နျူကလီးယားအရေးကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အီရန်နိုင်ငံသည် နိုင်ငံတကာ စစ်ဆေးအတည်ပြုမှုနှင့် အီရန်-အမေရိကန် နျူကလီးယား ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုအား ကန့်ကွက်မှုမရှိကြောင်း၊ သို့သော် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု လုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် ယုံကြည်မှု ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန်လိုအပ်ကြောင်း အီရန်သမ္မတ မာဆော့ ပါဇက်ရှ်ကီရမ်က အမေရိကန် မီဒီယာသမား Tucker Carlson ၏ တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုအား ဖြေကြားရာတွင် ပြောကြားခဲ့သည်ဟု အီရန်သမ္မတ အိမ်တော်၏ ဇူလိုင် ၇ ရက်တွင် ထုတ်ပြန်သော ဆောင်းပါးအရ သိရသည်။
တွေ့ဆုံမေးမြန်းမှုတွင် အီရန်အနေဖြင့် နျူကလီးယားလက်နက်အား ရှာဖွေလုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်း မရှိသလို၊ လက်ရှိရော အနာဂတ်တွင်ပါ ရှာဖွေလုပ်ဆောင်သွားမည်မဟုတ်ကြောင်း မာဆော့ ပါဇက်ရှ်ကီရမ်က ထပ်မံ အလေးထားပြောကြားခဲ့သည်။
အီရန်အနေဖြင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဏုမြူစွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA) ၏ စစ်ဆေးအတည်ပြုမှုအား မည်သည့် အခါကမျှ ရှောင်တိမ်းခဲ့ခြင်းမရှိကြောင်း၊ တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု ပြန်လည်လုပ်ဆောင်၍ နိုင်ငံတကာ စစ်ဆေး အတည်ပြုမှုအား လက်ခံလိုကြောင်း၊ သို့သော် အမေရိကန်က အီရန် နျူကလီးယား အဆောက်အဦများကို လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှု လုပ်ဆောင်ပြီးနောက် စက်ပစ္စည်းနှင့် နေရာအများအပြား ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသဖြင့် အဆိုပါ နေရာများသို့ ပြန်လည်သွားရောက်ရန် အခက်ခဲရှိကြောင်း၊ လက်ရှိတွင် စောင့်ဆိုင်းရန် လိုအပ်နေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
အီရန်-အမေရိကန် နျူကလီးယား ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု ပြန်လည်စတင်နိုင်မည်လောနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မာဆော့ ပါဇက်ရှ် ကီရမ်က “မိမိတို့အနေဖြင့် နဂိုက တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှုနှင့် ပြဿနာကို အလွယ်တကူ ဖြေရှင်းနိုင်ကြောင်း မိမိထင်ပါသည်”၊ သို့သော် အစ္စရေးဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုသည် ဒေသတွင်းအခြေအနေအား ရှုပ်ထွေး သွားအောင် လုပ်ဆောင်လိုက်သည်ဟု ဆိုသည်။
ဒေသတွင်းကို ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်လုံခြုံရေးဆီသို့ ဦးဆောင်သွားမည်လော သို့မဟုတ် အတောမသတ်နိုင်သည့် စစ်မက်အတွင်းသို့ ကျဆင်းသွားအောင် လုပ်ဆောင်မည်လောဟူသည်မှာ အမေရိကန်သမ္မတ၏ ရွေးချယ်မှု တွင်သာ မူတည်ကြောင်း ၎င်းက အလေးထားပြောကြားခဲ့သည်။ အီရန်အနေဖြင့် ဆွေးနွေး ညှိနှိုင်းမှုအားမကန့်ကွက်သော်လည်း ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု လုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် ယုံကြည်မှုအား ပြန်လည် တည်ဆောက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ “ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းနေသည့် ကာလအတွင်းမှာ အစ္စရေးက တိုက်ခိုက်မှု လုပ်ဆောင်ပြီး စစ်မီး ပြန်လည်စတင်ခြင်းကို ထပ်မံခွင့်ပြုခြင်းမျိုး မလုပ်သင့်ပါ” ဟု ၎င်းက ပြောကြားခဲ့သည်။
အီရန်အနေဖြင့် အမေရိကန်ရင်းနှီးမြှုပ်နှံသူများ အီရန်၌ လှုပ်ရှားမှုအတွက် အတားအဆီးများ လုပ်ဆောင်သွား မည် မဟုတ်ကြောင်း၊ အီရန်အနေဖြင့် “အမေရိကန်နှင့် စီးပွားရေး၊ စက်မှုလုပ်ငန်းနှင့် ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး လုပ်ငန်းတွေမှာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုလုပ်ဆောင်ရန် အစဉ်အမြဲ အဆင်သင့် ဖြစ်နေပါသည်”၊ သို့သော် အမေရိကန်က အီရန်အပေါ် ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုများသည် အဆိုပါ ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်မှုများအား တားဆီး လိုက်ကြောင်း မာဆော့ ပါဇက်ရှ်ကီရမ်က ပြောကြားခဲ့သည်။
မာဆော့ ပါဇက်ရှ်ကီရမ်က အမေရိကန်၏ ၎င်းအပေါ်လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှုအား ငြင်းပယ်လိုက်ပြီး အစ္စရေးကသာ စတင်လုပ်ဆောင်သူဖြစ်သည်ဟု ဆိုခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းအစည်းအဝေးတစ်ရပ် တက်ရောက်နေစဉ်အတွင်း ၎င်းက အစ္စရေး၏ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်မှု ခံရလုနီးပါးဖြစ်ခဲ့သည်ဟုလည်း ၎င်းက ထုတ်ဖော်ပြောကြားခဲ့သည်။
အစ္စရေးသည် ဇွန် ၁၃ ရက် နံနက်ပိုင်းက အီရန်ကို လေကြောင်းဖြင့် အကြီးအကျယ် တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် အစ္စရေး-အီရန် နှစ်ဖက် အပြန်အလှန် ကြိမ်ဖန်များစွာ တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံက အမေရိကန် အရှေ့ပိုင်း စံတော်ချိန် ဇွန် ၂၁ ရက်တွင် အီရန်ရှိ နျူကလီးယားအဆောက်အဦနေရာ ၃ ခုအား တိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ အီရန်က လက်တုံ့ပြန်သည့်အနေဖြင့် ဇွန် ၂၃ ရက်တွင် ကာတာအခြေစိုက် အမေရိကန် Al Udeid လေတပ် စခန်းကို ဒုံးကျည်များဖြင့် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ဇွန် ၂၄ ရက်တွင် အမေရိကန်ဘက်က ကြေညာသည့် အချိန် ဇယားအရ အစ္စရေး-အီရန် အပစ်ရပ်ခဲ့သည်။ အီရန်လွှတ်တော်က ဇွန် ၂၅ ရက်တွင် ဥပဒေတစ်ရပ်ကို အတည်ပြုပြီး အီရန်နှင့် အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဏုမြူစွမ်းအင် အေဂျင်စီ (IAEA) ၏ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ယာယီရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။
အိုမန်၏ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုဖြင့် အမေရိကန်နှင့် အီရန်သည် ယခုနှစ် ဧပြီလကတည်းက ကြားခံဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှု ၅ ကြိမ် လုပ်ဆောင်ခဲ့ရာ နှစ်ဖက်က အဓိကအကြောင်းအရာများစွာနှင့်စပ်လျဉ်း၍ သိသာထင်ရှားသော ကွဲလွဲမှု များရှိခဲ့သည်။ ၆ ကြိမ်မြောက် ဆွေးနွေးညှိနှိုင်းမှုကို မူလက ဇွန် ၁၅ ရက်တွင် ကျင်းပရန် စီစဉ်ထားသော်လည်း အစ္စရေးက အီရန်ကို ရုတ်တရက်တိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ပယ်ဖျက်ခဲ့ရသည်။
ကိုးကား- ဆင်ဟွာ