ကျောက်ကပ် ရောဂါရှိတယ်။ ဘာတွေရှောင်စားရမလဲ……. ဆိုတာကို လေ့လာလိုက်ရအောင်နော်။

ဆီးချို၏နောက်ဆက်တွဲကြောင့်ဖြစ်ဖြစ်၊ သွေးတိုးကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် ကျောက်ကပ် ထိခိုက်ပျက်စီးနေသည်။ ထို့အတွက် ကျောက်ကပ် ပျက်စီးနေတာကြောင့် အနေအထိုင် အစားအသောက်ဂရုစိုက်ဖို့လိုလာပါသည်။ အစားတလုတ်ကြောင့် ကျောက်ကပ်ကို မထိခိုက်စေချင်ဘူး။ သို့သော် ဘာတွေရှောင်စားရမှန်းမသိဘူးဆိုသည့် ပုဂ္ဂိုလ်များအတွက် ရေးသား ဖော်ပြလိုက်ပါသည်။

ကျောက်ကပ် ဘာတွေများလုပ်ပေးလဲ……

ကျောက်ကပ်ဆိုတာက နံရိုးများ၏အောက်ဘက်နားမှာရှိသည့် လက်သီးဆုပ်အရွယ် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းပါ။ ကျောရိုး၏ တစ်ဖက်တစ်ချက်ဆီမှာရှိကြပါသည်။ကျောက်ကပ်က ခန္ဓာကိုယ်၏ အလုပ်အများဆုံး အစိတ်အပိုင်း တစ်ခု ဆိုလည်း မမှားပါဘူး။

ကျောက်ကပ်၏ အဓိကတာဝန်က ခန္ဓာကိုယ်တွင်းက အညစ်အကြေးတွေကိုစစ်ထုတ်ပေးတာပါ။ သွေးတွင်းက အညစ်အကြေးတွေကိုလည်း သန့်စင်ပေးပါသည်။ စစ်ထုတ်လိုက်သည့် အညစ်အကြေးတွေကို ဆီးအိမ်ထဲမှာ သိမ်းထားပြီး ဆီးအဖြစ် ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပကို စွန့်ထုတ်ပေးပါသည်။

ထို့အပြင်ကျောက်ကပ်က ကိုယ်တွင်း pH ပမာဏကို ထိန်းညှိပေးပြီး ပိုတက်ဆီယမ်ပမာဏကိုလည်း ထိန်းညှိ ပေးပါသည်။ ဟော်မုန်းတွေကို ထုတ်လုပ်ပေးပြီး သွေးပေါင်ချိန်ကို ထိန်းညှိပေးသလို သွေးနီဥဆဲလ်တွေ ထုတ်လုပ်မှု ကိုလည်း ထိန်းညှိပေးပါသည်။ အရိုးများသန်မာစေပြီး ကြွက်သားများ အကောင်းဆုံး လုပ်ဆောင်မှုတွေ ရရှိ စေဖို့အတွက်လည်း ကယ်လ်ဆီယမ်ကို စုပ်ယူနိုင်စေဖို့ ဗီတာမင် D ဖြစ်ပေါ်အောင် လှုံ့ဆော်ပေးပါသည်။

ဒီလောက်တာဝန်အများကြီးကို ယူထားမှတော့ ခန္ဓာကိုယ်တစ်ခုလုံး ကျန်းမာဖို့အတွက်  ကျောက်ကပ်ကျန်းမာဖို့က မရှိမဖြစ်လိုအပ်မည်ဆိုတာ ထွေထွေထူးထူးပြောနေစရာမလိုအောင်ပါ။

ကျောက်ကပ်ပျက်စီးနေပြီလား…………

ကျောက်ကပ်ပျက်စီးနေပြီဆိုရင် ယခုလိုလက္ခဏာတွေ တွေ့ရနိုင်ပါသည်။

• အာရုံစိုက်ရခက်နေမည်

• ခြေကုန်လက်ပမ်းကျနေမည်

• အကြောင်းအရင်းသေချာ မရှိဘဲ ပင်ပန်းနေမည်

• အိပ်စက်မှုဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေရှိမည်

• အသားတွေ ခြောက်သွေ့ယားယံမည်

• ဆီးခဏခဏသွားနေရမည်

• ဆီးထဲ သွေးပါမည်

• ဆီးထဲ အမြှုပ်တွေထမည်

• ခြေဆစ်လက်ဆစ်တွေရောင်မည်

• အစားစားချင်စိတ်နည်းမည်

• ကြွက်တက်မည်

• မျက်အိတ်တွေ မို့နေမည်။ အဆိုပါ လက္ခဏာတွေခံစားနေရပြီဆိုပါက ကျောက်ကပ် ကျန်းမာရေးအားနည်းနေပါပြီ။

ကျောက်ကပ် ရောဂါရှိတယ်။ ဘာတွေရှောင်စားရမလဲ…….

ကျောက်ကပ် ရောဂါရှိတယ်။ ဘာတွေရှောင်စားရမလဲ……. ဆိုတော့ ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူတစ်ယောက်အနေဖြင့် ဒီအစားအစာတွေက မစားသင့်ပါဘူး။ အကြောင်းကတော့ ကျောက်ကပ်ပျက်စီးမှုကို ပိုဆိုးသွားစေနိုင်တာကြောင့်ပါ။

အရောင်ရင့် ကိုလာ

ကိုလာက အရောင်ရင့်လေလေ ကယ်လ်လိုရီနှင့်သကြား ပါဝင်မှုမြင့်သလို phosphorus ပါဝင်မှုလည်းများပါသည်။ တာရှည်ခံဆေးနှင့် ဆိုးဆေးများလည်း ပါဝင်နေပါသည်။ ဒါတွေက စွဲလမ်းစေနိုင်သလို ခန္ဓာကိုယ်ကလည်း phosphorus ကို စုပ်ယူနိုင်စွမ်းမြင့်တက်နေတတ်ပါသည်။ ထိုအခြေအနေက ကျောက်ကပ် နှင့် မသင့်တော်တာ ကတော့ အမှန်ပါ။ ထို့ကြောင့် ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေမည်ဆိုပါက အရောင်ရင့်ရင့် ကိုလာ သောက်သုံးခြင်းကို ရှောင်စေ ချင်ပါသည်။

ထောပတ်သီး 

ထောပတ်သီးမှာ အာဟာရပါဝင်မှုမြင့်သလို နှလုံးကျန်းမာစေသည့် အဆီ၊ အမျှင်ဓာတ်၊ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတွေ များစွာပါဝင်နေပါသည်။ ကျန်းမာရေးနှင့် ညီညွတ်သည့် အစားအစားတစ်မျိုးဆိုသော်လည်း ကျောက်ကပ် ရောဂါရှိနေ သူတွေအတွက်တော့ မသင့်တော်ပါ။ အကြောင်းကတော့ ထောပတ်သီးက အာဟာရတန်ဖိုးမြင့်သလို ပိုတက်ဆီယမ် ပါဝင်မှုကလည်း မြင့်ပါသည်။

ဆီသွတ်အစားအစာ

ဆီသွတ်ဗူးတွေက စားရတာအဆင်ပြေပါသည်။ မြန်လည်းမြန်တယ်ဆိုပေမယ့် ဆိုဒီယမ်ပါဝင်မှုမြင့်ပါသည်။ ဆိုဒီယမ် ပါဝင်မှုမြင့်တာက ကျန်းမာရေးအတွက်မကောင်းသလို ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူတွေအတွက် လုံးဝမသင့်တော်ပါဘူး။ ထို့ကြောင့် ဆီသွတ်အစားအစာတွေကို ရှောင်စေချင်ပါသည်။

ဂျုံကြမ်း ပေါင်မုန့်

ဂျုံကြမ်းပေါင်မုန့်က ကျန်းမာရေးနှင့်ညီညွတ်သည့် အစားအစာတစ်ခုပါ။ အာဟာရပြည့်ဝသလို အမျှင်ဓာတ်ပါဝင်မှုလည်း များပါသည်။ ဂျုံကြမ်းပေါင်မုန့်က ဆိုဒီယမ် ပါဝင်မှုမြင့်သလို ပိုတက်ဆီယမ်လည်းတော်တော်လေးပါဝင်နေပါသည်။ ထို့ကြောင့် ကျောက်ကပ်ရှိသူတွေအနေဖြင့် ဂျုံကြမ်း ပေါင်မုန့်အစား၊ ပေါင်မုန့်အဖြူကိုပဲစားပေးပါ။

ဆန်လုံးညို

ဆန်လုံးညိုမှာ ဆန်ဖြူထက် ပိုတက်ဆီယမ် နှင့် phosphorus ပါဝင်မှုများသည့်အတွက် ကျောက်ကပ်ရောဂါ ရှိနေမည် ဆိုပါက ဆန်လုံးညိုမစားပါနှင့်။

ငှက်ပျောသီး

ငှက်ပျောသီးမှာ ပိုတက်ဆီယမ်ပါဝင်မှုမြင့်တာကြောင့် ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူတွေ မစားသင့်ပါဘူး။ ငှက်ပျောသီးအပြင် တရုတ်ဇီးသီး၊ နာနတ်သီးတို့ကလည်း ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူတွေအတွက် မသင့်တော်ပါဘူး။

နို့ထွက်ပစ္စည်း

နို့ နှင့် နို့ထွက်ပစ္စည်းတွေမှာ ဗီတာမင် နှင့် အာဟာရဓာတ်တွေကြွယ်ဝစွာပါဝင်နေတာမှန်သော်လည်း ပရိုတင်း ပါဝင်မှု များတာက ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေသူတွေအတွက် တကယ်ကို မသင့်တော်ပါဘူး။

လိမ္မော်သီး

လိမ္မော်သီးက ဗီတာမင် C ကြွယ်ဝသလို ပိုတက်ဆီယမ်ပါဝင်မှုလည်း မြင့်သောကြောင့် ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိနေပြီ ဆိုပါက လိမ္မော်သီး မစားပါနှင့်။

ပြုပြင်ထားသည့် အသားတွေ

ပြုပြင်ထားသည့် အသားတွေမှာ ဆိုဒီယမ်ပါဝင်မှုမြင့်သလို တာရှည်ခံပစ္စည်းတွေ၊ ဆိုးဆေးတွေ တော်တော်များများ ပါဝင်နေပါသည့်အတွက် ကျန်းမာသည့်သူတွေအတွက်တောင် ရေရှည်မှာ အဆင်မပြေနိုင်ပါဘူး။ ထို့ကြောင့် ကျောက်ကပ် ရောဂါခံစားနေရပြီဆိုပါက ပြုပြင်ထားသည့် အသားတွေ မစားပါနှင့်။

ထို့အပြင်ကျောက်ကပ်ရောဂါရှိသူတွေအနေဖြင့် အာလူး၊ ကန်စွန်းဥ၊ စွန်ပလွံသီး၊ စပျစ်သီးခြောက်လိုမျိုး အသီးခြောက်၊ အချဉ်စိမ်ထားသည့်အရာတွေ၊ ဆားရည်စိမ်ထားသည့်အရာတွေ၊ ငါးပိ၊ ငါးခြောက်၊ ပုဇွန်ခြောက်တို့ကို မစားသင့်ပါ။

နေမကောင်းလို့ဆေးကုသမှုခံယူတယ်ဆိုတဲ့အချက်က ဒီလောက်နဲ့တင်ပြီးမသွားပါဘူး။ ကုသမှုခံယူပြီးသည့်အခါ အပြည့်အဝ ကျန်းမာလာစေဖို့အတွက် လိုအပ်သည့် အာဟာရပြည့်ဝစေဖို့နှင့် ကျန်းမာစွာနေထိုင်တတ်ဖို့ကလည်း မဖြစ်မနေ ဂရုစိုက်ဖို့လိုမည့်အချက်ပါ။ ဒီတစ်ခေါက်တော့ ဆီးချို၏နောက်ဆက်တွဲကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် သို့မဟုတ် အခြားအကြောင်း တစ်ခုခုကြောင့်ဖြစ်ဖြစ် ကျောက်ကပ်မကောင်းတော့လို့ ကျောက်ကပ်အစားထိုးကုသမှုခံယူရသူတွေအတွက် ကျန်းမာစွာ နေထိုင်နည်းလေးကိုပြောပြပေးပါရစေ။

ကျောက်ကပ်က ခန္ဓာကိုယ်အတွက်ဘာတွေလုပ်ပေးလဲ…..

ကျောက်ကပ်က နံရိုးတွေ၏ အောက်ဘက်နားမှာရှိသည့် လက်သီးဆုပ်အရွယ် ကိုယ်တွင်းအင်္ဂါ အစိတ်အပိုင်းပါ။ ကျောရိုး၏ တစ်ဖက်တစ်ချက်ဆီမှာရှိကြပါသည်။ ကျောက်ကပ်က ခန္ဓာကိုယ်၏ အလုပ်အများဆုံး အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဆိုလည်း မမှားပါဘူး။

ကျောက်ကပ်၏ အဓိကတာဝန်က ခန္ဓာကိုယ်တွင်းက အညစ်အကြေးတွေကိုစစ်ထုတ်ပေးတာပါ။ သွေးတွင်းက အညစ်အကြေးတွေကိုလည်း သန့်စင်ပေးပါသည်။ စစ်ထုတ်လိုက်သည့် အညစ်အကြေးတွေကို ဆီးအိမ်ထဲမှာ သိမ်းထားပြီး ဆီးအဖြစ် ခန္ဓာကိုယ်ပြင်ပကို စွန့်ထုတ်ပေးပါသည်။ ထို့အပြင်ကျောက်ကပ်က ကိုယ်တွင်း pH ပမာဏကို ထိန်းညှိပေးပြီး ပိုတက်ဆီယမ်ပမာဏကိုလည်း ထိန်းညှိပေးပါသည်။ ဟော်မုန်းတွေကို ထုတ်လုပ်ပေးပြီး သွေးပေါင်ချိန် ကို ထိန်းညှိပေးသလိုသွေးနီဥဆဲလ်တွေထုတ်လုပ်မှုကိုလည်း ထိန်းညှိပေးပါသည်။ အရိုးတွေသန်မာစေပြီး ကြွက်သားတွေ အကောင်းဆုံးလုပ်ဆောင်မှုတွေရရှိစေဖို့အတွက်လည်း ကယ်လ်ဆီယမ်ကို စုပ်ယူနိုင်စေဖို့ ဗီတာမင် D ဖြစ်ပေါ်အောင် လှုံ့ဆော်ပေးသည့်အပြင် ကျောက်ကပ်ကကိုယ်တွင်းမှာ ရှိသည့် ပိုနေသည့် ရေတွေကို စွန့်ထုတ်ရပါသည်။ သောက်လိုက်သည့် ဆေးတွေကိုစစ်ထုတ်ရပါသည်။ ဓါတ်ဆားဓာတ်တွေ မျှတအောင် လုပ်ပေးသည်။

ကျောက်ကပ်အစားထိုးကုသမှုခံယူတယ်ဆိုတာ

ခန္ဓာကိုယ်ထဲမှာရှိနေသည့် ကျောက်ကပ်လေးတွေက သူတို့၏ လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို အပြည့်အဝ မလုပ်ဆောင်နိုင်သည့် အခါမှာကျောက်ကပ်ဆေးသည့် လုပ်ငန်းစဉ်ကို အရင်လုပ်ကြရပါသည်။ ထိုသို့ လုပ်ဆောင်သော်လည်း ကျောက်ကပ်၏ လုပ်ဆောင်မှုက ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာတာမျိုးမရှိသည့်အခါ ကျောက်ကပ်အစားထိုးမှုကိုလုပ်ဆောင်ရပါသည်။ ရှိရင်းစွဲကျောက်ကပ်တွေအပြင် အခြားသူဆီကနေရရှိသည့်ကျောက်ကပ်ကိုပါ ခန္ဓာကိုယ်အတွက် လိုအပ်မည့် လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို အတူတွဲပြီးလုပ်ဆောင်စေပါသည်။

ဒီလိုအစားထိုးကုသမှုခံယူသည့်အခါအလှူရှင်နှင့် လက်ခံသူ သွေးအမျိုးအစားလည်းတူ တစ်ရှူးလည်းတူရင် ၉၀ ရာခိုင်နှုန်းတောင်အောင်မြင်သည့် ခွဲစိတ်မှု ကြီးတစ်ခုပါ။ ကျောက်ကပ်ဆိုတာ တစ်ခုတည်းရှိရင်တောင် ၎င်း၏ လုပ်ငန်းတာဝန်တွေကို ၁၀၀ ရာခိုင်နှုန်းလုပ်နိုင်သည့်အတွက် ပျက်စီးနေသည့်ကျောက်ကပ်တွေနေရာမှာ ကျန်းမာသည့်ကျောက်ကပ် တစ်ခုကို အစားထိုးလိုက်မည်ဆိုပါက ကျောက်ကပ်၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာတွေက အကောင်းဆုံး ပြန်လည် လုပ်ဆောင်နိုင်မှာပါ။ ဒီအစားထိုးကုသမှု ကျောက်ကပ်ပေးလှူသူကို ထိခိုက်မှုမရှိသလို လက်ခံသူအတွက်လည်း အဆင်ပြေသည့် အစားထိုးကုသမှုတစ်ရပ်ပါ။

ကျောက်ကပ်အစားထိုးကုသမှုခံယူပြီးရင် ဘာတွေသတိထားမလဲ………

ကျောက်ကပ်အစားထိုးကုသမှုခံယူပြီးသည့်အခါ ကျန်းမာနေစေဖို့အတွက်ဆိုရင် အချက်တွေကို ဂရုစိုက်ဖို့လိုပါမည်။

ရောဂါပိုးတွေ ကူးစက်မခံရအောင်ကာကွယ်ပါ – အစားထိုးကုသမှုခံယူပြီး ရက်ပေါင်း ၉၀ အတွင်းမှာ ကိုယ်ခံအားက တော်တော်လေးကျဆင်းနေနိုင်ပါသည်။ ဒီလိုကိုယ်ခံအားကျဆင်းနေမှုကရောဂါတွေအလွယ်တကူဝင်ရောက်စေနိုင်သည့် အကြောင်းအရင်းတစ်ခုပါ။ ထို့ကြောင့် လူထူထပ်သည့်နေရာကို မသွားပါနှင့်။

မကြာခဏလက်ဆေးပါ – အပြင်ကပြန်လာတိုင်း၊ ညစ်ပေသည့်အရာတွေကို ကိုင်တွယ်ထိတွေ့မိပြီးတိုင်း၊ အစာမစားခင်၊ အစာစားပြီးချိန်၊ ရေအိမ်ကနေဆင်းလာတိုင်းမှာ လက်ကို ရေနှင့် ဆပ်ပြာ သုံးပြီးဆေးကြောပါ။ ရေမလို လက်သန့်ဆေးရည်သုံးပြီးဆေးကြောပါ။

ရေဓာတ်ပြည့်ဝအောင်နေပါ -ကျောက်ကပ်အစားထိုးကုသမှုခံယူထားသူအဖို့ ရေဓာတ်ပြည့်ဝနေဖို့ကလည်း အရေးပါသည့်အချက်တစ်ခုပါ။ ထို့ကြောင့် တစ်နေ့ကို ၂ လီတာသောက်ပေးပါ။ ကဖင်းနှင့် အယ်လ်ကိုဟောကို လုံးဝရှောင်ပေးပါ။

သေချာကျက်အောင် မချက်ထားသည့် အစားအစာတွေ – ကိုယ်ခံအားနည်းနေချိန်မှာ အစားအစာတွေကို အစိမ်းစားတာက ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သည့်အတွက်ကြောင့် အသားငါးတွေကို အစိမ်းစားတာ၊ သေချာကျက်အောင် မချက်ဘဲ စားတာမျိုးတွေမလုပ်ပါနှင့်။

ပရိုတင်းပြည့်ဝအောင် စားသုံးပါ – ကိုယ်ခံအားပြန်လည်ကောင်းမွန်လာစေဖို့အတွက် လိုအပ်သည့် ပရိုတင်းကို ပြည့်ဝအောင်စားသုံးဖို့လည်းလိုသည့်အတွက်ကြောင့် အဆီမပါသည့် ကြက်သားကို စွပ်ပြုတ်လုပ်သောက်ပေးပါ။

ကမ္ဗလာသီး မစားပါနှင့်-ဆေးဝါးတွေသောက်သုံးနေရတာကြောင့် ကမ္ဗလာသီး နှင့် ကမ္ဗလာသီးဖျော်ရည်တွေကို မစားပါနှင့်။

အရောင်ကျဆေးတွေမသောက်ပါနှင့် – ဒီလိုမျိုး ကိုယ်ခံအားပြန်ကောင်းအောင်လုပ်ဆောင်နေချိန်မှာ မလိုအပ်ဘဲ အရောင်ကျဆေးတွေကို မသောက်ပါနှင့်။

ဗီတာမင် အားဖြည့်ဆေးတွေ၊ဆေးဖက်ဝင်ရေနွေးကြမ်းတွေကို မသောက်ပါနှင့်-ကျောက်ကပ် အစားထိုးကုသမှု ခံယူပြီးသူတစ်ယောက်အနေဖြင့် ဗီတာမင် အားဖြည့်ဆေးတွေသောက်တာ၊ ဆေးဖက်ဝင် ရေနွေးကြမ်းတွေ သောက်သုံးတာမျိုးကို လုံးဝရှောင်ကြဉ်ရပါမည်။

အဆုတ် လို့ ပြောလိုက်ရင် အသက်ရှူတာထက် ပိုပြီးဘာကိုမှ မတွေးကြပါဘူး။ အဆုတ်က အသက်ရှူရုံတင် အသုံးဝင်တာလားဆိုတော့ မဟုတ်သေးပါဘူး။ အဆုတ်က တစ်နေ့တာမှာ အကြိမ်ရေ ၂၅၀၀၀ လောက် အသက်ရှူပါသည်။ အသက်ရှူတာ တစ်ချက်တိုင်းမှာ အောက်ဆီဂျင်တွေကို ရယူပြီး အဆုတ်ထဲကနေ သွေးကြောတွေဆီ ပို့ဆောင် ပေးပါသည်။

အသက်ရှင်သန်ဖို့အတွက် နှလုံးက အရေးကြီးသလို အဆုတ်ကလည်း အရေးကြီးပါသည်။ ယခုနောက်ပိုင်း ပြောင်းလဲလာသည့် လူနေမှုပုံစံ နှင့် ညစ်ညမ်းမှုတွေ ပိုများလာသည့် ပတ်ဝန်းကျင် အနေအထားကြောင့် အဆုတ်ထိခိုက်တာတွေ ပိုများလာသလို အဆုတ်ရောဂါတွေကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးတာတွေလည်း များလာပါသည်။ အဆုတ်ရောဂါကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးသူတွေထဲမှာ အမျိုးသမီးတွေက အမျိုးသားတွေထက် ပိုများပါသည်။

အခုတစ်ခေါက်တော့ အသက်ဆုံးရှုံးသည်အထိ ပြင်းထန်သည့် အဆုတ်ရောဂါတွေကို ကြိုတင်သိရှိပြီး ကာကွယ်နိုင် စေဖို့အတွက် အဆုတ်ရောဂါ၏ သတိပေးလက္ခဏာများအကြောင်း ပြောပြပေးချင်ပါသည်။

အဆုတ်ရောဂါမှာ သတိပေးလက္ခဏာတွေ ရှိလား

အဆုတ်ရောဂါမှာ သတိပေးလက္ခဏာတွေ ရှိလား ဆိုတော့ ရှိပါသည်။ တစ်ခါတလေမှာ အဆုတ်ရောဂါ၏ အစောပိုင်း လက္ခဏာတွေက အအေးမိတာ၊ ဓာတ်မတည့်တာတွေနှင့်တော့ ခပ်ဆင်ဆင် တူနေတတ်သော်လည်း သေချာလေး ခွဲခြားမည်ဆိုပါက မတူပါဘူး။ ဒီတော့ အဆုတ်ရောဂါ၏ သတိပေးလက္ခဏာများ အကြောင်း အတူတူ လေ့လာလိုက် စို့နော်။

အဆုတ်ရောဂါ၏ သတိပေးလက္ခဏာများ

အဆုတ်ရောဂါ ခံစားနေရပြီဆိုရင် အခြား ကျန်းမာရေးပြဿနာတွေလိုပဲ သတိပေးလက္ခဏာတွေ ခံစားရနိုင်ပါသည်။ ရောဂါလက္ခဏာတွေကို စောစောသိပြီး စောစော ကုသမယ်ဆိုရင် ကျန်းကျန်းမာမာ နေထိုင်နိုင်မှာပဲ ဖြစ်ပါသည်။ အဆုတ်ရောဂါ၏ သတိပေးလက္ခဏာများ က ဘာတွေလဲဆိုတော့

အသက်ရှူရခက်တာ ဒါမှမဟုတ် အသက်ရှူတာ ပြတ်တောင်းတောင်း ဖြစ်တာ

အကြောင်းအရင်းတစ်ခုခု မရှိဘဲ ပြင်းပြင်းထန်ထန် လေ့ကျင့်ခန်း လုပ်ထားတာ၊ လမ်းတွေအကြာကြီး လျှောက်ထားတာ၊ လှုပ်ရှားမှု ပြင်းပြင်းထန်ထန် လုပ်ထားတာမျိုး မရှိဘဲ အသက်ရှူတာ ပုံမှန် မဟုတ်ဘဲ အသက်ရှူရ ခက်နေတာ၊ အသက်ရှူ မဝ ဖြစ်နေမည်ဆိုရင် အဆုတ်ကျန်းမာရေးကို ဂရုစိုက်ဖို့ လိုနေပါပြီ။

လေမဝသလို ခံစားနေရတာ

အသက်ရှူနေသော်လည်း လေမဝသလို ခံစားနေရတာ နှာခေါင်းပိတ်နေသလိုမျိုး လေဝဝ မရဘူးလို့ ခံစားနေရတာ၊ အသက်ရှူသွင်း ရှူထုတ်လုပ်ရတာ ခက်ခဲနေတာမျိုး ဖြစ်မည်ဆိုပါက အဆုတ် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်နေပါပြီ။ ဆရာဝန် နှင့် ပြသကြည့်ဖို့ လိုပါမည်။

နာတာရှည် ချောင်းဆိုးနေတာ

ချောင်းဆိုးတာက တစ်လကျော်နေပြီ။ ချောင်းဆိုးပျောက်စေသည့် အိမ်တွင်းကုထုံးတွေ၊ ချောင်းဆိုးပျောက်ဆေးတွေ ဝယ်သောက်နေသော်လည်း မသက်သာဘူး ဖြစ်နေမည်ဆိုလျှင် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း နှင့် အဆုတ်မှာ ကျန်းမာရေး ထိခိုက်တာတွေ ရှိနေပါပြီ။

ချောင်းဆိုး သွေးပါတာ

ချောင်းဆိုးလိုက်ချိန်မှာ သွေးပါလာတာ အဆုတ် ကျန်းမာရေး ထိခိုက်နေတာ သိသာသည့် လက္ခဏာ တစ်ရပ်ပါ။ သွေးစ တွေက အဆုတ်တွေနှင့် အသက်ရှူလမ်းကြောင်း အထက်ပိုင်းကနေ ထွက်လာတာပါ။ ဒါက အဆုတ်ကို ကုသမှု ခံယူဖို့ လိုအပ်နေတာ ပြနေတာပါ။

အမြဲလိုလို ချွဲသလိပ်တွေ ထွက်နေတာ

ချွဲသလိပ်တွေက ကူးစက်ရောဂါ ပိုးတွေနှင့် ဓာတ်မတည့်မှု ဖြစ်စေသည့်အရာတွေကို ကာကွယ်ပေးတာပါ။ သို့သော် ချွဲသလိပ်တွေက ၁ လလောက်အထိ ဆက်တိုက် ထွက်နေမယ်ဆိုရင်တော့ အဆုတ်ရောဂါ ရှိနေတာပါ။ အရောင် ပါသည့် သလိပ်တွေထွက်နေရင် ပိုပြီးသတိထားသင့်ပါသည်။

အမြဲလိုလို ရင်ဘတ်အောင့်နေတာ

အကြောင်းအရင်း တစ်စုံတရာ မရှိဘဲ ရင်ဘတ်အောင့်တာက ၁ လ သို့မဟုတ် ၂ လထက် ကျော်နေမည်ဆိုပါက သို့မဟုတ် ချောင်းဆိုးလျှင် အသက်ရှူလိုက်လျှင် ရင်ဘတ်အောင့်တာက ပိုဆိုးလာမည်ဆိုရင် အဆုတ် ကျန်းမာရေး ပြဿနာ ရှိနေတာပါ။

အထက်ဖော်ပြပါ လက္ခဏာလေးတွေကို ကြည့်ပြီး မိမိကိုယ်တိုင် ဆန်းစစ်လိုက်နော်။

ကျွန်တော်တို့ ကျောရိုးရှိသတ္တဝါတွေ၏ အစာချေစနစ်မှာ အသည်းသည် အရေးပါသည့် အင်္ဂါအစိတ်အပိုင်းတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ အဆိပ်ဖြေခြင်း၊ ပရိုတိန်းဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ကစီဓာတ်၊ အသားဓာတ်၊ အဆီဓာတ်၊ သည်းခြေ အရည်ထုတ် ပေးခြင်း၊ ဗီတာမင်ဓာတ်များကို ပြုပြင်ပေးခြင်း နှင့် အစာချေရာမှာ လိုအပ်သည့် ဓာတ်ပစ္စည်းများကို ထုတ်ပေးခြင်း တို့ကို လုပ်ဆောင်ပေးပါသည်။ ယနေ့ခေတ်ဆေးပညာတွင် အသည်းကို ဂရိဘာသာမှဆင်းသက်လာသည့် Hepato (သို့မဟုတ်) Hepatic ဟုခေါ်ယူကြပါတယ်။ ဥပမာ အသည်းရောင် ရောဂါကို Hapatitis ဟုခေါ်ဝေါ်ကြပါသည်။ အသည်းသည် ကျွန်တော်တို့ ခန္ဓာကိုယ်မှာ မရှိမဖြစ် လိုအပ်သည့် အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုပဲ ဖြစ်ပါသည်။

ဘယ်လိုအချက်တွေက အသည်းရောဂါဖြစ်တတ်သလဲ?

အသည်းကအဓိကထုတ်ပေးသည့် အဆီတစ်မျိုးဖြစ်သည့် ကိုလက်စထရောသည် ကိုယ်ခန္ဓာ၏ ဆဲလ်တွေအတွက် လိုအပ်သည်။ သို့သော် အဆီဓာတ်တွေ အလွန်များပြားလာသောအခါ အသည်းက မချေဖျက်ပေးနိုင်တော့ပဲ ဒဏ် ပို လာနိုင်ပြီး အသည်းအဆီဖုံးဆိုသည့် ရောဂါမျိုး ဖြစ်လာစေပါသည်။ ထို့ကြောင့် အသား၊ အဆီ၊ အချိုများသည့် အစားအစာတွေ၊ ကြက်ဥအနှစ်များ၊ ဆားများသော အစားအစာတွေကို အဓိကထားရှောင်ကြဉ်ပြီး အသီးအရွက်များကို ပိုမိုစားသုံးသင့်ပါသည်။

ညအချိန်အိပ်တာနောက်ကျခြင်းသည် အသည်းကို အဓိက အနှောက်အယှက်ဖြစ်စေတတ်သည့် အလေ့အကျင့် တစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ အသည်းသည် ညအိပ်ချိန်မှသာ အဆိပ်အတောက်တွေ ချေဖျက်သည့် အလုပ်ကို စတင် လုပ်ဆောင်ပါသည်။ ပြန်ရည်ကြောတွေက အဆိပ်တွေကို အရင်စွန့်ပစ်ပါသည်။ အဆိပ်ထုတ်သည့်လုပ်ငန်းစဉ်ကို ညအချိန် ၁၂ နာရီမှ ၂ နာရီအတွင်းလုပ်ဆောင်ပါသည်။ အဆိုပါလုပ်ဆောင်ချက်သည် ကျွန်တော်တို့ နှစ်နှစ်ခြိုက်ခြိုက် အိပ်ပျော်နေသောအချိန်မှာမှ စတင်လုပ်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်သည့်အတွက် အိပ်ရေးဝဝလင်လင်အိပ်ပေးဖို့ လိုအပ်ပါသည်။

နံနက်အချိန် ကျွန်တော်တို့အိပ်ယာနိုးသည့်အချိန်မှာ အရေးတကြီး ဆီးမသွားနိုင်ခြင်း၊ ဆီးမသွားခြင်း၊ အချိန် အတော်ကြာမှသာ အိမ်သာသွားခြင်းဟာ အန္တရယ်များစေသည့် အလေ့အကျင့်တစ်ခုပဲဖြစ်ပါသည်။ ဆီးကို အချိန် ကြာရှည်စွာ အောင့်ထားခြင်းက အသည်းကိုရော ကျောက်ကပ်ကိုပါ ထိခိုက်စေနိုင်သည့် အကျင့်ဖြစ်ပါသည်။

ခန္ဓာကိုယ် အချိုဓာတ်အနည်းပါးဆုံးအချိန်က ကျွန်တော်တို့နံနက်အိပ်ယာ နိုးထသည့်အချိန်ဖြစ်ပါသည်။ အချိုဓာတ် နည်းပါးနေချိန်တွင် အသည်းသည် သူလုပ်ဆောင်ရမည့် အလုပ်များကို မလုပ်ကိုင်တော့ပါဘူး။ ထို့ကြောင့် နံနက်စာကို ရှောင်ရှားခြင်း လုံး၀ မပြုလုပ်ပါနှင့်။ နံနက်စာက ခန္ဓာကိုယ်တစ်လုံးအတွက် အကောင်းဆုံးအစား စားချိန်ဖြစ်ပါသည်။ နံနက်ခင်းတိုင်းဟာ ခန္ဓာကိုယ်၊ အသည်းနှင့် ဦးနှောက်တွေအတွက် အစာအာဟာရကို အလိုအပ်ဆုံးအချိန်ဖြစ်ပါသည်။

နောက်ဆုံးတစ်ခုအနေဖြင့် ကျွန်တော်တို့ အခုခေတ်မှာ အချိန်မရတာကြောင့် အလုပ်တွေကြောင့် Fast Food ( အသင့်စား အစားအစာ)တွေကို စားသုံးမိတတ်ကြပါသည်။ ဒါတွေဟာ အချိန်ကြာလာသည်နှင့်အမျှ ကယ်လိုရီ၊ အချို၊ အငန်နှင့် အဆီတွေက သွေးတိုးနှင့် သွေးအတွင်းက အဆီဓာတ်တွေ တိုးပွားစေပြီး ကျန်းမာရေး နှင့်မညီညွတ်ဘူးဆိုတာ မေ့ထား လို့မရပါဘူး ။ အရက်က အသည်း ထိခိုက်စေနိုင်တယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့ အားလုံး သိထားသည့် အချက်တစ်ခုပါပဲ။ အရက်ဟာ အသည်း၏ ချေဖျက်ခြင်း လုပ်ငန်းတွေကို အနှောက်အယှက်ပေးရုံသာမကဘဲ အသည်း၏ ဆဲလ်တွေကို ဖျက်ဆီးတတ်ပါသည်။ အရက်ကြောင့် အသဲအဆီဖုံးခြင်း၊ အသည်းရောင်ခြင်းနှင့် အသည်းခြောက်ခြင်း တို့ကို ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။

ထို့ကြောင့်အသည်းကောင်းလို့ ပွဲမတောင်းခင် အသည်းကောင်းဖို့အတွက် ဆောင်ရန်ရှောင်ရန်လေးတွေကို ပြုမူ လေ့ကျင့်နေထိုင်ပြီး ပျော်ရွှင်ကျန်းမာသော ဘဝမျိုးကိုပိုင်ဆိုင်နိုင်ပါစေကြောင်း ကျွန်တော်တို့ အာရှတော်ဝင် ဆေးရုံကြီး မိသားစုမှ ဆုမွန်ကောင်းတောင်းလိုက်ပါတယ်ခင်ဗျာ။

Photo – Medstar Health

ပညာရေးစီမံကိန်းတစ်ခု

၁၉၅၂ ခုနှစ်ကတည်းက ပြည်ထောင်စုတစ်ဝန်း လူမှုဘဝမြင့်မားရေး ပညာရေးစီမံကိန်းတစ်ခုထဲက တစ်နိုင်ငံလုံး စာအရေး၊ အဖတ်၊ အတွက်အချက်တတ်ဖို့ အားထုတ်ခဲ့တာဟာ ယနေ့အချိန်အခါအထိ ဖြစ်ပါတယ်။

မူလတန်းပညာကို သင်ခွင့်မရခဲ့တဲ့ ကျောင်းနေအရွယ်ကလေး သူငယ်အရေအတွက်ဟာ တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာအရ ကြီးမားခဲ့ပါတယ်။ ဂဏန်းမသင်လာဘ်မမြင်သူတွေ၊ စာမတတ် စာမဖတ်နိုင်သူတွေ ပေါများခဲ့ရပါတယ်။ ယနေ့ခေတ်အချိန်အခါမှာတောင် အလယ်တန်းပြီးမြောက်သူဟာ ၁၈ သန်းဆိုတော့ တိုင်းပြည်ရဲ့သုံးပုံနှစ်ပုံဟာ အလယ်တန်းပညာကို လက်လှမ်းမမီလေရော့သလား၊ စဉ်းစားစရာဖြစ်နေပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်စေ ဒီကိန်းဂဏန်းတွေဟာ စိတ်ချောက်ချား ဖွယ်ဖြစ်နေပါတယ်။ အသက်အရွယ်အရ သင်ယူရမယ့်ပညာရေးဟာ တစ်ခါက အဟောသိကံဖြစ်ခဲ့ရတာကို ယနေ့သင်ခန်းစာယူကြရလိမ့်မယ်။

ခေတ်အဆက်ဆက် မြန်မာ့ပညာရေးဟာ မညံ့ခဲ့ပါဘူး။ သင်ရိုးအဆင့်တွေဟာလည်း နိုင်ငံတကာနဲ့ မယှဉ်နိုင်တောင် အရှေ့တောင်အာရှကို ကောင်းကောင်း ယှဉ်နိုင်တယ်လို့ ပြောချင်ပါတယ်။ ပညာသင်စရိတ်ဟာ အခမဲ့ပါပဲ။ ထောက်ပံ့စာအုပ်စာတမ်းဆိုတာဟာလည်း ကျောင်းတက်မယ့် သူအားလုံးအတွက် ဖူလုံနေပါတယ်။ နိုင်ငံရဲ့သားငယ်၊ သမီးငယ်ဆယ်ကျော်သက်တွေ ကျောင်းဖွင့်ရာသီမှာ ကျောင်းတက်ဖို့ တိုက်တွန်းတာကြောင့် ခေါင်းလောင်းသံတညံညံနဲ့ ကျောင်းတွေဟာ လှုပ်လှုပ် ရှားရှားရှိခဲ့ပါတယ်။ ကျောင်းသားဦးရေဟာလည်း မြင့်သထက်မြင့်လာပေမယ့် ရာနှုန်းပြည့်မဖြစ်သေးတော့ နိုင်ငံအနေနဲ့ အားမလိုအားမရ ဖြစ်ရတာအမှန်ပဲ။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ စာတတ်ပေတတ် ပညာတတ်တွေပေါများမှ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ ဒီမိုကရေစီရေးတွေကို မယ်မယ်ရရလုပ်နိုင်မှာဖြစ်လို့ ကျောင်းတက်ဖို့၊ ကျောင်းထွက်နှုန်းနည်းဖို့ နိုင်ငံတစ်ဝန်း အာပေါက်အောင်ပြောရ၊ လူကြီးတွေကိုယ်တိုင် နေရာအရောက် ထောက်ပံ့နေတာတွေမြင်ရတော့ ကြည့်မကောင်း ရှုမကောင်းဖြစ်ရပါတယ်။

ပညာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုတွေ၊ မြှင့်တင်မှုတွေအရ ပညာရေးပြက္ခဒိန်မှာ မေလနဲ့ဇွန်လအတွင်း ကျောင်းအပ်နှံရေးသီတင်းပတ်၊ ဇူလိုင်လမှာ ကျောင်းနဲ့ဝန်းကျင် စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေး၊ ဩဂုတ်လမှာ ကျောင်းကျန်းမာရေးသီတင်းပတ်ရယ်လို့ ပညာရေးအစီအစဉ်တွေရေးဆွဲပြီး ဆရာကျောင်းသားအပေါင်းဟာ တက်ကြွစွာလုပ်ဆောင်နေကြတာတွေမြင်ရပါတယ်။ ပညာရေးပြက္ခဒိန်မှာ ဘာကြောင့် ကျောင်းအပ်နှံရေးသီတင်းပတ်ကို မေလနဲ့ ဇွန်လအတွင်း သတ်မှတ်ပြီး သိုက်သိုက်ဝန်းဝန်းဆောင်ရွက်ရသလဲဆိုရင် ကျောင်းနေအရွယ် ကလေးအားလုံး ကျောင်းနေစေချင်လို့ပါပဲ။ တစ်နိုင်ငံလုံးရေးတတ်၊ ဖတ်တတ်၊ ဂဏန်းသင်္ချာတွက်တတ်ဖို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဘဝကို အစစ်အမှန် ထိန်းကျောင်းနိုင်တာတစ်ခုက အနိမ့်ဆုံး KG + 9 ပညာလောက် အခြေခံပညာလောက်တတ်မှဖြစ်မယ်။ ဘယ်နိုင်ငံက ပညာရှင်ကို မေးမေး ဒီအဖြေကို ပေးလိမ့်မယ်။

သင်ခန်းစာတွေဟာ ခက်လို့၊ သင်တဲ့နည်းတွေဟာ ဟန်မကျလို့၊ ကျောင်းကဝေးလို့၊ စစ်ပွဲရှောင်နေရလို့၊ ဘာလို့ညာလို့ဆိုပြီး အမျိုးမျိုးသော ဆင်ခြေတွေနဲ့ ကျောင်းတက်သူ၊ ကျောင်းအပ်နှံသူအရေအတွက် အမြင့်ဆုံးသို့ မရောက်ဖြစ်နေပါတယ်။ ပညာစီးပွားခေတ် (Knowledge economy) မှာ ကျောင်းသား လူငယ်တွေ စာမသင်၊ ပညာမသင်လို့ ကတော့ ယှဉ်ပြိုင်နိုင်မှာ မဟုတ်ဘူးဆိုတာ ပြောဖွယ်ရာမလိုတော့ ပြီ။ အုပ်ထိန်းသူကဖြစ်စေ၊ မိဘကဖြစ်စေ သူ့ကလေးပညာရေးအတွက် ကလေးကို ကျောင်းလာအပ်တယ်ဆိုရင်ပဲ ရပ်ရွာရဲ့ကျောင်းဟာ ဥပစာ ဖြစ်လာပါတယ်။

ကျောင်းဟာ ကျွမ်းကျင်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်တယ်။ အသိဉာဏ်ကို မြှင့်တင်ပေးတယ်။ ဗြဟ္မစိုရ်တရား ထွန်းကားအောင် လုပ်ပေးတယ်။ စိတ်ဓာတ်ရေးရာ ပြုပြင်ပေးတယ်။ လူ့ဘဝနဲ့ လူသားအချင်းချင်း ချစ်မြတ်နိုးအောင် လုပ်ပေးနိုင်တာဟာလည်းကျောင်းပဲ။ စာသင်ကျောင်းက အစပြုလိုက်တဲ့ လောကနီတိ ကျင့်ဝတ်တွေကသာ တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦး တန်ဖိုးထားလေးစားမှု၊ နားလည်ပေးမှု၊ ရိုးသားဖြူစင်မှု၊ အမျိုးချစ်စိတ်နိုင်ငံချစ်စိတ်ရှိတဲ့ နိုင်ငံသားကောင်းများကို မွေးထုတ်ပေးရာရောက်တယ်။ စိန်ခေါ်မှုကို ဉာဏ်နဲ့ယှဉ်ပြီး ရင်ဆိုင်နိုင်ကျော်လွှားနိုင်ဖို့ စွန့်စားကြရလိမ့်မယ်။ မစွန့်စားရင် မစားရဘူးလို့ဆိုသလိုပါပဲ။ မြန်မာ့တံခါးကိုဖွင့်၊ ကမ္ဘာကိုကြည့်လိုက်ပါ၊ ဒီနေ့လှုပ်ရှားရမယ့်ကိစ္စဟာ နိုင်ငံသားတိုင်း အရွယ်ရောက်သူကလေးတိုင်းဟာ ခေါင်းလောင်းသံတညံညံနဲ့ ကျောင်းတက်ဖို့ပဲဖြစ်ပါတယ်။

“မျက်မှောက်ကာလဖြစ်သော ပညာခေတ်၏ စိန်ခေါ်မှုကို ရင်ဆိုင်နိုင်သည့် အစဉ်လေ့လာသင်ယူနေသော လူဘောင်အဖွဲ့အစည်းကို ဖန်တီးပေးနိုင်သည့် ပညာရေးစနစ်တစ်ခုဖြစ်ထွန်းစေရန်” ဖြစ်ပါတယ်။ Lifelong learning ဖြစ်ပါတယ်။ ပညာရေးနဲ့ ခေတ်မီဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်တဲ့ နိုင်ငံတည်ဆောက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ကျောင်းလည်းမတက်၊ မိဘရဲ့ လုပ်ငန်းမှာလည်း အထောက်အပံ့မဖြစ်ရင်၊ အနိမ့်ဆုံးမိခင်ရဲ့မီးဖိုချောင်အလုပ်ကို ဝင်မကူဖြစ်ရင်၊ အိမ်ခန်းရှင်းဖို့ ဝင်ရောက်မကူကြရင်၊ ခြေမွေး မီးမလောင်လက်မွေးမီးမလောင် ငယ်စဉ်ဘဝကတည်းက လက်ကြောမတင်းရင် ၂၁ ရာစုမှာ ဝင်ဆံ့ဖို့ဆိုတာ ဝေးစွ၊ ၁၈ ရာစုမှာ ပြန်နေဖို့ ဖြစ်နေလိမ့်မယ်။

ကုန်းဘောင်ခေတ်ကို ပြန်ကြည့်ရင်စစ်ထွက်ကြရင်း ရောက်တဲ့အရပ်မှာ စိုက်ပျိုးမွေးမြူတဲ့ အတတ်ပညာနဲ့ စစ်ပွဲတွေအောင်မြင်ဖို့ ခက်ခက်ခဲခဲ အားထုတ်ခဲ့တဲ့သမိုင်း ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဋ္ဌာရဿ ၁၈ ရပ်ကို တတ်မြောက်ကြရတယ်။ ဒါတွေကို ဘုန်းကြီးကျောင်းပညာရေးနဲ့ ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြရတယ်။ ၂၁ ရာစုခေတ်မှာ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး၊ ပထဝီနိုင်ငံရေးတွေဟာ ရှုပ်ထွေးလွန်းလှတော့ အခြေခံပညာလောက်မှ မတတ်မြောက်တဲ့ လူထုဖြစ်နေရင် ဆင်းရဲဒုက္ခတွင်းဟာ နက်သထက်နက်၊ ပြန်တက်ဖို့ ခက်လိမ့်မယ်။

ပြည်တွင်းမငြိမ်မသက်၊ အငြင်းပွားမှုတွေ၊ ဝရုန်းသုန်းကားနဲ့ စိတ်ဆင်းရဲ၊ ကိုယ်ဆင်းရဲဖြစ်နေလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ကလေးသူငယ်ကအစ မိဘတွေ၊ နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းတွေ၊ ကဏ္ဍအသီးသီးမှာ တာဝန်ရှိသူတွေဟာ ကိုယ့်နိုင်ငံအနာဂတ်အတွက် ပညာရေးကို ပိုရင်းနှီးမြှုပ်နှံကြမှ၊ ကြီးမားတဲ့တာဝန်ကြီးတွေကို ထမ်းဆောင်နေကြရတယ်လို့ခံယူပြီး သားသမီးအရေး၊ ကျောင်းတက်ဖို့အရေး၊ ပိုတွေးမှတော်ကာကျလိမ့်မယ်။ ကလေးတွေရဲ့ အနာဂတ်အရေး မြော်တွေးပြီး ဝိုင်းဝန်းကူညီစောင့်ရှောက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကြိုးစားမှုကြောင့် ဖြစ်ထွန်းလာမယ့် ကျောင်းနေအရွယ်ကလေးတွေ ရာနှုန်းပြည့်နီးပါး ကျောင်းနေပြီး စာဖတ်တတ်၊ ရေးတတ်၊ တွက်တတ်တဲ့ ကျောင်းသင်ပညာရေးဟာ ဗလငါးတန်အထိ ရှေးရှုနိုင်တာမို့ တန်ဖိုးကြီးလှပါတယ်။ ကျောင်းဟာ အနည်းဆုံးဆိုးသွမ်းလူငယ်မဖြစ်ဘဲ စည်းကမ်းရှိတဲ့သူဖြစ်အောင် လုပ်ပေးတယ်။ ကျောင်းဟာ မဖွံ့ဖြိုးသေးတဲ့ဒေသ ဖွံ့ဖြိုးအောင်လုပ်ပေးနိုင်တယ်။ ဖွံ့ဖြိုးဖို့ဆိုရာမှာ စည်းကမ်းကောင်းမွန်ရေး၊ တရား ဥပဒေလိုက်နာရေး၊ ဆိုးသွမ်းလူငယ်မဖြစ်ရေး၊ ဒုစရိုက်ကင်းတဲ့သူဖြစ်ရေး၊ သိပ္ပံနည်းကျတွေးခေါ်နိုင်ရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး၊ ရေမီးပေါကြွယ်ဝရေးထိ အကျုံးဝင်ပါ တယ်။

ပညာဆိုတာ ရှေ့မှာရှိမယ့် ကောင်းကျိုး၊ ဆိုးကျိုးကိုမြင်နိုင်တယ်။ ထွင်းဖောက်မြင်နိုင်တယ်။ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှုတွေကို သူကိုယ်တိုင်ရှာဖွေနိုင်စွမ်းရှိလာတယ်။ မြင့်မားတဲ့ ကျွမ်းကျင်မှုတွေနဲ့ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ၊ စိုက်ပျိုးရေးနယ်ပယ်တွေမှာ တိုးတက်လာနိုင်တယ်။ နိုင်ငံတစ်ခုကို ပိုလုံခြုံအောင် ပညာရေးက ဆောင်ကြဉ်း ပေးနိုင်တယ်ဆိုတာ ဒါပါပဲ။

ကောင်းပါပြီ၊ ဒီဆောင်းပါးကို ဒီလို နိဂုံးချုပ်ချင်ပါတယ်။

ပညာရေးလောကသားအနေနဲ့ “ပညာပေးကာလ” ကုန်လွန်ပြီလို့ ယူဆပြီး ကျောင်းအပ်နှံရေး၊ ကျောင်းတက်ရေး၊ မတက်ရေးထပ်မံမပြောလိုတော့ပြီ။ ကိုယ့်ဘဝ၊ မိသားစုဘဝ၊ နိုင်ငံရဲ့ဘဝကံကြမ္မာကို ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ကောင်းအောင်တည်ဆောက်နိုင်ဖို့ပဲ တိုက်တွန်းချင်ပါတယ်။ ကျောင်းတက်မှု၊ ကျောင်းအပ်နှံမှုနည်းရင် စာသင်သူ နည်းလိမ့်မယ်။ ဒီလိုဆိုရင်လည်း ဝမ်းမနည်းလေနဲ့၊ ဆရာ ဆရာမများက ပိုထိရောက်တဲ့ သင်ကြားမှုကို ကျောင်းတက်တဲ့ကလေးတွေ၊ ဆယ်ကျော်သက်တွေ ရသွားလိမ့်မယ်။ ငွေကြေးတတ်နိုင်သူတွေက လည်း ပုဂ္ဂလိကကျောင်းတွေမှာ အနည်းဆုံး KG + 9 တတ်မြောက်မှ လူလားမြောက်မယ်ဆိုတာ သိကြတာမို့ သူတို့သားသမီးတွေကို ကျောင်းကို ပို့လိုက်ကြလိမ့်မယ်။ ဒါကြောင့် ထပ်မံပြောရရင် တစ်နိုင်ငံလုံး အခြေခံကျောင်းပေါင်း လေးသောင်းကျော်မှာ ကျောင်းအပ်နှံဖို့၊ ကျောင်းတက်ဖို့၊ ကျောင်းထွက်နှုန်း နည်းဖို့ကိစ္စမှာ ပညာရေးလောက သားတာဝန်ရှိသူတွေက အကောင်းဆုံး၊ အတတ်နိုင်ဆုံး ပြင်ဆင်ပေး ထားပြီး ပံ့ပိုးမှုတွေဟာလည်း ပြောမဆုံးနိုင်ဖြစ်ပါတယ်။

ကိုယ်တိုင်တွေး၊ ကိုယ်တိုင်ဆုံးဖြတ်၊ ကိုယ်တိုင်လုပ်ကြရန်သာ ကျန်ပါတော့သတည်း။ ။

MOI

"ရောဂါမူလံ အာစိဏ္ဏကံ"

စာရေးသူသည်၁၉၈၀ပြည့်နှစ်က မန္တလေးမြို့ရှိ တိုင်းရင်းဆေးသိပ္ပံတွင် ပညာဆည်းပူးခဲ့စဉ် ရောဂါရောက်ကြောင်း ပညာရပ်တွင် အထက်ဖော်ပြပါ ပါဠိစာသားလေးကို သင်ကြားခဲ့ရသည်။ ဆိုလိုရင်းမှာ ရောဂါဟူသမျှ အစာမကြေခြင်းမှစသည်ဟု ဆိုလိုသည်။

ပြီးခဲ့သောလပိုင်းကစာရေးသူ၏ ငယ်သူငယ်ချင်း  ကျောင်းဆရာမတစ်ဦး သားအိမ်ကင်ဆာရောဂါဖြင့်   ဆုံးပါးသွားသည်။ ထူးဆန်းသည်မှာ သူသည် လွန်ခဲ့သောတစ်နှစ်ခန့်မှစပြီး အစာမကြေ၊ လေအန်သည်။  အစာစားလျှင် များများစားမရ၊      ရင်ဘတ်ထဲမှတောင့်တင်းပြီး နေမကောင်းဟု  စာရေးသူထံ  ဖုန်းဆက်ပြောသည်။ စာရေးသူ၏ဆေးခန်းမှ  အစာကြေဆေးတစ်မျိုးမျိုး လိုချင်သည်ဟုပြောသဖြင့် ဝမ်းမီးတောက်အစာကြေဆေးနှင့်လေအန်လျှင်သောက်ရန်  အစာအိမ်လေနှိမ်ဆေးနှစ်မျိုးကို   ကျောင်းသူလေးတစ်ဦးမှတစ်ဆင့်ပေးခိုင်းလိုက်သည်။

ဆေးပေးပြီးနောက် တစ်လခန့်အကြာတွင် သူ့ထံမှ ဖုန်းလာပြန်ပါသည်။ ဆေးသောက်ပြီး သက်သာသွားသလိုဖြစ်သော်လည်း  ယခုပြန်ဖြစ်လာသဖြင့် အထူးကု ဆရာဝန်ကြီးတစ်ဦးနှင့်ပြနေကြောင်း၊ ဆေးစစ်၊ ဓာတ်မှန်ရိုက်၊ Ultrasound နှင့်လည်း   စစ်ဆေးကြောင်း၊    ရောဂါမှာ အစာအိမ်ရောင်နေခြင်းနှင့် သည်းခြေတွင် ကျောက်တည်နေခြင်းကို  တွေ့ရသဖြင့် ခွဲစိတ်ကုသရမလိုဖြစ်နေကြောင်း ပြောပါသည်။

သူ့အစားအသောက်၊ အနေအထိုင်ကို မေးကြည့်သောအခါ ကျောင်းသို့ ထမင်းကို ဘူးဖြင့်ထည့်လာပြီး ဟင်းပါမလာ၊ ထမင်း စားချိန်ကျမှ ကျောင်းရှေ့တွင်ရောင်းချသောငါးအူချောင်း၊ ဝက်အူချောင်းနှင့် ဆော့စ်ခေါ် အချဉ်ရည်၊ ငရုတ်ရည်တို့နှင့် စားလေ့ရှိပြီး တစ်ခါတစ်ရံ ဗယာကြော်၊ ပဲကြော် စသည့် အကြော်စုံဝယ်စားလေ့ရှိ ကြောင်းပြောသည်။  သူသည် လက်ဖက်သုပ်ကိုလည်း     ပဲကြော်၊    နှစ်ပြန်ကြော်တို့ဖြင့်စားရသည်ကို    ကြိုက်နှစ်သက်၍ တစ်ခါတစ်ရံ လက်ဖက်သုပ်နှင့်ထမင်းစားလေ့ရှိကြောင်း ပြောသည်။

အမှန်တော့   အစားအသောက်မမှန်၊ ယမ်းစိမ်းပါသော ငါးအူချောင်း၊ ဝက်အူချောင်းများက သူ့အစာအိမ်ကို ရောင်ရမ်းစေခဲ့ခြင်းဖြစ်ပုံရသည်။  ထို့ပြင်ထိုဆိုင်များမှပေးသော  ဆော့စ်ခေါ် အချဉ်ရည်များတွင်လည်း အနီရောင်ဆိုးဆေးမကင်းပါ။ လက်ဖက်နှင့် မြန်မာလူမျိုးများ မကင်းကြပါ။ ရှေးမြန်မာ လူမျိုးများ စားခဲ့သောအစာ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် လက်ဖက်ကို အချိုမှုန့်ခေါ်  ဟင်းချိုမှုန့် သို့မဟုတ် အချဉ်ခဲများဖြင့်  ပြုပြင်ထားလျှင်  မကောင်းပါ။ မကြာခဏစွဲမြဲစွာစားလျှင်ရောဂါရနိုင်သည်။

ထို့အတူနှစ်ပြန်ကြော်အစားများသူများမှာ ဆီကြောင့်မကောင်းသော ဘေးဥပဒ်ရသည့်အပြင် သည်းခြေကျောက်တည်ရောဂါဖြစ်နိုင်ကြောင်း ဆေးပညာရှင် များက သတိပေးတားမြစ်ထားကြသည်။ သုံးပြီးသားဆီဖြင့်  ပြန်ကြော်သောအစာများသည် ကင်ဆာရောဂါဖြစ်နိုင်သည်ဟုလည်းပြောကြသည်။      လူများတွင်ဖြစ်လေ့ရှိသော  ဆီးကျောက်တည်ခြင်းနှင့် ကျောက်ကပ်ကျောက်တည်ခြင်းမှာ ရေတွင် ထုံးဓာတ်များ၍ဖြစ်သော်လည်း သည်းခြေအိတ်ကျောက်တည်ခြင်းမှာ   ဆီကြော်၊ နှစ်ပြန်ကြော်များကြောင့်သာ   ဖြစ်လေ့ရှိ သည်။

စာရေးသူ၏   သူငယ်ချင်းဆရာမမှာ ဆေးရုံတက်ပြီး သည်းခြေတွင်ကျောက်တည်ခြင်းကို ခွဲစိတ်ကုသလိုက်သည်။ ထို့နောက် ဆေးရုံမှဆင်းလာပြီး မကြာမီ ဆေးရုံပြန်တက်ရသည်ဟု ကြားသိရသည်။  သူ့အစာအိမ်မှ အောင့်ပြန်သဖြင့် ဆေးရုံတက်ရသည်ဟုစာရေးသူက  ထင်မိသဖြင့်  သတင်းသွားမေးသောအခါ စာရေးသူထင်သလိုမဟုတ်ပါ။ သူ့ဝမ်းဗိုက်အောက်ပိုင်းတစ်လျှောက် ကိုက်ခဲကာ ဆီးသွားလျှင်နာကျင်ပြီး ခက်ခဲစွာသွားရသဖြင့်ဆေးရုံတက်ရသည်ဟုသိရပါသည်။

ဆေးရုံ၌စစ်ဆေးသောအခါသူ၏ သားအိမ်တွင်ကင်ဆာဟုယူဆရသော အလုံးတွေ့နေသည်ဟုပြောသည်။ ထိုကင်ဆာမှာလည်း  အတော်ပျံ့နှံ့နေပြီဟုယူဆနိုင်သလိုတခြားဖြစ်နိုင်ခြေတစ်ခုမှာ အစာအိမ်ကင်ဆာမှတစ်ဆင့် ဆီးအိမ်နှင့် သားအိမ်သို့ပျံ့နှံ့လာမှ သိရခြင်းလည်းဖြစ်နိုင်ကြောင်း ပြောပါ သည်။

သူငယ်ချင်းဆရာမသည် ဆေးရုံဆင်းလိုက်၊ တက်လိုက်နှင့် သုံးလကျော် ခံစားသွားရပါသည်။ ကင်ဆာဆေးများဒဏ်ကို ခံစားရင်း  ဆုံးပါးသွားရသော်လည်း သေသည်အထိသူ့ကိုယ်သူ  ကင်ဆာရောဂါရနေသည်ကို သိမသွားရရှာပါ။ မိသားစုက အစာအိမ်ရောင်သည်၊ သားအိမ်တွင် အလုံးတွေ့၍ ဆေးသွင်းရမည် စသည်ဖြင့် လှီးလွှဲပြောထားကြသည်။

စာရေးသူ၏စိတ်ထဲတွင် လွန်ခဲ့သော တစ်နှစ်ကျော်က  ဖုန်းဆက်ပြီး သူ့တွင် အစာမကြေဖြစ်နေကြောင်းပြောခဲ့သည်ကိုပင် အမှတ်တရဖြစ်နေမိပါသည်။ အစာမကြေခြင်းက    အစလား၊    သည်းခြေကျောက်က  အစလား၊ သားအိမ်ကင်ဆာအထိ မည်ကဲ့သို့ဖြစ်သွားရသနည်း။ တွေးထင်ချက်မျိုးစုံဖြင့်  တဝဲလည်လည်ဖြစ်လျက်ရှိပါတော့သည်။ အစာမကြေရောဂါသည်အဖြစ်အများဆုံး ရောဂါဖြစ်ပြီး   လူတိုင်း တစ်နေ့မဟုတ်တစ်နေ့၊ တစ်ကြိမ် မဟုတ်တစ်ကြိမ်ဖြစ်ပွားကြမည်ဖြစ်သည်။ သို့မဟုတ်ဖြစ်ဖူးခဲ့ကြမည်ဖြစ်သည်။ အစာမကြေရောဂါသည် အစာအိမ်ရောဂါများထဲတွင် အစဦးရောဂါ ဖြစ်လေသည်။ မြို့ကြီးပြကြီးတွင်နေထိုင်ကြသူများသည်ကျေးလက်တောရွာတွင် နေထိုင်သူများထက်အစာအိမ်ရောဂါ ပို၍ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ လူဦးရေထူထပ်  ခြင်း၊ စိတ်လှုပ်ရှားမှု၊ စိတ်ပူပန်မှု၊ သောက များခြင်း၊ ဝမ်းနည်းဝမ်းသာ၊ ပူဆွေးသောက များခြင်း၊ အလိုကြီး၍ လောဘများခြင်း၊ ရတာမလို၍  လိုတာမရခြင်း စသည်တို့ သည် အစာအိမ်ရောဂါ၏အခြေခံစေ့ဆော် မှုအကြောင်းရင်းများပင်ဖြစ်သည်။

စိတ်လှုပ်ရှားမှုဖြစ်သည့်အခါတိုင်းတွင် အစာအိမ်တွင် အစာခြေရည်များထွက်လာ လေ့ရှိသည်။ ထိုအစာခြေရည်များသည် ခြေရန်အစာမရှိသောအခါ အစာအိမ်နံရံ ကိုပြန်လည် လောင်ကျွမ်းလေသည်။ အကြိမ်များသောအခါ အစာအိမ်အနာဖြစ် လာလေသည်။    အစာအိမ်အနာ သည် အချိန်ကြာမြင့်စွာ  ကုသရပြီး ပူ၊ စပ်၊ ချဉ် သောအစာများ၊ မာကျောသောအစာများ၊ အကြော် အလှော်များ စသည်ဖြင့်ရှောင် ရသောအစာများသဖြင့် ပိန်ချုံး၍ အားနည်းလာလေသည်။အားနည်းသောသူတွင်ပြင်ပမှ ရောဂါအမျိုးမျိုး ဝင်ရောက်ကပ်ငြိရန်လွယ်ကူလေသည်။သာမန်ဥတုအပြောင်းအလဲကြောင့် ဖြစ်သော ပူ၊ အိုက်၊  ချမ်းအေး ဒဏ်များကိုလည်း   အားနည်း၍   ခံနိုင်ရည်မရှိဖြစ်လာလေသည်။

ဒေါသကြီးသူ၊ စိတ်တိုသူ၊ စိတ်မြန်သူတို့ သည် အစာအိမ်ရောဂါဖြစ်ပွားရန် အလွန် နီးစပ်သူများဖြစ်သည်။ အစာကို မြန်မြန် စားသူ၊ ကြေညက်အောင်မစားသူ၊ အလုပ် တစ်ဖက်ဖြင့်အစာစားသူ၊ အေးစက်သော အစာ၊ အချိန်လွန်၍ နောက်ကျသောအစာ၊ အရည်သောက်မပါဘဲ   စားရသောအစာတို့သည်  အစာမ ကြေရောဂါဖြစ်စေသည့်အစာများဖြစ်သည်။မကြေညက်သောအစာများသည်အစာအိမ်ကိုပင်ပန်း စေပြီး  အူသိမ်၊ အူမတို့မှလည်း အာဟာရကို   မစုပ်ယူနိုင်ပေ။     အစာမကြေလျှင်   ဝမ်းချုပ်သည်။  ဝမ်းချုပ်ခြင်း၏ နောက်ဆက်တွဲရောဂါများမှာ   အကြောတင်းခြင်း၊ ဇက်ကြောတက်ခြင်း၊ ထိုင်းမှိုင်း လေးလံခြင်းတို့ဖြစ်သည်။

လူတချို့တွင်      ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသော ခေါင်းကိုက်ရောဂါ၊  ခေါင်းတစ်ခြမ်းကိုက်ရောဂါနှင့်  မျက်ရိုးကိုက် ရောဂါများသည် မစာမကြေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်ကများ သည်။ ထို့ကြောင့်ပင် ဝမ်းတစ်လုံးကောင်းလျှင် ခေါင်းတစ်လုံးမခဲဟု ဆိုစကားရှိခဲ့ ခြင်းဖြစ်သည်။ ခေါင်းကိုက်ပျောက်ဆေးများကို သောက်ကြ သောအခါ အစာအိမ်ကိုလောင်ကျွမ်းသဖြင့်   အစာအိမ်ရောင်ခြင်း၊ အစာအိမ်မှသွေးယိုစိမ့်ခြင်း၊ အစာအိမ်ပေါက်ခြင်းအထိ ဖြစ်တတ်သဖြင့် ဆေးအတွက်ဘေးမဖြစ်စေရန်နှင့်   အစာဟောင်းများအောက်သို့ ကျစေရန် နေ့စဉ် မှန်မှန် လမ်းလျှောက်ပေးခြင်းဖြင့် ကုစားလျှင် ပျောက်ကင်းနိုင်သော သဘာဝ ကုထုံးများရှိသည်။

တိုင်းရင်းဆေးပညာတွင် ခန္ဓာကိုယ်သို့ ရောဂါရောက်ကြောင်းပညာရပ်ကို သင်ကြားရသည့်အခါ ကံ၊ စိတ်၊ ဥတု၊ အာဟာရ ဟူသော     အကြောင်းတရားလေးပါးရှိသည်။ ထိုအကြောင်းတရားတို့တွင် လေးခု မြောက်ဖြစ်သည့်   အာဟာရဟူသော အကြောင်းတရားသည်    စားသင့်သည့် အစာမစားသင့်သည့် အစာ၊  စားရမည့် အတိုင်းအတာ၊ စားသင့်သည့်အချိန်အခါ၊ မစားသင့်သည့်အချိန် အခါတို့ပေါ်မူတည် ၍ စားတိုင်းအာဟာရမဖြစ်သောသဘော တရားကို ညွှန်ပြနေသည်။

အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ   မြစ်ဖျားခံလာသော အာယု‌ဗ္ဗေဒဆေးပညာတွင်  လေ၊ သည်း ခြေ၊   သလိပ်အကြောင်း တရားများနှင့် အစာစားခြင်းကို ဆက်စပ်သောအခါ-

နံနက် သလိပ်

သလိပ်ဆိုသည်မှာပါးစပ်မှထွေးပစ်သည့်သလိပ်ကိုမဆိုလိုပါ။ ခန္ဓာကိုယ် အတွင်းရှိ ဆူဖြိုးဝဖြိုးစေသော အေးသည့်ဓာတ်သဘောကိုဆိုလိုခြင်းဖြစ်သည်။ နံနက်စာစားသောအခါအထူးသဖြင့် အရုဏ်တက်နံနက်စောစောကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်သည်။သံဃာတော်များအရုဏ် ဆွမ်းစားချိန်နှင့် ကိုက်ညီသည်။ နံနက်စာ စားသူသည် အာဟာရဖြစ်ပြီး ဝဖြိုးသည် ဟု ဆိုလိုသည်။ ထို့ကြောင့် ပိန်ချင်သူများသည် နံနက်စောစောအစာကို ရှောင်ရမည် ဖြစ်သည်။   ပိန်ချင်၍ ညစာမစားဘဲနေသည်ဆိုသည်မှာသဘာဝမကျပါ။  ပိန်လည်းပိန်မည်  မဟုတ်ပါ။   ပိန်ချင်လျှင် နံနက်အိပ်ရာထအစာကို ထမင်းမစားနှင့်၊ အဝမစားနှင့်။  စွပ်ပြုတ်၊ ခေါက်ဆွဲပြုတ်၊ ကော်ဖီ၊ မုန့်တို့ကဲ့သို့ အစာခံပဲ စားရန်သင့်သည်။

နေ့လယ် သည်းခြေ

နေ့လယ်သည်းခြေဆိုသည်မှာနေ့လယ်စာစားသောသူများသည်အစာကြေစေခြင်း၊  လှုပ်ရှားမှု မြန်ဆန်စေခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်မှ အရောင်အဆင်းထွက်ခြင်း၊ မှတ်ဉာဏ်ကောင်းခြင်း၊  တွေးခေါ်ဉာဏ်ကောင်းခြင်း၊   စိတ်ဓာတ်တက်ကြွခြင်း၊ ပင်ပန်းမှုဒဏ်ခံနိုင်ခြင်း စသည့်အကျိုးတရားများကိုရသည်ဟု ဆိုလိုသည်။

ညနေ လေ

ညနေစာစားသောသူများသည်စားလိုက်သည့်အစာကြောင့်အာဟာရမဖြစ်ဘဲ လေဖြစ်သွားသည်။ ခန္ဓာကိုယ်တွင် လေလွန်ကဲလျှင် အစားပျက်ခြင်း၊ အိပ်မပျော်ခြင်း၊ ယားယံခြင်း၊ ဂနာမငြိမ်စိတ်ပျံ့လွင့် ခြင်း စသောရောဂါများ    ဖြစ်ပွားတတ်သည်။

ည အပုပ်

နံနက်စာ၊ နေ့လယ်စာများသည် အကျိုးပြုသောအစာများဖြစ်ပြီး ညနေစာ၊ ညစာ များသည်အကျိုး မပြုသောအစာများဖြစ်သည်။  ညဉ့်နက်မှစားသောအစာကို အပုပ်စာဟုခေါ်သည်။ အပုပ်ဓာတ်သည် အသားအရေညစ်နွမ်းခြင်း၊ မွဲခြောက်ခြင်း၊ ဆံပင်ကျွတ်ခြင်း၊ ခြေသည်း၊ လက်သည်းများကွဲခြင်း၊ ငိုက်မျဉ်းခြင်း၊ ခန္ဓာကိုယ်မှ မကောင်းသောအနံ့အသက်များ    ထွက်ခြင်း စသည်တို့ ဖြစ်ပွားစေသည်။ အောင်မြင်မှုတစ်ခုခုကြုံသောအခါနှင့်  မင်္ဂလာပွဲများတွင် ညစာစားပွဲများ  ပြုလုပ်လေ့ရှိကြသည်။ ညစာ စားပွဲများတွင် ညဉ့်နက်မှ စားသောအစာများသည်  လူကို  အကျိုးမပြုဘဲ   အကျိုးယုတ်စေသော အစာများဖြစ်သည်။

တချို့မှာ   ညဘက်တွင်   အစာစားကြသည်။ ညစာများကို မခြေနိုင်သည့် အစာအိမ်မှရောဂါစဖြစ်လေသည်။အပုပ်ဓာတ်ကြောင့်ဆံပင်ဖြူခြင်း၊ သွားဖုံးကြွပြီး  သွားများကျိုးလွယ်ခြင်း၊   အသားအရေ ညစ်မွဲခြင်းများဖြစ်လာသော်လည်း သတိမမူမိကြပေ။ နှစ်ချီကြာပြီး ရောဂါမျိုးစုံဝင်လာမှ သိကြသော အခါ နောက်ကျနေလေပြီ။

နိဂုံးချုပ်တင်ပြလိုသည်မှာအစာကို ဆာမှစားပါ။  သင့်တင့်သောအစာကိုသာ စားပါ။ သန့်ရှင်းသော အစာ၊ သဘာဝအစာ များကိုသာစားပါ။   ဓာတုဗေဒနည်းဖြင့် ပြုပြင်ထားသောအစာများကို ရှောင်ပါ။ နံနက်စောစောစားသောအစာနှင့် နေ့လယ် စားသောအစာများသည် အစာအိမ်တွင်ကြေကျက်ပြီး   လူကိုအကျိုးပြုသည်။ ညနေစာစားလျှင်လေကိုဖြစ်စေသည်။ ညစာ(ညဉ့် နက်စာ)စားလျှင် လူကိုအကျိုးမပြု၊ အပုပ်ဓာတ်ကိုဖြစ်စေသည်။

ရောဂါမူလံ အာစိဏ္ဏကံ ရောဂါဟူသမျှ အစာမကြေခြင်းက စသည်ဟူသောစကား ကို အမြဲဆင် ခြင်နိုင်ကြပါစေ။

MWD Web Portal

Photo - Gastroenterology Consultant

“ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက ၁၁-၅-၂၀၂၅ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီမှ ၁၈-၅-၂၀၂၅ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီအထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၂၄၆၁ ခုကိုစစ်ဆေးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာသစ်တစ်ဦးတွေ့ရှိ” ဆိုတဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အသိပေးထုတ်ပြန်ချက်ကို မေလ ၁၉ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီမှာ ကြားသိလိုက်ရပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်ပြီး နှစ်နှစ်ကျော်ကာလမှာ ပထမဆုံးပြန်လည်ကြားသိလိုက်ရတဲ့ ကျန်းမာရေးအချက်ပေးခေါင်းလောင်းထိုးသံဖြစ်ပါတယ်။

အသိပေးထုတ်ပြန်

နောက်ထပ် မေလ ၂၆ ရက်နေ့ ည ၈ နာရီမှာ “မေ ၁၈ ရက် ည ၈ နာရီမှ မေ ၂၅ ရက် ည ၈ နာရီအထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၂၇၅၄ ခုကို စစ်ဆေးပြီးစီးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာသစ် ခြောက်ဦးတွေ့ရှိ” ဆိုတဲ့သတင်းကို ထပ်မံကြားသိရပြန်ပါတယ်။ နောက်ထပ် ရက်သတ္တတစ်ပတ်ကျော်အကြာမှာ “မေ ၂၅ ရက်မှ ဇွန် ၁ ရက်အထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၁၇၇၈ ဦးကိုစစ်ဆေးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အတည်ပြုလူနာသစ် ၁၇ ဦးတွေ့ရှိ” ဆိုတဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနရဲ့ အသိပေးထုတ်ပြန်ချက်သတင်းကို ဆက်လက်ကြားသိရပြန်ပါတယ်။

ဒါ့အပြင် “ဇွန် ၈ ရက် ည ၈ နာရီမှ ဇွန် ၁၅ ရက် ည ၈ နာရီအထိ ရက်သတ္တပတ်အတွင်း ဓာတ်ခွဲနမူနာစုစုပေါင်း ၂၂၈၅ ခုကို စစ်ဆေးပြီးစီးခဲ့ရာ ကိုဗစ်-၁၉ အတည်ပြုလူနာသစ် ၅၂ ဦးတွေ့ရှိ”ဆိုတဲ့ ဖော်ပြပါသတင်းတွေအရ မေလ ၁၁ ရက်နေ့မှ ဇွန်လ ၈ ရက်နေ့အတွင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဓာတ်ခွဲအတည်ပြုလူနာသစ် စုစုပေါင်း ၁၀၀ ကျော် တွေ့ရှိခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ တစ်ကျော့ပြန်လာတယ်လို့ဆိုနိုင်ပေမယ့် လတ်တလောမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဟာ မျိုးရိုးဗီဇအသစ်နဲ့ ထပ်မံဖြစ်လာတဲ့ စိုးရိမ်စရာမရှိနိုင်ဆိုတဲ့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပါတယ်။ ဒီရောဂါမျိုးဆက်သစ်ဟာ ရောဂါကူးစက်ဖြစ်ပွားမှုနဲ့ သေဆုံးမှုမှာ စိုးရိမ်ဖွယ်ရာမရှိပေမယ့် ပတ်ဝန်းကျင်နိုင်ငံတွေမှာ ကူးစက်ဖြစ်ပွားနှုန်းမြင့်မားပြီး သေဆုံးသူရှိတဲ့အတွက် ဂရုစိုက်ဖို့လိုပါတယ်။

သတိမူလိုက်နာ

လက်ရှိကာလဟာ ရာသီအကူးအပြောင်းကာလဖြစ်လို့ ဒီကာလမှာဖြစ်ပွားတတ်တဲ့ ရာသီတုပ်ကွေးရောဂါ၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေးရောဂါ၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောရောဂါစတဲ့ ကူးစက်တတ်တဲ့ ရောဂါတွေ ဖြစ်ပွားနေတဲ့အချိန်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဟာ ပထမရက်သတ္တပတ်မှာ ကူးစက်မှု သုည ဒသမ ၀၄ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဒုတိယရက်သတ္တပတ်မှာ သုညဒသမ ၂၂ ရာခိုင်နှုန်း၊ တတိယရက်သတ္တပတ်မှာ ကူးစက်မှုသုညဒသမ ၉၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ စတုတ္ထရက်သတ္တပတ်မှာ ကူးစက်မှု ၁ ဒသမ ၄၄ ရာခိုင်နှုန်းနဲ့ ရာခိုင်နှုန်းတွေ တဖြည်းဖြည်းတိုးလာတာဟာ စိုးရိမ်စရာဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက အသိပေးထုတ်ပြန်ချက်တွေ၊ ဆောင်ရန်/ရှောင်ရန်အချက်တွေ ထုတ်ပြန်ပေးနေတာကို ပြည်သူတွေအနေနဲ့ သတိမူလိုက်နာဆောင်ရွက်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။

ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်သတ္တပတ်အတွင်းက မိမိကိုယ်တိုင်၊ မိမိမိသားစု၊ မိမိမိတ်ဆွေအသိုင်းအဝိုင်းတွေကြားမှာ ကိုယ်လက်မအီမသာဖြစ်တာ၊ ကိုက်ခဲတာ၊ ဖျားနာတာ၊ ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှောဖြစ်တာတွေ တစ်ယောက်ပြီးတစ်ယောက် ဖြစ်ခဲ့ကြတဲ့အချိန်မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အိုမီခရွန်ဗီဇမျိုးကွဲသစ်ရောဂါ ကူးစက်မှုဟာ မြန်မာတို့ရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဖြစ်နေပြီဆိုတဲ့ သတင်းတွေနဲ့အတူ လတ်တလောကျန်းမာရေး ပြဿနာတွေမှာ အိုမီခရွန်လား၊ တုပ်ကွေးလား၊ ဘာလား၊ ညာလာ မဝေခွဲတတ်အောင်ဖြစ်ခဲ့ကြတာ အမှန်ပါ။ ဖြစ်နေတဲ့ရောဂါကို နီးစပ်ရာဆေးခန်းတွေမှာပြသကြတော့ ဆေးခန်းဆရာဝန်ကဖြစ်တဲ့ ရောဂါကို ပျောက်ကင်းအောင်ကုသပေးပြီး အိုမီခရွန်ရောဂါဟာ ပတ်ဝန်းကျင်မှာဖြစ်နေပေမယ့် စိုးရိမ်စရာမရှိပါဘူးလို့ပြောတဲ့အတွက် စိတ်သက်သာရာရကြပါတယ်။

ကိုဗစ်နဲ့အတူယှဉ်တွဲ

ဒါပေမဲ့လည်း ကျွန်တော်တို့လူ့အသိုင်းအဝိုင်းမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ အိုမီခရွန်ဗီဇမျိုးကွဲသစ် ကူးစက်ဖြစ်ပေါ်နေတယ်ဆိုတာကို ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနက တရားဝင်အသိပေးထုတ်ပြန်ထားတာဖြစ်လို့ သတိပြုလိုက်နာ ဆောင်ရွက်ကြရပါမယ်။ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်လို့ စိုးရိမ်စရာမရှိသည်ဖြစ်စေ၊ ရှိသည်ဖြစ်စေကူးစက်မှုမဖြစ်အောင် ကြိုတင်ကာကွယ်ကြရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ရောဂါဟာ ဘယ်သောအခါမှ ပျောက်ကွယ်သွားဖွယ်မရှိဘဲ ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသား တွေအနေနဲ့ HIV ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ ဆက်လက်နေထိုင်နေရသလို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နဲ့နေထိုင်ဖို့ သင်ယူရတော့ မှာဖြစ်ကြောင်း ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) ရဲ့ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် မေလ ၁၄ ရက်နေ့ သတိပေးစကားကို သတိပြုမိပါတယ်။

ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က နိုင်ငံတကာပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၀ ရက်နေ့မှာ သတ်မှတ်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီးအနေနဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ပတ်သက်လို့ နိုင်ငံတကာပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ် ကြေညာထားတာကို ၂၀၂၃ ခုနှစ် မေလ ၅ ရက်နေ့မှာ ပြန်လည်ရုပ်သိမ်းခဲ့ပေမယ့်လည်း ကမ္ဘာအနှံ့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုဟာ အသွင်ပြောင်းမျိုးရိုးဗီဇကွဲအနေနဲ့ ဆက်လက်တည်ရှိနေဆဲပင်ဖြစ်လို့ ကိုဗစ်နဲ့အတူ ယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးယဉ်ကျေးမှုကို မိမိတို့အားလုံးတည်ဆောက်ကြရတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။

ထပ်မံသေဆုံးသူမရှိ

မြန်မာနိုင်ငံမှာ နိုင်ငံတော်အစိုးရရဲ့ ဦးဆောင်လမ်းညွှန်ပံ့ပိုးမှု၊ တာဝန်သိကျန်းမာရေးဝန်ထမ်းတွေ၊ နှီးနွှယ်ဝန်ကြီးဌာနတွေ၊ လူမှုရေးအသင်းအဖွဲ့တွေ၊ ပြည်သူတွေရဲ့ တက်ညီလက်ညီ ပူးပေါင်းပါဝင် ဆောင်ရွက်မှုတွေကြောင့် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ တတိယလှိုင်းအပါအဝင် ပြင်းထန်တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို အချိန်တိုအတွင်း ကာကွယ်ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့တာဟာ သမိုင်းတွင်မှတ်တမ်းတင်ရမယ့် ဖြစ်စဉ်တစ်ခုအဖြစ် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ဒီလိုထိရောက်စွာ ကာကွယ်ထိန်းချုပ်ဆောင်ရွက်နိုင်တာကြောင့် ၁၃-၅-၂၀၂၃ ရက်နေ့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနဲ့ သေဆုံးသူကို နောက်ဆုံးတွေ့ရှိခဲ့ရပြီး ကိုဗစ်နဲ့ ထပ်မံသေဆုံးသူမရှိတော့တာ နှစ်နှစ်ကျော်ကြာသည့်တိုင် ရှိပြီဖြစ်ပါတယ်။

လတ်တလောမှာ ကမ္ဘာ့မီဒီယာတွေနဲ့ သက်ဆိုင်ရာနိုင်ငံတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနတွေရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်တွေအရ ထိုင်း၊ စင်ကာပူ၊ တရုတ်(ဟောင်ကောင်)နဲ့ တရုတ်နိုင်ငံ စတဲ့ ဒေသတွင်းနိုင်ငံအချို့မှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု ပြန်လည်မြင့်တက်လာတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။ အိမ်နီးချင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှ မေလ ၁၇ ရက်နေ့အထိ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားသူ ၁၀၆၄၈၁ ဦးရှိပြီး ရောဂါကြောင့် သေဆုံးသူ ၂၆ ဦးရှိကြောင်း ကြားသိလိုက်ရပါတယ်။ ယခုနှစ်အတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါဖြစ်ပွားမှု အမြင့်မားဆုံးကာလဟာ မေလ ၁၁ ရက် နေ့မှ ၁၇ ရက်နေ့အတွင်းဖြစ်ပြီး ရောဂါဖြစ်ပွားသူ လူနာသစ် ၃၃၀၃၀ ရှိပြီး ဆေးရုံတက်သူ ၁၉၁၈ ဦးနဲ့ သေဆုံးသူ နှစ်ဦးရှိကြောင်း သိရပါတယ်။

ကူးစက်နှုန်းမြင့်မား

ရှေ့ရက်သတ္တပတ်တွေမှာလည်း ရောဂါဖြစ်ပွားသူ လူနာသစ်တွေ၊ ဆေးရုံတက်ရောက်သူတွေနဲ့ သေဆုံးသူတွေရှိကြောင်း သိရပါတယ်။ ရောဂါကူးစက်မှုမြင့်မားရခြင်းအကြောင်းရင်းဟာ ထိုင်းနိုင်ငံမှာ မိုးရာသီကာလစတင်ခြင်း၊ ကျောင်းတွေ ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခြင်းနဲ့ သင်္ကြန်ပွဲတော်လို လူစုလူဝေးနဲ့ ခရီးသွားလာတာတွေ များပြားခဲ့တဲ့အကြောင်းတွေကြောင့်လို့ သိရပါတယ်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံဖြစ်လို့ သင်ခန်းစာယူ သတိပြုရမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဓိကကူးစက်ပျံ့နှံ့တဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲဟာ ကူးစက်လွယ်အိုမီခရွန်အုပ်စုမှ ဆက်လက်မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလဲလာတဲ့ JN.1 အုပ်စု၊ ထိုမှဆက်၍ မျိုးရိုးဗီဇပြောင်းလာတဲ့ XEC မျိုးကွဲ အများစုဖြစ်ကြောင်း သိရပါတယ်။ ဗန်ကောက်၊ ချွန်ဘူရီနဲ့ ရယောင်းစတဲ့ နေရာတွေမှာ ကူးစက်မှုနှုန်းမြင့်မားပြီး ကလေးတွေမှာ ကူးစက်နှုန်းမြင့်မားတယ်လို့ သိရပါတယ်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကူးစက်ပြန့်ပွားမှုဟာ မျိုးဟောင်းအနေနဲ့ရော မျိုးသစ်အနေနဲ့ပါ ကမ္ဘာအနှံ့ခြေဆန့်ခဲ့တာမှာ ယခုအခါ အချိန်ကာလအားဖြင့် ငါးနှစ်နဲ့သုံးလကျော်ခဲ့ပြီဖြစ်ပါတယ်။ အိုမီခရွန်မျိုးကွဲသစ် (XEC) ဟာ ရောဂါပြင်းထန်မှုနည်းပါးသော်လည်း ကူးစက်မှုနှုန်းမြန်ဆန်တဲ့အတွက် သတိထားစောင့်ကြည့် ကာကွယ်ထားဖို့လိုပါတယ်။ XEC မျိုးကွဲရဲ့ အဓိကလက္ခဏာတွေထဲကတစ်ခုဟာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာဖြစ်ပါတယ်။ အဆက်မပြတ် ချောင်းဆိုးတာဟာ ကိုဗစ် XEC အမျိုးအစားရဲ့ နောက်ထပ်ထင်ရှားတဲ့ လက္ခဏာဖြစ်ပါတယ်။ လူနာတွေဟာ မကြာခဏချမ်းတုန်ခြင်းနဲ့ ချွေးထွက်ခြင်းတို့နဲ့အတူ အဖျားကြီးခြင်းကို ခံစားရနိုင်ပါတယ်။ ခန္ဓာကိုယ်အပူချိန်ကို ပုံမှန်စောင့်ကြည့်ခြင်းဟာ ဗိုင်းရပ်စ်ကို စောစီးစွာသိရှိနိုင်စေဖို့ ကူညီပေးနိုင်ပါတယ်။

ဆေးဝါးကုသမှုခံယူ

ကိုဗစ် XEC မျိုးကွဲဟာ အဆုတ်အတွင်း လေအိတ်တွေကို ရောင်ရမ်းစေတဲ့၊ ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုမြင့်မားတဲ့ အဆုတ်ရောင်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနဲ့ ဆက်စပ်နေပါတယ်။ လူနာဟာချောင်းဆိုးခြင်းလို လက္ခဏာတွေ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်ပါတယ်။ အဖျားရောဂါချမ်းတုန်ခြင်း၊ အသက်ရှူရခက်ခဲခြင်း အဆုတ်ရောင်နာ XEC မျိုးကွဲကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ အထူးသဖြင့် ပြင်းထန်နိုင်ပြီး ဆေးရုံတက်ကုသဖို့နဲ့ အလေးထားတဲ့ကုသမှုတွေ လိုအပ်ပါတယ်။ နာမကျန်းမှုရဲ့ ပြင်းထန်တဲ့အဆင့်မှ ပြန်လည်ကောင်းမွန်လာပြီးနောက်မှာ ကိုဗစ် XEC မျိုးကွဲ ကူးစက်ခံထားရတဲ့လူနာတွေဟာ ရေရှည်အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ပြဿနာတွေနဲ့ ရင်ဆိုင်ရနိုင်ပါတယ်။ ၎င်းတို့မှာ နာတာရှည်ချောင်းဆိုးခြင်း၊ အဆုတ်လုပ်ဆောင်ချက်လျော့ကျခြင်းနဲ့ အသက်ရှူကျပ်ခြင်းတို့ပါဝင်ပါတယ်။ ဒီလိုဖြစ်လာရင် ဆေးဝါးကုသမှုဆက်လက်ခံယူဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။

ကိုဗစ် XEC မျိုးကွဲကူးစက်ခံထားရရင် အသက်အန္တရာယ်မထိခိုက်ပေမယ့်ခံစားရတဲ့ ဝေဒနာတွေဟာ မနည်းပါဘူး။ အလုပ်ပျက်အကိုင်ပျက်နဲ့ ဆေးဝါးကုသနေရတဲ့ ရောဂါဝေဒနာရှင်တစ်ယောက်ဖြစ်မှာ သေချာပါတယ်။ ဒါ့ကြောင့် ကိုဗစ်-၁၉ XEC မျိုးကွဲကူးစက်မခံရအောင် ကာကွယ်ကြဖို့လိုပါတယ်။ ကလေးသူငယ်တွေ၊ ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိခင်တွေနဲ့ ရောဂါအခံရှိတဲ့ သက်ကြီးပိုင်းတွေအနေနဲ့ ရောဂါကူးစက်ခံရရင် အသက်အန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်တဲ့အထိ အခြေအနေဆိုးနိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် နှာစေး၊ ချောင်းဆိုး၊ ကိုယ်အပူချိန်မြင့်မားလာရင် နီးစပ်ရာကျန်းမာရေး ဆေးခန်း၊ ဆေးရုံကို သတင်းပို့ဖို့နဲ့ ဆေးကုသမှုခံယူကြဖို့လိုအပ်ပါတယ်။ ပြည်သူတွေအနေနဲ့ မျိုးရိုးဗီဇပြောင်း ကိုဗစ်-၁၉ ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့ ကာကွယ်ဆေးထိုးနှံပေးတဲ့အခါမှာလည်း မပျက်မကွက်ထိုးနှံကြဖို့ တိုက်တွန်းအပ်ပါတယ်။ ။

MOI

ဒရင်ကောက်ပင်ဆိုသည်မှာ ရိုးတံခပ်ပျော့ပျော့နှင့် နွယ်ပင်ကဲ့သို့ရှိသည့် အပင်ငယ်တစ်မျိုး ဖြစ်ပြီး အပင်၏ထိပ်ပိုင်းရှိ အရွက်လိပ်ခွေခွေလေးများက “ဋ” ပုံစံဖြစ်နေသောကြောင့် ဒရင်ကောက်ပင်ဟု ခေါ်ကြခြင်းဖြစ်သည်။ ဒရင် ကောက်ပင် ဟု လူသိများသည့် ကျောက်ခက်ပင်ကို ဒေသအလိုက် အခေါ်အဝေါ်များ ကွဲပြားလေ့ရှိပြီး အချို့ဒေသများတွင် ကောက်ကောက်ပင်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ကြို့တကောက်ပင် ဟူ၍လည်းကောင်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဒရင်ကောက် ပင်တွင် စား၍ရသော မျိုးစိတ်နှင့် စား၍မရသော မျိုးစိတ်ဟူ၍ နှစ်မျိုးရှိသည်။ စား၍ရသောမျိုးစိတ်၏ အင်္ဂလိပ် အမည်မှာ Vegetable Fern နှင့် Fiddlehead Ferns ဟု ခေါ်ဆိုပြီး ရုက္ခဗေဒအမည်မှာ Diplazium esculentum (Retz) Sw ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဒရင်ကောက်ပင်သည် အာရှတိုက်နှင့် ကျွန်းနိုင်ငံများတွင် အများဆုံး ပေါက်ရောက် လေ့ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် မိုးကြိုကာလရောက်ပြီဆိုသည်နှင့် ဒရင်ကောက် အညွန့်များ ပေါများစွာ ပေါက်ရောက် လေ့ရှိပြီး ဈေးများတွင် ရာသီစာအသီးအရွက်များအဖြစ် တွေ့ရလေ့ရှိသည်။ ဒရင်ကောက်ပင်ကို စားသုံးသည့်အခါ အရွက်ဖျားထိပ်ပိုင်း နုနုခွေခွေလေးများကိုသာ စားကြသည်ကို တွေ့ရသည်။ မြန်မာလူမျိုးများအနေဖြင့် ဒရင်ကောက်ညွန့် နုနုလေးများကို ရေနွေးဖျောပြီး ငါးပိရည်၊ ငါးပိထောင်း၊ ခရမ်းချဉ်သီးချက် အစရှိသည်တို့နှင့် တွဲဖက်၍ တို့စရာအဖြစ် စားသုံးတတ်ကြသကဲ့သို့ ရေနွေးဖျောပြီးသား ဒရင်ကောက်ညွန့်လေးများကို ကြက်သွန်နီ၊ မြေပဲလှော်၊ နှမ်းလှော်၊ ပဲကျက်မှုန့်၊ ငရုတ်သီးစိမ်း၊ ပုစွန်ခြောက်တို့ဖြင့်လည်းသုပ်စားကြသည်။ ထို့အပြင် ဝက်ရိုးပြုတ်၊ ကြက်ရိုးပြုတ်၊ ငါးဟင်း ခါးရည်တို့ထဲတွင်လည်း ဒရင်ကောက်ညွန့်ကိုခပ်ပြီး အရည်သောက်ဟင်းအဖြစ် ချက်စားကြသကဲ့သို့ အသားငါး တို့နှင့်တွဲဖက်၍လည်း ကြော်စားကြလေ့ရှိသည်။

ဒရင်ကောက်ပင်တွင် ပါဝင်သောအာဟာရဓာတ်များမှာ ကယ်လ်လိုရီ၊ ပရိုတင်း၊ ဗီတာမင် အေ၊ ဗီတာမင်စီ၊ ဆိုဒီယမ်၊ ပိုတက်ဆီယမ်၊ ကယ်လ်ဆီယမ်၊ မဂ္ဂနီဆီယမ်၊ ဗီတာမင်ဘီအုပ်စု၊ သံဓာတ်၊ အဆီဓာတ်၊ အမျှင်ဓာတ်၊ ကာဗို ဟိုက်ဒရိတ်၊ အိုမီဂါ ၃ တို့ ကြွယ်ဝစွာ ပါဝင်သည်။ ဒရင်ကောက်ပင်တွင် ဗီတာမင်စီ ပါဝင်သောကြောင့် ကိုယ်ခံအား ကောင်းစေပြီး ဖျားနာခြင်း၊ အအေးမိခြင်း၊ စိတ်ဖိစီးမှုကြောင့် နေထိုင်မကောင်းဖြစ်ခြင်းများကို သက်သာစေနိုင်သည်။ 

အမျှင်ဓာတ်များစွာ ပါဝင်သောကြောင့် အဆာခံနိုင်စေပြီး ကယ်လ်လိုရီနှင့် အဆီဓာတ်ပါဝင်မှုနည်းခြင်းက ကိုယ် အလေးချိန် မတက်အောင် ထိန်းပေးသည်။ ပိုတက်ဆီယမ်ပါဝင်သောကြောင့် သွေးပေါင်ချိန်ကို ထိန်းညှိပေးနိုင်ပြီး သွေးတိုးကျစေရန် အထောက်အကူပြုနိုင်သည်။ ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းများ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်နေသောကြောင့် ကင်ဆာမဖြစ်စေရန် ကာကွယ်နိုင်သကဲ့သို့ ကင်ဆာဆဲလ်များ  ပြန့်ပွားခြင်းများကိုလည်း တားဆီးပေးနိုင်သည်။ဒရင်ကောက်ပင်တွင် သံဓာတ်ပါဝင်သောကြောင့် သွေးနီဥဆဲလ်များ ဖြစ်ပေါ်စေရန် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေပြီး သွေးအားနည်းရောဂါ မဖြစ်ပွားစေရန် အထောက်အပံ့ဖြစ်စေနိုင်သည်။

ဗီတာမင် အေ ပါဝင်သောကြောင့် အမြင်အာရုံကျန်းမာစေပြီး မျက်လုံးကျန်းမာရေးကို အထောက်အပံ့ဖြစ်စေသည်။ ကြက်မျက်သင့်ခြင်း၊ အသက်အရွယ်ကြောင့် အမြင်အာရုံထိခိုက်ခြင်းများမဖြစ်စေရန် ကာကွယ်ပေးသည်။ ဗီတာမင် ဘီ၁၂ ကြွယ်ဝစွာပါဝင်သောကြောင့် ခေါင်းတစ်ခြမ်း ကိုက်ခြင်းကို သက်သာစေသည်။ ကယ်လ်ဆီယမ်နှင် မဂ္ဂနီဆီယမ် ပါဝင်သောကြောင့် အရိုးများကို သန်မာစေနိုင်ပြီး အရိုးပါးခြင်း၊ အရိုးပွခြင်းမျိုး မဖြစ်စေရန် ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။ အဆစ်များ၊ ကြွက်သားများနှင့် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းအပြင်တွင်ဖြစ်ပေါ်သည့် ရောင်ရမ်းမှုများကို သက်သာစေရန် အတွက် ဒရင်ကောက်ပင်ကို စားသုံးပေးနိုင်သည်။

ဒရင်ကောက်ပင်က ကျန်းမာရေးအတွက် အကျိုးကျေးဇူးများသည်ဆိုသော်လည်း အစိမ်းစားရန် မသင့်တော်ပေ။ ထို့ပြင် ဒရင်ကောက်ပင်ကို အလွန်အကျွံစားသုံးမိလျှင် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းရှိ ဗီတာမင် ဘီ၁ ဓာတ်ကို ဆုံးရှုံးစေနိုင်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ လက္ခဏာများဖြစ်သည့် အစာစားချင်စိတ် မရှိခြင်း၊ အစာမကြေခြင်း၊ ကြွက်သားများအထိမခံနိုင်ခြင်း (အထူးသဖြင့် ခြေသလုံးကြွက်သား) စသည့် အရာများကို ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်များ၊ နို့တိုက်မိခင်များ၊ နာတာရှည်ရောဂါအခံကြောင့် ဆေးစွဲသောက်နေရသူများအနေဖြင့် ဒရင်ကောက်ပင်ကိုစားသုံးလိုပါက နားလည် တတ်ကျွမ်းသည့် ဆရာဝန်နှင့် တိုင်ပင်ပြီးမှသာ စားသုံးသင့်ပါကြောင်း အကြံပြုတင်ပြလိုက်ရပါသည်။ 

သင်မသိသေးသည့် ဒရင်ကောက်ပင်၏ အံ့ဖွယ်အချက် (၆) ချက်ကို အောက်မှာ ဖော်ပြထားပါသည်။

(၁) ဒရင်ကောက်ပင်သည် ကိုယ်အလေးချိန်ကျဆင်းရန် စွမ်းဆောင်ပေးနိုင်ပါသည်။

အာဟာရဓာတ်ပါဝင်မှု သိပ်သည်းဆမြင့်သည့် ဒရင်ကောက်ပင် 100 g မှာ 34 ကယ်လိုရီ ပါဝင်ပါသည်။ သူ့ထဲမှာ ပါရှိသည့် အမျှင်ဓာတ်က ဦးနှောက်တွင်းရှိ အစာစားချင်စိတ်ကို လှုံဆော်ပေးသည့် ghrelin ဟော်မုန်းကို တားဆီးပေး ပါသည်။

(၂) ဒရင်ကောက်ပင်သည် ရောဂါကူးစက်မှုတွေကို လျော့ချပေးနိုင်ပါသည်။

လူတွေမှာ နေ့စဉ်လိုအပ်သည့် ဗီတာမင်စီ ပမာဏက 100 ဂရမ်ပါ။ ဒရင်ကောက်ပင်မှာ 44 ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်နေပါသည်။ ဗီတာမင်စီသည် ရေတွင်ပျော်ဝင်နိုင်သော ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်းတစ်မျိုးဖြစ်ပြီး ရောဂါတွေကို ခုခံနိုင်စွမ်း တိုးမြင့်စေပြီး ခန္ဓာကိုယ်မှာရှိသည့် ကင်ဆာဖြစ်စေနိုင်သည့် free radicals တွေကို လျော့ကျစေပါသည်။

(၃) ဒရင်ကောက်ပင်သည် ကျန်းမာသည့် သွေးဖိအားကို ရရှိစေနိုင်ပါသည်။

ခန္ဓာကိုယ်ကြွက်သား၊အရိုးနှင့် နှလုံးကျန်းမာရေးကို အထောက်အပံ့ပေးသည့် ပိုတက်ဆီယမ်ဓာတ် လုံလောက်စွာ ပါရှိပါသည်။ ဒါကြောင့် သွေးတိုးရောဂါရှိသည့်သူတွေအတွက် ဒရင်ကောက်ပင်ကို စားသုံးခြင်းဖြင့် သွေးလည်ပတ်မှု ကောင်းစေပါသည်။

(၄) ဒရင်ကောက်ပင်သည် ခန္ဓာကိုယ်၏ ဇီဝဖြစ်စဉ်ကို တိုးမြှင့်ပေးနိုင်သည့် အစွမ်းသတ္တိရှိပါသည်။

မဂ္ဂနီဆီယမ်သည် သွေးထဲမှာရှိသော သကြားဓာတ်၊ခန္ဓာကိုယ်ဇီဝဖြစ်စဉ်နှင့် သိုင်းရွိုက်ဂလင်းများ၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာ များကို ထိန်းချုပ်ပေးသည့် အင်ဇိုင်းဓာတ်များအတွက် အလွန်ပင်အရေးပါလှပါသည်။ ဒရင်ကောက် 100 ဂရမ်မှာ မဂ္ဂနီဆီယမ် 26 ရာခိုင်နှုန်းပါဝင်ပါသည်။ မဂ္ဂနီဆီယမ် လျော့နည်းခြင်းသည် မျိုးအောင်နှုန်းလျော့ကျခြင်း၊ ဖွံဖြိုးမှု နည်းခြင်း၊ မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်များနှင့် အထွေထွေအားနည်းချက်များကို ဖြစ်ပွားစေနိုင်ပါသည်။

(၅) ဒရင်ကောက်ပင်သည် ကင်ဆာရောဂါ ဖြစ်ပွားမှုကို လျောချပေးနိုင်ပါသည်

သူ့ထဲမှာ တွေ့ရသည့် ဓာတ်တိုးဆန့်ကျင်ပစ္စည်း beta-carotene သည် ကင်ဆာဖြစ်ပွားနှုန်းကို လျော့ကျစေနိုင် ပါသည်။ သုတေသနတွေအရ တစ်နေ့ကို beta-carotene 1.7 ကနေ 2.7 မီလီဂရမ်ထိ သောက်သုံးသည့်သူများသည် အဆုတ်ကင်ဆာဖြစ်ပွားနှုန်းကို 40 ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျော့ချပေးနိုင်ကြောင်း သိရှိရပါသည်။

(၆) ဒရင်ကောက်ပင်သည် မျက်လုံးကျန်းမာရေးအတွက် အထောက်အကူပြုပါသည်။

အမြင်အာရုံကို တိုးတက်စေပြီး ကြက်မျက်သင့်ရောဂါ၊ မျက်လုံးအမြင်အာရုံ ယိုယွင်းခြင်း အစရှိသည်တို့ကို ကာကွယ် ပေးနိုင်သည့် ဗီတာမင်အေ လုံလောက်စွာ ပါရှိပါသည်။ မုန်လာဥနီလိုပဲ ဒရင်ကောက်ပင်သည်လည်း လက်စွဲထား သင့်သည့် ဆေးဖက်ဝင် အပင်တစ်မျိုးပါပဲ။

အချုပ်ဆိုရလျှင် ဒရင်ကောက်ပင်သည် မျှတသည့် အာဟာရဓာတ်ကို ပေးစွမ်းနိုင်သည့်အပြင် ခန္ဓာကိုယ်၏ ဇီဝဖြစ်စဉ် ကို ကောင်းမွန်အောင် စွမ်းဆောင်နိုင်သည့် ဆေးဖက်ဝင်အပင်တစ်မျိုးဖြစ်ပါသည်။ ဝိတ်ကျလိုသူများအတွက်လည်း အထူးသင့်လျော်ပါသည်။ သို့သော် ဒရင်ကောက်ပင်ကို အလွန်အကျွံစားသုံးမိလျှင် ခန္ဓာကိုယ်အတွင်းမှာရှိတဲ့ ဗီတာမင် ဘီဝမ်း ဓာတ်ကို ဆုံးရှုံးစေနိုင်ပြီး နောက်ဆက်တွဲ လက္ခဏာများဖြစ်သည့် အစာစားချင်စိတ်မရှိခြင်း၊ အစာမကြေခြင်း ၊ကြွက်သားများအထိမခံနိုင်ခြင်း (အထူးသဖြင့် ခြေသလုံးကြွက်သား) စသည့် အရာတွေ ဖြစ်စေနိုင်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် ဒရင်ကောက်ပင်ကို ချင့်ချိန်ပြီး တန်ဆေးလွန်ဘေး မဖြစ်အောင် စားသုံးကြရန် တိုက်တွန်းလိုပါသည်။

ပေးပို့သူ - မီဒီယာဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးဦးစီးဌာန

ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများကြားကူးစက်ပျံ့နှံ့နေသော ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါနောက်ဆုံးမျိုးကွဲအသစ် Nimbus ခေါ် NB.1.8.1 ခေါ် Omicron အုပ်စုဝင် SARS-CoV-2ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးကွဲ NB.1.8.1  ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ကမ္ဘာကစောင့်ကြည့်နေပြီဖြစ်သော Nimbus ၏ထူးခြားချက်သည် ရှေ့ကမျိုးကွဲများထက် ကူးစက်မှုပိုမိုမြန်ဆန်ခြင်းကြောင့်  ဒေသတစ်ခုတွင်ကူးပြီဆိုသော်အချိန်တိုအတွင်း  ကူးစက်ခံရသူအရေ အတွက်မြင့်တက်လာသည်ကို  တွေ့ရကြောင်း သတင်းများအရ သိရသည်။

ရောဂါလက္ခဏာများသည် လည်ချောင်းနာခြင်း၊ ပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ချောင်းဆိုးခြင်း၊ဖျားခြင်း၊ ကြွက်သားများနာကျင်ကိုက်ခဲခြင်း၊အသက်ရှူရခက်ခြင်းများဖြစ်သည်။ရောဂါမဖြစ်မီကြိုတင်ကာကွယ်ခြင်းသည်သာအကောင်းဆုံးဖြစ်သည်နှင့်အညီ ရောဂါကူးစက်မှုမခံရစေရန် ကြိုတင်ကာကွယ်ရမည်ဖြစ်သည်။ လူတိုင်း ကိုဗစ်- ၁၉ ရောဂါကာကွယ်ဆေး၊ ထပ်ဆင့်မြှင့်ကာကွယ်ဆေး (booster dose)ထိုးနှံထားသင့်သည်။

ရောဂါလက္ခဏာတွေ့ရှိပါက စိုးရိမ်သောကမဖြစ်ဘဲ နီးစပ်ရာဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းများသို့ သွားရောက်၍စနစ်တကျကုသစစ်ဆေးမှုခံယူသင့်သည်။ကိုဗစ်-၁၉  ရောဂါသာမကရာသီတုပ်ကွေး၊ သွေးလွန်တုပ်ကွေး၊ ရေကြီးရေလျှံ၊ဝမ်းပျက်ဝမ်းလျှော ရာသီအလိုက်ဖြစ်သော ကူးစက်ရောဂါများနှင့်ပတ်သက်၍ ကျန်းမာရေးဝန်ကြီးဌာနမှ အချိန်နှင့်တစ်ပြေးညီ သတိပေးနှိုးဆော်နေသကဲ့သို့ နိုင်ငံပိုင်မီဒီယာများမှလည်း ဖော်ပြနေသော သတိပေးနှိုးဆော်ချက်များ၊ ဆောင်ရန်၊ ရှောင်ရန်အချက်များ၊ အသိပညာပေးမှုများကို လေ့လာမှတ်သားလိုက်နာကြရန် လိုအပ်ပါသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါသည် ကူးစက်မှုမြင့်တက်လာသည့်အခြေအနေနှင့် ရောဂါဖြစ်ပွားနေသောနိုင်ငံများ၌ အသေအပျောက်ရှိနေသည့်အခြေအနေကြောင့် ပေါ့ပေါ့ဆဆမနေကြရန်၊ နိုးနိုးကြားကြားသတိဖြင့်နေကြရန် လိုအပ်ပါသည်။မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်းဓာတ်ခွဲအတည်ပြုချက်များအရ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပိုးပြန်လည်တွေ့ရှိပြီဖြစ်သည်။ လက်ရှိတွင် ကျောင်းဖွင့်ချိန်ဖြစ်သောကြောင့် ကျောင်းသား၊ ကျောင်းသူများအနေဖြင့် နှာစေးခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်း၊ ကိုယ်အပူချိန်မြင့်မားခြင်း တို့ဖြစ်ပွားပါက ကျောင်းမလွှတ်ဘဲ နီးစပ်ရာ ဆေးရုံ၊ ဆေးခန်းများသို့ သွားရောက်၍ ကုသမှုခံယူရန်နှင့် ဆေးကုသမှု ခံယူရေးအတွက် ဆရာ၊ ဆရာမများ၊ မိဘအုပ်ထိန်းသူများ ပါဝင်ဆောင်ရွက်ကြရန် ပညာရေးဝန်ကြီးဌာနမှလည်း မေတ္တာရပ်ခံထားကြောင်း သိရသည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါမျိုးကွဲသစ်အတွက် ကာကွယ်နိုင်သည့် ကာကွယ်ဆေးများထိုးနှံပေးလာသည့်အကြိမ်များတွင်လည်း မပျက်မကွက်ထိုးနှံမှုခံယူကြရန်၊ မှတ်တမ်းထားကြရန် လိုအပ်သည်။ လူတစ်ဦးချင်းစီက မိမိကိုယ်မိမိ  စနစ်တကျ ကာကွယ်ခြင်းဖြင့်ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါမျိုးကွဲသစ်များကိုလည်း အောင်မြင်စွာ ကျော်လွှားနိုင်ကြမည်ဖြစ်သည်။

၂၀၂၁ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါ ဒုတိယလှိုင်း(Delta wave)တွင် မြန်မာနိုင်ငံအပါအဝင် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအနှံ့အပြား၌  ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကြောင့် သွေးအတွင်း အောက်ဆီဂျင်ပမာဏ အတက်အကျမြန်ဆန်မှုများ တွေ့ကြုံခဲ့ရပြီး အောက်ဆီဂျင်အိုးရှူရ၊ ပြန်ဖြည့်ရ၊ ဆေးလိုက်ဝယ်ရ၊ ဆေးဆိုင်နှင့်အောက်ဆီဂျင်စင်တာတို့၌ တန်းစီခဲ့ကြရသည်အထိ ဖြစ်ခဲ့သည်။

ယခု ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါက တစ်ကျော့ပြန်လာပြီဖြစ်သည်။ တစ်ဦးမှတစ်ဦးထံကူးစက်မှု အလွန်မြန်သည့်အတွက် မိမိမိသားစု၊ တစ်အိမ်တည်းနေအဘိုး၊ အဘွား၊ ကလေးငယ်များနှင့် ဆီးချို၊ ကင်ဆာ၊ သွေးတိုး၊ နှလုံးရောဂါ စသည့် နာတာရှည် ဆေးကုသမှုခံယူနေသူများရှိပါက ဦးစားပေး၍ ကြိုတင်ကာကွယ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ကိုယ်က ကိုယ်ခံအားကောင်းသည့် လူငယ်လူရွယ်ပိုင်းဖြစ်သော်လည်း အသက်ကြီးသူများ၊ ကိုယ်ခံအားလျော့နည်းသည့်နာတာရှည်ရောဂါသည်များမှာ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါအပြင် မူလရောဂါအခံပါ ပူးတွဲခံစားရနိုင်ပါသည်။

ရောဂါဖြစ်သည့်ရက် ပိုကြာလာနိုင်သကဲ့သို့  ဆေးရုံတက်ရသည့်အခြေအနေထိ  ရောက်သွားပြီး သေဆုံးနိုင်ခြေလည်းပိုများကြောင်း ယခင် ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါအတွေ့အကြုံအရ ဆင်ခြင်သင့်သည်။  ကိုဗစ်-၁၉ရောဂါ၏  ပြင်းထန်မှုအနည်းအများနှင့်  နောက်ဆက်တွဲဆိုးကျိုးများကို ခံစားကြရမည်ဖြစ်သည်။

ယခုကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါသည် မပြင်းထန်သောသက်ရောက်မှုနှင့်   မူလအရင်းခံ နာတာရှည်ရောဂါကြီးများ၏ဆိုးကျိုးများ ပိုမိုပြင်းပြင်းထန်ထန်ခံစားရသည်။ ဗီဇပြောင်း ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါလက္ခဏာများသိထားသင့်ပါသည်။ ကူးစက်ခံရပြီး ၁ ရက်မှ ၃ ရက်အတွင်း   သာမန်အအေးမိအဖျားနှင့်ဆင်တူပြီး လည်ချောင်းအနည်းငယ်နာခြင်း၊   ကိုက်ခဲပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ အာသီးအနည်းငယ်ရောင်ခြင်း၊ ကိုယ်အပူချိန်(၃၆.၅. C) ရှိပြီး အစားအသောက်မျိုချရာတွင် အခက်အခဲရှိခြင်း၊   ခေါင်းအနည်းငယ်ကိုက်ခြင်း၊ အစာအိမ်လေထခြင်း၊ အနည်းငယ်မူးဝေခြင်းတို့ ဖြစ်လာနိုင်သည်။

ထို့ပြင် အားအင်ကုန်ခန်းပြီး မောပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း၊ ရံဖန်ရံခါအသက်ရှူရန်ခက်ခဲခြင်း၊ခြေချောင်းများနာကျင်ခြင်း၊ဝမ်းလျှောခြင်း၊အော့အန်ခြင်း၊ နေမကောင်းဖြစ်နေသည့် ကိုးရက်မြောက်နေ့တွင် အပြင်းအထန်အဖျားတက်လာပြီး အသက်ရှူရန် အပြင်းအထန်ကြိုးစားလာရမည်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါအနေအထားများသို့ ရောက်ရှိလာပါက သွေးစစ်ပြီးရင်ခေါင်းဓာတ်မှန်(CXR) ရိုက်ရန် လိုအပ်လာပြီဖြစ်သည်။

ကိုဗစ်-၁၉   ရောဂါကူးစက်ခံရခြင်းမရှိစေရေး နှာခေါင်းစည်း (Surgical Mask) တပ်ဆင်ရန်၊ လက်ကိုဆပ်ပြာဖြင့် စက္ကန့် ၂၀ ကြာ ဆေးကြောရန်၊ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး ခြောက်ပေအကွာနေရန်၊ လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ခြင်း မှရှောင်ရန်၊ အပြင်သွားပါက လက်အိတ်ဝတ်ဆင်ရန် စသည်တို့ကို လိုက်နာရမည်ဖြစ်သည်။

ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါကာကွယ်ဆေး အစုလိုက်ထိုးနှံရပါမည်။ အန္တရာယ်များသူများ(High risk person)ကို ဦးစားပေးထိုးနှံသင့်သည်။ လူတိုင်းထိုးနှံသင့်သည်။ ထပ်ဆင့်မြှင့်ကာကွယ်ဆေးများလည်း   ထိုးနှံသင့်သည်။  မည်သည့်ကိုဗစ်-၁၉  ရောဂါအမျိုးအစားကာကွယ်ဆေး၊ ထိုးနှံပြီးအရေအတွက်၊ ထိုးနှံမည့်နေ့များ၊ ကိုယ်တွင်း/ ပြင်ပရောဂါရှိ၊ မရှိ၊  မိမိနှင့်တည့်၊  မတည့်ဖော်ပြပြီး လူတွင်ရှိနှင့်ပြီးသော ဆေးများထိုးနှံသောက်သုံးမှု၊ နှလုံး၊ အဆုတ်တို့ သွေးခဲပြဿနာ ယခင်ဖြစ်ခဲ့ဖူးခြင်း ရှိ၊ မရှိ၊ တစ်လအတွင်း ဗိုင်းရပ်စ်တစ်မျိုးအတွက် ကုသဆေး၊ ကာကွယ်ဆေး ထိုးဆေး၊ သောက်ဆေး အသုံးပြုခဲ့ခြင်း ရှိ၊ မရှိ လက်ရှိအခြေအနေတို့အား ဆရာဝန်နှင့်တိုင်ပင်ပြီးမှသာ  ထိုးနှံသင့်သည်။ အအိပ်ပျက်ခြင်း၊ အစားပျက်ခြင်း၊ အနံ့မရခြင်း သတိပြုသင့်ကြောင်း ရေးသားတင်ပြလိုက်ရပါသည်။    ။         

MWD Web Portal

မြန်မာ့ဆယ့်နှစ်လရာသီလများတွင် နယုန်လသည် တတိယမြောက်လဖြစ်ပေသည်။ ပုဂံခေတ်ထိုးကျောက်စာများတွင် နံယုန် ဟု နငယ်တွင် နိဂ္ဂဟိတ်တင်၍ရေးကြ၏။ အချို့ကျောက်စာများတွင်မူ နယုန် ဟု နငယ်တွင် နိဂ္ဂဟိတ်မတင်ဘဲရေးသည်လည်း ရှိပေသည်။

ပုဂံဒေသရှိ တက်နွယ်ကျောင်း ကျောက်စာ (အင်းဝခေတ်-၈၀၄ ခု)၊ ပြာသာဒ်ဥမင် ကျောက်စာ (၈၀၄-ခု)၊ မြစည်းခုံဘုရားကျောက်စာ (၈၇၀-ပြည့်) တို့တွင် နံမျုန်ဟု ရေးထိုးထားသည်ကို တွေ့ရပေသည်။ တန်ခူးကဆုန်၊ လနမျုန်၊ ဖုန်ဖုန်လွင့်မြူလိမ်း (မှန်စီသတ်ပုံ)၊ ကဆုန်နမျုန်၊ ကြိုးသုန်သုန်၊ နယုန်န သတ်မြန်း (သီရိမင်္ဂလာသတ်ပုံ) ရေးသားကြသည်ကိုလည်း တွေ့ရလေသည်။ ထိုသတ်ပုံများအရ နမျုန် ဟု အရေးအသားတွင်ခဲ့သည်ကိုလည်း တွေ့ရပေသည်။

ဝေါဟာရလီနတ္ထဒီပနီကျမ်းပြု ဆရာလှေသင်းအတွင်းဝန် ဦးချိန်က နယုန်လအဖွင့်ကို -

“နယုန်၏ရင်းမြစ်မှာ “နရယုဂ” ဟူသော ပါဠိပုဒ်ဖြစ်သည်။ နရယုဂ သဒ္ဒါပျက်၍ နယုန်ဖြစ်လာသည်ဟု ယူရန်ရှိသည်။ မေထုန်ရာသီ၏အမည်များကို ရာဇမတ္တဏ်ကျမ်း ရာသီအဘိဓာန်အပိုင်း၌− “ဇိတုမ၊ မိထုန၊ နရယုဂ”ဟု သုံးမျိုးပြဆိုထားသည်။ ထိုသုံးမျိုးတွင် “နရယုဂ” ကား မေထုန်ရာသီ၏ နာမည်တစ်မျိုးဖြစ်၏။ အဓိပ္ပာယ်မှာ မိန်းမ ယောက်ျားအစုံ (နရ=လူ+ယုဂ=အစုံ) ဟု ဆိုလိုပေသည်။”

ဝန်မင်း၏ဆိုလိုချက်မှာ   မေထုန်ရာသီဟော နရယုဂသဒ္ဒါမှ ပါဠိပျက်အနေနဲ့ နရယုဂ် ဖြစ်လာ၍ နရယုဂ် မှ နယုန် ဖြစ်လာသည်ဟု ဆိုလိုပေသည်။ 

နံတွင် နိဂ္ဂဟိတ်ကို မသတ်ပြု၍ နမျုန်ဟု ယှဉ်ပူးပြောဆိုရေးသားကြသည်။ ရေးနည်း ခေါ်နည်း မူမမှန်၍ ဖောက်ပြန်သောကြောင့် လိုက်နာသူနည်းသဖြင့် နောင်ကွယ်ပျောက်သွားလေသည်။ သို့ဖြစ်၍ ရေရှည် တွင်မူ “နယုန်” ဟူသော အရေးသည်သာတည်တံ့ခဲ့ပေသည်။

ဤ၌ “နံယုန်” တွင် “နံ” ဝေါဟာရသည် အချိန်အခါဟောဖြစ်ပေသည်။ ဘယ်နံရောအခါ၊ ဘယ်နံသော အခါ၊ ဘယ်နံခါ ဟု ပြောဆိုရေးသားကြသည်။ ဤသို့သိနိုင်ကြောင်းကို-

“… သည်းအူဆွတ်ပျံ့၊ ရှိရစ်တံ့လည်း၊ ဘယ်နံ့မတွေ့၊ ဘယ်နေ့မမြင် (ရှင်အဂ္ဂသမာဓိ နေမိမဂ္ဃစိုးပျို့)”

“… ဤလူပေါင်း၏၊ အကြောင်းမှားကျင့်၊ ဆိုလှစ်ဖွင့်ပိတ်၊ ယခင်ရှေးလွန်၊ တမနွန်က၊ ဖြစ်ဟန်ခြင်းရာ၊ လူ၏ရွာတွင် (ရှင်အဂ္ဂသမာဓိ-နေမိငရဲခန်းပျို့)”

“… ဤလူတွင်သောချံသာ၊ တမုနွန်ချံသာကိုဝ်လိုဝ်သောသူကာ။”

“… အမုနွန် စကားကိုဝ် ဖတ်စိတ်၏။…”

“… ဤကား မင်တကာ အမုနွန်ဟုတ္တာ” (ပုဂံမြို့- သက္ကရာဇ် ၆၁၁ ထိုး ကျစွာမင်း အမိန့်တော်ပြန် တမ်းကျောက်စာ) ပါစာပေများအရ သိရပေသည်။

ထိုအချိန်အခါအဓိပ္ပာယ်ဆောင်သော နံ ဝေါဟာရကို တိဗက်၊ တရုတ်၊ မြန်မာ၊ ထိုင်း၊ လာအို စသည့် တိုင်း နိုင်ငံဒေသရှိ လူမျိုးစုတို့၏ ဝေါဟာရဖြစ်သော… နာမ်(တိဗက်)၊ နင်-နိအေန်(တရုတ်)၊ နာမ်(ဂျိန်းဖော)၊ န-နန်-နိုင်(ကချင်)၊ နီ(ရှမ်း)၊ နီး(ကရင်)၊ ဆနမ်(ပလောင်)၊ နိ(လီဆူး) ဘာသာစကားများတွင်လည်း အချိန်အခါ ရာသီနှစ်ကာလများကို ဤနည်းနှင်နှင် နာမ်၊ နံ၊ န ဟု ပြောဆိုသည်ကိုတွေ့ရလေသည်။ နယုန်တွင် သုံးသော န ဖြစ်လေသည်။

ယုန် ဝေါဟာရသည်လည်း ယိုစီး၊ သက်၊ ဆင်း၊ ကျ၊ ကြွေ၊ ပြို၊ လဲ၊ ရွာ၊ သွန်း၊ လောင်း၊ ဖျန်း၊ ပက် ဆိုသည့် အနက်အဓိပ္ပာယ်ကိုဆောင်ကြောင်း- ရုဒ်(တိဗက်)၊ ယှက်-ယှာက်(ထိုင်း)၊ ယုန်-ယု(တရုတ်)၊ ဗော-ရုန်(မွန်ဂို)၊ ယုန် ယု ရု ရုန် ရုမ် ရင် ရော(ကချင်)၊ ရွာ-ရွှာ-ရုင်-(ပေါင်းရှေ့ချင်း)၊ ရို-ရူ(နာဂ)၊ ဟာဟိုစ်(ရှမ်း)၊ သရိုဟ်(မွန်)၊ ရူ-ရ (ကရင်) စသည့် တိုင်းပြည် နိုင်ငံလူမျိုးစုတို့၏ ဘာသာစကားဆင့်ပွားပြောင်းလဲမှုကို သုတေသနပြု၍ ဖော်ပြပါလူမျိုးစုတို့၏ ယု-ရု ဟူသော ဝေါဟာရများမှ ယိုစီးခြင်း၊ ရွာသွန်းခြင်း၊ ကြွေကျခြင်း အဓိပ္ပာယ်ဆောင်သော ယုန် ဖြစ်လာသည်ဟု ဆရာကြီး ဦးဖိုးလတ်က ဆိုမိန့်ထား လေသည်။ ထို့ကြောင့် နယုန်လကို မိုးရွာချိန်၊ မိုးကျချိန်၊ မိုးရွာသောလဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့် ဆိုထားလေ သည်။

စာပြန်ပွဲ

“နွေအကုန် မိုးအကူး ဝသန်ကာလ မိုးသားကျူးစ အခါသမယတွင် “ရွှေစာတော် ပြန်မေးလို့ မြတ်လေး တဲ့ စံပယ်ငုံ၊ မေထုန်ဆိုရာသီကူး၊ ဖူးပွင့် ဝတ်မှုန်…” ဆိုသည့်အတိုင်း မေထုန်ရာသီတွင် ကျရောက်သော နယုန်လနှင့် စာတော်ပြန်ပွဲသည် တွဲလျက်ရှိပေသည်။

စာမေးသဘင်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့်အတူ ပုဂံခေတ်ကပင် ရှိခဲ့ရာ၏။ သို့သော် စာပေအထောက်အထားအရ စာပြန်ပွဲ စာမေးပွဲ ဟူသော ဝေါဟာရကို မတွေ့ရပေ။ ပုဂံခေတ်တွင် ထင်ရှားခဲ့သော ဦးကျည်ပွေ့ကို စာမေးသည့်ကန်ဟူသော ပြောစမှတ်ပြုခဲ့သည့်နေရာကား ယခုတိုင်တွေ့ နေရပါ၏။ သို့သော် ပုဂံသုတေသီများ၊ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များ  အတည်မပြုသောနေရာ ဖြစ်ပေသည်။

ပုဂံခေတ်ထိုးကျောက်စာများတွင် ပိဋကသုံးပုံအလှူ၊ ကျောင်းအလှူ၊ မြေအလှူ၊ ကျွန်အလှူ စသည်များကို များစွာပင်တွေ့ရသော်လည်း စာမေးသဘင်ကိုမူ မတွေ့ရပေ။ စာသင်သည်ဆိုသည်နှင့် အမေးအဖြေသည် ရှိမြဲပင်ဖြစ်၏။ ဤသည်ကို သုတေသီများက သမိုင်းမှတ်တမ်းအရရှာဖွေရာ  ပုဂံခေတ်  ပထမ အင်းဝခေတ်ထိ   အထောက်အထားမတွေ့ရပေ။ ဒုတိယအင်းဝခေတ် သာလွန်မင်းတရားလက်ထက်မှသာ စတင်ခဲ့သည်ဟုဆိုလေသည်။ စနေမင်း၊ တနင်္ဂနွေမင်း၊ ဟံသာဝတီရောက်မင်း မင်းသုံးဆက် အမှုတော်ထမ်းခဲ့သော သီရိဥဇနာ ခေါ် အင်ရုံဝန်ကြီးရေးသားခဲ့သော လောကဗျူဟာကျမ်းတွင် (ကျော်အောင်စံနန်း) နန်းတော်ကိုသိမ်း၍ အင်းဝမြို့တော်မှာ ကျောင်းဆောက်ပြီးလျှင် ပခန်းကြီးမြို့ ကျေးပိုက်သင် (ပထမကျော်) ရှင်ညာဏဝရကို တင်လှူ၍ ကျော်အောင်စံထား ဟုတွင်၏။… ဟုလည်းကောင်း။ ဘိုးတော်ဘုရားမေးသဖြင့် မောင်းထောင်သာသနာပိုင် ဆရာတော် ဖြေကြားတော်မူသော “အမေးတော် ဖြေကျမ်း” လာ ပထမရှင်လောင်း၊ ပဉ္စင်းလောင်းများကို ရှေးမင်းများလက်ထက် စာပြန်သည့် နည်းပြန်စေသော် သင်၊ မသင့် ဟု မေးလျှောက်ချက်သည်လည်းကောင်း၊ ရှေးယခင်မင်းစဉ် မင်းဆက် စာပြန်ပွဲဆိုင်ရာမှတ်တမ်းများ မရှိခဲ့သော်လည်း (မြန်မာမင်း အုပ်ချုပ်ပုံစာတမ်းပါ ပထမပြန် စာပြန်ပွဲ ဥပဒေထုတ်ပြန်ချက်များကဲ့သို့…) စာတော်ပြန်ပွဲများ အစဉ်အဆက်ရှိခဲ့သည်ကို သိနိုင်ရာ၏။စာတော်ပြန်ပွဲကို ဘုရင့်သုဓမ္မာဇရပ်ကြီးများတွင် ကျင်းပကြောင်းကို “ရွှေသားခြယ်လှယ်၊ ဆန်းကြယ်အရောင်၊ တောက်လောင် ဝင်းဝါ၊ သုဓမ္မာဝယ်…” ဟုစာဆိုဦးယာ ဖွဲ့ဆိုသော လူတားစာ အရသိရပေသည်။

ကုန်းဘောင်ခေတ်နောက်ပိုင်း ပဉ္စမသင်္ဂါယနာတင်မင်းတုန်းမင်းတရားကြီးလက်ထက်နှင့် သားတော် သီပေါမင်းလက်ထက် စာတော်ပြန်ပွဲများမှာမူ အလွန်စည်ကားသိုက်မြိုက်ပြီး မင်းခမ်းမင်းနားဝင်လာသည်ကို မြန်မာမင်းအုပ်ချုပ်ပုံ စာတမ်းအရရော၊ ကုန်းဘောင်ဆက် ရာဇဝင်များ အရပါသိရ ပေသည်။

ရှေးယခင်က စာပြန်ပွဲအနေနဲ့သာရှိခဲ့ပြီး နောင်တွင် သဘောရေးဖြေပါ ပါဝင်လာပေသည်။ ပထမကျော် ဖြေဆိုရာ အမှတ်ပေးအရ အာဂုံပြန်လည်းတူ၊  အဖြေတွင်လည်းတူနေ၍ လက်ရေးလက်သားနှင့် မျဉ်းသားသည်ကို  အမှတ်ဖြတ်၍  ပထမကျော်ပေးခဲ့သည့် သာဓကမျိုးလည်း ရှိခဲ့ပေသည်။ဤ၌ စာပြန်ပွဲ၊ပထမပြန်ပွဲ၊ ပါဠိပထမပြန်စာမေးပွဲဆိုသည်ကို ခွဲခြားသိဖို့ရာ လိုပေသည်။ ရှေးအစဉ်အလာအရ နယုန်လ စာပြန်ပွဲဆိုသည်ကို စာအလင်္ကာများအရ သိရပါ၏။

အင်ရုံစာတမ်းအရ  ပထမပဉ္စင်းလောင်း၊ ဒုတိယပဉ္စင်းလောင်း စသည်ဖြင့် အဆင့်လေးဆင့်၊ အတန်း လေးတန်းရှိလေသည်။ သမဏသာရုပ်ကျ (ဝိနည်းတော်နှင့်အညီ ပြောဆိုမှု)၍   စာပေအနေနှင့်လည်း မေးတိုင်းဖြေဆိုနိုင်သော သာမဏေကို ပထမပဉ္စင်းလောင်းတော်၊ ထို့နောက် ဉာဏ်ပညာအရည် အသွေးကို ထောက်လျက် ဒုတိယ၊ တတိယ၊ စတုတ္ထ လေးခုခွဲ၍ ရဟန်းဘောင်သို့ တက်ရောက်ကြရလေသည်။ ထိုကိုအကြောင်းပြု၍ ပထမစာတော်ပြန်ဟု ခေါ်ကြောင်း မှတ်သားရပေသည်။

ဤသဘောမျိုးကိုပင် ပင်းယရွှေစည်းခုံဆရာတော် သဒ္ဓမ္မာလင်္ကာရ စီရင်တော်မူသော သက္ကဒါန် သိကြားစာတမ်း၊ နန္ဒယော်ဓာဝန်ကြီးခန့် ပြန်တမ်းတို့တွင်လည်း မှတ်တမ်းပြုထားပေသည်။ ဟံသာဝတီရောက် မင်းကြီးလက်ထက်(၁၀၈၆)ပထမကျော်ရတော်မူသော   ပထမကျော်အောင်စံထား ဆရာတော်ပြုစုတော်မူသည့်   အဋ္ဌသာလိနီ ဂဏီဌကျမ်း နိဂုံးပိုဒ်တွင်- “အညေသံ=တစ်ပါးသောသူတို့၏၊   ပထမတာဝ=ရှေးဦးစွာ၊  ဥပ္ပန္နဥပသမ္ပဒါ=ရအပ်သော ပဉ္စင်းအဖြစ် ရှိလေသတည်း။

ဣတိတသ္မာ=ထို့ကြောင့်၊ ပထမေ=ပထမမည်၏။”ဟု မိန့်ဆိုထားလေသည်။ သမိုင်းစဉ်အရမူ ဘိုးတော်ဘုရားလက်ထက်မှ ပုဂံမင်းလက်ထက်တိုင် ပြဋ္ဌာန်းကျမ်းများနှင့် ဖြေဆိုနည်းများသည် များစွာကွဲလွဲမှုမရှိဟု ဆိုရာ၏။

ပဉ္စမသင်္ဂါယနာတင် မင်းတုန်းမင်းတရားကြီးလက်ထက် ၁၂၃၅ ခုနှစ် နောက်ပိုင်းတွင် ပထမ စာတော်ပြန်ဥပဒေသများကို ပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းပြီး ပထမငယ်၊ ပထမလတ်၊ ပထမကြီးတန်းများကို ဖွဲ့စည်းခဲ့လေသည်။

နောင်သော် ပထမကျော်ဘွဲ့ကိုမူ ပထမကြီးတန်းတွင် အမှတ်အများဆုံးဖြင့် အောင်မြင်တော်မူသော ပုဂ္ဂိုလ်ကို  ပေးအပ်လေသည်။ မဟာရာဇဝင်ကြီး တတိယတွဲတွင် ထိုအကြောင်းအရာများကို သိနိုင်ပါ၏။ ဖော်ပြပါအကြောင်းအရာသည် စာပြန်ပွဲမတိုင်မီ (တကယ့်ပွဲကြီးမတိုင်မီ) ပြဋ္ဌာန်းချက်ကျမ်းစာများကို ပထမပြန်ဆိုရပြီးနောက်ပိုင်း ပထမ၊ ဒုတိယခွဲခြားကာ ဝင်ရောက်ရ၍ ပထမပြန်ဟု ခေါ်ကြောင်းလည်း ယူဆကြ၏။ ဒုတိယပြန်ဟု ခေါ်ကြောင်းလည်း ယူဆကြ၏။

ဒုတိယအယူမှာမူ ကုန်းဘောင်ဆက် မဟာရာဇဝင်ကြီး(တတွဲ)   မြန်မာ့မင်းအုပ်ချုပ်ပုံစာတမ်းများအရ စာပြန်ပွဲဝင်မည့် ရဟန်းလောင်း၊ ရှင်လောင်းများသည် သတ်မှတ်အရည်အချင်းပြည့်စုံပြီဆိုပါက ဘုရင့်ရှေ့တော်မှောက်သို့ မင်းညီမင်းသားဝတ်စုံများဖြင့် ဝင်ရောက်ခစားကြရ၏။ (အားလုံး ရှင်လိင်ပြန် ရသည်)ဘုရင့်ရှေ့တော်မှောက်ခစားရသောအခါ  တော်၊ ဒူး၊ စနည်း၊ ဘဝေါ၊ လင်္ကျာမင်းခန်းတော် လက်ဝဲမင်းခန်းတော် စသည့် (Protocol) ဖြင့်သာ ခစားကြရ၏။ “တော်” ဆိုသည်မှာ မြန်မာ့နန်း တွင်းရေး သမိုင်းရာဇဝင်တွင် ထင်ရှားခဲ့ကြသော တွင်သင်းမင်းကြီး ဦးထွန်းညို၊ ပခန်းမင်းကြီး ဦးရန်ဝေး၊ ကင်းဝန်မင်းကြီး ဦးကောင်း၊ ယောအတွင်းဝန်  ဦးဖိုးလှိုင် စသည့်ပုဂ္ဂိုလ်များကဲ့သို့ သင့်လျော်သည့် နေရာများတွင် အခြေအနေအရ နေထိုင်ခစားကြသည်မျိုးကိုဆိုပေသည်။

“ဒူး”ဆိုသည်မှာ သတ်မှတ်နေရာတွင် ဒူးတုတ် ခစားရကြောင်းကို ဆိုလိုပေသည်။ ထိုကဲ့သို့ပင် မင်းညီမင်းသားများ   ခစားကြရသော   ပထမနေရာတော် ဆိုသည်လည်း ရှိပေသည်။ ထိုနေရာတွင် ရှင်လိင်ပြန်ပြီး လူပုဂ္ဂိုလ်တို့သည် မင်းညီမင်းသားဝတ်စုံဖြင့်   ဘုရင်အားခစားကြရ၏။  ဘုရင်က အားပေးချီးမြှောက်၏။ ထိုကဲ့သို့ ခစားသောအခါ မင်းညီမင်းသားဝတ်ရုံ၊ ဗောင်း၊ နားတောင်း၊ ခေါင်းပေါင်းဖြူ ဖော့လုံး၊ မင်းခမ်းတော်ဆိုင်ရာ အသုံးအဆောင်များပါ   ပါဝင်ရ၏။   မှတ်တမ်းပြုထားချက်များ ရှိပေသည်။

ထို့ကြောင့် ပထမနေရာတော်ကို အကြောင်းပြု၍ “ပထမ” ပြန်စာမေးပွဲဟု ခေါ်ကြောင်းလည်း ပြောစမှတ်ပြုကြပါ၏။ ထိုစာပြန်ပွဲတော်သည် သီပေါမင်းပါတော်မူပြီး (၂၉-၁၁-၁၈၈၅) ကိုးနှစ်ကျော် ၁၀ နှစ်မျှ စာမေးသဘင်မရှိဘဲ ဖြစ်နေလေတော့သည်။

ထိုအခါ အမျိုးသားရေးဦးဆောင်သူများက(Conservative)စာပြန်ပွဲ စာမေးပွဲသဘင်ကို တမ်းတလွမ်းမိကြောင်းကို ရေးဖွဲ့သီဆိုလာကြ၏။ ထိုအထဲတွင် ၁၂ လရာသီ စည်တော်သံ တွဲ၍ -လမေထုန်နယုန်ကျလို့၊ သာသနာ့ဒါယကာလွမ်းမိဖြာဖြာ၊ ခုနှယ်ခါသုဓမ္မာရွှေစာပွဲနှင့် လွဲပြီဗျလေး …ချိန်ရာသီကရကဋ်မို့   နှစ်ပါးနတ်တစ်ကျွန်းပါ လွမ်းမိခါခါ၊ ရိုက်ချုံးငယ်ညာ၊ ပဉ္စင်းတော် ချိန်ခါနှင့်၊ နန်းနှစ်ဖြာနယ်မြေဝေးလို့၊ လွဲရှာပေါ့လေး…စသဖြင့်နှိုးဆော်လာကြရာ ဗြိတိသျှအစိုးရက စာမေးပွဲကျင်းပရန် စိုင်းပြင်းလာရလေသည်။ ထိုစဉ်က မြန်မာနိုင်ငံပညာရေးကို ဗြိတိသျှအစိုးရမှ ဦးဆောင်သူမှာ လော့ဒ်မက်ကောလေးဆိုသူဖြစ်၏။     သူ၏မူဝါဒအရ အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် ကြေးတိုင်နှင့်  မြေစာရင်းကို အထူးဦးစားပေးလေ၏။   ထို့နောက် ၁၈၈၉ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းတွင် မစ္စတာ ဂျန်ဗင်ဆိုဖရန်ပုပ်(MA)က   ဦးဆောင်၏။   ထိုပုဂ္ဂိုလ်သည် တောင်ခွင်ရှင်သာသနာပိုင်၊ ပခန်းဆရာတော်၊ လှထွေးဆရာတော်၊ ကင်းဝန်မင်းကြီးစသည့် ဘုရင်ခေတ်မီလိုက်သော ပုဂ္ဂိုလ်များနှင့် တိုင်ပင်၍ စာပြန်ပွဲစနစ်ဟောင်းကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲခဲ့လေသည်။ မစ္စတာပုပ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံ ပညာရေးတာဝန်မယူမီ အိန္ဒိယပြည် ဘင်္ဂလားပြည်နယ်တွင် တိမ်ကောပပျောက်နေသော သက္ကတဘာသာကို ပြန်လည်ထွန်းကားအောင်မြင် အောင် နည်းစနစ်သစ်များဖြင့် ပြောင်းလဲတီထွင်ရာ၌ အောင်မြင်မှုရခဲ့သူ တစ်ဦးဖြစ်ခဲ့သည်။

သက္ကရာဇ် ၁၂၅၆ ခုနစ် (၁၈၉၃-ဒီဇင်ဘာလ)တွင် မြန်မာဘုရင်များလက်ထက်တော်ကကဲ့သို့ ပထမပြန်စာမေးပွဲများ ကျင်းပရန် အမိန့်ရလေသည်။ ထိုအမိန့်အရ ၁၂၅၇ နယုန်လဆန်း ၈ ရက် (၁-၆-၁၉၈၅) တွင် ပထမပြန်စာမေးပွဲကို ပထမဦးစွာ ကျင်းပပေးခဲ့လေသည်။ ရပ်တန့်နေသော စာမေးသဘင်ကို ပုံသဏ္ဌာန်သစ်ဖြင့် ရဟန်းသာမဏေများသာမက လူဝတ်ကြောင်များကိုပါ ဖြေဆိုခဲ့စေသည်။ အာဂုန်ပြန်မပါဘဲ  ပါဠိဘာသာထွန်းကားရေးကို ဦးတည်မှုကြောင့် “ပါဠိပထမပြန်”စာမေးပွဲဟု အမည်တွင်ခြင်းလည်း ရှိပေသည်။ ရှေးအစဉ်အလာအရ ရဟန်းသာမဏေများသာ ဖြေဆိုခဲ့ကြသော်လည်း မစ္စတာတော် စိန်ခို၏ အကြံပေးချက်အရ ၁၂၆၃ (၁၉၀၁) ခုနှစ်မှစ၍ သီလရှင်များကို ပါဝင်ခွင့်ပြုခဲ့လေသည်။

ထိုသို့    ကျင်းပသည့်အချိန်အခါတွင် အမျိုးသားရေးစိတ်ဓာတ်ပြင်းထန်သူ လူပုဂ္ဂိုလ်နှင့် ရဟန်းတော် အချို့က ဗြိတိသျှအစိုးရက ပါဠိပထမပြန်စာမေးပွဲကို  နှစ်စဉ်ကျင်းပနေစဉ် ဤစာမေးပွဲကို မဖြေဆိုကြဘဲ အမျိုးသားစာမေးပွဲများကို စီစဉ်၍ မြန်မာပြည်အနှံ့ကျင်းပ ဖြေဆိုလာကြပေသည်။

ထိုစာမေးပွဲများအနက် နောင်သော် နှစ်ရာကျော်  ရာပြည့်တည်ရှိလာသော  စာမေးပွဲကြီးများ ဖြစ်ပေါ်လာပေသည်။ မန္တလေးပရိယတ္တိသာသနဟိတအသင်း (ချမ်းအေးသာစံမြို့နယ်၊ ၈၅ လမ်း၊ ၃၄ လမ်းနှင့် ၃၅ လမ်းကြားတည်ရှိ)၊ ရန်ကုန်တွင် စေတီသင်္ဂဏအသင်း (ရွှေတိဂုံစေတီတော် အပေါ်တွင် တည်ရှိ) မန္တလေးစာမေးပွဲကို  ထိုစဉ်က သကျသီဟဘုရားကြီး ပရိဝုဏ်အတွင်းကျင်းပခဲ့၍ သကျသီဟစာမေးပွဲဟု ပရိယတ္တိစာပေလောကတွင် ထင်ရှားပေသည်။   ထိုစာမေးပွဲများ အောင်သောအခါအဘိဝံသဆိုသည့် ဘွဲ့ကိုရရှိပေသည်။ တိပိဋက မင်းကွန်းဆရာတော် ဘုရားကြီး၊ ဗန်းမော်ဆရာတော်ကြီး၊    ယောဆရာ တော်ကြီး၊ ပါချုပ်ဆရာတော်ကြီး၊    အင်းစိန်ရွာမဆရာတော်၊ လှရတနာဆရာတော်  ယခုနိုင်ငံတော် သံဃမဟာနာယကဥက္ကဋ္ဌ သန်လျင်မင်းကျောင်းဆရာတော် စသည့်ထေရ်ကြီးများမှာ ထိုအမျိုးသား စာမေးပွဲများကို အောင်မြင်တော်မူခဲ့ကြ၍ ဘိဝံသ… “သ.စ.အ” ဟု ချီးမြှင့်တပ်ခွင့် ရရှိကြလေသည်။ (သကျသီဟစာမေးပွဲအောင်လျှင် “သ”၊ စေတီသင်္ဂဏ စာမေးပွဲအောင်လျှင် “စ” အစိုးရ ဓမ္မာစရိယ အောင်လျှင် “ အ” ဟု အတိုကောက် သုံးပါကြောင်း)ဤသို့နှင့် နယုန်လတိုင်း ရှေးအစဉ် စာပြန်ပွဲ၊ စာမေးပွဲများကို ကျင်းပလာခဲ့ရာ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်ပိုင်းတွင် စာဖြေလကို ပြောင်းလဲခဲ့လေသည်။ တနွေစာဝါများလိုက်၊ စာသင်ပြီး နယုန်လစာပြန်ပွဲပြီးသည်နှင့် ဝါဆိုရောက်သွားသောအခါ နားချိန် မရှိခြင်း၊ နွေရာသီစာပေသင်ကြားရမှု ရာသီသဘောကို ငဲ့ခြင်း၊ နိုင်ငံတော် အစိုးရကျောင်းများ ပိတ်ထားချိန်ဖြစ်၍ စာဖြေဌာနလွယ်ကူခြင်း၊ တောင်သူလယ်သမားများ အလုပ်ခွင်နားချိန်ကာလ ဖြစ်ခြင်း၊ ဆွမ်း၊ ကွမ်း၊ ဝေယျာဝစ္စ ဆောင်ရွက်ရေးကိုအဆင်ပြေခြင်း စသည် စသည် အကြောင်းကြောင်းတို့ကြောင့် တပေါင်းလတွင်   ပြောင်းလဲ၍ကျင်းပရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြလေသည်။ ၁-၄-၁၉၅၄ ခုနှစ်တွင် ပါဠိပထမပြန် ဥပဒေပြဋ္ဌာန်းခဲ့လေသည်။

နယုန်လပြည့်နေ့ကို မဟာသမယအခါတော်နေ့ ငြိမ်းချမ်းရေးအခါတော်နေ့ဟုသတ်မှတ်ခဲ့ကြပေသည်။  ကပ္ပိလနှင့်  ကောလိယနှစ်ပြည်ထောင်တို့    ရောဟဏီမြစ်ခွဲဝေမှုကို အကြောင်းပြု၍    စစ်မက်ဖြစ်ပွား အံ့ဆဲဆဲတွင် ဗုဒ္ဓဘုရားရှင်  လာရောက်ဖြန်ဖြေ တရားဟောတော်မူရာ၌ ပြေငြိမ်းသွားပေသည်။

ထိုဟောကြားချက်တွင် ငြိမ်းချမ်းရေးမူ ၆ ချက်ကို ဇာတ်တော်များကို အခြေခံ၍ ဟောကြားတော်မူလေသည်။

(၁) အရာရာမဟုတ်သည်၌ အငြင်းအခုံမပြုသင့်ကြောင်းကို ဖန္ဒနဇာတ်တော်ဖြင့် ဟောဖော် ရှင်းပြတော်မူပါသည်။

(၂) တစ်ဆင့်စကားဖြင့် အငြင်းအခုံမပြုသင့်ကြောင်းကို “ပထဝီဥန္ဒိယ” ဇာတ်လမ်းဖြင့် ခပ်ဆန်းဆန်း ရှင်းပြတော်မူသည်။

(၃) အားရှိသူတိုင်း အားနည်းသူအား အောင်နိုင်သည် မဟုတ်ကြောင်းကို “လဠုကိက” ဇာတ်ကွက်ဖြင့် မှတ်ချက်ပြတော်မူပါသည်။

(၄) စည်းလုံးမှုမရှိက ပျက်စီးတတ်ကြောင်းကို “ဝဋ္ဋက”ဇာတ်ကြောင်းဖြင့် ထပ်လောင်းရှင်းပြတော်မူပါ သည်။

(၅) စည်းလုံးမှုရှိမှသာ ကြီးပွားနိုင်ကြောင်းကို“ရုက္ခဓမ္မဇာတ်သဘောဖြင့် ထပ်ဟောတော်မူပြန်ပါသည်။

(၆) နောက်ဆုံးတွင် မိမိကိုယ်ကို မိမိက ဒုက္ခ

မပေးသင့်ကြောင်းကို”အတ္တဒဏ္ဍ”သုတ်ဖြင့် ဖုံးအုပ် ငြိမ်းအေးစေတော်မူပါသည်။

ထိုဇာတ်တော်ပါအကြောင်းအရာထဲမှ အချက်အလက်များကို လူသားများ လိုက်နာကျင့်သုံးကြပါက ယနေ့ခေတ် ကမ္ဘာကြီး ပြန်ပေးဆွဲခံထားရသလို အဖြစ်မျိုးမှ တစ်နည်းမဟုတ်တစ်နည်း လွတ်မြောက်ရာ၊ ငြိမ်းချမ်းရာ၏။ လူမှုအဖွဲ့အစည်း    သေးသေးလေးမှသည် အာဆီယံ၊ နေတိုး၊ ဆီတိုး၊ ကုလသမဂ္ဂအထိပင် ကျင့်သုံး၍ရ၏။မဟာသမယသုတ်ရွတ်လျှင် နတ်များချစ်ခင်၏ဟုဆို၏။ ထိုသည်ကို   တိပိဋကမင်းကွန်း ဆရာတော်ဘုရားကြီးက မဟာသမယသုတ်တွင်ပါသော နတ်ဒေဝတာများ၏ နာမတော်များ (နာမည်များ)ကို ရွတ်ဖတ်ရုံနှင့် ငြိမ်းချမ်းမှုကို မည်သို့မည်ပုံရနိုင်ကြောင်းကို ကိုယ်တိုင်မေး၍ ကိုယ်တိုင်ဖြေကြားထားသော အမေးရှိပေသည်။ဗုဒ္ဓ၏သုတ္တန်ဒေသနာတော်သည် အသုံးချတတ်သူအတွက် ကောင်းခြင်းကို ပေးစွမ်းပါ၏။

ဆရာတော်ကြီးမိန့်ဆိုချက်မှာ နှစ်ဖက်သောလူများမှာ(နတ်များမှာ) အချို့ မျက်နှာငယ် မထင်မရှား သူများပါ၏။    ထိုသို့သောသူများကို ဘုရားရှင်က ဇာတိ၊ နာမ၊ ဂုဏ  စသည့်အမျိုးနာမနှင့်တကွ တရင်းတနှီး ခေါ်ဝေါ်ပြောဆိုဆက်ဆံသောအခါ ပီတိများဖြစ်၍ ဘုရားစကား (တရားတော်)အတိုင်း လိုက်နာ ကျင့်သုံး၍ ငြိမ်းချမ်းမှုရပုံကို ဟောထားသည့် တရားတော် ရှိပေသည်။

ကမ္ဘာကျော် လူမှုဆက်ဆံရေး မိတ္တဗလဋီကာဆိုင်ရာ ဟောပြောပို့ချသူ ဒေးကာနက်ဂျီနှင့် နပိုလျံဟီး ကဲ့သို့သော မိတ္တဗေဒ ပညာရှင်က ၂၀ ရာစုမှပေါ်ပေါက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်၏။ ဗုဒ္ဓ၏မိတ္တဗလ မဟာသမ ယသုတ္တန်ကား  B.C ၆ ရာစုကပင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်ဟု ဆိုရပါမည်။   ။  

MWD Web Portal