေဖြင့်လည်းကောင်း၊နိုင်ငံများအနေဖြင့် လည်းကောင်း မိမိတို့၏အကျိုးစီးပွားကိုဖြစ်ထွန်းစေနိုင်မည့် မိတ်သင်္ဂဟကိုရှာမှီးမှသာ ကောင်းကျိုး ဖြစ်ထွန်းကြီးပွားနိုင်မည်ဖြစ်သည်။“အမြဲတမ်းရန်သူ၊ အမြဲတမ်းမိတ်ဆွေဟူ၍မရှိ၊ အမြဲတမ်းအကျိုး စီးပွားသာရှိသည်”ဟူသော စကားရှိနေသော်လည်းနှစ်ဦးနှစ်ဖက်လုံးကောင်းကျိုးဒွန်တွဲဖြစ်ထွန်းအောင် သစ္စာ၊ ဉာဏ်ပညာ၊ မုဒိတာတရားများဖြင့် ထိန်းသိမ်းကာ  ဆောင်ရွက်နိုင်ကြလျှင် မိတ်သင်္ဂဟတို့ အကြားတွင် မင်္ဂလာတရားများနှင့် ပြည့်စုံနေမည်သာဖြစ်သည်။

ဗဟုဝင်ရိုးဆီဦးတည်သောကမ္ဘာကြီးတွင် ဩဇာလွှမ်းမိုးမှု  ပါဝါဟန်ချက်သည် ယခင်ကကဲ့သို့ တစ်ဖက်စောင်းနင်းမဖြစ်တော့ပေ။နိုင်ငံများအနေဖြင့်လည်း မိမိနိုင်ငံပထဝီအနေအထား၊ မိမိနိုင်ငံသယံဇာတ၊ မိမိနိုင်ငံ အဓိကကျောရိုးစီးပွားရေးတို့နှင့် လိုက်လျောညီထွေသည့် မိတ်ဖက်နိုင်ငံများ၊ စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအဖွဲ့အစည်းများတွင် ပါဝင်လာကြသည်။ သို့မှသာလျှင် အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ ဘက်စုံစစ်ပွဲအသွင်ကျူးကျော်မှုများကို ကြံ့ကြံ့ခံကာကွယ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။       

ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်သည် နိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးနယ်ပယ်တွင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးနှင့် မိတ်ဝတ်မပျက်တမ်း ကောင်းမွန်သောဆက်ဆံရေးမူဝါဒဖြစ်သည့် လွတ်လပ်တက်ကြွပြီးဘက်မလိုက်သောနိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို လက်ကိုင်ကျင့်သုံးရပ်တည်လျက်ရှိသည်။နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ကြီးပွားတိုးတက်မှုအတွက် နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ နည်းပညာ၊ တည်ငြိမ်အေးချမ်းရေး၊ အုပ်ချုပ်သူအစိုးရ၏ခေါင်းဆောင်မှုနှင့် နိုင်ငံသားများ၏ပူးပေါင်းပါဝင်မှု စသည့်အချက်များ ဟန်ချက်ညီစွာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ဖို့လိုသလိုကဏ္ဍပေါင်းစုံတွင်  နိုင်ငံတကာနှင့်ချိတ်ဆက်ဆောင်ရွက်မှုသည်လည်း အရေးကြီးသည်။ မိမိနိုင်ငံ၏ တိုးတက်ရာတိုးတက်ကြောင်းအတွက် မိတ်ကောင်းသဖွယ်ဖြစ်သော မိတ်ဖက်နိုင်ငံများနှင့် ပိုမိုချစ်ကြည်ရင်းနှီးသော မဟာမိတ်ဆက်ဆံရေးများ တည်ဆောက်ထားခြင်းအားဖြင့် မိမိနိုင်ငံအတွက် မိတ္တဗလနှင့်ပြည့်စုံစေကာ အကျိုးစီးပွားဖော်ဆောင်နိုင်စွမ်းကို တိုးတက်ကာ မြင့်မားလာစေသည်။

(၂၈) ကြိမ်မြောက်   စိန့်ပီတာစဘတ်နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးဖိုရမ်တွင် ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံနှင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ထိုမှတစ်ဆင့်ရရှိလာမည့်အကျိုးကျေးဇူးများ

မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအကျိုးစီးပွားကိုမျှော်ရည်၍ ဒေသတွင်းအဖွဲ့အစည်းများ၊ မိတ်ဖက်နိုင်ငံများနှင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများကိုဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ထိုအထဲကမှမကြာသေးမီကကျင်းပပြီးစီးခဲ့သည့် ရုရှားနိုင်ငံစိန့်ပီတာစဘတ်မြို့တွင်ကျင်းပသော (၂၈)ကြိမ်မြောက် စိန့်ပီတာစဘတ်နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးဖိုရမ်တွင် ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံနှင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအချို့ကို ထုတ်နုတ်တင်ပြလိုသည်။

မကြာသေးမီက ကျင်းပပြီးစီးခဲ့သည့် ရုရှားနိုင်ငံစိန့်ပီတာစဘတ်မြို့တွင်ကျင်းပသော (၂၈) ကြိမ်မြောက် စိန့်ပီတာစဘတ်နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးဖိုရမ်၏ ဆွေးနွေးမှုအစီအစဉ်တစ်ခု၌ ရုရှားစီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဝန်ကြီး Mr.Maksim Reshe-tnikov သည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုသဘောတူစာချုပ်တစ်ခုဖြစ်သော ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမြှင့်တင်ရေးနှင့် အကာအကွယ်ပေးရေးဆိုင်ရာသဘောတူစာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ကြောင်း တရားဝင်ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုပြုလုပ်မည့်အဓိကနယ်ပယ်မှာ ကမ်းလွန်ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကဏ္ဍဖြစ်သည်ဟု နိုင်ငံတကာသတင်းများတွင်ဖော်ပြထားသည်ကိုတွေ့ရသည်။ အဆိုပါရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုမှတစ်ဆင့်  သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး၊ အခြေခံအဆောက်အဦ၊ သတ္တု၊ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် ဆက်သွယ်ရေးကဏ္ဍများအပါအဝင် အခြားနယ်ပယ်များပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတွင်လည်း လွယ်ကူချောမွေ့စေမည်ဖြစ်သည်။ 

အထက်ပါစာချုပ်ချုပ်ဆိုပြီးအသက်ဝင်ပြီဆိုပါက မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် ကမ်းလွန်ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ထုတ်လုပ်မှုတိုးမြင့်လာကာ ပြည်တွင်းစွမ်းအင်လိုအပ်ချက်ဖြည့်ဆည်းပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

စွမ်းအင်ကဏ္ဍတွင် ကမ္ဘာ့ဈေးကွက်သို့ တက်လှမ်းနိုင်မည့်  အခွင့်အလမ်းကို ချိတ်ဆက်နိုင်မည်ဖြစ်ကာ နိုင်ငံခြားသို့တင်ပို့ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေပြည်တွင်းသို့စီးဆင်းမှုတိုးလာမည်ဖြစ်သည်။ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ငွေ့ကဏ္ဍတွင်  ရုရှားမှနည်းပညာနှင့်လုပ်ငန်းဆောင်ရွက်မှုများကိုရရှိပြီး ပြည်တွင်းလုပ်သားများ၏ အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းနှင့် လုပ်ငန်းကျွမ်းကျင်မှုအရည်အချင်းများလည်း တိုးတက်လာနိုင်သည်။ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုလုပ်ငန်းနှင့်သက်ဆိုင်သော အခြေခံအဆောက်အဦများလည်း တိုးလာနိုင်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးကဏ္ဍနှင့် သတ္တုတူးဖော်ရေးကဏ္ဍတွင် လည်း နည်းပညာအကူအညီရယူကာ တန်ဖိုးမြင့်ထုတ်ကုန်များထုတ်လုပ်လာနိုင်မည်ဖြစ်သည်။

(၂၈)ကြိမ်မြောက်စိန့်ပီတာစဘတ်နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးဖိုရမ်၏  ဆက်စပ်အစည်းအဝေးအဖြစ်ကျင်းပသော ဥရောပ-အာရှ စီးပွားရေးကော်မရှင်နှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့အကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုဆိုင်ရာ ပူးတွဲလုပ်ငန်းအဖွဲ့၏ ဒုတိယအကြိမ်အစည်းအဝေးသည်    မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ဥရောပ-အာရှစီးပွားရေးသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ငါးနိုင်ငံတို့အကြားကုန်သွယ်ရေးနှင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာစေရန် ရည်ရွယ်ဆွေးနွေးခြင်းဖြစ်သည့်အပြင်  ၂၀၁၉  ခုနှစ်မှစ၍ ကုန်သွယ်မှုပမာဏမှာ သုံးဆတိုးလာကြောင်း  ဥရောပ-အာရှစီးပွားရေးကော်မရှင် မေခရို(အကြီးစား)စီးပွားရေးနှင့်  ပေါင်းစည်းရေးဝန်ကြီး Mr.Eldar  Alisherov က ပြောကြားခဲ့ကြောင်း သတင်းထုတ်ပြန်မှုများအရသိရှိရသည်။  

ကုန်သွယ်မှုပမာဏသုံးဆတိုးလာခြင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် EAEU အဖွဲ့အစည်းကြား စီးပွားရေး ဆိုင်ရာဆက်ဆံမှု

ပိုမိုခိုင်မာလာသည့်သက်သေပင်ဖြစ်သည်။ EAEU ၏ပံ့ပိုးကူညီမှုဖြင့်  မြန်မာနိုင်ငံမှ MSME လုပ်ငန်းများ နိုင်ငံတကာဈေးကွက်သို့ ထိုးဖောက်ဝင်ရောက်နိုင်ခြင်း၊ လူသားအရင်းအမြစ်ဖွံ့ဖြိုးမှုများဖြစ်သည့် အလုပ်သင်များစေလွှတ်နိုင်ခြင်း၊ ပညာတော်သင်စေလွှတ်ခြင်း၊   နည်းပညာပိုင်းဆိုင်ရာလေ့ကျင့်ရေးသင်တန်းများစေလွှတ်ခြင်း၊ ကုန်သွယ်ရေးဈေးကွက်အတွက် မိမိနိုင်ငံ၏ပို့ကုန်၊သွင်းကုန်များနှင့်ကိုက်ညီသောနိုင်ငံသစ်များတိုးလာခြင်း စသည့်အကျိုးကျေးဇူးများရရှိနိုင်သည်။

စိန့်ပီတာစဘတ် စီးပွားရေးလုပ်ငန်း/အဖွဲ့အစည်းများနှင့် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုတွင် ဆေးဝါး၊ ဆောက်လုပ်ရေးနှင့် မြန်မာနိုင်ငံသို့မြေဩဇာတင်ပို့ခြင်း   စသည့်နယ်ပယ်များတွင် စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုမြှင့်တင်ရန် အလားအလာကောင်းများရှိကြောင်း၊ အခြေခံအဆောက်အဦ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုနှင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအတွေ့အကြုံများကိုမျှဝေရန်နှင့် ကုန်စည်နှင့်အခြားဝန်ဆောင်မှုများကို ကမ်းလှမ်းရန်စီစဉ်နေကြောင်း၊ နှစ်နိုင်ငံအကြားအကျိုးဖြစ်ထွန်းစေမည့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ အရှိန်မြှင့်တင်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ စိန့်ပီတာစဘတ်မြို့တွင်လာမည့်နိုဝင်ဘာလ၂၁ရက်နှင့်၂၂ရက်တို့တွင်ကျင်းပမည့်BRICSအဖွဲ့ဝင်များ၏သတ္တမအကြိမ် နိုင်ငံတကာမြူနီစပယ်ဖိုရမ်သို့ ပါဝင်တက်ရောက်ရန် ဖိတ်ကြားကြောင်းတို့ကို    စိန့်ပီတာစဘတ်   ပြည်ပဆက်ဆံရေးကော်မတီ၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌ Mr.Vyacheslav Kalganov က ပြောကြားခဲ့သည်။

ဆေးဝါးထုတ်လုပ်မှုနှင့်ပတ်သက်၍လည်း ရုရှားနိုင်ငံမှဆေးဝါးဆိုင်ရာအဆင့်မြင့်နည်းပညာများကို မြန်မာနိုင်ငံတွင်ပူးပေါင်းအကောင်အထည်ဖော်နိုင်ခြင်း၊ ဆေးရုံနှင့် ဆေးသုတေသနစင်တာများဆောက်လုပ်ရန်အတွက် ရုရှားနိုင်ငံမှ အတွေ့အကြုံနှင့်နည်းပညာအကူအညီများ၊ ခေတ်မီအဆောက်အအုံဆောက်လုပ်မှုနည်းပညာများ၊ မိမိနိုင်ငံ၏သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် သဟဇာတဖြစ်သောမြေဩဇာထုတ်လုပ်မှုနည်းပညာ၊ စိုက်ပျိုးရေးနည်းပညာများ၊  စက်မှုလယ်ယာနည်းပညာများကိုရရှိနိုင်သည်။ BRICS  ဖိုရမ်သို့ ဖိတ်ကြားခြင်းခံရသည့်အတွက် BRICSအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် တိုက်ရိုက်ကုန်သွယ်မှုများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုအခွင့်အလမ်းများ၊   စွမ်းအင်ဖူလုံရေး၊   ဒစ်ဂျစ်တယ်စီးပွားရေး၊ ကဏ္ဍစုံအတွက် နည်းပညာပံ့ပိုးမှုလမ်းစများပွင့်လန်းလာမည်ဖြစ်သည်။

နောက်ထပ်ဝမ်းသာစရာသတင်းတစ်ခုမှာ မြန်မာ၊ ဂျော်ဒန်နှင့်ဘာရိန်းနိုင်ငံတို့ကို  ၂၀၂၅ ခုနှစ်တွင် ဗီဇာလိုအပ်ချက်ဖျက်သိမ်းရန်စီစဉ်နေကြောင်း ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုဝန်ကြီးဌာန ဘက်စုံစီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် အထူးစီမံကိန်းများဌာန  ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်  Mr.Nikita Kondratyev  က ရုရှားမီဒီယာတစ်ခုဖြစ်သည့်TASSနှင့်တွေ့ဆုံစဉ်ပြောကြားခဲ့သည့်သတင်းဖြစ်သည်။

ဗီဇာလိုအပ်ချက်ဖျက်သိမ်းခဲ့လျှင်ရရှိနိုင်မည့်အကျိုးကျေးဇူးများကိုလည်း အနည်းငယ်ပြောပြလိုသည်။ဗီဇာလိုအပ်ချက်စည်းမျဉ်းများလျော့နည်းသွားသည့်အတွက် ခရီးသွားဧည့်သည်များတိုးလာကာ ခရီးသွားလုပ်ငန်း၊ ဟိုတယ်၊ လေကြောင်းလုပ်ငန်းများတွင်လည်း အကျိုးအမြတ်များပိုမိုဖြစ်ထွန်းလာမည်ဖြစ်သည်။ ခရီးသွားလုပ်ငန်းဖွံ့ဖြိုးလာလျှင် ခရီးသွားဧည့်သည်များဆီမှ ဝင်ငွေကြောင့် ဒေသတွင်းစီးပွားရေးတိုးခြင်းနှင့် အလုပ်အကိုင်အခွင့်အလမ်းများလည်း ပေါများလာမည်ဖြစ်သည်။ ကုန်သွယ်မှုလုပ်ငန်းတွင်လည်း နှစ်နိုင်ငံမှစီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံလိုသူများအနေဖြင့် ဗီဇာအဟန့်အတားကင်းမှုကြောင့်ဆောင်ရွက်နေသည့်လုပ်ငန်းများ ပိုမိုအဆင်ပြေချောမွေ့နိုင်သည်။ ယဉ်ကျေးမှုဖလှယ်ခြင်းကိစ္စများနှင့်  ရုရှားနိုင်ငံရှိ တက္ကသိုလ်များသို့ ပညာတော်သင်စေလွှတ်ခြင်းကိစ္စများတွင် ပိုမိုလွယ်ကူချောမွေ့လာမည်ဖြစ်သည်။ ဗီဇာဖျက်သိမ်းခြင်း ဖြင့် နှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးကို ပိုမိုနီးကပ်စေမည်ဖြစ်သည်။

အထက်ပါအကြောင်းအရာများသည် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် စီးပွားရေးပူး ပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများစွာထဲမှ တစ်ခုဖြစ်သော (၂၈)ကြိမ်မြောက်စိန့်ပီတာစဘတ်နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးဖိုရမ်သို့မြန်မာကိုယ်စား လှယ်အဖွဲ့ပါဝင်တက်ရောက်ခဲ့သည့် ဆောင်ရွက်ချက်များနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မြန်မာနိုင်ငံရရှိမည့်  စီးပွားရေး ဆိုင်ရာအကျိုးကျေးဇူးများကို လူတိုင်းနားလည်လွယ်အောင် အကြမ်းဖျင်းသုံးသပ်ဖော်ပြ ထားခြင်း ဖြစ်သည်။

စီးပွားရေးသည်နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအတွက်အလွန်အရေးပါပုံ

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန်အတွက် စီးပွားရေးသည် အဓိကအရေးပါသောအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင် သည်။ စီးပွားရေးတောင့်တင်းခိုင်မာပါက ကုန်သွယ်ရေးပိတ်ဆို့မှုဒဏ်၊ စီးပွားရေးကျဆင်းမှုဒဏ်၊ ကမ္ဘာ့ ကပ်ရောဂါများကြောင့်ဖြစ်ပေါ်သော  စီးပွားရေးကျပ်တည်းမှုဒဏ်များကို ခံနိုင်ရည်ရှိပြီး ပြည်တွင်း စီးပွားရေးကို ထိန်းသိမ်းထားနိုင်ပါလိမ့်မည်။ ပြည်တွင်းလူမှုစီးပွားဘဝမြင့်မားမှုကြောင့် နိုင်ငံသားတိုင်း ၏တစ်ဦးချင်းဝင်ငွေတိုးတက်စေပြီး အလုပ်လက်မဲ့နှုန်းလျော့ကျစေသည်။ ထို့ပြင်  နိုင်ငံခြားရင်းနှီး မြှုပ်နှံ မှုဆောင်ရွက်မည့် နိုင်ငံများအတွက် မိမိနိုင်ငံ၏တည်ငြိမ်သောစီးပွားရေးအခြေအနေသည် စိတ်ချ ယုံကြည်မှုကို တိုးစေသည်။ နိုင်ငံတကာ နှင့်စီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုများ၊ ကုန်သွယ်ရေး သဘော တူညီချက်များတွင်လည်းမိမိနိုင်ငံ၏စီး ပွားရေးအခြေအနေများကြောင့် လွယ်ကူမြန်ဆန်ကာ  အခွင့် အလမ်းများ တစ်ခုပေါ်တစ်ခုဆင့်ပေါ်ပေါက်လာနိုင်ပေသည်။ စီးပွားရေးတောင့်တင်း ခိုင်မာခြင်းသည် မိမိနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေးနှင့်ကာကွယ်ရေးကဏ္ဍ တို့တွင်ပါ တိုက်ရိုက်အချိုးကြမည် ဖြစ်သည်။

အနှစ်ချုပ်ရသော် စီးပွားရေးတောင့်တင်းခိုင်မာမှုနှင့် နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုတို့သည် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၏ စဉ်ဆက်မပြတ်ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် အဓိကသော့ချက်ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် မိမိ နိုင်ငံအကျိုးစီးပွား အရှိန်အဟုန်ဖြင့်တိုးမြင့်စေရန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအနေဖြင့် စီးပွားရေးပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုများကို မိတ်ဖက်နိုင်ငံများ၊ စီးပွားရေးအဖွဲ့အစည်းများနှင့်ပူးပေါင်းကာ စဉ်ဆက်မပြတ် ဆောင်ရွက်သွားရမည်ဖြစ်ပါကြောင်း တိုက်တွန်းရေးသားလိုက်ရပါသည်။    ။ 

ကိုးကား

https://www.reuters.com/business/energy/russia-signs-investment-deal-wit...

https://tass.com/economy/1977721

https://eec.eaeunion.org/en/news/eldar-alisherov-nash-dialog-prizvan-sod...

https://en.iz.ru/en/1908962/2025-06-23/russia-plans-cancel-visas-three-c...

လျှပ်စစ်စွမ်းအင်သုံးယာဉ် (EV) ဈေးကွက်မှာတော့ တရုတ်နိုင်ငံရဲ့ BYD က မြင့် မားတဲ့စွမ်းဆောင်ရည်နဲ့အတူ အာမခံချက် အရှိဆုံးသော ဦးဆောင်ကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်လာ နေပါတယ်။ အခုနောက်ဆုံးအနေနဲ့ BYD ကုမ္ပဏီက God's Eye လို့ခေါ်တဲ့ အဆင့်မြင့်ယာဉ်မောင်းထောက် ပံ့ရေးစနစ်ကိုဖန်တီးထားပါတယ်။ ဒီဖန်တီးမှုရဲ့တစ် စိတ်တစ်ပိုင်းအဖြစ် L4-level မောင်းသူမဲ့စနစ်လည်း ပါဝင်ပါတယ်။ ထူးခြားချက်တစ်ခုကတော့ BYD က သူတို့ရဲ့ထုတ်ကုန်ကိုအာမခံတဲ့အနေနဲ့ အလုံးစုံအာ မခံကိုပါ ထည့်သွင်းပေးထားတာပါ။

ဒီစနစ်ထဲမှာ အဆင့်မြင့်မားလှတဲ့ ပါကင်ထိုးစနစ် များပါဝင်ပြီး အရှိန်နှုန်းသုံးမျိုးနဲ့ပါကင်ထိုးတဲ့လုပ်ဆောင်ချက်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလုပ်ဆောင်ချက်ထဲမှာ အသုံးပြုသူရဲ့ အတွေ့အကြုံကိုလည်း မြှင့်တင်ထားပါတယ်။ ဒီအတွက်အသုံးပြုထားတဲ့ L4 စနစ်ဆိုတာကတော့ ယာဉ်တစ်စီးအနေနဲ့ ယာဉ်မောင်းသူရဲ့လုပ် ဆောင်ချက်တစ်စုံတစ်ရာ မလိုအပ်ဘဲ ယာဉ်မောင်းနှင်မှုလုပ်ငန်းများအားလုံးကို အလိုအလျောက်လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းကို ဆိုလိုတာပါ။ ဒါ့အပြင် ကြိုတင် သတ်မှတ်ချက်ပေးထားပြီးတော့လည်း သူ့ကိုခိုင်းစေနိုင်ပါတယ်။

BYD ကုမ္ပဏီက သူ့ရဲ့ God's EYE စနစ်အပေါ် သိပ်ကိုယုံကြည်ထားတယ်လို့ သတင်းထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာဖော်ပြထားပါတယ်။ မကြာသေးမီကထွက်ပေါ်လာတဲ့ အွန်လိုင်းထုတ်ပြန်ချက်တစ်ခုအရ အသုံးပြုသူတွေအနေနဲ့  BYD ရဲ့ God's EYE B နဲ့ C စနစ်တွေကို မကြာခင်မှာ အဆင့်မြှင့်တင်နိုင်တော့မှာ ဖြစ်တယ်လို့ ပြောထားတာတွေ့ရပါတယ်။

BYD က သူတို့ရဲ့ L4 ပါကင်ထိုးစနစ်ဟာ နိုင်ငံတကာစံချိန်စံညွှန်းတွေအတိုင်း ဖန်တီးထားတာဖြစ်တယ်လို့ဆိုပါတယ်။ သီးခြားအခြေအနေတွေမှာ ကားအနေနဲ့ ယာဉ်မောင်းရဲ့ လုပ်ဆောင်ချက် လုံးဝမလိုအပ်ပါဘဲ ပါကင်ထိုးခြင်းအလုပ်ကို ကိုယ်တိုင်လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်း ရှိတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ တကယ်လို့များ သူတို့စနစ်ကိုအသုံးပြုပြီး ပါကင်ထိုးတဲ့နေရာမှာ မှားယွင်းမှုတစ်ခုခုဖြစ်သွားတယ်ဆိုရင် ယာဉ်မောင်းသူအစား ကားကသာ တာဝန်အပြည့်အဝယူသွားမှာပါလို့ BYD ရဲ့ထုတ်ပြန်ချက်ထဲမှာ ဖော်ပြထားပြန်ပါတယ်။

အဲဒီလိုမျိုးတာဝန်ယူမှုထဲမှာ God's EYE စနစ်ကို အသုံးပြုခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ပြုပြင်မှုကုန်ကျ စရိတ်များအားလုံး၊ တတိယအဖွဲ့ရဲ့ ပျက်စီးမှုအားလုံး၊ လူပုဂ္ဂိုလ်ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိမှုအတွက် လျော်ကြေးငွေအားလုံးကို BYD က ပေးလျော်မှုတွေ လုပ်ဆောင်သွားမှာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူတို့စနစ်ရဲ့မှားယွင်း မှုကြောင့် ဒီလိုမျိုးမတော်တဆမှု ဖြစ်လာခဲ့တယ်ဆိုရင်ပေါ့လေ။

အကယ်၍ ဒီလိုမတော်တဆမှုဖြစ်လာခဲ့တယ်ဆိုရင် ယာဉ်မောင်းသူအနေနဲ့ အာမခံကုမ္ပဏီကနေ တစ်ဆင့်လျှောက်ထားစရာမလိုဘဲ BYD ကုမ္ပဏီကို တိုက်ရိုက် ဆက်သွယ်နိုင်တယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ ဒီလိုမျိုးဆက်သွယ်လာရင် ဘယ်လိုအာမခံငွေသားကိုမျှ ထိခိုက်မှုမရှိဘဲ သီးခြားအာမခံအနေနဲ့ ပေးလျော်မှု တွေလုပ်သွားမယ်လို့ ပြောပါတယ်။

BYD အနေနဲ့ God's EYE အဆင့်မြင့်ယာဉ်မောင်းသူ အထောက်အပံ့ပေးစနစ်ကို ယခုနှစ်ဖေဖော်ဝါရီလမှာ စတင်မိတ်ဆက်ခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ သူတို့ထုတ်လုပ်ထားတဲ့ မော်တော်ကားတွေအားလုံး ဒီစနစ်ကို အသုံးပြုနိုင်စေဖို့အတွက် ဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။       

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့ ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်က  သွေးအားနည်းမှုတွေ့ကြုံနေကြရပြီး    ယင်းတို့အနက် အများစုမှာ သံဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ကြောင်း လေ့လာသိရှိရပါတယ်။ အသက် ၁၉ နှစ်ကနေ ၅၀  နှစ်အရွယ်အမျိုးသားတွေအတွက်    နေ့စဉ်သံဓာတ်လိုအပ်ချက်ပမာဏမှာ  ၈  မီလီဂရမ်ဖြစ်ပြီး  အမျိုးသမီးတွေအတွက်   ၁၈   မီလီဂရမ် လိုအပ်ပါတယ်။   ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုများတဲ့ အမျိုးသမီးတွေမှာတော့ ယင်းပမာဏထက်ပိုပြီး လိုအပ်နေတဲ့အပြင် ကိုယ်၀န်ဆောင်တွေအတွက် ၂၇ မီလီဂရမ်လိုအပ်ကြောင်း အမျိုးသားကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (NIH) ရဲ့ ဖော်ပြချက် အရ သိရပါတယ်။

သံဓာတ်ချို့တဲ့မှုကြောင့်ခန္ဓာကိုယ်မှာရှိတဲ့တစ်သျှူးတွေဆီ အဆုတ်မှအောက်ဆီဂျင်ကို သယ်ဆောင်ပေးတဲ့ ပရိုတင်းဓာတ်ဖြစ်တဲ့ ဟေမိုဂလိုဘင်ထုတ်လုပ်မှုပမာဏ မလုံလောက်ဖြစ်လာတဲ့အတွက် မောပန်းပြီးအားအင်ကုန်ခန်းခြင်း၊   အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်း၊ ရင်ဘတ်နာခြင်း၊ နှလုံးခုန်နှုန်းမူမမှန်ခြင်း နဲ့ အသားအရေဖျော့တော့ခြင်း စတာတွေတွေ့ကြုံရနိုင်ပါတယ်။ ပျမ်းမျှအမျိုးသမီး ၁၀ ဦးမှာ ခြောက်ဦးလောက် သံဓာတ်ချို့တဲ့လေ့ရှိကြပါတယ်။

သံဓာတ်က လူသားအကျိုးပြုသတ္တုဓာတ်တစ်မျိုးဖြစ်တာကြောင့် မိမိခန္ဓာကိုယ်မှာ သံဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်း ရှိ၊ မရှိ အောက်ပါလက္ခဏာရပ်တွေနဲ့ ဆန်းစစ်နိုင် ပါတယ်။

အလွန်အမင်းမောပန်းခြင်း

ခန္ဓာကိုယ်က သံဓာတ်ကိုအသုံးပြုပြီး သွေးကလာပ်စည်းဆဲလ်တွေထဲမှာရှိတဲ့အောက်ဆီဂျင်ကို သယ်ယူပေးတဲ့ သွေးနီဓာတ်တစ်မျိုးကို ထုတ်လုပ်ပေးပါတယ်။ သံဓာတ်ချို့တဲ့လာတဲ့အခါကျန်းမာသန်စွမ်းတဲ့သွေးဆဲလ်တွေအလုံအလောက်မရှိတော့ဘဲ အလွန်အမင်းမောပန်းနွမ်းနယ်လာပါ တယ်။

အာရုံစူးစိုက်၍ မရခြင်း

သံဓာတ်ချို့တဲ့လာတဲ့အခါအာရုံခံအင်္ဂါအဖွဲ့အစည်းတွေ ချို့ယွင်းသွားတာကြောင့် နေ့စဉ်ပုံမှန်လုပ်နေကျအလုပ်တွေမှာတောင်အာရုံစူးစိုက်လို့မရတော့ဘဲ စွမ်းဆောင်ရည်တွေတဖြည်းဖြည်း ကျဆင်းလာပါတယ်။

စိတ်၀င်စားမှုမရှိခြင်း

သံဓာတ်ချို့တဲ့လာခြင်းကြောင့်အာရုံခံအင်္ဂါအဖွဲ့အစည်းတွေကိုထိခိုက်စေရုံမကစိတ်နောက်ကျိလာပြီးမိမိပတ်၀န်းကျင်၊ မိသားစု၊လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေအပေါ်မှာ အရင်ကလို စိတ်၀င်စားမှု မရှိတော့ဘဲ တစ်ယောက်တည်းနေလိုစိတ် ပြင်းပြနေတတ်ပါတယ်။

အသက်ရှူကျပ်ခြင်း

သွေးထဲမှာ သံဓာတ်လုံလောက်မှုမရှိတဲ့အခါ ခန္ဓာကိုယ်က   အောက်ဆီဂျင်လိုအပ်လာပြီး  အသက်ရှူမ၀ဘဲ မွန်းကျပ်မှုတွေ ဖြစ်လာပါတယ်။ ပုံမှန်လေ့ကျင့် ခန်းလုပ်တဲ့အခါ၊  ပုံမှန်လမ်းလျှောက်တဲ့ အခါတွေမှာ အရင်ကနဲ့မတူ သိသိသာသာအသက်ရှူမ၀ဖြစ်လာခြင်းက  သံဓာတ်ချို့တဲ့နေတဲ့လက္ခဏာ တွေပဲဖြစ်ပါ တယ်။

အသားအရေဖြူရော်ရော်ဖြစ်ခြင်း

လူ့ခန္ဓာကိုယ်အတွင်း သံဓာတ်ချို့တဲ့နေရင် နှုတ်ခမ်း၊ လက်ဖဝါး၊ အောက်မျက်ခမ်းအတွင်းသားတွေ ဖြူဆုတ်လာခြင်း၊လက်ဖဝါးနဲ့ခြေဖဝါးတွေ အေးစက်လာခြင်း၊မျက်နှာနဲ့အသားအရေတွေ ဖြူရော်ရော်ဖြစ်လာခြင်းတို့ ဖြစ်လာပါတယ်။

ကြွက်သားတွေနာကျင်ခြင်း

ခန္ဓာကိုယ်ကြွက်သားတွေမှာ သံဓာတ်အားနည်း လာတာကြောင့်ကြွက်သားတွေလျော့ရဲလာပြီး တော်ရုံဖိမိတွန်းမိတာကိုတောင် အထိမခံနိုင်တော့ဘဲ နာကျင်လာပါတယ်။ ဒါ့ပြင် အရေပြားအောက်ခြေမှာအလွယ်တကူသွေးခြည်ဥလာပြီး အရေပြားတွေ အညို အမည်းစွဲလာပါတယ်။

ခြေသည်း၊ လက်သည်းတွေကွဲထွက်ခြင်း

ခြေသည်း၊လက်သည်းအစပ်နားတွေအလိုလို တစ်စစီကွဲထွက်ခြင်းကသံဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းရဲ့လက္ခဏာတစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။တချို့သူတွေမှာလက်သည်းခွံတွေက အပေါ်ကိုဖောင်းမနေတော့ဘဲ ဇွန်းသဏ္ဌာန်အတွင်းပိုင်းကိုချိုင့်ခွက်၀င်နေကြပါတယ်။

မကြာခဏဖျားနာခြင်း

အသက်ရှူလမ်းကြောင်းကနေတစ်ဆင့် အလွယ်တကူ ကူးစက်နိုင်တဲ့ အအေးမိ၊ နှာစေး၊  ချောင်းဆိုး စတဲ့   ရာသီဖျားတွေ    မကြာခဏကူးစက်ခံရခြင်း၊ အနည်းငယ်အအေးခံရုံနဲ့  နှာခေါင်းပိတ်ခြင်း၊ နှာစေးခြင်း၊   အသံ၀င်ခြင်းတို့ကလည်း  သံဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။

ပန်းရောင် သို့မဟုတ် အနီရောင်ဆီးသွားခြင်း

သွေးဆုံးပြီးအမျိုးသမီးတွေ ပျမ်းမျှ ၁၀ ဦးမှာ နှစ်ဦးလောက်က ပန်းရောင် သို့မဟုတ် အနီရောင်ဆီးသွားတတ်ပါတယ်။ တချို့အမျိုးသမီးတွေက လက်ဖက် ရည်ကြမ်းကျကျကဲ့သို့  နီညိုရောင်ဆီးသွားတတ်ပါတယ်။ အကယ်၍ အနီရောင်ခြယ်စတော်ဘယ်ရီသီး တွေ၊ beet root ခေါ် သကြားမုန်လာခေါ်သွေးနီရောင် အရည်ရွှမ်းတဲ့မုန်လာဥနီတွေ၊နဂါးမောက်သီး အနီတွေကို မစားမသောက်ဘဲ ဆီး အရောင်က  သူ့အလိုလို  ပန်းရောင် သို့မဟုတ်  အနီရောင်ပြောင်းသွား ခြင်းက သံဓာတ်ချို့တဲ့ခြင်းရဲ့ လက္ခဏာဖြစ်ပါတယ်။

သံဓာတ်ဖြည့်တင်းပေးတဲ့အစားအစာများ

- တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့အမဲအသည်းမှာ သံဓာတ် ၅ ဒသမ ၈ မီလီဂရမ်ပါရှိပြီး ကျန်းမာရေးကိုထိခိုက်စေမယ့် အဆီနဲ့ကယ်လိုရီပါ၀င် မှု လွန်စွာနည်းပါးတဲ့အတွက် စားပေးသင့်ပါ တယ်။

- တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့ အမဲသား(မိုးခိုသား)မှာ  သံဓာတ် ၂  ဒသမ  ၉ မီလီဂရမ်ပါရှိတဲ့ အပြင်ကျန်းမာရေးကို  အထောက်အကူဖြစ် စေတဲ့ ပရိုတင်း၊ ဗီတာမင်ဘီ-6 ၊ ဗီတာမင်-C နှင့် ဗီတာမင်-D တို့ ကြွယ်၀စွာပါရှိတဲ့အတွက် စားပေးသင့်ပါတယ်။

-  တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့ အမဲသားမှာ သံဓာတ် ၁ ဒသမ ၈ မီလီဂရမ်ပါရှိပြီး ခန္ဓာကိုယ်အတွက်မလိုလားအပ်တဲ့ကိုလက်စထရောတွေကျဆင်းအောင်ပံ့ပိုးပေးပါတယ်။ဒါကြောင့် အမဲသားစားပေးသင့်ပါတယ်။

-  တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့ကြက်(ရင်ပုံသား)မှာ သံဓာတ် ၁ ဒသမ ၁  မီလီဂရမ်ပါရှိနေလို့ ခြေလေးချောင်းသားမစားသူတွေအဖို့ သံဓာတ် အားဖြည့်စာအဖြစ်  ကြက်ရင်ပုံစားပေးသင့်ပါတယ်။

-   တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့ဆယ်လ်မွန်ငါးမှာ သံဓာတ် သုည  ဒသမ  ၇  မီလီဂရမ်ပါရှိပြီးOmega-3 Fatty Acid တွေပါရှိနေတာကြောင့် သွေးခဲပိတ်ဆို့ခြင်းနဲ့ လေဖြတ်ခြင်းတွေမဖြစ်အောင် ကာကွယ်ပေးနိုင်တဲ့အတွက် စားပေးသင့်ပါတယ်။

- တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့ရွှေဖရုံသီးအစေ့မှာ   သံဓာတ် ၄  ဒသမ  ၂   မီလီဂရမ်ပါရှိပြီး   ကျောက်ကပ်ကျောက်တည်ခြင်းကနေလည်း ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

-   တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့ချောကလက်စစ်စစ် အမည်းရောင်ထဲမှာ  သံဓာတ်  ၄  ဒသမ  ၁ မီလီဂရမ်ပါရှိပြီး သွေးထဲက ကိုလက်စထရော တွေကိုလျော့ကျစေပြီးသွေးအားနည်းခြင်း ကနေလည်း ကာကွယ်ပေးပါတယ်။

-  တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့ စမုန်ဖြူ(အခြောက်)မှာ   သံဓာတ်  ၃  ဒသမ  ၇   မီလီဂရမ်ပါရှိပြီး အမျှင်ဓာတ်၊ ဗီတာမင်-A၊ ဗီတာမင်-C တို့ပါရှိ နေတဲ့အပြင် ခန္ဓာကိုယ်ကို ဘေးဥပဒ်ဖြစ်စေတဲ့ကိုလက်စထရောလုံး၀မပါရှိတဲ့အတွက် စားပေးသင့်ပါတယ်။

 - တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့Apricots    ခေါ် ဆီးသီးခြောက်ထဲမှာ သံဓာတ် ၃ ဒသမ ၆ မီလီ ဂရမ်ပါရှိပြီး ခန္ဓာကိုယ်အကျိုးပြု beta caro-tene၊ အမျှင်ဓာတ်နှင့် တခြားအာဟာရဓာတ် တွေပါရှိပါတယ်။

-တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့ပဲနီကလေးထဲမှာ သံဓာတ် ၃ ဒသမ ၃ မီလီဂရမ်ပါရှိပြီး မပျော်၀င်လွယ်တဲ့အမျှင်ဓာတ်တွေပါရှိနေတာကြောင့် ဆာလောင်မွတ်သိပ်မှုမဖြစ်စေဘဲ အဆာခံစေပါတယ်။

-  တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့  အာလူးထဲမှာ  သံဓာတ် ၃  ဒသမ  ၂   မီလီဂရမ်ပါရှိပြီး  အာဟာရသိဒ္ဓိ ပြည့်၀တဲ့အစာဖြစ်ပါတယ်။

-   တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့     ဟင်းနုနယ်ထဲမှာ သံဓာတ် ၃ ဒသမ ၂ မီလီဂရမ်ပါရှိပြီး ကင်ဆာ ဆဲလ်တွေကြီးထွားမှုကို  ဟန့်တားပေးနိုင်စွမ်း ရှိပါတယ်။

-   တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့        ပဲကတ္တီပါထဲမှာ သံဓာတ် ၂ ဒသမ ၆ မီလီဂရမ်ပါရှိပြီး ခွန်အား တိုးပွားစေတဲ့အပြင်နှလုံးရောဂါဖြစ်နိုင်ခြေ နည်းပါးအောင်ကူညီပေးပါတယ်။

 - တစ်ခွက်စာပမာဏရှိတဲ့  ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်းထဲမှာ သံဓာတ်  ၁  ဒသမ  ၂  မီလီဂရမ်ပါရှိပြီး  အမျှင်ဓာတ်တွေအမြောက်အမြားပါရှိတာကြောင့် အူမကြီးနဲ့အစာအိမ်ကင်ဆာတွေမဖြစ်စေအောင်ဟန့်တားပေးပါတယ်။

MWD Web Portal

Photo- အစိမ်းရောင်လမ်း

ငါးနှစ်အောက်ကလေး ပြုစုစောင့်ရှောက်ရေး

၂ဝ၂၃ ခုနှစ်အတွင်း ကမ္ဘာတစ်ဝန်း အသက်ငါးနှစ်အောက်ကလေးသေဆုံးမှုအရေအတွက် ၄ ဒသမ ၈ သန်းသို့ ကျဆင်းသွားကြောင်း ယင်းနှစ်   မတ်လ  ၂၅ ရက်က  ထုတ်ပြန်သော  ကုလသမဂ္ဂ၏အစီရင်ခံစာသစ်တွင် ဖော်ပြထားသည်။ ၂ဝ၂၂ ခုနှစ်က အသက်ငါးနှစ်မတိုင်မီ သေဆုံးသော ကလေးငယ်အရေအတွက် ငါးသန်းအောက်သို့ ပထမအကြိမ် ရောက်ရှိခဲ့သည်။ သို့ရာတွင် တိုးတက်မှုနှုန်းနှေးကွေးနေပြီး ကာကွယ်နိုင်သောရောဂါများဖြင့် ကလေးများစွာ အသက်ဆုံးရှုံးနေရဆဲ ဖြစ်သည်။

ကမ္ဘာတစ်ဝန်းအသက်ငါးနှစ်အောက်ကလေးသေဆုံးမှုသည် ဆယ်စုနှစ်များစွာပင် စိန်ခေါ်မှုတစ်ရပ်အဖြစ်ရှိနေခဲ့သည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ ကြိုးပမ်းအကောင်အထည်ဖော်မှုများကြောင့်  အသက်ငါးနှစ်အောက် ကလေးသေဆုံးမှုနှုန်းသည် ၂ဝ၂၂ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် ၅၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ ကျဆင်းကာ ပထမအကြိမ် သမိုင်းဝင်မှတ်တိုင်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အဆင်းရဲဆုံးမိသားစုများမှ မွေးဖွားလာသောကလေးများသည် အချမ်းသာဆုံးမိသားစုများနှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက အသက်ငါးနှစ်မတိုင်မီ သေဆုံးနိုင်ခြေ နှစ်ဆ၊ ပဋိပက္ခဒဏ်ခံရသော အခြေအနေများတွင်  နေထိုင်သောကလေးများသည်  တခြားနေရာများရှိ ကလေးများထက် ငါးနှစ်မပြည့်မီ သေဆုံးနိုင်ခြေ သုံးဆနီးပါး ပိုများသည်ဟု ကုလသမဂ္ဂကဆိုသည်။

နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ၌ မိခင်သေဆုံးမှုနှုန်း၊ မွေးကင်းစကလေးသေဆုံးမှုနှုန်း၊ ငါးနှစ်အောက်ကလေးသေဆုံးမှုနှုန်းများသည် စီးပွားရေး၊ လူမှုရေးနှင့် ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ အညွှန်းကိန်းများဖြစ်၍ အထူးဦးစားပေးကဏ္ဍအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် မိခင်၏ အာဟာရ၊ မွေးဖွားစဉ်နှင့် မီးတွင်းကာလ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုများသည် မွေးကင်းစကလေးတစ်ဦး၏ ကျန်းမာရေးအတွက် အဓိကအဆုံးအဖြတ်ပေးသည့် အကြောင်းတရားများဖြစ်သည်။   ထို့ကြောင့်   ကိုယ်ဝန်ရှိချိန်မှစ၍ စနစ်တကျ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စောင့်ရှောက်မှုခံယူရန်၊ တတ်ကျွမ်းသူနှင့် မွေးဖွားရန်၊ အခြေခံမွေးကင်းစကလေးပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်းဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်မှုနှင့် အထောက်အပံ့ပစ္စည်းများ ရရှိရေးတို့မှာ အရေးပါသည့် ကိစ္စရပ်များဖြစ်သည်။

မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ငါးနှစ်အောက်ကလေး သေဆုံးမှုအခြေအနေမြန်မာနိုင်ငံ၌လည်း အသက်ငါးနှစ်အောက်ကလေး သေဆုံးမှုနှုန်းနှင့် မွေးကင်းစကလေးသေဆုံးမှုနှုန်းသည် နိုင်ငံ၏ လူမှုစီးပွားဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအညွှန်းကိန်းအဖြစ် ပါဝင်နေသည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ ၂ဝ၂၂ ခုနှစ် ကလေးသေဆုံးမှုခန့်မှန်းချက်အစီရင်ခံစာအရ မြန်မာနိုင်ငံသည် အသက်ငါးနှစ်အောက်ကလေးသေဆုံးမှုကို လျှော့ချရာတွင် ရလဒ်ကောင်းများ ရရှိနေကြောင်း အောက်ပါအတိုင်း တွေ့ရသည်။

- မွေးကင်းစကလေး သေဆုံးမှုနှုန်းအဖြစ် ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်တွင် အရှင်မွေးကလေး ၁ဝဝဝ လျှင် ၃၇ ဦးခန့်မှ ၂ဝ၂၂ ခုနှစ်တွင် အရှင်မွေး ကလေး ၁ဝဝဝ လျှင် ၂၁ ဦးခန့်သို့လည်းကောင်း၊ - အသက်တစ်နှစ်အောက်ကလေးသေဆုံးမှုနှုန်းအနေဖြင့် ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်တွင် အရှင်မွေးကလေး ၁ဝဝဝ လျှင် ၆ဝ ဦးခန့်မှ ၂ဝ၂၂ ခုနှစ်တွင် အရှင်မွေးကလေး ၁ဝဝဝ လျှင် ၃၂ ဦးခန့်သို့လည်းကောင်း၊ - အသက်ငါးနှစ်အောက်ကလေးသေဆုံးမှုနှုန်းသည် ၂ဝဝဝ ပြည့်နှစ်တွင် အရှင်မွေးကလေး ၁ဝဝဝ လျှင် ၈၃ ဦးခန့်မှ ၂ဝ၂၂ ခုနှစ်တွင် အရှင်မွေးကလေး ၁ဝဝဝ  လျှင် ၄ဝ ဦးခန့်သို့လည်းကောင်း လျှော့ချနိုင်ခဲ့ကြောင်း သိရသည်။

အသက်ငါးနှစ်အောက်ကလေးအား ပြုစုစောင့်ရှောက်နည်းအသက်ငါးနှစ်အောက်ကလေးတွင် အောက်ဖော်ပြပါ  အထွေထွေအန္တရာယ်လက္ခဏာများအနက်   တစ်ခုခုဖြစ်ပေါ်လာပါက   ဆေးရုံ/ဆေးခန်း/ကျန်းမာရေးဌာနသို့ နေ့ညမဆိုင်း ချက်ချင်းသွားရောက်ပြသပါ။

- အရည်မသောက်နိုင်ခြင်း သို့မဟုတ် နို့မစို့နိုင်ခြင်း။

- စားသောက်သမျှအန်ခြင်း။

- တက်ခြင်း (နေမကောင်းစဉ်တွင် တက်ခြင်း သို့မဟုတ် တက်နေခြင်း)။

- မှိန်း၍ နှိုးရခက်ခြင်း သို့မဟုတ် သတိလစ်ခြင်း။

- အထွေထွေအန္တရာယ်လက္ခဏာရှိပါက    ပြင်းထန်သောအခြေအနေတွင်ရှိသဖြင့် အဆိုပါကလေးငယ်အား ဆေးရုံသို့ အရေးပေါ်လွှဲပြောင်းပို့ရန်လိုအပ်သည်။

နေမကောင်းသောကလေးအား ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်း

- ကလေးကိုယ်ပူခြင်း သို့မဟုတ် အန်ခြင်း သို့မဟုတ် ဝမ်းသွားခြင်းများကြောင့် ခန္ဓာကိုယ်တွင် အရည်ဓာတ်များ လျော့နည်းသွားသဖြင့် အရည်ပိုတိုက်ရန် လိုအပ်သည်။ (ဥပမာ အသက်ခြောက်လအောက်တွင် မိခင်နို့၊ အသက်ခြောက်လအထက်တွင် မိခင်နို့တိုက်ကျွေးနေပါက မိခင်နို့အပြင် ဆန်ပြုတ်၊ ထမင်းရည်၊ ရိုးရိုးရေ၊ လိုအပ်ပါက ဓာတ်ဆားရည်)။

- အစားအစာကို ပုံမှန်ကျွေးမှသာ ကိုယ်ခံအားကောင်းပြီး မြန်မြန်နေကောင်းစေပါသည်။

- မိခင်နို့တိုက်နေသော ကလေးအား မိခင်နို့ ဆက်တိုက်ပါ။ ပုံမှန်ထက် အကြိမ်ရေ ပိုတိုက်သင့်ပါသည်။

- ဓာတ်ဆားရည်၊ စွပ်ပြုတ်၊ ဆန်ပြုတ်၊ နို့နှင့် လတ်ဆတ်သော သစ်သီးဖျော်ရည် စသည်တို့ တိုက်ကျွေးနိုင်သည်။ ကလေးအန်ပါက ခဏနား၍ နည်းနည်းချင်း ပြန်တိုက်ပေးပါ။

- ကျွေးနေကျအစားအစာများကို ပုံမှန်ဆက်၍ကျွေးပေးပါ။ ကလေးအတွက် ပျော့ပျောင်းနူးညံ့သော အစာများဖြစ်ရပါမည်။

- အန္တရာယ်လက္ခဏာများ စောင့်ကြည့်ပါ။

- နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ   မဝင်နိုင်ရန်   နာလန်ထချိန်တွင် စားနေကျထက် တစ်နပ်ပိုကျွေးပါ။  အနည်းဆုံး တစ်ပတ်ခန့်ကျွေးပါ။

ဖျားနေသောကလေးငယ်ကို အိမ်တွင်ပြုစုစောင့်ရှောက်ခြင်း

- ကလေးငယ်များ နေမကောင်းဖြစ်သည့်အခါ အစာမကျွေးခြင်း၊ အစားအစာလျှော့ကျွေးခြင်းမပြုလုပ်ရပါ။ စားနေကျအစားအစာ အတိုင်း ပုံမှန်ဆက်ကျွေးပါ။

- နို့စို့ကလေးများကို မိခင်နို့ဆက်တိုက်ပါ။ ခြောက်လအထက်ဖြစ်ပါက အရည်ပိုတိုက်ပါ။

- ကိုယ်အပူချိန်များပါက ရေစိုအဝတ် (ရိုးရိုးရေ) ဖြင့် တစ်ကိုယ်လုံးရေဖတ်တိုက်ပေးပါ။

- ရာသီဥတုနှင့်ကိုက်ညီသော အဝတ်အစားဝတ်ပေးပါ။

- လေကောင်းလေသန့်ရသော၊ လေဝင်လေထွက်ကောင်းသော နေရာ၌ထားပါ။

- မက်ကလောင် မဖောက်ပါနှင့်။

-နာလန်ထချိန်တွင်   အစားအစာကို  အနည်းဆုံးတစ်ပတ်ခန့် ကျွေးနေကျအကြိမ်ထက် တစ်ကြိမ်ပိုကျွေးရန်လိုပါသည်။

အချုပ်ဆိုရလျှင် ငါးနှစ်အောက်ကလေးများ သေဆုံးခြင်းသည် ကာယကံရှင်မိသားစုတိုင်းအတွက် ဝမ်းနည်းဖွယ်ဖြစ်သကဲ့သို့ နိုင်ငံ၏ လူ့မျှော်မှန်းသက်တမ်းတွက်ချက်ရာတွင်လည်း အရေးကြီးသည့်ကိစ္စဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် နိုင်ငံ၏ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုစနစ်ကို လူတိုင်းလက်လှမ်းမီနိုင်မှု၊  ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာ   ရန်ပုံငွေတိုးမြှင့်ရရှိမှုနှင့် လူ့စွမ်းအားအရင်းအမြစ်များ  ပြုစုပျိုးထောင်နိုင်မှုတို့သည် အသက်ငါးနှစ်အောက်ကလေးသေဆုံးမှုကို လျှော့ချရာတွင် အရေးကြီးသည့်အချက်များဖြစ်ပါကြောင်း အကြံပြုရေးသားလိုက်ရပါသည်။

Photo - Shutter Stock