အစ္စရေးနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ် နေတန်ယာဟုက ဇူလိုင် ၂ ရက်တွင် ပါလက်စတိုင်း အစ္စလာမ်မစ် တော်လှန်ရေးလှုပ်ရှားမှုအဖွဲ့ (ဟားမက်) အား “အမြစ်ဖြတ် ဖယ်ရှားမည်” ဟု ဆိုခဲ့သည်။ ထိုမတိုင်မီ‌ ရှေ့တစ်ရက်တွင် အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်က အစ္စရေးအနေဖြင့် ဂါဇာကမ်းမြောင် ဒေသ ရက် ၆၀ အပစ်ရပ်ရေး သဘောတူညီချက် ရရှိရန်အတွက် လိုအပ်သည့်တောင်းဆိုချက် များအား သဘောတူညီခဲ့သည်ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။

ကုလသမဂ္ဂအနေဖြင့် အီရန်က အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ အဏုမြူစွမ်းအင်အေဂျင်စီ (IAEA) နှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို ရပ်ဆိုင်းကြောင်း ကြေညာလိုက်ခြင်းအပေါ် စိုးရိမ်ပူပန်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ ပြောရေးဆိုခွင့်ရှိသူ စတက်ဖန်း ဒူဂျာရစ်က ဇူလိုင် ၂ ရက်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

ရုရှားသမ္မတ ပူတင်သည် ဇူလိုင် ၁ ရက်တွင် ပြင်သစ်သမ္မတ မက်ခရွန်နှင့် ဖုန်းဖြင့်ဆက်သွယ် ဆွေးနွေးခဲ့ရာ နှစ်ဖက်လုံးက သံတမန်နည်းဖြင့် အီရန်နျူကလီးယားအရေးအား ဖြေရှင်းရန် ထောက်ခံအားပေးကြောင်း ဆိုကြသည်။ ယင်းသည် နှစ်နိုင်ငံသမ္မတ လတ်တလော ၃ နှစ်တာ အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ် ဖုန်းဖြင့် ဆက်သွယ်ဆွေးနွေးမှုဖြစ်သည်။

၆၄ နှစ်နီးပါး လည်ပတ်ခဲ့သည့် အမေရိကန် နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးရေးအေဂျင်စီ (USAID) ကို ဇူလိုင် ၁ ရက်မှစ၍ တရားဝင်ပိတ်သိမ်းကြောင်း အမေရိကန် ထရမ့်အစိုးရက ယင်းနေ့တွင် ကြေညာခဲ့ သည်။

အမေရိကန် နိုင်ငံတကာဖွံ့ဖြိုးရေး အေဂျင်စီ (USAID) သည် ဇူလိုင် ၁ ရက်မှစ၍ ပြည်ပအကူ အညီပေးမှုတာဝန်များ လုပ်ဆောင်မှုကို တရားဝင်ရပ်ဆိုင်းကြောင်း၊ ထရမ့်အစိုးရမူဝါဒနှင့် ကိုက်ညီသော ကျန်ရှိသည့် စီမံကိန်းအချို့ကို အမေရိကန်နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာနက ဖော်ဆောင်ရန် လွှဲပြောင်းထားကြောင်း အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး မာကိုရူဘီယိုက ယင်းနေ့တွင် ကြေညာချက်ထုတ်ပြန်ပြောကြားခဲ့သည်။

တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၏ လူဦးရေသည် လက်ရှိ လူဦးရေဆိုင်ရာ အလေ့ အထများ ဆက်လက်တည်ရှိနေပါက လာမည့်ရာစုနှစ်အတွင်း ၈၅% အထိ ကျဆင်းသွားနိုင်ကြောင်း လေ့လာမှုအသစ်တစ်ခုက ဖော်ပြသည်။ အဆိုပါသုတေသနသည် နိုင်ငံ၏ မွေးဖွားနှုန်းကျဆင်းမှုနှင့် သက်ကြီးရွယ်အို လူဦးရေ တိုးပွားလာမှုဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများကို သိသာထင်ရှားနေ စေသည်။

ဆီးရီးယားအပေါ် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုများ ပယ်ဖျက်သည့် အမိန့်တစ်ရပ်ကို အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်က ဇွန် ၃၀ ရက်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြောင်း အမေရိကန် အိမ်ဖြူတော်က ယင်းနေ့တွင် ကြေညာချက်ထုတ်ပြန် ပြောကြားခဲ့သည်။

ဘီလီယံနာ အီလွန်မက်က ဇွန် ၃၀ ရက်တွင် လူမှုကွန်ရက်မီဒီယာ၌ ပို့စ်ဒါဇင်ချီတင်၍ “ကြီးမြတ်၍ တင့်တယ်လှပမှု (One Big Beautiful Bill)” စည်းကြပ်ခွန်နှင့် အသုံးစရိတ် ဥပဒေ ကြမ်းနှင့်စပ်လျဉ်း၍ အမေရိကန်သမ္မတ ထရမ့်က အီလွန်မက် “ရရှိထားသည့် (အမေရိကန်အစိုးရ) ထောက်ပံ့ကြေးငွေက သမိုင်းတစ်လျှောက် မည်သူ့ထက်မဆို များပါသည်”၊ အမေရိကန်အစိုးရ စွမ်းဆောင်ရည် ထိရောက်မှုဌာန (DOGE) အနေဖြင့် အီလွန်မက် ကုမ္ပဏီက အစိုးရထောက်ပံ့ ကြေးငွေရရှိထားမှု အခြေအနေအား ကောင်းကောင်း စုံစမ်းစစ်ဆေးသင့်ကြောင်း ဇူလိုင် ၁ ရက်တွင် လူမှုကွန်ရက်မီဒီယာ၌ တုံ့ပြန်ပြောကြားခဲ့သည်။

အစ္စရေး - အီရန် ပဋိပက္ခနှင့်ဆက်စပ်ပြီး အရှေ့အလယ်ပိုင်းဒေသတွင်း ပြောင်းလဲလာမှုများကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန် အာရပ်နိုင်ငံများက ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒချမှတ်မှုများကို ချိန်ညှိ လျက်ရှိသည်။

အမေရိကန်လေတပ်သည် အီရန်၏ နျူကလီးယားစက်ရုံသုံးခုကို ဇွန် ၂၂ ရက် (တနင်္ဂနွေနေ့) နံနက်အစောပိုင်းတွင် အောင်မြင်စွာ တိုက်ခိုက်နိုင်ခဲ့ပြီး ယင်းလေယာဉ်အားလုံး အခြေစိုက်စခန်းသို့ ပြန်လည်ရောက်ရှိပြီ ဖြစ်ကြောင်း အမေရိကန်သမ္မတ ဒေါ်နယ်ထရမ့်က Truth Social တွင် ရေးသားခဲ့သည်။ 

ထို့ပြင် “အီရန်ရှိ နျူကလီးယား စက်ရုံသုံးခုဖြစ်သည့် Fordow၊ Natanz နှင့် Esfahan တို့ကို အောင်မြင်စွာ တိုက်ခိုက်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ လေယာဉ် အားလုံးဘေးကင်းစွာဖြင့် အိမ်ပြန်လမ်းတွင် ရောက်ရှိနေပါပြီ” ဟု ထရမ့် က ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့သည်။ 

Unit 28 

(must and can't)

Raymond Murphy